BERKENBOS. Bijlage bij persbericht van 11 december 2006 Overzicht van de 17 proefprojecten Brede School

Bijlage bij persbericht van 11 december 2006

Overzicht van de 17 proefprojecten Brede School BERKENBOS Contactpersonen: Mia Evens en Rita Ramakers Pastoor Paquaylaan123 3550 Heusden-Zolder 011-57.36.20 Deze Brede School vertrekt vanuit het gegeven dat de Vrije Kleuterschool Pagadder en de Vrije Lagere School Berkenbos multiculturele scholen zijn. Men beoogt dat de kinderen elkaar leren kennen en respecteren en hen sociaal vaardig en samenlevingsbekwaam maken. Om dit te kunnen waarborgen wenst men een gelijke verhouding autochtone en allochtone leerlingen te kunnen behouden. Men wil actief blijven streven naar een school waar ook nog Vlaamse kinderen aanwezig zijn. Deze scholen willen deze taak samen met andere niet-schoolse partners op zich nemen en aldus een breed gedragen school worden. PARTNERS Vrije kleuterschool Pagadder en Vrije Lagere School Berkenbos zijn betrokken onderwijspartners. Momenteel ligt het zwaartepunt van de werking bij de directie van deze scholen. Voorlopig contact is vls.berkenbos @scarlet.be en kleuterschool.pagadder @scarlet.be Men is echter actief opzoek naar een persoon die de coördinatiefunctie op zich kan nemen. De dienst welzijn en lokale economie is betrokken via het team schoolopbouwwerk, team preventie, team integratie, team jeugd, ontwikkelingssamenwerking en Europese zaken. Verdere partners zijn de Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst (DPB), het OCMW via de buitenschoolse kinderopvang ’t Klimopke, Basiseducatie West-Limburg, de hoofdbibliotheek Heusden-Zolder, het CLB, het LOP Heusden-Zolder en het Lokaal Overleg Kinderopvang en de Gemeentelijke jeugdraad. Er wordt nog gewerkt aan uitbreiding van het netwerk. CONTEXT De kleuterschool Pagadder en De Vrije Lagere School Berkenbos liggen in de wijk Berkenbos te Heusden-Zolder. In deze wijk woont een mix van een allochtone en een autochtone, (kansarme) bevolking. De schoolpopulatie bestaat vooral uit Belgische en Turkse kinderen, welke deels uit de eigen wijk afkomstig zijn en deels uit andere risicobuurten van Heusden-Zolder. Er wordt hoog gescoord op kansarmoede-indicatoren en op de GOK-indicatoren ‘moeder geen diploma secundair onderwijs’ en ‘thuistaal niet Nederlands’. DOELEN Het basisdoel van Berkenbos is het bewaken van het multiculturele karakter van de scholen. Hiertoe wil men het evenwicht tussen de kinderen van wie de thuistaal Nederlands is en kinderen van wie de thuistaal niet Nederlands is. Een aantal doelen richten zich dan ook tot de autochtone ouders in de school en buurt, om aldus de autochtone kinderen die momenteel school lopen te behouden en nieuwe autochtone kinderen aan te trekken. Verder wenst men de allochtone ouders te blijven betrekken in de werking van de school om een gezond evenwicht aldus te bewaren. CONCRETE ACTIES Eén van de acties waar deze Brede School aan zal werken is de uitbouw van het netwerk. Er wordt actief gezocht naar partners, afstemming en de invulling van de coördinatiefunctie. In de startfase van deze Brede School wordt ook ruimte gemaakt om de problemen waaraan

men wil tegemoet komen vanuit het standpunt van de verschillende betrokkenen te inventariseren. Zo wordt een probleemboom opgemaakt samen met de leerkrachten van de scholen, met de schoolraad, met ouders en externe partners. In de school maken de Turkse ouders reeds deel uit van een goed functionerend netwerk. Nu wil men ook de participatie van autochtone ouders vergroten door ook deze te betrekken in het netwerk, bij projecten van de kinderen en andere schoolse activiteiten. In dit kader worden vormingen georganiseerd voor de ouders en zal een enquête worden afgenomen rond hoe men de school ziet, wat men ervan verwacht en welke bijdrage men kan leveren. De scholen zullen allerlei acties ondernemen om de scholen te promoten. Concreet zal worden gewerkt aan een sprekende folder, fotoboek, huisbezoeken, algemene zichtbaarheid van de school,… . Er bestaat een ruim netwerk met partners uit de wijk. Het project ‘Het klikt thuis en op school’ i.s.m. schoolopbouwwerk en basiseducatie, het ‘schooladoptatieproject’ i.s.m. de politie en een preventiemedewerker van de gemeente, het ‘bieb bieb hoeraproject’ i.s.m. de plaatselijke hoofdbibliotheek zijn hier voorbeelden van. Men wenst dit netwerk nog uit te breiden, naar bijvoorbeeld gemeentelijke sport- en cultuurdiensten, sportclubs, jeugdwerk, kinderopvang,… Men stimuleert de kinderen reeds breed via het schooladoptatieproject, een kinderparlement, bibliotheekbezoek. In deze werkingen blijft men investeren. Om mee te werken aan de voorschoolse ontwikkeling van de peuters wil men de samenwerking met kinderopvang ’t Klim-op-ke grondig uitwerken via concrete intiatieven zoals de opvang van middagslapertjes, het werken aan de overgang van kinderopvang naar kleuterschool,... .

Brede School Tielt Contactpersoon: Marcella Depuydt Beernegemstraat 10 8700 Tielt 051- 40.02.40

In de loop van het schooljaar 2005-2006 gingen partners uit zeer diverse sectoren samen aan tafel zitten vanuit de behoefte aan meer onderlinge samenwerking. Vragen als: ‘Hoe kunnen bestaande projecten op elkaar afgestemd worden zodat deze maximaal renderen?’, Hoe kan het huidige aanbod voor een breder publiek toegankelijk worden?’, ‘Zijn er mogelijkheden om de beschikbare infrastructuur beter te benutten?’, ‘Welke tekorten in het bestaande aanbod dienen opgevangen te worden?’,… vormden daarbij belangrijke drijfveren. Het engagement werd aangegaan om deze en andere vragen binnen een Brede Schoolconcept verder uit diepen. De Brede Schoolwerking in Tielt zal zich, in aanvang, concentreren op drie deelaspecten: (1) het bevorderen van een doorgaande lijn over de verschillende onderwijsniveaus heen, (2) het werken aan een gezamenlijk jaarthema en (3) het creëren van brede ontwikkelingskansen. Deze werking vertrekt in eerste instantie van het huidige aanbod en de mogelijkheden die er zijn om daarin verbindingen mogelijk te maken en/of te verstevigen. Een behoeftepeiling bij leerlingen, ouders en/of anderen zal kansen bieden om ook het aanbod zelf verder bij te sturen en aan te passen. Partners Een brede waaier aan partners en sectoren stappen mee in dit project. Heel wat Tieltse scholen zijn betrokken, gaande van kleuteronderwijs tem hoger onderwijs, zowel deeltijds als voltijds. Ook uit de sector welzijn zijn partners betrokken, zoals het Dienstencentrum Beukenhove (senioren), Stedelijke kinderopvang Tanneke, het OCMW Tielt, Mivalti vzw (begeleidingscentrum voor volwassenen met een handicap), … Op vlak van cultuur en sport nemen de Bibliotheek, het Cultureel Centrum Gildhof en de Cultuurdienst, Jeugddienst en Sportdienst van Stad Tielt deel. Tevens zijn er contacten met de lokale politie. De stedelijke overheid steunt het Brede School project en stelde een interne contactpersoon aan: Hendrik Vandenbruwane, cubeco @tielt.be. In afwachting van de aanstelling van een coördinator Brede School is Ellen Vanantwerpen (vervangster van Kerlijn Quaghebeur), lerarenopleiding KATHO Tielt projectleider, [email protected]. Context Tielt is met 4500 leerlingen van binnen en buiten de stad, regionaal een belangrijk onderwijscentrum. Vóór verschillende fusiebewegingen binnen het onderwijs was er een vrije nauwe niveauoverschrijdende samenwerking tussen de verschillende scholen, doch deze is wat verloren gegaan. Samenwerkingsverbanden tussen de onderwijssector en andere organisaties bestaan ook maar zijn te vaak occasioneel en persoonsgebonden. Veel actoren werken rond dezelfde thema’s, maar vaak naast elkaar. De lerarenopleiding KATHO Tielt nam vanuit deze vaststelling het initiatief tot het opzetten van verkennende gesprekken met de actoren, met als bedoeling elkaars werking en aanbod beter te leren kennen en bestaande en mogelijke samenwerkingsverbanden in kaart te brengen. Het aangetroffen enthousiasme en potentieel werd vervolgens vertaald in dit Brede Schoolproject. Doelen Centraal staat de oprichting van een Brede School Tielt waarin alle onderwijspartners en relevante actoren verenigd worden. De missie van deze Brede School is drieërlei:

-

-

binnen een stevig netwerk bestaande initiatieven consolideren tot kwaliteitsvolle samenwerkingsverbanden, deze uitbreiden over andere partners en vanuit dit netwerk inspelen op gedeelde noden en behoeften. borg staan voor brede ontwikkelingskansen voor alle Tieltse inwoners, kinderen en jongeren in het bijzonder. een sluitend netwerk rond het kind creëren door het stimuleren en optimaliseren van doorgaande ontwikkelingslijnen.

Om deze Brede School verder vorm en inhoud te geven zal worden gewerkt met twee vormen van overleg: • Een platform Brede School Tielt dat tot doel heeft alle partners drie keer per jaar samen te brengen voor inhoudelijke uitwisseling en overleg, afstemming en coördinatie van activiteiten, het nader onderzoeken van gemeenschappelijke noden en behoeften. • Kerncellen die zich richten op de deelaspecten (doorgaande ontwikkelingslijnen, gezamenlijk thema en brede ontwikkelingskansen) en op het uitwerken van voorstellen van het platform Brede School Tielt Acties Binnen het platform Brede School Tielt wordt gestreefd naar visieontwikkeling en naar het ontwikkelen van werkvormen en tools om een duurzame werking bevorderen. Brede School Tielt zal zich hiervoor laten ondersteunen door het Expertisecentrum Brede School Vlaanderen. • Binnen de 3 kerncellen wordt de concrete werking uitgezet op basis van een meerjarenplan. •

Kerncel 1: netwerk rond een gezamenlijk thema In het eerste jaar wordt gewerkt rond het thema gezondheidseducatie. Studenten uit de lerarenopleiding en de verpleegstersopleiding werken samen met de sportdienst, OCMW, DKO, Kind&Gezin (o.v.) ... dit jaarthema uit en implementeren dit in de kinderopvang, het basis- en secundair onderwijs en geven vorming aan (groot-)ouders. Kerncel 2: focus op ‘brede’ ontwikkelingskansen (levensbreed leren) Deze kerncel wil ervoor zorgen dat de school ingebed is in de plaatselijke en maatschappelijke context. Dit vertaalt zich concreet in aspecten als: - het afstemmen van middagpauzes en naschoolse kinderopvang op de initiatieven van het DKO, de sportdienst en sportverenigingen, de FOLLO-leerkracht, de jeugddienst en de culturele dienst - een uitbreiding van een bestaand muzisch project tussen de lerarenopleiding en basisscholen KBO met de cultuurdienst en het DKO - het coherenter maken van bestaande taalstimuleringsinitiatieven (voorleesprojecten, jeugdboekenweek, …) Kerncel 3: focus op ‘doorgaande ontwikkelingslijnen’ (levenslang leren) De kerncel ‘doorgaande ontwikkelingslijnen’ wil de overgangen tussen de verschillende onderwijsniveaus beter op elkaar afstemmen en wil ook vermijden dat het leren stopt van zodra men afgestudeerd is of met de school stopt.

BRUSSEL IN UITBREEDING (BUB) Contactpersoon: [email protected] Kunsthumaniora Brussel Crysantenstraat 26 1012 Laken 02-502.05.04 De Kunsthumaniora Brussel (KHB) kan en wil haar artistieke karakter niet binnen de muren van de school houden. Ze voelt zich bijna per definitie een Brede School. Kunst en cultuur zijn middelen bij uitstek om de sociale diversiteit van de Brusselse context te leren kennen, netwerken te creëren, sociale cohesie te versterken. Bovendien is het de taak van de KHB om haar leerlingen te begeleiden en wegwijs te maken in het grote artistieke veld. In het proefproject 'Brussel in UitbrEEding' wil de KHB zich ingraven in het lokale socioculturele milieu en actief op zoek gaan naar interessante partners. In 5 verschillende projecten - audiovisuele vorming, dans, themaweken, concertwerking en buurtwerking - wil De KHB een wisselwerking creëren binnen en buiten de schoolmuren. Op deze manier ontstaat een win-win situatie voor de KHB, haar partners, verenigingen en de buurt. PARTNERS BUB wordt gecoördineerd de Kunsthumaniora Brussel. Contactpersoon: [email protected]. Andere onderwijspartners zijn: Lyceum Martha Somers, Lagere school 't Plant Zoentje, de Basisschool en Scholengroep Brussel. Andere partners zijn: het Gemeenschapscentrum Nekkersdal, het Vlaaams Centrum voor Amateurkunsten Brusselwerking, Broodje Brussel, Brussel Deze Week, TV Brussel, de Koninklijke Vlaamse Schouwburg, DDD-Productions, Provinciaal Centrum voor Morele Dienstverlening Brussel-Jette, Bronckx, UVV, Kladaradatsch. BUB is van plan om op basis van de omgevingsanalyse deze lijst partners nog aan te vullen met andere organisaties, particulieren, scholen, Culturele Centra, … CONTEXT De Kunsthumaniora Brussel is één van de 4 kunstscholen (met deze specifieke studierichtingen) in Vlaanderen. De school rekruteert leerlingen uit heel Vlaanderen en in mindere mate uit de directe omgeving van de school. Sinds de verhuis van de school van hartje Brussel naar Laken, is de KHB volop bezig met het verkennen van de omgeving en zoekt ze aansluiting met de buurt. DOELEN De doelen die BUB in de 5 projecten vooropstelt, slaan op de brede ontwikkeling van de jongeren en op de sociale cohesie tussen de jongeren, de school en de buurt. BUB wil de jongeren emaniciperen en hen kansen bieden op participatie in het brede maatschappelijke veld. In de verschillende projecten krijgen de jongeren de kans zich breed sociaal, artistiek, emotioneel, cognitief, ... - te ontwikkelen. Ze kunnen hun verworven competenties toepassen in de samenleving en omgekeerd hun in de samenleving verworven competenties verder ontwikkelen op school. Tijdens de projecten trekken de jongeren voortdurend de buurt in en werken ze intensief samen met buurtbewoners en Brusselse organisaties. Zo wordt de schoolomgeving en

Brussel niet alleen een stimulerende leer- en leefomgeving voor de jongeren van de school, maar kan de buurt ook mee profiteren van de dynamiek en het rijke aanbod van de school.

CONCRETE ACTIES In dit proefproject worden acties ondernomen in 5 deelprojecten. 1. In het audioproject staan bijvoorbeeld een werkweek rond media activisme en het maken van reportages op het programma. 2. In het dansproject wordt er gedanst aan huis, op publieke plaatsen en met oud en jong. 3. De orkestwerking is actief in culturele centra, in open-huisconcerten, op Broodje Brussel, Brossela, de Jazzmarathon, cc De Maalbeek (JazzOlive), … 4. De themaweken worden in het kader van de algemene vakken georganiseerd. De keuze van de thema's wordt bepaald door de leefomgeving van de school. Bedoeling is om via de projectweken de sociale verankering van de school in de buurt te versterken. De thema’s van dit schooljaar zijn: “brusselen” en “Democratie”. 5. De buurtwerking houdt onder andere een intensieve samenwerking met de lagere school 't Plant Zoentje. Daarnaast wordt met verschillende partners gezocht naar oplossingen voor naschoolse opvang voor leerlingen van het domein zelf maar ook voor kinderen uit de buurt. Ten slotte wil de KHB ook haar infrastructuur openstellen voor allerlei culturele organisatie. De buurtwerking staat centraal in het volksfeest dat op zaterdag 5 mei 2007 wordt georganiseerd.

Voor meer info

www.kunsthumaniorabrussel-bredere-school.be www.kunsthumaniora-brussel.be (nieuwe website in opbouw)

DOORBREEK Contactpersoon: Jan Meuwis BSGO Hoevezavel Halmstraat 12 3600 Genk 089- 84.99.14 Doorbreek is erop gericht de sociale samenhang binnen de wijken, tussen mensen onderling, tussen verschillende groepen en gemeenschappen te vergroten. Men vertrekt hierbij vanuit de school als ontmoetingsplaats waarbij samen met de ouders aan een goede toekomst voor hun kind wordt gewerkt. Centraal staat de zorg om kinderen tussen 2,5 en 12 jaar op te voeden tot verdraagzaamheid en tot volwaardige burgers van een multiculturele samenleving. Concreet wenst men te werken aan de sociale vaardigheden van de kinderen, in het bijzonder aan het aanscherpen van hun democratische burgerzin. PARTNERS De coördinatie van Doorbreek wordt opgenomen door basisschool Hoevenzavel (gemeenschapsonderwijs). bs.genk.hoevenzavel @rago.be. Verdere onderwijspartners zijn Scholengroep 14 “Maasland” en Scholengemeenschap Genk 2, MPI De Richter (bijzonder onderwijs), CVO-CTT Limburg (volwassenenonderwijs), KTA 1 De Wijzer, KTA 2 De Wijzer en CLB- Genk Maasland. Oudervereniging Hoevenzavel is eveneens betrokken partner. De seniorenwerking is betrokken partij via de VOV oudstrijdersvereniging en Fort Aubain vereniging. Partners uit de welzijnssector zijn Dienstencentrum “De Halm” van het OCMW en Opvoedingswinkel PAS. Het Stadsbestuur Genk is betrokken partij via allerlei diensten: Schoolopbouwwerk, Cultureel Centrum, sportcentrum, natuur-milieucentrum, buurtopbouwwerk, wijkontwikkeling, politie en brandweer. Verder is ook de Buurt Jongerenwerking betrokken en de Mevlana Moskee Waterschei. CONTEXT Deze Brede School situeert zich in de vroegere mijncités van Waterschei en Zwartberg in Genk. In deze wijken leeft een grote concentratie aan jonge Turkse gezinnen, waarbij de thuistaal een andere dan Nederlands is, de moeder meestal geen diploma secundair onderwijs heeft en men leeft van een vervangingsinkomen. Weinig jongeren behalen een diploma hoger onderwijs en er is hoog werkloosheidspercentage. Tussen de buren en groepen in de wijken is er weinig sociale cohesie en verdraagzaamheid. De gemeenschappen vertonen een hoge mate van sociale en etnische segregatie, de culturele participatie aan het bredere gemeenschapsleven is beperkt. Ook de participatie van kinderen aan reguliere vormen van vrijetijdsbesteding (grabbelpas, jeugdbeweging, jeugdwerk, speelpleinwerking,…) is beperkt, deze verloopt veeleer langs culturele lijnen (koranles en etnische dansgroepen). Op deze wijze zijn de wijken een erg beperkte leefwereld voor de kinderen en is er weinig binding met en kennis van de Belgische cultuur. DOELEN Doorbreek stelt zich ten doel de sociale competenties voor de kinderen van 2,5 tot 12 jaar te vergroten. Voorts wil men werken aan de versterking van de sociale cohesie in de wijken, vertrekkende vanuit de school als ontmoetingsplaats waarbij ouders samen de zorg voor een goede toekomst voor hun kind leveren. Men wil de school en de wijk vorm geven als educatieve leerplaatsen voor democratische burgerzin. Tevens wenst men de ouders te versterken als primaire opvoeder.

Om dit te kunnen realiseren wil men een breed participerend netwerk opzetten rond burgerzin en sociale cohesie. Verder wenst men allerlei vormen van directe participatie en contacten tussen alle groepen in de school en buurt te bevorderen en de partners te stimuleren om het breed leren van de kinderen mee gestalte te geven. Ook Media en ICT worden doelbewust geïntegreerd in het brede onderwijs en buitenschoolse leerproces.

CONCRETE ACTIES Tijdens het eerste jaar wordt tijd genomen om de Brede School op te starten. Vanuit bestaande samenwerking wordt het netwerk uitgebouwd en onderhouden rond de doelstellingen van de Brede School. Het regieconcept, taakverdeling en planning van de acties worden afgebakend. Bovenvermelde doelen worden, in samenspraak met alle partners, verder geconcretiseerd in acties. Zo worden nieuwe didactische werkvormen uitgewerkt en aangewend en wordt er gewerkt aan curriculumdifferentiatie. Er wordt gezocht naar manieren en methodieken om sociaal competent gedrag te stimuleren. Verder worden externe praktijkmensen ingebracht in het onderwijsleerproces, ICT-taallessen worden samen met moeders georganiseerd en er worden extra-muros activiteiten opgezet. Er wordt gewerkt aan inééngrijpende leerprocessen en er worden projecten ontwikkeld met gezamenlijke begeleiding van school en buitenschoolse partners, met acties binnen de schooltijd en na de schooltijd. Sport- en vrijetijdsorganisaties werken in dit kader gedurende een bepaalde periode samen met de school rond gezamenlijke aandachtspunten en thema’s. Turn-, sport- en spelinfrastructuur wordt ter beschikking gesteld aan wijkverenigingen, het itpark wordt aan de buurtjongerenwerking ter beschikking gesteld, er wordt sociale dienstverlening opgezet in de wijk. Tijdens de middagpauze worden toernooien georganiseerd, in samenwerking met kinderwerking en schoolopbouwwerk wordt gezocht naar spelimpulsen en methodieken voor de verrijking van het speelplaatsgebeuren. Met ouders wordt op verschillende plaatsen gepraat over sociaal (wenselijk) gedrag, normen, waarden en pedagogische aanpak.

EXPEDITIE KAMELEON Contactpersoon: Jean Weustenraad Basisschool De Triangel Gouverneur Verwilghenlaan 37 3630 Maasmechelen 089-76.08.32 Basisschool De Triangel heeft als 'school zonder uitsluiting' al heel wat inspanningen gedaan om de kinderen uit de omliggende kansarme wijken op verschillende vlakken zowel tijdens als na de schooluren maximale kansen te bieden. Lopende initiatieven zijn bijvoorbeeld de open speelplaats, een boksproject, een samenwerking tussen de spelotheek van de school en de wijkspelotheek, opvoedingsondersteuning, enzoverder. In het proefproject Expeditie Kameleon krijgen kinderen de kans om deel te nemen aan een atelierwerking waar op een speelse en uitdagende manier rond 5 thema's wordt gewerkt: ken je roots, omgaan met techniek, zelf een film maken, bouwen met technisch speelgoed, schminken-drama-poppenspel. PARTNERS Initiatiefnemer en coördinator Basisschool De Triangel (vrij onderwijs) werkt nauw samen met een hele reeks externe partners. De school besteedt wekelijks minstens twee lestijden aan overleg met deze partners en volgt daarnaast consequent de initiatieven van het Lokaal OverlegPlatform (LOP), van schoolopbouwwerk en van buurtopbouwwerk op. Het Technisch Instituut Maasmechelen (TIM) zal vooral meewerken in de thema's rond techniek. Bij het thema 'Ken je roots' wordt de Heemkundige kring betrokken. Andere partners die het proefproject mee steunen zijn: het LOP Maasmechelen, schoolopbouwwerk, speelpleinwerking Saenhoeve en jeugdhuiswerking Thebe. Daarnaast blijft de school ook samenwerken met de gemeente, de provincie, de gemeentelijke bibliotheek en spelotheek, de kunstacademie, de politie, het integratiecentrum, het centrum voor leerlingbegeleiding (CLB), de pedagogische begeleidingsdienst, de werkgroep speelterreintjes Maasmechelen, buurtcomités uit de omliggende wijken, ... Projectleider is Jean Weustenraad: [email protected]. CONTEXT Basisschool De Triangel is gelegen tussen verschillende kansarme wijken in Maasmechelen en heeft een sociaal en etnisch zeer heterogeen publiek. In de wijken is er vaak te weinig plaats voor kinderen om veilig te spelen en te bewegen. Weinig kinderen nemen er deel aan vrijetijdsiniatieven. DOELEN Expeditie Kameleon wil een veiligere en meer stimulerende leeromgeving creëren en de ontwikkelingskansen voor de kinderen vergroten. In de atelierwerking kunnen de kinderen hun sociale vaardigheden en hun persoonlijkheid ontwikkelen. Daarnaast kunnen ze via de thema's allerlei competenties verwerven die ook breder in het leven nuttig kunnen zijn.

CONCRETE ACTIES De beginfase van Expeditie Kameleon wordt gebruikt om de lopende initiatieven te integreren en alle betrokkenen in dit proefproject op elkaar af te stemmen. Tijdens het eerste trimester maken de partners een planning op en bereiden ze de 5 thema's voor. Het vrijwilligersteam dat de activiteiten zal begeleiden, krijgt navorming over de pedagogische werkvormen die tijdens de ateliers gehanteerd zullen worden. De ateliers zullen plaats vinden in een aparte ruimte. Hiervoor wordt een lokaal ingericht en materiaal aangekocht. Na deze voorbereidende acties, gaan de thema's van start. De partners evalueren telkens het verloop van de thema's en sturen bij waar nodig.

Het Keerpunt Contactpersoon: Luc Lamote CDO-TNA Prins Leopoldstraat 51 2140 Borgerhout 03-270.01.90

Dit bredeschoolproject bevindt zich midden in de stad Antwerpen en plaatst er zich doelstellings- en werkingsgewijs ook midden in. Het project wil een afspiegeling zijn van de stedelijke omgeving en wat daar gebeurt aan positieve werkingen en impulsen. Bovendien streeft’t Keerpunt, meer nog dan naar afspiegeling, naar een wisselwerking met de omgeving en wederzijdse beïnvloeding, ook op breder maatschappelijk en politiek vlak. ‘De straat is van ons en wij zijn van de straat.’ Centraal in de werking staat de oude vakschool van Borgerhout. Dit gebouw huisvest een CDO en diverse andere leden. Allen hebben zij met leren te maken, aan uiteenlopende doelgroepen en met diverse inhouden. De aanwezigheid van deze uitlopende mensen en groepen, maakt onderlinge ontmoetingen en ‘kruisbestuivingen’ mogelijk. Deze ‘toevallige’ ontmoetingen krijgen actieve stimulansen om te groeien. Veel tijd kruipt echter in het opvangen van praktische problemen, op vlak van hygiëne, schoonmaak, toegang, lokaalgebruik,…. veroorzaakt door het diverse en intensieve gebruik van het gebouw. Acties binnen het huidige Brede Schoolproject moeten deze problemen grotendeels opvangen en ruimte scheppen voor een inhoudelijke verdieping van de samenwerking. Partners Onderwijspartners zijn het Centrum voor Deeltijds Onderwijs, Technicum Noord Antwerpen van deze partner startten de impulsen voor de samenwerking, LBC, volwassenenonderwijs en Muziekschool ‘Ward de Beer’. Partners uit andere sectoren zijn: Het Lieverdje ‘Okido-Borgerhout’, occasionele kinderopvang en steun aan tienermoeders en speel-o-theek ‘De Rinkelbel’, een uitleendienst van speelgoed voor kinderen met een handicap. De zelforganisatie FMV – IQRA, Federatie van Marokkaanse Verenigingen heeft er zijn werking, net als een deel van het stedelijk onthaalbureau voor nieuwkomers PINA. Zij geven er inburgeringcursussen en lessen Nederlands aan minderjarigen. Vanuit de sportsector komen: Buurtsport Antwerpen, niet georganiseerde sporters, en de Bergbeklimmersvereniging, een sportclub. Er is ook het lokale straatcomité die plaatselijke ontmoeting en feest bevorderen. Gericht op buurt en tewerkstelling zijn Marhaba, een halal werkervaringsrestaurant en het constructie-atelier van Kopspel, een kunst- en werkervaringsatelier. Verder maken ook twee Afrikaanse kerken deel uit van ’t Keerpunt. Projectleider is Luc Lamote, coördinator CDO-TNA. keerpunt.coordinator @tna.be Context ’t Keerpunt ligt midden in de stad Antwerpen, meerbepaald in Borgerhout. Dit is naast de bredere samenleving ook de context bij uitstek waarin de school zichzelf expliciet plaatst: de stad. Zo is er is aandacht voor de toenemende diversiteit en etnische diversiteit onder de leerlingen en in de buurt van de school. Andere tendensen binnen onderwijs die als referentiepunt worden genomen zijn: dualiteit, gekenmerkt door de steeds scherper wordende tegenstellingen in en tussen scholen, en moderniteit waarbij het kunnen omgaan

met de snelheid van verandering in onze samenleving steeds belangrijker wordt. Ook kwantiteit- en kwaliteitsvragen binnen het Antwerpse onderwijs en binnen het technisch en beroepsonderwijs in Vlaanderen worden in acht genomen, evenals de demografische evolutie in Antwerpen en de arbeidsmarkt met een hoge werkloosheidsgraad. In ’t Keerpunt zelf komen er jaarlijks een 13 000-tal mensen over de vloer: kinderen, jongeren, ouders, buurtbewoners, gebruikers allerlei, leerkrachten, jeugdwerkers, vormingswerkers, … op zeer uiteenlopende tijdstippen - overdag, s’avonds en in ’t weekend en met zeer uiteenlopende doeleinden. Dit brengt een pak praktische problemen met zich mee op vlak van hygiëne, lokalen, toegang, … en staat een diepergaande inhoudelijke samenwerking in de weg. Bij verscheidene partners leeft de behoefte en wens tot verdieping van de onderlinge samenwerking. Doelen ƒ Algemeen:’t Keerpunt wil een spiegel zijn van de buurt. Het wil een veilige plaats creëren om te leren, te eten, muziek te maken en voor elkaar te zorgen - kortom: te leren samenleven. ƒ Concreet:’t Keerpunt wil werken aan de verdere uitbouw van een open onderwijscentrum met leertrajecten op maat, individuele coaching, toeleiding naar tewerkstelling, een waaier van vernieuwende projecten, met de focus op kansengroepen en netwerking ook onder de ‘gebruikers’,…. ƒ Concreet: werken aan een inhoudelijke verdieping van de samenwerking onder de partners. Acties ƒ Zoeken naar permanente oplossingen voor de praktische problemen zowel op vlak van infrastructuur, als personeel en beleid. o Aantrekken van WEP+s om te zorgen voor een goed onthaalbeleid, met aandacht voor veiligheid én blijvende hoge toegankelijkheid. o Aantrekken van WEP+s om de netheid op school te garanderen. De leerlingen moeten bijvoorbeeld, ook na het intensieve gebruik tijdens het weekend, in een propere school kunnen beginnen. o Digitaal programmeerbare sleutels kunnen het teveel aan ‘lopers’ in omloop opvangen. Hierdoor kan niet-bedoelde aanwezigheid, met als gevolg wrevel en miscommunicatie, opgevangen worden en kunnen de lokalen van het gebouw op een zeer intensieve wijze blijven gebruikt en gedeeld worden. Dit ‘sleutelplan’ heeft bovendien aandacht voor specifieke toepassingen op maat van de verschillende partners. o Aanpassingen aan de infrastructuur van de toegangswegen om niet-bedoelde aanwezigheden tegen te gaan. Efficiëntie en veiligheid kunnen hierdoor verhogen. ƒ Het uitgeven van een gezamenlijke folder. De onderlinge verbindingen, ‘kruisbestuivingen’ komen er expliciet in aan bod. ƒ Samen zoeken naar mogelijke inhoudelijke samenwerkingen en manieren van aanpakken om succeservaringen te garanderen. Bijvoorbeeld tewerkstelling en stages van leerlingen van het CDO binnen de werking van andere partners, het openstellen van het computerlokaal van het CDO ten dienste gesteld van de andere partners, een gezamenlijke opendeurdag opzetten,… Als ook werken aan gedeelde verantwoordelijkheid voor het gebouw en de werking.

Jouw kind groeit op in de wijk Contactpersoon: Michèle Van Elslander Samenlevingsopbouw Gent Dok Noord 7 9000 Gent 09-223.95.15 In de Gentse wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham-Blaisantvest-Voormuide-Briel hebben in 1997 buurtbewoners, onderwijs- en welzijnspartners de handen in elkaar geslagen. Op basis van een brede bevraging in de wijk rond onderwijs werden behoeften en problemen in kaart gebracht en mogelijke oplossingen geformuleerd. Hier kwamen acht duidelijke doelstellingen uit voort die dienen als leidraad voor het bouwen van bruggen tussen het onderwijs en de wijk. Dit project heeft er al een stevige weg opzitten en heeft dan ook een grote portie aan Brede School-ervaring verzameld. De komende jaren zal, naast de verdere uitbouw van bestaande en nieuwe initiatieven, de aandacht ook uitgaan naar de structurele verankering en verzelfstandiging van het project. Partners Het project wordt gecoördineerd door: Samenlevingsopbouw Gent vzw, Michèle Van Elslander, Dok Noord 7, 9000 Gent, michele.van.elslander @samenlevingsopbouw.be Er zijn 4 scholen betrokken in het samenwerkingsverband die alle gelegen zijn in de wijk: • Methodeschool De Buurt • Vrije Basisschool De Mozaïek • Vrije Basisschool Sint-Salvator • Stedelijke Basisschool DeTriangel Overige partners die actief deel uitmaken van het samenwerkingsverband en die een werking hebben in de wijk: • Kinderdagverblijf Nieuwland en kinderdagverblijf ’t Sleepken • Stedelijke CLB-Stad Gent en vrije CLB-Regio Gent • JONG vzw • Buurtdiensten Gent Noord vzw • Stedelijke Pedagogische Begeleidingsdienst • Stedelijk Buurtwerk Nieuwland • Centrum Basiseducatie Leerpunt vzw • Intercultureel Netwerk Gent vzw Context De wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham-Blaisantvest-Voormuide-Briel is een wijk waar heel wat verschillende culturen en bevolkingsgroepen wonen. Dit kan voor de wijk een enorme verrijking betekenen. Het samenleven verloopt echter niet altijd eenvoudig. Het project ‘Jouw kind groeit op in de wijk…’ richt zich naar gezinnen met kinderen onder de 12 jaar: Er wonen 1500 gezinnen (met 1838 kinderen onder de 12 jaar) in de wijk Sluizeken- Tolhuis- HamBlaisantvest- Voormuide- Briel. De 4 wijkscholen bereiken 549 gezinnen uit deze wijk (985 kinderen). De wijk telt 11 125 inwoners met het volgend profiel: - 18% niet Belgen (geregistreerd) - 25% jonger dan 19 jaar - 20% van de kinderen heeft kans om in een kansarm gezin op te groeien.

Doelen Acht doelstellingen werden gaandeweg geformuleerd op basis van de bevindingen uit de wijkbevraging. Deze doelstellingen worden doorheen het ganse project systematisch als referentiekader gehanteerd voor de uitbouw en werking van het project. Deze zijn achtereenvolgens: • Ondersteunen van het samenwerkingsverband via een Stuurgroep Onderwijs en verschillende werkgroepen • Sensibiliseren van de bewoners voor het onderwijsaanbod in de wijk • Uitbreiden van de voor- en naschoolse opvang • Een buurtgericht functie geven aan de scholen • Kinderen stimuleren in hun taalontwikkeling en extra vormingskansen aan ouders geven • Het verduidelijken van de kwaliteit van het onderwijs in de wijk aan ouders en bewoners • Ontwikkelen van een breed toepasbaar model brede school • Ontwikkelen van een actief participatiekanaal voor ouders/bewoners rond onderwijs en de wijk Acties De voorbije jaren werd vanuit de vooropgestelde doelen een brede waaier aan werkgroepen en activiteiten opgezet. Er wordt gelijktijdig aan verschillende doelstellingen gewerkt. Tevens wordt in de opbouw van het project regelmatig van focus gewisseld, van eenvoudig tot moeilijker te realiseren en naargelang behoeften en vragen die naar boven komen doorheen de werking. Een overzicht van reeds lopende activiteiten in relatie tot de gestelde doelen: • Ondersteuning van het samenwerkingsverband: verschillende werkgroepen en overlegfora werden in het leven geroepen om acties op te zetten ter realisatie van de verschillende doelen. Zo is er een werkgroep taal en voorlezen actief, een overlegvergadering rond voorlezen aanhuis, een bezoekenronde voor leerkrachten in de buurt, … • Om de bewoners te sensibiliseren voor het onderwijsaanbod in de wijk wordt jaarlijks een gemeenschappelijke brochure verspreid alsook een bezoekenronde georganiseerd voor ouders. Er worden ook activiteiten opgezet die bijdragen aan de zichtbaarheid van de school in de buurt zoals een carnavalstoet, rubriek in wijkkrant, … Tevens wordt gewerkt rond de kwaliteit van het onderwijs in de wijk, zoals die vooropgesteld wordt door de scholen, alsook vanuit hoe buurtbewoners en ouders daar tegen aan kijken. • Door het openhouden van een kinderbibliotheek en het inrichten van kinderactiviteiten, in samenwerking met andere buurtorganisaties, nemen scholen een buurtgerichte functie op en wordt gewerkt aan de uitbreiding van de voor- en naschoolse opvangmogelijkheden. • Aan zowel ouders als kinderen worden taalstimuleringsactiviteiten aangeboden: voorleesen vertelsessies in de kinderbibliotheek, voorlezen aan huis, vormingssessies voor ouders, … Naast het verder zetten van de genoemde activiteiten, zal de komende jaren bijkomend aandacht worden geschonken aan het ontwikkelen en uitdragen van een model Brede School, waar mogelijk in samenwerking met andere Gentse Brede Scholen. Ook zal extra zorg worden besteed aan het uitbouwen van een actief participatiekanaal voor ouders en bewoners rond thema’s met betrekking tot onderwijs, een doelstelling die tot noch toe minder expliciet aan bod kwam.

Kinderopvang in een brede school Contactpersoon: Tom Rydant KTA Dendermonde Begijnhoflaan 1 9200 Dendermonde 052-25.87.47 Een eerste focus ligt op de kinderopvang, gerund door oud–leerlingen, in de gebouwen van de onderwijspartner (een beroeps- en technische school). De school opent zo bij haar leerlingen uit de afdeling Verzorging meer toekomstperspectieven op de eigen tewerkstellingsmogelijkheden. Bovendien worden hierdoor ook meer opvangmogelijkheden gecreëerd in de stad. Dit is van belang voor de Stedelijke Dienst voor Opvanggezinnen, een partner. Het huidige proefproject wil deze opvangplaats op een nieuwe locatie binnen de school bestendigen en de opgedane expertise doorgeven aan andere geïnteresseerde onderwijsinstellingen en/of organisaties. De tweede focus ligt op het opstarten van occasionele kinderopvang. De doelgroep is kinderen van ouders die gaan solliciteren of een opleiding/cursus volgen. Partner hiervoor is ook VDAB. Het derde actiepunt is het opzetten van een opvang voor kinderen van ouders die gaan winkelen in de stad. Partner hiervoor is ook Unizo Waas & Dender. Om deze nieuwe projecten vorm te geven, verkennen de partners momenteel gezamenlijk mogelijkheden, voordelen en behoeftes. Partners Onderwijspartner is het KT@ te Dendermonde. Uit de sector Welzijn komt de Stedelijke Dienst voor Opvanggezinnen. Arbeid is vertegenwoordigd door de VDAB. UNIZO Waas & Dender neemt ook actief deel aan het overleg. Er werden onlangs succesvolle contacten gelegd met de Dienst Middenstand van de Stad Dendermonde. Projectleider is KT@ Dendermonde. Tom Rydant AOT.KTA.DENDERMONDE @rago.be Context Situering, werking De werking en de inhoud van dit project kadert grotendeels binnen de reguliere werking van de onderwijspartner. Deze school met een gevarieerd studieaanbod voor 2de en 3de graad TSO/BSO werkt actief aan een positief imago van de eigen leerlingen en hun kunnen, zowel in de ogen van de leerlingen zelf als in die van ‘buitenstaanders’. Er wordt competentiegericht gewerkt met veel aandacht voor uiteenlopende tewerkstellings- en leerkansen op niveau van de leerlingen en voor netwerkvorming als middel op niveau van de school. Zo werden al diverse samenwerkingsverbanden met bedrijven en de non-profitsector uitgewerkt en geconcretiseerd. Behoeften De concrete acties willen inspelen op plaatselijke behoeften. Enerzijds is er in Dendermonde een tekort aan degelijke kinderopvang tijdens de week, zowel op regelmatige basis als occasioneel. De nood aan de laatste vorm wordt gevoeld door ouders die bijvoorbeeld bij de VDAB een opleiding dienen te volgen of gaan solliciteren. Het maakt het hen moeilijker op de arbeidsmarkt, wanneer zij op die momenten niet meteen een kinderopvang kunnen vinden. Anderzijds wil men via een behoeftenpeiling bij ouders en winkeliers ook nagaan of er interesse bestaat in kinderopvang tijdens de drukke winkeluren in het centrum van de stad. Doelen Het proefproject wil vooral de tewerkstellings- en leerkansen van de leerlingen verhogen. ƒ Kinderopvang op terrein van de school

ƒ

Dit krijgt ten eerste zijn beslag in het streven naar de bestendiging van de huidige opvangmogelijkheden op het terrein van de school. Hierdoor bewerkstellingen de huidige partners een ‘aquariumfunctie’ voor andere leerlingen in een gelijkaardige richting. Doel is de leerlingen hun blik openen op eigen kunnen en tewerkstellingsmogelijkheden. Het proefproject wil ook uitbreiding van deze opvangmogelijkheid. Dit wil zeggen: de leerlingen meer dergelijke plaatsen laten inrichten en in gebruik laten nemen, ook buiten de schoolmuren, én doorgeven van de expertise aan andere geïnteresseerde onderwijsinstellingen. Dit deel van het proefproject komt ook tegemoet aan het doel van de stedelijke partner om plaatselijk meer opvangmogelijkheden te scheppen tijdens de week. Voorzien in occasionele opvang, zowel tijdens drukke winkeluren als voor kinderen van ouders die gaan solliciteren, een beroepsopleiding of inwerkingscursusvolgen, deelnemen aan een oriëntatieweek, jobclub,…. Het proefproject wil een tweede en eventueel derde site in de stad hiervoor inrichten. Van de win-winsituatie in deze wordt veel verwacht. Voor de leerlingen Verzorging worden er meer leer- en tewerkstellingskansen gecreëerd. Ook voor de leerlingen van richtingen als bijvoorbeeld houtbewerking; zij zullen immers instaan voor de inrichting van de lokalen, …. Leerlingen en buitenstaanders zien de leerlingen en hun kunnen in een positief daglicht. Er wordt tegemoet gekomen aan een vraag van werkzoekende ouders en van winkelende ouders.

Acties ƒ Kinderopvang op terrein van de school De huidige opvang verhuist en wordt elders binnen de gebouwen van de school heringericht. De leerlingen uit de afdelingen Verzorging, Hout, Basismechanica en Elektriciteit staan in voor het ontwerp, overleg met de onthaalouders (in spe), uitvoering,… De partners gaan op zoek naar mogelijkheden tot uitbreiding van dit project in Dendermonde. Een behoefteonderzoek bij oud-leerlingen zal hiervan deel uitmaken. De partners geven hun expertise door aan andere onderwijsinstellingen en organisaties. ƒ Voorzien in occasionele opvang Dit is bedoeld voor tijdens drukke winkeluren én voor kinderen van ouders die gaan solliciteren of een opleiding volgen. Om dit nieuwe project vorm te geven verkennen de partners nu alle mogelijkheden. ‘Men wil niet van bij het begin vernauwen’ door bijvoorbeeld uit te gaan van een bepaald gebouw in de stad dat nu reeds beschikbaar is via één van de partners. Tijdens de verkenning worden de doelstellingen gespecificeerd en/of uitgebreid uitgaande van de belangen van de partners. Er wordt een behoeftepeiling gepland bij ouders en winkeliers , onderzoek naar soortgelijke initiatieven wordt uitgevoerd, wettelijke kaders worden verkend, een nieuwe partner wordt aangesproken,…

KOLDERTOF Contactpersoon: Tony Schildermans Keinkesstraat 19 3600 Genk 089-35.53.35 In Kolder-tof werkt men aan een toffe wijk met een toffe school, waar kinderen gesteund door sterke en betrokken ouders opgroeien tot fijne jonge mensen. Vanuit een breed samenwerkingsverband wil men kinderen uit allochtone en/of kansarme gezinnen gelijke kansen bieden op een brede ontwikkeling. Dit betekent dat men de basisvaardigheden, sociale competenties, culturele participatie en kansen op motorische en creatieve ontwikkeling van deze kinderen wil stimuleren via een gezamenlijk programma. PARTNERS De werkgroep Kolder-tof, tevens de werkgroep onderwijs en opvoeding van het wijkontwikkelingsgebeuren, wordt gecoördineerd door de cel educatieve projecten van de Stad Genk. Contactpersoon van de Kolder-tof werking is Tony Schildermans, directeur van de Europaschool, directie @europaschool.telenet.be. De Europaschool (gemeensschapsonderwijs) is de enige school in de wijk Kolderbos. Van bij het begin van de projecten schoolopbouwwerk en het onderwijsvoorrangbeleid startte de Europaschool met bindingen te zoeken met de wijk, begeleidingsdiensten en de buitenschoolse educatieve partners en het wijkontwikkelingsgebeuren. Hieruit vloeide de Kolder-tofwerking voort. Concreet zijn volgende partners betrokken: Europaschool, Jeugdwerking Genk-Zuid vzw, Orthopedagogische groep Limburg- Campus Bethanië, WZW PAS Opvoedingswinkel, CLB Genk Maasland, Cel educatieve projecten van de Stad Genk, provincie Limburg dienst Welzijn, Rimo Kolderbos, Turkse Moskee van Kolderbos, stadswacht Kolderbos. CONTEXT De Kolder-tofwerking bevindt zich in Kolderbos, een sociale woonwijk in het zuiden van Genk. Kolderbos telt het grootste aantal sociale appartementen en woningen in Genk. De wijk werd oorspronkelijk opgezet als een doorgangswijk. Enerzijds is er dan ook een grote doorstroming in de wijk: jonge gezinnen krijgen hier een woning toegewezen in afwachting van de toewijzing van gezinswoningen in andere Genkse wijken. Anderzijds blijven er recent relatief meer gezinnen langer wonen. Het betreft dan vooral kansarme senioren en Vlaamse of Zuid-Europese gezinnen, vaak multiprobleemgezinnen. Het overgrote deel van de kleuters en de meerderheid van de veeleer Turkse en Marokkaanse kinderen van de wijk gaan naar school in de Europaschool, de enige school in de wijk. DOELEN De partners in dit project stellen zich de uitbouw van een toffe school en een toffe wijk tot doel, waar kinderen kunnen opgroeien tot fijne jonge mensen. Daartoe wenst men te werken aan de basisvaardigheden van de kinderen, meer bepaald aan hun sociale competenties en taalvaardigheid. Verder wenst men, vanuit het gebrek aan sociale cohesie in de wijk, meer intergenerationele contacten en sociale samenhang in de wijk te creeëren. Vanuit het netwerk werd vastgesteld dat er een te beperkt en weinig bekend vrijetijdsaanbod is voor de kinderen van deze wijk. Zo missen zij kansen op een gezonde motorische ontwikkeling, beweging, groepsvorming, taalontwikkeling en leefwereldverruiming. Het verhogen van de mogelijkheden tot vrije-tijdsbesteding is dan ook een derde doel.

In de school en in de wijk werd tot dusverre nog te weinig werkt gemaakt van duurzame processen van verantwoordelijkheid en inspraak geven. Men wil dan ook werken aan originele inspraakprocessen voor ouders en kinderen. Verder wil men het zelfbeeld van de kinderen en hun welbevinden thuis, op school en op straat verhogen. De werkgroep Kolder-tof wil binnen het concept van een Brede School de reeds bestaande werking dynamisch verderzetten en duurzaam verankeren. CONCRETE ACTIES In het kader van de vooropgestelde doelen wordt binnen het netwerk gewerkt aan een gezamelijke onderbouwende visie voor de Brede Koldertoffe School en aan een inspanningsverplichting voor elke Brede School-partner. Voorts zullen afspraken ivm afstemming van acties, gezamelijke vorming, evaluatie en meting worden gemaakt. Wat de basisvaardigheden betreft, wil men werk maken van een educatieve lijn van 0-12 jaar met extra aandacht voor de voorschoolse periode daar hier nog de grootste tekorten zijn. Naar vrijetijdsbesteding toe wordt enerzijds een structureel overleg opgezet met alle vrijetijds-en sportorganisaties (sport, cultuur, jeugdwerk). Hier worden ambities en aanpak van knelpunten en drempels besproken. Anderzijds zal bij specifieke doelgroepen naar de behoeften gepeild worden. Voorts wordt er werk gemaakt van een betere bekendmaking van het vrije tijdsaanbod naar de hele wijk en alle ouders toe. Het is ook de bedoeling om het vrije-tijdsmilieu meer gericht te betrekken op de thema’s taal en sociale competentie.

MARCO POLO GOES XXL Contactpersoon: Hedwige Lefeber Hollandstraat 13 2060 Antwerpen 0476-25.46.23 Marco Polo goes XXL wil de leerlingen die in SISO 2 Marco Polo school lopen, via actieve zelfontplooiing en ondersteunende participatie aan het maatschappelijke gebeuren een stevige basis bieden voor een geslaagde integratie in en deelname aan de maatschappij. Om dit te kunnen bereiken wordt uitgebreid samengewerkt met verschillende partners. PARTNERS SISO 2 Marco Polo (Stedelijk Onderwijs) trekt de kar van deze Brede School. Contactpersoon is hedwigelefeber @stbo-marcopolo.be. Partners waar deze school mee samenwerkt zijn Protestants Sociaal Centrum, Artsen zonder Grenzen, Stedelijke tolk- en vertaaldienst, Kleuterschool het Stampertje (Stedelijk Onderwijs), SIBSO Mytyl, Project Integratie Nieuwkomers Antwerpen PINA-18, CDO Noord, SENSOA, Rust- en verzorgingstehuis (RVT) De Bilzen en Monnikenhof Kinderdagverblijf Brabbel en Scoubidou, Steunpunt Tewerkstelling, Leerwerkplek garage (leercentrum automechanica voor allochtonen, anderstalige nieuwkomers), De Bouwerij (leercentrum voor langdurige werklozen), Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS), Buurtwerking en Winkelcentramanagment, Piazza dell’ arte, Vlaams netwerk Armoede, SOS kinderdorpen. CONTEXT SISO 2 Marco Polo is een school voor beroepssecundair onderwijs, tweede en derde graad Mode, Verzorging en Gezinsmanagement. Verder zijn er Onthaalklassen Nederlands voor anderstalige nieuwkomers en de schakelklas voor ex-OKAN leerlingen. Deze school bevindt zich in wijk 'De Bilzen', aan de rand van de Antwerpse Seefhoek. De school biedt een getrouwe reflectie van de Antwerpse grootstedelijke problematiek. Aspecten als kansarmoede, diversiteit, interculturaliteit, taalarmoede, socio-emotionele problematieken maken er de dagelijkse realiteit uit. 95 % Van de leerlingen is niet in het bezit van de Belgische nationaliteit of is niet van Belgische herkomst. In totaal zijn er leerlingen van 37 verschillende nationaliteiten aanwezig. Marco Polo streeft er voortdurend naar om van deze schat aan culturele diversiteit een meerwaarde te maken. DOELEN Marco Polo wil werken aan de maatschappelijke bewustwording van leerlingen en hun actieve rol in deze maatschappij ontwikkelen. Men stelt zich tot doel het wederzijds begrip tussen de leerlingen en de diverse actoren te verbeteren en het zelfbewustzijn en zelfbeeld van de leerlingen en hun familie te vergroten. Verder wenst men de ouderparticipatie nog aanzienlijk te verbeteren. Er werd reeds werk gemaakt van de samenwerking met ouders van OKAN-leerlingen (OnthaalKlas Anderstalige Nieuwkomers). Men wil nu de ouders van de reguliere werking sterker betrekken en de bestaande samenwerking nog verbreden. Een aantal leerlingen uit de aangeboden beroepsrichtingen maakten een negatieve studiekeuze, waardoor de gekozen richting niet aansluit bij hun interesses. Hier werkt men aan door een traject aan te bieden dat hen kritisch en zelfredzaam voorbereidt op hun individuele toekomst binnen de maatschappelijke context. Vanaf september 2006 wordt dan ook een derde graadsopleiding Gezinsmanagement opgericht. Een groot deel van het curriculum wordt ingenomen door maatschappijgebonden vakken waarvoor intensief zal worden samengewerkt met een uitgebreid netwerk van partners. De leerlingen die in Marco Polo school lopen hebben nood aan alternatieve leermethodes en aangepaste trajecten. Binnen een zeer ruim buurtnetwerk wil men de leerlingen kansen bieden om de op school verworven vaardigheden in een maatschappelijke relevante context

toe te passen en te verfijnen. Voorts wordt gewerkt aan de uitbouw van de zorglijn en een rijke en gediversifieerde dagstructuur voor de leerlingen. Tenslotte wil men de leerlingen en hun ouders laten kennis maken met het sociale netwerk waarop zijn voor hun specifieke problemen een beroep kunnen doen en hen instrumenten aanreiken waardoor ze -in groeiende zelfstandigheid- zelf oplossingen kunnen vinden en gebruiken. CONCRETE ACTIES De opleiding Gezinsmanagement, derde graad wordt opgestart en de opleiding schakelklassen als brugjaar voor ex-okanleerlingen wordt verdergezet. Aangepaste leermethodes krijgen hun gestalte in het project “Samen denken in Beroep”, het uitwerken van alternatieve vormen van evaluatie en het leren kiezen via sleutelfiches. In relatie tot de ouders en het gezin wordt aan moeders van de leerlingen de kans geboden om één maal per week lessen te volgen in de school (Nederlands of Maatschappelijk Emancipatorisch Functioneren en creativiteit met kinderen). Leerlingen en hun ouders worden tevens materieel, logistiek en administratief ondersteund: ze worden doorverwezen naar gespecialiseerde instanties en geholpen met hun briefwisseling. Er worden huisbezoeken gerealiseerd om ouders zoveel als mogelijk te betrekken bij de school. I.s.m. de vaders van de leerlingen wordt een klusjesatelier opgericht en er wordt werk gemaakt van interculturele projecten i.s.m. de ouders van de leerlingen. De toonmomenten van deze projecten worden zoveel als mogelijk geïntegreerd in de buurtwerking. Op vlak van vrijetijdsbesteding wordt de bestaande samenwerking verdergezet en het netwerk uitgebreid. Leerlingen worden gestimuleerd de vrije tijdswerking in hun buurt en stad te leren kennen. Allerlei samenwerkingen met partners worden opgezet of verdergezet: de samenwerking met de kleuterschool waarbij leerlingen van Marco Polo verkleedkledij en soep maken voor kleuters, het retoucheatelier wordt uitgebreid naar de buurtwerking, er wordt gewerkt aan soepbedeling voor daklozen, verder is er aandacht voor een bejaardenwerking waarbij twee zeer belangrijke bevolkingsgroepen uit de buurt van de school elkaar leren kennen en waarderen.

Maximale kansen voor doelgroepkinderen in de brede basischolen van St.-Niklaas Contactpersoon: Wim Piquer Ped. Begeleider Scheldedreef 11 9200 Grembergen 0475-25.77.63 “Er gebeurt veel maar al te vaak versnipperd”. “We willen wel graag doelgroepleerlingen in onze club maar ze komen niet”. “We zoeken naar mogelijkheden om studenten competenties te laten verwerven betreffende contacten met ouders”. Het zijn slechts enkele van de vragen die de initiatiefnemers ertoe hebben aangezet om in St-Niklaas een project Brede School op te starten. De ambitie bestaat erin om op termijn te komen tot een sectoroverstijgend netwerk waarin ervaringen en expertise kunnen worden uitgewisseld met betrekking tot het opzetten van een divers en laagdrempelig aanbod voor kinderen. In de weg daar naartoe worden twee deelprojecten opgezet. Het eerste krijgt vorm vanuit de lerarenopleiding met de bedoeling studenten door middel van huiswerkbegeleiding ervaringen te laten opdoen in contacten met ouders. Het tweede richt de aandacht op sport en het onderzoeken van mogelijkheden om een laagdrempelig aanbod te creëren en doelgroepleerlingen aan te trekken. Beide deelprojecten starten nieuw op. Partners De algemene coördinatie van het project is in handen van een dagelijks bestuur waarin vertegenwoordigers uit verschillende maatschappelijke geledingen zetelen. Voor de twee deelprojecten wordt een coördinator aangeworven die instaat voor de dagelijkse gang van zaken. Deze coördinatoren zullen rapporteren aan en samenwerken met een stuurgroep waar de betrokken partners deel van uitmaken. Betrokken partners in het project zijn de Katholieke Hogeschool St. Lieven Lerarenopleiding, basisscholen in de regio St-Niklaas voornamelijk uit het Vrij onderwijs, en in mindere mate uit het stedelijk en gemeenschapsonderwijs en basketbalclub Condors. Tevens worden organisaties als het Vrij CLB, het LOP Waasland, de dienst Welzijn van de Stad St-Niklaas, het Rode Kruis, poorten en Bruggen, Horizon en Regenboog betrokken bij de uitwerking van het project. Contact: Wim Piqueur (pedagogisch begeleider VVKBaO), wim.piqueur @pandora.be en Heidi Huysveld (lector KAHO St. Lieven St-Niklaas), heidi.huysveld @kahosl.be Context In dit project wordt er samengewerkt met verschillende basisscholen : voor de sportclub is dit met meerdere basisscholen van de stad St.-Niklaas van verschillende netten ; voor de hogeschool gaat dit over hun contractscholen, die ook tot een eind buiten St.-Niklaas gelegen zijn. Elke school waarmee wordt samengewerkt heeft zijn eigen specifieke situatie qua ligging en buurt en populatie. Dit is dus moeilijk algemeen aan te geven. Uiteraard proberen we in de scholen waarmee we samenwerken, vooral de focus te leggen naar de doelgroepleerlingen. Deze percentages verschillen natuurlijk ook heel sterk van de concrete ligging van de school. Doelen Het project streeft ernaar om de doelgroepkinderen van de St.-Niklase basisscholen mogelijkheden te bieden tot deelname aan een brede waaier van laagdrempelige en toegankelijke activiteiten zowel tijdens als buiten de schooluren. Deze globale doelstelling wordt verder uitgewerkt in drie deelprojecten. Een korte beschrijving:

Deelproject 1 richt zich op de bestrijding van kansarmoede door het opzetten van huiswerkbegeleiding voor studenten uit de lerarenopleiding. Verschillende doelen worden daarbij nagestreefd: • het bevorderen van de betrokkenheid van ouders en het stimuleren van hun ondersteunende rol, alsook het bevorderen van een positieve betrokkenheid van de kinderen bij het schoolgebeuren • binnen de basisscholen werken aan een positieve omgang met kansarme leerlingen en hun ouders en dit structureel inbedden in het schoolgebeuren • aan studenten uit de lerarenopleiding de kans bieden om de nodige competenties te verwerven in het omgaan met diversiteit bij leerlingen en ouders, en als hogeschool daarvoor de nodige expertise verwerven • het bevorderen van samenwerking met welzijnsorganisaties rond het werken met kansarme gezinnen. Deelproject 2 richt zich op het aantrekken van doelgroepleerlingen binnen de basketbalclub Condors (en mogelijks ook andere sportverenigingen) door: • het toegankelijker maken van de sportactiviteiten • het uitwerken van drempelverlagende maatregelen • een gerichte rekrutering van sportief talent • een inventarisatie van valkuilen bij het drempelverlagend werken naar doelgroepkinderen toe Deelproject 3 heeft de ambitie om op iets langere termijn in St-Niklaas te bouwen aan een breed netwerk dat erop gericht is: • een toegankelijk en divers aanbod voor doelgroepkinderen te realiseren • een toename van doelgroepkinderen in het ledenbestand van sportieve en culturele organisaties te realiseren • een wisselwerking tussen organisaties op gang te brengen aangaande het opzetten en uitwerken van laagdrempelige activiteiten en het op elkaar afstemmen van hun aanbod Acties Het project start volledig nieuw op, zowel in zijn globaliteit als in de deelprojecten. Welke acties zullen nodig zijn om bovenstaande doelen te realiseren, zal voor de betrokken partners een belangrijk aandachtspunt zijn doorheen de uitwerking van dit project. In algemene termen kunnen de vooropgestelde activiteiten voor de verschillende deelprojecten als volgt worden omschreven: Deelproject 1: Aan gezinnen van doelgroepkinderen de mogelijkheid bieden tot ondersteuning aan huis door studenten van de lerarenopleiding. Deelproject 2: Het opzetten van laagdrempelige activiteiten op school en daarbuiten om het ledenbestand van een sportclub te laten evolueren naar een weerspiegeling van de populatie van de stad en de buurt. Deelproject 3: Het opzetten van een sectoroverstijgend netwerk waarin ervaringen en expertise worden uitgewisseld om te komen tot een gevarieerd en laagdrempelig aanbod voor alle kinderen.

NETWERK IMS BORGERHOUT Contactpersoon: Paul Geert IMS Turnhoutsebaan 226 2140 Borgerhout 03-236.91.07 In het Netwerk IMS Borgerhout neemt het Instituut Maria Stella Sint Agnes het voortouw om samen met andere partners de negatieve spiraal te doorbreken waarin heel wat Borgerhoutse jongeren zich bevinden. Het motto van het Netwerk IMS luidt: op heel veel fronten actie ondernemen zodat de jongeren en de buurt merken dat er voortdurend dingen in beweging zijn en dat ze daar deel van uit kunnen maken. Netwerk IMS wil in dit proefproject op verschillende vlakken een dynamiek op gang brengen: het wil jongeren meer kansen geven tot vrijetijdsbesteding, het wil leerlingen, ouders en de buurt meer betrekken bij het schoolgebeuren en het wil zowel de jongeren als de buurt de mogelijkheden leren kennen van ICT. PARTNERS De secundaire school Instituut Maris Stella Sint Agnes (vrij onderwijs) trekt de kar en neemt de coördinatie van dit proefproject voor haar rekening. Contactpersoon is Paul Geerts, directeur IMS, [email protected] De school wil in een netwerk samenwerken met een reeks partners die in de buurt van de school actief zijn: De Acht (Antwerps Minderhedencentrum), Job/Kids vzw oud Borgerhout, Buurtwerking De Shelter, Safina vzw, Dar Es Salaam vzw, Winkeliersvereniging Voorstad vzw, Agora vzw, BorgerhouDt van Mensen vzw, Roma, CVO (centrum voor volwassenonderwijs). CONTEXT Het IMS is met 2 vestigingsplaatsen gelegen op de Turnhoutsebaan in Borgerhout. De school telt 536 leerlingen waarvan de grote meerderheid een allochtone achtergrond heeft. De ligging van de school binnen Borgerhout maakt dat de meeste leerlingen uit risicogroepen inzake kansarmoede komen. De jongeren hebben het gevoel sociaal en economisch niet mee te tellen en krijgen vaak op jonge leeftijd al af te rekenen met schoolachterstand. Toenemende frustratiegevoelens, spijbelen, demotivatie, deviant peergroupgedrag zijn significante signalen. Het schoolteam van IMS heeft al een traditie in het opzetten van positieve acties om ondanks de soms moeilijke context de jongeren te motiveren en te emanciperen. DOELEN Het proefproject Netwerk IMS in Borgerhout stelt zich een hele reeks doelstellingen die gebundeld kunnen worden rond drie pijlers. 1. vrijetijdsbesteding en vorming jongeren jongeren sociaal en cultureel competent maken hen versterken in hun doorstroming naar de arbeidsmarkt een positief leer- en leefklimaat creëren binnen en buiten de school

• • •

• •

een aangename en multifunctionele ontmoetingsplaats ter beschikking stellen een goed en laagdrempelig vrijetijdsaanbod uitbouwen en de jongeren en hun omgeving sensibiliseren om er gebruik van te maken

2. ouder- en buurtbetrokkenheid de participatiekansen van de leerlingen in de buurt verhogen de samenhang tussen school en buurt versterken ouders meer betrekken bij de leefwereld van de jongeren op school extra studieondersteuning realiseren om de doorstromingskansen van de jongeren te vergroten

• • • •

3. uitbouw netwerk IMS een constructief samenwerkingverband tussen school, ouders, buurt en culturele en sociale instanties (verder) uitbouwen en versterken

•

CONCRETE ACTIES Dit proefproject zal talrijke en diverse acties ondernemen die zich situeren binnen de 3 vooropgestelde pijlers. In het kader van de uitbouw van de vrijetijdsbesteding en van de vorming van de jongeren zet het netwerk IMS een multifunctionele ontmoetingsruimte op, organiseert het vormingen om de participatie van jongeren te versterken in "a classroom of difference", is er een impulsproject rond jobtoeleiding, een aanbod van vrijetijdsactiviteiten en de start van een jongeren internetcafé. Om de buurtbetrokkenheid te verhogen, onderneemt het netwerk acties met buurtwinkelvereniging, organiseert het cursussen internet, werkt het mee aan voorbereiding van het buurtfeest, enzoverder. De ouderbetrokkenheid wordt versterkt lessen Nederlands voor de ouders, door een samenwerking met partners voor oudercontacten enzoverder. Het netwerk zet ook huiswerkbegeleiding op poten.

de de via de

Voor de uitbouw van een goed draaiend netwerk gaat men verschillende bestaande en nieuwe netwerken coördineren, nieuwe netwerken met schoolgebonden partners.

Op naar Nieuw Gent! Contactpersoon: Ethel Thuyn Stad Gent Jubileumlaan 215 B 9000 Gent 09-235.09.65 Een ‘nieuw’ proefproject, hoewel… ontstaan uit voormalige projecten en samenwerkingen in de buurt. Het proefproject draait in de eerste plaats om kunst op school en in de buurt in samenwerking met de kinderen, leerkrachten, ouders, buurtbewoners en -organisaties enerzijds en meertaligheid op school en thuis anderzijds. Ook al in nauwe samenwerking met ouders en leerkrachten. Maar er is meer. De partners willen ook werken aan de uitbouw van een buurtnetwerk. Zo plannen sommige partners binnen hun eigen werking in te spelen op thema’s van anderen in de buurt, bijvoorbeeld gezondheid. Via die thematische verbindingen tussen acties voor verschillende doelgroepen en op verschillende plekken in de buurt, wil men de netwerkvorming en de kijk op de buurt van de leerkrachten en van de buurtbewoners zelf positief beïnvloeden. Partners Onderwijspartners zijn onder andere twee basisscholen die op een steenworp van elkaar liggen: Basisschool De Panda (Stedelijk Onderwijs) en Basisschool Sint-Paulus (Vrij Onderwijs). Daarnaast is er ook de Projectgroep Nieuw Gent van Werken aan Onderwijs, Cultuur en Kunst (WOCK) van de Pedagogische Begeleidingsdienst van de stad Gent (PBD). Partners uit andere sectoren zijn: Intercultureel Netwerk Gent (ING), uit Jeugd: Jong VZW met deelwerkingen Speel-o-theek Snuffel, ’t Leebeekje VZW en Jongerenontmoetingscentrum Nieuw Gent. Er zijn verder: Dagverblijf De Panda en Welzijnsbureau Nieuw Gent met diverse organisaties en diensten, o.a. Inloop-Team Reddie Teddy, Dienst Buurtwerk Nieuw Gent, Samenlevingsopbouw Gent, Wijkresto & co,… Contactpersonen zijn beide basisscholen, depanda.dir @gent.be en sintpaulus.dd @telenet.be. Coördinatie gaat uit van de dienst WOCK, ethel.Thuyn @Gent.be. Context De wijk Nieuw Gent maakt deel uit van een verstedelijkt gebied met voornamelijk sociale huisvesting binnen de 19de eeuwse gordel van Gent. De ouders van de kinderen op school zijn veelal laag opgeleid. Er is een hoge graad van werkloosheid en sociale problemen. De lokale diensten, organisaties en scholen liggen heel centraal in de wijk en op wandelafstand van elkaar. Er is een traditie van samenwerken ontstaan tussen de scholen en diverse diensten en organisaties in de buurt. Daarbij wordt een poging gedaan om bewoners te laten deelnemen aan een brede waaier van activiteiten. De kinderen hebben er echter slechts beperkte mogelijkheden om zich te ontplooien op gebied van sport, muziek, cultuur, zinvolle vrijetijdsbesteding, enzovoort. Langzaam komen er diverse activiteiten voor kinderen en jongeren op gang. Tijdens een bevraging in februari 2006 gaven ouders en buurtbewoners aan dat zij een gevarieerd vrijetijds- en sportaanbod voor kinderen in de buurt missen. Ter voorbereiding van een op maat gesneden project over omgaan met meertaligheid thuis en op school, alsook over taalvaardigheid in het algemeen, werden intensieve gesprekken gevoerd met ouders en met leerkrachten en enquêtes afgenomen door het ING.

Doelen Het proefproject wil een stimulerende leer- en leefomgeving voor kinderen creëren in en buiten de school en de school(m)uren door een brug te slaan tussen het onderwijs en de diverse buurtorganisaties. ƒ De doelstellingen op schoolniveau zijn gericht op het ontwikkelen van muzische creativiteit en meervoudige intelligentie bij de kinderen met het oog op toeleiding naar het Deeltijds Kunstonderwijs. Verder wil men er ook het Bredeschoolidee om binnenschoolse en buitenschoolse activiteiten op elkaar af te stemmen ontwikkelen. Dit via een netoverschrijdende werking tussen de scholen. ƒ Op buurtniveau streeft het proefproject naar ontwikkelen van een buurtgerichte dynamiek vanuit de scholen en het bevorderen van sociale cohesie. Daartoe wil men een netwerk ontwikkelen tussen buurtwerk, jeugdwerk, onderwijs,… ƒ Verder wil het project ook ouderparticipatie bevorderen, onder andere via samenwerking tussen ouders en kleuterleidsters rond meertaligheid en het betrekken van ouders bij de kunstwerkingen op school en in de buurt. Acties Het proefproject speelt bij de concrete uitwerking van de doelen in op de plaatselijke behoeften en de al genomen initiatieven. De verbindingen tussen verschillende contexten waar kinderen deel van uitmaken staan erin centraal. Er zijn drie grote lijnen. ƒ Kunstkaravaan op school - Beeldende kunst Op basis van een verkenning in de buurt door het WOCK-team wordt in één klas van elk van beide scholen – de een keer met de eigen klas, een andere keer over de scholen heen - aan de slag gegaan rond het thema ‘plekken’. Deze plekken zijn letterlijk plaatsen in de omgeving van beide scholen. De kinderen vullen zelf in wat die ‘plek’ voor hen betekent en staan in voor de omzetting ervan in muzische vorm. Dit wordt door de klasleerkracht en het WOCK-team gecommuniceerd naar de anderen van het team. Zodat iedereen weet waarover het gaat en ook andere klassen in dezelfde richting kunnen werken. Er wordt gedacht aan een voorstelling van de resultaten aan de buurt en de ouders. ƒ Sociaal-artistiek werk in de buurt - Multimediale werkvormen en drama Een tweede deel van dit team zet in samenwerking met buurtorganisaties en bewoners een kunstproject op in de buurt. Hierbij worden multimediale werkvormen gehanteerd. Gedacht wordt aan wijk-TV. Een derde lid van het WOCK-team gaat buiten de schooluren aan de slag met drama. De deelnemende kinderen kiezen er vrijwillig voor. Ze komen van beide scholen. Bovenstaande acties streven naar een tweerichtingsverkeer. De acties die starten in de scholen zullen ook te zien zijn op straat, op de mee te ontwikkelen wijkTV... En vice versa: wat op buurtniveau wordt ontwikkeld komt via de kinderen en ouders ook spontaan in de scholen terecht. ƒ Meertaligheid bij kleuters/jonge kinderen op school en thuis Op basis van de voorgaande bevraging en de wensen van de schoolteams worden twee schoolspecifiek projecten uitgewerkt over ‘omgaan met meertaligheid van kleuters/jonge kinderen op school en thuis’. De acties richten zich enerzijds tot ouders en kinderen zelf. En vinden plaats buiten de school en afhankelijk van school tot school ook in de klas in samenwerking met de kleuterleidsters. Anderzijds komt er ook een aanbod ten aanzien van de schoolteams zelf bijvoorbeeld in de vorm van uitwisselingen, vorming,… Momenteel is men stevig aan het brainstormen, wisselt men onderling informatie uit, gaat men aan de slag met bewoners en kinderen, werkt men gezamenlijk concrete activiteiten uit, zoekt men naar gezamenlijke thema’s en strategieën, naar bestaande en nieuwe communicatiemogelijkheden, …

PARTNERS IN MOLENBEEK (PIM) PILOOTPROJECT Contactpersoon: Jan Verheyden SMAR vzw Delaunaystraat 58 b 14 1080 Brussel Sinds jaar en dag werken in "Oud Molenbeek" vele organisaties aan het bestrijden van kansarmoede en aan het verbeteren van de leefbaarheid in kwetsbare buurten. Deze organisaties hebben elkaar in het verleden ook al gevonden om bepaalde problemen aan te kaarten bij de overheid en om ze samen aan te pakken. Met dit proefproject willen de Partners in Molenbeek hun onderlinge samenwerking en complementariteit uitbreiden en verbeteren. Het PIM Pilootproject wil er alles aan doen om de Molenbeekse kinderen en jongeren maximale kansen op ontwikkeling en participatie te bieden. Ze willen de kinderen en de jongeren én hun directe omgeving zowel in de vrije tijd als in relatie tot het schoolgebeuren ondersteunen. PARTNERS Bij dit pilootproject zijn een heleboel partners uit verschillende sectoren betrokken. Er is een netoverschrijdende mix van basisscholen: Basisschool De Klimpaal (gemeenschapsonderwijs), Basisschool Vierwinden (vrij onderwijs), Basisschool Windroos (gemeentelijk onderwijs). Ook de niet-onderwijssectoren zijn goed vertegenwoordigd door zeer diverse partners: de werkgroep PIM (Partners in Molenbeek), Molenbeekse Ouders voor Vrijetijd In het Nederlands (MOVIN), Gemeenschapscentrum de Vaartkapoen, Huis van Culturen en sociale samenhang, Buurtsport Brussel, enkele Instellingen voor Buitenschoolse Opvang, IBO De Verliefde Wolk en IBO Havenwijk, Jeugdhuis Centrum West, wijkgezondheidscentrum De Brug, Chiro Jijippeke, Schoolopbouwwerk Molenbeek, Vrouwenorganisatie Caleidoscoop+ en ten slotte SMaR vzw (Studie voor Maatschappelijke ruimte). Het is deze laatste partner, SMaR, die voorlopig contactpersoon is en de coördinatie van het project op zich neemt in afwachting van het oprichten van een stuurgroep en het aanstellen van een coördinator. E-mail: [email protected]. CONTEXT Oud Molenbeek heeft een zeer grote allochtone gemeenschap. De kinderen worden opgevoed in de rijkdom van hun eigen cultuur en tradities, maar armoede en kansarmoede zorgen ervoor dat ze een sociale, emotionele en culturele achterstand oplopen nog voor ze aan hun schoolcarrière beginnen. Gezinnen leven vaak in te kleine huizen. Kinderen hebben te weinig bewegingsruimte. Bovendien kampt Molenbeek met een tekort aan buitenschoolse opvang en activiteiten voor kinderen en jongeren. De kloof tussen de talen die de kinderen in het thuismilieu gebruiken enerzijds en de schooltaal Nederlands anderzijds maakt het er niet makkelijker op om op school mee te kunnen. DOELEN De partners in dit proefproject stellen zich tot doel maximale participatie- en ontwikkelingskansen te bieden voor de kinderen en jongeren in Oud Molenbeek. Ze willen emancipatorische processen op gang brengen en kinderen en jongeren leren zich te engageren voor zichzelf, voor elkaar, voor de buurt en voor de samenleving in het algemeen. Het PIM-pilootproject wil een omgeving creëren die kinderen en jongeren constant intellectueel, emotioneel en sociaal uitdaagt, die hen kansen geeft om zich maximaal te

ontplooien. Een geïntegreerd vrijetijdsbeleid, een maximale ondersteuning van de kinderen en de jongeren en de ondersteuning van de ouders en de omgeving in de opvoeding van hun kinderen moeten deze omgeving tot stand brengen. Om deze ambitieuze doelen te bereiken willen de partners een kwalitatieve meerwaarde creëren door meer en beter samen te werken en door elkaar aan te vullen en te versterken. Deze structurele samenwerking moet nieuwe dynamieken in de buurt op gang brengen en de sociale cohesie versterken. CONCRETE ACTIES Een aantal acties in het PIM-pilootproject staan in het teken van de uitbouw van het netwerk: aanwerven van een coördinator, zoeken naar een onafhankelijke ruimte, afstemmen tussen organisaties en opstart samenwerking, organiseren van vormingen en stages binnen het netwerk, enzoverder. Daarnaast gaan de partners werken aan het uitbouwen en bekend maken van een uitgebreid en gevarieerd vrijetijds- en ondersteuningsaanbod: uitbouwen van een vrijetijdsaanbod na school, op school, gedurende de week, tijdens het weekend, in de vakantieperiodes; ontwikkelen van een communicatiestrategie: huisstijl, een uitnodigingsstrategie, een gezamenlijke brochure en infodagen; uitbreiden van een begeleiding met consult- en doorverwijzing; organiseren van opvoedingsondersteuningsmomenten educatieve projecten die ontwikkeld worden vanuit de school in relatie tot de buurt ICT-ontwikkeling bij (kansarme) ouders enzoverder

•

•

• • • • •

SPELEN IN VERBONDENHEID Contactpersoon is [email protected]. Vrije basisschool Voorzienigheid Fabrystraat 40 02 772 60 97 In de Brusselse wijk Kuregem leveren een heleboel mensen zowel in het onderwijs als daarbuiten al jarenlang inspanningen om kinderen zoveel mogelijk ontwikkelingskansen te bieden. De basisschool Voorzienigheid wil met dit proefproject het welbevinden van haar leerlingen vergroten en de ouders meer betrekken bij het schoolgebeuren. Ze wil dit doen door bestaande samenwerkingsverbanden te versterken en met elkaar te verbinden in een platform van partners. In het proefproject staan spel en sport centraal, zowel tijdens de middagpauze, na school als op zaterdagnamiddag. Bij het spelen vormt de aandacht voor taalstimulering een rode draad. PARTNERS De basisschool Voorzienigheid (vrij onderwijs) neemt als enige onderwijspartner de coördinatie van het project op zich. De realisatie van het project gebeurt in samenwerking met vzw Buurtsport (sport), vzw Walala (spelotheek) en Ket In Kuregem (KIK) (naschoolse opvang). Verder wil de school ook samenwerken met de andere partners die dag in dag uit actief zijn in Kuregem. CONTEXT De Voorzienigheidsschool is gelegen in de Brusselse wijk Kuregem. De schoolbevolking bestaat voor 99% uit allochtone kinderen met zeer verschillende culturele achtergronden. Vaak krijgen de kinderen te kampen met een combinatie van problemen: kansarmoede, wisselende gezinssamenstelling, sociaal-emotionele problemen, taalproblemen, leerachterstanden. Door deze problemen blijven kinderen geregeld weg van school. Ondanks de vele inspanningen door de school en door de externe partners, kan het welbevinden van de kinderen en de ouderbetrokkenheid nog verbeteren. DOELEN Dit proefproject stelt zich als algemeen doel om het onderling overleg en de samenwerking tussen de partners te versterken. Ze wil zo de beschikbare middelen en mogelijkheden beter op elkaar afstemmen en benutten. Binnen dit samenwerkingsverband wil het project de zelfspeelzaamheid van kinderen bevorderen. Door kennis te maken met een gevarieerd aanbod van spelinhouden en toffe manieren van spelen, zullen de kinderen zich beter in hun vel gaan voelen en sociaal vaardiger worden. Via sport en spel wordt ook de taalvaardigheid van de kinderen gestimuleerd. CONCRETE ACTIES Het proefproject 'Spelen in verbondenheid' gaat van start met de oprichting van een platform met maandelijkse vergaderingen. Hier kunnen de partners elkaar informeren over hun activiteiten en aanpak en afspraken maken over samenwerking.

Daarnaast worden de activiteiten voor de kinderen uitgewerkt. Het gaat over dagelijkse middagactiviteiten op de speelplaats en in de spelotheek en wekelijkse sport- en spelactiviteiten op zaterdagnamiddag. Na het eerste proefjaar zal het platform de werking evalueren om samen te komen tot een planning en gemeenschappelijke aandachtspunten. Het aanbod van activiteiten voor de kinderen zal worden uitgebreid, verdiept en structureel verankerd.

Sport Maakt Sociaal (SMS) Contactpersoon: Anne Smeyers Gazometerstraat 2 3500 Hasselt 011-85.05.30 Het proefproject SMS Hasselt vertrekt van de ervaring dat sport een positieve invloed heeft op de ontwikkeling van kinderen. Daartegenover staat de vaststelling dat het vooral kansrijkere kinderen zijn die buitenschools deel uitmaken van een sportclub en dat doelgroepleerlingen veel minder sporten in verenigingsverband. De basisschool en de middenschool Lyceum Hasselt willen hun leerlingen de kans bieden om zich breed te ontwikkelen via een uitgebreid sportaanbod zowel binnen het lessenpakket op school als buitenschools. Beide scholen werken samen met de lokale sportclubs om ervoor te zorgen dat de sportieve begeleiding van de leerlingen op een professionele manier gebeurt. Men wil op die manier de leerlingen ook laten proeven van het sporten in verenigingsverband en zo de drempel naar de sportclubs verlagen. Partners De basisschool en de middenschool Lyceum Hasselt (Gemeenschapsonderwijs) leiden dit proefproject en werken voor de uitwerking ervan samen met lokale sportclubs. Het gaat om sporten als handbal, schermen, tennissen, tafeltennis, volley,… Het aanbod verandert en groeit nog steeds aan. Een andere 'sportieve' partner in het project is de sportdienst van de Stad Hasselt. Er wordt ook samengewerkt met de Limburgse (top)-sportschool (KA2)t. Naast sportieve partners zijn er ook die vanuit een andere invalshoek meewerken om samen een breder draagvlak te creëren. We noemen er enkele: het Steunpunt voor Opvoeding en Onderwijs, de Vereniging voor Natuur en wetenschap, de Provinciale bibliotheek,... Contactgegevens van de projectleiders zijn: Mevr. Anne Smeyers, Directeur BS Lyceum, BS @lyceum-hasselt.be en Dhr. Tony Fels, Directeur MS3 Lyceum, t.fels @lyceum-hasselt.be. Context De basisschool Lyceum ligt midden in de stad Hasselt en is een multiculturele school met 43% doelgroepleerlingen. Deze kinderen wonen voor het merendeel in twee nabij gelegen wijken. De middenschool telt 18 % doelgroepleerlingen. Aangezien ze enkel voorbereidt op verdere studies in twee athenea biedt ze enkel de A-stroom aan. De niet-doelgroepleerlingen komen voornamelijk vanuit de Hasseltse randgemeenten. Er bestaat een vrij grote kloof tussen de mogelijkheden van de doelgroepleerlingen enerzijds en de niet-doelgroepleerlingen anderzijds. Dit komt tot uiting in de financiële mogelijkheden van beide groepen. Het sportaanbod tennis bijvoorbeeld vraagt van de ouders geen onbelangrijke financiële bijdrage. Niet iedereen kan hier even gemakkelijk aan tegemoet komen. De huidige sporten die door doelgroepleerlingen voornamelijk worden beoefend zijn gevechtsporten en voetbal. Beide sporten gebeuren in clubverband. Doelen SMS stelt zich tot doel vruchtbare synergieën te ontwikkelen tussen de school en andere relevante sportieve actoren om tot een aangenaam en afwisselend sportaanbod voor alle kinderen te komen. Het proefproject wil bij kinderen en jongeren een bewegingscultuur tot stand brengen zowel op school als thuis.

Doel is niet enkel de fysieke en psychische gezondheid van de jongeren positief te beïnvloeden, maar ook hun creatieve, probleemoplossende, motorische en sociale vaardigheden te stimuleren. Via sporten in clubverband en buurtgerichte projecten met een grote zichtbaarheid wil SMS er eveneens voor zorgen dat de omgeving een positief beeld krijgt van de kansarme leerlingen. Concrete acties Zowel de basisschool als de middenschool voorzien binnen de schooluren 2 uur lichamelijke opvoeding en 2 uur keuzesport. Om die uren in te vullen en uit te werken bouwt SMS een netwerk uit met de lokale sportclubs handbal, volleybal, basketbal, tennis, voetbal, schermen en tafeltennis. Buitenschools kunnen de kinderen kiezen voor 2 aanvullende uren sport en worden er recreatieve tornooien georganiseerd waarbij de leerlingen van de school zelf tegenspelers zoeken uit andere scholen. Ook dit gebeurt in samenwerking met de sportclubs. Daarnaast zullen de scholen infoavonden organiseren met de clubbesturen en de trainers van de lokale sportclubs en infomomenten voorzien voor ouders en kandidaat-sporters.

Vlaggen en Wimpels Plus Contactpersoon: Tijl Bossuyt De Veerman Kronenburgstraat 34 2000 Antwerpen 03-290.69.66 Vlaggen en Wimpels ging in 1998 van start als project rond actieve kunstbeoefening en buurtgerichte actie in basisscholen en is dan ook geen onbekende meer. Het project is bestemd voor scholen met een hoge concentratie aan allochtone leerlingen en/of scholen in kansarme wijken. Kunstenaars gaan aan de slag in de school en gaan samen met het team de uitdaging aan om de relatie met de buurt (nieuw) leven in te blazen en dit tegelijk te vertalen naar het leerproces van de leerlingen. Met de opkomst van het Brede Schoolconcept in Vlaanderen groeide de vraag naar het potentieel van de gehanteerde methodieken en opgedane ervaringen. Vlaggen en Wimpels gaat in een Plus-vorm nu zelf de uitdaging aan om de komende jaren de mogelijkheden en grenzen van het eigen concept te verkennen. Partners Het project wordt sedert het begin in goede banen geleid door De Veerman vzw, in de persoon van Tijl Bossuyt, die voor Vlaggen en Wimpels Plus wordt bijgestaan door Karel Moons, die reeds als kunstenaar in het project actief is: info @deveerman.be Vier scholen stappen in voor Vlaggen en Wimpels Plus: • De Wereldschool, Antwerpen • De Griffel, Maasmechelen • De Vlinder, Genk • De Hoeksteen, Boom Lokaal werken de scholen samen met tal van buurtorganisaties, verenigingen, wijkbewoners, culturele instellingen, … op meer of minder structurele manier, op eigen initiatief of op vraag van anderen, rond schoolse alsook rond maatschappelijke thema’s; Context Iedere school is begaan met het opnemen van een buurtgerichte functie, het versterken en uitbouwen van lokale sociale netwerken en dies meer. De scholen verschillen evenwel onderling sterk in hun context. Dat is een bewuste keuze. Buurtgericht werken in een stedelijke context heeft immers andere mogelijkheden en beperkingen dan deze die men heeft in een geïsoleerde wijk in een gemeente. De Wereldschool is een echte stadsschool is, gelegen in een zeer cultureel en etnisch diverse buurt in Antwerpen Zuid. De Griffel ligt in een sociale woonwijk met veel derde en vierde generatie Turken en Marokkanen. Kansarmoede en werkloosheid en een beperkt sociaal netwerk typeren deze wijk. De Hoeksteen te Boom ligt vanwege voormalige industriële activiteiten eveneens in een streek met een hoge werkloosheid. Het rijke industriële verleden biedt evenwel ook interessante aanknopingspunten. De Vlinder in Genk is een eerder kleine school met twee vestigingsplaatsen gelegen in buurten met een zeer hoge concentratie allochtonen. Recrutering gebeurt uit een groot gebied. Van een directe buurt met rijke aanknopingspunten is veel minder sprake. De problematieken én opportuniteiten in dergelijke context krijgen doorgaans veel minder aandacht dan deze in een stedelijke context. Deze diversiteit aan schoolcontexten biedt inhoudelijk interessante invalshoeken voor het uitdiepen van het Vlaggen en Wimpels-concept in de richting van de Brede School.

Doelen Vlaggen en Wimpels ging van start met volgende doelen: (1) de integratie van muzische vorming in het totale schoolgebeuren en dit vanuit een interculturele invalshoek (2) het laten aansluiten van het project bij schoolinterne en schoolexterne componenten, maw de buurt en haar bewoners zijn zowel startpunt als uitgangspunt voor de kunstzinnige projecten (3) het doorbreken van de wederzijdse negatieve beeldvorming van de school over de buurt en omgekeerd (4) het benutten van de culturele diversiteit als dynamisch leergebeuren in een sterke leeromgeving. Vlaggen en Wimpels Plus stelt zichzelf bijkomend volgende doelen voorop: • De netwerkvorming in de omgeving van de school uitbeiden om leren, sociale cohesie en culturele ervaringen te versterken • De algemene cultuurparticipatie van kinderen bevorderen door deelname aan laagdrempelige culturele en kunstzinnige projecten • Inventariseren en delen van kennis en expertise om tot modelvorming te komen voor de uitbouw een brede school • Beschrijven van good practices en methodieken uit Vlaggen en Wimpels en deze beschikbaar stellen voor een breed publiek Acties De Vlaggen en Wimpels-werking loopt in iedere school verder. Dit betekent dat een kunstenaar aan de slag gaat met leerkrachten en kinderen rond gezamenlijk bepaalde inhoudelijke en artistieke invalshoeken. Daarbovenop worden vanuit De Veerman acties opgezet die het Brede school-verhaal binnen Vlaggen en Wimpels verder vorm moeten geven. Alles start met een SWOT-analyse van de huidige werking van de scholen. Op basis daarvan kunnen doelen en actiepunten geformuleerd worden die de lopende projecten moeten versterken in de richting van Brede school. Daarbij wordt expliciet aandacht besteed aan het versterken van de buurtgerichte aanpak en het verstevigen van de netwerkvorming in de buurt. De scholen zullen daarin begeleid worden en daarover met elkaar, en met andere interessante partners, in uitwisseling gaan. Sites: Voor meer informatie over de context, werking en activiteiten van de betrokken scholen verwijzen we naar volgende sites: www.degriffeleisden.be www.bsdevlinder.com http://schoolweb.argo.be/bs/boom/de%20hoeksteen/hoeksteen/ www.wereldschool.be