Belgian Insurance Conference Compliant verzekeren. 25 november 2014

Belgian Insurance Conference Compliant verzekeren

25 november 2014

Sandra Lodewijckx

Anne Catteau

Overzicht I.

De compliance functie

II. De “core business” van de compliance officer AssurMiFID en verschillende recente KB’s WLVO en Wet Verzekeringsbemiddeling / Wet Verzekeringen Wet Marktpraktijken / Wetboek Economisch Recht Witwas, financiering van terrorisme, financiële embargo’s en sanctieclausules 5) Buitenlandse wetgeving: FATCA 1) 2) 3) 4)

2

Context  Compliancefunctie is in 2005 gecreëerd voor verzekeraars, naast de banken  Artikel 14bis Controlewet  Reglement van de FSMA oktober 2011, goedgekeurd door KB 12 maart 2012: erkenning compliance officers  Gezamenlijke mededeling van de NBB en de FSMA 2012-14 van 4 december 2012: harmonisatie ten gevolge van o.a. de Mededeling van 2007 over deugdelijk bestuur  Artikel 87bis Wet Financieel Toezicht 3

Toepassingsgebied  (Her)verzekeringsondernemingen  In België gevestigde bijkantoren van EER(her)verzekeringsondernemingen

Werkdomeinen  De compliancefunctie is belast met het toezicht op de naleving van de wettelijke en/of reglementaire integriteits- en gedragsregels die van toepassing zijn op de verzekeraars.

4

Werkdomeinen  Het betreft ten minste bepaalde domeinen (per soort instelling)  Voor (her)verzekeringsondernemingen:     

Witwas Voorkoming fiscale fraude Onverenigbaarheid van mandaten AssurMiFID Bescherming van de verzekeringnemer, informatie aan de cliënt en publiciteit, zijnde:      

WLVO / Wet Verzekeringen Controlewet Wet Verzekeringsbemiddeling / Wet Verzekeringen KB Leven WAP CBFA-Circulaire over rechtsbijstandsverzekering

 Gedragsregels distributie  Anti-discriminatiewetten  Wet op het hypothecair krediet / Wetboek Economisch Recht

5

Werkdomeinen  Andere domeinen:        

Principes inzake behoorlijk beloningsbeleid Wet marktpraktijken / Wetboek Economisch Recht Privacywet Gedragscodes en –regels van Assuralia Interne waarden en integriteitsregels Consumentenkrediet / Wetboek Economisch Recht Financiële embargo’s Buitenlandse wetgeving die een impact heeft op de compliancedomeinen (FATCA / Bribery Act)

6

Erkenning  Erkenning door de FSMA indien er aan een aantal criteria wordt beantwoord, met name:  Over een masterdiploma of gelijkwaardige ervaring beschikken;  Slagen in een examen dat de kennis van de gedragsregels test (behalve voor degene die de functie al bekleedden vóór 1 april 2011);  Beschikken over de nodige professionele betrouwbaarheid;  Een rechtsbijstandsverzekering afgesloten hebben.  Regelmatig bijscholing

7

Definities  Compliance is een onderdeel van de bedrijfscultuur van elke verzekeraar dat de nadruk legt op eerlijkheid en integriteit, het naleven van hoge ethische normen bij het zakendoen en het naleven van zowel de geest als de letter van de toepasselijke regelgeving.  De compliancefunctie is een onafhankelijke functie binnen de verzekeraar, gericht op de naleving van de regels die verband houden met:  De integriteit van de activiteiten van de verzekeraar; en  De beheersing van het compliancerisico van de verzekeraar.

8

Principes  Circulaire formuleert 10 principes waaraan de compliancefunctie dient te voldoen, alsook “good practices”, o.a.  De Raad van Bestuur ziet erop toe dat de instelling over een passend integriteitsbeleid en ondernemingswaarden beschikt.  De effectieve leiding is verantwoordelijk voor de beheersing van het compliancerisico.  De compliancefunctie rapporteert jaarlijks aan de effectieve leiding en informeert de RvB.  Het integriteitsbeleid en de compliancefunctie in een groep worden centraal aangestuurd door de moederinstelling.

9

Nieuwigheden van de Mededeling 2012-14  Drie grote nieuwigheden:  Compliancefunctie in een groepscontext  Beroep op deskundigen  Kleinere instellingen

10

Compliancefunctie in een groepscontext (principe nr. 12)  Centrale aansturing door de moederinstelling  Belgische bijkantoren / dochterondernemingen in het buitenland?  Organisatie van een compliancefunctie en aanstelling van een hoofd, tenzij activiteiten geen enkel compliancerisico inhouden  Rapporteert hiërarchisch aan de effectieve leiding van het bijkantoor/dochter en functioneel aan het hoofd van de compliance functie in België  Organisatie dient in overeenstemming te zijn met de plaatselijke wetten en reglementen

11

Compliancefunctie in een groepscontext (principe nr. 12)  Buitenlandse bijkantoren / dochterondernemingen in België?  Van staten die geen lid zijn van de EER  Vallen onder toepassingsgebied van Mededeling 2012-14, met inbegrip van organisatie  Moederonderneming: staat in voor samenwerking, coördinatie, verlenen van steun en advies en stroomlijnen van de verschillende lokale compliancefuncties  ! Mogelijke afwijking mits voorafgaande toestemming van de (twee) toezichtautoriteiten. De doelstellingen van de Mededeling 2012-14 dienen te allen tijde te worden bereikt.

12

Beroep op een deskundige (principe nr. 13)  Verbod van uitbesteding van de compliancefunctie  Verantwoordelijkheid om de wetten en reglementen na te leven kan niet worden uitbesteed  Uitzondering: voorwaarden =  Voor bepaalde nauwkeurige gespecificeerde opdrachten (behalve kleinere instellingen)  Tijdelijk  Ten opzichte van controleautoriteit:  Uitleg redenen  Keuzecriteria voor de deskundigen

 Permanente controle door de verantwoordelijke: eventueel bijgestaan door een medewerker  Naleving regels Mededeling 2006 over uitbesteding

13

Kleinere instellingen (principe nr. 14)  Compliancefunctie kan uitgeoefend worden door een lid van de effectieve leiding  Bijzondere aandacht naar het vermijden van belangenconflicten

 Eventueel beroep op een deskundige: permanent  Hetzij buiten de instelling, hetzij binnen de groep

 Voorafgaandelijke informatie van de toezichtautoriteit  Onder controle van de effectieve leiding  Geen definitie van “kleiner”  Interpretatie NBB: geval per geval beoordeling  proportionaliteitsprincipe  Zie Mededeling 2006 Interne audit: “In sommige kleinere ondernemingen waar het omwille van de omvang en de gelopen risico’s niet verantwoord is minstens één voltijds werkend personeelslid met de interne auditfunctie te belasten, kan deze uitbesteed worden aan een extern deskundige”

14

Enkele kritische bedenkingen  Rol en belang zijn toegenomen  Key factors:  Goede communicatie met de afdelingen  Combinatie met legal?  Compliancefunctie in een groepstructuur

15

De ‘core business’ van de compliance officer

16

1) Assur-MiFID en verschillende recente KB’s

17

Algemeen  Nieuwe wetgevingen: verschillende toepassingsgebieden:  Grote risico’s / massa risico’s  Retail cliënt / professionele cliënt  Consument / niet consument

18

Algemeen  “Professionele cliënt”:  Automatisch “professionele cliënt”  Entiteiten die een vergunning moeten hebben of gereglementeerd moeten zijn om op financiële markten actief te mogen zijn (o.a. . kredietinstellingen, beleggingsondernemingen, verzekeringsondernemingen, pensioenfondsen, enz.);  Grote ondernemingen andere dan sub (1) die op individueel niveau aan twee van de onderstaande omvangvereisten voldoen :  balanstotaal : 20 000 000 EUR,  netto-omzet : 40 000 000 EUR,  eigen vermogen : 2 000 000 EUR;  De Belgische Staat, de Gemeenschappen en Gewesten en buitenlandse nationale en regionale overheden, ….;  Andere institutionele beleggers van wie de belangrijkste activiteit bestaat uit het beleggen in financiële instrumenten, inclusief instanties die zich bezig houden met de effectisering van activa of andere financieringstransacties. 19

Algemeen  “Professionele cliënt op verzoek”  Minstens twee van de volgende criteria zijn voldaan :  tijdens de voorafgaande vier kwartalen heeft de cliënt op de desbetreffende markt per kwartaal gemiddeld 10 transacties van significante omvang verricht;  de omvang van de portefeuille financiële instrumenten van de cliënt, welke zowel deposito's in contanten als financiële instrumenten omvat, is groter dan 500 000 EUR;  de cliënt is gedurende ten minste een jaar werkzaam of werkzaam geweest in de financiële sector, waar hij een beroepsbezigheid uitoefent of heeft uitgeoefend waarbij kennis van de beoogde transacties of diensten vereist is of was.

20

Algemeen  Consument / niet consument:  Consument = Iedere natuurlijke persoon die handelt voor doeleinden die buiten zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit vallen.

21

Toepassingsgebied  De MiFID regels zijn van toepassing op:  Verzekeraars naar Belgisch recht  Verzekeringstussenpersonen naar Belgisch recht met uitzondering van de verbonden agenten  Verzekeraars en de verzekeringstussenpersonen van een EER lidstaat actief via bijkantoor of vrije dienstverrichting  Verzekeraars die ressorteren onder het recht van een lidstaat die geen lid is van de EER actief via bijkantoor of vrije dienstverrichting

 Quid bepaling van algemeen belang?

22

Verbonden agent Begrip verbonden verzekeringsagent  Verzekeraars die samenwerken met verbonden verzekeringsagenten:  Volledig en onvoorwaardelijk verantwoordelijk  Hun hoedanigheid kenbaar maken  Controle  Verzekeringsagenten en verzekeringsmakelaars die samenwerken met verzekeringssubagenten:  Volledig en onvoorwaardelijk verantwoordelijk  Hoedanigheid kenbaar maken  Controle  Verbod cumul statuten  Quid meerdere tussenpersonen?  Verbonden agent – verbonden subagent  Toepassing op buitenlandse maatschappijen/agenten?

23

Classificatie tussenpersonen Verzekeraars die met verbonden agenten werken

Vermogensbeheerders en onafhankelijke beleggingsadviseurs

Geen toepassing van het Verbod op inducements inducements-regime Wel toepassing van de regels belangenconflicten Verbonden kosten en lasten

Makelaars en nietverbonden agenten

Inducements toegelaten (>< verboden) onder voorwaarden: - Transparantie - Verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening - Geen belangenconflicten

24

Verzekeringsbemiddelingsdiensten  Verzekeringsbemiddelingsdiensten:  Het adviseren over, het voorstellen of aanbieden van, of het verrichten van voorbereidend werk tot het sluiten van of het sluiten van verzekeringsovereenkomsten, dan wel in het assisteren bij het beheer en de uitvoering ervan  Op het Belgisch grondgebied  Zowel door verzekeraar als door tussenpersoon  Schadebeheer en schade-expertise  Risicobeheer  Klantenaanbrenger  Maatschappelijk doel?  Vrijstelling BTW/verzekeringstaks?

25

Diensten aangeboden aan een cliënt  De verzekeringsbemiddelingsdienst moet worden verleend aan een cliënt  Verzekeringnemer, begunstigde of verzekerde  Meer dan één tussenpersonen

 Type cliënt  MiFID voor de banksector: onderscheid tussen professionele cliënten en niet-professionele cliënten  MiFID voor de verzekeringssector: geen onderscheid in functie van type cliënt  (Wet Verzekeringen, KB Reclame en KB Labelling: onderscheid tussen professionele cliënten en retail cliënten)

26

Toepassingsgebied Assur-MiFID  Niet van toepassing op:  De eerste en tweede pensioenpijler (>< praktijk)  De “connected contracts” (! KB Reclame)  Herverzekeraars en -verzekeringstussenpersonen

 Wel van toepassing op leven en niet-leven (conflicten met buurlanden en Europa?)

 Uitsluiting bepaalde verplichtingen:  Grote risico’s (! IMD2 Richtlijn)  Let op: Spaar- en beleggingsverzekeringen/ Andere dan spaaren beleggingsverzekeringen Stemt niet overeen met definitie leven / niet-leven: de categorie van verzekeringen andere dan spaar- en beleggingsverzekeringen bevat ook levensverzekeringen

27

MiFID-gedragsregels 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Fundamentele gedragsregel “Know your customer”- beginsel Informatieplicht Loyauteitsbeginsel Dossierplicht Verslagplicht

28

1. Fundamentele gedragsregel  De 'algemene zorgplicht‘ of de 'fundamentele MiFIDgedragsregel‘ “De dienstverleners die verzekeringsbemiddelingsdiensten verstrekken, moeten zich op loyale, billijke en professionele wijze inzetten voor de belangen van hun cliënten.”

29

2. ‘Know your customer’-beginsel  De dienstverlener moet nagaan of de cliënt de voor hem geschikte/passende diensten krijgt.

 Twee fasen: a) Informatie vergaren b) Bepalen van het profiel

30

a) Informatie vergaren  De cliënt als belangrijkste informatiebron

 Dienstverlener mag zich baseren op de door haar cliënten of potentiële cliënten verstrekte informatie, tenzij zij weet of zou moeten weten dat deze informatie kennelijk verouderd, onnauwkeurig of onvolledig is  Indien onvolledige of onnauwkeurige informatie, marginale toetsing door de onderneming  Dienstverlener beoordeelt of hij voldoende informatie heeft gekregen om een profiel te bepalen  Vragenlijsten aanvaardbaar voor zover:  Daadwerkelijke check antwoorden  Voldoende detail  Duidelijke en ondubbelzinnige vragen

31

b) Bepalen van het profiel 1. Aftoetsing verlangens en behoeften 

Advies en onpartijdige analyse

2. Passendheidsbeoordeling (« appropriateness »)  Twee voorwaarden: i. ii.

Dienstverlener verschaft advies Het betreft spaar- en beleggingsverzekeringen

 Informatie vergaren en nagaan of:  Cliënt kennis en ervaring heeft met betrekking tot het specifieke soort spaar- of beleggingsverzekering

 Negatieve test  Waarschuwen dat product niet passend is  Mag in gestandaardiseerde vorm

32

b) Bepalen van het profiel 3. Geschiktheidsbeoordeling (« suitability »)  Twee voorwaarden: i. ii.

Dienstverlener verschaft advies Het betreft spaar- en beleggingsverzekeringen

 Informatie vergaren en nagaan of:  Cliënt kennis en ervaring heeft  Cliënt financiële draagkracht heeft  Ze overeenstemt met spaar- en beleggingsdoelstellingen

33

3. Informatieplicht  Kwaliteit van de informatie  Beginsel: volledige, duidelijke en niet-misleidende informatie  Reclame  Specifieke informatie

 Minimale informatie   



De dienstverlener en zijn diensten De soorten verzekeringsovereenkomsten die worden aangeboden, en de ter zake geldende dekkingen en voorwaarden De spaar- of beleggingsverzekeringen en de voorgestelde spaar- of beleggingsstrategieën; hieronder vallen passende toelichting en waarschuwingen over de risico's verbonden aan het sparen of het beleggen in deze producten of aan bepaalde spaar- of beleggingsstrategieën De kosten en bijbehorende lasten

34

3. Loyauteitsbeginsel  Beginsel  Zich op loyale, billijke en professionele wijze inzetten  Voor de belangen van hun cliënten a) Belangenconflicten b) Inducements

35

a) Belangenconflicten  Zeer ruim gezien ruime definitie van verzekeringsbemiddelingsdiensten!     

Cliënt Andere cliënten Makelaar / niet verbonden agent / subagent Verzekeraar / verbonden agent / verbonden subagent Bestuurder / manager / werknemer / outsourcing / zeggenschap verzekeraar

 Belangenconflicten met cliënt  Schade van belangen van cliënt

36

a) Belangenconflicten  Identificatie van belangenconflicten  De belangenconflicten identificeren  situaties omschrijven die een belangenconflict vormen of kunnen doen ontstaan een aanzienlijk risico bestaat dat de belangen van één of meer cliënten worden geschaad.  Voorbeelden:  winst maken of verlies lijden ten koste van de cliënt  een belang dat verschilt van het belang van de cliënt  zelfde bedrijf als cliënt  Opstellen lijst van potentiële belangenconflicten  Commerciële regelingen?

37

a) Belangenconflicten 

Beheer van belangenconflicten 

Organisatorische of administratieve maatregelen nemen om te vermijden dat belangenconflicten de belangen van de cliënt schaden

 Vertalen in duidelijke procedure



Transparantie



Bijhouden register met belangenconflicten die zich voordoen – regelmatig actualiseren



Belangenconflictenbeleid schriftelijk vaststellen

 Informatie aan cliënten: beknopt / uitgebreid

38

b) Inducements 

Beginsel: 



Verbod voor dienstverleners om een vergoeding of provisie te betalen of te ontvangen voor de verrichting van een verzekeringsbemiddelingsdienst, dan wel een niet-geldelijk voordeel te verschaffen of aan te nemen

Vergoeding tussen dienstverlener en derde 

De verbonden agent wordt niet beschouwd als een derde



Let op: 

Belangenconflicten



Fundamentele gedragsregel

39

b) Inducements 

Drie uitzonderingen 1) Vergoeding wordt betaald door of aan de cliënt (“fee”) 2) Passende vergoedingen die de verrichting van verzekeringsbemiddelingsdiensten mogelijk maken of daarvoor noodzakelijk zijn – beperkte categorie 3) “Inducements sensu stricto”



Concreet actieplan uitwerken voor vergoedingen die niet aan de regels voldoen

40

Inducements  Verschillen tussen:  Verloning die in principe de kwaliteit van de dienst ten goede komt (bv. basiscommissie)  Verloning die, afhankelijk van de situatie, potentieel de kwaliteit van de dienst ten goede komt (bv. surcommissie)  Verloning die de kwaliteit van de dienst niet ten goede komt (bv. reizen)

 Circulaire FSMA mbt inducements:  Basiscommissie en beheerscommissie blijven mogelijk.  Surcommissies waarvoor een verbetering van de kwaliteit van de dienst ten voordele van de cliënt niet kan worden aangetoond worden verboden  Reizen worden ook verboden.  FSMA stelt dat dit slechts voorbeelden zijn. 41

Inducements – Transparantie  Vóór de verrichting van een verzekeringsbemiddelingsdienst of op elke vervaldag van een verzekeringsovereenkomst:  Het bestaan  De aard  Het bedrag of, wanneer het bedrag niet kan worden achterhaald, van de berekeningswijze van dit bedrag of een orde van grootte.  Bij niet-geldelijke verloning: hun geldelijke waarde

42

Inducements – Transparantie  Organisatorisch: aanbeveling van de FSMA om een inducements policy/beleid op te stellen  Op duurzame drager of website  In voorkomend geval in beknopte vorm

43

4. Dossierplicht en bewaring gegevens  Dossier mbt de rechten en plichten van beide partijen, alsook de overige voorwaarden waaronder de dienstverlener diensten voor de cliënt zal verrichten (bv.: verzekeringsovereenkomst)  Niet noodzakelijke op papier. Wel georganiseerd klassement, eventueel elektronisch, om de relevante informatie snel te kunne terugvinden.

 KB kan verdere regels bepalen:  Verzekeringstussenpersonen bewaren een registratie van elke verrichte activiteit van verzekeringsbemiddeling  Toekomstige FSMA Reglement (ontwerp)

44

5. Verslagplicht  Deugdelijke verslagen over de verzekeringsbemiddelingsdienst of de verzekeringsovereenkomst  Kosten van de aan de cliënten verstrekte verzekeringsbemiddelingsdiensten of de verzekeringsovereenkomsten  Toekomstige FSMA Reglement zal verder inhoud en vorm bepalen, alsook modaliteiten voor overlegging

45

Verdeling verantwoordelijkheid makelaar / verzekeraar Gedragsregel

Makelaar

Verzekeraar

Pre-contractuele informatie

“de partij die in contact staat met de cliënt”

Bij directe verzekering

Let op met makelaarsclausules

Aanmaak van de contractuele documenten

Zorgplicht / KYC

“de partij die in contact staat met de cliënt”

- Indien contacten toegelaten - Check

Inducements

Elk op zijn niveau, mits praktische afstemming

Elk op zijn niveau, mits praktische afstemming

Rapportering

Elk op zijn niveau, mits praktische afstemming

Elk op zijn niveau, mits praktische afstemming

Belangenconflicten Essentiële productkennis Cliëntendossier Bewaring gegevens

Elk op zijn niveau

Elk op zijn niveau

46

KB van 25 april 2014 betreffende bepaalde informatieverplichtingen  Verplichting om bij de commercialisering van financiële producten bij niet-professionele cliënten een informatiefiche te verstrekken  De informatiefiche moet informatie bevatten die correct, duidelijk, nietmisleidend en in overeenstemming is met de informatie vervat in alle andere documenten met contractuele of precontractuele informatie, niettegenstaande de mogelijkheid om bijzondere voorwaarden vast te leggen in de verzekeringscontracten.

47

Toepassingsgebied  Transversale aard: van toepassing is op alle financiële producten zoals spaarrekeningen, kasbons, verzekeringsovereenkomsten uit de groep leven en nietleven, effecten en andere beleggingsinstrumenten, ...  Financiële producten die bij niet-professionele cliënten gecommercialiseerd worden

48

Informatiefiche  Verplichte meedelen van informatiefiche, maar geen a priori controle door de FSMA (>< andere financiële producten)  Verplichte inhoud (o.a.): 1) Niet in niet-technische bewoordingen geschreven 2) Begrijpelijk voor de niet-professionele cliënten

3) Niet langer dan 3 bladzijden van A4-formaat, met gepaste typografie 4) Term "infofiche“ 5) Label 6) Waarschuwing 7) Belastingregime 8) Datum 49

Reclame  Verplichte vermeldingen (o.a.):  Voor spaar- en beleggingsproducten: a) Bondige aanduiding van de spaar- of beleggingsdoelstelling; b) Vergoeding c) Label d) Overzicht van alle kosten ten laste van de niet-professionele cliënt e) Plaats waar de waarde of prijs van het financieel product wordt bekendgemaakt d) Het eventuele minimale inschrijvingsbedrag e) Verwijzing naar infofiche f) Waarschuwing g) Looptijd

50

KB van 25 april 2014 betreffende de technische vereisten van het risicolabel  Vermelding van een risicolabel (5 risicoklasses)

51

Vermelding van een risicolabel  Voor de toekenning en aanpassing van het risicolabel worden spaar- en beleggingsproducten onderverdeeld in de volgende vijf categorieën (van 1 tot 5):  Tak 21 = categorie 1  Tak 23 = categorie 3  ! Onderscheid tak 21 / tak 23, niet meer spaar- of beleggingsverzekering  Aan elke spaar- en beleggingsproduct wordt er een risicoklasse toegekend, van A tot E  Tak 23 = risicoklasse C  Volatiliteit wordt gemeten aan de hand van de volatiliteitsindicator die wordt opgesteld voor dergelijke producten.

52

3) Nieuwe Wet Verzekeringen van 4 april 2014

53

Context 

Deze wet codificeert in grote mate de volgende bestaande wetgeving:  Een deel van de bepalingen uit de controlewet  De meeste bepalingen uit de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst (de WLVO)  De bepalingen uit de wet van 11 juni 1874 (ze wordt volledig opgeheven)  De bepalingen uit de wet van 27 maart 1995 betreffende de verzekeringsen herverzekeringsbemiddeling en distributie van verzekeringen (ze wordt ook volledig opgeheven)



Belangrijke wijzigingen



Uitbreiding van de mogelijkheden van de FSMA om herstelmaatregelen te nemen ten aanzien van verzekeraars en (her)verzekeringstussenpersonen

 Codificatie?  Artikel 344 tot 346 van de wet van 4 april 2014 wijzigen …. de wet van 4 april 2014! 54

Nieuwe bepalingen (1/2) 1) Gevolgen van verzekeringsovereenkomsten gesloten door een niet-toegelaten verzekeraar 2) Elektronische afschriften 3) Bijzondere regels met betrekking tot levensverzekeringen verbonden met een beleggingsfonds 4) Verplichte verzekeringen 5) Reclame 6) Informatieverplichtingen 7) Segmentatie 8) Winstdeling 9) Bedenkingsrecht 10) Medische info

55

Nieuwe bepalingen (2/2) 11) Uitvoering van de overeenkomst 12) Aanmaning tot betaling 13) Uitwerking van de schorsing of van de opzegging 14) Verzwaring van het risico 15) Duur en einde van de overeenkomst 16) Opzegging na schadeval 17) Aansprakelijkheidsverzekeringen – verhaalsrecht 18) Verzekeringsbemiddeling 19) Organisatie van het toezicht

20) Herstelmaatregelen

56

Nieuw: Levensverzekeringen verbonden met een beleggingsfonds (art. 19-20)

 Verzekeringsuitkeringen mogen slechts verbonden zijn, zowel rechtstreeks als onrechtstreeks, met activa en instrumenten waarvan de verzekeraar de risico's goed kan inschatten.  Verzekeraar licht de verzekeringnemer voor het sluiten van de overeenkomst in duidelijke bewoordingen in over het door hem gedragen risico.  De overeenkomst mag enkel een waarborg van een minimumrendement bevatten als die waarborg het voorwerp uitmaakt van een dekking door een in de Europese Unie daarvoor toegelaten onderneming.

57

Levensverzekeringen verbonden met een beleggingsfonds  Creatie van level playing field, o.a. met ICBE’s, mbt de soorten activa of referentiewaarden waaraan de verzekeringsuitkeringen mogen verbonden zijn  VN: niet-professionele cliënt  Verbintenis: gelegen in België

58

Soorten activa a) Rechten van deelneming in ICBE’s naar Belgisch of buitenlands recht die zijn ingeschreven op de lijst van de FSMA b) Activa uit de volgende categorieën:  ICBE’s naar Belgisch recht voor zover bepaalde investeringsregels worden nageleefd  Openbare ICB’s naar Belgisch recht voor zover de regels inzake het beleggingsbeleid van het intern of extern beleggingsfonds niet afwijken van de geldende regels voor de overeenstemmende categorie van beleggingen die openstaat voor ICB’s naar Belgisch recht

59

Soorten activa  Afwijkingen mogelijk  voorwaarden:  Kredietrisico wordt duidelijk in alle documenten vermeld  Documenten (precontractuele informatie en in de publiciteit) mogen geen melding maken van een gehele of gedeeltelijke kapitaalgarantie.  Slechts melding van kapitaalbescherming op eindvervaldag, indien de onderliggende financiële structuur op de eindvervaldag deze bescherming biedt.

60

Soorten activa  Gestructureerde producten: fonds waaraan verzekeringsuitkeringen verbonden zijn kan meer dan 20 % van de waarde van de activa beleggen in:  Deposito’s bij één en dezelfde kredietinstelling, of in obligaties en andere vastrentende financiële instrumenten uitgegeven door één en dezelfde kredietinstelling  Niet achtergestelde, niet omwisselbare en niet converteerbare obligaties of andere vastrentende financiële producten  Effecten die zijn toegelaten tot verhandeling op een gereglementeerde markt, voor zover deze effecten worden uitgegeven door of gewaarborgd door een centrale, regionale of plaatselijke overheid van een lidstaat van de EER, dan wel door een internationale publiekrechtelijke instelling waarin één of meerdere lidstaten van de EER deelnemen

61

Inwerkingtreding  Verzekeringsovereenkomsten aangegaan vóór de inwerkingtreding van de wet: nieuwe regels zijn in principe niet van toepassing, behalve bij één van de volgende wijzigingen:  Bestaande verzekeringsovereenkomst wordt verbonden met één of meerdere nieuwe beleggingsfondsen, of het beheersreglement wordt gewijzigd: quid blijvende activa?; of  Voorwaarden inzake het (minimum)rendement worden gewijzigd; of  Beheersreglement wordt gewijzigd.

62

Reclame (art. 28)  Ieder document dat door verzekeraars of tussenpersonen in België ter algemene kennis wordt gebracht moet bepaalde vermeldingen bevatten

 KB over inhoud van berichten, reclame en andere op de commercialisering gerichte documenten  KB van 25 april 2014 betreffende bepaalde informatieverplichtingen bij de commercialisering van financiële producten bij niet-professionele cliënten

 Verzekeraars en verzekeringstussenpersonen houden een kopie van hun reclame gedurende de verjaringstermijn maar ook twee jaar na het verstrijken van de laatste verzekeringsovereenkomst waarop deze reclame betrekking heeft

63

Segmentatie (art. 42-46)  Doel: bescherming van de VN, de VE of de BE tegen willekeurige differentiatie  Maatregel van algemeen belang

 In aanvulling van de regels die reeds gelden op grond van de Belgische antidiscriminatiewetgeving, legt deze wet een bijzondere transparantie- en motiveringsplicht op in geval van segmentatie bij bepaalde in de wet opgesomde verzekeringen  Enkel wanneer de verzekeringnemer een consument is

64

Segmentatie (art. 42-46)  “Basisverzekeringen” (art. 43), waaronder de individuele levensverzekering  Elk onderscheid (op grond van eender welk criterium, dus niet enkel op grond van de criteria opgesomd in de antidiscriminatiewetgeving) moet op het vlak van acceptatie, tarifering en dekking “objectief worden gerechtvaardigd door een legitiem doel en de middelen voor het bereiken van dat doel passend maken en noodzakelijk zijn”  Publicatie op website van de verzekeraar, per type verzekering, van de segmenteringscriteria die zij gebruikt

 Mededeling bij  Aanbod

 Aanpassing  Weigering van de verzekering

65

Inwerkingtreding Wet of KB

Inwerkingtreding

Overgangsperioode

Twin Peaks Wet van 30 juli 2013

Oorspronkelijk: 9 september Bewijs kennis 2013 tussenpersonen: 30 april Uitgesteld: 30 april 2014 2015

MiFID-KB’s van 21 30 april 2014 februari 2014

Bewijs kennis tussenpersonen: 30 april 2015

Wet Verzekeringen

1 november 2014

Formele aanpassing verzekeringsvoorwaarden: 1 mei 2015 voor

KB Labelling en informatiefiche

12 juni 2015

66

4) Wet Marktpraktijken / Wetboek Economisch Recht

67

Het nieuwe Wetboek Economisch recht  Een algemeen, duidelijk en duurzaam wettelijk kader uitwerken, met zo weinig mogelijk reglementeringen van sectorale aard die niet algemeen van toepassing zijn  Het Wetboek is samengesteld uit 18 boeken, die zeer uiteenlopende materies behandelen

68

Boek VI – Marktpraktijken en consumentenbescherming (Wet 21 december 2013) 





Regels vloeien enerzijds voort uit de codificatie van de wet op de handelspraktijken van 6 april 2010 en anderzijds uit de omzetting in Belgisch recht van Richtlijn 2011/83/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 betreffende consumentenrechten Algemene wetgeving met horizontaal toepassingsgebied: ze wordt dus toegepast zonder afbreuk te doen aan specifieke regelgevingen in bepaalde sectoren (energie, telecommunicatie, banksector, onderwijs, enz.). Omvat 7 titels: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Algemene principes Informatie van de markt Overeenkomsten met consumenten Verboden praktijken Collectieve consumentenovereenkomsten Bijzondere regels inzake geregistreerde benamingen Slotbepalingen.

69

Boek VI – Marktpraktijken en consumenten bescherming (Wet 21 december 2013)  Belangrijke nieuwigheden  Omzetting van de richtlijn consumentenrechten (overeenkomsten op afstand): precontractuele informatieverschaffing, herroepingsrecht, …  In tegenstelling tot de vorige wetgeving, worden de financiële diensten voortaan niet langer uitgesloten van het toepassingsgebied van de algemene wetgeving op de marktpraktijken  De Koning kan bijzondere bepalingen voorschrijven voor één of meerdere categorieën van financiële diensten…  ! KB dat voor bepaalde categorieën van financiële diensten van Boek VI zou afwijken (beleggingsinstrumenten waarvan de prijs niet op voorhand bepaald is, financiële producten uitgedrukt in een ander devies dan de euro, beleggingsinstrumenten waarvan de prijs afhankelijk is van fluctuaties op de financiële markt waarop de onderneming geen enkele invloed heeft, …)

70

Enkele kritische bedenkingen  Wet Marktpraktijken werd gewoon omgezet in WER, waaronder regels over gezamenlijke aanbod  Nuances: wat is een aanbod?  Bescherming van de consument!  Acties worden vaak door commerciële dienst gelanceerd

71

4) Witwas, financiering van terrorisme, financiële embargo’s en sanctieclausules

72

Witwas en financiering van terrorisme  Wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme: van openbare orde (nietnaleving heeft absolute nietigheid tot gevolg)  Van toepassing zowel op verzekeringsondernemingen als op verzekeringsmakelaars die levensverzekeringen distribueren

73

Witwas en financiering van terrorisme  Europa:  Voorstel van 4de richtlijn (2 februari 2013): vooral gebaseerd op laatste aanbevelingen FATF (Financial Action Task Force)  Risicogebaseerde aanpak  Strengere waakzaamheidsverplichtingen ten opzichte van het cliënteel  Te vrijblijvende bepalingen van de 3de richtlijn  Staat geen situaties toe waarin vrijstellingen gelden: besluiten over wanneer en hoe vereenvoudigd cliëntenonderzoek moet worden verricht moeten gerechtvaardigd worden  Uitgebreide definitie van de politieke prominente persoon (PPP): binnenlandse PPP worden ook geviseerd  Informatie over de uiteindelijke begunstigde helderder en toegankelijker te maken  Gelijkwaardigheid van derde landen: schrapping van de bepalingen betreffende positieve “gelijkwaardigheid”

74

Welke handelingen? 1. Witwassen van geld:  De omzetting of overdracht van geld of activa met de bedoeling de illegale herkomst ervan te verbergen of te verdoezelen of een persoon die betrokken is bij een misdrijf waaruit dit geld of deze activa voorkomen, te helpen ontkomen aan de rechtsgevolgen van zijn daden (…)  De herkomst van geld of activa is illegaal wanneer deze voortkomen uit, o.a. ernstige en georganiseerde fiscale fraude waarbij bijzonder ingewikkelde mechanismen of procédés van internationale omvang worden aangewend  Wet van 15 juli 2013 houdende dringende bepalingen inzake fraudebestrijding

2. Financiering van terrorisme:  Niet noodzakelijk uit een illegale afkomst

75

Welke verplichtingen? 1. Identificatie en identiteitsverificatie 2. Cliëntacceptatiebeleid

3. Waakzaamheidsplicht 4. Melding van verdachte verrichtingen 5. Organisatie en interne controle

76

Bij tussenkomst van derden a) Beroep op een agent of een lasthebber  Agent of lasthebber identificeert en verifieert identificatie voor rekening van de verzekeraar  Verzekeraar moet duidelijke afspraken op papier zetten + controle  Verzekeraar wordt niet ontlast van zijn aansprakelijkheid mbt correcte uitvoering van zijn verplichtingen tot identificatie en identiteitsverificatie

77

Bij tussenkomst van derden b) Beroep op een derde zakenaanbrenger  Zelfde of soortgelijke identificatieverplichtingen = kredietinstelling of financiële instelling bv.: hypothecair krediet en schuldsaldoverzekering

 Sinds 2010: uitbreiding tot niet-exclusieve tussenpersonen

 Verplichtingen die een verzekeraar aan een derde aanbrenger mag delegeren:  Identificatie en identiteitsverificatie cliënt, lasthebbers en uiteindelijke begunstigden  Verplichting om deze gegevens up to date te houden

78

Bij tussenkomst van derden b) Beroep op een derde zakenaanbrenger  Onmiddellijke overmaking, door de derde zakenaanbrenger, van de identificatiegegevens aan de verzekeraar, zodat hij hierover beschikt voor het aanknopen van de zakenrelatie  Geen overdracht van aansprakelijkheid: verzekeraar blijft aansprakelijk voor identificatie en verificatie  Wanneer identificatie en/of verificatie onvolledig of ontoereikend, zal verzekeraar moeten aanvullen, verbeteren, en zelfs de identificatie en/of de verificatie opnieuw moeten doen

79

Bij tussenkomst van derden c) Makelaars  Gedragsregels van de verzekeringstussenpersoon: « De tussenpersoon zal bijzondere aandacht besteden aan pogingen om zijn diensten en netwerk te gebruiken voor het witwassen van misdaadgeld. In voorkomend geval zal hij ieder fraudegeval dat verband houdt met het witwassen van fondsen over de desbetreffende overheidsinstanties mededelen met vermelding van de namen van de betrokken personen. »  Zie samenwerkingsovereenkomsten met makelaars

80

Verdeling van taken tussen verzekeraar en tussenpersoon (1/2) Tussenpersoon Vóór het sluiten van het contract

 Identificatie en identiteitsverificatie VN  Overmaking kopie aan VA samen met verzekeringsvoorstel + bewaring voor zijn eigen rekening

Verzekeraar  Nagaan dat identificatie en identiteitsverificatie correct waren uitgevoerd door de tussenpersoon en indien nodig bijkomende controle doorvoeren (eventueel nieuwe identificatie in samenwerking met tussenpersoon)  Bewaring identificatiedossier

Tijdens de  Updaten identificatiegegevens  Update controleren loop van en overmaking nieuwe  2de lijn toezicht uitvoeren het bewijsstukken aan VA  Nagaan coherentie tussen verrichting en contract  Bewering voor eigen rekening profiel VN  Opsporen van knipperlichten

81

Verdeling van taken tussen verzekeraar en tussenpersoon (2/2) Vóór uitbetaling

 Identificatie en identiteitsverificatie van de UB indien hij zich richt tot de tussenpersoon  In voorkomend geval identificatie en identiteitsverificatie van de aandeelhouders, zaakvoerders, …  Overmaking bewijsstuk aan VA + bewaring voor eigen rekening

 Indien hij zich richt tot de VA: identificatie en identiteitsverificatie van de UB  Indien hij zich gericht heeft bij de tussenpersoon: nagaan dat identificatie en identiteitsverificatie correct waren uitgevoerd door de tussenpersoon en indien nodig bijkomende controle doorvoeren  Bewaring identificatiedossier

Altijd: meldingsplicht aan de CFI van iedere aanwijzing of vermoeden dat een verrichting verbonden is bij witwassen van geld of bij financiering van terrorisme. In geval van melding aan de CFI: onmiddellijke informatie van de VA / tussenpersoon 82

Wettelijke grondslag sanctieregelgeving  Zowel:  Het Amerikaanse Office of Foreign Control (OFAC) van het Amerikaanse Ministerie van Financiën,  de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties,  de Europese Unie

 Kunnen financiële embargo’s en/of sancties treffen tegen bepaalde landen, organisaties, personen of entiteiten.  Naast de financiële embargo’s en/of sancties kunnen er ook andere beperkende maatregelen opgelegd worden, bijvoorbeeld met betrekking tot de handel in bepaalde producten, etc.  België is lid van de VN en van de EU en is derhalve, verplicht om de sanctieregimes van de VN en de EU correct uit te voeren.  Wanneer de sancties opgenomen zijn in Europese verordeningen, hebben deze rechtstreekse werking in België

83

Wettelijke grondslag sanctieregelgeving  Enkel op Europees vlak bestaan er al bijzonder veel verordeningen en beslissingen inzake embargo’s en sancties.  De Europese Unie houdt een geconsolideerde lijst bij van de sancties en embargo’s die momenteel in Europa (en aldus in België) gelden.

84

Verzekeringen  Aandacht van buitenlandse toezichthouders  Veel verzekeraars voorzien in een uitsluiting in hun polissen voor activiteiten die tegen de economische sanctieregelgeving (zouden) indruisen, vooral in polissen met een internationale dekking.  NBB en FSMA hebben tot op heden hierover nog geen standpunt ingenomen.  Afdwingbaarheid van de sanctieclausules hangt af van :  de concrete omstandigheden  het opgelegde embargo/de opgelegde sanctie  de respectievelijke sanctieregelgeving 85

Verzekeringen  Wanneer de sanctieregelgeving verbiedt om een verzekeringsovereenkomst met een bepaalde persoon (bijvoorbeeld een terrorist) te sluiten, zal de verzekeringsovereenkomst geacht worden nietig te zijn wegens ongeoorloofde voorwerp en/of oorzaak.  Wanneer de verzekeringsovereenkomst niet nietig geacht kan worden, kan zij in principe enkel opgezegd worden.  Partijen kunnen overeenkomstig het gemeen recht ook een opschortende (of ontbindende) voorwaarde in hun overeenkomst inlassen. 86

5) FATCA

87

Doel  “Foreign Account Tax Compliance Act” dient om belastingontduiking door Amerikaanse belastingbetalers te vermijden.  Deze wet verplicht financiële instellingen wereldwijd om Amerikaanse belastingplichtigen te rapporteren, zogenaamde “US Personen”

88

Wat eist FATCA? 

1)

FATCA verplicht financiële instellingen om:

Cliënten te identificeren die minstens één van onderstaande “US indicia” bezitten:      

2) 

3)

Cliënten te documenteren voor wie een “US indicium” gevonden werd. Dit betekent dat de cliënt een officieel document van de Amerikaanse belastingadministratie (“IRS”) moet ondertekenen om te bevestigen of hij al dan niet belastingplichtig is in de VS.

Volgende informatie te rapporteren:   



Amerikaanse nationaliteit / verblijfplaats in de Verenigde Staten / “Green Card” Geboorteplaats in de VS Minstens 1 adres in de VS (post, postbus, per adres of verblijfsplaats) Telefoonnummer in de VS Opracht van een Belische rekening naar een rekening in de VS Volmacht op de rekening voor een persoon met een adres in de VS

de identiteit van de “US personen” hun rekeningen en het tegoed op die rekeningen alle financiële inkomsten op die rekeningen.

De eerste rapportage gebeurt in 2015 en gaat over 2014.

89

Hoe wordt FATCA in België toegepast?  België heeft een intergouvernementele overeenkomst met de Verenigde Staten te ondertekenen.  Deze overeenkomst maakt FATCA toepasbaar in de Belgische nationale wetgeving.  Daarom zullen alle Belgische financiële instellingen vanaf 2015 de gevraagde informatie moeten rapporteren aan de FOD Financiën.  De FOD speelt op zijn beurt alle informatie door aan de Amerikaanse belastingadministratie (“IRS”).

90

Vragen?

© Lydian, november 2014. Deze presentatie verstrekt enkel algemene informatie en houdt geen advies in.

91

Contact LYDIAN Havenlaan 86c b113 1000 Brussel Tel.: 02 787 90 00 Fax: 02 787 90 99 www.lydian.be Sandra Lodewijckx Partner [email protected] Dir.: 02 787 90 33

Anne Catteau Senior Associate [email protected] Dir.: 02 787 90 22

92