Bestuurdersaansprakelijkheid

Bestuurdersaansprakelijkheid

mr. drs. H. de Groot

Vijfde druk

Kluwer - Deventer - 2011

Inhoudsopgave

VOORWOORD

V

LUST VAN GEBRUIKTE AFKORT INGEN PREALABELE OPMERKINGEN DEEL I

PRIVAATRECHTELUKE AANSPRAKELIJKHEID VAN BESTUURDERS, DIRECTEUREN EN COMMISSAR1SSEN

I.A I.A.I I.A.2 I.A.3 I.B I.B.I I.B.I.a I.B.l.b I.B.l.c I.B.l.d I.B.l.e I.B.2 I.B.2.a I.B.2.b I.B.2.C I.C I.C.I I.C.I.a I.C.l.b I.C. 1 .b. 1 I.C.l.b.2

Inleidende opmerkingen Wie is de (formele) bestuurder? Algemeen bestuur en dagelijks bestuur Taak van het bestuur Aansprakelijkheid van de bestuurder jegens de rechtspersoon Toerekenbare tekortkoming (wanprestatie) en art. 2:9 BW Behoorlijke taakvervulling conform art. 2:9 BW en aansprakelijkheid Meerdere bestuurders, hoofdelijke aansprakelijkheid, disculpatie en draagplicht Decharge en verjaring Voorafvrij tekenen Art. 2:9 BW en derden Andere gevallen van aansprakelijkheid van de bestuurders jegens de rechtspersoon Art. 2:95 en 205 BW (NV en BV) Art. 2:98a en 207a BW (NV en BV) Art. 2:354 BW (NV, BV, cooperatie en onderlinge waarborgmaatschappij) Bestuurdersaansprakelijkheid jegens derden Aansprakelijkheid voor rechtshandelingen verricht voor publicatie in het daartoe bestemde register Algemeen BijdeNVenBV Collectieve aansprakelijkheid voor alle rechtshandelingen Tijdvak

XIX 1

17

17 18 18 19 21 22 24 31 34 36 37 37 37 38 38 40 40 40 41 42 42

VIII

I.C.l.b.3 I.C. 1 .b.4 I.C.l.b.5 I.C.l.b.6 I.C.l.b.7 I.C.l.b.8 I.C.l.b.9 I.C.l.c I.C.I.c.l I.C.l.c.2 I.C.l.c.3 I.C.l.c.4 I.C.l.c.5 I.C.2 I.C.3 I.C.3.a I.C.3.b I.C.3.C I.C.3.d I.C.3.d.l I.C.3.d.2 I.C.3.e

I.CJ.f I.C.3.g I.C.4 I.C.4.a I.CAb I.CAb. 1 I.C.4.b.2

I.C.4.b.3 I.CAbJ.a

Inhoudsopgave

Minimumkapitaal 43 Waardedaling en voldoen aan de minimumstorting 43 Geen of onvolledige opgave ter inschrijving en wetenschap van de derde 43 Art. 2:69/180 lid 2 BW en art. 2:93/203 BW 44 Curator geen beroep op art. 2:69/180 lid 2 BW 44 Buitenlandse rechtspersonen 45 Art. 2:69/180 lid 2 BW en art. 2:6 BW en art. 25 Handelsregisterwet 2007 47 Bij de (formele) vereniging, cooperatie, onderlinge waarborgmaatschappij en stichting 47 Tijdvak 48 Geen bevrijding van aansprakelijkheid door opgave ter inschrijving 48 Vereniging van appartementseigenaren (art. 5:124 BW) 48 Vervallen 48 Art. 2:6 en 25 Handelsregisterwet 2007 48 Persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid 49 Aansprakelijkheid van een bestuurder van een rechtspersoon op grond van onrechtmatige daad 50 Essentialia van art. 6:162 BW 51 Persoonlijke aansprakelijkheid van een namens een rechtspersoon handelend bestuurder ex art. 6:162 BW 52 Onrechtmatige daad in groepsverband (art. 6:166 BW) 61 Art. 6:162 BW en art. 6:170, 171 dan wel 172 BW 62 Art. 6:170 BW en art. 6:171 BW 62 Art. 6:172 BW 65 Milieu-aansprakelijkheid voor degene die beroeps- of bedrijfsmatig gebruikmaakt van gevaarlijke stoffen (art. 6:175 BW) enzovoort 66 Verjaring 67 Overgangsrecht 67 Persoonlijke aansprakelijkheid op grond van de misbruikwetgeving 67 Inleidende opmerkingen 67 Aansprakelijkheid van het bestuur op grond van de 2e Misbruikwet 71 Lichamen, commerciele rechtspersonen en buitenlandse rechtspersonen 71 Aansprakelijkheid voor sociale verzekeringspremies, bijdragen ter zake van verplichte deelneming in bedrijfstakpensioenfonds en loon- en omzetbelasting enzovoort 74 Meldingsplicht 75 Vorm en inhoud van de melding 76

Inhoudsopgave

I.C.4.b.3.b I.CAbJ.c I.C.4.b.4 I.CAbAa I.CAbAb I.CAb.5 I.C.4.b.6 I.C.4.b.7 I.CAb.8 I.C.4.b.9 I.CAb. 10 I.C.4.b.ll I.C.4.b.l2 I.C.4.C I.C Ac. 1 I.C.4.C.2 I.CAc.3 I.C.4.c.3.a I.C.4.c.3.b I.C.4.C.3.C I.C.4.c.3.d I.C.4.c.3.e I.C.4.C.4 I.C.4.C.5 I.C.4.C.6 I.CAc.7 I.C.4.C.8 I.C.4.C.9 I.C Ac. 10 I.C Ac. 11 I.C.4.C.12 I.C.4.C.13 I.C.4.C.14 I.C.4.C.15 I.C.4.C.16 I.C.4.c.l6.a I.C.4.c.l6.b I.C.4.C.16.C I.C.4.c.l6.d I.C.4.C.17

IX

Beoordeling van de melding Meldingsplicht na surseance of faillissement Aansprakelijkheid en melding Aansprakelijkheid na juiste melding Aansprakelijkheid na achterwege blijven van een (juiste) melding Kennelijk onbehoorlijk bestuur (Gewezen)bestuurder, (mede)beleidsbepaler, alsmede bewindvoerders en vereffenaars Aansprakelijkstelling, invordering, bezwaar en (hoger) beroep Regres en draagplicht Pauliana Verjaring Samenloop van vorderingen Inwerkingtreding Aansprakelijkheid van de bestuurders op grond van de 3e Misbruikwet BijdeNVenBV Kennelijk onbehoorlijke taakvervulling 'door het bestuur' Art. 2:138/248 BW lex specialis van art. 6:162 BW? Misbruik van rechtspersonen, kennelijk onbehoorlijk bestuur Kennelijk onbehoorlijk bestuur en de onrechtmatigheidseis Kennelijk onbehoorlijk bestuur en het schuldvereiste Causaliteitseis bij kennelijk onbehoorlijk bestuur en faillissement Kennelijk onbehoorlijk bestuur en het element schade Laatste drie jaar Bewijslast Collectieve verantwoordelijkheid, individuele disculpatie en matiging Regres en draagplicht Formele bestuurders en (mede)beleidsbepalers Gewezen bestuurder Inroepen nietigheid van paulianeuze rechtshandelingen Voorschot voor door de curator te maken kosten De vordering ex art. 2:138/248 BW is niet vatbaar voor cessie Procedure Overgangsbepalingen Bij andere rechtspersonen Buitenlandse rechtspersonen Afwijking van het incorporatiestelsel Welke buitenlandse rechtspersonen? Alle bepalingen van art. 2:138 BW van toepassing? Formele bestuurders en leidinggevenden Samenloop van vorderingen

79 79 82 86 88 91 94 98 101 102 102 103 103 104 104 104 105 107 107 110 111 112 113 113 116 119 120 123 123 125 126 126 127 128 129 129 130 131 132 133

Inhoudsopgave

I.C.4.c.l7.a I.C.4.C. 17.b I.C.4.C. 17.c I.C.4.C. 17.d I.C.4.C. 18 I.C.4.C. 19 I.C.5

I.C.5.a I.C.5.b I.C.5.C I.C.5.d I.C.6 I.C.6.a I.CAb I.C.7 I.C.7.a I.C.7.b I.C.7.C I.C.7.d I.C.7.e I.D I.D.I I.D.I.a I.D.I.a 1 I.D.I.a 2 I.D.l.b I.E

I.E.I I.E.2 I.E.3 I.E.4 I.E.5 I.F

I.F.I

Samenloop van vorderingen uit art. 2:138/248 BW en de 2e Misbruikwet Samenloop van de vordering uit art. 2:138/248 BW en die uit art. 2:9 BW Samenloop van de vordering uit art. 2:138/248 BW en die uit art. 6:162 BW Samenloop van de vordering uit art. 2:138/248 BW en die uit art. 2:55 BW Compensatieverbod voor de bestuurder Verjaring Persoonlijke aansprakelijkheid op grond van een misleidende jaarrekening en dergelijke, de zogenaamde balansaansprakelijkheid Bij de NV en BV (art. 2:139/249 BW) Balansaansprakelijkheid, lex specialis van art. 6:162 BW Hoofdelijke aansprakelijkheid, bewijslast, disculpatie en draagplicht Bij andere rechtspersonen Andere gevallen van aansprakelijkheid van bestuurders Borgtocht aangegaan door directeur-grootaandeelhouder Art. 2:98a en 207a BW (NV en BV) Doorbraak van aansprakelijkheid bij rechtspersoon-bestuurder Aansprakelijkheid als 'bestuurder' Disculpatie Buitenlandse rechtspersonen Art. 2:11 BW en de 2e Misbruikwet Lacune? Bestuurdersaansprakelijkheid van niet-bestuurders Algemeen Gelijkstelling met bestuurders (art. 2:151/261 lid 1 BW) Daden van bestuur Commissarissen en de art. 2:151/261 BW Gelijkstelling met bestuurders en art. 2:138/248 BW Aansprakelijkheid van een pseudobestuurder dan wel vertegenwoordiger van een niet-bestaande rechtspersoon (art. 2:4 BW) Niet bestaande rechtspersoon Aansprakelijkheid van pseudobestuurders en anderen Hoofdelijk verbonden: voor wat? Draagplicht en regres Overgangsbepalingen Aansprakelijkheid van directeuren van verenigingen, cooperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen en stichtingen Positie van de directeur; bestuurder of niet? Taak

133 134 135 136 136 137

137 137 137 138 139 139 139 141 141 142 143 144 145 146 146 146 146 146 147 148

148 148 149 149 150 150

150 150

Inhoudsopgave

I.G I.G.I I.H I.H.I I.H.2 I.I 1.1.1 1.1.2 I.J I.J.I I.K I.K.1 I.K.2 I.L I.M I.M. 1 I.M.2 I.M.3 I.M.3.a I.M.3.a.l I.M.3.a.2 I.M.3.a.3 I.M.3.b I.M.3.C I.M.3.c.l I.M.3.d I.M.3.e I.N I.N.I I.N.I.a I.N.l.b I.N.l.c I.N.l.d I.N.l.e I.N.2 1.0 I.0.1 I.O.2 1.0.2.a

XI

Interne aansprakelijkheid Toerekenbare tekortkoming (wanprestatie) Aansprakelijkheid tegenover derden Aansprakelijkheid op grond van art. 6:162 BW Aansprakelijkheid op grond van de 2e en 3e Misbruikwet Aansprakelijkheid van bestuurders van een EESV Inleidende opmerkingen Taak van het bestuur van een EESV Aansprakelijkheid jegens het EESV Toerekenbare tekortkoming (wanprestatie), art. 2:9 BW Aansprakelijkheid jegens derden Aansprakelijkheid ex art. 6:162 BW Aansprakelijkheid ex art. 2:138 BW De rechtspersoon-bestuurder Aansprakelijkheid van commissarissen Raad van commissarissen niet altijd verplicht Wie is commissaris? Taak van de raad van commissarissen Bij de NV en de BV Bij alle NV's en BV's Uitbreiding van taken Overeenkomsten omtrent de taakuitoefening bij de structuurvennootschappen Bij alle cooperaties en de onderlinge waarborgmaatschappijen Uitbreiding van taken Bij de structuurcooperatie c.q. onderlinge waarborgmaatschappij Bij de vereniging en stichting Aansprakelijkheid van de commissaris jegens de rechtspersoon Toerekenbare tekortkoming (wanprestatie) en art. 2:9 BW Overeenkomst van opdracht Behoorlijke taakvervulling conform art. 2:9 BW Meerdere commissarissen, gezamenlijke verantwoordelijkheid, disculpatie en draagplicht Decharge Art. 2:9 BW en derden Aansprakelijkheid voor de kosten van een enquete bij NV. BV, cooperatie en onderlinge waarborgmaatschappij Aansprakelijkheid van de commissaris jegens derden Aansprakelijkheid van een commissaris van een rechtspersoon ex art. 6:162 BW Aansprakelijkheid van een commissaris op grond van de misbruikwetgeving Bij commerciele rechtspersonen inclusief EESV's

151 151 151 152 152 152 152 153 153 153 154 155 155 155 156 156 156 157 158 158 160 160 161 162 163 163 163 164 164 164 165 166 167 167 168 168 168 169 169

XII

1.0.2.b I.O.2.b. 1 I.O.2.C I.O.2.C.1 I.O.2.C.2 I.O.2.c.2.a I.O.2.c.2.b I.O.2.c.2.c I.O.2.C.3 I.O.2.C.4 I.O.2.C.5 I.O.2.C.6 I.O.2.C.7 I.O.2.C.8 I.O.2.C.9 I.O.3 1.0.3.a 1.0.3.a. 1 I.O.3.a.2 I.O.3.a.3 I.O.3.a.4 I.O.3.b I.P I.P.I I.Q I.Q. 1 I.Q.2 I.R I.R.I

I.R.2

I.R.3 I.R.3.a I.R.3.b I.R.3.C I.R.3.d

Inhoudsopgave

2e Misbruikwet Bij niet-commerciele rechtspersonen 3e Misbruikwet (art. 2:138/248 BW) Kennelijk onbehoorlijke taakvervulling door de raad Kennelijk onbehoorlijke taakvervulling en de onrechtmatige daadvereisten Onrechtmatigheid en schuldvereiste Causaliteit van bewijslast Element schade Laatste drie jaar Collectieve verantwoordelijkheid, individuele disculpatie en matiging Regres en draagplicht Formele commissarissen en feitelijke commissarissen Gewezen commissaris Rechtstreekse toepasselijkheid van de art. 2:138/248 BW Verjaring Aansprakelijkheid op grond van de jaarrekening Bij de NV en BV Misleidende voorstelling door de jaarrekening, lex specialis art. 6:162 BW Hoofdelijke aansprakelijkheid en draagplicht Bewijslast en disculpatie Derden Bij andere rechtspersonen Privaatrechtelijke persoonlijke aansprakelijkheid van 'anderen' Inleidende opmerkingen Aansprakelijkheid jegens de rechtspersoon Aansprakelijkheid van oprichters voor de onttrekking van gelden (art. 2:93a/203a BW) Aansprakelijkheid voor de kosten van een enquete bij cooperatie, onderlinge waarborgmaatschappij, NV en BV Aansprakelijkheid ten opzichte van derden Aansprakelijkheid van een pseudobestuurder dan wel vertegenwoordiger van een niet-bestaande rechtspersoon (art. 2:4 lid 4 BW) Persoonlijke aansprakelijkheid van degenen die handelen namens een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid (art. 2:30 lid 2 en 4 BW) Persoonlijke verbondenheid van degenen die handelen namens een op te richten rechtspersoon BijdeNVenBV Art. 2:93 en 203 BW Handelen namens een op te richten NV/BV, toelichting Art. 2:93/203 BW en goederenrechtelijke handelingen

170 171 171 171 172 172 172 173 173 174 175 175 175 175 176 176 176 176 177 177 177 178 178 178 179 179 180 180

180

180 180 180 181 181 184

Inhoudsopgave

Xlll

I.R.3.e

Simulatie en art. 2:93/203 BW

184

I.R.3.f

Art. 2:93/203 BW bij andere rechtspersonen

185

DEEL II

II.A II.A.l II.A.l.a II.A.l.b II. A. l.c II.A.l.d II.A.l.e II.B II.B.l II.B.l.a II.B.l.b II.B.l.c II.B.l.d II.B.l.e II.B.2 II.B.2.a II.B.2.b II.B.2.b.l II.B.2.b.2 II.B.2.b.3 II.B.2.b.4 II.B.2.b.5 II.B.2.C II.B.2.C.1 II.B.2.c.2 II.B.2.d II.B.2.e II.B.2.f II.B.2.g II.B.2.h II.B.2.i II.B.2.J II.B.3 II.B.3.a II.BJ.b

FISCAALRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID

Inleidende opmerkingen Invorderingswet Open systeem Aansprakelijkstelling en invordering Lijfsdwang Regres en draagplicht Aansprakelijkheidsbepalingen in de invorderingswet De fiscaah-echtelijke aansprakelijkheid van bestuurders Aansprakelijkheid voor alle rijksbelastingen (art. 33 IW 1990) Rijksbelastingen Lichaam Bestuurders (art. 33 lid la IW 1990) Leider vaste inrichting, vaste vertegenwoordiger en vereffenaars (art. 33 lid lb en lc IW 1990) Disculpatie (art. 33 lid 4 IW 1990) Bestuurdersaansprakelijkheid (art. 36 IW 1990) Lichamen enzovoort onderworpen aan de vennootschapsbelasting Meldingsplicht Vorm en inhoud van de melding Fase I Fase II Beoordeling melding Melden na surseance; geen meldingsplicht na faillissement Aansprakelijkheid en melding Aansprakelijkheid na rechtsgeldige melding Aansprakelijkheid bij niet rechtsgeldige melding Kennelijk onbehoorlijk bestuur (Gewezen) bestuurder, (mede)beleidsbepalers, bewindvoerders en vereffenaars Aansprakelijkstelling, invordering en verjaring Regres en draagplicht Pauliana samenloop van vorderingen Inwerkingtreding, overgangsbepalingen Aansprakelijkheid voor vennootschapsbelasting (ex art. 36a IW 1990) Aanslag ingevolge een niet-toegestane handeling Bestuurders

187

187 188 188 189 191 192 192 192 192 193 194 195 196 196 196 196 199 200 200 202 202 204 206 207 207 208 210 212 212 212 213 213 213 213 214

XIV

II.B.3.C II.B.3.d II.B.3.e II.C II.C. 1 II.C. 1.a Il.C.l.b II.C.l.c Il.C.l.d II.C.2

II.C.2.a II.C.2.b II.C.3 II.C.3.a II.C.3.b II.C.4 II.CAa II.CAb II.C. 5 DEEL III

III.A III.B III.B. 1 III.B.2 III.B.2.a III.B.2.b III.B.2.C III.B.3 III.B.3.a III.BJ.b III.B.3.c

Inhoudsopgave

Geen meldingsplicht Disculpatie Pauliana De fiscaalrechtelijke aansprakelijkheid van anderen Aansprakelijkheid voor alle rijksbelastingen (art. 33 IW 1990) Rijksbelastingen en lichaam Leider vaste inrichting, vaste vertegenwoordiger (art. 33 lid lb IW 1990) - Vereffenaars van een ontbonden lichaam (art. 33 lid lc IW 1990) Disculpatie (art. 33 lid 4 IW 1990) Aansprakelijkheid voor loon- en omzetbelasting, die is verschuldigd door een niet in Nederland wonende c.q. gevestigde belastingplichtige (art. 37 IW 1990) Leider vaste inrichting, vaste vertegenwoordiger en degene die de leiding heeft Disculpatie Aansprakelijkheid voor de vennootschapsbelasting bij staken van de onderneming (art. 40 IW 1990) de ex-aandeelhouder/-belanghouder Disculpatie -Aansprakelijkheid voor de vennootschaps- en dividendbelasting (art. 41 IW 1990) De met de verplaatsing belaste personen Disculpatie Strafrechtelijke bepalingen art. 64 e.v. IW 1990 STRAFRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID

Algemene inleiding Strafrechtelijke aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen Algemeen Art. 194 lid 1 Sr (niet voldoen aan verplichting tot het geven van inlichtingen) Bestuurder of commissaris wettelijk opgeroepen tot het geven van inlichtingen Strafbaar als ... Voorbeelden Art. 336 Sr (openbaar maken van een onware balans) Bijhouden van een boekhouding en opmaken van een jaarrekening Ratio art. 336 Sr Openbaar maken van een onware balans en dergelijke

214 214 215 215 215 216 216 217 218

219 219 220 220 221 222 222 222 223 223 225

225 227 227 227 228 229 229 230 230 231 231

Inhoudsopgave

III.B.3.d III.B.3.e III.B .4 III.BAa III.B A b III.B Ac III.BAd III.BAe III.B.5 III.B.5.a III.B.5.b III.B.5.c III.B.5.d III.B.S.e III.B.5.f III.B.6 III.B.6.a III.B.7

III.B.7.a III.B.7.b III.B.8 III.B. 8.a III.B.8.b III.C III.C. 1 III.D III.D. 1 III.D.2 III.D.3 III.D.4 III.DAa III.DAb III.D.4.C

XV

Opzet vereist Relatie met andere wetsartikelen Art. 342 Sr (faillissement en strafbare gedragingen van bestuurders en commissarissen, eenvoudige bankbreuk) Ratio art. 342 Sr Bestuurder of commissaris van een rechtspersoon die in staat van faillissement is verklaard Handeling in strijd met bepaling van statuten of reglementen Doen van geldopnemingen onder bezwarende voorwaarden Niet voldoen aan de verplichtingen voorrvloeiend uit art. 2:10 eerste lid BW Art. 343 Sr (faillissement en bedrieglijke verkorting van de rechten van schuldeisers, bedrieglijke bankbreuk) Ratio art. 343 Sr Bedrieglijke verkorting van de rechten der schuldeisers door bestuurder of commissaris van de failliete rechtspersoon Lasten verdichten, baten niet verantwoorden en enig goed aan de boedel onttrekken Enig goed om niet of beneden de waarde vervreemden Bevoordelen van schuldeisers Boekhouding bijhouden en bewaren enzovoort Art. 347 Sr (handeling strijdig met statuten of reglementen waardoor de rechtspersoon ernstig nadeel ondervindt) Art. 347 Sr complement van art. 342 Sr Art. 442 lid 2 Sr (bestuurder of commissaris van een rechtspersoon welke surseance van betaling verkregen heeft, die eigenmachtig daden verricht waartoe de medewerking van bewindvoerders door de wet wordt gevorderd) Eigenmachtig daden verrichten enzovoort Overtreding Art. 1 sub 4 WED Inleidende opmerkingen Voorbeelden Strafrechtelijke aansprakelijkheid van opdrachtgevers/feitelijke leidinggevers, deelnemers e.a. Algemeen Art. 51 Sr (strafrechtelijke aansprakelijkheid van opdrachtgevers en feitelijke leidinggevers) Inleidende opmerkingen Rechtspersoon, opdrachtgevers en feitelijke leidinggevers Ratio van art. 51 lid 2 ten 2 Sr Daderschap van de rechtspersoon Toerekening aan de rechtspersoon Opzet en schuld van de rechtspersoon Strafuitsluitingsgrond

232 232 232 233 233 234 235 235 236 236 236 237 239 239 240 240 241

241 241 241 242 242 242 243 243 243 243 245 246 246 247 250 251

XVI

III.DAd III.D.5 III.D.5.a III.D.5.b III.D.6 III.D.7 III.E

III.E. 1 III.E.2 III.E.3 III.E.4 III.E.5 III.E.6 III.E.7 III.F

III.F. 1 III.F.2 III.F.2.a III.F.2.b III.F.2.b.l III.F.2.b.2 III.F.2.b.3 III.F.2.b.4 III.F.2.b.5

III.F.2.C III.F.2.d III.F.3 III.F.3.a

Inhoudsopgave

-Rechtspersoon die opgehouden heeft te bestaan, omzetting of fusie van rechtspersonen Opdrachtgevers en feitelijke leidinggevers Art. 51 lid 2 Sr: Bijzondere aansprakelijkheid of deelneming sui generis? Wie zijn de opdrachtgevers en leidinggevers? Samenloop van aansprakelijkheid als opdrachtgever/feitelijk leidinggever en aansprakelijkheid wegens eigen daderschap De praktische betekenis van art. 51 lid 2 ten 2e Sr Art. 140 Sr (deelneming aan een misdadige organisatie of verboden rechtspersoon) en art. 140a Sr (deelneming aan een terroristische organisatie) Inleidende opmerkingen Deelneming aan een misdadige organisatie Deelneming aan een verboden rechtspersoon Samenloop lid 1 en 2 van art. 140 Sr Strafverzwaring voor oprichters, leiders en bestuurders Art. 140 Sr en art. 51 lid 2 Sr Deelneming aan een terroristische organisatie Regels ter voorkoming van marktmisbruik (art. 5:54 e.v. Wft verbod van voorwetenschap, tipverbod en verbod van marktmanipulatie) Historie van de totstandkoming van de wetgeving Art. 5: 56 Wet op het financieel toezicht (verbod gebruik van voorwetenschap) Ratio van art. 5:56 Wft Nadere invulling van de delictsomschrijving van art. 5:56 Wft Voorwetenschap Gebruik te maken van voorwetenschap door een transactie te verrichten of te bewerkstelligen Primaire en secundaire insiders Financiele instrumenten die toegelaten zijn tot de handel enzovoort Een gereglementeerde markt waarvan de houder een erkenning heeft cf. art. 5:26 lid 1 Wft of een multilateral handelsfaciliteit waarvoor de beleggingsonderneming een vergunning heeft als bedoeld in art. 2:96 Wft of waarvoor toelating tot die handel is aangevraagd Uitzonderingen op het transactieverbod Sancties Art. 5: 57 en art. 5:58 Wft: mededelings- en tipverbod en verbod van marktmanipulatie Sancties

252 253 253 254 257 258

258 258 260 261 262 262 262 263

264 264 265 266 267 267 270 273 275

277 277 281 282 291

Inhoudsopgave

III.F.4

III.FAa DEEL IV

IV.A IV.B IV.B.l IV.B.2 IV.B.3 IV.C IV.C.l IV.C.2 IV.C.3

XVII

Plicht tot openbaarmaking voorwetenschap (art. 5:25i Wft), Meldingsplicht insiders (art. 5:60 Wft,), Klikplicht beleggingsondernemingen (art. 5:62 Wft), Beleggingsaanbevelingen (art. 5:64 Wft) en Reglementsverplichting (art. 5:65 Wft). Sancties BEROEPSAANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING

De BCA-polis een uitkomst voor bestuurders en commissarissen? Inhoud van de polis Verzekeringsnemer en verzekerden Polisdekking en begrenzing van de dekking naar tijd en plaats Uitsluitingen Commentaar op de inhoud van de polis De rechtspersoon als verzekeringsnemer Polisdekking, begrenzing en uitsluiting Kritische kanttekeningen

NABESCHOUWING, NOGMAALS HET WAAROM EN MOET HET ANDERS?

A B B.I B.I.a B. 1 .b B.2 B.2.a B.2.b B.2.C C C.I C.2 C.3 D D.I D.2 D.3 E

Bestuurdersaansprakelijkheid, minimumeisen en speciale regels? Bestuurdersaansprakelijkheid in het privaatrecht Intern (art. 2:9 BW c.q. arbeidsovereenkomst of opdracht) Enige voorbeelden Ernstig verwijt geldt ook voor aansprakelijkstelling van de bestuurder door individuele aandeelhouder Extern (art. 6:162 BW, WBa en WBF) Collectieve financiele verantwoordelijkheid Enige voorbeelden (Oneigenlijke) doorbraak Bestuurdersaansprakelijkheid in het fiscale recht Open systeem (art. 6:162 BW) (Oneigenlijke) doorbraak Weg met de WBa!? Bestuurdersaansprakelijkheid in het strafrecht Opdrachtgevers en feitelijke leidinggevers Pluk-ze wetgeving, vereenzelviging Misbruik van voorwetenschap Nawoord

291 300 301

301 302 302 303 305 306 306 306 307 309

310 312 312 314 318 319 320 322 325 326 326 327 327 328 329 329 331 332

XVIII

Inhoudsopgave

BIJLAGEN

335

Melding van betalingsproblemen bij belastingen en premies Aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en commissarissen Aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en toezichthouders Garantstellingsregeling curatoren 2005 Belangrijkste geraadpleegde literatuur Trefwoordenregister

337 341 361 381 387 401