Nummer 5 | 7 februari 2008 | Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie
Pagina 3 Nauwkeurig tot twaalf cijfers achter de komma
Pagina 4 Commandant TFU ziet toekomst Uruzgan zonnig in
Pagina 5 Kreta goed voor mentale afkoeling
NH-90 ZET VOET AAN BOORD DEN HELDER - De voor Nederland bestemde is maandag 4 februari voor het eerst neergestreken op een fregat van de Koninklijke Marine. De landing op het dek van Hr.Ms. Evertsen maakte deel uit van een reeks beproevingen die de nieuwe helikopter deze week ondergaat. De tests richten zich op het zogeheten SAMAHE helicopter traversing system. Met behulp daarvan wordt een helikopter onder zware weersomstandigheden door middel van een railconstructie van NH-90
het dek naar de hangaar verplaatst en omgekeerd. Om de ruimte op het schip optimaal te benutten, gaat de machine ‘gevouwen’ de hangaar in. De rotorbladen buigen hiervoor naar achteren en de staart klapt in. Na beproevingen op het aangemeerde en varende fregat, is volgende week de test van het Link 11-systeem aan de beurt. Dit laat zien waar andere maritieme eenheden in de buurt zich bevinden.●
TARIN KOWT - Kolonel Nico Geerts heeft op woensdag 30 januari het commando over de Task Force Uruzgan overgedragen aan kolonel Richard van Harskamp. Bij de ceremonie op Kamp Holland was onder andere ook de gouverneur van Uruzgan, Hamdan, aanwezig. Tijdens de periode dat Geerts
Belgische steun verlicht taak luchtmacht BRUSSEL - De Belgische minister van Defensie Pieter de Crem heeft eind vorige week bekend gemaakt dat de zuiderburen vier F-16’s en in totaal zo’n 140 extra manschappen naar Afghanistan zullen sturen. Nu zijn er ongeveer 360 Belgische soldaten in het land, voornamelijk voor de beveiliging van het vliegveld in de hoofdstad Kaboel.
Cougar verleent bijstand bij miljoenenbrand SOESTERBERG - Een Cougar helikopter van de Koninklijke Luchtmacht heeft vorige week assistentie verleend bij het nablussen van een fel uitslaande brand bij het logistiek bedrijf Geodis Vitesse in Veno. Daar ging een loods van tienduizend vierkante meter vol met printers en computers in rook op. Na aanhoudend blussen slaagde de massaal uitgerukte brandweer erin de vuurzee te bedwingen. Omdat de vlammen nadien weer oplaaiden, deed men een beroep op de luchtmacht. De heli, uitgerust met een bambi bucket kwam zowel donderdag als vrijdag in actie. Foto: Eric Vorstenbosch●
De toezegging van De Crem komt na een dringend beroep van de Amerikaanse minister van Defensie Robert Gates op de NAVO-landen om meer troepen te leveren voor het zuiden van Afghanistan.
België neemt al zes jaar deel aan de Sinds oktober voert het land het bevel over de militaire activiteiten van de luchthaven Kaboel. Ongeveer 45 militairen maken deel uit van het ISAFhoofdkwartier. In Kunduz zijn 24 man ontplooid in het Provinciaal Reconstructie Team. Ze steunen er een Duits detachement en ruimen mijnen in de regio. Twintig van de extra toegezegde militairen gaan zich bezighouden met het opleiden van Afghaanse militairen. Minister Eimert van Middelkoop zegt zeer verheugd te zijn met het besluit van de Belgische regering. “Dit vormt een welkome aanvulling op de totale luchtvloot.”● ISAF-operatie.
Nieuw middel verkleint kans op ‘friendly fire’ AMERSFOORT - Het populair wetenschappelijk actualiteitenprogramma Nieuwslicht heeft deze week aandacht besteed aan de Communicatie Informatie Module (CIM). Dit technisch instrument dat mede is bedoeld om in de toekomst de kans op blue on blue of friendly fire te verkleinen, werd samen met presentator Menno Bentveld beproefd door een sectie mariniers op de Amersfoortse Vlasakkers. Lees verder op pagina 3
Pagina 6 Explosieve werkelijkheid als harde leerschool
Task Force Uruzgan onder nieuwe commandant het bevel voerde, is er veel gebeurd. Zo werd onder meer de grote operatie Spin Ghar uitgevoerd en kwamen naast vijf Nederlanders ook Australische en Afghaanse militairen om het leven. “De enige manier om de slachtoffers, onze collega’s, en hun nabestaanden te gedenken en te eren, is dat af te maken, waar ook zij aan begonnen waren: deze missie tot een goed einde brengen”, aldus de kolonel. “Voor alles wil ik zeggen dat ik trots ben op deze Task Force. (…) Als scheidend commandant denk ik dat onze missie op koers ligt. Het zijn kleine stappen voorwaarts, maar ze zijn er en worden gezet. Ik heb het al vaker aangehaald. We werken hier op de frontlijn, waar vechten en bouwen tegelijkertijd plaatsvindt. Nederland kan, nee moet,
trots zijn op jullie. Ik denk ook dat het zo is.” De staf van de TFU 3, inclusief commandant kolonel Nico Geerts, is zondag 3 februari uit Uruzgan weergekeerd op de vliegbasis Eindhoven (zie foto). Ook Nederlandse militairen die hebben gediend bij de staf van ISAF in Kabul en het Chinook helikopterdetachement van de Air Task Force kwamen met de KDC-10 van de Koninklijke Luchtmacht terug. In totaal ging het om een man of honderd. Ze werden verwelkomd door onder anderen staatssecretaris van Defensie Jack de Vries en Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Peter van Uhm. Foto: Henry Westendorp-AVDD
Meer op pagina 4
Leopards naar Portugal LISSABON - Na Canada beschikt ook Portugal binnenkort over Nederlandse Leopard tanks. Directeur Defensie Materieel Organisatie Lex Hendrichs en de Portugese vice-admiraal Carlos Alberto Viegas Filipe hebben daarvoor op 29 januari in Lissabon de overeenkomsten ondertekend. Daarbij is gebruik gemaakt van de diensten van het NATO Maintenance and Supply Agency. In totaal neemt Portugal 37 Leopards van het type 2A6 over. Behalve dit aantal hebben de Portugezen ook een lestank, munitie, documenten en een beperkte voorraad reserveonderdelen gekocht. Tevens zal een kleine groep Portugese militairen in Nederland een opleiding volgen. Door de aanschaf van de Leopards maakt Portugal technisch gezien een flinke sprong voorwaarts ten opzichte van de huidige M60 tank, die het leger nu nog gebruikt. De tanks worden in vier leveringen aan de Portugezen overgedragen, te beginnen in september. Na leveringen in januari en juni ontvangt Portugal in november 2009 de laatste exemplaren. Het contract voor de verkoop van twintig Leopards 2A6 en tachtig Leopards 2A4 aan Canada is in december 2007 ondertekend.●
7 februari | Pagina 2
Veel landen werken samen binnen NTM-I. Zo leverde Hongarije zeventien T-72 gevechtstanks en vier bergingstanks voor het Irakese leger. Foto: Burkur Gunnarson
TRAININGSMISSIE IRAK VERLENGD DEN HAAG - Nederland blijft in ieder geval tot half augustus dit jaar deelnemen aan de NAVO trainingsmissie in Irak (NTM-I). De Vaste Commissies voor Buitenlandse Zaken en Defensie in de Tweede Kamer ondersteunden vorige week in meerderheid het voorstel van de regering om ook na 15 februari zeven Nederlandse militairen te leveren aan deze uitzending. Alleen de SP en GroenLinks stemden tegen verlenging. De Irakese regering had het bondgenootschap gevraagd de missie voort te zetten. In totaal
leiden 160 militairen van diverse NAVO-landen Irakese officieren op. Inmiddels zijn er 1850 die de training hebben afgerond. Zij moeten na de zomer in staat zijn de eigen militairen op te leiden. “We hebben de neiging lang stil te staan bij een grote missie en kort bij een kleine. Dat betekent echter niet dat de NTM-I onbelangrijk is”, onderstreepte PvdA’er Martijn van Dam. Minister Van Middelkoop sloot zich aan bij die woorden. “Deze missie staat door z’n omvang publicitair minder in de belangstelling. De beslissing
MARINE DOET MEE AAN SCHEERMESJESTEST
DEN HELDER- De bemanningen van twee mijnenjagers doen mee aan de ‘scheermesjestest’ van het VARA consumentenprogramma Kassa. Veertig proefpersonen scheren zich gedurende een maand met elf verschillende mesjes. De resultaten worden tijdens de live uitzending op 9 februari bekend gemaakt. Voor het zeven minuten durende item maakte een filmploeg opnamen in de Helderse marinehaven en aan boord van Hr.Ms.
Willemstad en Vlaardingen. De kijker krijgt een uitgebreid beeld van het leven aan boord en een duiker, de commandant en de ziekenma vertellen over hun werkzaamheden. Ook komt de belangrijkste taak van een mijnenjager aan bod: het ruimen van explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Tevens valt te zien hoe een Duitse mijn onschadelijk wordt gemaakt. VARA Kassa, zaterdag 9 februari aanstaande, NED 1, 18.55 uur.●
Defensie schikt met Baan DEN HAAG - Defensie is met de rechtsopvolger van de firma Baan een zogenoemde vaststellingsovereenkomst aangegaan. Er wordt een schikkingsbedrag betaald en daarmee is een einde gekomen aan het geschil dat handelt over de levering van software. Baan voelde zich in 2005 benadeeld toen Defensie voor de producten van de firma SAP koos als softwareplatform voor de invoering van Enterprise Resource Planning (ERP). Dat vormt een belangrijk onderdeel van het project SPEER. Daarop heeft het bedrijf een bodemprocedure ingesteld waarin het vergoeding van geleden schade vordert. Staatssecretaris Jack de Vries meldt in een brief aan de Kamer dat er “gerede kans” op een veroordeling bestaat. Defensie had dan een deel van de door Baan gemaakte kosten en gederfde winst moeten vergoeden. “Gelet hierop en op het risico van een langdurige en kostbare appèlprocedure bij het gerechtshof met een onzekere afloop, is besloten in overleg te treden met de firma Baan om een minnelijke schikking te bereiken”, aldus de bewindsman. Het bedrag dat hiervoor wordt betaald, is niet bekendgemaakt.●
tot verlenging van deze goed lopende uitzending wordt echter genomen met evenveel parlementaire aandacht als de andere.” De NTM-I vierde onlangs nog een klein feest. De zogenoemde Iraqi National Command and Control Working Group is voor het eerst bijeen geweest op het hoofdkwartier van de trainingsmissie in Baghdad. Drijvende kracht hierachter is de Nederlandse kolonel der mariniers Leen Nijssen, Chief National C2 Training Division in NTM-I. Samen met zijn Advising and Mentoring Teams greep hij tijdstip en situatie aan om deze werkgroep te formeren nu de premier van Irak op het punt staat de voorgestelde Nationale Veiligheidsstructuur te bekrachtigen. Hiermee wordt een eerste stap gezet naar een formele en gestructureerde communicatie tussen de diverse operatie centra van de Irakese krijgsmacht.●
Kolonel Ruysendaal denkt na over een vraag van de krijgsraad. Van links naar rechts: luitenant-kolonel mr. F.G. van Dijk, kolonel mr. B.F.M. Klappe (voorzitter), majoor mr. N.C. Rienks en kapitein mr. E.L. van der Bor (griffier).
Scheidend hoofd Juridische Zaken ‘veroordeeld’ DEN HAAG - Bij zijn onlangs gehouden afscheid was kolonel mr. A.J. Ruysendaal zich van geen kwaad bewust. Toch moest het scheidend hoofd van de Militair Juridische Dienst in de beklaagdenbank plaatsnemen. Speciaal voor de gelegenheid hadden zijn collega’s een krijgsraad opgetuigd. Vreemd genoeg kwam de bevlogen jurist na zijn veroordeling op vrije voeten. Ondanks de ‘ernstige’ feiten’ die de hoogste baas ten laste werden gelegd, viel er tijdens het getuigenverhoor genoeg te lachen. Ook toen de auditeurmilitair, kapitein mr. A.F. Vink, zijn requisitoir voorlas. Nu konden Ruysendaal weinig verwijten worden gemaakt. Sinds zijn
aantreden in het najaar van 2005 zette hij zich actief in voor de integratie van de juridische adviesfunctie bij zowel de bedrijfsvoering als in de operationele wereld. Bij het juridische werk verloor hij het specifieke militaire aspect nimmer uit het oog. Ondanks de overweldi-
CURSUS MILITAIR OPERATIONEEL RECHT DEN HAAG - VN-mandaten, command responsibility, collatoral damage estimates, humanitair oorlogsrecht, rules of engagement, mensenrechten… Of het nu gaat om de inzet van het luchtwapen, de pantserhouwitser (foto), het aansturen van een compagnie infanterie, of functioneren op een operationeel hoofdkwartier, iedereen zal tijdens militaire operaties met deze en andere juridische aspecten te maken krijgen. De cursus militair operationeel recht beoogt militairen die betrokken zijn bij operationele besluitvorming bewust te maken van het humanitair oorlogsrecht en andere relevante delen van het internationaal recht die betrekking hebben op het plannen en uitvoeren van militaire operaties. Aan de orde komen onderwer-
pen als internationale militaire samenwerking, het VN-Handvest en de rechtmatigheid van militair optreden, rules of engagement, humanitair oorlogsrecht, mensenrechten en ethiek en de rol van militair strafrecht tijdens uitzendingen. Colleges worden gegeven door
gende bewijslast moesten de feiten volgens de auditeur-militair wel worden bewezen. Hiervoor riep hij vier getuigen op en die bevestigden het eerder geschetste beeld. Na een kort overleg werd Ruysendaal toch ‘veroordeeld’; hij aanvaarde zijn ‘straf’ met een lach. Weliswaar hoeft de kolonel niet te brommen, want het komende half jaar doorloopt hij de tertiaire vorming in Rome. Daarna gaat hij als legal advisor naar het JFC Brunssum. Ruysendaal wordt opgevolgd door ranggenoot mr. drs. M. Nooijen MPA. Laatstgenoemde was tot op heden werkzaam binnen de staf Militair Juridische Dienst Krijgsmacht van de Directie Juridische Zaken.●
Foto: Sjoerd HilckmannAVDD
docenten uit alle krijgsmachtdelen, universiteiten, het Openbaar Ministerie en Rode Kruis. De doelgroep bestaat uit officieren in voornamelijk de rang van kapitein-majoor, die een inbreng hebben bij de (operationele) besluitvorming over actuele en toekomstige operaties. Er is slechts
een beperkt aantal deelnameplekken! De cursus wordt gegeven op het Instituut Defensie Leergangen in Rijswijk en loopt van 17 tot en met 21 maart. Meer informatie en aanmelden via Nienke Willems (IDL) of via de P&O afdelingen van het betreffende krijgsmachtsdeel.●
Informatiebeveiligers nu gediplomeerd AMERSFOORT - Tien cursisten van landmacht en marine hebben onlangs de cursus Operationele Informatie Beveiliging Defensie afgerond bij de School Verbindingsdienst in Amersfoort. Ze komen vooral bij de operationele eenheden van beide krijgsmachtdelen terecht, waar momenteel informatiebeveiligingsfuncties worden gecreëerd. Mede door toedoen van de School Verbindingsdienst is begin 2007 een cursus op maat ontworpen, die zich richt op de beveiliging tijdens zowel
de operationele als de vredessituatie. Aan de orde komen onder meer hoe de structuur van beveiligingsdocumenten ontstaat, hoe je informatiebeveiligingsmaatregelen implementeert en hoe je die in de praktijk toepast (kazerne, compound, vliegveld en schip). De cursus werd afgesloten met een casus uit de praktijk, die de deelnemers in syndicaatverband uitwerkten en als examenstuk presenteerden. De chef van de Verbindingsdienst Staf CLAS, luitenant-kolonel Peter van Onzenoort, reikte de diploma’s uit.●
7 februari | Pagina 3
DEFENSIE MEET EN KALIBRATIECENTRUM VERTROUWD ADRES VOOR GOED GEREEDSCHAP
NAUWKEURIG TOT TWAALF CIJFERS ACHTER DE KOMMA DEN HELDER - “We zijn gewoon goed in ons werk”, zegt Ronald ten Hove zonder blikken of blozen. Zijn uitspraak klinkt een tikkeltje arrogant, maar het hoofd Defensie Meet- en Kalibratiecentrum maakt zich absoluut niet schuldig aan grootspraak. Tijdens een onlangs gehouden wedstrijd onder toonaangevende soortgelijke instellingen kwam het defensiebedrijf als beste uit de bus. Ook ontving het recent een felbegeerde uitbreiding van de kalibratieaccreditatie. TEKST: ANDRÉ TWIGT FOTO’S: DEFENSIE MEET- EN KALIBRATIECENTRUM
Om uit te leggen wat het Defensie Meet- en Kalibratiecentrum (DMKC) precies doet, maakt Ten Hove een vergelijking met de groenteboer. Wie daar een kilo
aardappelen koopt, wil uiteraard dat de weegschaal precies het gewenste gewicht aangeeft. Dat geldt voor alle meettoestellen en het DMKC is gespecialiseerd in het kalibreren van meetmiddelen om sensors, wapensystemen en communicatieapparatuur te onderhouden. Die variëren van een simpel multimetertje tot ingewikkelde meetsystemen voor de F-16. Maar klanten kunnen in Den Helder tevens terecht voor het kalibreren van mechanische apparatuur, zoals momentsleutels, dieptemeters, manometers, gasdetectieapparatuur, massastandaarden of allerlei schroef- en schuifmaten. Er is echter meer, zoals Sjors Kracht demonstreert. In een klimaatgecontroleerde werkruimte van gebouw Kaiser in Den Helder stelt men nauwkeurig de dimensies van een negen millimeter speelpatroon vast. Met dit attribuut bekijken wapentechnici of de kamer van bijvoorbeeld een Glock dienstpistool binnen de toleranties valt. Daarnaast worden in dit laboratorium kalibraties uitgevoerd aan onder meer temperatuursensors uit vliegtuigmotoren, maar ook aan voedselthermometers van Paresto. Al met al behandelen de 112 werknemers van het DMKC jaarlijks zo’n 35.000 meetmiddelen, die ze met de grote
nauwkeurigheid afregelen. Zo hanteren ze een werkstandaard die gemiddeld viermaal nauwkeuriger is dan die van het te kalibreren instrument. De daaropvolgende referentiestandaard, welke dient om de werkstandaard te ijken, is nog eens viermaal preciezer en wordt daarom gekalibreerd bij het Nederlands Meetinstituut. De nauwkeurigste norm is die voor frequentie, tot twaalf cijfers achter de komma; benodigd voor het afstellen van communicatieen plaatsbepalingsystemen. Ondanks die hoge graad van perfectie maakt Ten Hove er geen geheim van dat iedere uiterst precieze meting toch een variabele bevat. REORGANISATIE
Het Defensie Meet en Kalibratiecentrum bestaat pas een jaar. Voor die tijd voerden de krijgsmachtdelen kalibraties voornamelijk zelf uit. Een grootscheepse reorganisatie bracht een fors deel van de werkzaamheden van de Kalibratie Afdeling van de Logistieke Divisie Rhenen (KLu), het Kalibratiecentrum Dongen (KL) en het Marine Meet- en Kalibratiecentrum samen. Die operatie verliep niet zonder slag of stoot. Veel medewerkers verhuisden niet mee, waardoor een hoop kennis
Friendly fire Vervolg van pagina 1
In een realistische nagespeelde gevechtssituatie testten zij de mogelijkheden van het prototype CIM. Met behulp van GPS-techniek kan de militair in het veld via een kijkertje precies zien waar zijn kameraden zich bevinden. “Het risico van friendly fire kun je verklei-
verloren ging. De ontstane vacatures vullen, valt vanwege de geringe animo voor technische beroepen tot op de dag van vandaag niet mee. Mede om die reden besteedt men werkzaamheden uit. Wegen de kosten niet op tegen de baten, dan begint het DMKC er niet aan. Zo kalibreert men meettoestellen om onder meer breuken in en de demping van glasvezelkabels (in bijvoorbeeld M-fregatten) vast te stellen, niet zelf. Weer andere zaken blijven op het bord van de krijgsmachtdelen liggen. Zo worden radiologische kalibraties aan onder meer stralingsmeetapparatuur in Dongen gedaan. Op de vliegbasis Woensdrecht is de luchtmacht nog deels verantwoordelijk voor geometrische- en fysische kalibraties. De landmacht hevelt binnenkort circa vijfduizend werkuren aan dergelijke metingen over naar Den Helder. Ook hiervan wordt een deel uitbesteed. Het gros blijft echter bij het DMKC en dat leidt tot nog meer werk bij het zestien man tellende Bedrijfsbureau, waar ze het nu al flink druk hebben. “In de nabije toekomst willen we een database opzetten, waarin de klant de status van zijn spullen kan volgen”, vertelt senior dossierbeheerder Gerda Visser. Een ander project betreft het voorkomen van nen, uitsluiten kun je het nooit”, zegt DMO-projectleider Luc de Beer, die ook door het VARA-programma werd geïnterviewd. De CIM maakt deel uit van het Verbeterd Operationeel Soldaat Systeem. Dit VOSS is bedoeld om het prestatievermogen van de militaire uitrusting te verhogen en daarmee de bescherming en effectiviteit van de te voet optredende militair. Hoewel de Communicatie Informatie Module nu dus al in de praktijk wordt be-
pieken en dalen in de planning. Dat kan door een klant vaste perioden toe te kennen, waarbinnen hij zijn spullen mag inleveren. Overigens zijn de diverse onderhoudsbedrijven van Defensie verantwoordelijk voor zestig procent van de werklast. De operationele eenheden voor ongeveer veertig. Kalibratiewerkzaamheden zijn allang geen handwerk meer. De computer neemt steeds meer uit handen en dat scheelt veel tijd. Vergde het kalibreren van een multimeter vroeger ongeveer vier uur, nu maar dertig minuten. Een oscilloscoop kost een uur in plaats van een etmaal. Bij het kalibreren van meet-en testapparatuur komt het DMKC ook naar de mensen toe. Een twee man sterk team kalibreert ieder half jaar de motorproefstand van de F-16 en die van het Instandhoudingsbedrijf van de landmacht in Dongen. Maar ook op andere defensielocaties verschijnt de kalibratiewagen. Het DMKC draagt tevens zorg voor andersoortige metingen. Bijvoorbeeld om een schroefas van een schip uit te lijnen, schroefbladen ‘nul’ te stellen of diepgangsmerken op de boeg uit te zetten. Met een tolerantie van drie millimeter (over de volledige lengte van een zeventig meter lang fregat) dokblokken inmeten, hoort er eveneens bij. Dit gebeurt met uiterste precisie, want een ongelijke gewichtsverdeling leidt tot een ontzette romp of scheurvorming. De voor deze metingen verantwoordelijke meetgroep is ook beproefd, duurt het zeker nog jaren voordat alle testen zijn afgerond en hij operationeel is. Binnenkort krijgt de Tweede Kamer uitgebreide informatie over het project, dat op zich weer voortkomt uit het Soldier Modernisation Programme. Binnen dit programma doet men al jarenlang onderzoek naar innovatieve technieken om het prestatievermogen van de militaire uitrusting te verhogen. Foto’s: Liesbeth Dingemans●
trokken bij nieuwbouw van marineschepen. Wellicht iets minder uitdagend, maar even interessant is de Geometrische Kalibratiegroep voor allerlei hardheids- en afschuifproeven aan metalen en kunststof voorwerpen en laboratoriummetingen. Op verzoek van de fabrikant voerde ze onlangs nog metingen uit aan de picatinyrail die in het kader van de Modernisering Persoonlijk Geweer Diemaco op een deel van het arsenaal wordt bevestigd. Omdat er ook richtmiddelen aan deze handgreep hangen, moeten mogelijke afwijkingen voor invoering bekend zijn. In een ander deel van het DMKC, het Elektrische Kalibratielaboratorium, wordt een grote variatie aan meet- en testapparatuur behandeld, van multimeters tot hoogfrequent componenten. Daarnaast heeft het centrum nog de beschikking over een kalibratielab, waar de testsets voor onder meer het brandstofmeetsysteem en de chaff/flare dispensers voor de verschillende vliegtuigen van de luchtmacht worden gekalibreerd. Voor de ijking van de hoogtemeters is een drukstandaard in een aparte omgeving opgesteld. “Zo’n beetje de nauwkeurigste van Nederland”, zegt senior engineer Henk Lindeman met enige trots. KOUDWATERVREES
Het DMKC zou binnen de NAVO internationaal kunnen opereren. Nu zijn de meeste landen vrij kritisch bij het uit handen geven van dergelijke gevoelige werkzaamheden. Ten Hove noemt die koudwatervrees absoluut onterecht. De recentelijk uitgebreide kalibratieaccreditatie voor ISO/IEC 17025 garandeert dat iedere meting aan elektronische testapparatuur herleidbaar is naar (inter-) nationale standaarden. Deze werkwijze wordt bovendien jaarlijks door vakdeskundigen doorgelicht. “Als dit niet voldoet, weet ik het niet meer. Geen apparaat gaat hier de deur uit zonder onze goedkeuring. Ja, bij ons is de klant nog echt koning.”●
7 februari | Pagina 4
COMMANDANT TFU 3 ZIET TOEKOMST URUZGAN ZONNIG IN
‘IK DENK DAT WE OP DE GOEDE WEG ZITTEN’ TARIN KOWT - Na ruim zes maanden is voor commandant TFU 3 kolonel Nico Geerts (foto) het moment aangebroken om Uruzgan vaarwel te zeggen en zich op zijn nieuwe functie als commandant OTC Operatiën te gaan oriënteren. Maar eerst neemt hij nog even de tijd om terug te blikken. “De eerste maand nadat ik het van de kolonel Van Griensven overnam, hebben we als staf vooral gebruikt om ‘situational awareness’ op te doen”, zegt hij. “TFU 2 richtte zich met name op de Deh Rashan en Tarin Kowt en had als doel om de ADZ (Afghan Development Zones) uit te breiden waar het kon. TFU 3 is daar op verder gegaan.” Ook op het vlak van opbouw is veel bereikt. Zo hebben de Nederlanders van het Operational Mentor “Je begint hier niet and Liaison Team een ANA vanaf nul”, constateert Geerts. “Je moet met de brigade opgericht waar misituatie die je van je voorlitairen getraind worden ganger overneemt, handdie op den duur hun taken ballen. Mijn doelstelling zullen overnemen. Er is was het bevorderen van hard gewerkt aan het ophet 3D-concept, developleiden van agenten en het opzetten van een politieapment, diplomacy en deparaat. Naast de vele profence. Dat is in mijn ogen jecten die door het Provingelukt en mijn opvolger ciaal Reconstructieteam en gaat er nu mee verder.” de Australische ReconstrucAls commandant houdt tion Task Force zijn opgezet Geerts een dubbel gevoel en deels voltooid, is er een over aan de afgelopen zes belangrijke stap gezet met maanden in Uruzgan. betrekking tot het winnen “Dat hier militairen in van hearts & minds. In de hevige gevechten met Tagebieden waar de Nederliban of door IED’s gelandse militairen zich de wond zijn geraakt en ook afgelopen zes maanden om het leven zijn gekogeregeld vertoonden, hebmen, houd je vooraf naben de goede contacten ertuurlijk wel rekening toe geleid dat de bevolking mee, maar toch komt het zich achter ISAF schaart. hard aan als het zover is. Ik leef erg mee met de faMet operatie Spin Ghar milies dit verlies moeten (oktober 2007) is samen dragen. Aan de andere met coalitiepartners de inkant hebben we wel vervloed van de Afghaanse reschil kunnen maken en gering vergroot in een geiets voor de Afghaanse bied waar de Taliban van bevolking kunnen betekeoorsprong veel invloed nen.” had. “We hebben laten zien dat we een brigadegrote operatie aankunnen STAPPEN en mogen daar best trots VOORWAARTS op zijn”, vindt Geerts. Met Geerts omschrijft zijn het plaatsen van controletijd in Uruzgan als een punten bij Nyazi, Kala periode waarin in eerste Kala en Sanghar is Chora instantie in Deh Rawod teruggewonnen. De Forterrein verloren werd Foto: Arief Rorimpandey-AVDD ward Operating Base Khydoordat de lokale overber-Lyddiard in Deh Rasheid en politie niet goed han noemt Geerts als een ander voorbeeld van het positieve functioneerden, maar waar met de komst van gouverneur effect van Spin Ghar. “Om In Uruzgan verschil te maken, Hamdam en de nieuwe politiechef Juma Gul Hemat, stapmoet dat wel samen met de Afghanen gebeuren, dat kunpen voorwaarts zijn gezet. Al beseft hij dat dit zeker voor buitenstaanders kleine stappen zullen lijken. Volgens Geerts nen we niet alleen en moeten we ook niet willen.” moet je de missie door een Afghaanse bril bekijken om te kunnen zien dat er al veel bereikt is. “Terwijl je in het ene TOEKOMST dorp aan het vechten bent, werk je even verderop in een anGeerts had zich bij aanvang van zijn commando, een half der dorp aan infrastructuur en gezondheid”, geeft hij aan. jaar geleden, tot doel gesteld meer Niet-Gouvernementele “Je moet vechten als het moet en opbouwen als het kan. Organisaties (NGO’s) naar Uruzgan te halen. “Nu Nederland Uruzgan moet je ook niet als één gebied beschouwen, waarde missie met twee jaar heeft verlengd, is het vertrouwen in voor één aanpak bestaat, je moet het per situatie bekijken. Uruzgan van een aantal NGO’s toegenomen en komen er dus Door de komst van nieuwe leidinggevende mensen in meer deze kant op. Dat betekent een belangrijke vooruitChora en Deh Rawod zijn we totaal gezien weer in balans. gang.” Ik denk dat we zelfs vooruitgang hebben geboekt doordat de centrale regering in Kabul zich nu meer bemoeit met UruzMet Unama en GTZ zijn partners gevonden die bereid zijn gan.” te investeren in Uruzgan in langlopende projecten. De inzet van burgerprofessionals binnen de militaire organisatie Het bezoek van Geerts aan president Hamid Karzai heeft heeft de missie een civieler gezicht gegeven. En dat is weer daar wellicht ook aan bijgedragen. Sindsdien zijn de migoed voor het aantrekken van NGO’s, omdat zij liever neunisters van onderwijs, counter-narcotics en irrigatie bij goutraal willen blijven en niet altijd met militairen willen worverneur Hamdam langs geweest evenals de chef defensieden geassocieerd. Geerts: “Ik denk dat we op de goede weg staf van het Afghaanse leger. zitten.”● TEKST: TLNT MARTIN HUIJDINK
KRETA GOED CHANIA - Stressmomenten, soms hyper of opgefokt zijn, adrenaline die door de aderen giert en de confrontatie met doden en gewonden. Het is voor onze militairen een manier van leven geworden in Afghanistan. Daarbij komt nog eens de langdurige afwezigheid van huis, in sommige gevallen zelfs zeven maanden. Al die factoren zijn reden genoeg weer even af te bouwen. “Een mentale ‘cooling down’”, zo betitelt een landmachtoverste van 11 Luchtmobiele Brigade uit Schaarsbergen de overgang naar Nederland. “En dat heb je nodig, even samen afkicken, grappen maken en lachen. Het gaat soms nergens over, maar je blaast wel stoom af.” Dus heeft Defensie een aanpassingsperiode onder de noemer ‘adaptatie’ in het leven geroepen. Even lekker normaal worden in luxe omstandigheden op het Griekse eiland Kreta. TEKST: MONIQUE VAN RIJEN-BOS FOTO’S: HENRY WESTENDORP-AVDD
Twee Britse C-130 Hercules transportvliegtuigen zijn eerder vanuit Kandahar op een militair vliegveld in de Golfregio geland, waar op dat moment een zandstorm woedt. Sergeant distributie van 120 Transportcompagnie uit Garderen Marvin Miedema en zijn hulp soldaat 1 Jorn Dragstra nemen de verplaatsingsuitrustingen in ontvangst. “Aan sommige militairen zie je dat ze heel wat voor de kiezen hebben gehad”, zegt Miedema, terwijl hij de scherfvesten, helmen en slaapzakken in boxpallets gooit. “Dat geldt vooral voor infanteristen die veel buiten hun kamp komen.” Een gereedstaande KDC-10 brengt de bijna honderd militairen, onder wie kolonel Nico Geerts, commandant Task Force Uruzgan en zijn staf naar Kreta. (Zij kregen te maken met dertien gesneuvelden:
vijf Nederlanders, een zelfde aantal Afghanen en drie Australiërs.) Aan boord zijn verder vooral Nederlanders die vanuit het Duitse Heidelberg rond de zeven maanden waren uitgezonden naar het ISAF-hoofdkwartier in Kaboel en leden van het 298 Chinookdetachement. Dat haalde na het tragische gebeuren op 12 januari, waarbij soldaat 1 Wesley Schol, korporaal Aldert Poortema en twee militairen van het Afghaanse leger het leven lieten, de vier lijkkisten op om ze van Kamp Holland naar Kandahar te vliegen. “Dat wilden we per se zelf doen”, zegt één van de kapitein vliegers. “Het ging uiteindelijk wel om onze eigen mensen. In mijn achteruitkijkspiegel kon ik zien hoe directe maten en andere militairen van de eenheid afscheid namen. Soms door het leggen van een hand op de kisten of nog even iets te zeggen. Nou, ik zat daar met een behoorlijke brok in mijn keel. Dat was enorm emotioneel.”
7 februari | Pagina 5
Links: Een van de groepsgesprekken op Kreta.
Rechts: Kolonel Nico Geerts bedankt het gecombineerde KLKLu detachement, dat onder meer zorgt voor de doorvoer van personeel en materieel van en naar Afghanistan.
D VOOR MENTALE AFKOELING RESPECT
Eenmaal terug op Kandahar, vanwaar de Chinooks opereren, sprak het luchtmachtpersoneel onderling al over deze gebeurtenis en andere zaken. Toch zien ze de meerwaarde van het korte verblijf op het zonnige Griekse eiland, net als sergeant 1 Marco van Caulil. Als rij-instructeur, die volgens het principe train de trainer Afghaanse collega’s opleidde, maakte hij deel uit van het Operational Mentor and Liaison Team (OMLT). “De Amerikanen schonken het Afghaanse leger zo’n veertig á vijftig vrachtwagens, evenals een behoorlijk aantal pick-ups”, licht Van Caulil toe. “De Afghanen hebben echter nooit leren rijden en veroorzaakten veel schade, niet alleen blik, ook mechanisch. Vandaar de behoefte aan een rij-instructeur. Ik heb er vier opgeleid, twee voor zowel de ranger als de vrachtwagen, de andere helft voor de pick-up. De Afghanen maakte een aanrijdinkje meer of minder niet uit, dus heb ik ze uitgelegd dat ze met hun nieuwe voertuigen langer moeten doen dan vandaag.” De cursus die, behalve op vrijdag, dagelijks werd gegeven, leverde na afloop een - officieel uitgereikt - certificaat op. “Daar waren ze behoorlijk trots op”, weet Caulil. Hij zat slechts twee maanden in Uruzgan en zag eigenlijk tegen de adaptatie op omdat hij als eenling aan het programma zou deelnemen. “Maar ik werd meteen in de Links: Het eerste moment van de adaptatie omvat het bij sergeant Miedema (met zonnebril) inleveren van verplaatsingsuitrustingen. Hier doen dat de afgelopen zondag teruggekeerde militairen, onder wie kolonel Nico Geerts en zijn staf.
Rechts: Ook naar Chania stad gaan, tijdens de adaptatie.
Links: Kapitein Mos (li) en sergeant 1 Marco van Caulil praten bij hotel Perle nog even na over een eerder gevoerd gesprek. Rechts: Luitenant-kolonel Marcel van Toor uit Heidelberg ontspant zich even door lekker te vissen.
groep opgenomen. Heel leuk. Eerlijk gezegd heb ik niet heel veel vervelends meegemaakt in het uitzendgebied. Natuurlijk wel een paar ramp ceremonies. Die waren zeer indrukwekkend, evenals de herdenkingsdienst.
De adaptatie richt zich voornamelijk op de geestelijke gemoedstoestand, maar militairen worden tevens geattendeerd op eventuele lichamelijke ongemakken, opgelopen tijdens de uitzending maar nog niet zichtbaar. Via dia’s krijgen ze de symptomen van kratervormige wonden voorgeschoteld die op leishmaniasis duiden, veroorzaakt door een zandvlieg. Maar ook malaria zou zich zomaar, zelfs na járen, nog kunnen aandienen. En dat geldt tevens voor tuberculose, herkenbaar aan lusteloosheid, een moe gevoel, nachtelijk zweten en hoesten. Verder is het bepaald niet uitgesloten dat een militair de MRSA, veroorzaakt door de staphylococcusbacterie, uit Afghanistan heeft meegenomen. Het advies luidt dan ook daarop te laten controleren, zeker wanneer de partner in een ziekenhuis werkt. Al met al krijgt iedereen genoeg ‘bagage’ mee om zelf te kunnen bepalen of men tijdens de uitzending een knauw heeft opgelopen, of dat nu fysiek of psychisch is.●
Maar eigenlijk kwam ik het kamp niet af. Mijn collega’s wel. Mariniers en verkenners uit het kader van de landmacht leiden als OMLT’ers, infanteristen voor het Afghaanse leger op. OMLT’ers zijn veel buiten de poort. Zo waren ze ook bij het schietincident waarin naast de twee Nederlanders, twee van hun leerlingen omkwamen. Ik heb diep respect voor die mariniers en landmachtcollega’s, die zo enorm veel risico lopen om Afghaanse militairen te leren hoe je patrouilles loopt en ze te monitoren. Echt, petje af hoor. Daarnaast waren ze ook nog eens super collegiaal. Gewéldig om mee te werken.” ANONIEM
Kapitein Willem Mos zit als ervaren militair met een speciale training bij de adaptatiegesprekken, samen met een bedrijfsmaatschappelijk werker, een
psycholoog of een geestelijk verzorger. “Veel mensen bagatelliseren hun eigen situatie. Ze vinden die niet de moeite waard, omdat een ander het veel zwaarder had. Dat is onzin. Alleen al een half jaar weg kan genoeg reden zijn voor deze adaptatie waarbij we terugkijken op de uitzending en de overgang naar huis.” Volgens Mos wordt een groep na aankomst in Kreta eerst gerustgesteld. “We wijzen erop dat een gesprek anoniem en vertrouwelijk is. Dan komt de voorbereiding op een missie aan bod, zowel van de militair als van het thuisfront. Daarna volgt aandacht voor de uitzending op zich. We zitten er voor de mentale mens, maar soms worden ook zaken in de logistiek of het lijnmanagement aan de orde gesteld. We luisteren naar alles, maar willen dus praten over de kwesties die bij iemand op het
netvlies staan. Als iemand het met een bepaalde opmerking écht te kwaad krijgt, valt dat meestal wel op. Dan zoekt de bedrijfsmaatschappelijk werker, psycholoog of geestelijk verzorger deze man of vrouw op.” De gespreksleiders geven de militair mee dat straks thuis de kameraden, waar alles mee werd gedeeld, er niet meer zijn. En dat moeders de vrouw misschien met problemen aankomt, die van een totaal andere orde zijn dan die in Afghanistan. Dat het moeite zal kosten de draad weer op te pakken. Zoals het hoofd van de gespreksleiders zei: “Je zit samen op de snelweg, maar als militair neem je ineens de afslag rechts. En op een bepaald moment, probeer je weer in te voegen en op dezelfde snelheid verder te gaan.” “Dat kost moeite”, zegt Mos. “Tijdens het adaptatiegesprek kaarten we bepaalde zaken aan, attenderen op
eventuele signalen van bijvoorbeeld een partner, die een verandering in gedrag aan de orde stelt. Zo heeft de militair in elk geval een antenne.” ANONIEM
Niemand wordt benaderd naar aanleiding van het eerste adaptatiegesprek. Dat kan ook niet, want het is anoniem. Zes weken later vindt een individueel gesprek plaats en na een half jaar volgt een vragenlijst, uitgedokterd en up-to-date gehouden door gedragswetenschappers. “Maar”, zegt Mos, “mensen die tussendoor behoefte hebben om te praten, kunnen altijd contact met ons opnemen.” Wat de verzamelde gegevens betreft is Mos duidelijk. “Ze worden uitsluitend gebruikt om te zien of bepaalde informatie leidt tot het aanpassen van beleid bij toekomstige missies.”●
7 februari | Pagina 6
Rechts: De aanslag op het marktplein van ‘Deh Rawod’ leidde tot grote verwarring.
Links: Direct na een aanslag behoren militairen hun gewonde collega’s direct te hulp te schieten.
LANDMACHT SCHERPT VOORBEREIDING OP AFGHANISTAN VERDER AAN
Explosieve werkelijkheid als harde leerschool ’t HARDE - In een tentenkamp op een oefenterrein bij de Luitenant-kolonel Tonnetkazerne in ’t Harde slaat de vlam in de pan. Een daverende knal, grijswitte rook, paniek, geschreeuw, slachtoffers. Patrouillerende militairen schieten gewonden te hulp. Anderen nemen strategische posities in, want het gevaar loert overal. Het pandemonium doet denken aan een aanslag in Afghanistan. En dat is ook precies de bedoeling. De oefening ‘Uruzgan Integration’ stoomt de deelnemers klaar voor het harde leven van alledag in de zuid-Afghaanse provincie. Daar nemen ze dit voorjaar de klus van hun collega’s van de huidige Nederlandse Task Force over. Kapitein Harald Dubbelhuis: “Als ISAF-militairen zich na een aanslag te snel terugtrekken, geeft dat een verkeerd signaal af aan de bevolking.”
TEKST: JACK OOSTHOEK FOTO’S: SIMONE VAN ES
Het al eeuwen vredige ’t Harde, waar alleen bij het plaatselijke benzinestation wat leven te bespeuren valt, stelt het Afghaanse dorp Deh Rawod voor. De kalme provinciestad Ede gaat voor Tarin Kowt door. De bedenkers van het script voor Uruzgan Integration hebben de sluizen van hun fantasie kennelijk wagenwijd open gezet. Terwijl hij de gebeurtenissen gadeslaat, wijst commandant brigadegeneraal Mart de Kruif van
Links: Brigadegeneraal Mart de Kruif, commandant van 43 Gemechaniseerde Brigade, ‘hofleverancier’ van de nieuwe Task Force Uruzgan.
43 Gemechaniseerde Brigade uit Havelte, hofleverancier voor de nieuwe Task Force Uruzgan, op de zware wissel die een aanslag op een pelotonscommandant trekt. Deze moet in alle commotie brandweerman, politieagent en ziekenbroeder tegelijk spelen, legt hij uit. Daarbij dient hij het hoofd koel te houden, want door een ‘blinde’ actie stapelen de problemen zich alleen maar op. En er kunnen tenslotte meer bermbommen en Talibankrijgers verstopt zitten. Kortom, de ‘pc’ moet zo snel mogelijk orde scheppen in de chaos. “En dat allemaal voor een jonge luitenant van in de twintig”, aldus De Kruif. STEILE LEERCURVE
Of jonge officieren, en het overige personeel natuurlijk ook, in
Rechts: De deelnemers aan Uruzgan Integration leren om te gaan met aangehouden verdachten.
een ‘droogtraining adequaat kunnen worden opgeleid voor een missie als in Uruzgan? Volgens door de wol geverfde Uruzgangers wier ervaringen in de training zijn ingebed, moet het antwoord op deze prangende vraag ‘ja’ luiden, zegt De Kruif. En zij weten hoe het zit. Dankzij de inbreng van Afghanistanveteranen is de training ook verder verbeterd en aangescherpt. In plaats van op het rijden in konvooien bijvoorbeeld, ligt het accent nu veel meer op het opsporen en onschadelijk maken van de dreiging bij uitstek in Uruzgan, bermbommen ofwel Improvised Explosive Devices (IED’s). Logisch, want deze sluipmoordenaars eisten tot nu toe zeven Hollandse levens. Om het gevaar te herkennen en zoveel als mogelijk te neutraliseren, worden de deelnemers aan Uruzgan Integration tegenwoordig naar de Mijnenschool in het Gelderse Reek gestuurd. Eveneens veel meer aandacht dan vroeger krijgt het ontsnappen uit een door de Taliban gelegde hinderlaag. “Maar”, relativeert De Kruif, “de steilste leercurve beleef je pas in Uruzgan. Deze opleiding legt alleen een basis.”
De luchtmacht ondersteunde de oefening met Cougarhelikopters en F-16’s.
Dat blijkt tijdens de aanslag op het markplein van het fictieve Deh Rawod. In de minuten erna lijkt het daar een soort Poolse landdag. Soldaten rennen kris kras door en langs elkaar, commandanten proberen de chaos te stroomlijnen. Vanaf een afstand taxeert kapitein Harald Dubbelhuis van 43 Gemechaniseerde Brigade het pandemonium. Het afvoeren van gewonden en gesneuvelden gebeurt in Uruzgan onder hoogspanning, omdat de Taliban overal en altijd op de loer ligt, legt hij uit. De trainende militairen moeten dus leren snel orde op zaken te stellen. “Maar”, waarschuwt Dubbelhuis, “een te snelle terugtrekking betekent een verkeerd signaal aan de bevolking. De mensen zouden de indruk kunnen krijgen dat de ISAF onvoldoende voor hun veiligheid zorgt. Het draait om het vinden van een balans tussen veiligheid, het adequaat behandelen van slachtoffers en vlug terugtrekken. Mijn indruk van de oefening? Het zou unfair zijn daarover te oordelen. Ik ken de opdrachten van de oefenende militairen niet precies. De eenheid met ‘observers’ en trainers die iedereen na afloop een spiegel voorhoudt, kan er meer over zeggen.” Eerste luitenant Ivo (uit veiligheidsoverwegingen geen achternaam) van 13 Infanteriebataljon Luchtmobiel weet als ‘observer’ wel hoe het zit. Er moet meer haast gemaakt worden met het helpen van de slachtoffers, analyseert hij. “Verder zou ik bepaalde zaken anders aanpakken, als ik pelotonscommandant was. Welke? Geef ik geen antwoord op. Ik heb de wijsheid niet in pacht. Bovendien is het altijd moeilijk om de werkelijkheid in een oefening te projecteren. Pas als de kogels om je oren fluiten,
merk je of je klaar bent voor het grote werk. Maar de deelnemers aan Uruzgan Integration boeken beslist vooruitgang. Ze komen tenminste heel ver.” VEEL BESCHERMING
Ivo maakt niet voor niets deel uit van de selecte groep ‘observers’ en trainers. Hij werkte van maart tot augustus 2007 in Uruzgan, als pelotonscommandant binnen Rotatie 3 van de Task Force 2, en weet dus waarover hij spreekt. In professioneel opzicht bewaart hij goede herinneringen aan zijn uitzending. “We hebben de bevolking veel bescherming kunnen bieden. Onze compagnie werkte super. Geen taak was ons te gek. Ik zou met dezelfde club zó weer gaan. En gevaren: ze horen erbij.”●
Voor Uruzgan Integration kwamen liefst 1500 man hun kazernes uit. Ze gaan straks aan de slag in het Provinciaal Reconstructieteam en in de Battle Group. Samen vormen deze de Task Force Uruzgan (TFU). Verder rolden tijdens de oefening zeshonderd auto’s en pantservoertuigen over de Veluwse wegen en kwamen er helikopters en F16 gevechtsvliegtuigen van de luchtmacht aan te pas. Nog wat getallen: het geheel speelde zich af op liefst veertien oefenterreinen en in vier trainingsdorpen. Ogenschijnlijk onbelangrijke, maar voor Afghanistan belangrijke details, kregen eveneens aandacht. Zo werden er tolken en mediavertegenwoordigers in de strijd geworpen. De nieuwe Battle Group in Uruzgan, gevormd door 45 Pantserinfanteriebataljon uit Ermelo, staat onder leiding van luitenant-kolonel Kees de Rijke. Commandant van het Provinciaal Reconstructieteam wordt luitenantkolonel Michel Hubregtse.●
DEN HAAG - Hoezo ouderen kansloos op de arbeidsmarkt? De 63-jarige Nico Tempelman van de Transitie Managementorganisatie van de Defensie Materieelorganisatie (DMO) in Den Haag bewijst het tegenovergestelde. Zijn geval is niet alleen door zijn leeftijd uitzonderlijk, maar ook omdat veel anderen in die fase van hun leven waarschijnlijk liever van een welverdiend pensioen waren gaan genieten. Tempelman ging echter gretig in op het aanbod om bij de Transitie Managementorganisatie te komen werken. Zijn gevorderde leeftijd vormde allerminst een obstakel. Kwaliteit gaf de doorslag.
7 februari | Pagina 7
gementorganisatie prima uit te dragen en dáár gaat het om. Nico vormt mijn ‘sensor’ in het voorterrein. Bovendien verkeert hij in een goede gezondheid en kan dus op alle fronten worden ingezet. Waarom dan een jongere kandidaat aannemen?” Overigens liet De Ruijter de sollicitatieprocedure aan een commissie over om zo elke mogelijke schijn van bevoordeling te voorkomen. Tempelman zelf toonde zich naar eigen zeggen uiterst verrast dat de Transitie Managementorganisatie hem wilde. Ouderen, helemaal boven de zestig, maken weinig kans op de arbeidsmarkt, weet hij. “Kennelijk leverde de interne sollicitatieronde niks op. Maar als ik bij boer Tjepkema in Oost-Groningen had gesolliciteerd, was ik waarschijnlijk afgewezen omdat ik daar geen reputatie heb, ha ha.”
Als pr-man is Tempelman de ‘sensor in het voorterrein’ van de directeur van de Transitie Managementorganisatie, generaal-majoor De Ruiter. Foto: Peter Wiezoreck
UITZONDERLIJK DEFENSIECONTRACT VOOR 63-JARIGE BURGER
‘HIJ VOLDEED SIMPEL AAN DE FUNCTIE-EISEN’ TEKST: JACK OOSTHOEK
Tempelman werkt sinds vorig jaar augustus als accountmanager bij de Transitie Managementorganisatie op de Haagse Frederikkazerne. Het is zijn zoveelste stek, want sinds hij in 1998 bij Defensie aanmonsterde, werkte hij bij de telematicaorganisatie DTO, de ICT Uitvoeringsorganisatie, tegenwoordig Dienstencentrum Informatievoorziening Beheer, en als communicatie-
sluiten’ te worden. Geheel des ‘Tempelmans’ zat hij allesbehalve bij de pakken neer en hengelde via een open sollicitatie naar de vacature van accountmanager public relations bij de Transitie Managementorganisatie. Dat hij werd aangenomen, mag ook tegen de achtergrond van de reorganisaties en ontslagen bij Defensie een unicum heten. Overigens loopt zijn contract slechts tot 2009, het jaar waarin hij met pensioen gaat.
adviseur bij de directie Informatie en Organisatie (DIO). Niet in een vast dienstverband, maar telkens ingehuurd via een landelijk detacheringbureau. Gevraagd naar de reden waarom hij destijds voor het ministerie koos, zegt de ouddienstplichtige, die altijd graag op herhaling ging: “Ik zie het nut van de krijgsmacht in.” Na bijna tien jaar leek het vorig jaar als adviseur public relations bij de directie Informatie en Organisatie ‘over, uit en
BOER TJEPKEMA
Volgens generaal-majoor Andrew de Ruiter, directeur van de Transitie Managementorganisatie, speelde de leeftijd van Tempelman bij diens sollicitatie allerminst een rol. Evenmin dat beiden elkaar kenden van de directie Informatie en Organisatie. “Hij voldeed simpel aan de functie-eisen, beschikt over een breed netwerk, is toegankelijk en loopt overal binnen. Hij weet de boodschap van de Transitie Mana-
De keuze van de Transitie Managementorganisatie voor Tempelman zal mede verband houden met de brede ervaring van de inwoner van Barendrecht in de communicatiewereld. Hij werkte in het verleden als sportjournalist bij het Rotterdamsch Nieuwsblad, als pr-functionaris bij de afdeling Sport en Recreatie van de Maasstad en bij het wereldbekende sportschoenenmerk Puma. Ook verdiende hij zijn brood als marketingmanager bij de (sport)kledingfirma van Cor Veldhoen, de beroemde oud-topvoetballer van Feyenoord, en bestierde voordat hij naar Defensie kwam een eigen pr-bureau, achteraf bezien een minder gelukkige keuze. “Het was geen vetpot en ik ben weinig zakelijk ingesteld. Ik kan een product verkopen, maar mezelf niet.” Kennelijk onderkende de Transitie Managementorganisatie van de DMO het eerste ook.●
IN HET KORT Nederlands vertegenwoordiger en stafofficier binnen de Franse staf van de Combined Task Force 150, die patrouilles uitvoert rondom het Arabische schiereiland in het kader van Operation Enduring Freedom. Naast zijn gewone taken bereidde Roskam de commando-overdracht voor van de Franse marine aan de Nederlandse. De Médaille de la Défense nationale is 21 april 1982 in het leven geroepen door de toenmalige minister van Defensie Charles Hernu. Ze vormt een erkenning van militairen en burgers die een bijzondere bijdrage leverden ten gunste van de Franse strijdkrachten. Foto: Peter Wiezoreck
REÜNIE DEN HAAG - 12 Paluabt/Luverdbt viert op donderdag 19 juni haar zesde lustrum. Het feest is bedoeld voor alle kaderleden die daar vanaf de oprichting tot heden hebben gediend. Wie wil komen of meer informatie wil, belt met de volgende personen: adjudant Henk Moshagen, tel, 0493 59 22 02 (mdtn *06-494-2202) en adjudant Herry Schotpoort tel. 0493 - 59 25 10 (mdtn *06-494-2510). Email:
[email protected]. Zij zorgen voor de uitnodigingen.●
FRANSE ONDERSCHEIDING VOOR MARINEOFFICIER DEN HAAG - Luitenant-ter-zee 1 André Roskam heeft 31 januari namens de Franse minister van Defensie de ‘Médaille de la Défense nationale’ ontvangen, vergelijkbaar met het ereteken van verdienste. Defensieattaché, kolonel Philippe Delarc, reikte de onderscheiding uit in de Franse ambassade te Den Haag, in bijzijn van ambassadeur Jean-Michel Gaussot. Roskam was van 15 oktober tot 12 december 2005
REGISSEUR GEVRAAGD DEN HAAG - Defensie amateur toneelgezelschap “de Clingendaelers” zoekt op korte termijn een enthousiaste regisseur. Deze heeft de artistieke leiding van onze voorstellingen. De Clingendaelers verzorgen al vele jaren met succes uitvoeringen voor buurtbewoners en collega’s. We spelen komedies, blijspelen en kluchten. De oefenavonden zijn elke dinsdagavond op de Prinses Julianakazerne in Den Haag. Belangstelling? Neem dan contact op met Kurt Hartman, tel 070 - 316 48 63 of 06 - 146 563 39.●
MARINIERSGEDENKPLAAT OP KEMBANG KUNING SURABAYA - Luitenant-generaal der mariniers Rob Zuiderwijk, Commandant Zeestrijdkrachten, heeft eind vorige maand op het Nederlands ereveld Kembang Kuning in het Indonesische Surabaya een bronzen gedenkplaat onthuld. Hierop staan de namen van vijftien mariniers die in de periode 1942-1954 in Nederlands-Indië en Nederlands NieuwGuinea zijn omgekomen en van wie de laatste rustplaats niet aanwijsbaar is. Na de onthulling legde de Nederlandse consul, mevrouw S. Pangkey een krans bij de gedenkplaat namens het Koninkrijk der Nederlanden. Zuiderwijk (zie foto) deed dat vervolgens namens de Koninklijke Marine. Nog twee kransen volgden namens het Contact Oud-Mariniers en de Vereniging Oud-Mariniers.
DEKAATJES heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of
[email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden.
WONINGEN Te koop: Arnhem, eengezinshoekwoning, rustige kindvr. buurt. Gunstig gelegen t.o.v. uitvalswegen/ centrum. V.v. kunststofkozijnen, dubb. beglazing, zolder geheel geïsoleerd. Grote woonkmr met open haard, open keuken, bijkeuken, 3 slpkmrs, moderne badkamer douche-ligbad. Vr.pr. N 219.000,- k.k. Info 06 - 537 000 94. Te koop: Breda, 3-kmr maisonnette (1990).Prachtig gelegen in hartje centrum met uitzicht op Haven en KMA! 5 min. lopen van Seeligkazerne. Opp. 85m?. Vr.pr. N 229.000,- k.k. Inf.: 063017 1563. Overdracht 4e kwartaal 2008. Te koop: Eindhoven, Simon van Leeuwenstraat 10. Vlb Eindhoven en Lpl. Oirschot op fietsafstand. Leuk appartement aan park nabij A2. Opp. 80m2, 2 slpkmrs, 2 balkons, 2 bergingen. Vr.pr. N 155.000,- k.k. Inf: www.funda.nl of 06 - 305 153 36. Te koop: Ermelo, De la Reystraat 87. Tussenwoning met dubb. garage. Kindvr. buurt en 150 m van heide. 1e verd.: 3 slpkmrs. 2e verd.: 2 slpkmrs met dakkapel. Vr.pr. N 264.000,k.k. A.i.o. Inl: www.vinkeveluwe.nl 0341 - 56 78 10. Te koop: Harderwijk, Eendekamp 84, ruim appartement op mooie locatie. Ruime woonkmr, 2 slpkmrs. Vr pr. N 199.500,k.k. Inf. makelaar: 0341 - 41 91 77 of zie www.funda.nl Te koop: ’s-Hertogenbosch, Neerstraat 269, goed onderhouden, 2-kmr (vh 3-kmr) appartement op 5e verd. Opp. 80m2, bwjr 1963. Berging op bgg, Ind.: keuken, woon- en eetkmr, inp. berging, slpkmr met balkon, toilet en badkmr. Nabij centrum, kazernes Vught, A2 en A59. Vr.pr. N 169.500,- k.k. Makelaar: 073 - 612 20 20 of zie www.funda.nl Te koop: Lelystad, Ekenstein 83, ruime eengezinswoning . Bjr 2003. Voor- en achtertuin. Ind.: hal/ entree, toilet, woonkmr, keuken. 1e verd.: 2 slpkmrs, badkmr- met bad. Zolder: 1 slpkmr, wma. Vr.pr. N 199.775,- k.k. Inf: 06 - 168 589 76 of zie www.funda.nl Te koop: Steenwijk, Talmastraat 8, z.g.o.h. helft van dubbel woonhuis. Met garage en carport. Fraaie locatie nabij centrum. Bjr 2002. 4 kmrs. Inh. 640m3. Er is nog GIW garantie van toepassing. Vr.pr. N 325.000,- k.k. Inf. www.funda.nl Te koop: Zwijndrecht, Geraniumstraat 13. Mooie eengezinswoning, gunstig gelegen. 130 m2 eigen grond. V.v. 6 kmrs en 2 bdkmrs, hardhouten kozijnen en merendeels dubbel glas. Onderhoudsvriendelijke tuin 9 meter NW. Bjr 1962. Woonopp.115 m2. Opl. in overleg Vr.pr. N 199.500,- k.k.Info www.funda.nl Te huur: 3-kmr appartement zoekt tijdelijke bewoner (ster).Gelegen 1e etage, OV, winkels op loopafstand en 10 minuten van strand Kijkduin. Gestoffeerd en gedeeltelijk gemeubileerd. Interesse 06 - 200 021 24. Liever geen huisdieren en niet rokend! Te huur gevraagd: Per april, tijdelijke woning met min. 3 kmrs in Driebergen of Zeist voor mijn dochter met partner. Huur voor min.1 jaar. Tel 06 - 383 088 15. E-mail:
[email protected] .
REÜNIEs 1e Verkenningsregiment Huzaren van Boreel (1946 – 1950) houdt voor de laatste maal een reünie-herinneringsdag op 4 april in de Bernhardkazerne te Amersfoort van 09.30 17.00 uur. Mochten er regimentsleden zijn die nog nooit een uitnodiging voor onze jaarlijkse reünies hebben ontvangen dan kunnen zij contact opnemen met Ab Lagaai 010 - 428 11 52 of Ab Olthuis 030 - 288 08 45. De Diensten Geestelijke Verzorging (DGV) houden op donderdag 29 mei een reünie voor het ondersteunend personeel. Alle (oud)collega’s zijn van harte welkom. Locatie: Koning Willem III kazerne te Apeldoorn. Inf. en aanmelden: dhr Gerrit Stam, tel.026 -353 27 76/06 - 209 566 51, e-mail:
[email protected] 134 jaar Verbindingsdienst wordt gevierd op 18 februari tijdens een buitengewoon Regimentsappel met aansluitend een receptie. Locatie: Het “Veteranenplein” op de Elias Beeckmankazerne te Ede. Ontvangst vanaf 13.30 uur in geb. 2 (grote zaal). Contacpersoon: Aooi de Gussem, Regimentsadjudant. *06 678 81265 (0318 - 68 12 65). Zie de Regimentsorder op www.verbindingsdienst.nl Het Regiment Geniettroepen bestaat 260 jaar. Dit wordt gevierd op vrijdag 16 mei op de van Brederodekazerne te Vught. Aan deze viering wordt een veteranencontactdag gekoppeld. Dus naast actief dienenden zullen ook de postactieve genisten met veteranenstatus aanwezig zijn. Dit zal een jaarlijks terugkerend evenement worden. Alle informatie op www.regimentgenietroepen.nl●
7 februari | Pagina 8
Hilckmann BN’er na commotie rond Zilveren Camera
Links: In de buurt van Tarin Kowt schiet een Chinook transporthelikopter een flare af. Eén van de winnende foto’s uit de categorie Buitenlandse documentaire fotografie.
Colofon
TEKST: MONIQUE VAN RIJEN-BOS FOTO’S: SJOERD HILCKMANN-AVDD
Eindredactie: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77)
Linksonder: Militairen van het provinciale reconstructieteam zijn hier in gesprek met de lokale politie. Ook dit is één van de acht uit de set winnaars
DEN HAAG - Sergeant Sjoerd Hilckmann, marinefotograaf bij de Audiovisuele Dienst Defensie, deed een gooi naar de Zilveren Camera en won afgelopen maand de derde prijs. Acht foto’s stuurde hij in voor de categorie Buitenlandse documentaire fotografie en één plaat voor Buitenlands nieuws. Het leidde tot een nominatie, maar ook tot veel commotie. Voor het eerst bleek het mogelijk om digitaal foto’s te leveren. Op Internet kon vervolgens iedereen de nominaties bekijken. Dus ook de platen van de Nederlandse Task Force Uruzgan in Afghanistan. “Zo werd mijn werk herkend”, zegt Hilckmann. Hans Kouwenhoven, voorzitter van het bestuur van de Zilveren Camera attendeerde hem vervolgens op een bepaalde site. “Daarop stond dat ik geen onafhankelijke fotojournalist ben, maar een propagandist. Er kwam echt een storm aan commentaar van fotojournalisten op mijn inzending. Defensiefotografen zouden volgens hen niet genomineerd mogen worden voor de Zilveren Camera. In het wedstrijdreglement stond echter nergens iets dat een inzending van mij zou kunnen uitsluiten. Wel dat beroepsfotografen mee mogen doen, nou daar schaar ik mezelf onder.”
Het Algemeen Dagblad, De Telegraaf, Trouw, de Volkskrant en de NRC publiceerden al foto’s van Hilckmann, die vermoedt dat fotojournalisten hem daarom een beetje als een bedreiging zien. Al die kritiek deert hem echter niet. Sterker, hij vindt het wel interessant om onderwerp van discussie te zijn. “Het levert een hoop naamsbekendheid op. Mijn vader merkte nog op dat het niet uitmaakt of ze positief of negatief over me schrijven, als mijn naam maar juist gespeld staat. En dat is zo. Verder is die hele discussie een ethische kwestie en hoewel ik de aanstichter ben, hou ik me er eigenlijk niet mee bezig”, zegt hij laconiek. “Ik wil gewoon mooie platen maken.” EMBEDDED
Wel vraagt Hilckmann zich af of een civiele fotograaf die embedded met de troepen meegaat een zelfde fotoserie zou kunnen insturen. “Dat zou neerkomen op meten met twee maten”, oordeelt hij. Als het reglement niet verandert zendt Hilckmann volgend jaar opnieuw foto’s in. Misschien met foto’s uit Kandahar, want daar stuurt Defensie hem nu voor vier maanden heen. Of inzendingen van een defensiefotograaf weer genomineerd worden, is op initiatief van het bestuur van de Zilveren Camera op 12 februari onderwerp van een debat in Nieuwspoort. Bij Hilckmann viel overigens ook de derde prijs in goede aarde. Die houdt in dat de serie van acht opnamen in het Zilveren Cameraboek 2007 staat afgedrukt, samen met zijn biografie en foto.●
DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 8 februari: ‘Hollywood in concert’ met Anita Meijer en het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Hilversum 9 februari: ‘Hollywood in Concert’ met Anita Meijer en het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Weert 10 februari: Cultureel programma ‘Koloniale architectuur in Indonesië’ in museum Bronbeek, Arnhem 10 februari: Museumtour (vrije rondleidingen) in het Militaire Luchtvaartmuseum, Soesterberg 10 februari: Romeinse tijden herleven in het Legermuseum, Delft 14 februari: ‘Hollywood in Concert’ met Anita Meijer en
14 februari: 14 februari: 14 februari: 14 februari: 14 februari:
het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Lelystad ‘Hollywood in Concert’ met Anita Meijer en het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Winterswijk ‘Hollywood in Concert’ met Anita Meijer en het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Rijswijk Romeinse tijden herleven in het Legermuseum, Delft ‘Hollywood in Concert’ met Anita Meijer en het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Kampen ‘Hollywood in Concert’ met Anita Meijer en het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Kampen
14 februari: ‘Kanonnen nog-an-toe!’ in museum Bronbeek, Arnhem 14 februari: ‘Hollywood in Concert’ met Anita Meijer en het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht. Hoogeveen 14 februari: Workshop oude ansichten in museum Bronbeek, Arnhem 14 februari: Stap in de schoenen van een commando in het Legermuseum, Delft 24 februari: Romeinse tijden herleven in het Legermuseum, Delft Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●
De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofd Defensiemedia Ellen Eggink (070 - 318 83 35)
Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36) Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail:
[email protected] Bezoekadres: Spui 32, 2511 BS Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900 - 226 52 63 of www.aboland.nl, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808
