Beroepsopdracht
Helpende Z&W versnelde leerroute ROC Mondriaan, School voor Zorg en Welzijn, Leiden
Inleiding Tijdens de opleiding Helpende Zorg en Welzijn krijg je op school in de lessen veel kennis aangeboden. Voor een praktisch vak als Helpende is kennis vergaren alleen niet het belangrijkste, je moet die verworven kennis kunnen omzetten in praktisch handelen op de werkplek. Met behulp van de opdrachten uit deze beroepsopdracht leer je om op het niveau van een gediplomeerd Helpende te kunnen functioneren. Daarnaast bereidt deze beroepsopdracht jou voor op de examens die je aan het eind van de opleiding in de praktijk moet afleggen. Leren doe je samen, daarom wordt de afdeling nadrukkelijk betrokken in jouw leerproces en wordt jouw leren onderdeel van het leerproces van de afdeling. Deze beroepsopdracht is dus tegelijkertijd een teamopdracht. Alle deelopdrachten van deze beroepsopdracht leiden naar het einddoel: ‘de maaltijd als een feest’! Succes met het uitvoeren van deze beroepsopdracht.
Overzicht Beroepsopdracht Opdracht
Soort
1. Vooruitkijken
planningsopdracht
2. Op je handen zitten
observatieopdracht
3. Mag ik alles eten?
4. Afkijken!
Uitvoerende(n) student
wb
po
X
X
X
X
X
X
X
team
uitzoekopdracht
meelopen X
X
5. Themabijeenkomst X 6. Opruimen!
uitvoeren X
7. De maaltijd als een feest, voorbereiden
voorbereiden
8. De maaltijd als een feest
uitvoeren
X
X
X
X
X
X
X
Opdracht 1
Vooruitkijken Doel Een planning maken voor het uitvoeren van de hele beroepsopdracht
Benodigdheden De bijlage uit de beroepsopdracht: Persoonlijk activiteiten plan = PAP.
Wat te doen Lees vooraf de beroepsopdracht goed door, probeer je een beeld te vormen van alle activiteiten die je moet ondernemen om alle onderdelen van de beroepsopdracht uit te voeren. Ga met jouw werkbegeleider (en eventueel de praktijkopleider) in gesprek en vul je Persoonlijk Activiteiten Plan (zie volgende pagina) zo gedetailleerd mogelijk in zodat je automatisch een planning krijgt voor de uitvoering van de beroepsopdracht
Hulpvragen bij het maken van een PAP Wat moet ik doen? Hoe moet ik het doen? Hoeveel tijd heb ik nodig? Met wie moet ik het doen? Van wie help ik hulp/ondersteuning nodig? Wanneer moet ik het doen?
PAP Persoonlijk Activiteiten Plan
Opdracht
Wat moet ik doen?
Hoe moet ik het doen?
Hoeveel tijd heb ik nodig?
Van wie heb ik hulp/ondersteuning nodig?
Wanneer moet ik het doen?
Opdracht 2
Op je handen zitten Doel Inzichtelijk krijgen hoe de maaltijd verloop. Wat doen je collega’s, wat doen de bewoners?
Benodigdheden Pen en papier en de discipline om even niets te doen behalve observeren.
Wat is het Het einddoel van deze opdracht is het organiseren van een feestelijke maaltijd. Door eens een keer de tijd te nemen om van een afstandje te kijken hoe een maaltijd verloopt (zonder zelf actief deel te nemen aan de zorg) krijg je zicht op wat er nu allemaal gebeurt tijdens het eten, welke werkzaamheden er worden uitgevoerd, hoe reageren de bewoners, wat doen de bewoners? Na afloop kun je wellicht aangeven wat goed ging, wat beter kan en wat misschien anders zou moeten. Deze uitkomsten kun je dan weer gebruiken bij het realiseren van het einddoel.
Hoe werkt het Kies een plekje in de ruimte waar gegeten wordt waar je niet al te veel opvalt. Ga al zitten voordat de bewoners aan tafel geroepen gaan worden. Waar kun je allemaal opletten: Hoe worden de bewoners uitgenodigd om aan tafel te komen? Hoe reageren de bewoners hierop? Heeft iedereen een vaste plek? Hoe lang duurt het voor iedereen zit? Wat doen je collega’s? Heerst er rust tijdens de maaltijd? Rust bij de bewoners, rust bij je collega’s? Eten de bewoners zelfstandig, of worden ze geholpen, door wie? Krijgt iedereen hetzelfde eten? Eten de bewoners alles op wat hun wordt voorgezet? Hoe eindigt de maaltijd? enzovoort Bespreek je observaties met je werkbegeleider. Wat heb je geleerd? Wat neem je mee in het organiseren van de ‘feestelijke’ maaltijd
Tips Neem de tijd en bemoei je niet met de uitvoering van de zorg Maak aantekeningen tijdens het observeren, dat helpt naderhand om alle momenten terug te kunnen halen.
Opdracht 3
Mag ik alles eten? Doel Inzicht krijgen in de individuele mogelijkheden en beperkingen van de bewoners met betrekking tot eten en drinken.
Benodigdheden Pen en papier, de zorgdossiers van de bewoners.
Wat te doen Om een maaltijd te organiseren met een feestelijk tintje moet je natuurlijk wel op de hoogte zijn van de mogelijkheden en onmogelijkheden of de beperkingen van de bewoners. Gebruik de zorgdossiers om hier achter te komen.
Hulpvragen bij je zoektocht Weet je de weg in het zorgdossier? Vraag zo nodig hulp aan een collega, bijvoorbeeld een EVV’er die verantwoordelijk is voor het bijhouden van de zorgdossier Staan er in het zorgdossier zaken met betrekking tot het eten en drinken? Welke wensen heeft de bewoner ten aanzien van eten en drinken? Heeft de bewoner een dieet? Heeft de bewoner beperkingen ten aanzien van het eten en drinken? Eet de bewoner zelfstandig? Wat voor hulp ten aanzien van eten en drinken heeft de bewoner nodig? Zijn er aandachtspunten geformuleerd ten aanzien van eten en drinken?
Schrijf alles op in het schema , bespreek na met de werkbegeleider, met welke punten moet je rekening houden bij de te organiseren maaltijd?
Naam bewoner
Wensen bewoner
Beperkingen
Eet zelfstandig
Hulp nodig? Zo ja wat voor hulp
Dieet
Aandachtspunten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Let op: jouw schema hoeft niet persé uit 10 bewoners te bestaan, het kunnen er ook minder zijn of meer natuurlijk, afhankelijk van de afdeling waar je werkt! Als er op de afdeling nog een student van hetzelfde traject werkt kunnen jullie de bewoners onderling verdelen
Opdracht 4
De kunst afkijken bij je collega Doel Inzichtelijk krijgen wat je collega precies doet en hoe hij of zij denkt. Hiervan kun je leren voor je eigen handelen in je werk.
Benodigdheden Pen en papier en minimaal 2 uur meelopen met een collega tijdens de verzorging.
Wat is het Als de bewoners aan tafel gaan, hebben zij in de meeste gevallen al heel wat activiteiten achter de rug, in de regel zullen bewoners verzorgd aan tafel komen. Ook het verlenen van zorg, meewerken aan de ADL, hoort tot de taken van een helpende. Eén van de examens die je straks gaat uitvoeren heeft dan ook betrekking op het verlenen van zorg. Bij het examen kijkt iemand op jouw vingers. Nu ga jij eens kijken hoe een collega de zorg uitvoert met de bedoeling hiervan te leren voor je eigen handelen in je werk. Iedereen kent wel zo’n collega, die het werk echt ‘in de vingers heeft’. De kunst afkijken gaat over deze collega observeren. Want ‘hoe benader je de bewoners’ bijvoorbeeld, hoe doet iemand anders dat nou? Dat is niet zo simpel te omschrijven. Dan helpt het om een keertje mee te lopen in het werk. Het is daarbij belangrijk niet alleen met deze persoon te kunnen meekijken, maar ook na afloop samen te reflecteren en je collega te vragen naar achterliggende motieven en gedachten.
Hoe werkt het 1. Zoek een collega die het werk ‘in de vingers heeft’. Meekijken vraagt dat je met een collega afspreekt om met hem of haar mee te gaan. Dat kan een dagdeel zijn, of een paar uur, dat kun je samen afspreken. Vraag of die collega ook tijd heeft om na afloop met je na te praten. 2. Jullie doen het werk samen, observeer tijdens het meelopen wat die collega (niet) doet. Spreek samen af of je tussendoor vragen kunt stellen of dat je dat na afloop doet. Voorbeeldvragen voor als je met iemand meeloopt: Wat doe jij? Waar let je op tijdens dit werk? Pak je het altijd zo aan? Waarom doe je het nu anders dan zonet? Van wie heb jij het geleerd? Wat vind je leuk van je werk? Waar ben je trots op?
Wanneer kreeg jij voor de laatste keer een compliment van een collega/mantelzorger/ bewoner/leidinggevende en waar ging dat over? Hoe draagt jouw manier van werken bij aan de kwaliteit van leven en wonen van bewoners volgens jou? 3. Reflecteer samen op wat jij gezien hebt.
Het is belangrijk niet alleen met iemand te kunnen meekijken, maar ook na afloop samen te reflecteren. Het gesprek na afloop voegt toe waaróm iemand iets doet, de gedachten en gevoelens die daar bij horen. Die geven je namelijk een inkijkje in hoe iemand over zijn of haar werk denkt. En waarom iemand doet wat hij of zij doet. Hulpvragen voor het nagesprek zijn: Wat valt je op in hoe je collega het werk aanpakt? Wat verrast je? Wat vind je waardevol? Wat zou je willen meenemen naar je eigen werk? Wat maakte dat je die bewoner zo benaderde? Welke overwegingen heb je gemaakt toen je [...] deed? Het viel me op dat [....]. Kun je me vertellen hoe je dat ervaart? Je deelt achteraf ook wat jij van je collega hebt geleerd en wat waarde had. Tips Neem echt de tijd om na het meelopen samen te zitten op een rustige plek en na te praten. Dit is een belangrijk oogstmoment zowel voor jou als je collega. Vraag ook bij de collega hoe zij/hij vindt dat jij werkt? Wat gaat goed, wat moet beter?
Uit: Werkvormenboek, Competente medewerkers kleinschalig wonen voor mensen met dementie, Joke van Alten en Mara Spruyt
Opdracht 5
Themabijeenkomst Doel Samen met je collega’s leren
Wat is het Eén van je collega’s zal een presentatie geven over een onderwerp dat een relatie heeft met het ondersteunen bij eten en drinken. Mogelijke onderwerpen: Gezonde voeding Specifieke voeding, diëten Specifiek servies of eetgerei (bijvoorbeeld servies voor dementerenden, bestek voor mensen met reuma etc.) Sfeer bij de maaltijd Mondverzorging Verslikken voorkomen en hoe te handelen als het toch gebeurt? Onrust bij de maaltijd en hoe er mee om te gaan? Etc. Iedereen neemt actief deel aan de bijeenkomst.
Hoe werkt het 1.
Binnen het team worden er afspraken gemaakt wie de presentatie gaat geven, wanneer en waar.
Het streven is dat zoveel mogelijk medewerkers de themabijeenkomst kunnen bijwonen, op de afdeling wordt de themabijeenkomst breed aangekondigd. 2. De student maakt een kort verslag Je maakt een kort verslag van de themabijeenkomst waarin vooral naar voren komt wat je hebt geleerd. Je bespreekt dit verslag met je werkbegeleider.
Opdracht 6
Opruimen! Doel Een werkplan opstellen voor het weer op orde brengen van de huiskamer na de maaltijd, het plan uitvoeren en evalueren
Benodigdheden Het voorbeeld werkplan uit deze opdracht.
Wat is het Als de bewoners hebben gegeten is de zorg rond de maaltijd natuurlijk niet klaar. Er moet immers worden afgeruimd en opgeruimd. Maak een werkplan voor deze activiteiten en probeer ook te kijken hoe je de bewoners bij deze activiteiten kunt betrekken.
Hoe werkt het Stap 1: Bedenk de taken die horen bij op orde brengen van de huiskamer Bedenk de middelen en materialen die je hierbij nodig hebt Bedenk hoe je de bewoners bij deze activiteiten kunt betrekken Stap 2: Maak een planning van deze taken. Maak hierbij gebruik van het voorbeeld werkplan bij deze opdracht, bedenk per taak of je de bewoners bij deze taak wilt betrekken, zo ja bedenk dan hoe je het wilt doen Stap 3: Zet de werkzaamheden in volgorde van belangrijkheid Stap 4: Zet de werkzaamheden In een logische volgorde zodat ze zo min mogelijk tijd en energie kosten Stap 5: Maak een tijdsindeling Stap 6: Bespreek de planning met je begeleider Stap 7: Voer de taken volgens planning uit
Mijn werkplan voor het weer op orde brengen van de huiskamer: Tijd
Deeltaken
Inzet middelen en materialen
Hoe worden bewoners erbij betrokken
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Let op: jouw planning hoeft niet persé uit 12 deeltaken te bestaan, het kunnen er ook minder zijn of meer natuurlijk! Ook hoef je niet bij iedere deeltaaktaak gebruik te maken van middelen en /of materialen.
Stap 8:
Evalueer met je werkbegeleider de planning en de uitvoering met behulp van het evaluatieformulier
Het werkplan sluit aan bij het werk van de collega’s De student gebruikt de juiste woorden en uitdrukkingen De student heeft alle werkzaamheden in een goede volgorde gepland:
Op volgorde van belangrijkheid Belangrijkste taken het eerst De student heeft aangegeven welke middelen en materialen zij gaat gebruiken, kan haar keuze mondeling toelichten De student heeft aangegeven hoe de bewoners bij de taken kunnen worden betrokken, kan haar keuze mondeling toelichten De student heeft aangegeven hoeveel tijd de werkzaamheden kosten De student heeft de werkplanning bijgesteld - indien nodigDe student heeft de werkzaamheden volgens planning uitgevoerd De student heeft de bewoners bij haar activiteiten betrokken
Opmerkingen:
Voldoende
Onvoldoende
Een werkplan opstellen voor het op orde houden van de huiskamer
Niet van toepassing
Evaluatie
Opdracht 7
De maaltijd als een feest, voorbereiden Doel Het team neemt een beslissing over hoe de ‘De maaltijd als een feest’ op de afdeling wordt ingevuld, jij doet hiervoor een voorstel daarna maakt het team gezamenlijk een voorbereidings- en uitvoeringsplanplan waarin duidelijk staat wat ieders taak is in de voorbereiding en de uitvoering van deze opdracht.
Benodigdheden Jouw voorstel, een werkbespreking en het schema voorbereidings- en uitvoeringsplan.
Wat is het Het einddoel van deze opdracht is het organiseren van een feestelijke maaltijd op de afdeling. Jij bedenkt een voorstel voor dat feestelijke tintje van de maaltijd. Dit voorstel breng je in tijdens een werkbespreking, na instemming van het team, is het hele team verantwoordelijk voor de uitvoering van deze opdracht. De gezamenlijke verantwoordelijkheid wordt vorm gegeven in het voorbereidings- en uitvoeringsplan. Jouw aandeel moet vooral gaan liggen in de ‘aankleding ‘ van de maaltijd.
Hoe werkt het Bedenk wat voor feestelijke maaltijd het moet gaan worden. Ga eerst vooral in gesprek met de bewoners en hun familie, wat zouden zij leuk vinden, mogelijk wil de familie ook participeren in de voorbereiding en uitvoering! In opdracht 3 heb je een inventarisatie gemaakt van de mogelijkheden en onmogelijkheden rond het eten en drinken van de bewoners. Neem dit mee in jouw voorstel! Ga voordat je een beslissing neemt ook nog, in de wandelgangen, in overleg met je collega’s. Wat vinden zij leuk, belangrijk etc. Ideeën voor feestelijke tintjes: Organiseer een Engels ontbijt Geef de maaltijd een seizoensgebonden tintje: Carnaval, Koningsdag, Lente, Op vakantie! Een maaltijd in Italiaanse sferen Een maaltijd met een spelelement Eten met de familie Eten in stijl: van vroeger of chique Laat je fantasie de vrije loop…. Bespreek je uiteindelijke idee met je praktijkopleider. Bespreek met haar hoe je jouw voorstel gaat inbrengen op de werkbespreking.
Tips Denk aan: Haalbaarheid Betaalbaarheid Uitvoerbaarheid
Vervolg Nadat de beslissing gevallen wat jullie gaan doen, moet een datum voor de maaltijd worden vastgesteld. Vervolgens gaan jullie gezamenlijk het voorbeeld voorbereidings- en uitvoeringsplan invullen, zodat duidelijk wordt wat een ieder moet gaan doen.
Voorbereidingsplan ‘maaltijd als een feest’
Wat
Wie
Wanneer
Welke
Waar
ga je doen (actie)
wie ga het doen
tijden
middelen zijn hiervoor nodig
vindt dit plaats
Waarom
Afgerond
Uitvoeringsplan ‘maaltijd als een feest’ wie doet wat op de dag van uitvoering
Wat
Wie
Wanneer
Welke
Waar
ga je doen (actie)
wie ga het doen
tijden
middelen zijn hiervoor nodig
vindt dit plaats
Waarom
Opdracht 8
De maaltijd als een feest, uitvoering Doel De maaltijd als een feest
Benodigdheden Uitvoeringsplan.
Wat is het Je voert jouw aandeel in ‘de maaltijd als een feest’ uit, samen met het team ben jij verder verantwoordelijk voor een geslaagde maaltijd.
Evaluatie Na afloop ga je samen met je werkbegeleider en praktijkopleider de maaltijd evalueren. Hierbij maak je gebruik van het evaluatieformulier.
Heeft het voorstel ten aanzien van het feestelijke tintje tijdens de werkbespreking op een enthousiaste wijze ingebracht: Geeft adequaat uitleg Beantwoordt vragen Kan omgaan met feedback De student gebruikt de juiste woorden en uitdrukkingen De student heeft haar werkzaamheden in de voorbereiding goed uitgevoerd: Volgt de afspraken Werkt op tijd Binnen de gestelde kaders De student heeft alle werkzaamheden waar zij volgens het uitvoeringsplan verantwoordelijk was goed uitgevoerd: Volgt de afspraken Doet de belangrijkste taken het eerst Houdt rekening met wensen en behoeftes van bewoners Houdt rekening met de collega’s De student heeft ook oog voor de taken van anderen, geeft zo nodig hulp De student kan indien nodig de planning van de werkzaamheden bijstellen
Opmerkingen:
Voldoende
Onvoldoende
De maaltijd als een feest
Niet van toepassing
Evaluatie
