Berichten. Egypte: op weg naar een duurzame landbouw Marhaba Halal Food: ambitieus initiatief Duitsland: hoe was het op de Grüne Woche?

Berichten

Buitenland Voor de Nederlandse agribusiness | jaargang 35, nummer 3, maart 2009

• Egypte: op weg naar een duurzame landbouw • Marhaba Halal Food: ambitieus initiatief • Duitsland: hoe was het op de Grüne Woche?

Foto van de maand

Een foto zegt soms meer dan duizend woorden. En dan vooral foto’s die vooruitstrevende staaltjes agri-techniek laten zien. Stuur uw beste foto op en omschrijf kort waarom deze de titel ‘foto van de maand’ verdient. E-mail: [email protected]

ingeënt en daarna klaargemaakt voor transport. Het vaccineren gebeurt met de hand. Dat gaat toch wat zorgvuldiger en is beter voor het kuikentje. In de special van april leest u alles over broedeieren en de innoverende technieken in deze sector.

Foto: uit het archief van Verbeek.

Kuikentjes bij Verbeek’s Broederij en Opfokbedrijven worden

Deze maand in

Berichten Buitenland

2

Egypte werkt aan meer duurzame landbouw Brede inbedding van beleid en duurzame productie staan centraal

Erik van Luyn, Market Endeavour

6 8



5 De rondgang...



5 Column



11 Kort Graag…



12 Korte berichten uit het buitenland



16 Nieuws



17 Exportise



19 Externe marktrapporten op internet



20 LNV-afdelingen in het buitenland

“De markt voor Halal is versnipperd, daar springt Marhaba goed op in.”

Grüne Woche, “eine kulinaire Reise d urch die Welt” Terugblik op een succesvolle beurs

Omslagfoto Egyptische boerenfamilie trekt door de Libische woestijn in het westelijk deel van Egypte. Foto: HH / Hans van Rhoon

Colofon Berichten Buitenland is bestemd voor het Nederlandse agrarische bedrijfsleven en is een uitgave van de directie Industrie en Handel van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het doel is informatieverstrekking over relevante ontwikkelingen op agrarisch handelsgebied, buitenlandse markten, handelsbemiddeling enzovoort. De LNV-afdelingen in het buitenland dragen in sterke mate bij aan de berichtgeving in dit blad. Er wordt gedrukt op een chloorarme papiersoort, in een inktbesparend FM-raster. Er wordt verzonden in recyclebare sealbags. Uitgever Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Directie Industrie en Handel www.minlnv.nl/agribusiness Redactieadres Redactie Berichten Buitenland T.a.v. Sabine Hoff Postbus 20401 2500 EK Den Haag Tel. +31 (0)70 378 52 59 E-mail: [email protected]

Informatie en abonnementen Voor informatie over artikelen of een (gratis) abonnement kunt u contact opnemen met Jacques Verbeek Tel. +31 (0)70 378 40 64 Fax +31 (0)70 378 61 23 E-mail: [email protected]

Het primaire doel van de directie I&H is het bevorderen van ­duurzame en vitale agroketens,

Realisatie JB&A Exxion communicatie

alsmede het bijdragen aan een duurzame

Aan dit nummer werkten mee: Jaap Holwerda, Hans van der Lee, Jacqueline Rogers Martijn Homan en Sandra Scheffer

Nederlandse agrobedrijfsleven. Dit zijn tevens

Druk Den Haag Offset

de directie I&H. Onder duurzame wordt verstaan:

internationale concurrentiepositie van het de vier kernbegrippen van het werkterrein van maatschappelijk ­verantwoord conform de drie

ISSN 0920 – 0975

P-gedachte (Profit, People en Planet). Vitale

De informatie, meningen en opinies in dit blad worden naar voren gebracht buiten verantwoordelijkheid van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

van de internationale concurrentiekracht. Uit

Het overnemen of vermenigvuldigen van artikelen uit dit blad is alleen toegestaan onder vermelding als volgt: Berichten Buitenland, [maand/jaar], [pagina’s].

houdt in dat wordt gestreefd naar ­versterking agro blijkt dat de focus ligt op de landbouw- en ­voedingssector. Ketens verwijst naar een perspectief dat de gehele agrofood-kolom omvat, te weten van ­primaire sector tot aan de consument.

Brede inbedding van beleid en duurzame productie staan centraal

Egypte werkt aan meer duurzame De landbouw in Egypte is een sector van uitersten. Enerzijds is er de traditionele, kleinschalige landbouw in de delta en op de dichtbevolkte oevers van de Nijl, anderzijds de grootschalige en op efficiëncy gerichte bedrijven op nieuw ontgonnen gronden in de woestijn. Deze laatste categorie bedrijven groeit sterk, de eerste staat onder grote druk van veranderend grondgebruik.

schetst het probleem: “In de traditionele landbouwgebieden is de landbouw kleinschalig en vaak nog vrij primitief. Buffels zijn de belangrijkste trekdieren en worden nog volop ingezet bij de grondbewerking en het transport. De productiewijzen zijn eenvoudig en het productieniveau is vaak niet erg hoog. Maar de gronden zijn wel belangrijk voor de voedselproductie voor de lokale markt en circa eenderde van de beroepsbevolking

Google-Earth laat het tot in detail zien: Een

Het geeft de twee vormen van landbouw

verdient hier hun inkomen. De veel voorko-

groene delta, de groene oevers van de Nijl

goed weer: de oude landbouwgronden in

mende praktijk is echter dat deze gronden

met kleinschalige perceeltjes en intensieve

de vruchtbare gebieden die gevoed worden

omgevormd worden tot bouwgrond voor

bewoning en daarbuiten woestijn en berg­

door de Nijl en de in hoog tempo groeiende

woningen en dat is uiteindelijk niet gewenst.

ketens. Maar de randen van het groen wor-

nieuw ontgonnen woestijngebieden, waar

Het gaat ten koste van de voedselproductie

den opgerekt, op verschillende plaatsen ver-

grondwater grotendeels in de waterbehoefte

en het verzwakt de economische positie

schijnen rechthoekige kavels en de ­cirkels

voorziet. Deze verschuiving van ‘oude’ naar

van de landbouw in deze gebieden. Dit leidt

van de roterende beregeningssystemen van

‘nieuwe’ landbouw is niet zonder ­gevolgen.

vervolgens tot vermindering van de leefbaar-

moderne, grootschalige landbouwbedrijven.

Hans van der Beek, LNV-Raad in Kaïro,

heid van het platteland en tot werkeloos-

Een traditioneel irrigatiesysteem. pagina 

landbouw heid, wat weer een bron van sociale onrust kan vormen. Vandaar dat de overheid hier stevig inzet op plattelandsontwikkeling en dat Nederland dit ook ondersteunt. Het gaat daarbij om beleidsondersteunend onderzoek waarbij Nederlandse kennisinstituten betrokken zijn.” Het uitgangspunt is dat door verbetering van de landbouwtechnieken en

Streven naar meer zelfvoorziening

teeltmethoden ook in de meer traditionele

Met een oppervlakte van een miljoen km2 is Egypte 24 maal zo groot als Nederland. Het

landbouwgebieden uitstekende productie

aantal inwoners benadert de 80 miljoen en hiervan leeft ongeveer de helft op het plat-

mogelijk is, niet alleen voor de lokale markt,

teland. Kaïro telt zo’n 20 miljoen inwoners. Bijna 15% van de bevolking leeft onder de

maar ook voor export. Het illustreert de

armoedegrens. Het gemiddelde aantal inwoners per km2 is circa 74, maar het overgrote

hedendaagse opvatting over ondersteuning

deel van de bevolking woont op de oude, vruchtbare gebieden, waardoor de bevolkings-

van landbouw en economie. Van der Beek:

dichtheid in deze gebieden 2935 mensen per km2 is. Dat is een zesmaal zo hoge dicht-

“Een dergelijke benadering overstijgt de

heid als in Nederland (483 inwoners/km2).

pure landbouwproductie, maar gaat uit van samenhang met andere sectoren en

De agrarische productie is volgens de cijfers van het Egyptische ministerie van Landbouw

beleidsterreinen. Zo is plattelandsontwikke-

de afgelopen jaren met 3,8% per jaar gegroeid en de inkomens van de boeren namen

ling in de traditionele gebieden niet alleen

het afgelopen decennium toe met 25%. De zelfvoorzieningsgraad is voor een aantal

een landbouwkundige kwestie, maar ook

producten verbeterd. Voor pluimveevlees en eieren is Egypte bijna zelfvoorzienend en in

een economische. Een ander voorbeeld

deze sector is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in modernisering van bedrijven. Ook

hiervan is de ondersteuning die we in EU-

Nederlandse bedrijven hebben hierin sterk bijgedragen, onder andere in de levering

verband bieden aan de ombuiging van

van slachtlijnen en broedmachines. In het aanwezige exportpotentieel is nog voldoende

subsidiesystemen van productiegericht

ruimte. Dit geldt met name voor rijst, aardappelen, groente, fruit, sierteeltgewassen en

naar kwaliteitgericht. Zo kan de overheid de

aromatische en medicinale planten.

graanproductie stimuleren door een prijstoeslag of een hectaretoeslag te geven, maar bij

Het overheidsbeleid van Egypte is onder andere gericht op een hogere graad van zelf-

de beoogde intensity-based support zoek je

voorziening, verbetering van productiviteit en vergroting van export. Egypte importeert

naar wegen om de goede landbouw­praktijk

ongeveer de helft van zijn voedsel. Van deze voedselimporten bestaat weer de helft uit

te steunen: minder gebruik van gewas­

tarwe, waarmee Egypte de grootste tarwe-importeur ter wereld is. In de behoefte aan

beschermingsmiddelen, minder verlies van

fruit, groente en rijst wordt volledig voorzien door eigen productie.

meststoffen, efficiënter watergebruik en verbetering van productiemethoden. Een

Sectoroverschrijdend beleid wordt gevoerd om te komen tot plattelandsontwikkeling,

belangrijke partner in de ontwikkeling van

duurzame inbedding van landbouwontwikkeling in andere beleidsvelden en het werken

dit beleid is het Egyptische ministerie van

aan meer duurzame productiemethoden.

Financiën, omdat het gaat om inbedding van duurzaam beleid in de binnenlandse politiek en de landbouw overstijgt. Er is dus sprake

ten behoeve van de teelt te bevloeien zijn.

onder bijvoorbeeld olijfbomen. Gezocht

van verbreding op beleidsniveau.”

Per kilogram geoogste rijst blijft zo’n één

wordt nu naar alternatieve benutting, zoals

tot anderhalve kilo stro achter. De huidige

compost of het persen tot veevoeder. Er

Reststromen benutten

praktijk is dat deze gewasresten op het veld

worden in deze sfeer al veel initiatieven

Een van de voorbeelden van verduurzaming

verbrand worden, met als gevolg dat in

genomen. Zo vindt op bescheiden schaal

van de landbouw is het zoeken naar een

die periode zwarte rookwolken in de wijde

omzetting plaats van stro naar ethanol, maar

betere benutting van reststromen, met als

omgeving de horizon domineren. Behalve

nog onduidelijk is of dit wel de meest renda-

meest uitgesproken voorbeeld de afvoer van

de enorme verontreiniging geeft dit ook

bele en meest duurzame oplossing is. Ook

het stro na de oogst van rijst. De rijstvelden

een groot verlies aan organisch materiaal.

Wageningen UR buigt zich momenteel over

bevinden zich voor een belangrijk deel op

Slechts hier en daar gebruiken boeren het

de vraag op welke wijze hier verduurzaming

de oude landbouwgronden, die gemakkelijk

stro als mulching (beschermend laagje)

mogelijk is.

Berichten Buitenland | nummer 3, 2009 | pagina 

Productie, import en export De export van Nederlandse landbouwproducten naar Egypte bedroeg in 2007 118 miljoen euro. De top vijf van deze producten (in miljoen euro): Oprukkende bebouwing in de delta.

Ingevroren vis

30,0

Kaas

16,0

(Poot)aardappelen

11,0

Perspectieven voor sierteelt

teert Egypte nog veel vis en visproducten,

Zaaizaden

7,5

Dat een groot deel van de landbouw in

maar hierin lijkt verandering te komen. “Er

Tabak

6,7

Egypte op traditionele en betrekkelijk klein-

zijn twee factoren die hierin een cruciale

schalige wijze plaatsvindt, zegt overigens

rol spelen”, zo zet Van der Beek uiteen:

Na Algerije is Egypte de belangrijkste

nog niets over de kwaliteit van de productie.

“De uiterst zorgelijke situatie rond aviaire

afzetmarkt (ter wereld) voor de

Hans van der Beek hierover: “Een Neder-

­influenza of vogelgriep maakt het nood­

Nederlandse pootaardappel. In sei-

landse studie door het LEI (Landbouw Eco-

zakelijk om – naast oplossingen in de pluim-

zoen 2008/2009 gaat het om 35.000

nomisch Instituut) naar de sierteelt in Egypte

veehouderij zelf – te zoeken naar andere

ton.

maakte duidelijk dat veel van de kleine

eiwitbronnen dan de pluimveehouderij. Deze

bedrijven, met vrij basale teeltmethoden,

is deels gevonden in de viskwekerij en Egypte

De Nederlandse import van agrarische

toch een hele goede kwaliteit bloemen leve-

is inmiddels het tweede tilapia-producerende

producten uit Egypte bedroeg in 2007

ren. De volgende stap is nu na te gaan hoe

land in de wereld. Desondanks is de bedrijfs-

78,2 miljoen euro.

deze productie op een hoger plan gebracht

tak weinig modern ingericht en er is veel

kan worden. We stelden vast dat de export

winst te halen uit verbetering van de produc-

De top vijf van geïmporteerde

van uitgangsmateriaal zoals zaaizaden en

tie. Daar komt bij dat de geldende wetgeving

­producten (in miljoen euro):

bollen, uit Nederland naar Egypte, in 2008

het gebruik van Nijlwater voor de visteelt in

Druiven

18,0

is verdubbeld ten opzichte van 2007. Dit

de weg stond. Dat is nu veranderd. In samen-

Citrusvruchten

13,0

zegt iets over de productie in Egypte; deze

werking met ­Wageningen UR, lokale bedrij-

Uien

7,2

is dus eveneens fors toegenomen. Het over-

ven en de overheid zijn nu projecten opge-

Sperziebonen

5,6

grote deel van deze productie blijft op de

start om de visteelt naar een hoger niveau

Andere verse groenten

5,1

binnen­landse markt. Belemmeringen om

te brengen. Er is een pilot gestart met een

tot meer export van deze sierteeltproducten

gesloten watercirculatie­systeem, een systeem

Productiegegevens van een

te komen zijn de lage organisatiegraad van

dat in Nederland veel wordt toegepast,

aantal belangrijke gewassen in

de telers, het ontbreken van koelfaciliteiten

waarbij water na filtratie wordt hergebruikt

Egypte (2005/2006)

en het gemis aan logistieke centra in de

en waarbij een hoog productieniveau kan

Gewas

omgeving van de teeltgebieden. En dat ter-

worden bereikt. Er wordt een laboratorium

Tarwe

8.141

wijl export uit Egypte naar de Golfstaten en

opgezet en er is een Nationale Visraad opge-

Rijst

6.125

naar Aalsmeer goed denkbaar is. Hier liggen

richt. Deze dienst is er vooral op gericht de

Mais

goede kansen voor zowel Egyptische telers

viskwekerij te ondersteunen.” Ook voor deze

Suikerriet

16.317

als voor Nederlandse toeleveranciers en han-

sector is een goede toekomst te verwachten”,

Suikerbiet

3.429

delsbedrijven. Voorwaarden zijn de beschik-

aldus Van der Beek. De ambities van Egypte,

Sinaasappel

1.940

king over een goede gekoelde logistieke

de klimatologische omstandigheden en de

Druiven

1.391

keten en een betere organisatie, maar hierin

relatieve nabijheid van de Europese markt

Mango

zie ik zeker goede kansen.”

dragen bij aan een gunstig perspectief voor

Banaan

de Egyptische landbouw, waarin Nederlandse

Aardappel

3.167 8.391

x 1000 ton

Visteelt

toeleveranciers en kennisinstellingen een uit-

Tomaat

Een belangrijke opkomende sector in Egypte

stekende rol kunnen vervullen.

Bonen (incl. sperziebonen)

is de viskwekerij en deze productietak heeft

Watermeloen

de potentie uit te groeien tot een belangrijke

Jaap Holwerda

economische sector. Op dit moment impor-

(met medewerking van de LNV-afdeling Kaïro)

pagina 

Aardbei

6.867

417 923

246 1.874 157

Een maandelijkse rondgang langs de Nederlandse agri-vloer

De rondgang… Themapark

De Westlandse Druif

Column Willem Lageweg MVO-kampioenen Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is in de food en agrosector

“Wat hier in het Westland allemaal aan innovatie gebeurt,

al jarenlang een belangrijk thema. Dat is logisch, want de sector is zeer nauw

valt met geen pen te beschrijven”, zegt Jan Wagemakers,

verbonden met grote maatschappelijke thema’s als gezondheid, klimaat,

directeur van Stichting De Westlandse Druif. Zelf houdt

energie, water en biodiversiteit.

hij zich bezig met een product waar niet heel meer aan te

Zowel in de primaire sector als in de handel en industrie zijn er steeds meer

innoveren valt. Maar wel een product waar het Westland

voorbeelden van bedrijven die tot de koplopers gerekend mogen worden. Een

groot mee is geworden. Niet veel mensen weten nog dat

goed voorbeeld is het groeiend aantal glastuinders dat in hoog tempo werkt

druiventeelt aan de wieg heeft gestaan van het huidige

aan energie- en CO2-reductie. Andere erkende MVO koplopers in de agro- en

Westland. Overal groeiden druiven, totdat na WO II tuin-

foodsector zijn Unilever, Nutreco en FrieslandCampina.

ders zich meer toelegden op groente- en sierteelt. Dat was het begin van de ondergang van de Westlandse druif. Want

In veel gevallen is MVO ontstaan als een defensieve strategie waarmee men

druiven telen is een arbeidsintensieve bezigheid. Druiven

milieu- en maatschappelijke risico’s onder controle probeerde te krijgen. Op

moet je ‘krenten’, dat betekent dat je de kleine korreltjes

dat terrein zijn belangrijke stappen gezet. Tegelijkertijd heeft de food- en

moet verwijderen om zo de overige korrels de kans te

agrosector op het gebied van duurzaamheid nog grote uitdagingen voor de

geven uit te groeien tot een mooie sappige druif. Vroeger

boeg. Genoemde maatschappelijke vraagstukken zijn van een zodanig grote

werd dat werk gedaan door de familie van de teler en sei-

impact dat de ambities fors omhoog moeten. Ze moeten niet alleen omhoog,

zoensarbeiders. Iedereen hielp mee. Tegenwoordig zijn er

ze kunnen ook omhoog.

nog maar weinig mensen die het werk snel en goed kunnen uitvoeren. In 1999 stopte de laatste professionele druiventeler ermee.

Koplopers laten zien dat deze maatschappelijke uitdagingen kunnen worden vertaald in nieuwe, bijvoorbeeld klimaatneutrale, producten en productieprocessen die leiden tot meer omzet en nieuwe klanten. Die offensieve

Wagemakers: “We wilden de druiventeelt niet compleet

benadering vraagt om een andere mindset waarin expliciet erkend wordt dat

verloren laten gaan. Toen is het idee ontstaan om een

natuurlijke bronnen en grondstoffen schaars zijn, en dat de tijd van overvloed

druiventuin op te zetten. Maar ja, die teelt is commercieel

voorbij is. Het vraagt om een andere kijk op natuur en ecosystemen en op de

niet interessant. Dus hebben we een multifunctioneel

rol die de mens en het bedrijfsleven daarin kunnen spelen.

themapark opgezet, compleet met onder andere een restaurant, congres- en vergaderruimten, en een museum. Op

Zo worden thema’s als klimaatverandering en biodiversiteit niet primair

ons terrein van twee hectare is één hectare bebouwd met

als een probleem, maar vooral als een kans gezien. De onderneming die in

glas waar druiven worden geteeld. Dat is ook meteen de

dit kader het beste in staat is om schaarste om te zetten in duurzame toe-

grootste overdekte teelt van druiven ter wereld. We telen

gevoegde waarde, is de kampioen van morgen. Gulpener Bierbrouwerij,

vier hoofdsoorten, die overigens niet geschikt zijn voor

ECOstyle (biologische meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen) en Eosta

wijnbouw. Daar worden weer hele andere druivenrassen

(groothandel in biologisch groente en fruit) zijn voorbeelden van bedrijven

voor gebruikt.”

die deze omslag al volop maken. Het verbaast mij niks dat deze ondernemingen op dit moment bovengemiddeld goed presteren. Daarom reken ik hen

“Bijzonder is dat de Westlandse druif in 2003 vanuit Brussel

voor de komende periode tot de winnaars in de agro- en foodsector.

de Europese erkenning BGA (beschermende geografische aanduiding) meekreeg. Er zijn maar weinig producten in

Willem Lageweg

Nederland die dit kenmerk mogen voeren. Dat geeft wel

Directeur MVO Nederland

aan hoe speciaal dit product is en het werkt voor ons ook

[email protected]

goed ter promotie. We hebben dit jaar al, alhoewel bescheiden, geëxporteerd van Dublin tot Moskou. Je merkt sowieso dat er verhoogde belangstelling is van de consument als het gaat om bijzondere streekproducten. En onze druiven zijn zo lekker, die moet je proeven met pit en al, dan weet je pas echt hoe een druif hoort te smaken.”

Berichten Buitenland | nummer 3, 2009 | pagina 

Erik van Luyn, Market Endeavour:

“De markt voor Halal is versnipperd, De mensen achter Market Endeavour, een creatief marketing en innovatiebureau, zijn van veel markten thuis. Vanuit een voormalig woonhuis in Amersfoort, bedenkt een multicultureel team concepten op het gebied van food en zet die eigenhandig in de markt. Een van hun meest succesvolle initiatieven is Marhaba Halal Food, dat de ambitie heeft om het eerste echte A-merk voor Halalproducten te worden.

die klaagde dat hij zijn dochter nooit eens een spekkie of een kauwgompje kon geven. Dat was voor ons reden om eens een inventarisatie te maken van dagelijkse producten die niet Halal zijn. We kwamen uit op heel gewone voedingsmiddelen, daar zit eigenlijk wel heel vaak iets wat Haram (onrein) is. Omdat die Marokkaanse vriend uit een bakkersfamilie kwam, maakte dat de beslissing om in eerste instantie met een zoetwarenlijn de markt op te gaan, voor de hand liggend. Dit bleek al snel een gat in de markt.”

“Wij zitten met ons kantoor in de meest

concrete advisering op strategisch en tactisch

gemiddelde wijk van Nederland. De gemid-

niveau, binnen zowel de food als non-food-

A-merk

delde Nederlander en de gemiddelde nieuwe

sector. Naast onze vestiging in Amersfoort

“Waar we ook al snel achterkwamen is dat er

Nederlander, die woont hier in Amersfoort”,

hebben we een vestiging in Cambridge

wereldwijd niet zoiets bestaat als een A-merk

zegt Erik van Luyn van Market Endeavour. Dat

(UK), waardoor we in staat zijn om ook

voor Halal-producten”, vervolgt Van Luyn.

komt goed uit want het bedrijf heeft naast

­internationaal te opereren.”

een aantal foodactiviteiten ook een markt-

“Natuurlijk wordt er wel genoeg geproduceerd, maar heel versnipperd en vaak wordt

onderzoekstak. De mensen in de buurt zijn

Uit marktonderzoek dat Market Endeavour

dus de verpersoonlijking van de gemiddelde

uitvoerde, kwam vaak naar voren dat Neder-

het niet eens als een specifiek Halalproduct in de markt gezet. De chocolade­fabrikant

Nederlander. Altijd goed om hen te inter-

landers met een Marokkaanse of Islamitische

in Irak bijvoorbeeld, werkt vanzelfsprekend

viewen, als je nieuwe kansen ziet. Van Luyn:

achtergrond behoefte hebben aan Halalpro-

volgens Halalrichtlijnen, maar dat is niet aan

“Onze kernactiviteiten bestaan uit praktisch

ducten. Van Luyn: “En die uitkomst werd ver-

het reepje af te zien. Je moet er maar vanuit

onderzoek, creatieve conceptontwikkeling en

sterkt door een Marokkaanse vriend van mij,

gaan. Zo sprak ik op een beurs een Pakistaanse snoepjesfabrikant. ‘Zijn je snoepjes Halal’, vroeg ik. ‘Ja, natuurlijk’, zei hij. ‘En die glycerine dan die op het etiket staat’? Dan blijkt dat zo’n fabrikant bepaalde grondstoffen gewoon op de wereldmarkt inkoopt, en dat helemaal niet duidelijk is waar zijn ingrediënten nu precies vandaan komen en waar ze uit bestaan. De fabrikant gaat ervan uit dat het plantaardig is, maar de kans is groot dat er dierlijke resten in verwerkt zijn.” Van Luyn: “Wij hebben dat ondervangen door in zee te gaan met een certificeerder die strikt toeziet op de naleving van Halal-eisen.

Wat is Halal

We werken ook volgens strenge procedures.

Halal betekent in het Arabisch ‘rein’, ‘geoorloofd’ of  ‘toegestaan’. Halal is een duidelijk

Als wij op een bepaalde productielocatie

omschreven voedingsleer waarin beschreven staat waaraan moslims zich dienen te

producten laten maken, dan is alles in een

houden. Halalvoeding is voedsel bereid volgens zorgvuldig samengestelde Islamitische

procedureel handboek vastgelegd. Het is heel

spijswetten. Aangezien voeding een belangrijk deel van het dagelijks leven is, spelen de

belangrijk dat de grondstoffen door de keten

Islamitische spijswetten een zeer belangrijke rol in het leven van een moslim. Vlees is

heen zijn gewaarborgd. Wat je eigenlijk doet

pas dan Halal als het dier waarvan het vlees afkomstig is, op religieuze wijze is geslacht.

is niets anders dan het voorkomen van conta-

Buiten dat moet het dier een waardig leven geleid hebben met zo min mogelijk stress.

minatie. Vroeger werd bij het produceren van Halalproducten gezegd dat het voldoende

pagina 

daar springt Marhaba goed op in.” was als er een moslim bij aanwezig is. Het

­Marhaba exporteert op kleine schaal naar

grote nadeel hiervan is dat de gemiddelde

België, Frankrijk en Engeland. Van Luyn: “En

moslim echt geen voedingsdeskundige is

ons potentiële afzetgebied is ontzettend

en dus niet weet welke gevaren er zowel

groot. We staan binnenkort voor de tweede

voedings­technologisch als productietech-

keer op de Gulf Food beurs in het Midden-

nisch op de loer liggen.”

Oosten, het leggen van contacten gaat goed, maar neemt veel tijd in beslag.”

Halal biologisch Islamitische spijswetten en de eisen van

“Wist je dat uit onderzoek blijkt dat in

­biologische voeding goed op elkaar aanslui-

Amerika, de grootste markt voor Kosher­

ten. ­Beiden gaan uit van natuurlijke metho-

producten, meer dan negentig procent

den, met respect voor de integriteit van

van die producten door niet-Joden wordt

levende wezens en het milieu. Volgens Allah

gekocht? Zo’n product geeft mensen het

wij op een bepaalde productie­ “Als locatie producten laten maken, dan is alles in een procedureel handboek vastgelegd. ”

Controle en certificering van het Halalkeurmerk Alle Marhaba Halalproducten zijn gecertificeerd door de Stichting ­Nationale Halalkeur. De controle en de certificering worden gedaan door Halal Audit Company (HAC). De Halal certifi­ cering volgen de Hazard Analysis ­Critical Control Points (HACCP) en de British Retail Consortium-richtlijnen (BRC). Een bedrijf moet eerst HACCP of

­zouden alle producten biologisch moeten

gevoel dat het product zuiverder is, en in

BRC gecertificeerd zijn, pas daarna kan

zijn. Zijn opdracht is dat je goed zorgt voor

feite is dat ook zo. Om die reden denk ik dat

de Halalcertificering plaats vinden.

de aarde en dieren. Daar past bio-industrie

het met Halalproducten niet anders is. Toen

Halal Audit Company is een onafhan-

en monocultuur natuurlijk niet in. Maar op

wij met onze Halalsnoepjes, dus honderd

kelijk inspectiebureau dat audits doet

dit moment zijn Halalproducten voorzien van

procent plantaardig, op de markt kwamen,

op het gebied van voedselveiligheid en

een biologisch keurmerk, realistisch gezien

kregen we ook veel e-mails van dolgelukkige

Halal. Zij controleert voedsel dat vol-

niet haalbaar. “Wat wij wel willen gaan doen,

vegetariërs en Hindoestanen. Mensen wil-

gens Halalwijze is bereid, behandeld,

maar dat kost een aantal jaren voorbereiding,

len duidelijkheid, transparantie, weten waar

bewaard en getransporteerd. De orga-

is een keten opstarten waar op zijn minst het

hun voedsel vandaan komt en wat ermee is

nisatie is ontstaan vanuit de behoefte

gevogelte scharrelkwaliteit heeft”, zegt van

gebeurd. Die trend hebben we hoe dan ook

aan Halalproducten in Nederland. Meer

Luyn. “We streven naar transparantie, van

in ieder geval mee.”

informatie www.halalaudit.nl

boer tot eindproduct. Nu heb je inderdaad geen enkele zekerheid of je ritueel geslachte

Jacqueline Rogers

kip, niet zijn korte leventje heeft doorgebracht in een klein hokje.”

Ambitie Marhaba Halal Foods bestaat pas anderhalf jaar, en het team zit vol ideeën en is druk bezig met het uitbreiden van het assortiment. Een van hun nieuwe producten die binnenkort in het schap zal staan, is een Halal lamsbolognese-saus. Echt uniek, want potjes pastasaus met lamsvlees bestaan niet. Berichten Buitenland | nummer 3, 2009 | pagina 

Grüne Woche, “eine kulinaire Reise Onder het motto “Qualität von nebenan” presenteerde Nederland zich begin dit jaar als Partnerland van de Internationale Grüne Woche in Berlijn. In 1951 was het een Nederlander die de eerste buitenlandse deelname aan de Grüne Woche verzorgde, sinds 1953 is Nederland onafgebroken met een officiële inzending aanwezig op een van ’s werelds grootste landbouwbeurzen.

De Internationale Grüne Woche vindt sinds 1926 op het Berlijnse beursterrein plaats en is de grootste consumentenbeurs wereldwijd op het gebied van de landbouw- en voedingssector. Daarnaast is dit jaarlijkse evenement uitgegroeid tot een belangrijke internationale landbouwpolitieke ontmoetingsplaats. En deze combinatie trekt media aan: meer dan vijfduizend journalisten uit zeventig landen deden dit jaar verslag van de Grüne Woche. Dit jaar stond Nederland als partnerland van de beurs in het middelpunt van de belangstelling, waarbij het motto “Partner-

Minister Gerda Verburg en Frau Antje.

land Niederlande – Qualität von nebenan” de steeds weer terugkerende boodschap

Qualität von nebenan hebben geleid, maar

komt uit Duitsland (waarde 8,5 miljard

vormde. Onderwerpen als duurzaamheid,

ook de goede handelsrelatie met Duitsland

euro). De Nederlandse afzet in de Bonds-

innovatie, traditie, smaak en kwaliteit

benadrukken. Duitsland is veruit de belang-

republiek is geconcentreerd rond dierlijke

werden door diverse sectoren, waaronder

rijkste partner voor ons land bij de import

producten en tuinbouwproducten. Voor

­zuivel, sierteelt, vis en groenten en fruit

én de export van agrarische producten Een

vlees, zuivel en eieren, sierteelt en groente

onder de aandacht gebracht.

kwart van de agrarische producten exporte-

en fruit is Nederland de belangrijkste

ren we naar onze buren. Dit komt overeen

leverancier op de Duitse importmarkt. De

Handelspartners

met een bedrag van 16,5 miljard euro. Maar

uitvoerwaarde van zuivelproducten naar

Als partnerland wilde Nederland niet alleen

niet alleen de uitvoer is indrukwekkend,

Duitsland nam in 2008 toe tot bijna 1,4 mil-

laten zien welke ontwikkelingen in de land-

ook de import uit Duitsland is aanzienlijk:

jard euro. Kaas is in deze groep veruit het

en tuinbouwsector de laatste jaren tot deze

20 procent van de totale agrarische invoer

belangrijkste product en dankzij de inzet

pagina 

durch die Welt”

Nederlandse invoer uit en uitvoer naar Duitsland van agrarische producten Jaar

Invoer (x 1000 euro)

Uitvoer (x 1000 euro)

1996

3.936.135

11.703.094

1997

4.082.809

11.201.843

1998

4.134.486

11.058.816

1999

4.201.771

11.080.178

2000

4.612.273

11.748.033

2001

5.274.150

12.201.590

2002

5.485.322

11.785.764

2003

5.673.362

12.045.410

2004

6.051.582

12.455.339

2005

6.164.308

12.883.526

2006

6.675.728

13.463.452

2007

7.337.592

14.532.103

2008 *

8.500.000

16.500.000

*) raming Bron: LEI

van Frau Antje wordt kaas door de Duitsers

bedrag van 1,5 miljard euro. Helaas komt

het InnovatieNetwerk en het ministerie

ook echt met Nederland geassocieerd.

het beeld dat veel Duitsers van de Neder-

van Buitenlandse Zaken in het centrum van

landse tomaat hebben niet overeen met de

Berlijn als extra manifestatie hadden neer-

De smaak van de tomaat

werkelijke kwaliteit. De enige manier om dit

gezet.

Een andere associatie die Duitsers met

te veranderen, is de consument het product

Zowel daar als in het zogenoemde

Nederland hebben, is de tomaat. Dit is niet

zelf te laten proeven. Minister Verburg riep

­Geschmackshaus op de Nederlandse

verwonderlijk, want deze vruchtgroente

tijdens haar openingsspeech de gasten dan

stand konden de bezoekers zich informe-

domineert samen met paprika’s en komkom­

ook op de Nederlandse tomaat te komen

ren over de innovaties op het gebied van

mers de export naar Duitsland. Samen zijn

proeven. Niet alleen op de Nederlandse

­biologische bestrijding en energie. Maar

ze goed voor ruim tweederde van de uit-

stand, maar ook in een modelkas die het

nog veel belangrijker: er kon geproefd wor-

voerwaarde en dit komt overeen met een

ministerie van LNV in samenwerking met

den. En dat werd gretig gedaan, meer dan

Berichten Buitenland | nummer 3, 2009 | pagina 

­tienduizend tomaten zijn op beide locaties versneden en met smaak opgegeten.

Tulpen uit Amsterdam Niet alleen de op de Grüne Woche aanwezige media maakten talloze foto’s van de Nederlandse stand, veel bezoekers lieten zichzelf fotograferen met de bloemenpracht die het belang van Nederland als bloemenland onderstreept. En ook hier is Duitsland verreweg het belangrijkste exportland voor

Handelsrelatie Nederland – Duitsland nader bekeken

deze “Qualität von nebenan”. In 2008 expor-

Duitsland is veruit de belangrijkste partner voor ons land bij de import én de export van

teerde Nederland voor 2,1 miljard euro aan

agrarische producten, met aandelen van respectievelijk 20% en 25%. In 2008 zullen de

sierteeltproducten naar Duitsland en de

import uit en de export naar Duitsland naar verwachting een waarde bereikt hebben van

bloemen en planten hadden met 13 procent

respectievelijk 8,5 miljard en 16,5 miljard euro.1

dan ook een aanzienlijk aandeel in de totale agrarische uitvoer richting onze buren.

De belangrijkste exportproducten naar Duitsland zijn groenten en fruit, bloemen en planten, vlees, zuivel en eieren. Voor vlees, bloemen en planten, en groenten en fruit is

Grüne Woche als platform

Nederland zelfs de belangrijkste leverancier op de Duitse importmarkt.

De Internationale Grüne Woche wordt jaarlijks door ruim 400.000 Duitse consumenten

Naast Nederlandse producten, importeert Duitsland veel producten uit Frankrijk. Het

bezocht. Een beursdeelname biedt in een

Nederlandse aandeel ligt rond de 23% en het Franse rond de 10%. Hoewel de export in

relatief korte periode direct contact met

waarde toeneemt, is het marktaandeel van Nederland in de afgelopen jaren geleidelijk

deze bezoekers -die komen om te proeven

afgenomen. Dit wordt veroorzaakt door toename van marktaandelen van de Oost-Euro-

en te ervaren-, als testmarkt of podium

pese lidstaten van de Europese Unie. Zo was het Poolse aandeel 15 jaar geleden slechts

om productbekendheid op te bouwen.

1%, na de toetreding tot de EU is dat flink gegroeid en bedraagt inmiddels 4%.

Daarnaast bestaat door de vele aanwezige media ruim gelegenheid tot uitstraling

Zoals Nederland de belangrijkste agrarische handelspartners is voor Duitsland, is dit

ver buiten het Berlijnse beursterrein. Voor

omgekeerd ook het geval. Er zijn echter weinig producten waarbij Duitsland een opval­

Nederlandse bedrijven een goede mogelijk-

lend groot aandeel heeft. Nederland importeert vanuit Duitsland met name zuivelpro-

heid om te ervaren hoe hun producten op

ducten. Het gaat hierbij vooral om onverwerkte melk, wei en mager poeder. Deze pro-

deze belangrijke exportmarkt ontvangen

ducten worden gebruikt als grondstof in de voedings- en genotmiddelen­industrie.

worden. De volgende Grüne Woche staat gepland van 15 tot en met 24 januari 2010. Wilt u meer informatie over de Grüne Woche of ondernemen in Duitsland neemt u dan contact op met de LNV-afdeling in Berlijn. Ook kunt u contact opnemen met de ­landenbeleidsmedewerker voor Duitsland, Martijn Homan, [email protected]. Martijn Homan (in samenwerking met de LNV-afdeling Berlijn)

pagina 10

1 Cijfers LEI, definitieve cijfers zijn pas in de loop van 2009 bekend.

Kort graag... Het ministerie van Landbouw heeft ruim 50 LNV-afdelingen in evenzoveel landen. Elke maand

4. Wat is uw grootste ergernis?

ten….Mijn inziens niet altijd

Dat ik nog geen hole-in-one heb

uit onwil, maar vooral ook

geslagen!

uit onkunde. Verschillende

maken we kennis met een van onze verre medewerkers.

11 vragen aan Oscar Meuffels, Raad voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Zagreb en Belgrado

­incidenten in het jonge verleden 5. Voor wie heeft u

hebben hier ook meer aandacht

bewondering?

voor gecreëerd.

Voor iedereen die de mouwen opstroopt en een verschil wil

8. Wat kan er op uw werkterrein

maken.

beslist beter?

Samenhangend lange termijn Deze ervaring vindt de één

6. Welke sector laat hier

denken zowel binnen bedrijfs-

niet deed?

een verrijking en de ander een

absoluut kansen liggen?

leven als overheid; op bijna

Architect. Indertijd was wis-

ergernis. Ik zelf ­knabbel aan

Tuinbouw, voedselverwerkende

alle terreinen is er sprake van

kunde B een voorwaarde tot

beide walletjes.

industrie en zuivelsector! Mocht

onsamen­hangende acties die

u zich aangesproken voelen, dan

gericht zijn op het oplossen van

weet u mij nu te vinden.

een actueel probleem binnen zo

1. Wat zou u doen als u dit werk

toelating opleiding. Daar ging het dus mis….

3. Wanneer denkt u “dit is een

kort mogelijke tijd.

mooie dag”? 2. Wat moet iedereen weten over

Tientallen aanleidingen per dag

7. Hoe staat het met duurzaam

…De Westelijke Balkan)?

om deze kreet uit te roepen; het

ondernemen in….?

9. Welk lokaal gerecht is uw

Dat het adagium ‘tijd kost

is maar hoe je in het leven staat,

Moeizaam. Duurzaam onder­

absolute favoriet?

geld’ hier niet gekend is. Hier

maar in ieder geval altijd en

nemen staat hoog in het

Niet zozeer een gerecht als wel

zou het meer iets zijn in de

overal geldt dit bij het zien van

vaandel van de aanwezige

een bereidingswijze: peka. Vuur

trant van ‘tijd maakt geld’.

mijn vrouw en kinderen.

­multinationals, maar daarbui-

hoog opstoken (zeker niet van houtskool, maar uitsluitend van

Van links naar rechts: administratief medewerker Sharda Ramlakhan, hostess op Novi Sad en Oscar Meuffels.

hout; geur is medebepalend), grote gietijzeren pan met deksel waar vlees/vis en aardappelen en groente in gaan), pan volledig bedekken met as en kolen en dan, na 1 á 2 uur, genieten van pure magie. Al je smaakpapillen zullen dan een vreugdedansje maken! 10. Met wie zou u een avond op stap willen?

Tiger Woods (golfer). Zal als eerste sporter in de wereld waarschijnlijk in 2010 de grens van 1 miljard USD aan inkomsten overschrijden. Mijn vragen aan hem zullen overigens niets met golfen en geld te maken hebben. 11. Uw sleutelwoord voor de toekomst?

Carpe diem!

Berichten Buitenland | nummer 3, 2009 | pagina 11

Korte berichten uit het buitenland

Afrika

Morocco. Daarin wordt een aantal

men van economische ontwikke-

aspecten belicht dat van belang is

ling, infrastructuur, vruchtbaarheid

voor investeerders in genoemde

van het land, waterreserves en over-

regio, zoals duurzame investerings-

heidsinvestering. Het onderzoek

mogelijkheden voor het Neder-

geeft verder in grote lijnen inzicht

landse mkb evenals mogelijkheden

in processen en risico’s waarmee de

voor maatschappelijk verantwoord

Nederlandse ondernemer te maken

ondernemen. ‘Incentives’ worden

kan krijgen. Het rapport wordt op

beschreven en verder treft u in het

aanvraag uitsluitend per e-mail

onderzoek een analyse aan van

toegestuurd door de heer J.J.M.

Marokko

Business & Languages School te

inputkosten, transportmogelijkhe-

Verbeek, e-mail j.j.m.verbeek@

LNV-afdeling Madrid

Amsterdam afgestudeerd op het

den en een gids voor het starten

minlnv.nl. Voor inhoudelijke infor-

rapport Sustainable Foreign Invest-

van een bedrijf in Marokko.

matie kunt u rechtstreeks contact

Marktrapport regio Chrarda Hssen

ments in the Agriculture Sector in

Volgens de onderzoeker biedt deze

opnemen met Hafida Oukar, e-mail

Hafida Oukar is aan de ­International

the Chrarda Hssen Coastal Region,

regio een enorm potentieel in ter-

[email protected].

de jaren daarna is in goede samen-

als eerste Nederlandse onderne-

werking tussen het ministerie van

ming een hoogwaardige kas neer-

Korte berichten uit het buitenland

Amerika Mexico

Het idee voor een agropark is acht

LNV, de LNV-afdeling Mexico-Stad,

gezet. De opbrengst van het eerste

LNV-afdeling

jaar geleden door middel van een

het ministerie van Landbouw van

jaar beantwoordt aan het gestelde

Mexico-Stad

PESP-studie voorgelegd aan de

Mexico, de staat Querétaro, FOCIR

doel en er zijn plannen voor een

Mexicaanse autoriteiten. De studie

(een plattelandsinvesteringsfonds)

verdere uitbreiding van de huidige 7,5 hectare naar 17,5 hectare.

Agropark

benadrukte dat het creëren van een

en private partijen het concept

Het Agropark High-Tech Green-

‘Westland’ in Mexico een goede

gerealiseerd. In de nabijheid van

De eerste fase van het Agropark

house Cluster is op 5 februari 2009

basis zou vormen voor het ont-

het plaatsje Ajuchitlán in de staat

omvat 150 hectare kassen, waarvan

officieel geopend door de Mexi-

wikkelen van hoogwaardige tuin-

Querétaro, is het agropark nu gere-

er op dit moment 29 hectare zijn

caanse president Félipe Calderon.

bouwtechnologie in het land. In

aliseerd. De firma Levarht heeft er

gebouwd of in aanbouw zijn.

Korte berichten uit het buitenland

Azië

rezen en internationale concerns

tieel lucratief marktsegment, maar

elkaar verdrongen om de markt in

inmiddels is duidelijk geworden

India te verkennen, zijn er nu teke-

dat er eerst grote investeringen

nen dat de economische crisis ook

gedaan moeten worden om de toe-

op dit terrein slachtoffers zal gaan

leveringsketen te verbeteren. Het

maken. Het bedrijf Subhiksha dat,

ontbreekt Reliance op dit moment

met name in het zuiden van India,

aan voldoende kapitaal om deze

1600 supermarkten heeft, liet

investeringen te doen.

recentelijk weten de helft van haar winkels te sluiten. Een ander bedrijf

Indonesië LNV-afdeling Jakarta

India

50% van buitenlandse investerin-

dat in de problemen is geraakt is

LNV-afdeling New Delhi

gen. Verder is de export voor het

Reliance, een van de grootste indu-

Importbeperking

eerst in zeven jaar gedaald.

striële conglomeraten van India.

Economische vertraging

In de retailsector is de ontwikke-

Het kondigde onlangs aan haar

Vanaf 1 februari zijn in Indone-

Ook India wordt hard getroffen

ling zorgwekkend. Terwijl vorig

cash-and-carrywinkels te sluiten.

sië importbeperkende en belem-

door de economische crisis: de

jaar Indiase supermarktenketens

De zelfbedieningsgroothandel

merende maatregelen van kracht

industrie kent een terugval van

als paddestoelen uit de grond

gold vorig jaar nog als een poten-

voor een aantal producten waar-

pagina 12

onder voedsel en drank. Elke

Finland, China, Korea, Taiwan en

geïmporteerde partij goederen

Nieuw-Zeeland. De beurs werd toen

wordt onderworpen aan een zoge-

bezocht door ruim 42.000 bezoe-

noemde pre-shipment inspectie,

kers. Japan loopt voorop wanneer

waarvoor ook nog eens extra moet

het gaat om de ontwikkeling van

worden betaald. Voorts zijn en wor-

functional foods of levensmidde-

den ook nog specifieke eisen van

len met een gezondheidsclaim.

kracht waaraan ook allerlei samen-

Het aandeel van functional foods

gestelde producten moeten gaan

bedraagt met ruim 31 miljard euro

voldoen. Ondernemers die met

circa 12% van de totale Japanse

de nieuwe maatregelen ervaring

markt voor verwerkte levensmid-

opdoen in termen van tijd, kosten

delen. Het is een snel groeiende

enzovoort worden uitgenodigd

markt vanwege de vergrijzing, de

het gebruik van Natamycine, een

men – verboden in Korea. Hierdoor

deze ervaring te melden aan de

toename van welvaartsziekten en

schimmeldodend middel, is toege-

moesten Nederlandse kaasexpor-

Nederlandse ambassade, LNV-afde-

een hoog bewustzijn bij de Japanse

laten. Het betreft hier toepassing

teurs een aparte productielijn voor

ling, e-mail [email protected].

consument van de eigen gezond-

op de buitenkant van natuurlijke

de export naar Korea aanhouden. Dat is met deze aanpassing van

heid. Voor meer informatie over

en verwerkte kaas. De maximale

Japan

de beurs: www.hijapan.info of LNV-

dosis bij toepassing van het mid-

de wet niet meer nodig. Hierdoor

LNV-afdeling Tokyo

afdeling Tokyo.

del is 1 mg/dm2 en de stof mag ook

verbetert de markttoegang voor

niet dieper dan 5 mm vanaf de bui-

Nederlandse kaasproducten op de

Health Ingredients 2009

Korea

tenkant in de kaas worden aange-

Koreaanse markt. Door de toege-

Van 14-16 oktober 2009 wordt in

LNV-afdeling Seoul

troffen.

nomen welvaart in Korea komt er

Tot nu toe was Natamycine – dat in

steeds meer vraag naar Westerse

veel landen wordt toegepast in de

producten, waaronder ook verschillende soorten kaas.

Tokyo de Health Ingredients Japan 2009 gehouden. In 2008 namen 589

Natamycine toegestaan

bedrijven deel uit 20 landen, waar-

Sinds 2 januari 2009 is de Kore-

productie van kaas om schimmel-

onder de Verenigde Staten, Canada,

aanse wetgeving zo aangepast dat

groei op de buitenkant te voorko-

Korte berichten uit het buitenland

Europese Unie

alle land- en tuinbouwproducten.

Lyon is gehouden. In totaal namen

De doorsnee Vlaming koopt op

zo’n 2000 exposanten uit 201 landen

jaarbasis 9,2 kilogram vers rund- en

aan de beurs deel. Het was de eerste

kalfsvlees, goed voor een beste-

keer dat er een Nederlands paviljoen

ding van 97,70 euro.

op de SIRHA stond. Bedrijven zoals Koppert Cress, Vandersterre Groep,

Frankrijk LNV-afdeling Parijs

Agro On, van der Lee Seafish, Foppen paling en zalm, Zalmhuis Steur, Lutece en Vergeer Kaas namen deel.

Succesvol Hollandpaviljoen

Een aantal andere bedrijven zoals

België

In het tweede deel van de cam-

SIRHA

de Van Drie Groep, Verstegen ­Spices

LNV-afdeling Brussel

pagne kunnen restaurants een jaar

De SIRHA is een grote horeca­

en Sauces en Dobla hadden een

lang gratis rundvlees van het Wit-

vakbeurs die van 24-28 januari in

individuele stand.

Nieuwe campagne van VLAM

blauw ras winnen. In ruil moeten

Meer Belgisch rundvlees op de

ze wel hun menukaart insturen en

kaart in de horeca. Dat is het streef-

door een jury uitverkozen worden

doel van een nieuwe campagne van

op basis van een aantal criteria

VLAM (Vlaams Centrum voor Agro-

zoals het aantal rundvleesrecepten,

en Visserijmarketing). Een kennis-

bakwijze, hygiëne en presentatie.

makingspakket, een wedstrijd en

In België werden in 2007 een half

een ‘rundvleesambassadeur’ moe-

miljoen volwassen runderen en

ten de restaurateurs overtuigen

315.000 kalveren geslacht. De

om meer Belgisch rundvlees aan

productiewaarde voor rundvlees

te bieden aan hun klanten. VLAM

bedraagt in Vlaanderen 576 miljoen

voert de campagne samen met de

euro. Na varkensvlees en zuivel is

Waalse promotiedienst Apaq-W. In

rundvlees het derde belangrijkste

Vlaanderen is topkok Peter Goos-

veeteeltproduct en het belandt op

sens het gezicht van de campagne.

nummer vier op de ranglijst van Berichten Buitenland | nummer 3, 2009 | pagina 13

De beurs laat van alles zien op het

retailers in Polen zijn: Tesco, Real

in de foodsector. Daarmee ligt

foodsector in Spanje. Hij bestaat

gebied van restauratie en horeca,

en Carrefour.

Spanje binnen Europa op de eer-

grotendeels uit kleine en middel-

ste plaats, gevolgd door Duitsland

grote ondernemingen. Jaarlijks

van tafelzilver tot snijmachines en kassa’s, van oesters tot chocolade-

Portugal

met een aandeel van 31%, Neder-

wordt er voor 2,3 miljard euro aan

creaties. De beurs is kleiner dan

LNV-afdeling Madrid

land (27%), het Verenigd Konink-

vleesproducten geëxporteerd. In

rijk (27%) en Frankrijk (26%). Het

2008 is de vleesproductie ondanks

de SIAL, maar groeit in internationale belangstelling en wordt ook

Grotere productie

gaat vooral om bevroren groente,

de hoge grondstofprijzen en de

door steeds meer landen als beurs

voedingsmiddelen

conservenproducten en zuivel-

naar verhouding lage opbrengst

gezien om bij te zijn. Zo waren

Volgens het Portugese bureau

producten. De huismerken zijn

verder gegroeid. De varkensvlees­

er ook landenpaviljoens uit de

voor statistiek, INE, is de produc-

­gemiddeld bijna 40% goedkoper

productie steeg met 3-4% (3,5

Verenigde Staten, Denemarken,

dan de merkproducten. De voed-

miljoen ton) en de rundvleespro-

België en Spanje. Dat komt mede

selprijzen zijn in Spanje in het

ductie met 5% (670.000 ton). Dit

doordat tijdens de beurs een aan-

afgelopen jaar met 2,4% gedaald.

kwam ook de export ten goede: De export van varkensvlees groeide

tal prestigieuze concoursen wordt gehouden. Het Nederlandse team

Vleesverwerkende industrie

met 25% in volume en waarde

bij de Coupe du Monde de la Pâtis-

groeit

(800.000 ton/1,5 miljard euro) en

serie eindigde op de vijfde plaats.

De vleesverwerkende industrie

de export van rundvlees steeg met

is de vierde industriële sector en

35% in volume en waarde. Alleen

Polen LNV-afdeling Warschau

tie van maïs in 2008 met 5% geste-

– met een omzet van 19 miljard

de schapenvleesproductie conti-

euro per jaar – de belangrijkste

nueerde haar neerwaartse trend.

gen. De productie van rijst bleef

Export levensmiddelen groeit

stabiel. Ook bij groenten vond een

In de afgelopen vier jaar, sinds de

stijging plaats, maar de productie

toetreding tot de EU, is de Poolse

van fruit (appels, peer en kiwi)

export van levensmiddelen ruim

liep terug. De totale landbouw-

verdubbeld en bedroeg afgelopen

productie steeg in 2008 met 1,1%

jaar 10,7 miljard euro. Zeker 80%

in volume. De stijgende productie

gaat naar andere EU-lid­staten.

van graansoorten is te verklaren

De import is in de vergelijkbare

door de beperkte regenval in de

Vissector

­periode minder gestegen, waar-

winter en de vroege doch milde

Het ministerie van Milieu, Platteland en Maritieme Zaken heeft een

door Polen een positieve han-

zomer van 2008. Deze weersom-

nieuw rapport met actuele gegevens over de Spaanse visserijvloot

delsbalans heeft. Over de bin-

standigheden hadden negatieve

gepubliceerd. Daaruit blijkt dat de vloot uit in totaal 13.000 schepen

nenlandse afzet van agrarische

gevolgen voor boomgaarden

met een totale capaciteit van 468.234 ton bestaat. De toestand van

producten is het Poolse Landbouw

(onder andere olijfbomen) en de

de vloot laat volgens het rapport te wensen over: ruim 27% van de

Economisch instituut optimistisch

wijnproductie.

schepen zijn ouder dan 40 jaar. Het percentage nieuwe aanschaffen

gestemd. Naar verwachting zal de

van de afgelopen vijf jaar ligt bij een kleine 10%. De visprijs is in

detailhandelsafzet in de periode

Spanje

2008 aanzienlijk gestegen: makreel met ruim 80% en heek met 54%.

2009-2011 met zo’n 6% toenemen.

LNV-afdeling Madrid

Het is de vishandel die hiervan profiteert, terwijl het inkomen van

In 2008 bedroeg de totale detail-

de vissers er steeds verder op achteruit gaat. Dit beeld speelt in iets

handelsomzet ruim 46,5 miljard

Huismerken in opmars

mindere mate ook bij andere vissoorten zoals sardines, waarvan de

euro. De concentratie bij de retail-

In 2008 steeg het aandeel huismer-

prijs voor de vissers met 25% daalde terwijl de prijs in de handel met

ketens zet zich onverminderd

ken in de Spaanse winkelschap-

4,7% steeg. Hetzelfde geldt voor de horsmakreel, waarvan de prijs

voort en de concurrentiestrijd tus-

pen met 8%. Huismerken nemen

47% steeg maar de marge voor de vissers beperkt bleef tot 1%.

sen de ketens is groot. De grootste

nu 32% in van de totale omzet

Korte berichten uit het buitenland

Overig Europa pagina 14

Oekraïne

2009 is de verwachting dat de

LNV-afdeling Kiev

omzet met 20% daalt ten opzichte van 2008. Verkopen van geïmpor-

Rapport levensmiddelensector

teerde producten zullen afnemen

Aan de zeven jaar durende groei

ten gunste van lokaal geprodu-

in de Oekraïense detailhandel is in

ceerde voedingsmiddelen. Uitbrei-

oktober 2008 een eind gekomen.

dingsplannen van de detailhandel

De sector kenmerkt zich op dit

worden op de lange baan gescho-

moment door financiële instabi-

ven. Ondanks deze negatieve

liteit en een dalende omzet. Voor

berichten zullen de verkopen van

levensmiddelen via de supermark-

traditioneel georganiseerd, in

ten relatief stabiel blijven. Ook zal

2007 was dat nog maar 67%. De

Rundersperma

deze sector aan het eind van de

supermarkten verhoogden hun

De Turkse grens zat tot voor kort op slot waar het ging om levend

crisis waarschijnlijk de eerste zijn

marktaandeel in dezelfde periode

vee, sperma, embryo’s en producten van dierlijke oorsprong. Maar

die zich weer herstelt. De Foreign

van 13% naar 33%. De Russische

er schijnt licht aan het einde van de tunnel. Recent hebben Turkse

Agricultural Services van de USDA

levensmiddelenmarkt groeide in

autoriteiten (na een studiebezoek van een Turkse delegatie aan

heeft een rapport uitgebracht over

de afgelopen twee jaar ruim 30%.

Nederland) besloten de grens weer open te stellen voor Neder-

de ontwikkeling van de Oekraïense



lands rundersperma en embryo’s. Ook lijkt er ruimte te ontstaan in

markt voor levensmiddelen die via

De Russische marktleider, de X5

de exportmogelijkheden voor kalfsvlees, alhoewel hiertoe nog wel

de detailhandel verkocht worden.

Retail Group, had in 2007 een

stappen moeten worden gezet.

In het rapport wordt ingegaan op

marktaandeel van slechts 3,7%

de ontwikkelingen in de markt,

en is voornamelijk gevestigd in

marktkenmerken, marktentree,

de regio’s Moskou en Sint-Peters-

concurrentie en kansrijke produc-

burg. De levensmiddelensector is

ten. Meer informatie: www.evd.nl

sterk versplinterd. De omzet van

of www.fas.usda.gov

X5 bedroeg in 2008 circa 6,9 miljard euro, een groei van 45% ten

Marktverkenning zuivelsector

opzichte van 2007. De combinatie

Oekraïne is een kansrijke markt

telt 1708 winkels, voornamelijk

voor bedrijven in de Nederlandse

gevestigd in Rusland. X5 verwacht

zuivelsector. De zuivelconsump-

een groei van de totale levens-

het centrum. Het innovatiecentrum

de EU zijn in april 2008 ondertekend

tie stijgt jaarlijks en er wordt veel

middelenmarkt met 235-275 mil-

zal gaan fungeren als showcase

onder de voorwaarde dat beide

geïnvesteerd in het vergroten van

jard euro in de komende jaren.

voor Nederlandse technologie op

overeenkomsten bevroren blijven

de melkproductie en -verwerking.



het gebied van glastuinbouw en

tot Servië volledige medewerking

Dit biedt kansen voor leveranciers

De Russische inkoopcoöperatie

klimaatbeheersing.

van goederen in de gehele keten:

Unicommerce is geschoeid op de

heeft bereikt inzake het internationale Joegoslavië-tribunaal in Den

koeien en stalinrichting, koelsy-

leest van Superunie. Frans Fredrix,

Kroatië

Haag.

stemen, laboratoriuminrichting,

voormalig directeur van Superunie

LNV-afdeling Zagreb

In oktober 2008 heeft Servië beslo-

mestopslag en het inrichten van

en nu betrokken bij Unicommerce,

zuivelfabrieken. Ook voor ken-

heeft besloten drie maanden

Nieuwe melk- en

komst per 1 januari 2009 te laten

nisoverdracht en training vormt

pauze in te lassen bij de uitrol van

sappenfabriek

ingaan. Omdat wijzigingen en

Oekraïne een interessante markt.

Unicommerce. Door de mondiale

Vindija heeft haar nieuwe melk-

amendementen op de wet voor douanetarieven niet op tijd zijn

ten unilateraal de handelsovereen-

In het kader van het 2g@there-

financiële crisis zijn in Rusland de

en sappenfabriek Vindija Vivis

programma Developing the Ukrai-

bankrentes opgelopen tot 15%.

geopend in Varazdin. De fabriek is

doorgevoerd is dit 1 februari 2009

nian Dairy Sector is een rapport

Sinds 1999 boekt de Russische eco-

formeel geopend door Vice presi-

geworden. Deze wijzigingen maak-

opgesteld over de kansen voor

nomie een groei van gemiddeld 6%

dent Ivo Sanader. De fabriek verte-

ten het mogelijk dat de importbe-

het Nederlandse bedrijfsleven.

per jaar. Het IMF voorziet dat de

genwoordigt een waarde van 18,2

lasting op goederen afkomstig uit

Het bevat een overzicht van rele-

groei in 2009 uitkomt op 3,5%.

miljoen en geeft werkgelegenheid

de EU naar beneden is gegaan. De

vante marktstudies. Van een zestal rapporten en studies wordt een

Turkije

samenvatting van de inhoud en de

LNV-afdeling Ankara

belangrijkste bevindingen gegeven. Ook staat per rapport aange-

2g@there

geven waar het te downloaden

Wageningen

Universiteit

en

aan 100 mensen. Jaarlijks zal 70

beslissing van Belgrado om unilate-

miljoen liter melk en sappen gepro-

raal dit deel van de overeenkomst

duceerd worden. Vindija Vivis han-

te implementeren is bedoeld als

teert ISO-standaarden en heeft een

signaal om te laten zien dat Servië

exportregistratie waardoor het

wil integreren. De handelsover-

mogelijk is te produceren voor de

eenkomst bevat de meeste van de

of te bestellen is. Voor dit rapport

Research onderzoekt de moge-

Europese markt. De nieuwste tech-

SAA-provisies. Dit jaar zal Servië

is ook speciaal een marktverken-

lijkheden voor het opzetten van

nologie moet ervoor zorgen dat

voor 70% snijden in de douanetarie-

ning uitgevoerd. Meer informatie:

een innovatiecentrum voor glas-

de productie volledig voldoet aan

ven voor raw materials en op land-

www.evd.nl.

tuinbouw in Turkije, in de regio

de laatste eisen op voedselgebied.

bouwproducten voor 80 tot 90%.

nabij Izmir. Dit centrum speelt een

Servië zal uiteindelijk de tarieven

Rusland

belangrijke rol in het 2g@there-pro-

Servie

LNV-afdeling Moskou

gramma SeraCulture, dat gericht is

LNV-afdeling Zagreb

op de meeste goederen afkomstig van de 27 lidstaten uitfaseren of afschaffen. Belastingen op enkele

op de verbetering van de positio-

Groei levensmiddelenmarkt

nering van Nederlandse glastuin-

Overeenkomst tussen Servië

landbouwproducten zullen blijven

In Rusland maakt de levensmid-

bouw in Turkije. Het ministerie van

en de EU ondertekend

steken op tussen de 20% en 80% van het niveau in 2008.

delenmarkt een sterke groei

LNV heeft het onderzoek gefinan-

De Interim Trade Agreement en

door. In 2003 was 87% van de

cierd, met name omdat duurzaam-

de Stabilization and Association

Russische levensmiddelensector

heid een belangrijke rol speelt in

Agreement (SAA) tussen Servië en Berichten Buitenland | nummer 3, 2009 | pagina 15

Nieuws Fruit Logistica-prijs opnieuw naar

Nederland

Novi Sad Landbouwbeurs Servië

Tijdens de onlangs gehouden Fruit Logistica,

een dertig procent hoger suiker- en

een van ’s werelds belangrijkste beurzen

vitaminegehalte. Enza Zaden, vorig jaar

voor groenten en fruit, heeft de Sweet

ook al genomineerd met de Uhrgurke,

Van 9 tot en met 16 mei is de 76e

Green Paprika van Enza Zaden de Innovation

zorgde hiermee dat de prijs voor de vierde

editie van de Novi Sad Landbouwbeurs

Award gewonnen. Deze prijs wordt jaarlijks

maal op rij naar Nederland ging. Rijk

in Servië. Deze beurs is de grootste

uitgereikt aan een vernieuwend product,

Zwaan (Salanova), Rainbow Growers Group

internationale landbouwbeurs in de

concept of dienst. De Sweet Green Paprika

(Vitamini’s) en Nunhems (Intense tomaat)

Westelijke Balkan en had vorig jaar

heeft een krachtige groene kleur en in

gingen Enza voor.

ruim 300.000 bezoekers en rond de

vergelijking met andere paprikasoorten

2000 bedrijven namen deel aan de beurs. Het ministerie van LNV organiseert een collectieve deelname door middel van een Holland Paviljoen. Geïnteresseerde Nederlandse bedrijven krijgen de mogelijkheid hun bedrijf en producten onder de aandacht te brengen. Deelname aan de beurs is een goede mogelijkheid om de Servische markt, maar zeker ook de omliggende landen, te verkennen. Bent u geïnteresseerd in deelname aan het Holland Paviljoen of wilt u meer informatie, dan kunt u contact opnemen met Sabine Hoff van de directie Industrie en Handel, telefoon 070 378 5259 of per e-mail: [email protected].

Kom naar de Agribusiness-contactbijeenkomst op 1 april! De directie Industrie en Handel van het ministerie van LNV houdt 1 april de jaarlijkse Agribusiness-contactbijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst maakt u kennis met onze buitenlandse afdelingen en komt u in contact met de LNV-Attachés. De bijeenkomst is in de vorm van een informatiemarkt, elke buitenlandse afdeling heeft een eigen informatiestand. U kunt met de LNV-Attaché spreken over de kansen en mogelijkheden in de voor u als ondernemer interessante landen. De bijeenkomst is 1 april 2009, van 17.00 tot 21.00 uur in het Nieuwegein’s Business Center in Nieuwegein. De kosten bedragen 80 euro per persoon, dit is inclusief een uitgebreid dinerbuffet en consumpties. Aanmelden kan via www.minlnv.nl/acb. Mocht u nog vragen hebben over de bijeenkomst of niet over internet beschikken dan kunt u voor informatie of aanmelding terecht bij mevrouw M. Daniëls of mevrouw F. de Zwart, telefoon 070 378 4416.

pagina 16

Internationale pioniers uit de agribusiness aan het woord

Exportise

De Exportise van: Ton Witmer

Binnen Moerheim Roses & Trading is exportmanager Ton Witmer al 14 jaar de man met exportise. Witmer studeerde ooit planten­ veredeling in Wageningen, werkte na zijn studie voor een internationale veredelaar in Brazilië, hield zich bezig met sierteelt in Portugal, en werkte aan een agrarisch export stimuleringsproject voor de Wereldbank in Bolivia. India heeft Witmer -hij werkt dan

Exportmanager Moerheim Roses & Trading Locatie : Vanuit Leimuiderbrug naar onder andere China, Thailand, Iran en India Bedrijf : Moerheim Roses & Trading Sector : Sierteelt Sinds : Moerheim bestaat 120 jaar

inmiddels voor Moerheim Roses & Trading- ook goed leren kennen in de jaren die hij daar gewoond heeft. Moerheim is een bedrijf met een lange

naar bloemen sterk toeneemt. Er valt echter

plantmateriaal wordt dan ter plekke gepro-

geschiedenis. Zo’n 120 jaar geleden richtte

wel een algemene trend te bespeuren, de

duceerd. Soms met behulp van ons, soms is de kennis gewoon aanwezig.

de familie Ruys uit Dedemsvaart een planten-

export van plantmateriaal uit Nederland

kwekerij op. Na verloop van tijd vertrok het

loopt terug. We zijn relatief duur, en dus zie

bedrijf naar de regio Aalsmeer en breidde

je een verschuiving naar lokale productie.

Wat Moerheim Roses & Trading onderscheidt

haar activiteiten uit. Tegenwoordig bestaat

Wij leveren in veel gevallen dus niet eens

van concurrenten is toch wel onze jaren-

Moerheim uit verschillende bedrijfstakken

meer de planten maar vooral de variëteiten,

lange ervaring en we hebben als voordeel

en heeft 33 medewerkers. Een bekende

de rassen. In die landen ­vertegenwoordigen

dat we een compleet pakket kunnen aanbie-

telg uit het Ruys geslacht is de in 1999

we dan de veredelaars van rozen. We

den. We hebben verstand van genetica, we

overleden Mien Ruys. Zij maakte naam als

­hebben wereldwijd demonstratiekassen en

kunnen plantmateriaal leveren, we hebben

­tuinarchitecte en kan gezien worden als de

daar testen we nieuwe rassen van snijrozen

de nodige teelttchniek in huis en als het

eerste die zich met het ontwerpen van stad-

om te zien of ze geschikt zijn voor de lokale

nodig is, leveren we ook nog de kassen en

stuinen bezighield. Haar tuinen zijn tot op

omstandigheden. We houden open dagen

alles wat nodig is voor de teelt daarin. Van

de dag van vandaag te bezichtigen in haar

en nodigen lokale rozenkwekers uit. Het

snoeischaar tot sorteermachine zeg maar.”

geboorteplaats Dedemsvaart. “Moerheim exporteert al ruim 35 jaar”, vertelt Witmer. “We zijn van start gegaan in Europa, en al vrij snel werden we ook actief in het Midden-Oosten. Vroeger was die regio een grote afnemer van onze buiten­rozen, tegenwoordig is dat een stukje minder. Dat komt omdat er alternatieven zoals ­perkplanten populair zijn geworden. Er is tegenwoordig veel meer keus voor consumen­ten en bedrijven/overheden als het gaat om beplanting. Ook ondervinden we in die regio concurrentie van landen als Marokko en China. Zij kunnen goedkoper

export van ‘Deplantmateriaal uit Nederland loopt terug ’

produceren dan wij.” “Landen als China, India, Rusland en Brazilië zijn op dit moment voor ons interessante markten”, vervolgt Witmer. “Je ziet dat in die landen door de economische groei de vraag Berichten Buitenland | nummer 3, 2009 | pagina 17

Nieuws NY400 viering en het New Amsterdam Village 5-15 september 2009

Milaan EXPO 2015 In 2015 vindt in Milaan de internationale EXPO plaats. De organisatie van de EXPO rekent op de deelname van ruim 100 landen en een bezoekersaantal van meer dan 20 miljoen. De Milano EXPO 2015 staat in het teken van ‘Feeding the Planet, Energy for Life’. Eén

In 2009 is het vierhonderd jaar geleden dat Henry Hudson met het VOC schip de “Halve

van de thema’s hierbij is voedsel in de cultu-

Maen” als eerste Europeaan het eiland Manna

ren en volkeren over de wereld. Daarom is de

Hatta aandeed, waar later de Nederlandse

stad Milaan van plan een deel van het terrein

kolonie, ‘Nieuw Nederland’ zou worden

van de in de stad gelegen groothandelsmarkt

gesticht.

om te bouwen tot een Food Village. Deze

Dit jaar zal zowel in New York als in Neder-

Stad van de Smaak en Gezondheid, die een

land uitvoerig stil worden gestaan bij deze

oppervlakte van 140.000m2 zal beslaan, opent

gebeurtenis.

in 2014. Naast een onderzoekscentrum voor voeding, een kookschool, hotels, restaurants,

Reden voor het ministerie van LNV om in

specialiteitenproducten onder de aandacht te

studentenhuisvesting en vrijetijdsbestedingsruimten, zal er 5000m2 bestemd zijn voor

samenwerking met onder andere het Neder-

brengen. Ook zal er een demonstratiekas te

landse Consulaat in New York, Amerika te

zien zijn met informatie over de Nederlandse

verkooppunten van streekproducten en spe-

laten zien wat onze agri-foodsector te bieden

tuinbouwsector en nieuwe technologieën op

cialiteiten uit de diverse landen in de wereld

heeft. Het Holland Dorp, dat al in meer dan

het gebied van duurzaam water- en energie-

om zo de uitwisseling en integratie van de

veertig landen verspreid over de wereld heeft

gebruik en duurzame constructie.

verschillende culturen te bevorderen. De Stad van de Smaak is een permanent complex, dat

gestaan, strijkt van 5 tot 15 september neer in de Verenigde Staten en wordt omgedoopt tot

Voor meer informatie: Gert Stiekema,

New Amsterdam Village.

Directie Industrie en Handel,

ook na de EXPO 2015 blijft voortbestaan.

e-mail: [email protected],

Op grond van marktonderzoek wordt ver-

telefoon: 070-378-4235 of met

wacht dat de vraag naar etnische producten

schillende bekende ­Hollandse traditionele

Caroline Feitel, LNV-afdeling Washington,

in Italië, en met name in Milaan, de komende

ambachten worden getoond en het biedt

e-mail: [email protected].

vijf jaar met 40% zal toenemen. Naast het

In het New Amsterdam Village zullen ver-

positieve effect van de EXPO, draagt ook de

Nederlandse bedrijven of hun Amerikaanse importeurs bijzondere gelegenheid om hun

www.NY400.org

aanwezigheid van circa 500.000 buitenlanders in Milaan bij aan de afname van buitenlandse producten.

Latin American Challenge, zakendoen met passie

De organisatoren van de Stad van de Smaak zouden graag in maart aanstaande vernemen

Wilt u zakendoen in Latijns-Amerika? Ga de uitdaging aan en ontdek uw mogelijkheden

of er Nederlandse bedrijven zijn die belang-

tijdens de Latin American Challenge op donderdag 19 maart vanaf 09:00 uur in Hotel Den

stelling hebben voor de afzet van hun produc-

Haag-Nootdorp. Tijdens dit all-in-one event kunt spreken met de Nederlandse vertegen-

ten via genoemde verkooppunten.

woordigingen in het buitenland over de kansen voor uw bedrijf. Er is een informatiemarkt, er zijn verschillende interactieve bijeenkomsten en u kunt ondernemers ontmoeten

Voor nadere informatie kan contact worden

die thuis zijn in deze regio. Centraal staan de landen Argentinië, Bolivia, Brazilie, Chili,

opgenomen met de LNV-afdeling van de

­Colombia, Costa Rica, Cuba, Dominicaanse Republiek, Ecuador, Mexico, Nicaragua,

Ambassade in Rome: [email protected],

Panama, Peru, Suriname, Trinidad en Tobago, Uruguay en Venezuela.

tel +39-06-32286224 of rechtstreeks met de

Meer informatie en aanmelden: www.latinchallenge.nl

organiserende instantie Sogemi te Milaan, de heer Stefano Zani, tel: +39-02-72095127.

pagina 18

We publiceren hieronder weer een overzicht van de afgelopen maand op internet aange-

Externe marktrapporten

troffen landen-, regio- en themarapporten over levensmiddelen- en andere (agrarische)

op internet

bronnen ánders dan onze eigen LNV-afdelingen (Landbouwraden) op de Nederlandse

sectoren, afkomstig van overheden, overkoepelende organisaties, databases en andere

ambassades in den vreemde. De rapporten zijn gratis en uitsluitend per e-mail opvraagbaar bij het ministerie LNV, de heer J.J.M. Verbeek, e-mail [email protected] en ­worden u ook alleen per e-mail toegestuurd.

Land

Titel

Land

Titel

Algemeen

World status of organic temperate fruits (33 pag)

Mexico

Appels,peren,druivensector (15 pag)

“

Sustainability reporting in the food processing

“

Avacadosector (9 pag); vissector (8 pag)

sector (22 pag)

“

Levensmiddelensector (8, 12, 15 pag)

“

Effect of environmental trends on input costs (42 pag)

“

Economic overview Mexico (9 pag)

“

The changing climate for food and agriculture (17 pag)

Nederland

Boomkwekerij in Nederland (34 pag)

“

Sustainable agriculture versus unregulated financial

“

markets (5 pag)

Concurrentie monitor levend vee: handel varkens & biggen (56 pag)

“

Risk management instruments in agriculture (94 pag)

“

Beleidsnota Biologische Landbouw 2005-2007 (5 pag)

Argentinië

Rundvleessector (9 pag);fruitsector (13 pag)

“

Productiekosten consumptie-eieren in Nederland (73 pag)

“

Oliezaden & sojasector (7 pag)

“

Ondernemen in sectoren 2007-2009 ( (191 pag)

“

Retail food industry (14 pag)

“

Samenwerking: kansen voor u als ondernemer (32 pag)

Bulgarije

Biersector (12 pag); Dairy farming (9 pag)

“

Exportthermometer 2008 (16 pag)

“

Key economic indicators for Bulgaria (8 & 13 pag)

“

Raakt de kredietcrisis de agrosector (45 pag)

Canada

Zuivelsector (13 pag)

“

De visserij in cijfers in 2008 (106 pag)

China

Chengdu en Changzhou: emerging city

“

Databank Gewasbescherming: plantenziekten &

markets (11 & 7 pag)

plagen (div.)

“

China: a sustainable energy outlook (93 pag)

“

Actuele inkomens agrarische sector 2008 (165 pag)

“

Citrussector (20 pag)

“

Innovatie in de agrarische sector (91 pag)

“

Booming South-West China food market (9 pag)

Nigeria

Levensmiddelensector (9 pag)

“

Veehouderijsector (21 pag)

“

Oliezaden en sojasector (7 pag)

“

China/Hong Kong economic overview (11 pag)

Oostenrijk

Levensmiddelensector (13 pag)

Duitsland

Milchvieh-Stallsysteme für den ökologischen

Paraguay

Biofuel sector (8 pag)

Landbau (24 pag)

Polen

Levensmiddelensector (26 pag)

“

Study on willingness to pay for fair trade coffee (28 pag)

Rusland

Biofuel sector (4 pag)

Egypte

Levensmiddelensector (15 pag)

“

Hotels & restaurantssector (36 pag)

EU

Citrussector (16 pag)

“

Russia economic overview (7 pag)

“

Nationale emissieplafonds landbouw & visserij 2020

Spanje/Portugal

Levensmiddelensector (20 pag)

(162 pag)

“

Agriculture in Castille & Leon (16 pag)

Filippijnen

Food processing industry (15 pag)

Syrië

Trade policy overview (9 pag)

Finland

The Finnish dairy sector (15 pag)

Taiwan

Wetgeving import biologische producten (4 pag)

Frankrijk

Niet-alcoholische drankensector (7 pag)

“

Fruitsector (14 pag)

Fruit in blik/pot (12 pag); appels, peren,

Tanzania

Livestock & dairy industry (17 pag)

druivensector (7 pag)

“

Le secteur agricole Tanzanie (4 pag)

“

Greek livestock and natural farming (7 pag)

Turkije

Turkey economic overview (5 pag)

Guatamala

Retail food industry (13 pag)

“

Wijziging etiketteringswetgeving (17 pag)

Honduras

Biofuel sector (10 pag)

Uruguay

Biofuel sector (7 pag)

India

Vers fruit sector (18 pag)

Ver. Koninkrijk

Retail/outlet/supermarket profiles (14, 10 & 11 pag)

“

Plantenzadensector (17 pag)

Ver. Staten

Organic fruit tree overview (24 pag)

“

India economic overview (5 pag)

“

Onion seed production in California (10 pag)

“

Mushroom cultivation and processing (12 pag)

“

Million-dollar farms in the new century (47 pag)

Indonesië

Biofuel sector (9 pag)

“ & Canada

Food security comparison USA/Canada (50 pag)

Israel

Levensmiddelensector (16 pag); citrussector (10 pag)

“

Italië

Kansen in de regio Lazio (41 pag)

Japan

Health food market (3 pag)

Zuid Afrika

Changing agrifood supply chains (20 pag)

Kenia

Levensmiddelensector (7 pag)

Zweden/Finland

Retail food industry (2 pag)

Korea

Wijnsector (21 pag); processed food concentration (23 pag)

Maleisië

Levensmiddelensector (33 pag)

Malta

Malta enterprise act: legal incentives guidelines (10 pag)

Griekenland

Growing shiitake mushrooms in an agroforestry practice (12 pag)

Berichten Buitenland | nummer 3, 2009 | pagina 19

LNV-afdelingen in het buitenland Afrika ADDIS ABEBA Werkgebied: Ethiopië Drs. Ir. G. Westenbrink, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Old Airport Zone, Addis Abeba P.O. Box 1241, Addis Abeba Tel.: (00-251) 113.711.100 ext. 332 (BZ) E-mail: [email protected] www.netherlandsembassyethiopia.org Algiers (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Parijs) Dhr. Khaled Benchaalal, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden 27 Chemin Cheikh Bachir El-Ibrahimi El-Biar Postadres: Boite Postale 72, 16030 Algiers - Algerije Tel.: (00-213) 21.92.28.28 E-mail: [email protected] www.ambassadepaysbasalger.org NAIROBI Werkgebied: Kenia, Eritrea,Oeganda, Tanzania, tevens voor UNEP Dhr. D.J. Bruinsma, LNV-Raad Ambassade der Nederlanden, Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Riverside Lane, Off Riverside Drive, Nairobi, Kenia Postadres: P.O. Box 41537, 00100, Nairobi, Kenia Tel.: (00-254) 20.4450.137 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.or.ke PRETORIA Werkgebied: Zuid-Afrika, Zambia Prof. drs. N.W. Visser, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 210 Queen Wilhelmina Street New Muckleneuk, Pretoria 0083, Zuid-Afrika Postadres: P.O.Box 117, Pretoria 0001, Zuid-Afrika Tel.: (00-27) 12.425.4570/2/3 E-mail: [email protected] www.dutchembassy.co.za

Amerika BRASÍLIA Werkgebied: Brazilië Ir. B. Vrolijk, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Ses Avenida das Nações, QD. 801, Lote 05 CEP 70405-900 Brasília – DF, Brazilië Postadres: Caixa Postal 07/0098, CEP 70359-970 Brasília - DF, Brazilië Tel.: (00-55) 61.3961.3200 (BZ) Tel.: (00-55) 61.3961.3208 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.embaixada-holanda.org.br São Paulo (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Brasília) Mw. F.E. Heering, Agricultural assistant Consulaat-Generaal der Nederlanden Bezoekadres: Avenida Brigadeiro Faria Lima 1779, 3 -andar CEP 01451-001-Sao Paulo-SP, Brazilie Postadres: Caixa Postal 11302, CEP 05422-970-São Paulo-SP, Brazilië Tel.: (00-55) 11.3811.1300 (BZ) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.embaixada-holanda.org.br

BUENOS AIRES Werkgebied: Argentinië, Chili, Uruguay Ir. F.L.M. Vossenaar, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Edificio Porteño II, Olga Cossenttini 831, Pisos 3 y 4, C1107 BVA Buenos Aires, Argentinië Postadres: Ambassade der Nederlanden, Olga Cossenttini 831, C1107 BVA Buenos Aires, Argentinie Tel.: (00-54) 11.4338.0090 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.embajadaholanda.int.ar MEXICO Werkgebied: Mexico, Cuba Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Av. Vasco de Quiroga 3000, Piso 7, Colonia Santa Fe, 01210 Mexico D.F., Mexico Postadres: Apartado Postal 10-656, 11000 Mexico D.F., Mexico Tel.: (00-52) 55.5258.9921 tst. 205,209 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.paisesbajos.com.mx WASHINGTON Werkgebied: Verenigde Staten van Amerika (incl. Puerto Rico), Canada, tevens Wereldbank Drs. G.G.J. Thissen, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 4200 Linnean Avenue, N.W. Washington, D.C 20008-3896, Verenigde Staten van Amerika Tel.: (00-1) 202.274.2716/2718 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.org/

Azië BANGKOK Werkgebied: Thailand en Vietnam Ir. R.J. Konijn, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 15 Soi Tonson Ploenchit Road, Lumpini, Pratumwan Postadres: P.O. Box 404, Bangkok 10330, Thailand Tel.: (00-66) 2.309.5290 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.mfa.nl/ban Hanoi (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Bangkok) Mw. Truong Thi Dung, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden Daeha Office Tower, 6 th floor 360 Kim Ma Street, Ba Dinh District, Hanoi Tel.: (00-84) 43.8315.650 ext. 220 en ext. 236 (BZ) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.org.vn JAKARTA Werkgebied: Indonesië, tevens voor Association of South-East Asean Nations (ASEAN) Mr. J.M.P.H. van der Zijden, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Jalan H.R. Rasuna Said, Kavel S-3, Kuningan, Jakarta 12950, Indonesië Tel.: (00-62) 21.524.1032/48 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlandsembassy.or.id/

KUALA LUMPUR Werkgebied: Maleisië, Filippijnen, Singapore Drs. A.M. de Roo, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden 7th Floor, South Block. The Amp Walk 218, Jalan Ampang 50480 Kuala Lumpur Postadres: Postbus 10543 50716 Kuala Lumpur Maleisië Tel.: (00-60) 3.216.86.206 (LNV) E-mail: [email protected] www.netherlands.org.my Manilla (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Kuala Lumpur) Dhr. J.I.C. Laquian, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 26/F Equitable PCI Bank Tower 8751 Paseo de Roxas Makati City 1226, The Philippines Postadres: P.O. Box 2448 MCPO, 1264 Makati, Metro Manilla, Filippijnen Tel.: (00-63) 2.786.6607 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlandsembassy.ph Singapore (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Kuala Lumpur) Dhr. K.C. Chong, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 541 Orchard Road, 13-01 Liat Towers, Singapore 238881 Postadres: Tanglin P.O. Box 447, Singapore 912415 Tel.: (00-65) 6739.1121 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.nethemb.org.sg/ NEW DELHI Werkgebied: India, Sri-Lanka, Nepal Mr. W.J. Wolff, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 6/50F Shantipath, Chanakyapuri, New Delhi 110021, India Tel.: (00-91) 11.24.197.604/5/77 E-mail: [email protected] www.hollandinindia.org PEKING Werkgebied: Volksrepubliek China, (incl. Hong Kong) en Mongolië Ir. H.J.W. van Duijn, LNV-Raad Mw. ir. G.J.G.M. Nuytens-Vaarkamp, LNV-Attachée Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 4, Liangmahe Nanlu Rd. Beijing 100600, Volksrepubliek China Tel.: (00-86) 10.8532.0260 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.hollandinchina.org/nl/ peking/intro.htm Web (LNV): www.nlpekagr.com Hong Kong SAR (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Peking) Mw. M.P.C. Ng, Agricultural assistant Post/Bezoekadres: Consulaat-Generaal der Nederlanden, Room 5702, 57/F Cheung Kong Center, 2 Queen’s Road Central, Hong Kong, Volksrepubliek China Tel.: (00-852) 2524.8187/88 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-cg.org.hk Web (LNV): www.nlpekagr.com Shanghai (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Peking) Dhr. N. Hong, Agricultural assistant

pagina 20

Post/Bezoekadres: Consulaat-Generaal der Nederlanden, Sun Plaza, East Tower, 4th Floor, 88 Xian Xia Road, Shanghai 200336, Volksrepubliek China Tel.: (00-86) 21.6209.9076 (BZ) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.hollandinchina.org/nl/cg/sh-intro.htm Web (LNV): www.nlpekagr.com SEOUL Werkgebied: Republiek Korea en Taiwan Ir. J.F. Rummenie, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Kyobo Building, 14th floor, 1, Jongno 1-ka Jongno-gu, Seoel 110-714, Republiek Korea Postadres: K.P.O. Box 509, Seoel 110-605, Republiek Korea Tel.: (00-82) 2.723.4180 E-mail: [email protected] www.nlembassy.or.kr Taipei (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Seoul) Mw. C.S. Hsiung, Agricultural assistant Post/Bezoekadres: Netherlands Trade and Investment Office, Agricultural and Food Department, Rm. B, 5/F Artist Construction Building, 133 Min Sheng E. Road, Section 3, Taipei 105, Taiwan Tel.: (00-886) 2.2713.5760 E-mail: [email protected] www.ntio.org.tw/agricultural/index-e.htm TOKYO Werkgebied: Japan Mw. Drs. C Boonstra, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Shiba-koen, 3-6-3, Minato-ku, 105-0011 Tokyo, Japan Tel.: (00-81) 3.5776.5490 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.oranda.or.jp

Europese Unie Athene (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Boekarest) Mw. M. Plessas-Schallenberg, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Leoforos Vassileos Konstantinou 5-7, Athene 106-74, Griekenland Tel.: (00-30) 2.107.254.960 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.mfa.nl/ath BERLIJN Werkgebied: Duitsland, Zwitserland Dr. T.C. de Groot, LNV-Raad A. Veldhuizen MBA, LNV-attaché Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Klosterstrasse 50, 10179 Berlin, Duitsland Tel.: (00-49) 30.2095.6480 (LNV) E-mail: [email protected] www.dutchembassy.de BOEDAPEST Werkgebied: Hongarije, Slovenië, Oostenrijk Ir. J.A. Landstra, LNV-Raad Drs. A.E. Braam, Raad voor Veterinaire aangelegenheden Veterinair Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Kroatië, Macedonië, Turkije, Roemenië, Servië, Montenegro, Slovenië, Slowakije en Tsjechië Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Fuge utca 5-7, (2e district), 1022 Boedapest, Hongarije Postadres: P.O. Box 56, 1388 Boedapest, Hongarije

Portugal: Varkensfokkerijen aan de rand van de wet Portugal dreigt op termijn Europese fondsen mis te lopen als de

ondernemers. Van 8 tot 10 juni 2009 vindt een handelsreis plaats

varkensfokkerijen zich niet aan de milieu-eisen conformeren. De

voor Nederlandse toeleveranciers aan de veehouderij in Portugal.

overheid investeert dan ook fors in de ontwikkeling van nieuwe

Meer informatie en inschrijvingen: www.evd.nl/228442.

mestverwerkingsinstallaties. Dit biedt kansen voor Nederlandse

Tel.: (00-36) 1.3366.380 (LNV) E-mail: [email protected] www.netherlandsembassy.hu

Tel.: (00-33) 1.4062.3353 (LNV) E-mail: [email protected] www.amb-pays-bas.fr

BOEKAREST Werkgebied: Roemenië, Bulgarije, Griekenland ir. H.L.M. van Wissen Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Aleea Alexandru 20, Sector 1, 011823 Boekarest, Roemenië Tel.: (00-40) 21.231.5657 ( LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.olanda.ro/

PRAAG Werkgebied: Tsjechië, Slowakije Mw. drs. E. van de Vrugt, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Gotthardska 6/27, 160 00 Praag 6, Bubeneç, Tsjechië Tel.: (00-420) 233.015.218 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlandsembassy.cz

Sofia (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Boekarest) Mw. D.H. Milenkova, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Oborishte 15, 1504 Sofia, Bulgarije Postadres: P.O. Box 91, 1000 Sofia, Bulgarije Tel.: (00-359) 2.8160.380 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlandsembassy.bg/ BRUSSEL Werkgebied: België, Luxemburg Ing. A. Wegen, LNV-Raad Mw. ir. S. Kruiderink, Agricultural Assistant Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Tel.: (00-32) 2.679.1550 (LNV) E-mail: [email protected] www.nederlandseambassade.be KOPENHAGEN Werkgebied: Denemarken, Estland, Finland, Noorwegen, IJsland, Zweden Dhr. H.H. Schipper, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Toldbodgade 33, DK 1253 Kopenhagen K, Denemarken Tel.: (00-45) 33.707.218 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.nlembassy.dk LONDEN Werkgebied: Verenigd Koninkrijk, Ierland Drs. E. Wermuth, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 38, Hyde Park Gate, Londen SW7 5DP, Verenigd Koninkrijk Tel.: (00-44) 20.7590.3279/76/77/80 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.org.uk/ MADRID Werkgebied: Spanje, Marokko, Portugal Mw. Mr. S.M.C. Deepen, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Avenida del Comandante Franco 32, 28016 Madrid, Spanje Tel.: (00-34) 91.353.7521/20 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.embajadapaisesbajos.es Lissabon (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Madrid) Mw. A.P. Paiva Geadas, Agricultural assistant Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Avenida Infante Santo 43-5o, 1399-011 Lissabon, Portugal Tel.: (00-351) 21.391.4919 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.emb-paisesbaixos.pt PARIJS Werkgebied: Frankrijk, Algerije Mw. drs. M.A.J. Vaes, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 7-9 Rue Eblé, 75007 Parijs, Frankrijk

ROME Werkgebied: Italië Mw. drs. C.W. Zwitser, LNV-Attachée Mw. M. Sipman, Agricultural assistant Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Via Michele Mercati 8, 00197 Rome, Italië Tel.: (00-39) 06.3228.6224 (LNV) Tel.: (00-39) 06.3228.6001 (BZ) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.olanda.it/ WARSCHAU Werkgebied: Polen, Letland, Litouwen Ing. R.N.P.N.M. Tans, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Ul. Kawalerrii 10, 00 468 Warschau, Polen Tel.: (00-48) 22.559.1269 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.nlembassy.pl

Midden-Oosten ABU DHABI Werkgebied: Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië, Iran Ir.P.J.M. de Jong, LNV-Raad Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Apt. 602 Al Masaood Tower Building, Shelkh Hamdan Street, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten. Postadres: P.O.Box 46560, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten. Tel.: (00-971) 2.632.0712 (LNV) E-mail: [email protected] Dubai (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Abu Dhabi) Mw. S. Kadri, Agricultural Assistant Bezoekadres: Consulaat-Generaal Dubai ABN-Amro Building Khalid Bin Waleed Road, Bur Dubai, U.A.E. Postadres: P.O. Box 7726, Dubai, U.A.E. Tel.: (00-971) 4.3528700/3511313 (ext. 112) (BZ) E-mail: [email protected] Riyadh (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Abu Dhabi) Dhr. M.M. el Bahaie, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Diplomatic Quarter, Riyadh, Saoedi-Arabië Postadres: P.O.Box 94307, Riyadh 11693, Saoedi-Arabië Tel.: (00-966) 1 488 1093/2501 (LNV) E-mail: [email protected] www.holland.org.sa Teheran (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Abu Dhabi) Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Darrous Shahrzad Boulevard, Kamasaie Street, 1st East Lane 33, 19498 Teheran, Iran Postadres: P.O. Box 11365-138, Teheran, Iran Tel.: (00-98) 21.2255.5094 (LNV) E-mail: [email protected] www.mfa.nl/teh

KAIRO Werkgebied: Egypte Dr. Ir. J.G. van der Beek, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 18, Hassan Sabri Street, 11211 Zamalek, Kairo, Egypte Tel.: (00-202) 2 736 38 63 / 2 739 55 71/2/3 E-mail: [email protected] www.mfa.nl/cai

Overig Europa ANKARA Werkgebied: Turkije Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Turan Günes Bivari. Hollanda Caddesi no. 5, 06550 Yildiz Ankara, Turkije Tel.: (00-90) 312.409.1860 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.dutchembassy.org.tr www.nlankagr.com KIEV Werkgebied: Oekraïne, Ir. Ing. M. Y. Brouwer, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Kontraktova Ploscha 7, 01901 Kiev, Oekraïne Tel.: (00-380) 44 490 82 23 (LNV) E-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.com.ua MOSKOU Werkgebied: Rusland, Kazachstan Ir. M. Overheul, LNV-Raad Mw. L.K. Birkman, MA, LNV-Attachée Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Tijdelijk adres tot november/december Smolenskaya Plochad, building 3, offices 709, 710, 711 Postadres: Kalashny Pereulok 6, 13100 Moskou, Rusland Tel.: (00-7) 495.797.2946 E-mail: [email protected] www.netherlands-embassy.ru

GENÈVE PV-WTO Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO (Wereldhandelsorganisatie) en andere internationale organisaties te Genève (UNCTAD, UNEP, WHO, WIPO/UPOV) Mr. M.P.C. Huige, LNV Raad Postadres: C.P. 196, 1211 Genève 20 CIC, Zwitserland Tel.: (00-41) 22.748.1822/08 (LNV) E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] PARIJS PV-OESO Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) Mw. drs. P.C.M. van Bentum, LNV-Raad Post/Bezoekadres: 12-14 Rue Octave Feuillet, 75116 Parijs, Frankrijk Tel.: (00-33) 1.4524.9971 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] ROME - PV ROME Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw Mw. A.M.A. van Ardenne-van der Hoeven, Buitengewoon en Gevolmachtigd Ambassadeur, Permanent Vertegenwoordiger Dr. T.R.G. van Banning, Ambassaderaad, Plv. Permanent Vertegenwoordiger Mw. Drs. M. Geusebroek, Tweede Secretaris Post/Bezoekadres: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw, Via delle Terme Deciane 6, 00153 Rome, Italië Tel.: (00-39) 06.574.0306/ 2326 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected]

ZAGREB Werkgebied: Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Servië en Montenegro Mr. O.B.M. Meuffels, LNV-raad Mw. D. Bacic, Agricultural assistant Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Medvescak 56, 10000 Zagreb, Kroatië Tel.: (00-385) 1.464.2220 (LNV) E-mail: [email protected] 2e E.mail: [email protected] www.netherlandsembassy.hr

Netherlands AgriBusiness Support Office

Belgrado (LNV-steunpunt, valt onder LNV-afdeling Zagreb) Mw. M. Mirkovic, Agricultural assistant Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Simina 29, 11000 Belgrado, Servië Tel.: (00-381) 11.202.39.80 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] (tijdelijk) www.nlembassy.org.yu

Moskou Mw. O. Smirnova, Chief Representative Smolenskaya pl. bld. 3 Regus-Smolensky Passage, Business Centre Russia, Office 625 121099 Moskou, Rusland Tel: (007) (0) 495 937 8495 E-mail: [email protected] www.nabso.ru

Permanente Vertegenwoordigingen LNV bij internationale organisaties

BRUSSEL PV-EU Mr. G.P.G. Kunst, LNV-Raad Drs. A.M. Akkerman, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Drs J.J.M. Paardekoper, LNV-Attaché Post/Bezoekadres: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Tel.: (00-32) 2.679.1545/1546 (LNV) E-mail: [email protected] www.nederlandseambassade.be Tevens belast met procurement-aangelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de EU.

Kunming Mw. R.E.N. Snijders, Chief Representative, Mw. Yang Yang, Deputy Representative Room 1604, Hongta Mansion 155 Beijing Road Kunming 650011, P.R.China Tel: (0086) (0) 871 3578 322 E-mail: [email protected] www.hollandinchina.org

Harbin Dhr. Erik Baudoin, Chief Representative Room E, 14/FL Dikang-Caifu Building Zhongshan Road 162-1 Xiangfang District Harbin 150040 Heilongjiang P.R.China Tel: (0086) (0) 451 555 00240 E-mail: [email protected] 2e e-mail: [email protected] www.hollandinchina.org

Berichten Buitenland | nummer 3, 2009 | pagina 21

Activiteitenkalender 2009 Programma Bilaterale Economische Samenwerking van de directie Industrie & Handel Onderstaande activiteiten zijn op alfabetische volgorde gerangschikt per regio en per land. Regio/land Periode Activiteit Afrika Algerije 18-21 mei Djazagro te Algiers, landbouwbeurs (informatiestand) Ethiopië 21-25 maart Missie Ethiopische groente- en fruitsector naar o.a. regio's Holetta, Awash, Awassa 25-27 maart Hortiflora te Addis Abeba, tuinbouwvakbeurs (Holland Paviljoen met omlijstende activiteiten) Marokko april Tuinbouwbeurs te Meknes (informatiestand)



Amerika Brazilië 7-12 juni Handelsmissie tuinbouw 10-12 juni Hortitec te Holambra, tuinbouwvakbeurs (informatiestand) Costa Rica 14-20 maart Handelsmissie groente-, fruit- en sierteelt i.c.m. Guatamala Guatamala 14-20 maart Handelsmissie groente-, fruit- en sierteelt i.c.m. Costa Rica Venezuela 8-13 maart Handelsmissie Agro Verenigde Staten 20-22 april Spreekdagen (werkgebied Verenigde Staten, Canada)



Azië/Oceanië India 25-27 mei Indonesië 25-27 mei Korea 24 april-20 mei Maleisië 25-27 mei Taiwan 11-15 maart Thailand mei 25-27 mei



Spreekdagen (werkgebied India, Sri Lanka, Nepal) i.c.m. Indonesië, Maleisië, Thailand Spreekdagen (werkgebied Indonesië, ASEAN) i.c.m. India, Maleisië, Thailand Floritopia te Daejeon (Holland Inzending i.s.m BBH, IBC en PPH) Spreekdagen (werkgebied Maleisië, Filippijnen, Singapore) i.c.m. India, Indonesië, Thailand Taipeh Int. Flower Exhibition te Taipeh (Holland Paviljoen) Thaifex-World of food te Bangkok, voedingsmiddelenvakbeurs (Holland Paviljoen) Spreekdagen (werkgebied Thailand, Vietnam) i.c.m. India, Indonesië, Maleisië

Inlichtingen uitvoering

Inlichtingen markt

LNV-steunpunt 00 213 21 922828 Ingrid Korving 070 378 4797 HPP Worldwide 020 6752326 Homa Ashtari 070 3784460

Homa Ashtari 070 3784460 Ingrid Korving 070 378 4797 Ingrid Korving 070 378 4797 Homa Ashtari 070 3784460

KvK Haaglanden 070 3287221 Jochem Porte 070 3784428 Magnifiq 06 28889234 Magnifiq 06 28889234 NLABC 070 3441544 Gert Stiekema 070 3784235

Jochem Porte 070 3784428 Jochem Porte 070 3784428 Jochem Porte 070 3784428 Jochem Porte 070 3784428 Jochem Porte 070 3784428 Gert Stiekema 070 3784235

Arno Rohde 070 3784486 Wil Huisman 070 3784166 Arno Rohde 070 3784486 Wil Huisman 070 3784166 LNV-steunpunt 00 886 2 27135760 LNV-afdeling 00 66 2 3095290 Wil Huisman 070 3784166

Arno Rohde 070 3784486 Wil Huisman 070 3784166 Arno Rohde 070 3784486 Wil Huisman 070 3784166 Arno Rohde 070 3784486 Wil Huisman 070 3784166 Wil Huisman 070 3784166

EU Denemarken 8-10 juni Spreekdagen (werkgebied Denemarken, Finland, Zweden, Age van Balen Noorwegen) 070 3784169 Hongarije 22-24 juni Spreekdagen (werkgebied Hongarije, Slovenië, Oostenrijk) Age van Balen i.c.m. Polen 070 3784169 Italië 10-13 juni Tuttofood te Milaan, voedingsmiddelenvakbeurs NCH (Holland Paviljoen) 070 35441586 Nederland 11 maart Congres 'Kansen Agribusiness Midden- en Oost-Europa' Alison Middleton 070 3785466 Polen 20-22 mei IFE Poland te Warschau, voedingsmiddelenvakbeurs NCH (Holland Paviljoen) 070 35441586 22-24 juni Spreekdagen (werkgebied Polen, Letland, Litouwen) Age van Balen i.c.m. Hongarije 070 3784168 Portugal 9-12 juni Handelsmissie toelevering veehouderij Ned.-Portugese KvK 00 351 21 3955580 Roemenië 6-10 mei AGRARIA te Cluj, landbouwvakbeurs LNV-afdeling (business lounge) 00 40 21 2315657 Spanje 5-8 mei Handelsmissie biologische sector Transfer LBC 00 34 93 2724790 Tsjechië mei/juni Handelsmissie voedingsmiddelen PEM 0321 387933 Verenigd Koninkrijk 5-6 april Natural and Organic Products te Londen, vakbeurs voor PEM biologische producten (Holland Paviljoen) 0321 387933

LNV-afdeling 00 45 33 707218 LNV-afdeling 00 36 1 3366380 LNV-afdeling 00 39 06 32286224 Alison Middleton 070 3785466 LNV-afdeling 00 48 22 5591269 LNV-afdeling 00 48 22 5591269 LNV-steunpunt 00 351 21 3914919 Alison Middleton 070 3785466 LNV-afdeling 00 34 91 3537521/20 Martijn Homan 070 3785553 LNV-afdeling 00 44 20 75903279

Midden-Oosten Egypte 6-8 april VAE 6-8 april

Homa Ashtari 070 3784460 Jan Water 070 3784076

Homa Ashtari 070 3784460 Jan Water 070 3784076

Evert Jan Krajenbrink 070 3785140 Sabine Hoff 070 3785259

Evert Jan Krajenbrink 070 3785140 Sabine Hoff 070 3785259



Spreekdagen (werkgebied Egypte, Jordanië, Libanon. Syrië) i.c.m. VAE Spreekdagen (werkgebied VAE, Saoedi-Arabië, Iran) i.c.m. Egypte

Overig Europa Oekraïne april Factfindingmissie bio-energie Servië 9-16 mei Novi Sad landbouwbeurs te Novi Sad (Holland Paviljoen)