Beroepsschoeisel verplicht Regelgeving, keuze en onderhoud
Colofon
Beroepsschoeisel en inlegzolen - Regelgeving, keuze en onderhoud is een uitgave van: ConsumersVoice B.V. Postbus 27, 8520 AA Sint Nicolaasga Tel: 06 – 20 88 24 60 E-mail:
[email protected] Internet: www.consumersvoice.nl
Versie: 0.2
Auteur: Ing. W.A.J. van den Eijnde
© 2012
ConsumersVoice B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze reader mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ConsumersVoice B.V.
2
Voorwoord Met het verschijnen van Beroepsschoeisel verplicht is een jarenlang gekoesterde wens in vervulling gegaan. Eindelijk één verzamelwerk dat niet alleen de droge theorie behandelt van de wet- en regelgeving rondom beroepsschoeisel, maar dat ook praktische informatie geeft bij de keuze van beroepsschoeisel. Met het oog op comfortbeleving en gezondheid. We willen met deze syllabus een zo groot mogelijke groep professionals aanspreken die direct of indirect te maken hebben met de keuze en selectie of aanpassing van beroepsschoeisel. Door een dergelijke brede groep aan te spreken en te informeren over de laatste stand van zaken en inzichten op het gebied van comfort, hopen we dat de eindgebruikers die zij bedienen uiteindelijk langer gezond blijven en op zijn minst een tevredener gevoel hebben wanneer ze elke dag weer hun schoenen aantrekken. We willen iedereen bedanken die direct of indirect een bijdrage heeft geleverd aan de totstandkoming van deze syllabus.
Sint Nicolaagsa, mei 2012 Wilbert van den Eijnde
3
Inhoudsopgave
1
Inleiding.................................................................................... 7
2
Geschiedenis van beroepsschoeisel........................................... 9
3 3.1 3.2 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4 3.3.5 3.3.6 3.3.7 3.3.8
Wet- en regelgeving ................................................................ 11 De Arbowet ............................................................................... 11 Risico-inventarisatie (RI&E) ......................................................... 12 Europese richtlijn Persoonlijke Beschermingsmiddelen (89/686/EEG) 14 Indeling van persoonlijke beschermingsmiddelen ........................... 14 Aansprakelijkheid ....................................................................... 17 CE-typeonderzoek ...................................................................... 17 De geharmoniseerde normen voor voetbescherming ....................... 18 De basiseisen............................................................................. 18 De additionele eisen ................................................................... 22 Aanduiding ................................................................................ 23 Keuze schoeisel afgestemd op de risico’s....................................... 25
4 4.1 4.2 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.3 4.3.1 4.4 4.4.1 4.4.2 4.4.3 4.4.4 4.4.5 4.5 4.6 4.7
Maakwijze en gebruik van materialen ..................................... 26 Opbouw en definities .................................................................. 26 Confectieschoeisel ...................................................................... 26 Aangelijmde maakwijze............................................................... 27 Aangespoten maakwijze.............................................................. 28 Aangespoten versus gelijmde maakwijze....................................... 29 Neusbescherming ....................................................................... 30 Zijdelingse bescherming: heftrucktest........................................... 30 Loopzool ................................................................................... 31 Hardheid ................................................................................... 31 Slijtage ..................................................................................... 33 Dichtheid................................................................................... 33 Demping ................................................................................... 35 Polyurethaan versus rubber loopzolen........................................... 36 Binnenzool ................................................................................ 37 Bovenwerkmateriaal ................................................................... 37 Penetratiebeschermende tussenzool ............................................. 38 4
5 5.1 5.2 5.2.1 5.2.2
Aangepast beroepsschoeisel ................................................... 40 Semi-orthopedisch veiligheidsschoeisel ......................................... 40 Orthopedische veiligheidsschoenen............................................... 42 Via een NVOS-erkende orthopedisch schoenmaker ......................... 42 Via veiligheidsschoenenfabrikant .................................................. 43
6 6.1 6.1.1 6.1.2 6.1.3 6.2 6.2.1 6.2.2 6.2.3 6.3 6.4
Draagcomfort .......................................................................... 44 Pasvorm.................................................................................... 45 Leesten ..................................................................................... 45 Lengte en balomvang meten in de schoen ..................................... 46 Schoenen passen ....................................................................... 47 Thermisch comfort ..................................................................... 48 Warmteontwikkeling en inspanning............................................... 48 Huidtemperatuur en perceptie...................................................... 49 WHole Shoe ComfoRt test ........................................................... 51 Draaiweerstand.......................................................................... 52 Gewicht .................................................................................... 53
7 7.1 7.2 7.3
Gebruik ................................................................................... 56 Gebruiksduur ............................................................................. 56 Hygiënische maatregelen ............................................................ 57 Reiniging en onderhoud .............................................................. 57
8 8.1 8.2 8.2.1 8.2.2 8.2.3 8.2.4
Inlegzolen en supplementen ................................................... 58 Materiaaleisen............................................................................ 58 Wisselwerking met de schoen ...................................................... 58 Dikte voetbed onder de neus ....................................................... 59 Antistatische eigenschappen ........................................................ 61 Dempende eigenschappen in de hiel ............................................. 62 Werkwijze ................................................................................. 63
9
Sok .......................................................................................... 64
10 10.1 10.1.1 10.1.2 10.1.3
Gebruikersonderzoek .............................................................. 65 Draagproef ................................................................................ 66 Fase 1: Voorbereiding ................................................................. 66 Fase 2: Uitvoering ...................................................................... 68 Fase 3: Dataverwerking en rapportage.......................................... 68
5
Literatuurlijst ........................................................................................ 69 Bijlage A: Checklist voor de gevarenbeoordeling voetbescherming ....... 71
6
1
Inleiding
Uit onderzoek1 is gebleken dat aandacht voor en de keuze van goed beroepsschoeisel kan leiden tot: een toename van tevredenheid bij de medewerker; terugdringing van het ziekteverzuim; verlaging van de ziektekosten. Bij de keuze van goed beroepsschoeisel is er een spanningsveld tussen veiligheid, comfort en gezondheid. Een verhoogde bescherming kan bijvoorbeeld leiden tot een vermindering van de comfortbeleving. Vanuit gezondheidsperspectief bestaat er voor de gebruiker met eventuele voetgerelateerde klachten de noodzaak om aandacht te schenken aan de schoen en de eventuele aanpassingen daaraan. Om een goede schoen te kunnen selecteren is kennis en inzicht noodzakelijk van werkomstandigheden, wet- en regelgeving, eindgebruiker, producten en materialen. De optimale beroepsschoen is zowel afgestemd op de persoon als op zijn werkomgeving, zodat de comfortbeleving hoger wordt en de zorgbehoefte afneemt en waarbij de veiligheid gewaarborgd is. Figuur 1
Pijlermodel als basis voor de keuze van comfortabel beroepsschoeisel
Optimaleschoenkeuze
Comfort en Gezondheid
Pasvorm
Thermisch Comfort
Functionaliteit
Normering beroepsschoeisel bv. EN-ISO 20345 Veiligheid Risico-inventarisatie (RI&E)
1
Onderzoek binnen Dow Chemicals, maart 1990, rapport Met Dow op goede voet.
7
Om tot een verantwoorde keuze te komen, wordt gebruikgemaakt van het zogenaamde pijlermodel. Dit model geeft de samenhang weer tussen omgeving, product en eindgebruiker en is gebaseerd op twee aspecten die voor de eindgebruiker van belang zijn, namelijk veiligheid en comfort. De keuze voor het type beroepsschoen start bij het in kaart brengen van de werkomgeving en de bijbehorende risico’s. Wanneer men de werkgebonden risico’s heeft geïdentificeerd, weet men tegen welke gevaren de beroepsschoen bescherming moet bieden. De keuze voor het type beroepsschoen ligt nu vast. Hiermee zijn de veiligheidsrisico’s afgedekt. De huidige norm biedt echter onvoldoende inzicht in de prestatie op relevante ergonomische eigenschappen als pasvorm en thermisch comfort van de gehele schoen en specifieke functionaliteiten die afhankelijk zijn van de werkomstandigheden. Juist deze comforteigenschappen zijn doorslaggevend voor de beleving van de eindgebruiker en kan veel gezondheidsklachten ten gevolge van bijvoorbeeld een slechte pasvorm voorkomen.
8
