Beste lezer, Voor de zomervakantie hebben we de bijeenkomst gehad waarop we samen hebben gesproken over de ontwikkelingen rondom voormalig Vliegveld Twente. Inmiddels is er veel gebeurd en gaat er nog veel gebeuren. In deze tweede nieuwsbrief brengen we u op de hoogte van een aantal ontwikkelingen die ook van belang zijn voor natuur en landschap in dit mooie gebied. Hartelijke groet, Jacob van Olst
Overlijden Nol Graas Op 22 september is Nol Graas, voorzitter van VOLT-Twente, (Vereniging Omwonenden Luchthaven Twente) overleden aan de gevolgen van kanker. Nol was als voorzitter van VOLT-Twente het gezicht tegen een heropening van een burgerluchthaven. Met een gezamenlijke rouwadvertentie hebben we Nol bedankt voor zijn standvastige inzet voor het Twentse landschap. Nol is 71 jaar geworden. We wensen de mensen om hem heen veel sterkte.
Nol Graas, bron TV Enschede
Nieuwe EHS Nieuwe EHS op terrein voormalige vliegbasis bijna klaar De nieuwe EHS op het vliegveld is bijna klaar. Deze vormt een belangrijke verbindende schakel tussen de Lonnekerberg en de landgoederen rond Hof Espelo. In het laatste kwartaal van 2015 worden de werkzaamheden afgerond, waarbij ook de hekken worden verwijderd. Omdat we blij zijn met de realisatie van deze nieuwe natuur zijn we betrokken bij de voorbereiding van de openingshandeling. Voor ons vormt de nieuwe natuur bovendien een verbreding van het recreatieve aanbod voor onze gasten op Hof Espelo. We willen hen graag kennis laten maken met de nieuwe natuur, en de bijzondere geschiedenis van het vliegveldverleden. Samen met de nieuwe natuur is onder andere een ‘belevingspad’ aangelegd dat de bezoeker langs relicten van het vliegveldverleden leidt, zoals de brandstoftanks en de schietbanen. Voorlopig heeft de aannemer nog een onderhoudsverplichting. Het is nog niet duidelijk wie de toekomstige eigenaar of beheerder wordt van de nieuwe EHS.
Bekijk de kaart bij ADT
Fliegerhorstroute Cultuurhistorische parels rondom en op het vliegveld rijgen we aaneen tot een prachtige (fiets)route. Samen met de gemeente Enschede, Regio Twente en ADT werken we aan de Fliegerhorstroute. Een fietstocht over de voormalige vliegbasis en de omringende landgoederen. In de route worden de cultuurhistorische parels aaneen geregen tot een prachtige route. In de route wordt juist de geschiedenis en de rol van de mens in het gebied verteld en verbeeld. Bijvoorbeeld door het plaatsen van een uitkijktoren. Deze route zal worden bewegwijzerd en verschijnen in de apps Wandelen in Overijssel en Fietsen in Overijssel, waar u ook tal van andere wandel- en fietsroutes vindt. Vele mensen delen hun mooie verhalen en plekken langs de routes om hetgeen je niet direct ziet zichtbaar te maken in het landschap.
De apps zijn te vinden in de appstore en playstore en gratis te downloaden. De routes zijn ook via de website van Landschap Overijssel te downloaden en uit te printen.
Wandel- en fietsroutes
Lonnekermeer, Marco Gerritsen
Vleermuizenonderzoek op de Lonnekerberg Bijzondere soorten aangetroffen tijdens onderzoek Op de Lonnekerberg, direct grenzend aan de voormalige vliegbasis Twente, zijn de zeer zeldzame Bechsteins- en Vale vleermuis ontdekt. Dit blijkt uit de voorlopige uitkomsten van een onderzoek dat we momenteel laten uitvoeren naar de kwaliteit van onze natuurterreinen. Slechts op enkele plekken in Nederland zijn deze vleermuissoorten eerder waargenomen. Wij maken ons zorgen over de ontwikkelingen rond voormalig vliegbasis Twente voor deze vleermuizen, die uiterst gevoelig zijn voor verstoring. In een persbericht hebben we ADT en de gemeente opgeroepen om in de planvorming extra aandacht te besteden aan deze bijzondere rode-lijst soorten. Binnenkort is het onderzoek afgerond. We organiseren begin december een bijeenkomst voor gemeenten, provincie en ADT om de onderzoeksresultaten te presenteren. Daarbij zullen we de oproep doen om uitvoerig onderzoek te doen naar de effecten van alle ontwikkelingen rond vliegbasis Twente voor deze soorten.
Bechsteins en Vale Vleermuis, foto's Richard Gerritsen
Technology Base Twente In het rapport van de rekenkamer Oost-Nederland www.rekenkameroost.nl/uploads/20150629_persbericht_overijssel.pdf werd nog eens benadrukt dat er sprake is van een aanzienlijk overaanbod aan bedrijventerreinen in Overijssel, met name in Twente. Naast onnodig ruimtebeslag kan dit overaanbod met name voor gemeenten financiële gevolgen hebben. De rekenkamer adviseert een actievere invulling van de regierol van de provincie om een gezondere markt voor bedrijventerreinen te creëren. Wij blijven ons erover verbazen dat er op vliegveld Twente toch nog een extra bedrijventerrein wordt gerealiseerd in de vorm van Technology Base Twente. In augustus werd bekend gemaakt dat het bedrijf Aeronextlife (AXL) zich wil vestiging op de Technology Base. Volgens eigen zeggen is er een grote markt voor het ontmantelen van vliegtuigen en het 'upcyclen' van vliegtuigonderdelen. Het gaat hierbij voornamelijk om het type Boeing 737. In de omgevingsvergunning staat dat het bedrijf gaat beginnen met 35 werknemers en dat aantal op termijn wil verdubbelen. Het bedrijf wil in het voorjaar van 2016 starten, om vervolgens per jaar 10 tota 20 vliegtuigen te recyclen. Om deze werkzaamheden te kunnen uitvoeren is er een omgevingsvergunning verleend door de gemeente Enschede. Na het bestuderen van deze vergunning gaf dit voor Landschap Overijssel geen aanleiding tot het indienen van een zienswijze.
Vliegfunctie Naast AXL zijn er diverse meldingen in de media geweest van partijen die interesse zouden hebben in de vliegfunctie. Op 29 oktober werd bijvoorbeeld gemeld dat er 3 gegadigden zijn om op Twente airport te vliegen voor zakenvluchten. www.tubantia.nl/regio/driemaatschappijen-willen-op-twente-vliegen-1.5386612 Op 4 november verscheen in Tubantia het bericht dat er gesprekken zijn met een vrachtvervoerder. www.tubantia.nl/regio/enschede/enschede-ingesprek-met-amerikaanse-vrachtvervoerder-fedex-1.5403472 In het advies van de Commissie van Wijzen was vliegen geen doel op zich. Het gebruik van de baan zou op een logische manier moeten inhaken op de gebiedsontwikkeling. We constateren nu dat het behoud van de vliegfunctie als uitgangspunt wordt nagestreefd en de procedures daartoe in gang zijn en worden gezet. Eind november 2015 wordt er een informatieavond georganiseerd over de actuele procedures in het kader van het behoud van die vliegfunctie. De informatieavond wordt georganiseerd door het ministerie van Defensie, die de aanvragen om ontheffing van de militaire aanwijzing behandelt, en door de provincie Overijssel als bevoegd gezag voor het toekomstig Luchthavenbesluit. De avond is op donderdag 26 november 2015 in de Burgerzaal van het stadhuis in Enschede, aan de Langestraat 24. U kunt vrij binnenlopen tussen 19.00 en 21.00 uur. Over dit onderwerp verschenen onder andere de volgende items in de pers: www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=231369&cat=1 www.tubantia.nl/regio/enschede/aeronextlife-mag-zestien-sloopvliegtuigenlaten-landen-in-twente-1.5456073 www.tubantia.nl/regio/enschede/aeronextlife-mag-zestien-sloopvliegtuigenlaten-landen-in-twente-1.5456073 Als Landschap Overijssel houden volgen we de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten en beoordelen we deze op de effecten op mens, plant en dier. Indien nodig zullen we onze zienswijzen inbrengen en ook blijven laten horen.
Luchtfoto start- en landingsbaan, bron: www.technologybasetwente.nl
Commissie MER Integrale benadering in MER Voor de zomervakantie heeft het ontwerp van de notitie reikwijdte en detailniveau (ONRD) voor de ontwikkeling van Technology Base Twente ter inzage gelegen. De ONRD is de eerste fase bij het opstellen van een milieueffectrapportage (MER) en vormt de afbakening van het onderzoek.
Naar aanleiding van de ONRD heeft Landschap Overijssel een uitgebreide zienswijze ingediend bij provincie en gemeente. Een aantal belangrijke punten uit onze zienswijze:
-In onze zienswijze vragen we onder andere aandacht voor de integrale benadering zoals geadviseerd door de Commissie van Wijzen. Om versnippering te voorkomen en het ensemble te behouden pleiten we ervoor het gehele voormalige vliegveldterrein in ogenschouw te nemen, en niet slechts een gedeelte daarvan. Daarom hebben we gepleit voor het opstellen van een integrale MER voor de totale gebiedsontwikkeling, en niet alleen voor de noordzijde.
- Een ander belangrijke opmerking is dat in de ONRD de focus teveel ligt op economische ontwikkelingsmogelijkheden, terwijl de landschappelijke kwaliteit het fundament moet zijn voor de Technology Base. We hebben gevraagd om de koppeling met de landschappelijke kwaliteit als randvoorwaarde voor de Technology Base op te nemen in het MER. Dat betekent bijvoorbeeld dat een kaalslag geen onderdeel uit kan maken van de reikwijdte van het MER: dat is immers geen reële optie om recht te doen aan de filosofie van een Technolgy Base die is geënt op het waardevolle Twentse landschap.
- Een belangrijke tekortkoming van de ONRD is dat er geen aandacht wordt besteed aan de effecten op natuur en landschap buiten het plangebied. In 2013 bleek dat het aangevraagde luchthavenbesluit grote consequenties zou hebben voor de omgeving in de vorm van bomenkap. Ook nu wordt er weer gewerkt aan een nieuwe luchthavenbesluit. Voor ons is op dit moment onduidelijk wat de ruimtelijke effecten van een nieuw luchthavenbesluit zijn. In de ONRD komt dit niet aan de orde. In de ONRD komt dit ook niet aan de orde.
De ingediende zienswijzen zijn ook naar de Commissie MER gestuurd, welke de initiatiefnemer van het MER adviseert over het ONRD. Het advies van de Commissie MER kunt u lezen op www.commissiemer.nl/advisering/afgerondeadviezen/3059 Tot onze vreugde zien we veel van onze zienswijze terug in het advies van de commissie MER. Zo adviseert de commissie om een samenhangende beschrijving uit te werken van de referentiesituatie, waarbij de totale gebiedsontwikkeling voor luchthaven Twente en omgeving in ogenschouw wordt genomen.
Ook geeft de commissie MER aan dat in het MER ook de ruimtelijke gevolgen van een luchthavenbesluit behandeld moeten worden. Ten slotte geeft de commissie MER aan dat de toetsing van plan en alternatieven op landschappelijke en cultuurhistorische effecten zich niet alleen moet richten op (negatieve) effectscores ten gevolge van aantasting en/of verlies van het waardevolle landschap. De commissie MER merkt op dat waarborging van het landschap een uitgangspunt is in het plan van de Technology Base. Daarom moet de toetsing van het plan en alternatieven zich richten op de kwaliteit die behaald kan worden door de (bestaande) landschappelijke kwaliteiten maximaal te integreren in het plan. Inmiddels is de ONRD aangepast naar de NRD. In de NRD zijn veel van onze opmerkingen, en die van andere partijen, verwerkt. Zo zijn we erg blij
dat er één MER wordt opgesteld voor de hele gebiedsontwikkeling van de voormalige luchthaven. Iets waar we reeds lang voor pleiten! Wat minder uit de verf komt is de opmerking van de MER-Commissie om van de omliggende natuurgebieden ‘wezenlijke kenmerken en waarden’ te beschrijven. En vervolgens te onderzoeken welke gevolgen het initiatief heeft op deze actuele en potentiële kenmerken en waarden (Advies Mer-cie blz 11). Hier is weinig mee gedaan. In het MER zullen we dit goed in de gaten houden. Begin november is de NRD vastgesteld in de gemeenteraden van Enschede en Dinkelland. Tegen het besluit om de NRD vast te stellen is geen beroep mogelijk. DE NRD vormt de basis voor het MER welke momenteel wordt opgesteld in opdracht van ADT. Het MER wordt samen met de ontwerpen van de andere ruimtelijke besluiten (luchthavenbesluit, omgevingsplan, structuurvisie) ter inzage gelegd. Naar verwachting zal dit in het eerste halfjaar van 2016 gaan gebeuren.
Holthuis, Ruud Ploeg
Werk in uitvoering in de terreinen van Landschap Overijssel Omvorming van productie- naar natuurbos Landschap Overijssel voert de komende tijd beheerwerkzaamheden uit in een aantal bospercelen op de terreinen rondom het vliegveld. Het gaat daarbij vooral om de kap van naaldbomen die zijn aangeplant voor de houtproductie. Door de kap komt er meer variatie in de bossen. Licht en
warmte krijgen de kans op de bosbodem te komen. Daardoor ontstaat natuurlijke bosverjonging. In het bos vind je dan meer variatie in leeftijd en soorten. En daarvan profiteren vervolgens ook allerlei dieren en kruidachtige planten. Dunning De gezonde en vitale bomen mogen blijven staan. Maar om deze bomen meer ruimte te geven, worden kleinere bomen en struiken die rondom de boom staan, weggekapt. Als een boom geschikt is als nestboom voor vogels en vleermuizen blijft deze ook staan. De bomen die gekapt gaan worden zijn momenteel gemarkeerd. Om te voorkomen dat bomen worden omgehakt waar vogels of andere dieren in zitten, wordt nogmaals een check uitgevoerd kort voor de werkzaamheden starten. Als u vragen heeft over de omvorming van de productiebossen naar natuurbossen kunt u contact opnemen met de terreinbeheerder, Harry Koster, 06-53761735 e-mail:
[email protected]
Bosomvorming Lonnekerberg
800 jaar Hof Espelo met velen gevierd Het 800 jarig bestaan van landgoed Hof Espelo is bijzonder goed gevierd! Van 17 t/m 27 september organiseerden we feestelijke activiteiten voor een breek publiek, om zo het oudste landgoed in ons bezit in het zonnetje te zetten. Zowel het publiek als vrijwilligers en medewerkers kijken nog regelmatig met veel genoegen terug op bijvoorbeeld ‘Yoga in ’t bos’, de Hof Espelo Run, het Bosconcert en natuurlijk de Rentmeestersdag.
De betrokkenheid bij het landgoed is groot! Dank aan ieder die zich op welke manier dan ook heeft ingezet.
Ik meld me af voor deze nieuwsbrief www.landschapoverijssel.nl
