Beter een goede buur dan een verre vriend

Liliane Versluys

Beter een goede buur dan een verre vriend

Intro Beter een goede buur dan een verre vriend. Buren zijn een geschenk, soms een pest. Wat je verbindt (de haag, de stoep) kan je evengoed gaan scheiden. Je hebt buren in alle soorten, maten en gewichten: verre buren in een schaars gebouwd landschap, en dichte buren in een appartementsgebouw. Je hebt sociale buren en gewone buren, buren met huisdieren en buren met luidruchtige activiteiten. Aangezien de verstedelijking in onze lage landen niet van gisteren is, zijn een aantal regels van nabuurschap erg oud, je vindt ze in het Burgerlijk Wetboek (over de erfdienstbaarheden) en in het Veldwetboek (vooral over afpaling en afstand van beplantingen). De oude terminologie die nog in de wetten is soms onweerstaanbaar, ik heb ze tussen aanhalingstekens geplaatst niet om ze te relativeren, maar om aan te geven dat ik daar de letterlijke tekst der wet weergeef. Daarnaast hebben de rechters het begrip “abnormale burenhinder” erkend en de getroffen burgers in bepaalde gevallen schadevergoeding toegekend. Erfdienstbaarheden of grondlasten zijn van oudsher de regels die de banden, afscheidingen en door- en overgangen met buren regelen. Toen Napoleon zijn Burgerlijk Wetboek liet schrijven in 1804 raapten zijn rechtsgeleerden alle plaatselijke gewoonten en gebruiken over buren, hun erven en huizen bij elkaar en maakten ze er één grote gemene deler van, de erfdienstbaarheden genoemd. De benaming erfdienstbaarheid zegt wat het is: een dienstbaarheid van een erf tegenover een ander erf. Ze ontstaat vanuit de natuurlijke ligging van de erven en dan vooral vanuit het effect van stromend water, uit het recht op afpaling, en uit afspraken die je vrijwillig met je buren kunt maken. Voor onze verstedelijkte samenleving hebben veel van de erfdienstbaarheden uit het Burgerlijk Wetboek op het eerste gezicht hun nut verloren. We gaan er toch in grasduinen, je staat versteld hoe praktisch die oude regels toch nog kunnen zijn. Sommige regels zijn heel logisch, andere vloeien voort uit elementaire beleefdheid. Je buren en water: waterlopen, dakdrop en grachten Erfdienstbaarheden door de ligging van de plaatsen hebben eigenlijk hoofdzakelijk zoniet alleen verband met water. De wet geeft jou het recht de waterbron die in jou stuk grond ontspringt “naar goeddunken” te gebruiken, je mag wel de loop van de waterbron niet veranderen wanneer ze aan de bewoners van een gemeente, dorp of gehucht het nodige water verschaft. Je buur moet van zijn kant verdragen dat het water van jouw hoger gelegen erf op het zijne loopt. Het is hem verboden een dijk op te werpen waardoor de afloop verhinderd wordt. Jij mag van jouw kant niets ondernemen waardoor de last van het

21/11/2008 | Knops Publishing | www.advocatennet.be

1

Liliane Versluys


aflopend water groter wordt. Verder mag iedereen gebruik maken van lopend water dat aan zijn eigendom paalt om zijn grond te bevloeien. Bij de aanleg van je dak moet je rekening houden met de reglementering van de dakdrop: je moet je daken zodanig aanleggen dat het regenwater van jouw dak niet terechtkomt bij je buur, maar wel op je eigengrond of op de openbare weg. In landelijke gebieden worden eigendommen soms gescheiden door muren in de diepte, namelijk door grachten. Alle grachten tussen twee erven worden verondersteld gemeen te zijn, tenzij er tekenen zijn van het tegendeel. Zulk een teken is aanwezig wanneer de dijk of de opgeworpen aarde zich slechts aan één zijde van de gracht bevindt. In dat geval wordt de gracht Vermoed toe te behoren aan degene aan wiens kant zich de opgeworpen aarde bevindt. Je mag tot afsluiting van je erf een sloot graven op je eigen grond. Dan moet je tussen de sloot en je buur half zoveel afstand laten als de sloot diep is. Is het naburig erf een stuk bouwland of een hellend terrein, dan moet de afstand even groot zijn als de sloot diep. Je moet je sloot zo aanleggen dat zij een glooiing heeft aan de kant van je buur en de afloop van het water niet belemmert. Is de sloot gemeenschappelijk, dan moet elke buur bijdragen in de kosten van het onderhoud en de herstelling ervan. Afgrenzen: afpaling, afstand, afsluitingen en muren Je hebt als eigenaar van een stuk grond het recht om aan elkaar grenzende eigendommen af te palen. Is dat nog niet gebeurd, dan mag je vragen dat je buur de kosten van de afpaling met je deelt. Je hebt het recht je eigendom af te sluiten, op voorwaarde dat je rekening houdt met de stedenbouwkundige voorschiften ter zake. Er bestaan gedetailleerde regels over de muur en de gracht die de scheiding vormt met je buur, hieronder de belangrijkste daarvan. Gemene muren In principe is elke scheidingsmuur tussen twee huizen gemeenschappelijk, tenzij er tekenen zijn van het tegendeel. Een teken dat een scheidsmuur niet gemeen is heb je wanneer het bovenste van de muur aan één kant opstaand is en loodrecht op het voetstuk, en aan de andere kant schuin afloopt. Dan is de eigenaar de buur aan wiens zijde “de drop is”, zegt de wet. Ook wanneer er op de muur een kap, stenen lijsten of “karbelen” staan, dan behoort de muur toe aan de buur aan wiens kant de stenen karvelen en lijsten zich bevinden. Muren met lijsten, kappen en karbelen zijn meestal niet van de jongste ; als ze moeten hersteld worden gebeurt dat op gezamenlijke kosten, je kunt daaraan alleen maar ontsnappen door je recht van mede-eigendom te laten varen. De wet staat je toe creatief te blijven met de gemene muur: je hebt het recht er tegenaan te bouwen en er balken en ribben te doen plaatsen over de hele dikte van de muur op 54 millimeter na. Wil je buur dat toevallig net


2

Liliane Versluys


ook doen, dan heeft hij het recht je balk “met de steekbeitel tot de helft van de muur te doen inkorten” ingeval hij zelf op die plaats balken zou willen steken of daartegenaan een schoorsteen zou willen bouwen. Er zijn wel grenzen aan aanbrengen van balken en ribben: je mag in de gemene muur geen holte maken en er geen bouwwerk tegen aanbrengen of zelfs maar tegen laten steunen zonder de toestemming van je buur. Kom je niet tot een akkoord, dan vraag je aan de vrederechter een deskundige aan te wijzen die advies geeft om te voorkomen dat je nieuwe werk aan de rechten van je buur afbreuk doen. Je mag in gemene muren ook geen venster of opening maken, hoe dan ook, zelfs niet met vaststaand glas, zonder de toestemming van je buur. Staan er vensters of openingen in een gemene muur, en al langer dan 30 jaar, dan mag je ze niet dichtmetselen. Afstand houden van de gemene muur Je moet uiteraard de wetten op de ruimtelijke ordening eerbiedigen en waar nodig bouwvergunningen aanvragen, maar het Burgerlijk Wetboek vraagt je in alle geval voldoende afstand te houden zodat je je buur geen schade toebrengt wanneer je de volgende bouwsels aanlegt: een put, een gemakput (sic), een schoorsteen, smidse, oven of fornuis, een stal, of een bewaarplaats van zout of een opslag van bijtende stoffen. Alles blijft natuurlijk een kwestie van verhoudingen: is een konijnenhok voor 8 konijnen en stal? Wellicht niet, maar een onderkomen voor één of meerdere paarden wel. Je mag de muur ook verhogen, uiteraard betaal je de verhoging zelf, en het onderhoud en herstel van het verhoogde stuk blijft ook voor jouw rekening. Hoe hoog je mag gaan hangt af van de gemeentelijke reglementen; heeft je gemeente geen bijzondere regels, dan gelden de maximumhoogtes van het Burgerlijk Wetboek: 32 decimeter, kap inbegrepen, in steden van “vijftigduizend en meer zielen”, en 26 decimeter in de andere steden (artikel 663 B.W.) Eigen muren Je mag je eigendom afsluiten met een eigen muur die je op jouw grond opricht. Je mag dan het erf van je buur betreden om je muur te herstellen of te onderhouden. Is zijn erf afgesloten, dan moet je je buur om toestemming vragen naar een overgang op de plaats die hij aanwijst. Weigert hij, dan mag je er toch op, op de minst beschadigbare plaats, en op voorwaarde dat je de schade die je zou veroorzaken vergoedt. In je eigen muur mag je lichtopeningen of vensters maken met ijzeren traliewerk en vaststaand glasraam. Je bent niet vrij de plaatsing, het model en de afwerking te kiezen, je hebt je te voegen naar het Burgerlijk Wetboek: de vensters moeten voorzien zijn van een ijzeren traliewerk waarvan de maliën ten


3

Liliane Versluys


hoogste een decimeter groot zijn en van een vaststaand glasraam. Verder mogen ze niet lager komen van 26 decimeter boven de vloer of de grond van de kamer die je wil verlichten, en niet lager dan 19 decimeter boven de vloer voor de hogere verdiepingen. Heeft je buur een slecht karakter, dan kan niets hem tegenhouden wanneer hij op zijn eigen grond een muur optrekt en zo je lichten stopt. Een eigen muur van je buur gemeen maken Is de muur van je buur alleen, dan mag je vragen hem geheel of gedeeltelijk gemeen te maken als je er wil tegenaan bouwen ; je buur heeft recht op de helft van de waarde van het stuk gemeen gemaakte muur en van de grond waarop die muur gebouwd is. Ladderrecht De erfdienstbaarheid van ladderrecht voorziet dat je op het erf van je buur je ladder mag gaan plaatsen om jouw muur te herstellen. Het ladderrecht geldt ook voor moderne toepassingen, een Vrederechter stond recent een man toe dat hij bij zijn buur een geul groef om hars te spuiten in zijn (eigen) muur om zo het vocht in het gebouw te bestrijden. Het ladderrecht mag je dan weer niet gebruiken voor zaken die niets te maken hebben met herstellen of onderhouden van je muur, zoals het laten plaatsen of onderhouden van een publiciteitspaneel op je muur. Om discussies met je buur over het bereiken van dit paneel via een ladder die je alleen maar op zijn grond kunt plaatsen te voorkomen spreek je het beste met de firma die het paneel plaatst af dat zij zorgen voor alle onderhoudswerken met een hoogtewerker. Afstand en uitzicht op het erf van je buur Je mag op het besloten of niet besloten erf van je buur geen rechtstreeks uitzicht of uitzicht gevend venster of balkons, tenzij je een afstand van minstens 19 decimeter van dat erf in acht neemt. Ook schuine of zijdelingse uitzichten moeten op een afstand van minstens 6 decimeter blijven. Wegen: recht van uitweg en recht van overgang Koop je een huis of een grond, hou dan rekening met de rechten van uitweg of van overgang die op de grond rusten: de boer die een achtergelegen akker bewerkt behoudt het recht met zijn tractor over jouw grond te rijden wanneer hij geen eigen uitweg heeft. Over het principe van het recht op uitweg kun je ook al van mening verschillen, de wet stelt dat dit recht bestaat voor de eigenaar “wiens erf ingesloten ligt omdat dit geen voldoende toegang heeft tot de openbare weg en deze toegang niet kan inrichten zonder overdreven onkosten of ongemakken”. Wie op deze


4

Liliane Versluys


manier een uitweg aanlegt moet de buren een vergoeding betalen voor de schade die hij mocht veroorzaken. Je legt je uitweg aan op de minst schadelijke manier, en de buren kunnen de afschaffing van de uitweg vragen wanneer hij niet meer noodzakelijk is of kan genomen worden op een minder schadelijke manier. Veel discussies levert dat recht van uitweg en overgang verder niet op, behalve over het feit dat landbouwmachines alsmaar breder worden. Waar vroeger een uitweg van drie meter breed royaal was voor paard en kar, heeft nu een landbouwmachine die zichzelf respecteert gauw een breedte van 4 meter, wat schade toebrengt aan hagen en afsluitingen. De gebruiker van de uitweg moet alle schade die hij veroorzaakt wel vergoeden, maar aangenaam is dat niet. Sommige erfdienstbaarheden zijn gewoon beleefdheidsregels: Bouw je een huis en wil je ramen plaatsen, dan bots je op de regels die de uitzichten op de eigendom van de buur beperken. De laatste manier waarop een erfdienstbaarheid tot stand komt is door de beslissing van de mens: als de vorige eigenaars van je huis met hun buren afspraken dat hun riolering door jouw tuin mocht lopen, dan moet je die afspraak blijven naleven. De omvang van je verplichtingen staan beschreven in je aankoopakte. Ook als ze daar niet in vermeld staan, kan je buur er zich op beroepen wanneer ze langer dan 30 jaar gegolden hebben en dus tot stand gekomen zijn door een 30-jarig bezit. Een “gated community” of woonpark waar de bewoners samen één uitgang aanleggen (met de fameuze “gate” of hek), maakt gebruik van het recht om zijn eigendom af te sluiten. Alle mede-eigenaars geven elkaar meteen het recht van uitweg (langs die éne gate) en het recht om samen de weg naar dat hek te gebruiken (recht van overgang). Meestal delen gated communities niet alleen een uitweg en een hek, maar ook extra beveiligingsmaatregelen, een conciërge, camera’s, een collectieve waterverzachter enz. Wie zich later in de community inkoopt zal moeten rekening houden met alle afspraken gemaakt door de voorgangers. Eigen aan erfdienstbaarheden is immers dat ze niet verbonden zijn met de persoon die ze afsprak, maar met het gebouw, de grond, met andere woorden, met het “erf”. Schatvinding en graven bij je buren Wat is een schat? iedere verborgen of bedolven zaak waarop niemand zijn recht van eigendom kan bewijzen en die door louter toeval ontdekt wordt. Je zou denken dat wat je op je eigen erf vindt van jou alleen is, en dat klopt. Maar wat een buur in jouw erf opgraaft, behoort direct voor de helft aan hém toe en slechts voor de helft aan jou (art. 716 B.W.).


5

Liliane Versluys


Het Veldwetboek regelt de afstand van beplantingen, de voornaamste daarvan zijn hagen en bomen. De haag Je mag je eigendom afscheiden van die van je buur met een (levende) haag. Met die haag moet je op minstens 50 centimeter van de scheidingslijn blijven. Elke andere afsluiting mag je op de uiterste grens van je eigendom plaatsen. Je mag op het erf van je buur komen om je haag te korten, te snoeien en het snoeisel weg te halen. Je koopt een huisje omheind met een haag, hoe weet je of de haag eigen is of gemeenschappelijk? In principe is ze gemeen, tenzij er tekenen zijn van het tegendeel. De mede-eigenaar van een haag mag die verwijderen tot aan de grens van zijn eigendom, op voorwaarde dat hij op die grens een muur bouwt. Bomen op de scheiding Bomen die in een gemene haag staan zijn ook gemeen. Bomen die op de scheiding van 2 tuinen staan zijn gemeenschappelijk (tenzij het tegendeel bewezen is). Elke buur kan eisen dat ze gerooid worden, en dan worden ze “bij helfte” verdeeld. Bomen in een haag moeten laagstammen zijn, en volgens algemeen gebruik moet je ze kort houden tot op een maximumhoogte van 2 meter. Welke boom een hoogstam is en welke een laagstam moet je beoordelen naargelang de omvang van de boom wanneer hij volwassen is. Een hoogstam wordt minstens 2,5 tot 3 meter meter hoog eens volwassen. Fruitbomen op de scheiding Het Veldwetboek schrijft voor dat de vruchten van de bomen in een gemene haag op gezamenlijke kosten worden verzameld en bij helfte verdeeld, en daarbij is het gelijk of ze afgevallen dan wel geplukt zijn. De regels bij fruitbomen die niet op de scheiding staan zijn strenger (zie verder). Fruitbomen van welke soort ook mogen als leibomen, aan elke kant van de muur tussen twee erven, geplant worden zonder dat een afstand in acht wordt genomen. In principe geldt die mogelijkheid alleen voor fruitbomen, in de praktijk wordt dit steeds meer aanvaard ook voor andere bomen. Overleg toch maar vooraf met je buren Is de muur niet gemeen, dan heeft alleen de eigenaar het recht hem als steun voor zijn leibomen te gebruiken. Deze regel geldt ook voor klimplanten. Wil je de muur van je buur niet overnemen, blijf dan met je klimplant op de veilige afstand van 50 centimeter van zijn muur.


6

Liliane Versluys


Hoogstammige bomen De algemene regel luidt dat je met een hoogstammige boom op minstens 2 meter (in een landbouwgebied 6 meter) van de scheiding moet blijven, tenzij er plaatselijk andere reglementen gelden (informeer bij de dienst stedenbouw en ruimtelijke ordening van je gemeente). Je recht om een hoogstam in je tuin te laten staan groeien zonder snoeien, zodra hij op 2 meter van de scheiding is geplant, is niet absoluut: neemt je boom uiteindelijk alle zon bij de buren weg, en brengt hij al te veel last van vallen van blaren mee, dan kan de buur vragen dat je hem insnoeit zodat de schade bij hem beperkt blijft. Kom je ergens wonen waar de bomen niet op de reglementaire afstand staan, hou er dan rekening mee dat je buur door dertigjarige verjaring het recht kan verwerven om beplantingen te bezitten op een kortere afstand, het gaat om een zichtbare en voortdurende erfdienstbaarheid. Opgelet: de eigenaar van die bomen heeft niet het recht de bomen te vervangen. Ook gelden de regels van afstand van beplantingen niet voor openbare besturen. Rooien, die overtreders ! Staan je bomen, hagen, heesters en struiken niet op de reglementaire afstand, dan kan je buur eisen dat ze gerooid worden. Je kunt je niet verweren door aan te voeren dat je buur van jouw bomen helemaal geen last heeft, verboden is verboden (art. 36 Veldwetboek). Je buur mag niet zelf aan het rooien slaan, hij moet aan de vrederechter vragen je daartoe te veroordelen. Je buur zal in principe moeiteloos van de vrederechter het bevel tot rooien bekomen en, als je dat niet doet binnen de gestelde termijn, geeft de vrederechter je buur daar bovenop de toestemming om voor de uitvoering van het rooigebod te zorgen, op jouw kosten en risico. Overigens weet je dat niemand zomaar een boom mag gaan rooien: hij moet vooraf aan de gemeente een bouwvergunning bekomen om te boom te mogen vellen. Afhakken, die wortels ! Schieten de wortels van de bomen van je buur door in jouw tuin of erf, dan mag je ze “aldaar zelf weghakken”, ook al groeien ze daar al meer dan 30 jaar door. Niet zélf afzagen, die overhangende takken, wél: zagen tot de buur ze zelf komt afzagen. Hangen takken van bomen van je buur over je gazon dan heb je het recht hem te vragen die takken af te snijden. Doe het niet zélf, zover gaat je recht niet. Ook het recht om het afzagen van die takken te vragen verjaart niet. Je blijft het recht behouden, ook al hangen die takken al langer dan 30 jaar boven jouw tuin. De buur mag van zijn ladderrecht gebruik maken om in jouw tuin de overhangende takken van zijn bomen te komen snoeien.


7

Liliane Versluys


Jantje zag eens pruimen hangen Hangen takken van fruitbomen van je buur over je gazon, dan mag je de vruchten er niet af plukken, de wet schrijft voor dat alleen “vruchten die vanzelf op de eigendom van de nabuur vallen, de nabuur toebehoren”. Bomen van de buren Een rij populieren die op 2 meter van de scheiding staan, maar dicht bij elkaar zodat ze een soort haag vormen maken, zolang ze niet volgroeid zijn, geen abnormale burenhinder uit. Bomen en de openbare weg Heb je je tuin afgezoomd met fraaie bomen waarvan de takken boven de openbare weg hangen, dan moet je alle takken die tot 2,5 meter boven de weg komen wegsnoeien. Ook daar moet je met bomen en andere planten vanaf 1,5 meter hoogte op minstens 2 meter van de openbare weg blijven. De tuin van de buren De burgemeester is verantwoordelijk voor het toezicht op de uitroeiing van distels en van andere gewassen die schadelijk zijn voor de landbouw. Je moet distels en netels uitroeien, maar doe dat met mate. Een buur die gesproeid had om een hellend terrein, zodat het aflopend regenwater de sproeistoffen transporteerde naar de buur en diens oogst beschadigde, werd veroordeeld wegens burenhinder. Je mag sproeien op je tuin, maar je overdrijft daarmee wanneer je daardoor een deel van de bijenzwerm van je buur de dood injaagt. In het Veldwetboek staan de meeste straffen op buuronvriendelijk gedrag, ziehier een overzicht. Hou je kinderen in de gaten: als ouder ben je aansprakelijk voor de geldboeten, teruggaven, schadevergoedingen en kosten die voortvloeien uit de veroordelingen uitgesproken tegen je (minderjarige) kinderen. Een geldboete van één tot 10 euro (x5) kun je van de politierechter krijgen als je de volgende feiten pleegt: - zonder wettige reden binnentreden in een besloten erf of in aanhorigheden van een woning (schuren, stallen, garages) waar tak- of wortelvaste vruchten staan - aan een ander toebehorende vruchten plukken of ter plaatse eten. Dit wordt zwaarder bestraft als je dit doet in een besloten erf of in de aanhorigheid van een woning (10 euro en gevangenisstraf van één tot 7 dagen) - zonder noodzaak en ondanks het verbod van de eigenaar (een bordje “private weg” bijvoorbeeld) gebruik maken van een weg die aan een privépersoon


8

Liliane Versluys


toebehoort. Deze bepaling geldt ook wanneer je dat doet met een motorvoertuig bijvoorbeeld wanneer iemands oprit gebruikt om je wagen te keren. Ze geldt niet voor privébossen of wouden of op wegen die onder de boswetgeving vallen (art. 87 Veldwetboek) De straffen worden zwaarder naarmate de mogelijke schade vergroot: Een geldbete van 10 tot 15 euro (x5) staat bijvoorbeeld op - het plaatsen van bijenkorven op minder dan 20 meter afstand van een woning of van de openbare weg. Is er tussen de bijenkorven en de woning of de openbare weg een volledig dichte beschutting aangebracht van minstens 2 meter hoog, dan mag de afstand herleid worden tot 10 meter ; Als je in de buurt gaat wandelen kun je ook beter de regels van goed nabuurschap naleven, het Veldwetboek bevat nogal wat straffen voor avontuurlijke wandelaars: Een boete van 10 tot 15 euro (x 5) riskeer je als je - de afsluiting van een veld opent m je een doorgang te verschaffen. Dat kun je alleen maar straffeloos doen wanneer de openbare weg onbruikbaar was, in dat geval moet de gemeente de schadevergoeding betalen - zonder wettige reden in een besloten erf binnentreden waar zich vee bevindt - door gebrek aan voorzorg enten van bomen geheel of gedeeltelijk vernielen of dit laten gebeuren door je dieren. - De boete stijgt tot 15 à 25 euro (x5) en/of een gevangenisstraf van 1 tot 7 dagen voor het geheel of gedeeltelijk ontschorsen of snijden van bomen zonder dat ze vergaan (hartjes tekenen met je initialen, jawel), of hout wegnemen van hagen of van boomaanplantingen (art. 90 Veldw.) Een boete van 10 tot 20 euro (x5) en een gevangenisstraf van 1 tot 15 dagen staat op het aanleggen van open vuren op minder dan 100 meter afstand van huizen, bossen, heiden, boomhaarden, hagen enz. (Veldwetboek art. 89, 8°). Dit verbod staat in het Veldwetboek en betreft in eerste instantie vuren die je aansteekt op het veld. Het Hof van cassatie heeft al geoordeeld dat het verbod ook van toepassing is voor een tuin gelegen in een bebouwde kom of in het stadscentrum. Omdat een barbecue geen open vuur is, valt hij niet onder dat verbod. Abnormale burenhinder: hinderlijk gedrag dat je door keuzes kunt voorkomen Het begrip burenhinder spruit voort uit het begrip eigendom. Eigendom is het recht “om op de meest volstrekte wijze van een zaak het genot te hebben en daarover te beschikken, mits men er geen gebruik van maakt dat strijdig is met de wetten of met de verordeningen” (art. 544 B.W.).


9

Liliane Versluys


Bij het gebruik dat je maakt van je goed, moet je rekening houden met de rechten van je buur hetzelfde te doen, je moet een evenwicht in acht houden, wat overdreven burenhinder is, wordt geval per geval door de rechter bepaald en omschreven. Voorbeelden van door de rechters veroordeelde burenhinder Burenhinder door de overheid: Het is voor de rechter vaak lastig afwegen tussen privébelangen en de belangen van de maatschappij, van de economie, van de vrije markt. Het bekendste geval is de last die bewoners van de omgeving van de luchthavens ondervinden en waartegen ze met wisselend succes protesteren voor de rechtbanken. Relatief nieuw op dit vlak: de schadevergoeding aan handelaars wegens openbare werken De diverse gedaanten van abnormale burenhinder: Spelende kinderen: Een klein voetbalveld op een terrein dat aanvankelijk bestemd was voor een verkaveling, met een kantien en kleedkamer, voor een club in een lagere divisie voor amateurs en vrijwilligers tegenover de deur van je sociale woning in een drukke wijk was volgens de rechter (in 1985) geen burenhinder. De verdraagzaamheid sijpelt weg. Getuige de rechtszaken aangespannen door wijkbewoners tegen een crèche, tegen een plein dat tijdens de schoolvakanties dienst doet als speelplein. Bedrijvige buren: Werden aangemerkt als abnormale (en dus te bannen) burenhinder: - het plaatsen van een electrogene groep in je tuin, omwille van het intense, continuë of onvoorspelbare geluid, idem voor de geluidshinder door koelgroepen - de airco-installatie in het gebouw tegenover het jouwe - de uitbating van een steengroeve wegens het stof en de trillingen door de voorbijrijdende vrachtwagens - de uitbating van een café die leidde tot nachtrumoer - het ophalen en verwerken van afval met stankhinder voor gevolg - de uitbating van een industriële bakkerij (de bakkerij kreeg geen verbod om verder te werken, maar moesten de buren een hoge vergoeding betalen om een gelijkaardige woonst in de buurt te kunnen kopen, of van een industrieel of landbouwbedrijf het grote geluidshinder - de buur die zijn gevel laat zandstralen veroorzaakt abnormale hinder voor de buur met een kledingzaak


10

Liliane Versluys


Buren met dieren: Voor grote aantallen dieren, meer dan 5 honden, 10 schapen, 50 kippen en/of hanen heb je een milieuvergunning nodig. BIJEN Je mag 8 tot 10 bijenkorven in je tuin plaatsen, en zeker buiten de bebouwde kom, maar niet als daardoor de buur zijn tuin tijdens de zomermaanden haast niet kan gebruiken ; VOGELS - het houden van zangvogels, of zelfs van één haan - het houden kwartels die snerpende kreten slaakten - kippen en hanen in een stadtuin - duiven: de buur zal geen verbod krijgen duiven te houden, wel de schade te beperken en te herstellen HONDEN - KATTEN - het openhouden van een hondenkennel met teveel honden, met stankhinder, overdreven geblaf - het houden van een hondenkwekerij - luidruchtige en gevaarlijke honden - teveel honden en katten, met reukhinder voor gevolg. De rechter droeg de buur op maatregelen te treffen om de hinder weg te nemen. Bij het wandelen horen honden aan de lijn, zo vermijd je dat ze op privégronden lopen, mensen bespringen of het verkeer hinderen. Ga met de hond na de hondenschool als zijn geblaf blijft aanhouden. VEE - alles hangt af van de omgeving. De geur van een mesthoop en van een varkenskwekerij in een landbouwgebied is niet persé een te beperken hinder voor een persoon die er komt wonen. - Koeien op een stuk grond dat deel uitmaakt van een verkaveling, tijdens bepaalde periodes in het jaar en voor de duur om wat te grazen maakt in een kandbouwgebied geen burenhinder uit HOUTWORM, HUISZWAM - je buren kunnen je aanklagen als je de houtvorm of zwam in je huis niet bestrijdt, hun aanpalende huizen lopen dan immers besmettingsgevaar


11

Liliane Versluys


Luidruchtige buren: - een elektronische beiaard: een kerkfabriek had klokken vervangen door een elektronische beiaard. De buren hadden aan de rechter gevraagd dat de kerk zou maatregelen nemen om de geluidshinder te beperken en ondertussen bekomen dat de beiaard slechts op bepaalde uren en enkel voor de ritus zou aangewend worden ; - buren die slagwerk spelen, of hun radio te luid zetten. De rechter oordeelde dat je deradio van je buren niet hoort te horen. Buren die je uitzicht, licht en zon wegnemen: Wanneer je een loods bouwt, of een hoge muur die zon en licht bij de buren wegneemt, kan dat aanleiding geven tot een schadevergoeding wegens burenhinder. Dat is niet altijd het geval, zo ving een buur bot wanneer hij protesteerde tegen het feit dat zijn buur het lage gebouw op zijn grond verving door een appartementsblok in volle stad, in een zone die meer industrieel en commercieel was dan residentieel. Een andere persoon die door het bouwen van een appartementsblok die alle licht wegnam in de gelijkvloers van de buur, werd dan weer wél door de rechter teruggefloten. Zo ook de persoon die een stookolietank op blokken plaatste en op 1,20 meter van de venster van de buurt: de rechter veroordeelde dit als storend op esthetisch vlak, en een overmatige burenhinder. Problemen met schouwen: Verhoog je een muur en verstik je zo de schouw van de buren, dan veroorzaak je een abnormale burenhinder. Daarentegen kun je het appartementsgebouw tegenover je huis niet aanklagen als dit het trekken van je schouw bemoeilijkt Buren in een appartementsgebouw: Je kunt van je buren niet verwachten dat ze niet rondstappen, hun keukengerei niet verplaatsen, hun kinderen doen zwijgen, dat zijn geluiden die horen bij het normale dagelijkse leven van een huishouden. Je kunt je evenmin verzetten tegen het feit dat ze familiebezoek ontvangen. Wat wél als buitensporig werd veroordeeld, was het feit dat een vrouw muzikale kinderfeesten hield op haar balkon, bij mooi weer. De vrederechter vroeg haar de recepties te doen stoppen om 15 minuten na middernacht, en aan de klagende partij om zijn gehoor te beschermen met de preventieve farmaceutische en legendarische middelen (de quiesbollen wellicht). Conflicten tussen huurders zijn een probleem zodra de oplossing ervan een technische aanpak en investeringen vragen, zoals de te dunne wanden tussen appartementen die maken dat je de televisie van de buren constant meebeluistert.


12

Liliane Versluys


Ik was hier eerst? Volgens de rechters kan je hinderlijke buur je niet voor de voeten werpen dat hij er eerst was, en dat je toen je er kwam wonen de situatie hebt aanvaard zoals ze was, sommige rechters staan zelfs toe dat wanneer je in de buurt van een hinderlijk bedrijf komt wonen, je mag verwachten dat de fabriek al het nodige doet om de hinder voor jou als gebuur te beperken. De vergoeding van de schade bij abnormale burenhinder: Als de echter je gelijk geeft, verwacht dan geen vetpotten qua schadevergoeding. Meestal zoekt de rechter naar een compensatie van de last die je ondervindt, je zult niet gauw een rechter vinden die je buur werkelijk kan doen stoppen met zijn hinderlijk gedrag. De wet gaat er immers van uit dat hij een eigenaar niet kan bevelen op een àndere manier met zijn eigendom om te gaan, alleen omdat zijn buur daar last van heeft. De rechter zal je helpen met een herstel van de schade in natura, eerder dan dat je een dan niet royale geldsommen als schadevergoeding. Je hebt er dus baat bij om, vooraleer je een procedure tegen je buur aanvat, zelf uit te zoeken welke concrete maatregelen de hinder kunnen beperken en doen stoppen. Dit advies gaat natuurlijk alleen maar op voor bepaalde gevallen, zoals de vraag of je buur de brander van zijn centrale verwarming niet beter kan isoleren zodat de trillingen en het gebrom ervan die doordringen tot in je slaapkamer afnemen of verdwijnen. Zo kreeg een man van zijn buur 2/5de van de kosten van verhoging van de schouw, verhoging die door de verhging van de muur door de gebuur noodzakelijk was geworden. De rechter beval die buur dus niet zijn muur terug af te breken. Het voetpad en de straat voor je deur Een bankje voor je gevel zetten, op het voetpad? Het mag, als je de doorgang niet belemmert. Om die reden mag je geen tapijten reinigen op het voetpad, en is het beter dat de kinderen naar het speelpleintje trekken met hun bal. De straat gebruiken om een toestel zoals een zaagmachine op te stellen mag, na toestemming van de gemeente. Een tegeltuin in je voetpad kan het nog aantrekkelijker maken, maar daarvoor heb je meestal een bouwvergunning nodig, een simpele aanvraag bij de gemeente volstaat meestal. Je bent aansprakelijk voor het deel van het voetpad dat voor je huis ligt, en zo kun je schadevergoeding moeten betalen aan de voetganger die daar uitglijdt op sneeuw of ijzel, of valt over een vuilniszak, of tegen je ladder loopt. Het is een must die schade voor “burgerlijke aansprakelijkheid privéleven” te verzekeren, via een familiale verzekering dus.


13

Liliane Versluys


Conflicten aanpakken? Vooral de zomer blijkt een conflictgevoelige periode te zijn. Natuurlijk wil iedereen liefst de kwestie oplossen met een goed gesprek, maar dat lukt niet altijd. Je kunt je buur laten oproepen in verzoening bij de vrederechter, een beroep doen op een gemeentelijke bemiddelingsdienst (zie verder) of, als ultimum remedium, klacht gaan neerleggen bij de politie. Er staan op heel wat vormen van onsympathiek burengedrag politiestraffen, wat meteen betekent dat je er klacht kunt voor neerleggen bij de politie. Het probleem daarbij is dat de politie wel een proces-verbaal zal opstellen met je verklaringen en de buur zal gaan ondervragen, maar dat de procureur des Konings beslist of hij de zaak voor de rechtbank brengt of niet. Veel klachten worden geseponeerd omdat de parketten aan burenkwesties geen prioriteit (kunnen) geven. Klacht neerleggen lucht dus wel even op maar betekent concreet meestal niets, alleen dat de sfeer in je buurt nog slechter wordt. Probeer dus eerst de burenbemiddelingsdienst van je gemeente. Steeds meer gemeentelijke diensten of gemeentelijk gesponsorde buurt- en/of burenbemiddelingsdiensten die je kosteloos helpen samen met de buur naar een oplossing zoeken. Die diensten helpen soms ook om de “Gemeentelijke Administratieve Sancties” op allerlei vormen van overlast binnen de perken te houden ; sinds 1 april 2005 ligt de macht om te beboeten op dat vlak voor een aantal lichte misdrijven bij de gemeente zelf. Het slachtoffer kan schadevergoeding krijgen via de bemiddeling. Wat beschouwen de gemeenten als overlast? Sinds begin 2007 hebben 50 gemeenten aangekondigd dat ze in hun politiereglementen zullen opnemen dat het spel van kinderen niet meer als overlast kan beschouwd worden. Dat was een initiatief van de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk, gesteund door onder meer het Kinderrechtencommissariaat. Sommige steden zoals Mechelen en Gent sloten zich bewust niet bij dat initiatief aan: ze willen dat ook met de behoefte van voetgangers en ouderen, die vooral rust willen, rekening gehouden wordt. Je kunt ook je buur oproepen op de verzoeningszitting van de vrederechter. De eerste fase in die procedure is een aangetekende brief schrijven, het beste met een roze ontvangstkaart, waarin je de buur vraagt te stoppen met zijn hinderlijk gedrag. Je schrijft in die brief wat je denkt dat hij daar concreet kan voor doen: bijvoorbeeld zijn TV en muziekinstalatie op een andere plaats zetten. De tweede stap is, de buur te laten oproepen voor de verzoeningszitting bij de vrederechter, deze procedure is gratis en kun je zelf afwikkelen, de hulp van een advocaat is niet persé nodig. Je buur is wel niet verplicht te komen opdagen op de verzoeningszitting. Doet hij dat wel, dan kan de vrederechter bemiddelen met


14

Liliane Versluys


het oog op een minnelijke regeling. Komt hij niet opdagen, dan zal een échte gerechtelijke procedure, die ertoe leidt dat de vrederechter een vonnis uitspreekt, onvermijdelijk zijn. Informeer eens bij je verzekeringsmakelaar of u niet verzekerd bent in rechtsbijstand voor dit soort problemen? Dan betaalt de verzekering je advocaat. Zonder vonnis kunt je je buurvrouw niet dwingen om maatregelen te treffen. Als uitspijter de top-vijf van klachten bij de buurtbemiddelingsdienst die vele Vlaamse diensten heeft geïnspireerd, deze van de stad Rotterdam: - Geluid: muziek, lopen, spelen, klussen - Stank / rommel / vervuiling - Overlast jeugd (portiek, galerij, straat) - Pesten/roddelen - Huisdieren Zou het dan toch zo zijn zoals Axelle Red enige tijd geleden zong: “J’aime pas mes voisins, leur chien et leur gamin, Je dois dire qu’ils me le rendent bien, oh yeah !”? Jaja, zo is het soms in drukke, overspannen en kwade dagen. Gelukkig is nabuurschap veel meer het prettige keuvelen boven de haag of op de overloop, of op de stoep, bij elkaar een ei of een ui gaan lenen, elkaars kinderen zien opgroeien, af en toe elkaar een kleine dienst bewijzen, en soms een grote, ik heb al altijd fijne buren gehad (en zo speciaal is mijn leven nu ook niet), maar dit verhaal, het is nu al een tiental jaren geleden, is wel straf. Mijn nieuwe buren, ze woonden er pas een paar maanden, hebben een briefje in mijn bus gestoken toen mijn moeder in de kliniek opgenomen was, ze wist mijn huisnummer niet meer, de straat nog wel. Ze lag er al 5 dagen zonder enig bezoek, zonder tandenborstel of ondergoed ; de hoofdverpleegster had met haar te doen en ze alle telefoonnummers van mijn straat opgezocht en zo bij mijn naaste buren terechtgekomen. Zonder me te kennen, hadden ze de boodschap genoteerd en ervoor gezorgd dat ik het wist. Buren, niet te schatten, zoveel waard !

Herwerkte versie van een artikel eerder verschenen in het maandblad Milo.


15

Beter een goede buur dan een verre vriend

Recommend Documents