0 8 0 9
Koninklijke Luchtmacht in beweging
voorwoord Het afgelopen jaar was een bewogen jaar en een aantal maatregelen van de reorganisatie die in 2003 is ingezet, genaamd SAMSON, werden afgerond. Een van de maatregelen was het samenvoegen van alle helikopters die bij Defensie in gebruik zijn onder één commando. Vorig jaar is op 4 juli het Defensie Helikopter Commando opgericht (DHC). De helikopters van Maritiem Vliegkamp de Kooy, Vliegbasis Leeuwarden en vanzelfsprekend vliegbasis Gilze-Rijen behoren vanaf die dag tot het DHC. Onderdeel van de oprichting van het DHC was de verhuizing van het personeel en de transporthelikopters van Vliegbasis Soesterberg naar Vliegbasis Gilze-Rijen en de sluiting van vliegbasis Soesterberg. Voorafgaand aan deze operatie is zowel op vliegbasis Gilze-Rijen als op vliegbasis Soesterberg heel veel werk verzet. Op Gilze-Rijen werden nieuwe onderhoudshangaars, dok (stallingsruimte voor helikopters) hangaars en werkruimten voor medewerkers gebouwd. Ook voorzieningen als eetzaal, sportzaal en legeringsgebouwen zijn fors uitgebreid, immers het aantal medewerkers op Gilze –Rijen steeg van ca 1300 naar ca. 2200. Maar ook op Soesterberg is heel veel werk verzet. Alles moest worden klaargezet voor de verhuizing naar Gilze-Rijen of worden afgevoerd. In ieder geval moesten de gebouwen ´leeg´ worden opgeleverd. Een organisatie bouwen en infrastructuur aanleggen is één ding, een hecht team van de verschillende helikopters maken is een tweede. Momenteel wordt binnen het DHC hard gewerkt aan teambuilding van medewerkers die tot nu toe in heel verschillende werelden werkten en daarmee staat nu een organisatie waar we trots op kunnen zijn. Gedurende al deze activiteiten is de bijdrage aan de ISAF missie in Afghanistan gewoon doorgegaan. Bij deze missie spelen naast de F-16 jachtvliegtuigen, de Apache gevechtshelikopters en de Cougar en de Chinook transporthelikopters een belangrijke rol. De transportvliegtuigen verzorgen het transport van mensen en materieel naar Afghanistan en de overige uitzendgebieden. Om het transport van personeel van en naar Afghanistan nog efficiënter te laten verlopen is een forward support element ingericht in de Verenigde Arabische Emiraten. Er werken ca 40 luchtmachtmedewerkers en er is een C-130 gestationeerd. Dit jaar worden overigens ook de DC-10 en twee C-130´s in gebruik genomen, waardoor de luchttransportcapaciteit fors toeneemt. Ook in de F-16 organisatie is het afgelopen jaar veel gebeurd. Er is een aanvang gemaakt met het afstoten van 18 F-16´s door de eerste vliegtuigen uit de operationele vaart te halen. Het afstoten van het aantal F-16´s vindt plaats met gelijktijdig een reductie van het aantal medewerkers op de Vliegbases Volkel en Leeuwarden (in totaal 106 arbeidsplaatsen). Bij de resterende F-16´s is de M4 upgrade nu overal ingevoerd en wordt sinds kort ook beschikt over het RecceLite systeem voor de F-16. Deze sensorpod is uitermate geschikt om verkenningen uit te voeren, bijvoorbeeld in Afghanistan. Met RecceLite zijn we in staat om snel bepaalde gebieden in kaart te brengen en een bijdrage te leveren aan Counter IED maatregelen. Ook met de invoering van LINK 16 kan de vlieger makkelijker praten met eenheden op de grond, zodat de
j a a r o v e r z i c h t
2008/2009
2
informatie uitwisseling beter verloopt en daardoor de inzet nog effectiever is. Dit maken we dagelijks mee met onze F16´s in Afghanistan waar onze vliegers bewijzen hoe effectief het luchtwapen is, bijvoorbeeld door ondersteuning in de vorm van vuursteun aan grondtroepen te leveren, maar ook door verkenningsmissies uit te voeren. Maar we moeten ook in staat zijn andere scenario´s aan te kunnen. In april heeft daarvoor de oefening Frisian Flag plaatsgevonden. Tijdens deze oefening trainden onze vliegers hun vaardigheden, die nodig zijn om deel te nemen aan grote gecoördineerde luchtcampagnes. Tijdens Frisian Flag hebben dit jaar voor het eerst de Patriot luchtverdedigingseenheden deelgenomen. Daarmee is een nieuwe dimensie aan het beoefenen van een luchtcampagne toegevoegd. Dankzij LINK 16 kunnen vliegers en de crew van de Patriot gegevens aan elkaar doorgeven, zodat het luchtbeeld nog completer wordt. Dit is onder andere mogelijk dankzij de ondersteuning van de net opgerichte Nationale Datalink Management Cell, die ook in Frisian Flag participeerde. De Koninklijke Luchtmacht is niet alleen in het buitenland actief. In het afgelopen jaar zijn luchtmachtmedewerkers diverse malen ingezet om assistentie aan hulpdiensten in Nederland te verlenen. Zo heeft de brandweer van Vliegbasis Gilze-Rijen en Vliegbasis Volkel assistentie verleend bij het blussen van branden in de omgeving en heeft een Cougar helikopter een voorraad water naar de bewoners van het eiland Pampus gebracht, toen het eiland van de buitenwereld was afgesloten door vorst. Ook zijn de SAR helikopters van Maritiem Vliegkamp de Kooy en Vliegbasis Leeuwarden het afgelopen jaar zeer regelmatig uitgerukt om o.a. bewoners van Waddeneilanden naar een ziekenhuis te vervoeren. Belangrijke civiele inzet waarmee we laten zien ook klaar te zijn voor de derde hoofdtaak van Defensie: Het verlenen van Nationale bijstand. Al deze taken kunnen alleen worden uitgevoerd dankzij de inzet van het personeel. Zorg voor en behoud van het personeel zijn dan ook speerpunten voor mij. Een medewerker die zich gewaardeerd weet en naar wie wordt geluisterd is gemotiveerd om zijn werkzaamheden uit te voeren en wanneer nodig zich extra in te zetten. Daarom hecht ik belang aan zaken als de mogelijkheid van kinderopvang, deeltijd werken en studie mogelijkheden. Op die manier is de kans dat een medewerker de organisatie verruilt voor een andere werkgever kleiner. Dat is voor mij goed werkgeverschap. Zoals u merkt, de Koninklijke Luchtmacht is voortdurend inzetbaar, niet alleen in het buitenland, maar ook in Nederland. Om dit alles te kunnen doen, is samenspel nodig tussen de verschillende wapensystemen van de luchtmacht. Daarmee laat het personeel van de luchtmacht zien te werken aan één taak als één team.
Commandant Luchtstrijdkrachten J.H.M.P. Jansen Luitenant-generaal
k o n i n k l i j k e
l u c h t m a c h t
3
j a a r o v e r z i c h t
2008/2009
4
Taken en middelen Jachtvliegtuigen Leeuwarden
• 87 F-16 jachtvliegtuigen op Vliegbasis Leeuwarden, Vliegbasis Volkel en Springfield
(Ohio, USA). • 13 PC-7 lesvliegtuigen op Vliegbasis Woensdrecht.
Den Helder
Helikopters • 29 AH-64D Apache gevechtshelikopters op Vliegbasis Gilze-Rijen. Daarvan zijn er 8 gestationeerd op Fort Hood in Amerika voor de vliegeropleiding. • 11 CH-47D Chinook transporthelikopters op Vliegbasis Gilze-Rijen. • 17 AS-532 Cougar transporthelikopters op Vliegbasis Gilze-Rijen. • 4 SA-316B Alouette III helikopters op Vliegbasis Gilze-Rijen. • 21 SHD-14 Lynx boordhelikopters op Maritiem Vliegkamp De Kooy. • 3 AB-412SP SAR-helikopters op Vliegbasis Leeuwarden (Search and Rescue).
Opmerking Nieuw Milligen
De SHD-14 Lynx en AB-412SP SAR worden op termijn vervangen door de NH-90 NFH en de NH-90 MTTH. Dit jaar worden vliegers en loadmasters getraind op een geleasede NH-90.
Geleide Wapens • 4 PATRIOT radars en vuurleidingcentrales. • 24 PATRIOT Launching Stations waarvan 8 geschikt voor de nieuwe PAC-III raketten. • 2 PATRIOT Commando Elementen.
Commandovoering
Breda
• 1 Air Operations Control Station voor gevechtsleiding en luchtverkeersleiding.
Luchttransport Woensdrecht
• 2 KDC-10 tanker-/transportvliegtuigen op Vliegbasis Eindhoven. • 2 C-130 H-30 Hercules transportvliegtuigen op Vliegbasis Eindhoven. • 2 Fokker-50 passagiersvliegtuigen op Vliegbasis Eindhoven • 1 G-IV Gulfstream passagiersvliegtuig op Vliegbasis Eindhoven. • 2 DO-228 Dornier kustwachtvliegtuigen op Schiphol.
Opmerking 1 DC-10 en 2 C-130 Hercules transporttoestellen stromen eind dit jaar in.
k o n i n k l i j k e
l u c h t m a c h t
Volkel Gilze-Rijen
5
De Peel Eindhoven
Jachtvliegtuigen 2008 - 2009
RecceLite Het fotoverkenningsysteem RecceLite (RL) wordt op dit moment ingevoerd. Het gaat om vier RLpods, waarmee gevlogen kan worden en twee reserve-pods als een van de vier pods in groot onderhoud is. Hiermee zijn dus altijd vier pods beschikbaar voor operationeel gebruik. Naast het feit dat de RL pod de Nederlandse grondstrijdkrachten voorzien van de nodige informatie, kunnen ook andere coalitiepartners in het uitzendgebied worden voorzien van informatie verkregen door middel van de RL-pod. Niet onbelangrijk m.b.t. de RL-pod is dat medio dit jaar het RL systeem uitgebreid wordt met de C-IED module voor het opsporen van IED’s in Afghanistan ter ondersteuning van de grondstrijdkrachten.
Frisian Flag In de periode van dinsdag 14 april tot en met vrijdag 24 april heeft de internationale vliegoefening Frisian Flag 2009 plaatsgevonden. Hierin participeerde naast de Nederlandse luchtmacht ook de Amerikaanse luchtmacht met F-15 jachtvliegtuigen vanaf Vliegbasis Leeuwarden. Gedurende twee weken beoefenden de vliegers vluchten voor zowel luchtverdediging als luchtsteun aan grondtroepen. Doel van de oefening is de deelnemende vliegers te trainen in het uitvoeren van complexe missies in internationaal verband. Hierbij staan scenario´s van toekomstige NATO-Response Force (NRF) inzet en huidige inzet zoals in Afghanistan centraal. De Nederlandse luchtmacht vliegt in deze oefening met F-16 jachtvliegtuigen vanaf Vliegbasis Leeuwarden samen met de Amerikaanse luchtmacht die vliegt met F-15 jachtvliegtuigen. Een Nederlandse Fokker-50 levert eveneens vanaf Vliegbasis Leeuwarden een bijdrage aan de oefening. Het Nederlandse tankvliegtuig KDC-10 vliegt in de oefening vanaf Vliegbasis Eindhoven. Daarnaast participeert de Noorse luchtmacht met een Falcon DA-20 vliegtuig en een Duitse firma met twee Learjet´s die worden ingezet om radar en communicatiesystemen te verstoren als onderdeel van de oefening en zet de Amerikaanse luchtmacht een KC-135 tankvliegtuig in. Nieuw dit jaar is de deelname van het Patriot luchtverdedigingssysteem op zowel Vliegbasis Leeuwarden, alsook op de schietrange op Vlieland. Daarnaast staat op Vliegbasis Leeuwarden de Nationale Datalink Management Cell voor het ondersteunen van datalink systemen.
j a a r o v e r z i c h t
2008/2009
Purple Windmill In 2009 vindt een verdere intensivering van de grond-lucht samenwerking plaats. Tijdens de oefeningen Purple Windmill wordt deze samenwerking beoefend door Nederlandse F-16’s, buitenlandse jachtvliegtuigen, eenheden van de landmacht en de marine. Naar verwachting wordt vanaf 2009 jaarlijks een vijftal Purple Windmills georganiseerd.
Oefenen op z’n Amerikaans Vanaf september t/m november zal een groot F-16 detachement oefenen in de VS i.v.m. met de aanwezige ranges daar voor het afgooien van live wapens en het exporteren van geluid. Daarbij zal er geoefend worden vanaf de vliegbases Hill AFB, Utah / Nellis AFB, Nevada en Barksdale, Lousiana. Er wordt onder andere deelgenomen aan de grote internationale oefening Red Flag (Nellis) en Green Flag (Barksdale).
6
April 2008
Mei 2008
Dual-mode geleide wapens voor F-16
Luchtmacht staat stil bij 4 mei herdenkingen
Souschef Ressort Verwerving van de Defensie Materieel Organisatie (DMO), de heer Ad van de Geijn heeft op dinsdag 1 april met de heer Brian Allen van het Amerikaanse Raytheon het contract getekend voor de levering van 200 ‘Enhanced Paveway II’ (GBU-49) dual-mode geleide wapens. Dual-mode wapens zijn ontwikkeld om de voordelen van lasergeleide- en GPS geleide bommen te combineren. Met de GBU-49 voor de F-16 beschikt de KLu over een nauwkeurig wapen dat onder alle weersomstandigheden inzetbaar is. Zowel vóór als tijdens de vlucht kan de vlieger het wapen voorzien van de doelcoördinaten. Daarnaast kan hij besluiten het wapen af te werpen met alleen laser-, GPS- of een gecombineerde geleiding. Verder kan het de bom op een vooraf ingestelde hoogte boven de grond laten exploderen.
Ma
Di
01
07
De KLu, inwoners van Soesterberg en genodigden herdenken zondag 4 mei 2008 op de Vliegbasis Soesterberg de tijdens de Tweede Wereldoorlog gevallen militairen van de militaire luchtvaart en de oorlogsslachtoffers uit het dorp Soesterberg. De Commandant Luchtstrijdkrachten (C-LSK), luitenant-generaal vlieger Hans de Jong, zal daarna de aanwezigen toespreken. Na daaropvolgende korte toespraken vindt de kranslegging plaats. Na twee minuten stilte en het hijsen van de vlaggen onder het Wilhelmus, vliegen vier F-16’s een ‘Missing Man’-formatie. De plechtigheid wordt afgesloten met een defilé langs het monument.
Wo Do
Vr
Za
Zo
Ma
02
03
04
05
06
08
09
10
11
12
13
05
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Di
Wo Do
Vr
Za
Zo
01
02
03
04
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Luchtmacht start nieuwe wervingscampagne
Nieuwe C-LSK na commando-overdracht
De Luchtmacht start met de vernieuwde campagne voor de werving van nieuw personeel. Na de vorige campagne die duidelijk maakte wat de KLu doet en welke functies er beschikbaar zijn, wordt nu met metaforen weergegeven hoe het werken bij de KLu wordt beleefd. De eerste twee televisiecommercials richten zich specifiek op de werving van technisch personeel en vliegers. De campagne zal later dit jaar worden uitgebreid met andere specifieke wervingscommercials. Ter ondersteuning van de specifieke wervingscommercials voor de doelgroep jongeren worden - net als in de huidige campagne - ook algemene commercials ingezet voor een brede doelgroep. In de wervingscampagne blijft ook aandacht bestaan voor de inzet bij operaties als die in Afghanistan. De KLu heeft jaarlijks ongeveer 900 nieuwe mensen nodig, waaronder ongeveer 300 technici en 60 vliegers.
Luitenant-generaal Jac Jansen volgt donderdag 29 mei luitenantgeneraal Hans de Jong op als Commandant Luchtstrijdkrachten (C-LSK). De overdracht vindt plaats op de Vliegbasis Soesterberg. Staatssecretaris Jack de Vries woont de ceremonie bij. De bevelsoverdracht wordt afgesloten met een fly-by van (historische) KLu-vliegtuigen en helikopters. Luitenant-generaal Jansen (52) was hiervoor Chef Staf op het NATO Air Component Command in Ramstein, Duitsland. Na zijn opleiding in 1975 aan de Koninklijk Militaire Academie (KMA) in Breda was hij ondermeer squadroncommandant, Commandant Vliegbasis Twenthe en Sous-chef Beleid en Plannen op het CLSK. In 2004 werd luitenant-generaal Jansen voorzitter van de Projectgroep SAMSON, belast met reorganisaties uit de Defensienota 2003.
k o n i n k l i j k e
l u c h t m a c h t
7
Helikopters Instroom nieuwe helikopter Het jaar 2008 is erg belangrijk voor de helikopters geweest. Naast de voortdurende inzet in Afghanistan was de oprichting van het Defensie Helikopter Commando in juli een belangrijke mijlpaal. Alle helikopters van Defensie vallen nu onder een commando. Een deel van de werkzaamheden bestaat uit het treffen van voorbereidingen voor de instroom van de NH-90 als opvolger van de Lynx helikopter. De eerste helikopters worden begin volgend jaar afgeleverd. Teneinde crews alvast te trainen, heeft het personeel vanaf deze maand de beschikking over een gehuurde NH-90. Deze wordt vooral gebruikt om crewleden te trainen, zodat de integratie straks vlot verloopt. Uiteindelijk krijgt het Defensie Helikopter Commando de beschikking over 2 verschillende uitvoering van de NH-90, de transportuitvoering en de maritieme die geschikt is om op een fregat te landen.
HeloTEMP maakt kwaliteitsslag in vliegveiligheid Uit de missie in Afghanistan blijkt dat een ervaren mentor van onschatbare waarde is voor relatief onervaren helikoptervliegers. Een reeks aan supervisietrainingen op de Vliegbasis Gilze-Rijen moet (aankomende) gezagvoerders voorbereiden op hun toekomstige taken. Ervaren vliegers verfijnen in deze niveaucursussen op het gebied van leidinggeven en vliegveiligheid de inzichten van hun cursisten en reiken hen operationele tips & tools aan. kan lopen is er de (vlieger)supervisietraining waar leiderschap centraal staat. Vanaf dit jaar krijgt elke helikopterbemanning hiermee te maken, al spitsen de gevorderde supervisietrainingen zich toe op de vlieger.
Techniek en procedures alleen zijn niet voldoende om als helikopterbemanning de taken veilig en succesvol uit te voeren. Ook menselijke factoren bepalen uiteindelijk of een goed getrainde bemanning een opdracht ook daadwerkelijk veilig tot een goed einde weet te brengen. Die menselijke component komt al aan bod in afzonderlijke vliegveiligheidscursussen, maar uit ervaringen in Afghanistan blijkt dat het overbrengen van ervaring door een mentor een absolute meerwaarde vormt. Daarom is de Helicopter Flying Supervisor Course (HFSC) in het leven geroepen. Daarin krijgen vliegers supervisietrainingen die aansluiten op hun operationele niveau. Deze cursussen worden gegeven onder verantwoordelijkheid van het hoofd TACTESS, dat staat voor TACtical Training, Evaluation and Standardisation Squadron. Het maakt onderdeel uit van het Bureau Opleidingen en Evaluaties van het 299 Squadron. De supervisietrainingen zijn nu samen met de twee andere cursussen op het gebied van human factors (de Crew Resource Managementcursus of CRM en de cursus Vliegfysiologie) bijeengebracht door het werkverband Helicopter Threat and Error Management Program (HeloTEMP). Daarbinnen zorgt CRM voor een standaardisatie van de manier waarop de bemanningsleden met elkaar omgaan. Kort gezegd: communicatie, procedures en regelgeving. Naast de cursus Vliegfysiologie die zich richt op de fysieke grenzen waar een bemanning in het uitvoeren van haar taken tegenaan
j a a r o v e r z i c h t
2008/2009
Elke supervisietraining is een niveaucursus en daarmee afgestemd op de verantwoordelijkheden van de vlieger. De effectiviteit van de eigen bemanning, dat is de eerste verantwoordelijkheid van de vlieger. Naarmate deze als eerste vlieger - en deel van de flight crew - opklimt naar pilot in command tot uiteindelijk section lead of flight lead komen er andere verantwoordelijkheden bij. De vlieger moet dan steeds meer overzien en schakelen tussen verschillende niveaus. Hij moet bijvoorbeeld niet alleen het overzicht houden over zijn eigen toestel, maar ook over de planning en uitvoering van de operationele taak van één of meerdere helikopters. Een vlieger moet dus als het ware ook een helikopterview op zichzelf als leider krijgen. Jonge (aankomend) gezagvoerders van het Defensie Helikopter Commando (DHC) hebben de eerste Pilot in Command Supervisors Training (PST) gevolgd op 3 december jl. op de Vliegbasis Gilze-Rijen. Een ervaren collega deelde met hen inzichten in datgene waar ze in hun toekomstige rol tegenaan kunnen lopen.
8
Juni 2008
Juli 2008
CAPEVAL GGW in Oksbol (DK)
DHC opgericht
Na maanden intensief oefenen is de CAPEVAL bekroond met de MISSION CAPABLE. Een uitstekend resultaat, waarmee de Groep Geleide Wapens (GGW) weer inzetgereed is voor de komende periode. De Task Force GGW werd in het inzetgebied door ruim 100 evaluators beoordeeld. Tijdens de diverse incidenten werden de militaire vaardigheden van de mannen en vrouwen van de Task Force getest. Na 2,5 dag eindigde de oefening Cold Igloo. Een tevreden en trotse C-GGW en HSO/ DETCO feliciteerden de eenheid met het behaalde resultaat.
Ma
Di
26
27
02
Tijdens een ceremonie is het Defensie Helikopter Commando (DHC) op 4 juli officieel opgericht. Commodore Theo ten Haaf wordt de eerste Commandant Defensie Helikopter Commando (C-DHC). Bijgewoond door de staatssecretaris van Defensie en de Commandant der Strijdkrachten (CDS) krijgt commodore Ten Haaf de DHC-vlag uitgereikt van de Commandant Luchtstrijdkrachten (C-LSK), luitenant-generaal Jac Jansen. De oprichtingsceremonie wordt afgesloten met een zogenoemde fly-by van 22 helikopters waaronder een NH-90. De oprichting van het DHC moet leiden tot een grotere efficiency bij de inzet van de hele helikoptervloot. Het DHC heeft rond 2236 arbeidsplaatsen op vier verschillende locaties Maritiem Vliegkamp de Kooy, Militair Luchtvaartterrein Deelen, Vliegbasis Gilze-Rijen en het SAR squadron op Vliegbasis Leeuwarden. Het DHC bestaat uit 85 helikopters.
Wo Do
Vr
Za
Zo
Ma
Di
28
29
30
31
01
01
03
04
05
06
07
08
07
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
23
24
25
26
27
28
Wo Do
Vr
Za
Zo
02
03
04
05
06
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
22
21
22
23
24
25
26
27
29
28
29
30
31
30 C-130 in Tsjaad
Erepenning Koninklijke Luchtmacht
Defensie heeft een C-130 ‘Hercules’ naar het OostAfrikaanse Tsjaad gestuurd om militairen en goederen voor de Europese missie EUFOR te vervoeren. De Eufor-missie moet vanaf 1 juni operationeel zijn in het gebied. De eerder toegezegde Nederlandse bijdrage van zestig mariniers in het Oost-Afrikaanse land is voor maximaal een jaar tot 15 maart 2009. Daarna moeten de Verenigde Naties het overnemen van de door Frankrijk geleide missie. EUFOR bestaat in totaal uit 3700 militairen en moet in het grensgebied van Tsjaad, Soedan (regio Darfur) en de Centraal Afrikaanse Republiek bescherming bieden aan hulpverleners en de honderdduizenden mensen die het geweld in de regio zijn ontvlucht.
k o n i n k l i j k e
l u c h t m a c h t
Er is binnen het Commando Luchtstrijdkrachten behoefte ontstaan om de waardering van de Koninklijke Luchtmacht voor zeer bijzondere verrichtingen van personeel zichtbaar te maken. Deze waardering bestaat uit een Erepenning Koninklijke Luchtmacht. De Erepenning Koninklijke Luchtmacht kan worden toegekend aan een personeelslid welke zich als zodanig, naar het oordeel van een Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE) commandant, heeft onderscheiden door buitengewone toewijding of bijzonder loffelijk optreden.
9
Luchttransport Samen drie C-17’s Twaalf landen krijgen dit jaar de beschikking over drie C-17’s. Nederland gaat bijdragen aan de nieuwe Heavy Airlift Wing (HAW) die gaat opereren vanaf Pápa Airbase in Hongarije. Tien NAVO-lidstaten Bulgarije, Estland, Hongarije, Litouwen, Nederland, Noorwegen, Polen, Roemenië, Slovenië, Verenigde Staten en twee Partnership for Peace-landen (PfP) Finland en Zweden, beschikken samen over drie Boeing C-17 Globemaster III’s. Het eerste toestel zal op 27 juli ceremonieel worden ontvangen op Papa Airbase. De tweede en derde C-17 volgen in september en oktober. Deze landen ondersteunen, onderhouden en bemannen samen deze transportvliegtuigen. Elk land heeft een aantal vlieguren en levert een bijdrage aan de HAW. Nederland is met jaarlijks 500 vlieguren na de Verenigde Staten (1000) en Zweden (550) de grootste partner in dit samenwerkingsverband. Van de 130 functies binnen de HAW levert Nederland 22 medewerkers, waaronder drie vliegers, drie loadmasters en drie crewchiefs. De flight crew volgt hiervoor een speciale opleiding op de C-17 op Altus AFB in Oklahoma, VS. De drie toestellen worden eigendom van de NATO Airlift Management Organisation (NAMO). De HAW is een multinationale poule van mensen en toestellen, waaruit de deelnemende landen hun transportcapaciteit kunnen putten. De C-17 vult voor Nederland de tactische transportcapaciteiten van de C-130’s en het strategische vervoer van de KDC-10 goed aan.
Schiphol-drukte op Eindhoven De Vliegbasis Eindhoven is het ‘Schiphol’ van Defensie. In 2008 verwerkte de Vliegbasis Eindhoven niet minder dan 7.4 miljoen kg vracht en 24.500 passagiers. Air-to-air werd vanaf Eindhoven 2.350.000 pond (lbs) vliegtuigbrandstof bijgetankt. Er werden verder in 2008 acht munitievluchten uitgevoerd. Hieronder waren vijf munitievluchten voor oefeningen als Snow Falcon 2008 op 2 februari van dat jaar. Deze C-130 en KDC-10 werden beladen op het Hot Cargo platform op de Vliegbasis Eindhoven. Drie andere vluchten gingen naar Kandahar Airfield in Afghanistan. Voorts werden in 2008 drie speciale donorvluchten uitgevoerd in opdracht van Eurotransplant met civiele passagiersvliegtuigen vanaf de Vliegbasis Eindhoven. Ook werden diverse humanitaire vluchten afgehandeld en uitgevoerd vanaf de Vliegbasis Eindhoven.
Nieuwe C-130’s operationeel Naar verwachting zullen de twee nieuwe C-130’s begin november van dit jaar, na een Operational Test & Evaluation (OT&E) fase, toegevoegd worden aan de luchttransportvloot. De twee vliegtuigen zullen een deels gedigitaliseerde cockpit krijgen. Vervolgens zullen vanaf november 2009 de huidige twee C-130’s om beurten naar de industrie gaan om ook de cockpit upgrade te krijgen. Planmatig zullen in het vierde kwartaal van 2010 alle C-130’s voorzien zijn van de cockpit upgrade (CUP). De derde DC-10 (T-255) kan vanaf medio dit jaar in de vrachtconfiguratie worden ingezet.
j a a r o v e r z i c h t
2008/2009
10
Augustus 2008
Ma
Di
04
05
11
September 2008
10.000e vlieguur Chinook
Artsen op medevac Tsjaad
Op 5 augustus jongstleden heeft de Chinook
Vliegerarts Ralph Vermeltfoort en flight nurse Arjan Kieboom reizen op 1 september naar Tsjaad.
helikopter D664 de mijlpaal van 10.000 uren
Zij zetten een rotary wing medevac op om de verkenningen van
overschreden. Dit gebeurde tijdens een
Nederlandse mariniers in het grensgebied van Soedan en Tsjaad te
opleidingsvlucht die in de middag werd gevlogen.
ondersteunen. Om dit te realiseren, maken zij afspraken met de
De vlucht behelsde een vlucht in de omgeving van
Fransen en de Oostenrijkers in Abéché over afvoer van patiënten
Soesterberg, waarbij ‘trooping drills’ werden
naar een Italiaans ziekenhuis en beschrijven de uitrukprocedures.
beoefend in combinatie met internal loads
De Fransen stellen een Puma lichte transporthelikopter beschikbaar
(mortieren en MB’s intern vervoeren). Op de foto
voor het patiëntenvervoer. Verder zijn er logistieke afspraken met
poseert de trotse bemanning bij de D664 na deze
de Nederlandse mariniers en met de Ierse medische dienst.
vlucht.
Op 9 september is het medevacteam operationeel.
Wo Do
Vr
Za
Zo
Ma
Di
01
02
03
01
02
06
07
08
09
10
08
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
25
26
27
28
29
30
Wo Do
Vr
Za
Zo
03
04
05
06
07
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
24
22
23
24
25
26
27
28
31
29
30
Olympische luchtmachters in de prijzen
Staatssecretaris onder de indruk van JPOW
Koningin Beatrix heeft op 27 augustus de sporters die een
Staatssecretaris Jack de Vries heeft donderdag 11 september een bezoek gebracht aan de
medaille hebben gewonnen op de Olympische Spelen in
oefening Joint Project Optic Windmill (JPOW) op Luchtmachtbasis De Peel. Tijdens het bezoek
Beijing, China, ontvangen op Paleis Huis ten Bosch. Daarna
werd de staatssecretaris uitvoerig geïnformeerd over de actuele stand van zaken op het gebied
gingen de Olympische winnaars per op en bus en te voet
van luchtverdediging en de opzet van JPOW. Na een korte presentatie volgde een rondgang
onder een erehaag naar het Binnenhof. In de Ridderzaal
langs de deelnemers. Hierbij sprak de staatssecretaris met nationale en internationale militairen
vond de officiële huldiging plaats, toegesproken door minister-president Jan-Peter Balkenende,
over hun ervaringen. Bij zijn afscheid complimenteerde hij de deelnemers en zei trots te zijn, dat
staatssecretaris van VWS, Jet Bussemaker en voorzitter van het NOC*NSF, Erica Terpstra. Eerste
Nederland een vooraanstaande rol speelt binnen de
luitenant KLu Deborah Gravenstijn, judoka, won in Beijing Olympisch zilver. Roeister Ester Workel
hoogtechnologische omgeving, waarin de oefening zich afspeelt.
veroverde als stuurvrouw met haar Vrouwen Acht ook zilveren plak. De andere winnaars uit de
Eerder op de dag bracht het NATO Air Defence Comittee een
Defensie Sport Selectie (DTS) zijn taekwondoka Dennis Bekkers (brons) en judoka’s Guillaume
bezoek aan het oefengebied. Tijdens het bezoek werd uitvoerig stil
Elmont (zilver).
gestaan bij de rol die de NAVO speelt op het gebied van luchtverdediging.
k o n i n k l i j k e
l u c h t m a c h t
11
Geleide Wapens
Lucht en raketverdedigingoefeningen Naast diverse (live flying) luchtverdedingsoefeningen in het kader van de Joint Air and Missile Defence Task Force, ontplooit CLSK het komende jaar diverse (oefen)activiteiten ter verbetering van de Air and Missile Defence capaciteiten van de krijgsmacht. CLSK heeft het initiatief bij de planning, voorbereiding en uitvoering van de lucht en raketverdedigingsoefening Joint Project Optic Windmill die in juli 2010 zal plaatsvinden op Luchtmachtbasis De Peel, evenals bij de Joint Combined Air and Missile Defence oefening Special Project Optic Windmill op Kreta in het najaar van 2009: In een netwerk omgeving nemen vanuit Nederland Groep Geleide Wapens, Nationale Datalink Management Cell, Control and Reporting Centre en Commando Luchtdoelartillerie deel. Ook nemen deel: een Duits luchtverdedigingfregat en onder voorbehoud Griekse AWACS, gevechtsvliegtuigen en Patriot, evenals een Amerikaans lucht en raketverdedigingfregat (AEGIS BMD). Tijdens deze lucht en raketverdedigingsoefening vinden diverse experimenten plaats waaronder op gebied van Command & Control. Ook beoefent men Elektronische Oorlogvoering aspecten en vinden onder Nederlandse C2 vanaf het Duitse fregat ook onderscheppingen van tactische ballistische raketten plaats. Deelname van de geleide wapens aan het zogenaamde Field Surveillance Program wordt overwogen.
Verbeteringen Geleide Wapens Ook in 2009 en 2010 zijn diverse modificaties aan het Patriot Geleide Wapensysteem voorzien die de hoge operationele effectiviteit ook in de toekomst blijven waarborgen. De invoering van een nieuw Tactical Control System (TCS) en de Battery Control Post (BCP) houden een significante verbetering in, vooral op gebied van Command & Control. Zo vervult de nieuwe TCS ook een belangrijke rol in de Joint Air and Missile Defence Task Force en is het met de BCP mogelijk tot op batterij niveau verbinding te leggen met het Link 16 netwerk en neemt het aantal inzetmogelijkheden toe.
Groep Luchtmacht Reserve verder versterkt De werkzaamheden in Nederland en de uitzendingen leggen op bepaalde vakgebieden een groot beslag. Teneinde de druk op de beroepsmilitairen te verminderen worden reservisten ingezet, hetzij in Nederland, hetzij in uitzendgebieden. Dit geldt voor veel dienstvakken. De reservisten worden ook regelmatig voor ceremoniële diensten ingezet. Om aan de toenemende vraag naar reservisten te kunnen voldoen wordt de Groep Luchtmacht Reserve verder versterkt met specifieke disciplines als meteo en verkeersleiding. Ook het aantal reservisten groeit gestaag.
j a a r o v e r z i c h t
2008/2009
12
Oktober 2008
November 2008
F-16’s Volkel openen A1 Grand Prix Zandvoort
Doek valt voor Vliegbasis Soesterberg
Een formatie van vijf F-16’s maakte zondag 5 oktober voor de
Vliegbasis Soesterberg, de bakermat van de militaire luchtvaart in
start van de hoofdrace van de A1 Grand Prix op Zandvoort een
Nederland, sluit op 31 december 2008 na 95 jaar haar poorten. Met
spectaculaire fly by boven het circuit. De toestellen die enkele
een militaire ceremonie komt er woensdag 12 november een einde aan
minuten voor de start van de hoofdrace boven het circuit
de status van militaire vliegbasis. Tijdens de sluitingsceremonie geeft de
verschenen, begroetten daarmee het mondiale veld van 17 deelnemende teams waaronder, net zoals ze
commandant Vliegbasis Soesterberg, kolonel Frank Gerards, het
dat twee jaar geleden deden toen de race voor het eerst in Nederland plaatsvond. Naast de
commando over de vliegbasis terug aan de Commandant Luchtstrijdkrachten (C-LSK), luitenant-
demonstratie in de lucht presenteerde de KLu zich tijdens de A1GP tevens als aantrekkelijke werkgever
generaal Jac Jansen. Als afsluiting van de ceremonie vindt een fly by plaats door diverse
die voortdurend behoefte heeft aan nieuw personeel (jaarlijks circa 800 mensen) voor onder meer
helikopters en vliegtuigen. Op Vliegbasis Soesterberg, de oudste vliegbasis van Nederland, werd
vliegende en technische functies. De A1 Grand Prix is een internationale raceserie, waar in totaal 23
op 1 juli 1913 de Luchtvaart Afdeling opgericht, voorloper van de KLu. Naast de KLu heeft ook
landen uit zes continenten in 12 races strijden om de ‘World Cup of Motor Sports‘. Winnaar werd team
de Amerikaanse luchtmacht USAF 40 jaar vanaf de vliegbasis geopereerd. In het kader van
Frankrijk en Nederland eindigde als vijfde.
bezuinigingsmaatregelen is in 2003 besloten om de Vliegbasis Soesterberg te sluiten.
Ma
Di
06
Wo Do
Vr
Za
Zo
Ma
Di
01
02
03
04
05
07
08
09
10
11
12
03
04
13
14
15
16
17
18
19
10
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Vr
Za
Zo
01
02
05
06
07
08
09
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Prestigieuze prijs voor luchtmacht medewerkers
Luchtmacht steelt show op Nellis AFB
Op 28 oktober is de 2008 Whittle Safety Award
Voor het eerst in haar bestaan nam het KLu F-16 demoteam
uitgereikt aan de luitenant-kolonels James Mac
deel aan de Aviation Nation Air Display. In november werd
Gillavry en Rik van Zwol tijdens een ceremonie van
succesvol door het hele team op Nellis Airforce Base, Las
het International Air Safety Seminar in Hawaii.
Vegas, het jaar afgesloten. De demovluchten van kapitein
De prijs wordt jaarlijks uitgereikt door de
Ralph Aarts verliepen vlekkeloos. Ruim 200.000 Amerikaanse
International Federation of Airworthiness. Beide
bezoekers keken op de flightline ademloos naar een
luchtmachtmedewerkers ontvingen de prijs vanwege
aaneenschakeling van manoeuvres. Aarts liet hen in een daverende show zien waartoe de F-16
hun bijdrage aan de opbouw van de Militaire
operationeel in staat is. Niet alleen de bezoekers waren onder de indruk. Het team kreeg tijdens het
Luchtvaart Autoriteit en de ontwikkeling en
terugtaxiën ook applaus van het voltallige Thunderbirdteam, de ‘vaste bewoners’ van Nellis Airforce
introductie van de Military Aviation Requirements.
Base. Het KLu F-16 demoteam heeft nu ook in Las Vegas een mooi visitekaartje achtergelaten en sluit hiermee voldaan 2008 af.
k o n i n k l i j k e
l u c h t m a c h t
Wo Do
13
Air Operations Control Station
Geleide Wapens
Gevechtsleiding (GL) en luchtverkeersleiding (LVL)
wordt binnenkort een proef uitgevoerd door – buiten de openstellingstijden – het Operational Air Traffic-verkeer te laten afhandelen door Maastricht Upper Area Control (MUAC) en/of Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL). Daar kan dan op worden voortgebouwd. Kortom, er zal binnen de LVL de komende jaren veel gaan veranderen. Een eigen, uitzendbare, autonome militaire LVL-capaciteit voor de lagere luchtlagen, voor vliegveldoperaties en behoud van kennis en expertise voor militaire operaties in de hogere luchtlagen, zal echter blijvend moeten worden gewaarborgd.
De GL en LVL-vakgebieden leveren een essentiële bijdrage aan het operationele product van CLSK: slagkracht in en door de derde dimensie. Dit gebeurt in Nederland en daarbuiten, zowel door nationale als internationale verbanden en organisaties, zoals in Afghanistan. De geleverde kwaliteit is hoog; dat wordt door binnen- buiten- en medestanders beaamd. Dat betekent niet op de ‘lauweren’ mag worden gerust, integendeel. Zo worden diverse nieuwe initiatieven ontplooid die van invloed zijn op de beide vakgebieden.
Gasteenheden Gevechtsleiding
Op het AOCS zijn twee ‘gasteenheden’ gehuisvest. De eerste is de NAVO DARS . Dat is een mobiel NAVO gevechtsleidingscentrum. Nederland levert daaraan een personele bijdrage, waaronder de Commandant. De tweede ‘gasteenheid’ is de ‘paarse’ Nationale Datalink Management Cell (NDMC) ter ondersteuning van het link 16 gebruik van de gehele krijgsmacht. De NDMC heeft op 1 april 2009 de Full Operational Capability (FOC)-status gehaald. Beide eenheden zijn toonbeelden op het gebied van Network Enabled Capabilities (NEC) en expeditonaire C4ISR. AOCS NM en NDMC vervullen binnen Nederland een spilfunctie op het gebied van NEC, zoals het Joint Common Operational Picture (JCOP) en de NEC-oefening Purple Nectar. De, namens CDS door CLSK georganiseerde, lucht en raketverdedingsoefening JPOW geeft feitelijk invulling aan de NECgedachte en draagt dan ook bij aan de verbetering van de effectiviteit van ons militair optreden.
Voor de GL gaat de aandacht vooral uit naar de versterking van het expeditionaire vermogen, bijvoorbeeld door het opnemen van mobiliteitseisen voor de vervangers van de Medium Power Radars (MPR’s), het opwaarderen van de Tactical Air Control Facility (TACF) naar een meer operationele eenheid en – in verband daarmee – de wens van het CLSK te gaan beschikken over een eigen “one star Air Battle Staff”. Verder wordt hard gewerkt aan het kunnen inzetten van de Nationale Datalink Management Cell (NDMC) voor de NATO Response Force (NRF) en zal de GL een belangrijke rol spelen bij de uitzending van de Aerostar UAV naar Afghanistan. Vanzelfsprekend zal de GL-bijdrage aan het Navo Airborne Warning And Control System (AWACS), de Combined Air Operations Centres (CAOC), de Air Component Commands (ACC) en andere internationale eenheden en hoofdkwartieren op de huidige hoge standaard moeten blijven.
Luchtverkeersleiding Ook voor de LVL speelt versterking van het expeditionaire vermogen een belangrijke rol. Dit gaat worden ingevuld met het verwerven van een mobiele tactische LVL-capaciteit onder meer bestaande uit een mobiele toren, radar en landingssysteem. Om de instroom te verhogen wordt nadrukkelijk gestreefd naar verhoging van het opleidingsrendement. Hiertoe worden dit jaar voor de verkeersleiding zowel een radar- als een verkeerstorensimulator op het AOCS in gebruik genomen. Daarnaast wordt gewerkt aan het verder stroomlijnen van de LVL vanwege internationale ontwikkelingen binnen Single European Sky (SES) en Functional Aerospace Blocks European Central (FABEC) en – op het nationale vlak – de studie naar het Joint Air Traffic Management System 2020 (JAS 2020). In die kaders is een toenadering tussen de civiele en militaire LVL onvermijdelijk. De gezamenlijke Airspace Flow Management Unit (AFMU) en de gezamenlijke Air Traffic Management (ATM) Beleidseenheid bij Verkeer en Waterstaat zijn daar bestaande en goede voorbeelden van. Deze samenwerking zal zich verder gaan uitbreiden naar gezamenlijke luchtruimontwerpen, ATMsysteemvervangingen, contingency-opties, het beleid en toezicht op de luchtvaart, certificeringen en luchtvaarteisen en een andere verdeling van de civiele en militaire LVL-taken. Voor dat laatste
j a a r o v e r z i c h t
2008/2009
14
December 2008
Januari 2009
Recordaantal SAR-vluchten in 2008
Luchtbusdienst vanuit VAE
De Agusta Bell helikopters van het Search and Rescue (SAR) squadron hebben
Sinds 6 januari is het Nederlandse C-130 detachement in de Verenigde
in 2008 een recordaantal patiënten vervoerd. In totaal is de SAR het afgelopen
Arabische Emiraten (VAE) operationeel. De oprichting van het 1 NLD
jaar 198 keer ingezet, 29 keer meer dan over 2007. Hiervan werden 187
Forward Support Element Mirage, waaronder het Nederlandse C-130
patiëntenvluchten gevlogen en 11 overige acties uitgevoerd waaronder enkele
transportvliegtuig valt, is daarmee een feit.
zoekacties. Sinds zijn oprichting in 1959 rukte het 303 Squadron onder het
Het C-130 detachement bestaat uit 55 militairen, geplaatst in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE).
motto ‘dienen in nood’ tot nu toe in totaal 4198 keer uit. Eerst alleen voor opsporing- en
Het gaat om vliegers, onderhoudspersoneel en logistieke medewerkers. De komende twee jaar
reddingsdoeleinden en het oppikken van verongelukte vliegers uit zee. Later kwam daar het
onderhoudt het detachement een pendeldienst tussen de VAE en Kandahar Airfield in Afghanistan,
patiëntentransport van de Waddeneilanden naar ziekenhuizen op de vaste wal bij. Gemiddeld
waar Nederlandse militairen een bijdrage leveren aan de International Security Assistance Force (ISAF)
gebeurt dit 150 keer per jaar. De stijging van dit aantal de laatste jaren (2006: 137), schrijft de
-missie. Door de inzet van eigen tactische luchttransportcapaciteit met zelfbeschermingsmiddelen is
KLu toe aan onder meer de groei van het toerisme op de Waddeneilanden. In mei 2009 viert
Nederland minder afhankelijk van haar coalitiepartners. De militairen vliegen vanaf de Vliegbasis
de eenheid haar 50-jarig jubileum met een internationale oefening op Leeuwarden, genaamd
Eindhoven naar de VAE met de KDC-10 van de KLu. Vanwege de grond-luchtdreiging in Afghanistan
de ‘SAR MEET’.
vliegt de KDC-10 sinds eind 2007 niet meer rechtstreeks naar Afghanistan.
Ma
Di
01
02
08
Wo Do
Vr
Za
Zo
Ma
Di
03
04
05
06
07
09
10
11
12
13
14
05
06
15
16
17
18
19
20
21
12
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Wo Do
Vr
Za
Zo
01
02
03
04
07
08
09
10
11
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Thuisfrontprogramma Omroep Max
Top Gun Holland uniek docudrama op TV
Omroep MAX en de thuisfrontorganisaties verzorgen op zaterdag 22 november een
Vanaf 19 januari zendt de KRO op Nederland 3 de tiendelige serie Top
groetenprogramma ‘Missie Max’ in de Leidse Groenoordhallen. ‘Missie Max’ is bedoeld
Gun Holland uit. In deze serie worden kandidaten gevolgd vanaf hun
om de militair die tijdens de kerst op uitzending is, een hart onder de riem te steken.
sollicitatie als vlieger bij de KLu, totdat ze hun complete opleiding tot
Tijdens dit bijzondere evenement hebben ruim 6000 familieleden en relaties hun groet
F16-vlieger hebben afgerond. Er wordt een unieke kijk gegeven in het
op laten nemen. Bekende artiesten luisteren de dag
gehele traject, zoals de keuring, selectie en opleiding tot F-16 vlieger.
muzikaal op. Ook politici en andere bekende Nederlanders
Ook komt de eerste solovlucht in een vliegtuig in beeld en de militaire opleiding op de Koninklijke
brengen een kerstgroet aan de militairen. Alle uitgezonden
Militaire Academie (KMA) met als uiteindelijk doel: vliegen in een F-16. In Top Gun Holland wordt
militairen ontvangen in het missiegebied een DVD met de
duidelijk hoe intensief het hele traject is en hoe deze jongeren hun droom nastreven. Zo vindt het
kerstgroet van hun familie en de bekende Nederlanders.
eerste deel van de opleiding in Nederland plaats, maar als de basisvliegopleiding is afgerond gaan
Het programma is een cadeau van Omroep MAX.
de leerlingen zich in de VS specialiseren in het vliegen met de F-16. De serie met hoogte- en dieptepunten is gemaakt door productiemaatschappij Procamjo.
k o n i n k l i j k e
l u c h t m a c h t
15
Operaties De Chinook en Cougar transporthelikopter wisselen elkaar af. De wisseling vindt plaats zodat de uitzenddruk wordt verdeeld. De transport- en gevechtshelikopters van de Koninklijke Luchtmacht zijn sinds 2001 vrijwel onafgebroken op uitzending: eerst de missie in Eritrea en Djibouti, vervolgens deelname aan de Stabilization Force Iraq en nu sinds 2006 de ISAF missie in Afghanistan. Gedurende het eerste decennium van deze eeuw zijn de helikopters dan vrijwel zonder onderbreking ingezet geweest. De transportvliegtuigen zijn ook intensief bij de missie in Afghanistan betrokken. Het gros van alle aanvoer vindt plaats door de lucht. Uit te zenden militairen vliegen vanaf Vliegbasis Eindhoven naar het Forward Support Element Mirage in de Verenigde Arabische Emiraten. Vandaar gaat de reis verder per C-130 naar Kandahar Airfield in Afghanistan. Vracht wordt in de regel door de lucht direct vanuit Nederland naar Afghanistan vervoerd. Hoewel de missie in Afghanistan verreweg de grootste in aantal betrokken medewerkers (ca 260 personen) is, is het niet de enige missie waaraan KLu personeel deelneemt. Zo zijn 43 militairen van de luchtmacht uitgezonden naar het Forward Support Element Mirage in de Verenigde Arabische Emiraten. Deze medewerkers zorgen voor een soepel verloop van de overstap van de militairen. Maar ook op de Balkan zijn luchtmachtmilitairen bij de verschillende stabilisatie missies actief. Er zijn 23 militairen uitgezonden naar de Liaison Observation Teams van de Europese Unie in Bosnië en zij houden toezicht op de naleving van de vredesakkoorden van Dayton. Ook in Kosovo zijn twee luchtmachtmilitairen bij de NAVO missie aldaar uitgezonden. In het Midden Oosten zijn in totaal 6 militairen uitgezonden: 3 naar de NATO Trainings Missie in Irak in Baghdad en 3 naar de UNTSO missie in de Sinai. In zuid Soedan zijn 3 luchtmachters betrokken bij de UN Mission in Sudan (UNMIS) om toe te zien op de gemaakte afspraken. Verder is een luchtmachter geplaatst aan boord van Hare Majesteits De Zeven Provinciën, die deelneemt aan de missie Allied Protector, die in het leven is geroepen om koopvaardijschepen te beschermen tegen piraten.
Sinds 2006 worden eenheden van de Koninklijke Luchtmacht ingezet in Afghanistan. De eenheden maken deel uit van de International Stabilization and Assistance Force (ISAF). De eenheden van de Koninklijke Luchtmacht ondersteunen de troepen van Nederland en bondgenoten op de grond. Transporthelikopters zorgen voor vervoer door de lucht, terwijl F-16 jachtvliegtuigen en Apache gevechtshelikopters steun vanuit de lucht leveren. Tenslotte wordt de luchttransportvloot ingezet voor het vervoer van mensen vanuit Nederland naar Afghanistan en vice versa en aan- en afvoer van materieel.
Van oktober 08 tot april 09 hebben een luchtmachtarts en een verpleegkundige deelgenomen aan de missie in Tsjaad. De 60 Nederlandse militairen maakten deel uit van een Iers bataljon op Camp Ciara in de plaats Goz Beida, nabij de Soedanese grens. Deze operatie was erop gericht bescherming te bieden aan de honderdduizenden vluchtelingen en ontheemden in de regio. De arts en verpleegkundige zijn ingezet bij verschillende medische evacuaties per helikopter.
Het aantal F-16´s in Afghanistan is eind vorig jaar teruggebracht van 6 naar 4. De F-16´s bieden bescherming in zuid Afghanistan aan grondgebonden eenheden van Nederland en bondgenoten.
j a a r o v e r z i c h t
2008/2009
16
Februari 2009
Maart 2009
Luchtmacht nu ook op Hyves
Explosieven Speurhonden terug uit Afghanistan
De Luchtmacht heeft sinds februari haar eigen officiële luchtmacht-hyves. Hyves is een online
Eind 2008 werden de eerste Explosieven
sociaal netwerk, zoals MSN, My Space en Schoolbank.nl. Het netwerk van ‘vrienden’ geeft de
Speurhonden Geleider Teams ingezet bij de Task
Afdeling Personeelsvoorziening van de KLu een extra mogelijkheid om in contact te treden met
Force Uruzgan. In de maand maart is het eerste team
de primaire wervingsdoelgroep, jongeren tussen 17-29 jaar. Deze Hyves sluit helemaal aan bij de
van uitzending teruggekomen. In de strijd tegen
belevingswereld die ‘werving’ nastreeft met de virtuele vliegbasis Base-X (www.werkenbijde
zogenaamde Improvised Explosive Devices, in de
luchtmacht.nl/base-x.nl). Op deze site zullen exclusieve foto’s, filmpjes en andere digitale en
volksmond ‘bermbommen’ genoemd, blijken
interactieve speeltjes geplaatst worden. Hyves-vrienden kunnen deze
Explosieven Speurhonden van grote waarde. Het
gadgets van elkaar overnemen. Ook komen op Hyves in de toekomst
CLSK is het enige krijgsmachtdeel dat Explosieven
mogelijkheden om polls, berichten of blogs te plaatsen. Deze
Speurhonden voor expeditionaire taken heeft. De Luchtmachthondengeleiders worden
middelen moeten bezoekers ‘prikkelen’ regelmatig terug te keren om
met hun honden ingedeeld bij de Explosieven Opruimingdienst (EOD) of Genie-
geïnformeerd te worden over (het werken bij) de KLu.
eenheid van het CLAS.
Ma
Di
02
03
09
Wo Do
Vr
Za
Zo
Ma
Di
01
04
05
06
07
08
02
03
10
11
12
13
14
15
09
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
Wo Do
Vr
Za
Zo
01
04
05
06
07
08
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Goededoelencommissie is tevreden en trots
Woensdrecht 75 jaar
De initiatiefnemers van de Goededoelencommissie op Kandahar Airfield (KAF) hebben met behulp
Vliegbasis Woensdrecht viert op 5 maart haar 75-jarige bestaan. In september volgt een familiedag
van andere uitgezonden militairen van de Nederlandse Air Task Force en hun thuisfront geld en
voor familieleden van Opleidingen (O)KLu en de Luchtmacht Meteorologische Groep (LMG). In
goederen ingezameld voor drie goede doelen. Ruim 2300 euro werd binnengehaald voor War
mei is er een familiedag voor het Logistiek Centrum Woensdrecht (LCW). Op de jubileumdag
Child en zo’n 5000 euro ging naar Serve. Daarnaast zijn in Nederland maar liefst 6500 kg kleding
houdt overste Rob Luttge, waarnemend commandant Opleidingen Koninklijke Luchtmacht
en schoolspullen ingezameld en met een Antonov
(OKLu), een receptie voor oud-commandanten, squadroncommandanten en andere genodigden.
vrachtvliegtuig naar KAF overgevlogen. De directeur van het
Ook is er een expositie met foto’s van de vliegbasis door de
ANA-ziekenhuis (Afghan National Army) liet weten, dat
jaren heen. Voor het personeel van OKLu en de LMG volgt in
Afghaanse kinderen veel behoefte hadden aan winterkleding,
september een familiedag met onder meer een kijkje bij het
het eerste goede doel van de commissie. De kleding is
BOTC, de hondensectie en de PC-7’s. In mei is er een
uitgedeeld aan de Afghaanse bevolking en de cheques zijn
familiedag voor het LCW-personeel.
overhandigd aan Serve en War Child.
k o n i n k l i j k e
l u c h t m a c h t
17
Toekomst & Reorganisatie (711 squadron) tot één Air Operations Squadron. Daarnaast is het voornemen om het Maritiem Vliegkamp De Kooy aan te sluiten aan de gecentraliseerde verkeersleiding van de KLu. Hierdoor ontstaat één Defensie luchtverkeersleidingorganisatie op basis van een gezamenlijk operationeel concept en technische systemen. Verder zullen de lokale vluchtvoorlichtingsafdelingen die nu tijdens openstelling zijn bemand, worden omgezet naar een continu beschikbare helpdesk op het AOCS. Tot slot wordt in het kader van civiel militaire samenwerking op Schiphol Oost samen met de Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) een gezamenlijke luchtruimplanningscel ingericht, waarin het aanbod van civiel en militair vliegverkeer wordt afgestemd op de beschikbare luchtruimcapaciteit. Een andere synergetische reorganisatie is die van de Aeronautical Information Service (AIS) LVL. Kern daarvan is het centraliseren van de AIS-taken van de vliegvelden op het AOCS. Centralisatie is ook het sleutelwoord voor de reorganisatie LVL de Kooy. Doel daarvan is de naderingsverkeersleiding voor het Maritiem Vliegkamp de Kooy – net zoals voor de andere CLSK-velden – centraal uit te gaan voeren op het AOCS (Centralised Approach de Kooy). Zo worden de Peacetime Establishments (PE, de inrichting van de organisatie) van de CAOC’s, het Nato Programming Centre (NPC) en de Nato Airborne Early Warning Force (NAEWF) herzien.
LMG gaat over in JMC Reorganisatie Force Protection
De Luchtmacht Meteorologische Groep (LMG) verzorgt de meteo voor vrijwel de gehele krijgsmacht in Nederland en het buitenland. Binnen het meteo-functiegebied vinden twee reorganisaties plaats die van invloed zijn op het vakgebied. De reorganisatie Meteo 2007 betreft vooral de bijscholing van de eerste onderofficieren op de vliegbases tot ‘meteobriefer’. De meeste onderofficiersfuncties bij LMG zijn niet bij deze reorganisatie betrokken. De samenvoeging van de meteo-capaciteit van het Commando Zeestrijdkrachten en het Commando Luchtstrijdkrachten in het Joint Meteorologische Centrum (JMC) heeft consequenties voor de LMG. De intensivering van de samenwerking met het KNMI zal pas worden opgepakt na de integratie met het CZSK. Momenteel wordt het METIS-werkstation vervangen. Als gevolg van toenemende technologische ontwikkelingen, waaronder andere besturingssystemen, raakt het bestaande werkstation achterop bij de huidige ontwikkelingen en moeten nieuwe technieken in aanvullende of aparte systemen worden aangebracht. De operationele gebruiker stelt steeds hogere eisen aan de inhoud en formats van de weersverwachtingen, terwijl ook het visuele aspect, de lay-out een steeds belangrijker rol gaat spelen.
Volgens de huidige planning zal de oprichting van de Defensie Bewakings- en Beveiligings Organisatie (DBBO) een feit zijn. DBBO neemt dan de taken van de Luchtmachtbewaking op vrijwel alle CLSK onderdelen over. Om de veiligheid van hoofdwapensystemen van het CLSK tijdens missies en oefeningen te waarborgen, is het wenselijk de Protective Security capaciteit van CLSK opnieuw in te richten. De huidige drie Object Grondverdediging (OGRV) pelotons en de 75 hondengeleiders (en honden) worden opnieuw georganiseerd, zodat vijf multifunctionele, flexibele Protective Security pelotons ontstaan. Ook de Explosieven Speurhonden Geleider Teams gaan deel uitmaken van die pelotons. Verder vindt verbetering van de uitrusting van de OGRV pelotons plaats met o.a. de invoering van het mobiele indringer detectiesysteem Falcon Watch Sensor System.
Reorganisatie GL-LVL Het Air Operations Control Stations (AOCS) staat ook in het teken van reorganisaties. De meest ingrijpende is de samenvoeging van de Gevechtsleiding (710 squadron) en de Luchtverkeersleiding
j a a r o v e r z i c h t
2008/2009
18
Reorganisatie Explosieven Opruimings Dienst Defensie De Explosieven Opruimingsdienst KLu is ondergebracht bij het Explosieven Opruimingsdienst Defensie. Samen met de Duik- en Demonteergroep van de Koninklijke Marine en de Explosieven en Opruimingsdienst van de Koninklijke Landmacht vormt de EOD KLu de EODD. De EODD beschikt straks ook over een gezamenlijke EOD-School voor de grondgebonden EOD-opleidingen en een Kenniscentrum met vertegenwoordiging vanuit de drie Krijgsmachtdelen. In 2011 is de EODD volledig operationeel vanuit 2 locaties: de Grondgebonden EOD-Compagnie vanuit Soesterberg en de Maritieme EOD-Compagnie vanuit Den Helder. Het expeditionaire optreden (de uitzendingen) van de krijgsmacht vraagt in toenemende mate om EOD capaciteit. Sinds de aanslagen van 11 september 2001 en de wereldwijd toegenomen dreiging is er dan ook sprake van een sterk verhoogde inzet van EOD personeel. Daarnaast hebben de EOD’s er een taak bij gekregen: het onschadelijk maken van zogenaamde geïmproviseerde explosieven (IED’s). Dat vereist van het EOD personeel een continu hoge inzetbaarheid, specialisatie en kennisuitwisseling. Een joint EOD centrum zorgt voor de slagkracht die nodig is om aan de toenemende vraag naar EOD capaciteit te kunnen voldoen.
Aanschaf JSF testtoestel In april heeft de Tweede Kamer met de staatssecretaris De Vries van Defensie toestemming gegeven de financiële verplichting voor het eerste JSF testtoestel aan te gaan. In 2010 wordt een besluit genomen over het tweede testtoestel en dus over de definitieve deelname aan de operationele testfase. Deelname is namelijk alleen mogelijk met minimaal twee testtoestellen. Op deze wijze wordt tegemoet gekomen aan de behoefte aan meer duidelijkheid over de prijs voor het tweede toestel, de geluidscontouren en de uitkomst van de arbitrage van de businesscase. Met de Amerikanen is uitdrukkelijk afgesproken dat als Nederland in 2010 zou besluiten toch geen testtoestellen aan te schaffen, het eerste toestel weer zal worden teruggenomen. Daar hangt dan wel een - relatief bescheiden - prijskaartje aan. Een andere wijziging ten opzichte van het coalitieakkoord van 2007 is dat het definitieve aanschafbesluit van 2010 wordt uitgesteld naar 2012. De bekende plannen en voornemens binnen het project blijven verder intact.
Samenwerking Commando Luchtdoelartillerie (CoLua) en Groep Geleide Wapens (GGW) In 2008 zijn verdere stappen gezet ter intensivering van de samenwerking tussen de luchtverdedigingeenheden van CoLua en GGW, beide gevestigd op thuisbasis Luchtmachtbasis De Peel (LMB DP). De reorganisaties die met de co-locatie gepaard gaan, vinden hun afronding in 2009. Naast de oprichting van een gezamenlijke planningscel en het Defensiebrede Kenniscentrum Joint Air and Missile Defence op LMB DP, vinden vanaf 2010 gezamenlijke oefeningen plaats met het oog op het streven naar een Joint Air and Missile Defence Task Force in 2012.
k o n i n k l i j k e
l u c h t m a c h t
19
Colofon
Samenstelling: Stafgroep Bestuursondersteuning, Bureau Luchtmachtcommunicatie, Afdeling Luchtmachtvoorlichting Met medewerking van: Ministerie van Defensie Fotografie: Audio Visuele Dienst Defensie, Fotovlucht Vliegbasis Soesterberg, Werkeenheid Grondfotografie Gilze-Rijen, Fotodienst Vliegbasis Leeuwarden, Vliegbasis Volkel, Staven Voorlichting, Militaire Luchtvaart Museum Ontwerp en Druk: OBT bv, Den Haag Realisatie: Grafisch Centrum De Koninklijke Luchtmacht
Meer informatie of exemplaren: Bureau Luchtmachtcommunicatie, tel.: 076-5447127, e-mail:
[email protected]. Voor meer informatie over de organisatie kunt u terecht op www.luchtmacht.nl j a a r o v e r z i c h t
2008/2009
20
