15-04-14
Bewegen en (probleem)gedrag Bussum, 14 april 2014 Ivo Meijer: Karin Volkers:
[email protected] [email protected] [email protected]
Opbouw • • • • • •
Ervaringen Theorie De praktijk Activiteiten Programmamatig bewegen Spanningsafbouw door beweging
Theorie
Introductie • Karin Volkers – Coördinator kenniscentrum Philadelphia – Postdoc Vrije Universiteit
• Ivo Meijer – Teamleider woon- en dagcentrum De Dijk te Amsterdam, onderdeel van Stichting Ons Tweede Thuis
Bewegen en (probleem)gedrag • Probleemgedrag komt vaak voort uit overvraging / stress / inactiviteit • Eigen ervaringen?
Is er een causale relatie?
Nature, 1999
Gedrag en het Brein Bewegen en het Brein Bewegen, Pijn en Gedrag (Erik Scherder)
Art Kramer
1
15-04-14
PFC
Bewegen en het Brein
Cognitieve & Emotionele functies: • Inhibitie (sociaal gedrag, impulscontrole) • Planning • Besluitvorming • Flexibiliteit
Neurogenese Angiogenese Synaptogenese
• Aandacht • Initiatief Kwetsbaar voor normale veroudering, betrokken bij vele subtypen dementie en minder ontwikkeld bij verstandelijk beperkten
Eerste ervaring • Appartementencomplex in Hoofddorp Nerve growth factors
Neurotransmitters “When our brains have the nutrients they need to create neurotransmitters in the necessary quantities, we’re most fully alive, engaged, and productive”
De Praktijk op De Dijk
– Normaal begaafde vrouw met borderlineproblematiek – Voetballen tijdens het buitenmoment • Resultaat die dagen veel minder tot geen automutilatie
Video
• Woon- en dagcentrum in Amsterdam, geopend februari 2011 • 28 woonplekken, volwassenen met lvb en gedragsproblematiek verdeeld over 4 groepen – Autisme – Jong volwassenen, vooral opnames uit crisissituaties thuis. – Besloten groep met vooral psychiatrische problematiek (verslavingen, persoonlijkheidsstoornissen) – Middenniveaugroep (IQ 35-49)
• Dagbesteding voor de bewoners en mensen van buitenaf – – – – – –
Schoolse vaardigheden Dienstverlening (boodschappen doen, koffie rondbrengen,etc) Terreinonderhoud, houtbewerking en klussen Kuntsproject Dramagroepen En veel sport en spel
2
15-04-14
Bewegingsactiviteiten op De Dijk
“Sporten word ik rustig van” • Hoe gaat het nu met Edwin?
Hoe ziet het eruit:
– Januari verhuisd naar een woon- trainingscentrum voor mensen met autisme van OTT • Eigen appartement
– Werkt twee dagen in de supermarkt en twee dagen in het bejaardentehuis – Een dag arbeidstraining in een ATC voor mensen met autisme – Sport bij een voetbalvereniging in het G-voetbalteam
Overige bewegingsactiviteiten op De Dijk • • • • • • •
Wandelen Fietsen Hardlopen Mountainbiken Koffierondje Speeltuin Onderhoud aan het terrein
• • • • • • •
Klusjes Dienstverlening kamer schoonmaak Sportzaal in de herfst / winter Roeivereniging Zwemmen Vissen
3
15-04-14
Personeel
Programmeren 24 uur door • • • •
Opnemen in dagprogramma’s Voorbeelden van programma’s Persoonsgericht (het moet haalbaar zijn) Het gaat ‘altijd’ door! – Weer of geen weer, houdt wel rekening met alternatieven. Zomer- winterprogramma! • Zoek dragend personeel!
Spanningsafbouw • Afspraken maken, niet naar time-out of kamer maar: – Wandelen – Fietsen – Voetballen – Schommelen – Rust opzoeken in de buitenlucht (bijvoorbeeld ‘De hut’) • Signaleringsplannen – Voorbeelden – Denk breed! Doe alsof de afzonderingsruimte niet bestaat!
Resultaat • In de periode tussen februari 2011 en oktober 2013 is het gebruik van de afzonderingsruimte met 70% gedaald – Kanttekening hierbij is dat bewoners gewend geraakt zijn, maar ook nieuwe bewoners worden minder afgezonderd in vergelijking met de startgroep. • Van de drie afzonderingsruimtes is er 1 inmiddels in gebruik als ruimte voor dramatherapie • Voor de tweede ligt er een offerte om hem in 2014 om te vormen tot comfortroom. • De derde blijft voorlopig nog in gebruik als afzonderingsruimte. • Bewoners zijn beter in staat hun eigen agressie te reguleren à minder agressie-incidenten.
• Niet alleen pedagogisch maar ook vaktechnisch à ALO, CIOS (Maak afspraken met PZ) • Ook activiteitenbegeleiders in de avonduren: – Soosactiviteiten – Disco – Sport en spelactiviteiten
• Huishoudelijk medewerkers die in de avond met de bewoners kamers schoonmaken – Nuttig – Beweging – En kwaliteit!
Signaleringsplannen • Start al bij de intake à van welke activiteiten wordt uw zoon / dochter / cliënt rustig als hij/zij gespannen is • Overleg met de bewoner / cliënt • Een vluchter gaat vechten als hij/zij belemmerd wordt in zijn/ haar vlucht.
Voorbeelden uit de praktijk • Joris – Schizoïde – LVB – Verslaafd aan softdrugs – Wandelen bleek zijn medicijn
4
15-04-14
Vragen? • Vincent – ZEVG – SEO-niveau 0,5 jaar – 37 interventies per twee minuten – Gehele dag op kamer / terrein à • Nu zwemmen, wandelen, kinderboerderij – Meerdere escalaties per dag à Soms maanden geen escalaties
Winterprogramma Sport en Spel Maandag ochtend Fietsen (snel): B. I. W. L.
Dinsdag ochtend: Mountainbiken: H. B. B. H. tot 10.30 Drama.
Bij heel slecht weer of sneeuw/ijs: Wandelen (met paraplu) of Fitness
Maandag middag Zwemmen: B. B. B. S. D. B. J.
Bij heel slecht weer of sneeuw/ijs: Wandelen (met paraplu) of Fitness
Dinsdag middag Zaaltje Ouderkerk: I. B. B. B. B.
Woensdag ochtend Fietsen (langzaam): A. J. N. S. (duo) C. (tandem) A. -------------------------------T. (Fietsen met vrijwilliger)
Donderdag ochtend Zwemmen: N. D. K. E. A. C ----------------------------------------Henk (Fietsen met vrijwilliger)
Bij heel s lecht weer of sneeuw/ijs: Wandelen (met paraplu) of Fitness Donderdag middag Zaaltje Ouderkerk: I. J. D. B. B. D.
13.45-14.30 D. N. C.
---------------------------------------M. (Zelfstandig Fitnessen)
Vrijdag middag Fitness 13.00-13.45 en Voetbal 13.45-14.30: I. (13.30-13.45 hut) S. (13.45 DV) L. B. D. I. --------------------------------------B. (13.45u voetbal) B. (13.45u voetbal) H. (13.45u voetbal) M. (13.45u voetbal) S. (13.45u voetbal)
Uitgewerkte activiteiten Uitvoerbaar voor alle begeleiders! TENNIS • Het voetbalveld kan worden gebruikt als plek om te tennissen. • •
[email protected] [email protected] [email protected]
Zomerprogramma Sport en Spel Vrijdag ochtend Hardlopen + Basketbal/Voetbal: B. S. D. B. E. (mee op fiets) L. (mee op fiets) I. (vanaf 11.00u) ---------------------------------------T. ( Fitness, eerste uur zelfstandig, daarna met vrijwilliger) Bij heel slecht weer of sneeuw/ijs: Spelletjes in de fitnessruimte
Woensdag middag Fitness B-groep: 13.00-13.45 A. E. C. B. K.
Ivo Meijer: Karin Volkers:
Verbreek het record Het doel is om zo vaak mogelijk over te spelen
Maandag ochtend1 Fietsen (snel): B. I. W.
Dinsdag ochtend: Mountainbike: H. S. B. B. 9:30-10:30 B. + H. Drama
Maandag middag Zwemmen: B. B. B. S. D. B. J.
Dinsdag middag Mountainbike H. S. B. B. -------------------------T. (fietsen met vrijwilliger)
Woensdag ochtend Fietsen (langzaam): A. J. N. S. (duo) C. (tandem) A. -------------------------------T. (zelfstandig fitness) H. (fietsen/wandelen met vrijwilliger)
Donderdag ochtend Zwemmen: N. D. K. E. A. C.
Woensdag middag Fitness B-groep: 13.00-13.45 A. E. C. B. K.
Donderdag middag Basketbal/voetbal: S. (SV 14.00-14.30u) I. J. D. B. B.
13.45-14.30 D. N. C. B.
Vrijdag ochtend Hardlopen + Basketbal/Voetbal: B. S. D. A. B. E. L. Vanaf 11.00 I. ---------------------------------------T.( Fitness met vrijwilliger) Vrijdag middag Fitness 13.00-13.45 en Voetbal 13.45-14.30: I (13.30-13.45 hut) S. (13.45 DV) L. B. D. . B. (13.45u voetbal) B. (13.45u voetbal) H. (13.45u voetbal) M. (13.45u voetbal) S. (13.45u voetbal)
24 uur rond Dag Maandag
Tijd 19.00-20.00
Bewoner B, S, J, B,
Activiteit - Wandelen/fietsen/fitness
J, J, B, S, W,B 20.15-21.30 Dinsdag
Woensdag
- Creatief
18.30-19.00
N
- 1 op 1 sportmoment; wandelen/tafeltennis etc.
19.00-20.00
M
- Wandelen/fietsen/fitness
19.30-20.30
S, E, B, (M.)
- Spelsporten
19.00-20.00
J, J, E, D
- Wandelen/fietsen/Fitness
M, E, D, S, D, E
•
benodigdheden: 1 tennis veld 2 tennisrackets, 1 tennisbal
Donderda g
Vrijdag
20.15-21.30 19.00-20.00
M, B, E
- Creatief - Wandelen/fietsen/fitness
19.00-20.00
J, J, S, M, W
- Wandelen/fietsen/fitness
spelregels • • • •
Elke speler stelt zich aan een kant van het veld op. Elke keer dat een speler de bal speelt is 1 punt. De begeleider telt de punten en noemt deze hardop bij elk tiende punt. De bal mag steeds 1 keer stuiteren
Iedereen die zin heeft (optioneel) 20.15-21.30 Zaterdag
Zondag
- Spelletjes/tafelactiviteit
11.00-13.00
Aanwezige bewoners
- Zie activiteiten lijst weekend
19.30-22.00
Aanwezige bewoners
- TV avond (of dvd kijken) iedereen betrekken bij groepsproces.
11.00-13.00
Aanwezige bewoners
- Zie activiteitenlijst weekend
19.30-22.00
Aanwezige bewoners
- Tafelactiviteit (optioneel)
5
15-04-14
Persoonlijk Tijd
Programma
15.00 - 16.00
•
15.00 - 16.00
•
16.00 - 17.00
•
17.00 - 17.30
• •
op dinsdag vissen met S en een begeleider. N. hoeft niet mee als hij dat niet wilt. Anders heeft hij gewoon rustmoment. N. wordt door dagbesteding naar zijn kamer gebracht voor een rustmoment. N. gaat hierin naar bed. Probeert ook te slapen. rookmoment met aansluitend drinkmoment (N. mag een blikje cola) op de groep MET FRUIT. N. gaat niet van de groep af(dus ook niet naar zijn slaapkamer). Na het drinkmoment mag N. t.v kijken of 1 op 1 een spelletje doen met een begeleider. Op vrijdag koken rookmoment. Erna mag N. kiezen tussen tafelvoetballen, darten of 15 minuten onder begeleiding met zijn bestuurbare auto voor op de parkeerplaats.
17.30 - 18.00
•
eten op slaapkamer
18.00 - 18.30
• • • •
Na het eten rookmoment beneden bij de ingang. Begeleiding gaat mee. Op woensdag na het rookmoment kamer schoon maken met hmw. om de week bellen naar zus om 18.30 uur en de andere week 19.30 uur naar broer op dinsdag sportmoment van 18.30 - 19.00 uur (na het sportmoment geen gamemoment meer) op donderdag belmoment naar ouders van 18.45 - 19.00 uur. N. hoeft niet te bellen als hij dat niet wilt (ziet zijn ouders ook op woensdag) ds/ playstation moment. De begeleiding haalt om 19.15 uur het playstation spelletje of de ds op
18:30 - 19.15
• •
Tijd
Programma
15.00-16.00 • 16.15 - 16.45 •
16.45 - 17.15
• •
• • 17.30 - 18.30 • •
Op donderdag en vrijdag gaat B. in haar rustmoment douchen. Dit i.v.m. sportmoment op dagbesteding. Om de week op dinsdag ook. Op zaterdag en zondag heeft ze de keuze of wandelen met de groep of op de Wiifit. B. komt de begeleiding halen om op het Wii-fit programma te laten zien of ze dit heeft gedaan. Als ze het niet heeft gedaan moet ze het alsnog doen. Drinkmoment in de huiskamer. De begeleiding beslist per dag of B. zelfstandig mag wandelen of met het dieetclubje. Op maandag koken en inruimen. Op donderdag tafel dekken. Gezamenlijk eten. (Begeleiding schept 2x op, 150 gr. rijst, aardappel of pasta, 100 gr. vlees, min. 200 gr. groente en bij gemengde gerechten 400 gr.). Op vrijdag en zaterdag een toetje na de maaltijd.
Voorbeeld signaleringsplan Fase 2. Lichte onrust Communicatie
Welk gedrag, communicatie zie je bij de cliënt? B. is niet mededeelzaam. B. meldt bepalend dat je ‘moet’ komen en dat je ‘moet’ luisteren. B. reageert op medecliënten en zoekt deze op. B. praat negatief over haar afspraken en haar programma. Ze peilt hiermee jouw reactie of je betrouwbaar bent of niet.
Lichaamshouding/ mimiek
Hoe reageer je, wat is je bejegening?
Eigen signaleringsplan
Begeleider communiceert rustig, duidelijk en neutraal.
Wees jezelf bewust van je taalgebruik. B. snapt geen beeldspraak.
Begeleider herhaalt de boodschap een paar keer i.v.m. verwerkingstijd die B. nodig heeft.
Communiceer in korte en duidelijke zinnen.
B. heeft enige tijd nodig om nieuwe informatie te verwerken, geef haar Begeleider die tijd. Pas jouw tempo communiceert met korte aan aan het tempo van duidelijke zinnen. B. Begeleider reageert neutraal op negatief gedrag van B..
B. praat in negatieve vorm en is hierin vasthoudend.
Begeleider leidt B. af door te communiceren over haar interesses.
B. is drammerig en draagt bevelen op.
Begeleider spreekt B. aan op normen en waarden bij onbeleefd gedrag/taalgebruik.
B. draait haar hoofd van de begeleider af, ze negeert dingen die de begeleider zegt.
Straal een Begeleider zorgt dat de zelfvertrouwde houding omgeving zo prikkelarm uit. mogelijk is voor B.. Wees jezelf bewust van Begeleider observeert je eigen positie, sta/zit de lichaamshouding en altijd dichter bij de deur de mimiek van B. goed. dan B..
B. zit op het puntje van haar stoel. De ogen van B. gaan steeds heen en weer; B. houdt alles om zich heen in de gaten. B. staat stevig met 2 benen op de grond. Gevolgen voor dagprogramma
B. zelfstandig in een prikkelarme omgeving een activiteit uit laten voeren. Vaste programma van B. blijven hanteren.
Begeleider stimuleert B. tot een activiteit. Begeleiding biedt actief wandelen aan.
6
