beroerte of CVA cerebrovasculair accident
Mijnheer Mevrouw Voor de opvang van patiënten die getroffen zijn door een beroerte beschikt az groeninge over een gespecialiseerde dienst: de stroke unit. Deze afdeling bevindt zich op campus loofstraat, op dezelfde locatie als de dienst intensieve zorg 3. Een beroerte wordt ook CVA genoemd. Dit staat voor CerebroVasculair Accident. In de eerste fase, onmiddellijk na het optreden van de beroerte, kunnen wij de patiënt op deze afdeling de best mogelijke intensieve zorg verlenen. Snel en nauwgezet medisch ingrijpen is van levensgroot belang: de eerste uren zijn essentieel om de schade aan de hersenen in te perken, het genezingsproces te stimuleren en om de grootst mogelijke recuperatie te bevorderen. Zodra de toestand gestabiliseerd is, wordt de patiënt overgebracht naar een verpleegafdeling voor neurologie op campus kennedylaan. Ten slotte kan de patiënt verder herstellen op een revalidatiedienst op campus reepkaai. De zorgverlening aan de patiënt wordt van opname tot ontslag begeleid en gecoördineerd door een multidisciplinair team. De verschillende leden van dit team hebben elk een gespecialiseerde taak. Zij werken nauw samen, vullen elkaar aan en plegen geregeld overleg. De specifieke problemen van iedere individuele patiënt worden telkens vanuit verschillende gezichtshoeken op een gecoördineerde wijze aangepakt. Ook de voorbereiding van het ontslag, de nazorg en de verdere revalidatie behoren tot het werkterrein van het team. Dit gebeurt in samenwerking met de huisarts en de thuiszorg. Wij begrijpen dat u veel vragen hebt over de ziekte, de behandeling en de vooruitzichten, over verdere risico’s en de nodige aanpassingen. Wij staan volledig tot uw beschikking om samen de beste oplossingen te zoeken voor uw problemen. Wij danken u voor uw medewerking en vertrouwen.
Wat is een beroerte of CVA? Onze hersenen zijn een complex centrum van waaruit ons denken en doen geregeld wordt: bewegen, zien, horen en spreken, denken, emoties en gevoel, huilen en lachen … Kortom, alles wat een mens zo uniek maakt, ontspringt in de hersenen. Om de hersenen goed te laten functioneren, is energie en vooral zuurstof levensnoodzakelijk. Deze bouwstenen worden aangevoerd via het bloed. Als de bloedtoevoer naar de hersenen belemmerd wordt, treedt er hersenbeschadiging op. Afhankelijk van de duur van het doorbloedingsprobleem treedt meer of minder hersenschade op. Dit geeft aanleiding tot meer of minder stoornis in lichaamsfuncties. Vandaar de term CVA: Cerebro (hersenen) Vasculair (bloedvaten) Accident (ongeval), ook wel ‘attack’ genoemd.
De oorzaken van een CVA
Verstopping van een hersenbloedvat
In een hersenbloedvat kan zich een bloedklontertje vormen. Dit ontstaat meestal op een beschadigd gedeelte van de bloedvatwand. Deze klonter kan dermate groeien dat er verstopping van het hersenbloedvat optreedt (trombose). De bloedklonter kan ook elders in het lichaam ontstaan, daarna loskomen en meegevoerd worden in de bloedbaan. De klonter circuleert zolang in de bloedstroom tot hij in een fijn bloedvat vast komt te zitten, bijvoorbeeld in de hersenen (embolie). De hersentrombose komt het meest voor.
Hersenbloeding
De hersenbloedvaten kunnen broos worden ten gevolge van o.a. hoge bloeddruk en atherosclerose. Aantasting van de bloedvatwanden kan aanleiding geven tot bloeding in de hersenen met beschadiging van hersenweefsel tot gevolg.
TIA of voorbijgaande beroerte
Een ‘voorbijgaande beroerte’ of TIA (Trans ischemisch accident) ontstaat als de bloedstroom naar een bepaald deel van de hersenen kortstondig wordt onderbroken. Deze afsluiting leidt niet tot blijvende schade. De gevolgen kunnen enkele minuten tot enkele uren duren (maximum 24 uren). Belangrijk is dat een TIA meestal de voorbode is van een beroerte. Snel transport naar het ziekenhuis is dus aangewezen.
Welke symptomen kunnen wijzen op een CVA? Denk aan een TIA of aan een CVA indien één of meer van deze symptomen plots en zonder aanwijsbare reden voorkomen, al dan niet van kortdurende aard:
Verlamming of zwakte van een arm, een been of het gelaat, meestal aan één kant van het lichaam Gevoelsstoornissen in een arm, een been of het gelaat Verwardheid Moeite om te spreken, te schrijven of om mensen te begrijpen Verlies van zicht, moeilijk of wazig zicht, dubbelzien, met één of beide ogen Gangmoeilijkheden of coördinatiestoornissen Duizeligheid of evenwichtsproblemen met of zonder braakneigingen Hevige hoofdpijn met of zonder braken
Zorgtraject na een CVA Een CVA is even dringend als een hartinfarct. Het ogenblik van de eerste ziektetekenen is van wezenlijk belang voor de bepaling van de verdere behandeling.
Bij de eerste ziektetekenen is onderzoek door de huisarts en snelle doorverwijzing naar het ziekenhuis vereist. Dringende opname gebeurt via de dienst spoedopname op campus loofstraat zodat de neuroloog de dringende medische behandeling kan starten. Daarna wordt de patiënt opgenomen op de afdeling stroke unit in campus loofstraat voor intensieve zorgverlening gedurende enkele uren tot enkele dagen. Afhankelijk van zijn toestand kan de patiënt kortstondig verblijven op de observatie-afdeling van campus loofstraat. Of hij wordt rechtstreeks met de ambulance overgebracht naar een neurologische verpleegeenheid op campus kennedylaan met het oog op verdere behandeling, verzorging en dienstverlening. De revalidatie kan voortgezet worden op een revalidatiedienst van campus reepkaai.
Gevolgen van een CVA De gevolgen van een CVA kunnen zich voordoen op verschillende vlakken, afhankelijk van de plaats van het letsel in de hersenen. De patiënt kan problemen (van ‘uitval’) krijgen bij het bewegen, het zien, het slikken en spreken, het gevoel en de pijngewaarwording. Stoornissen in het denken en handelen, in concentratie en inzicht kunnen ook optreden. Naast de diverse lichamelijke gevolgen zoals verlamming en gangproblemen kunnen ook minder zichtbare gevolgen optreden. Zij vallen niet meteen op, maar worden evengoed als een handicap ervaren: gedeeltelijke blindheid, vergeetachtigheid, depressiviteit, gedragsveranderingen, coördinatiestoornissen enz. De patiënt is zich hier ook niet altijd van bewust. Dit maakt de omgang van de familie met de patiënt er niet gemakkelijker op. Een uitgebreid CVA dat gepaard gaat met mogelijke verwikkelingen kan het leven van de patiënt in gevaar brengen. Bovendien kan de beste behandeling niet verhinderen dat een deel van de hersencellen verloren gaat. Dit leidt tot een min of meer belangrijke handicap, die echter niet noodzakelijk blijvend is. Het goede nieuws is dat de uitvalverschijnselen bij een CVA na een tijd kunnen afnemen. Na verloop van tijd kunnen niet-getroffen hersencellen het werk of een deel van het beschadigde hersendeel overnemen. Op die manier kunnen de gevolgen van een CVA zelfs helemaal verdwijnen. De overblijvende hersencellen moeten echter de kans krijgen om hun nieuwe taak aan te leren. Hoe dan ook, het herstel van de patiënt vergt tijd, inspanning en veel geduld.
Behandeling en revalidatie: multidisciplinaire aanpak Onder leiding van de neuroloog werkt het team samen op elke verpleegafdeling waar de patiënt verblijft, om de patiënt en zijn familie te ondersteunen en te begeleiden. Geregeld overleg met de familie bevordert een veilig gevoel voor de patiënt. De verzorging van de patiënt vergt een deskundige aanpak van de verpleegkundigen i.v.m. vocht- en voedseltoediening, het voorkomen van doorligwonden, de medicatie en het verstrekken van informatie en steun. De kinesitherapeut zorgt mee voor het herwinnen van de lichamelijke mogelijkheden van voorheen en het voorkomen van verwikkelingen. Vanaf de opname krijgen de lichaamshouding, de manier van verplaatsen en de ademhaling een intense aandacht. De ergotherapeut richt zich op de verbetering van de zelfredzaamheid voor de verschillende aspecten van het dagelijkse leven, zoals eten - wassen - kleden gaan - toiletgang. Die functies en vaardigheden worden, indien nodig, opnieuw aangeleerd. Van bij de opname is de aandacht van de logopedist enerzijds gericht op de vaststelling en de behandeling van eventuele slikproblemen, anderzijds op de taal- en spraakstoornissen. De diëtist kan een aangepast dieet voorstellen en toelichten, met respect voor de voedingsgewoonten van de patiënt, rekening houdend met de evolutie van veilig slikken bij het drinken en eten. De sociale dienst begeleidt de patiënt én zijn omgeving en staat stil bij de veranderde toekomstperspectieven. De sociale werker geeft indien nodig informatie en advies over voorzieningen en hulpmiddelen en bereidt samen met de patiënt én zijn familie het ontslag voor. De psycholoog kan de soms noodzakelijke ondersteuning bieden als het herstel omwille van de mogelijke lange duur begint door te wegen. Het enige en gezamenlijke doel van het team is het herstel en het welzijn van de patiënt met een beroerte zo optimaal mogelijk te begeleiden in het ziekenhuis en eventuele nazorg thuis in gang te zetten.
Informatieavonden beroerte of CVA Een paar keer per jaar organiseert az groeninge samen met O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Waregem infoavonden over een trombose/CVA/beroerte. Met de infoavonden komen we tegemoet aan de nood aan informatie en lotgenotencontact van patiënten en mantelzorgers. Patiënten en hun naasten krijgen er info over de multidisciplinaire aanpak bij de confrontatie met een CVA. De infoavonden nemen u mee in het traject van een patiënt en zijn familie in het ziekenhuis na een beroerte of CVA, van acute opname tot een mogelijk verblijf op een revalidatie-afdeling. We maken u wegwijs in het soms chaotisch ogende proces met vele disciplines en hulpverleners. Naast de info is het lotgenotencontact een belangrijke meerwaarde tijdens de infoavond. Verschillende hulpverleners belichten tijdens de infoavonden hun professionele insteek in het persoonlijke verhaal van patiënt en familie. Een neuroloog, sociaal verpleegkundige en psycholoog delen hun kennis tijdens de eerste avond en ook de lotgenotengroep Mijn Tweede Leven (Zuid-West-Vlaanderen) stelt zichzelf voor. Tijdens de tweede avond staan we stil bij logopedie, kinesitherapie en ergotherapie en een hoofdverpleegkundige van een revalidatie-afdeling komt aan het woord. We ronden elke avond af met de mogelijkheid om vragen te stellen en informeel contact. Meer informatie over data en locatie van de volgende infoavonden krijgt u bij de verpleegkundigen en paramedici van de afdeling.
Aanvullende nuttige informatie Websites www.hersenletsel.be www.zelfhulp.be www.vlaamspatientenplatform.be www.vvl.be (Vlaamse Vereniging voor Logopedisten) www.afasie.be www.cardiologischeliga.be Adressen Belgische Cardiologische Liga Elyzeese Veldenstraat 43, 1050 Brussel Vereniging Afasie vzw Regio West-Vlaanderen – Ronny Witgeers,
Preistraat 8 GVL 8370 Blankenberge t. 050 42 54 23
Contactgegevens dienst neurologie secretariaat: t. 056 63 34 20 dr. Paul Bourgeois dr. Bart Bruneel dr. Guy Meersman dr. Dirk Peeters dr. Patrick Vanderdonckt dr. Evelien Vancaester dr. Frederik Vanhee
Bijkomende inlichtingen U kan steeds terecht bij: Afdeling stroke unit
t. 056 63 17 60
campus loofstraat
Afdeling neurologie 1 Afdeling neurologie 2
t. 056 63 11 00 t. 056 63 12 00
campus kennedylaan campus kennedylaan
Afdeling revalidatie Leie 3 Afdeling revalidatie Leie 4
t. 056 63 28 00 t. 056 63 28 30
campus reepkaai
vzw az groeninge zetel: Pres. Kennedylaan 4 | 8500 Kortrijk t. 056 63 63 63 | f. 056 63 63 69 | www.azgroeninge.be vu: Jan Deleu, Pres. Kennedylaan 4 | 8500 Kortrijk doc. 25355 – juni 2014 ziekenhuis internationaal erkend door JCI voor veilige zorg en kwaliteit: www.azgroeninge.be/kwaliteit
