DE RAAD VOOR VERKIEZINGSBETWISTINGEN OOST-VLAANDEREN
BESLUIT BETREFFENDE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 8 OKTOBER 2006 IN WETTEREN DE RAAD,
kenmerk: Wetteren/bezwaar1/bezwaar2/bezwaar3 betreft: Gemeenteraadsverkiezingen Wetteren – bezwaren Bezwaar 1 : De heer Walter Govaert d.d. 12.10.2006 Bezwaar 2 : Mevrouw Annelien Van der Gucht d.d. 12.10.2006 Bezwaar 3 : Mevrouw Karine Van Cauter d.d. 14.10.2006 De Raad voor Verkiezingsbetwistingen van Oost-Vlaanderen (hierna te noemen de Raad), Gelet op de gemeentekieswet (hierna te noemen de wet), inzonderheid artikel 85 bissepties; Gelet op het besluit van de Vlaamse Regering van 15 september 2006 houdende de aanstelling van de leden van de Raden voor Verkiezingsbetwistingen; Gelet op het op 12 oktober 2006 gedagtekende bezwaarschrift tegen de Gemeenteraadsverkiezingen Wetteren ingediend door de heer Walter Govaert, gedomicilieerd te 9230 Wetteren, Wegvoeringstraat 156, kandidaat op de lijst Respect (hierna genoemd bezwaar 1); Gelet op het op 12 oktober 2006 gedagtekende bezwaarschrift tegen de Gemeenteraadsverkiezingen Wetteren ingediend door mevrouw Annelien Van Der Gucht, wonende te 9230 Wetteren, Noordlaan 23, plaatsopvolgster op de lijst Respect (hierna genoemd bezwaar 2);
Gelet op het op 14 oktober 2006 gedagtekende bezwaarschrift tegen de Gemeenteraadsverkiezingen Wetteren ingediend door mevrouw Karine Van Cauter, wonende te 9230 Wetteren, Moerstraat 26, plaatsvervangster op de lijst Respect (hierna genoemd bezwaar 3); Gelet op de memorie neergelegd op 31 oktober 2006 uitgaande van advocaat Van Der Gucht, raadsman van Burgemeester Marc Gybels. Gelet op het schrijven gedateerd 5 november 2006 waarbij een vijftal bijkomende stukken overgemaakt werden door de heer Walter Govaert; Gelet op de verschijning op de zitting d.d. 06 november 2006 van de heer Walter Govaert, bezwaarindiener, die zijn middelen uiteengezet heeft m.b.t. bezwaar 1 en ook sprak in naam van de bezwaarindieners in het kader van de bezwaren 2 en 3; Gelet op de verschijning en mondelinge uiteenzetting door advocaat Van Der Gucht namens de heer Marc Gybels en de mondelinge uiteenzetting van laatstgenoemde; Overwegende dat partijen op de hoorzitting van 6 november 2006 geen bijkomende preciseringen of middelen hebben aangebracht dan deze op dat ogenblik bekend in het kader van de door hen neergelegde stukken; Gehoord het verslag van mevrouw Myriam Van Varenbergh, lid van de Raad, over deze zaak in openbare zitting van 6 november 2006; Gelet op het aangetekend schrijven gedateerd 2 november 2006, doch ontvangen door de Raad op 7 november 2006, uitgaande van de heer Walter Govaert m.b.t. de bezwaren met kenmerken Bezwaar 2 – Bezwaar 3; Gelet op de bijkomende stukken op 7 november 2006 neergelegd op het secretariaat van de Raad door de heer Walter Govaert; Gelet op het aangetekend schrijven gedateerd 4 november 2006 van Luc Eeckhaut, lijsttrekker van de Vlaamse Eenheid-lijst, gedomicilieerd Hekkerstraat 64 te 9230 Wetteren, ontvangen op 7 november 2006, dat reeds in kopievorm overgemaakt werd door de heer Walter Govaert bij schrijven gedateerd 5 november 2006; Gelet op het aangetekend schrijven gedateerd 6 november 2006 van Anne Marie Hoebeke, lijsttrekker van de VLD-lijst, gedomicilieerd Noordlaan 39 te 9230 Wetteren, ontvangen op 7 november 2006; Gelet op de brief gedateerd 7 november 2006 uitgaande van de heer Walter Govaert en gericht aan de Voorzitter van de Raad; *
*
*
2
Preliminair : Samenvoeging Overwegende dat drie bezwaren ingediend werden die allen tot voorwerp hebben de gemeenteraadsverkiezingen van Wetteren; Dat deze bezwaren 1,2 en 3 gezien hun quasi gelijklopend tijdstip van indienen, hun quasi gelijklopend voorwerp, hun quasi gelijklopende middelen, en uitgaande van kandidaten van een zelfde lijst, nl. Respect, samen dienen behandeld te worden. 1. De ontvankelijkheid a) Bezwaarschriften Het proces-verbaal van het hoofdbureau voor de gemeenteraadsverkiezingen te Wetteren werd afgesloten op 8 oktober 2006;
Het bezwaar van de heer Walter Govaert is gedateerd 12 oktober 2006 en ontvangen door de Raad op 17 oktober 2006, dus binnen de door artikel 85ter § 1 tweede lid, van de gemeentekieswet bepaalde termijn . Het verzoekschrift vermeldt de naam en de woonplaats van de verzoeker en is behoorlijk ondertekend. Het verzoekschrift is formeel ontvankelijk.
Het bezwaar van mevrouw Annelien Van Der Gucht is gedateerd 18 oktober 2006 en ontvangen door de Raad op 19 oktober 2006, dus binnen de door artikel 85ter § 1 tweede lid, van de gemeentekieswet bepaalde termijn . Het verzoekschrift vermeldt de naam en de woonplaats van de verzoeker en is behoorlijk ondertekend. Het verzoekschrift is formeel ontvankelijk.
Het bezwaar van mevrouw Karine Van Cauter is gedateerd 14 oktober 2006 en ontvangen door de Raad op 19 oktober 2006, dus binnen de door artikel 85ter § 1 tweede lid, van de gemeentekieswet bepaalde termijn . Het verzoekschrift vermeldt de naam en de woonplaats van de verzoeker en is behoorlijk ondertekend. Het verzoekschrift is formeel ontvankelijk. b) Bezwaarschriften (voorwerp)
3
Bezwaar 1 bevat een verzoek tot vernietiging van de stembusgang in de gemeente Wetteren en de vervallenverklaring van het gemeenteraadsmandaat van Marc Gybels alsook een nieuwe stembusgang in de gemeente Wetteren. Bezwaar 2 bevat een verzoek tot hertelling. Bezwaar 3 bevat een verzoek tot hertelling. Het voorwerp van de drie bezwaren is ontvankelijk “ratione materiae” c) Memorie Mr. Willy Van Der Gucht, optredend als raadsman van de heer Marc Gybels, kandidaat bij de bestreden gemeenteraadsverkiezingen, diende zijn memorie tegen ontvangstbewijs in op het secretariaat van de Raad op 31 oktober 2006. De memorie is ontvankelijk. d) Stukken
Vóór de openbare hoorzitting van 6 november 2006 werden door de heer Walter Govaert vijf nieuwe stukken overgemaakt. Deze dienen als tijdig neergelegd beschouwd te worden, doch uit de hoorzitting bleek dat de heer Walter Govaert ze zelf als aanvulling op de bezwaren 2 en 3 beschouwde.
Op 7 november 2006 werd door de heer Govaert echter nog bijkomende stukken neergelegd, d.w.z. na de openbare hoorzitting. Conform artikel 85ter § 3, eerste lid, kan een verzoeker enkel aanvullende overtuigingsstukken aan het dossier toevoegen voor zover die bij de opmaak van het verzoekschrift nog niet aan hem bekend waren. Er moet opgemerkt worden dat sommigen van deze stukken reeds eerder meegedeeld werden en dat de overigen als laattijdig moeten afgewezen worden.
Dat de brief, gedateerd 7 november 2006 van de heer Walter Govaert, en gericht aan de Voorzitter van de Raad, net als de brief gedateerd 2 november 2006, doch slechts toegekomen op de Raad op 7 november 2006, eveneens uitgaande van de heer Walter Govaert, dienen beschouwd te worden als nadere precisering van reeds gekende middelen die verwerkt stonden in de bezwaarschriften 2 en 3 en derhalve deze brieven als ontvankelijk kunnen beschouwd worden. e) Belang in hoofde van de bezwaarindiener
4
Hoedanigheid Verzoekers waren kandidaat voor de lijst “Respect” bij de aangevochten gemeenteraadsverkiezingen . Aldus beschikken zij over de door artikel 85 ter van de Gemeentekieswet, vereiste hoedanigheid;
Belang Wie tegen de gemeenteraadsverkiezingen bezwaar indient, moet daarvoor niet alleen de door de wet vereiste hoedanigheid van kandidaat hebben, maar moet ook laten blijken van een voldoende belang. Dat belang wordt maar geacht te bestaan indien de bezwaarindiener op zijn minst tot tweede opvolger werd verkozen, tenzij en in zover hij onregelmatigheden aanvoert, die tot gevolg kunnen hebben gehad dat hij precies niet minstens tot tweede opvolger werd verkozen (zie o.a. R.v.St., Verk. Knesselare, nr. 51.620, 14 februari 1995; R.v.St., Verk. Galmaarden, nr. 51.999, 7 maart 1995; R. v. St., Verk. Herselt, nr. 93.846, 12 maart 2001; R.v. St., Verk. Leuven, nr. 93.859, 12 maart 2001); In casu werd de heer Govaert verkozen tot gemeenteraadslid, terwijl mevrouw Annelien Van der Gucht optrad als zevende opvolgster en mevrouw Karine Van Cauter als dertiende opvolgster op de lijst Respect. Dat derhalve enkel de heer Govaert beschikt over een voldoende belang en dat dan ook enkel maar bezwaar 1 nader dient onderzocht te worden op zijn gegrondheid.
2. Gegrondheid a.
Middelen in het bezwaar en toegevoegde stukken
De heer Govaert vraagt een vernietiging van de stembusgang in de gemeente Wetteren, de vervallenverklaring van het gemeenteraadsmandaat van Marc Gybels, alsook een nieuwe stembusgang in de gemeente Wetteren. De redenen die daarvoor aangehaald worden, zijn de volgende : -
-
Onwettige beïnvloeding en misbruik van het mandaat als burgemeester tegenover de kiezers van onder meer Overbeke door het aanbieden van gratis busvervoer van en naar een kieslokaal; Ongelijke behandeling en discriminatie van de verschillende kiezers met de bedoeling bij een bepaalde categorie mensen extra stemmen te ronselen; Gunsten uitdelen met energie en middelen rechtstreeks uit de gemeentekas;
5
Schending van de privacy bij het stemmen gezien kiezers die van de bus gebruik wilden maken vooraf hun naam dienden bekend te maken aan het gemeentepersoneel dat uiteindelijk onder het gezag staat van de burgemeester; Aanbieden van een gratis busreis wat dient beschouwd te worden als een geschenk wat de wet op de verkiezingsuitgaven en het gebruik van bepaalde campagnemiddelen uitdrukkelijk verbiedt.
-
-
b.
Middelen in de memorie
In de memorie die op 31 oktober 2006 neergelegd werd namens burgemeester Marc Gybels door zijn advocaat Mr. Van De Gucht, en mondeling uiteengezet tijdens de hoorzitting van 6 november 2006, worden vooral de volgende middelen naar voren geschoven: - Het busvervoer kadert in een reeks maatregelen om chaos te vermijden en de verkiezingen vlot te laten verlopen. - Het bestuur en de burgemeester handelen in het kader van hun wettelijke bevoegdheden. - De brief werd enkel verspreid onder de bewoners van de wijk Overbeke omdat zij het verst verwijderd zijn van de stembureaus. - Klager, zijnde de heer Govaert, liet op de zaterdag vóór de verkiezingen, een brief posten in alle woningen van de gemeente Wetteren-Zwalm, wat 18.581 kiezers betreft, waarbij hij zelf de raad geeft om gebruik te maken van gratis busdiensten, terwijl de brief verspreid door de gemeente aan de bewoners van Overbeke slechts een 2.000 kiezers bereikte. - Een voorafgaandelijke reservering was noodzakelijk omdat de organisatie anders totaal onmogelijk was en voor het busvervoer werd geen beroep gedaan op het gemeentepersoneel. - Het gratis busvervoer is geen geschenk gezien het georganiseerd werd door de gemeente en niet door een kandidaat. - Er schreven slechts 20 kiezers in voor de gratis busdienst. - Er is geen sprake van een schending van art. 8sexies van het decreet van 7 mei 2004. - Indien er al een mogelijke verschuiving van stemmen zou geweest zijn ten voordele van de lijst Respect, en dit al een zetelverschuiving met zich zou meegebracht hebben, zou dit zeker niet ten nadele geweest zijn van de CD&V, zijnde de partij tot dewelke burgemeester Marc Gybels behoort. c.
Bespreking
Vordering tot ongeldigverklaring van de verkiezingen te Wetteren
De verzoeker stelt dat de brief gedateerd 5 oktober 2006 van de gemeente Wetteren, aan de bewoners van Overbeke, waarbij het gemeentebestuur gratis busvervoer aanbiedt naar de stemlokalen in de gemeentelijke gebouwen in de Schooldreef, een vorm van 6
verkiezingspropaganda en een wijze van ongeoorloofde beïnvloeding is in hoofde van Marc Gybels, burgemeester van Wetteren en lijsttrekker van de CD&V bij de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006. De betwiste brief van het gemeentebestuur aan de inwoners van Overbeke d.d. 05.10.06 is het resultaat van de vergadering aangaande de concentratie van stembureaus in het complex Schoolstraat-Schooldreef. Deze vergadering vond plaats op 5 oktober 2006. Uit de stukken blijkt dat in Wetteren 7224 stemgerechtigden waren opgeroepen om op de verkiezingsdag in één van de 10 stembureaus ingericht in de gemeentelijke gebouwen in de Schooldreef hun stem uit te brengen, waaronder de inwoners van Overbeke, die voorheen in het atheneum in de Noordlaan stemden. De Schooldreef, de officiële toegang tot de verschillende stembureaus, is een doodlopende straat. Op deze vergadering van 5 oktober 2006 waren vertegenwoordigers van de gemeentelijke administratie (Erna Dhondt), de civiele bescherming (Julien Walgraeve en Louis De Graeve), de politie (inspecteur Norbert De Coen) alsook de burgemeester (Marc Gybels) en de gemeentesecretaris (Jef Bracke) aanwezig. Uit het verslag van deze vergadering blijkt dat de maatregel om een gratis busdienst te organiseren van en naar het stembureau voor de bewoners van de wijk Overbeke deel uitmaakt van een reeks maatregelen zoals daar zijn: -
De uitbreiding van het parkeren met beperkte duur in een groter deel van de Jan Broeckaertlaan. Het gebruik van de parking van de firma Cordonnier in de Schoolstraat en de speelplaats van de basisschool St.-Gertrudis in de Schoolstraat. Het organiseren van een ingang tot het complex via de tekenacademie in de Schoolstraat. Het rondsturen van een persbericht waarbij de kiezers worden aangemaand om niet met de auto te gaan stemmen. Het inzetten van leden van de civiele bescherming voor toezicht op de verschillende parkeerplaatsen. Het inzetten van leden van de politie op het kruispunt Schooldreef-Schoolstraat.
Hieruit kan besloten worden dat de brief aan de inwoners van Overbeke deel uitmaakt van een pakket niet kennelijk onredelijke beleidsbeslissingen die tot doel hebben een normale afwikkeling en degelijke organisatie van de verkiezingen op 8 oktober 2006 te verzekeren, een geheel waarvan de brief niet afzonderlijk mag worden gezien. Zo werd ook aan de bewoners van de Jan Broeckaertlaan een brief gestuurd waarbij gemeld werd dat op de verkiezingsdag voor een deel van hun straat een beperkte parkeerduur van maximum 1 uur zou gelden. Het pakket bevat beslissingen die de overlast voor bepaalde kiezers kunnen beperken, zoals het inleggen van een gratis busdienst voor de inwoners van Overbeke, maar eveneens beslissingen die bepaalde kiezers overlast kunnen bezorgen, zoals het parkeren met beperkte duur (1 uur) voor de inwoners van de Jan Broeckaertlaan.
7
In zijn totaliteit is het pakket niet te kwalificeren als eenduidig voordelig voor de kiezers van Wetteren. In redelijkheid kan niet worden aangenomen dat de maatregelen getroffen zijn met als enig doel kiezers tot een bepaald stemgedrag aan te zetten. Zelfs indien geoordeeld zou worden dat het pakket toch als doel had kiezers aan te zetten om op de burgemeester of op zijn partij te stemmen, wat hier niet aangetoond is, dan kan niet in redelijkheid worden gesteld dat een voldoende aantal kiezers erdoor zich niet meer in staat zou hebben bevonden om vrijelijk hun stem uit te brengen, het criterium dat de Raad van State hanteert om ongeoorloofde beïnvloeding te kwalificeren (R.v.St., Verk. Brussel, nr. 22.998, 3 maart 1983). Wat de inhoud van de kwestieuze brief betreft moet er op gewezen worden dat het kosteloos vervoer van kiezers naar de stembureaus, op zichzelf, d.i. niet gepaard gaande met een andere vorm van drukking, niet kan beschouwd worden als een ongeoorloofde beïnvloeding (R.v.St., Verk. Zedelgem, nr. 23.189, 3 mei 1983). Zelfs de betaling, gedurende de verkiezingsperiode, door de stad, van de kosten van het openbaar vervoer (dus niet louter naar het stembureau) van kiezers wordt niet als van determinerende invloed op het stemgedrag van de kiezers beschouwd (R.v.St., Verk. Hoei, nr. 93.446, 21 februari 2001). Uit dit alles volgt dat de kwestieuze brief geen ongeoorloofde beïnvloeding van de kiezers van Wetteren, of meer specifiek, die van Overbeke, uitmaakt. De vordering tot ongeldigverklaring van de verkiezingen te Wetteren is ongegrond.
Vordering tot vervallenverklaring
De verzoeker vordert eveneens de vervallenverklaring van het mandaat van de heer Marc Gybels wegens opzettelijke fraude. Overeenkomstig artikel 85quater §2 Gemeentekieswet kan de Raad een verkozen raadslid van zijn mandaat vervallen verklaren bij niet naleving van de bepalingen van artikel 8ter §2 en §3, of 8sexies van het decreet van 7 mei 2004 houdende regeling van de controle van de verkiezingsuitgaven en de herkomst van de geldmiddelen voor de verkiezing van het Vlaams Parlement, de provincieraden, de gemeenteraden en de districtsraden (hierna genoemd het Verkiezingsuitgavendecreet). Art. 8sexies van dit decreet bepaalt dat kandidaten geen geschenken mogen verspreiden tijdens de drie maanden voorafgaand aan de verkiezingen. Uit lezing van de brief aan de inwoners van Overbeke blijkt dat dit schrijven louter informatief is en enkel de praktische organisatie van het busvervoer weergeeft en geen enkele verwijzing naar politieke partijen of kandidaten bevat. Door de vermelding van de dienst Patrimonium en Mobiliteit, een ambtenaar als contactpersoon, het telefoonnummer van het gemeentehuis als contact en de handtekening van de gemeentesecretaris en de burgemeester kan iedere kiezer veronderstellen dat de brief uitgaat van de gemeente als dusdanig.
8
Het verzenden van een dergelijke officiële brief, die een zuiver informatief karakter heeft en geen enkele aanbeveling bevat om te stemmen voor de afzender of voor de lijst waarop hij kandidaat is, is niet onwettig (R.v.St., Verk. Nijvel, nr. 51.970, 3 maart 1995). Een door de burgemeester ondertekende brief is geen verkiezingspropaganda aangezien de burgemeester krachtens artikel 109 van de Nieuwe Gemeentewet, samen met de secretaris de gemeentelijke briefwisseling ondertekent (R.v.St., Verk. Westerlo, nr. 95.193, 8 mei 2001). De kwestieuze brief van 5 oktober 2006 van de gemeente kan derhalve niet gezien worden als een campagnemiddel of een geschenk in de zin van artikel 8sexies van het Verkiezingsuitgavendecreet van 7 mei 2004 uitgaand van de heer Marc Gybels in zijn hoedanigheid van kandidaat bij de verkiezingen, maar als een noodzakelijke kennisgeving van een door het gemeentebestuur getroffen kennelijk niet onredelijke maatregel in het kader van een reeks beslissingen met als doel een verkeerschaos op de verkiezingsdag te vermijden. Het Verkiezingsuitgavendecreet van 7 mei 2004 is niet geschonden. De vordering tot vervallenverklaring is ongegrond. Deze vordering werd door de verzoeker ingesteld in het kader van een normale uitoefening van het recht om een bezwaar bij deze Raad in te dienen overeenkomstig art. 85ter van de Gemeentekieswet. 3. Besluit Artikel 1 Enkel bezwaar 1 is ontvankelijk Artikel 2 Bezwaar 1 is ontvankelijk, doch ongegrond. Aldus uitgesproken in de openbare zitting van heden door de Raad van verkiezingsbetwistingen van Oost-Vlaanderen samengesteld als volgt : -
De heer Jean Dujardin, Voorzitter Mevrouw Véronique Pertry en Mevrouw Myriam Van Varenbergh, leden
Gent, 13 november 2006 (get) Jean Dujardin
(get) Véronique Pertry
(get) Myriam Van Varenbergh,
9
