BELGAPOM in

BELGAPOM in 2012 – 2013 Het seizoen 2012 – 2013 … (opnieuw) een om nooit te vergeten. Na het seizoen 2011 – 2012, dat gekenmerkt werd door een recordopbrengst aan aardappelen in ons land (en helaas ook in de meeste Europese landen), waardoor we absolute bodemprijzen op de vrije markt gedurende het ganse seizoen beleefden, kende het aardappelareaal in het teeltgebied België, Duitsland,Frankrijk en Nederland een logische daling.

Opvallend daarbij was dat de cijfers die door instellingen als PCA of FIWAP verspreid werden sterk zouden afwijken van de officiële cijfers die door ADSEI (FOD economie) de wereld werden ingestuurd. Deze officiële cijfers (die slechts half 2013 werden gepubliceerd) gewagen van een daling met 21,6 % t.o.v. 2011, daar waar PCA en FIWAP een daling met 7,6 % vaststelden. De reden voor dit grote verschil is welllicht te zoeken in het feit dat ADSEI in 2012 overstapte van eigen dataverzameling naar de gegevens uit de verzamelaanvragen in Vlaanderen en Wallonië. Het niet vermelden van de bron van de gegevens in een statistiek lijkt ons als vloeken in de kerk. Men moet dus wel degelijk rekening houden met deze vaststelling om de arealen tijdens de jaren 2011, 2012 en 2013 met elkaar te vergelijken ! Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 1

De daling van het aardappelareaal tijdens het seizoen 2012-2013 ging bovendien gepaard met vrij unieke planten rooiomstandigheden. Na een vroege start van het poten in maart 2012 volgde een periode met veel neerslag tot einde mei. Pas begin juni werd het totaal areaal aan aardappelen als uitgeplant beschouwd. De zomer zorgde evenmin voor ideale groeiomstandigheden, maar vooral de natte herfst was ervoor verantwoordelijk dat een groot deel van de Belgische en Noord-Franse aardappeloogst (vooral in de zwaardere grond langs de kuststreek) niet kon gerooid worden voor de aakomst van de vorst. Het probleem was nog vele malen groter in het Verenigd Koninkrijk, waar de uitvoer van Belgische (vroege) aardappelen om voldoende ‘fish & chips’ te voorzien tijdens de Olympische Spelen in Londen het nieuws haalde. De uitvoer van consumptieaardappelen naar het Verenigd Koninkrijk zou trouwens nog het ganse seizoen aanhouden en de stijging van de vrije prijzen op de Europese markten voor een deel verklaren. De gevolgen van deze evolutie konden niet uitblijven : de contractprijzen voor het aardappelseizoen 2013 – 2014 kenden een spectaculaire stijging met cijfers rond de 20 % t.o.v. het vorige seizoen. Een en ander leidt ertoe dat NEPG een stijging van het Belgische areaal in 2013 t.o.v. 2012 inschat met ± 13 %. In de EU-5 gewaagt men van een stijging met ± 4 %. De marktomstandigheden leidden ertoe dat verpakkers en verwerkers reeds vroeg met grote ogen uitkeken naar de vroege aardappelen. De lange koude lente zorgde er evenwel voor dat de primeuraardappelen in een groot deel van Europa met een achterstand van 3 weken geconfronteerd werden. De vraag naar vroege aardappelen overtrof het aanbod in het Middellandse Zeegebied (als gevolg van een gedaalde vraag was het areaal daar sterk gedaald) met als gevolg dat de primeuraardappelen in de winkel een stuk duurder werden dan gemiddeld. De aardappelverwerkende industrie kende een moeilijk seizoenseinde : voor het eerst sinds lang bleken (omzeggens) alle aardappelloodsen op het einde van het seizoen leeg te zijn. De overgang naar de vroege aardappelen werd vertraagd, terwijl ook de kwaliteit (grofte en onderwatergewicht) het liet afweten. De warme en droge julimaand bracht de aardappel opnieuw in de nationale media. De neerslag eind juli en de aangekondigde afkoeling in augustus bezorgde een sprankel hoop voor de bewaaroogst 2013-2014. Vraag is hoe de consumptie en export van aardappelen en aardappelproducten op deze hogere prijzen reageren. Dit zal blijken uit de cijfers voor volgend jaar.

Een nieuwe algemeen voorzitter en raad van bestuur voor Belgapom Na 7 jaar als algemeen voorzitter besliste Antoon Wallays om t.g.v. de bestuursverkiezingen op 18 juni 2013 plaats te maken voor vernieuwing. De algemene vergadering verkoos Marc Seru van Seru Aardappelhandel uit Veurne als zijn opvolger. Marc Seru stamt uit een aardappelfamilie met een lange traditie met vertakkingen in de handel in poot- en consumptieaardappelen en diepvriesfriet. Hij maakt reeds jaren deel uit van de raad van bestuur van Belgapom, waarbij hij in de voetsporen trad van zijn actieve vader Jan. Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 2

Naast hem zal een nieuwe raad van bestuur met 6 vertegenwoordigers uit de sectie handel en evenveel uit de sectie verwerking hem bijstaan om Belgapom de komende drie jaar in de juiste richting te laten varen. Namens de sectie handel zijn dit : Heike Valcke, Gino Vantieghem, Bart Muyshondt, Rik Tanghe, Marc Bauden en Peter Van Steenkiste. Voor de sectie verwerking zetelen : Carlo Mylle, Jan Clarebout, Wim Lannoey, Luc Raes, Martin van de Ven en Erwin Wuyts. Afscheid van een dynamisch en gedreven Belgapom-voorzitter. Ter gelegenheid van de algemene vergadering van Belgapom werd afscheid genomen van Antoon Wallays als voorzitter van de beroepsfederatie. West-Vlaams bestendig afgevaardigde voor landbouw Bart Naeyaert beschreef daarbij de dynamiek van Antoon Wallays. Daarbij kwamen zowel zijn inspanningen als voorzitter van de werkgroep milieu en de sectie verwerking aan bod, naast zijn rol om – samen met afscheidnemend Vegebe-voorzitter Dirk Decoster – Vegaplan verder uit te bouwen en de inbreng in de Europese federatie EUPPA. AntoonWallays en Dirk Decoster lagen samen met Fresh Trade Belgium-voorzitter Frank Van Colenberghe ook aan de basis van de oprichting van de vzw FVPhouse. Antoon werd het bijzonder ereteken beroepsvereniging 1ste klasse opgespeld terwijl hem en zijn echtgenote Annemie namens Belgapom een kunstwerk van Joz. De Looze werd aangeboden als dank voor zijn jarenlange inzet. FVPhouse event in het licht van nieuwe distributievormen Het gemeenschappelijke FVPhouse event n.a.v. de algemene vergaderingen van Belgapom, Vegebe en Fresh Trade Belgium vond op 18 juni 2013 plaats in Kortrijk XPO. Centraal stond de razendsnelle ontwikkeling van de ‘Drive’ in Frankijk. Franse retailers bieden klanten de mogelijkeid aan om via internet – en aan dezelfde prijs als in de winkel – bestellingen te plaatsen, die dan met de auto afgehaald worden in de winkels of in specifieke ophaalpunten. De groei van deze nieuwe distributievorm in Frankrijk is spectaculair en geeft ook aanleiding tot een gewijzigd aankoopgedrag van de consument. Met de ‘Drive – specialist’ Olivier Dauvers haalde FVPhouse een absolute kenner in huis. Het aansluitend debat met operatoren uit de Belgische AGF-sector toonde aan dat het zinvol is om Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 3

deze ontwikkeling van nabij te volgen en daarbij de kansen en bedreigingen grondig te onderzoeken. Een originele brochure over de Belgische aardappelketen Een originele brochure van Belgapom geeft een overzicht van de ontwikkeling van de Belgische aardappelsector tot een moderne, toonaangevende speler in de hedendaagse mondiale agro-voedingssector. De brochure bevat geen afbeeldingen of grafieken maar tracht deze evolutie aan de hand van korte en gevatte teksten weer te geven. De teksten worden opgeluisterd door opvallende quotes over aardappelen van bekende en minder bekende figuren. De originele lay-out van de brochure lag in de handen van IKON.

FVPhouse : een nieuwe thuis voor Belgapom en de AGF handel & verwerking De oprichting van de vzw FVPhouse in 2012 moet de beroepsfederaties Belgapom, Vegebe en Fresh Trade Belgium toelaten een nog betere en efficiëntere werking op te zetten. F(ruit) V(egetable) & P(otato) house biedt een backoffice aan voor deze drie federaties en hun leden. De staf werd overgenomen van UNIZO (met wie de nauwe samenwerking wordt verdergezet) en er werd een verticale (per federatie) en horizontale (per thema) werking binnen het team afgesproken. Iedereen heeft zo een direct aanspreekpunt. FVPhouse staat ook in voor de opleidingen (Qfor-gecertificeerd) en de werking van Young FVPhouse, een ontmoetingsplaats voor de bedrijfsverantwoordelijken van morgen in onze sector. De kantoren van FVPhouse verhuisden tussen kerst en nieuwjaar 2012 van Lokeren naar Berlare, waarbij een samenwerking met de IT partner Sinpro werd uitgebouwd. Ook de maatschappelijke zetel verhuisde mee met Unizo van de Spastraat 8 naar de Willebroekkaai 37 in Brussel. De kantoren van FVPhouse werden officieel geopend op 24 februari 2013 door Europees commissaris voor handel en meest bekende inwoner van Berlare Karel De Gucht. Belgapom-voorzitter Antoon Wallays is tevens voorzitter van de vzw FVPhouse, waarvan Romain Cools als directeur fungeert. Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 4

Het logo van FVPhouse refereert naar de eigen wegen die elke federatie blijft bewandelen maar net als in een metronetwerk zijn er tal van stations waar er thematische raakpunten zijn voor handel en verwerking uit de AGF-sector. Op deze wijze wil de Belgische AGF-handel en verwerking nog meer dan vroeger de beschikbare kennis en contacten optimaliseren. In dit kadert ook de werking van Young FVPhouse, waarbij jonge ondernemers en kaderleden, actief in de bedrijven van Belgapom, Vegebe en Fresh Trade Belgium elkaar kunnen ontmoeten. Zo werden in 2012 en 2013 bezoeken aan de brouwerij Duvel in Breendonk en de kerncentrale in Doel georganiseerd, waarbij ook een thematisch seminar (marketing trends en elektriciteitsvoorziening van morgen) werd voorzien.

Europese organisatie van aardappelhandel en verwerking afgerond Belgapom heeft jarenlang gefungeerd als secretariaat voor de Europese aardappelhandel Europatat en de Europese aardappelverwerking EUPPA. Nadat Europatat in 2011 een eigen thuisbasis heeft gevonden in de Trierstraat in Brussel, met Frédéric Rosseneu als secretaris-generaal, werd het werk vanuit het EUPPA-secretariaat om éénzelfde proces op te zetten voor EUPPA gefinaliseerd in 2012. De nieuwe statuten, waarbij naast nationale federaties ook individuele bedrijven lid kunnen worden van EUPPA, werden goedgekeurd op de algemene vergadering van 8 oktober 2012. Tijdens de viering van 50 jaar UEITP/EUPPA op 16 mei 2013 in Brussel werd het nieuwe secretariaat in de Sint-Michielsboulevard in Brussel o.l.v. secretaris-generaal Adriana Nosewicz voorgesteld aan de buitenwereld. Tijdens deze viering werden Romain Cools en Nele Cattoor, medewerkers van het Belgapomsecretariaat, die de voorbije 6 jaar de werking van EUPPA op zich namen, in de bloemen gezet voor hun inzet en efficiëntie. Een Europees secretariaat dat – in samenwerking met de nationale organisaties en de bedrijven – de belangen van de sector op Europees en internationaal vlak verdedigt is niet meer weg te denken in deze moderne tijd. Het dossier rond het handelsconflict met Zuid-Afrika i.v.m. diepvriesfriet was meteen een illustratie van de noodzaak om een efficiënte Europese werking op te zetten. Maar ook tal van technische dossiers dienen verder opgevolgd te worden. In de raad van bestuur van EUPPA, onder leiding van voorzitter Kees Meijer, vertegenwoordigt Antoon Wallays de Belgische belangen. Romain Cools en Nele Cattoor volgen, samen met vertegenwoordigers vanuit de bedrijven, diverse commissies binnen EUPPA op. Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 5

Ook binnen Europatat zijn vertegenwoordigers van bedrijven actief binnen Belgapom bijzonder actief. Jos Muyshondt blijft lid van de raad van bestuur van Europatat, terwijl Peter Van Steenkiste voorzitter verkozen werd van de commissie verpakkers binnen de federatie van de Europese aardappelhandel.

Interpom Primeurs 2013 – steeds meer hét internationale professionele aardappelevent De Belgische aardappelsector kende de voorbije decennia een voortdurende groei en dit vooral onder stimulans van de verwerkende industrie. Teelt, handel en verwerking zijn op vandaag niet meer vergelijkbaar met het verleden. Innovatie vond plaats in alle geledingen van de sector. De rol van de internationale vakbeurs van Belgapom “Interpom Primeurs” in dit verhaal kan niet ontkend worden. De ganse keten in het teeltgebied van de EU-5 (België, Nederland, Frankrijk, Duitsland en het VK) maakt gebruik van het informele en professionele kader van deze tweejaarlijkse vakbeurs om elkaar te ontmoeten en nieuwe impulsen te geven. Voorzitter van de Interpom Primeurs stuurgroep is Guy Van den Broeke, terwijl namens Belgapom deel uitmaken van de stuurgroep : Luc Raes, Didier Binst, Yvo Deputter, Heike Valcke en Romain Cools. De editie van 2012 van 25 t.e.m. 27 november 2012 in Kortrijk XPO was hiervan opnieuw een illustratie.

Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 6

Deze editie van Interpom Primeurs telde het recordaantal van 258 exposanten (+14%) uit 15 landen met een veelzijdig en interessant aanbod. Het bezoekersaantal steeg met 25,7% tot het nieuw recordaantal van 17.678 bijzonder enthousiaste bezoekers uit 36 landen wereldwijd. Tal van nieuwigheden werden aan het kennersoog van de professionele bezoekers voorgelegd. Niet voor niets wordt dit gebeuren in het buitenland ’s werelds grootste aardappelevenement onder dak genoemd. Wegens het zwangerschapsverlof van Nele Cattoor werd Hanna Goossens mee deeltijds ingeschakeld om zowel de Pataparty als Interpom Primeurs mee vorm te geven. Samen met Veerle Van der Sypt poseren Nele (met Stein) en Hanna voor de nieuwe Belgapom pop-up die op Interpom Primeurs werd voorgesteld. De volgende editie van Interpom Primeurs is gepland van 23 t.e.m. 25 november 2014 in Kortrijk Xpo, en als we zowel de standhouders als de bezoekersenquêtes mogen geloven wordt dit een nieuwe recordeditie.

Pataparty om Interpom Primeurs te openen. VLAM en APAQ-W hebben de voorbije jaren in het kader van de promotie van aardappelen uitgepakt met de ‘patapas’, leuke tapas op basis van aardappelen. Daarbij werd ook de ‘Pataparty’ gelanceerd, een feestje waarbij vrienden elk een patapa meebrengen. Op de vooravond van Interpom Primeurs nodigde Belgapom de aardappelsector uit op ’s lands grootste Pataparty. Heerlijke patapas en een heuse discoparty betekenden een sfeervolle start van de meest succesvolle Interpom Primeurs uit de geschiedenis (tot nu toe). Een mooi moment ook om de beursmanager en secretaris van de stuurgroep Inno Potato Award Annick Pycarelle door Belgapom-voorzitter Wallays in de bloemetjes te zetten voor haar schitterend werk i.s.m. het Kortrijk Xpo-team.


Pagina 7

Na een gezellige networking met heerlijke patapas zogde de discoband Smooth Flavour voor een heuse seventies party sfeer op de tonen van de grootste hits van de Bee Gees, The Jacksons, Chic e.a. grootheden uit de discotijd.

Belgapom steunt het ontwikkelingsproject Conpapa in Ecuador. Tijdens de pataparty bracht Belgapom-voorzitter Antoon Wallays ook een ernstige noot door aandacht te vragen voor het ontwikkelingsproject Conpapa in Ecuador. Samen met de NGO Trias heeft de Belgische aardappelketen zich solidair verklaard met deze kleine coöperatie uit de buurt van Chimborazo in het hooggebergte van de Andes, die zowel de teelt als de vermarkting van aardappelen wil verbeteren om de welstand en het welzijn van deze gemeenschap op te krikken. Marcel Delamillieure, die de aardappelsector recent heeft verlaten na zijn pensioen, heeft zich namens Belgapom dit project ter harte genomen en hij staat in voor de contacten tussen Belgapom en zijn bedrijven, TRIAS en Conpapa. Voorzitter Antoon Wallays kon bij de start van Interpom Primeurs een bedrag van €10.000 overhandigen aan Sabine de Bethune, voorzitter van de Belgische Senaat en tevens oudvoorzitster van TRIAS. Tijdens de zomer 2013 kreeg dit project trouwens nog een verdere opvolging met een opleiding van een kleine delegatie van Conpapa boeren in Vlaanderen (met een door Belgapom georganiseerd bedrijfsbezoek aan een schil-en een verpakkingsbedrijf). Tevens werd een project opgezet om de voettocht van Belgapom-bestuurslid Rik Tanghe naar Santiago de Compostella te sponsoren. Daarbij werd een bedrag van € 8.800 verzameld om Conpapa de nodige bewaarkisten te kunnen laten aankopen om de coöperatie verder te laten ontwikkelen. Op deze wijze tracht Belgapom voor zijn KMO-leden ook een steentje bij te dragen tot het luik maatschappelijk verantwoord ondernemen.


Pagina 8

Inno Potato Award met meer deelnemers dan ooit en boeiende projecten als laureaat. Met de Inno Potato Award wil de Belgische aardappelketen aantonen dat ook op het niveau van de Belgische aardappelteelt tal van innovaties plaats vinden. Deze tweede editie kende een opvallend hoger aantal kandidaten, zowel in Vlaanderen als in Wallonië. Een vakjury selecteerde 6 laureaten (3 in elke regio) en waardeerde de projecten met een aantal punten. De andere helft van de punten werd door de bezoekers aan Interpom Primeurs toegekend. Dit resulteerde in twee winnaars van deze prestigieuze awards : Bart Cocquyt uit Zwewezele (aardappelpootmachine met gps en spuitinstallatie) voor Vlaanderen en André De Vriese uit Pont à Celles (het planten van aardappelen met een systeem ter preventie van erosie) voor de Waalse regio. Laureaat werden Geert Deconinck uit Wortegem Petegem (GPS-gestuurde rijenbemesting bij het poten van aardappelen) en Guido Lammerant uit Koksijde (rijenbemesting met spuiloog in aardappelen) voor Vlaanderen en Etienne Delbeke uit Haulchin (bewaring van poot- en consumptieaardappelen met ethyleen) en Adrien Rasse uit Attre (machine om ingedeukte elementen van ventilatietunnels opnieuw te rechten) voor Wallonië. Voorzitter van de stuurgroep Romain Cools dankte alle partners en sponsors die mee aan de basis lagen van deze succesvolle editie van de Inno Potato award, die de brede uitstraling van de Belgische aardappelketen nog meer glans biedt. Alle laureaten ontvingen een prijs uit de handen van de vertegenwoordigers van Vlaams Minister President Peeters en Waals Landbouwminister Di Antonio.

Naar steeds meer en betere marktinformatie ? De Belgische en internationale aardappelsector kan via de wekelijkse Belgapomnotering voor aardappelen met bestemming de diepvriessector (veruit het overgrote deel van de vrije aardappelen in ons land) op vrijdag, en de PCA/FIWAP vork van dinsdag een voortdurend geactualiseerd beeld krijgen van de prijsvorming op de vrije aardappelmarkt.


Pagina 9

De Vlaamse en Waalse overheid willen het initiatief vanuit de sector om dit aanbod aan marktnoteringen te verfijnen en verruimen via de communicatie van meer transacties via een internet applicatie. Samen met PCA (Vlaanderen) en FIWAP (Wallonië) en de producentenorganisaties ABS en Boerenbond, heeft ook Belgapom zijn medewerking en steun toegezegd aan POMMAK (prijsinformatiesysteem akkerbouw), dat half 2013 in een proefopzet van start ging. Telers en afnemers kunnen hun transacties via internet ingeven en de andere ingebrachte data verifiëren. Dit project wordt in de zomer 2013 verder uitgewerkt om het dan in Vlaanderen (via een bijdrage van de deelnemers) en Wallonië (gratis en exclusief voor FIWAP-leden) gedurende de komende jaren de kans te geven zich te bewijzen. Kwaliteit … sectorale aanpak als basis voor bedrijfsgebonden projecten De aardappelsector is een bijzonder competitieve sector, waarbinnen bedrijven uit de handel en verwerking een eigen koers varen. Belgapom levert hiertoe een regelmatige bijdrage door informatie en cijfers te verstrekken aan het nieuw opgerichte prijsinformatiecentrum van de FOD economie. Maar waar mogelijk tracht Belgapom op een actieve wijze een brug te vormen tussen de diverse schakels binnen de aardappelketen met het oog op sterkere positie van onze exportgerichte handels- en verwerkingsbedrijven. Zo werd de voorbije jaren werk gemaakt van het indekken van de kwaliteit van de belangrijkste grondstof : de aardappelen. Dit gebeurde in samenwerking met de andere partners in de plantaardige keten ondermeer via de uitbouw van de IKKB-standaard die beheerd wordt door Vegaplan. Intussen is het luik voedsel- en plantenveiligheid van dit lastenboek deel van de door het FAVV gevalideerde gids autocontrole voor de primaire sector (G040). In het najaar 2013 wordt een nieuwe versie van de Vegaplan-standaard gepland (deze nieuwe naam moet de internationale toepassing van de standaard beter faciliteren). Intussen zijn reeds meer dan 15.000 telers gecertificeerd voor de IKKB standaard en/of gids autocontrole. De vernieuwde standaard zal dan als eerste in Europa een aantal duurzaamheidsvereisten indekken, terwijl ook het Vlaamse en Waalse gewest hun medewerking verleend hebben om de nieuwe Europese IPM-wetgeving in te dekken via Vegaplan. In een volgende fase wordt bekeken in hoeverre samenwerking en de bestaande uitwisselbaarheid met andere systemen (QS) kan geoptimaliseerd worden en een validatie door de internationale retailsector (eventueel via GFSI) kan gerealiseerd worden. Vanaf september 2013 wordt het IKKB-certificaat ook door de Nederlandse VAVI-bedrijven als gelijkwaardig aanvaard met het Nederlandse voedselveiligheidscertificaat aardappelen en Globalgap. Het OVPG (Overlegplatform van de handel in en Verwerking van Plantaardige producten & Grondstoffen) zorgt voor de inbreng vanuit handel en verwerking. Momenteel fungeert Romain Cools als voorzitter van dit platform. Antoon Wallays op zijn beurt is voorzitter van Vegaplan.


Pagina 10

De door Belgapom uitgewerkte gids autocontrole AGF-handel en verwerking (G014) – die door het FAVV gevalideerd is – welke aansluit op de kwaliteitssystemen in de primaire sector, werd in 2012 geactualiseerd en uitgebreid met een procedure export, ook voor de Russische markt. Een certificaat t.o.v. deze gids autocontrole kan bekomen worden na een “one stop audit” door een OCI voor andere systemen als BRC en IFS en leidt tot een verlaagde bijdrage van de jaarlijkse FAVV-heffing. Het door het FAVV in 2011 gevalideerde Belgapom sectoraal bemonsteringsplan werd ook in 2012-2013 verder gezet. Dit plan controleert de aanwezigheid van contaminanten (gewasbeschermingsmiddelen en zware metalen) en de mogelijke aanwezigheid van clavibacter (ringrot) en ralstonia (bruinrot) op poot- en consumptieaardappelen. De resultaten van dit plan worden met het FAVV gedeeld en worden opgenomen in de officiële Belgische bemonsteringsplannen. Deze zorgen ervoor dat vanuit ons land en zijn aardappelsector ook met instanties als EFSA tal van relevante data kunnen gedeeld worden in het kader van nieuwe Europese wetgeving. Deze acties doorheen de ganse keten zijn een illustratie van het waarmaken van de genomen engagementen door de Belgische aardappelsector op het vlak van kwaliteitszorg. Belgapom werkt ook aan een duurzaamheidsproject voor de schakel handel en verwerking in de aardappelketen o.m. door een project voor KMO’s rond MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen) i.s.m. UNIZO en een aantal initiatieven rond transport en voedselverspilling. Deze moeten vertaald worden in een duurzaamheidsrapport in 2013-2014. Lancering van de website ‘goodfries.eu’ De vaststelling van de vorming van het mogelijk schadelijke acrylamide bij de verhitting van een aantal zetmeelhoudende voedingsmiddelen zoals koffie, koekjes en gefrituurde aardappelproducten resulteerde in een aanbeveling aan de sectoren om het gehalte aan acrylamide terug te dringen. Zo werden een aantal richtwaarden uitgevaardigd door de Europese Commissie. Op vandaag is nog steeds geen enkel wondermiddel gevonden om de vorming van acrylamide uit te schakelen, de sector is echter niet bij de pakken blijven zitten. Zo werd op basis van heel wat onderzoek een aantal maatregelen genomen zoals de controle op de bewaartemperatuur van aardappelen (deze temperatuur beïnvloedt in sterke mate de voorlopers van acrylamide). Daarnaast werd ook de richtlijn op de verpakking m.b.t. de baktemperatuur aangepast. Een onderzoeksproject uitgevoerd door de UGent i.s.m. de Vlaamse overheid (via Flanders’ Food) en de Europese federatie EUPPA sloot een aantal behandelingen uit, maar leverde wel Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 11

instrumenten op om een laag acrylamidegehalte in verse voorgebakken aardappelproducten te realiseren. EUPPA lanceerde in de herfst van 2012 tenslotte ook een eigen communicatiepakket naar de ‘afbakker’ van de aardappelproducten onder de naam ‘goodfries.eu’. Op deze website staan een aantal praktische tips die de horecasector en de individuele verbruiker moeten helpen om aardappelproducten zo af te bakken dat het acrylamidegehalte beperkt blijft : “goudgele frietjes” is daarbij de boodschap. De website bevat ook een korte film en is in 25 talen beschikbaar. De realisatie van de film gebeurde trouwens door Belgapom in opdracht van EUPPA. Belgapom zette i.s.m. met de Nederlandse VAVI een gemeenschappelijk seminarie op voor de bedrijven, waarbij ook het FAVV en de FOD volksgezondheid aanwezig waren. Belgische aardappelketen legt accenten voor een duurzame grondstof. N.a.v. de eerste editie van de Inno Potato Award werd zowel in Vlaanderen als Wallonië een ronde tafel opgezet met alle operatoren en onderzoeksinstellingen actief in de aardappelketen. De resultaten hiervan werden overgemaakt aan de Vlaamse en Waalse beleidsinstanties en werden t.g.v. Interpom Primeurs voorgesteld aan de vakpers. Annie Demeyere (Vlaanderen) en Pierre Lebrun (Wallonië) namen daarbij alle aspecten onder ogen : teelttechniek, bewaring, vermarkting, kwaliteit van poot- en consumptieaardappelen en bioteelt. Opvallend daarbij was dat beide regio’s wel kansen zagen in het verderzetten van het project rond ‘plant to plant’ genese, waarbij een phythophtora resistente aardappel kan bijdragen tot een spectaculaire beperking van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Immers ook het 2de jaar van het aardappelproefveld in Wetteren leidde tot veelbelovende resultaten. Ook Belgapom en Boerenbond hebben reeds hun interesse getoond om samen met de Vlaamse overheid verder in dit project te investeren. Belgische aardappelverwerkende industrie : versterkt zijn status van grootste exporteur van diepgevroren aardappelproducten ter wereld. De gestage groei van de Belgische aardappelverwerkende industrie (van 500.000 ton grondstof in 1990 tot meer dan 3,6 miljoen ton in 2012) werd mede in de hand gewerkt door de export van deze producten. Daarbij nam het aandeel van bestemmingen in derde landen opvallend toe. De groei van de economie in andere werelddelen leidde tot de toename aan fast food restaurants in deze landen. Verwerkte aardappelproducten maken daarbij deel uit van de menukaart. Ons land stak in 2011 Nederland voorbij als grootste exporteur van voorgebakken aardappelproducten. In 2012 werd deze positie van wereldwijde koploper nog meer bevestigd, zoals blijkt uit onderstaande grafiek.


Pagina 12

Daar waar de Benelux in de loop van het seizoen 2011 – 2012 nog kon genieten van het voordeel van goedkopere grondstof is het afwachten wat de impact van de duurdere grondstof in 2013 zal betekenen voor de exportpositie van de Belgische aardappelverwerking. Ook spelen andere factoren een mogelijke rol : zo leidde Zuid-Afrika een vrijwaringsclausule in tegen de invoer van aardappelproducten. Ook al blijkt dit dossier met ‘haken en ogen’ aan elkaar te hangen, toch kan dit een impact hebben op de exportpositie van onze industrie. Samen met EUPPA en DG Trade binnen de Europese Commissie wordt getracht deze dreiging voor onze sector weg te werken. Ook de evolutie van de economische groei in de nieuwe wereldeconomieën kan een impact hebben voor zowel de Amerikaanse als Europese producenten van aardappelproducten : zo lijkt de invoer van diepvriesfriet in China te lijden onder de tanende groeicijfers van deze wereldeconomie in 2013.

Bron : GTIS – World Potato Markets

België : de grootste invoerder van aardappelen ter wereld.


Pagina 13

Bron : GTIS – World Potato Markets

Bron : NIS/VLAM

Uit alle aardappelstatistieken blijkt ons land zich steeds meer te manifesteren als een draaischijf voor de aardappelsector. Naast de grootste exporteur van aardappelproducten te wereld is België in 2012 ook de grootste invoerder ter wereld van verse aardappelen. Daarnaast bekleedt ons land de derde plaats op de lijst van exporteurs van verse aardappelen. Vandaar ook dat steeds meer wordt ingezet op de samenwerking met de federale overheid (FAVV) en de gewestelijke diensten (VLAM, FIT, AWEX) om ook in de toekomst de export van aardappelen te faciliteren. Een levendige aardappelmarkt via een dynamische aardappelhandel biedt een solide basis voor een duurzame groei voor alle schakels in de aardappelketen. Belgapom activeerde in 2013 opnieuw de subsectie export met o.a. een bezoek aan de zeehaven in Zeebrugge. Ook werd binnen FVPhouse Veerle Van der Sypt verantwoordelijk voor het luik in- en uitvoer voor alle AGF-producten en de relaties terzake met het FAVV, waarbinnen een nieuwe aanpak van exportdossiers en certificatie wordt uitgewerkt. I.s.m. VLAM organiseerde Belgapom ook een geslaagde exportmissie in oktober 2012 naar Servië en Kroatië (zie ontvangst op de ambassade in Zagreb op foto), naast de deelname aan Fruit Logistica in Berlijn in februari 2013. Voor 2013 zijn naast de deelname van de sector via VLAM aan Potato Europe 2013 in Emmeloord ook contactdagen in Hongarije en Slowakije gepland (november) en de ontvangst van een delegatie uit Chili in september. Daarnaast is Belgapom ook ingegaan op diverse uitnodigingen van buitenlandse instanties om de Belgische aardappelsector voor te stellen (Duitsland, Frankrijk, Nederland, …).


Pagina 14

Tot slot werd in de Gids Autocontrole AGF handel en verwerking van Belgapom (die door het FAVV werd gevalideerd) een luik aangebracht om de export van aardappelen naar Rusland opnieuw mogelijk te maken. De sterk gedaalde vraag naar aardappelen vanuit dit land en de technische en politieke problemen tussen de Russische Rosselkhoznadzor en de Europese bevoegde diensten zorgden voor een sterke daling van deze export. Met de éénzijdige beslissing van de Russische autoriteiten om vanaf juli 2013 de invoer van poot- en consumptieaardappelen vanuit de EU te verbieden bereikte dit handelsconflict een climax. In elk geval is de Belgische aardappelexport klaar om zich in regel te stellen met de strenge Russische eisen via de aanvulling en controle met het oog op certificatie door het FAVV voorzien in de gids autocontrole AGF handel en verwerking van Belgapom. Het dossier wordt ook verder opgevolgd i.s.m. het FAVV en onze Europese handelsfederatie Europatat. De subsectie export en het Belgapom-secretariaat spelen daarnaast een actieve rol in de samenwerking met de exportcel van VLAM en de vernieuwde werking export binnen het FAVV. Ter gelegenheid van Interpom Primeurs werd i.s.m. VLAM en FIT een exportseminarie georganiseerd waarin geconcludeerd werd dat de actieve rol van de beroepsfederatie en de bedrijven hierin onontbeerlijk is. Meer dan ooit naar een duurzame aardappelteelt, handel en verwerking. Dat het begrip ‘duurzaamheid’ vandaag niet meer weg te branden is uit het denken van consumenten en de overheid wisten we reeds langer, maar we kunnen gerust stellen dat dit ook binnen de bedrijven in de aardappelketen een prioriteit is geworden. Belgapom is actief i.s.m. Fevia en UNIZO in het duurzaamheidsproject “Transformatie van het Vlaamse landbouwen voedingssysteem”, waarbij een handvol acties via een ketenoverschrijdende aanpak tot concrete resultaten moet leiden, tot een transformatie van het landbouwen voedingssysteem. Eén van de acties binnen het ketenoverleg had ook tot doel een oplijsting te maken van alle bestaande duurzaamheidsvereisten van afnemers uit de distributie en voedingsindustrie. Deze lijst leidde ertoe om binnen de IKKB-standaard van Vegaplan Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 15

een ‘duurzaamheidsluik’ toe te voegen, naast de toepassing van de Europese IMP-wetgeving. Op deze wijze zullen Vegaplan producten en grondstoffen afkomstig van gecertificeerde primaire producenten als een van de eerste ter wereld een duurzaamheidstoets doorstaan hebben. Deze nieuwe standaard zal eind 2013 in voege treden. I.s.m. UNIZO heeft Belgapom ook een deelname aan een Europees ESF project goedgekeurd gekregen onder de titel : “Sectorpaspoort aardappelbereiders-verpakkers”. Dit project wil ook KMO-bedrijven in de aardappelhandel de kans bieden om een duurzaamheidspaspoort uit te bouwen dat hen moet helpen in hun relaties met Europese distributeurs. Tot slot heeft Belgapom ook een zeer actieve rol gespeeld in het dossier om de Europese aardappelverwerkende industrie de status van ‘carbon leakage’ te helpen behalen. Dit laat deze sector toe verder te investeren in een duurzamer energiebeleid, zonder hiervan nadelen te ondervinden op de wereldmarkt. Belgapom heeft ook zijn deelname aan de ‘Belgian Alliance for Sustainable Palm Oil’ verder uitgebouwd terwijl ook de deelname aan het VIL-transportproject ‘Transpharma’ (dat transport per trein naar de voormalige USSRlanden en China wil uittesten) een volgende stap is naar een duurzamer transport van onze aardappel(producten).

Naar twee dure aardappelseizoenen na elkaar ? “Never say never” … twee dure jaren na elkaar is onmogelijk in de aardappelsector. Nochtans wijst voor sommigen alles erop dat de kans ertoe bestaat dat na het dure jaar 2012-2013 ook het volgende seizoen met hoge prijzen zou kunnen te maken hebben. Reden hiervoor is de vertraagde en beperkte aanvoer van vroege aardappelen voor de industrie enerzijds (die bij de start van het vroege seizoen voor recordwaarden zorgt) en de mogelijke impact van neerslag en hoge temperaturen in Centraal Europa. De termijnmarkt voor april 2014 evolueert tijdens de zomer van 2013 rond de € 22. In elk geval bleek 2012-2013 een aardappelseizoen waarbij de Belgapomnotering de toppen regelmatig bleek te overstijgen. De wekelijkse Belgapomnotering is voor binnen- en buitenlandse operatoren een belangrijke indicator van de marktstemming op de vrije Belgische markt. De notering maakt tevens deel uit van de ‘cash settlement price’ van de naar Frankfurt (Eurex) uitgeweken Europese termijnmarkt voor aardappelen. Onderstaande tabellen geven een overzicht van de noteringen voor vroege aardappelen en voor bintje voor de voorbije jaren tot 2013.


Pagina 16

Het Belgisch thuisverbruik van aardappelen stijgt in 2012 met 1 % Het thuisverbruik van verse aardappelen steeg in België van 27,7 kg per capita in 2011 tot 28,0 kg per capita in 2012. Dat blijkt uit de cijfers van het marktonderzoekbureau GfK Panelservices Benelux en de analyse door VLAM. Deze stijging was vooral merkbaar in Vlaanderen (+1,5%). In Brussel en Wallonië noteerden we een stabilisatie. Het thuisverbruik van verwerkte aardappelen in diepvries bleef de afgelopen jaren relatief stabiel. In 2012 kwamen we uit op 5,7 kg. De vers verwerkte aardappelen zaten daarentegen Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 17

de voorbije jaren sterk in de lift, maar stagneerden in 2012 op 1,5 kg per capita. Verse aardappelen blijven de maaltijdbegeleider bij uitstek met een volumeaandeel van 67%, voor verwerkte aardappelen in diepvries, droge deegwaren, droge rijst en verse verwerkte aardappelen. Dit volumeaandeel van verse aardappelen is dalende, maar de laatste 2 jaar merken we wel dat deze daling aan het afremmen is.

In 2012 was 78% van de aangekochte verse aardappelen van Belgische herkomst (stijgend), 26% had Bintje als variëteit (dalend), 55% zat verpakt in zakken van 5 kg (stijgend) en 40% werd aangekocht in hyper- en grotere supermarkten (stijgend). De Belg kocht in 2012 opnieuw meer verse aardappelen. Na een daling van het thuisverbruik van verse aardappelen begin jaren ’00, noteerden we in 2007 en 2008 een stijging. Als gevolg van de crisis grepen mensen meer terug naar thuisverbruik in plaats van buitenhuisverbruik en naar basisvoedingsproducten in plaats van meer verwerkte producten of kant– en -klare maaltijden. In 2009 zette de daling in het thuisverbruik van verse aardappelen zich evenwel verder tot in 2012, toen het thuisverbruik van verse aardappelen steeg van 27,7 naar 28,0 kg per capita. Deze stijging komt er zowel dankzij een stijging van het aantal kopende gezinnen (ligt sowieso nog altijd boven de 90%) én een stijging van de aankoopfrequentie. De Vlaming kocht met 29,7 kg per capita in 2012 meer verse aardappelen dan de Brusselaar en de Waal die respectievelijk 21,8 en 27,0 kg kochten. De stijging in het verbruik was in 2012 ook hoger in Vlaanderen, waardoor de daling sinds 2008 in Vlaanderen ook wat minder sterk is dan in de andere regio’s. De gemiddelde aankoop prijs lag in 2012 wel een stukje lager dan in 2011 (door de lagere prijzen in het voorjaar van 2012 t.o.v. van het voorjaar van 2011). Hierdoor daalde, ondanks de stijging in volume, de besteding aan verse aardappelen van 20,3 naar 19,9 euro per capita. Het thuisverbruik van verse verwerkte aardappelen (verse frieten, verse voorgeschilde en/of voorgegaarde aardappelen ...) steeg van 1,0 kg per capita in 2008 tot 1,5 kg per capita in 2011 (dus ongeveer +50% op 3 jaar tijd). In 2012 bleef dit thuisverbruik evenwel hangen op 1,5 kg per capita en dit doordat zowel het percentage kopende gezinnen (58%) als de Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 18

aankoopfrequentie van deze gezinnen stabiliseerde. Door een licht gedaalde gemiddelde prijs daalde de besteding aan verse verwerkte aardappelen van 4,3 naar 4,1 euro per capita. Het thuisverbruik van verwerkte aardappelen in diepvries (frieten, kroketten ...) schommelde de laatste jaren rond 5,6 à 5,7 kg per capita. In 2012 kwamen we uit op 5,7 kg per capita en 8,5 euro per capita. 79% van de Belgische gezinnen kocht in 2012 minstens 1 keer verwerkte aardappelen in diepvries. Het thuisverbruik van droge rijst bleef de afgelopen jaren relatief stabiel op 1,5 à 1,6 kg per capita. In 2012 kwamen we uit op 1,6 kg per capita. Voor droge deegwaren noteerden we een stijging van 4,9 kg per capita in 2009 tot 5,1 kg per capita in 2012 . Marktaandeel : Verse aardappelen blijven met 67% het grootste volumeaandeel behouden binnen de maaltijdbegeleiders. Het volumeaandeel van verse aardappelen is wel dalend ten voordele van de verwerkte aardappelen en droge deegwaren. De laatste 2 jaar verloopt de daling in het aandeel van verse aardappelen wel minder snel (nog slechts -0,2% in 2012). In Vlaanderen hebben verse aardappelen een groter volumeaandeel dan in totaal België, nl. 70% en dit ten nadele van droge deegwaren (aandeel van 9%). Het volumeaandeel van verse aardappelen stijgt met de leeftijd: bij <30 -jarigen komen we uit op 60% terwijl dit bij >65 – jarigen 75% is. Bij de jongere gezinnen noteerden we de laatste jaren wel een stijging van het volumeaandeel van verse aardappel en, bij de oudere gezinnen merken we daarentegen een daling.

Herkomst : Herkomst behoort niet tot de belangrijkste aankoopcriteria voor verse aardappelen, maar het wint de laatste jaren wel aan belang. Deze evolutie merken we ook in het marktaandeel van Belgische aardappelen. Dit aandeel was begin jaren ’00 sterk dalend: van 88% in 2000 tot 70% in 2007. Door de groeiende belangstelling van consumenten voor producten van bij ons, doen de supermarkten meer inspanningen om Belgische aardappelen aan te bieden. Ook de Belgische Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 19

aardappelsector spant zich in om de thuismarkt als voorkeursmarkt te behandelen. Het aandeel van Belgische oorsprong steeg sinds 2007 opnieuw tot 78,5 % in 2011. In 2012 bleef dit aandeel stabiel. Verpakkingen : De verpakkingen van 5 kg blijven marktaandeel winnen en kwamen in 2012 uit op een volumeaandeel van 55%, komende van 47% in 2009. Deze winst komt er vooral ten koste van de verpakkingen groter dan 5 kg, die daalden van 26% aandeel in 2009 tot 17% in 2012. De verpakkingen van 2,5 kg blijven status quo op een volumeaandeel van 19%. De verpakkingen kleiner dan 2,5 kg nemen 7% van de markt in. Variëteiten : Het Bintje blijft de meest aangekochte aardappelvariëteit in België, maar het volumeaandeel van Bintje is wel gedaald van 34% in 2008 tot 26 % in 2012. Nicola is de tweede belangrijkste variëteit met een aandeel van 18% in 2011. Charlotte maakt de top drie compleet met een aandeel van 9%. Deze drie variëteiten zijn ook bijna de enige die de gemiddelde Vlaming kent. De variëteit is voor de Vlaming dan ook een minder belangrijk aankoopcriterium. Het kooktype (vastkokend, bloemig) scoort op dat vlak hoger en is na het uitzicht en het verpakkingsgewicht het derde belangrijkste aankoopcriterium. Winkelaandeel : Terwijl voor de meeste versproducten hard discount (Aldi en Lidl) sterk groeide, bleef voor verse aardappelen het marktaandeel van hard discount in 2012 status quo op 24% (na een sterke groei de voorbije 2 jaar). De hyper -en grotere supermarkten (Colruyt, Delhaize Super, Carrefour ...) wisten daarentegen, na een moeilijk 2011, te groeien van 38% marktaandeel in 2011 naar 40% in 2012. De buurtsupermarkten (Delhaize Proxy, Okay, Carrefour Express ...) zetten hun gestage groei verder en kwamen in 2012 uit op een aandeel van 14%. Ondanks het overwicht van de supermarkten is de aardappel het voedingsproduct waarbij de rechtstreekse aankoop bij de producent het hoogste marktaandeel haalt. Dit aandeel daalde wel van 14% in 2008 tot 10% in 2012.


Pagina 20

Belgische aardappelverwerking in 2012 naar een nieuwe record ! Groeiende export naar 3de landen. De Belgische aardappelverwerkende industrie bleef ook in 2012 verder groeien. Zo werd de kaap van de 3,6 miljoen ton grondstof genomen. De 18 productie-eenheden in België stelden in 2012 2.597 arbeiders en 724 bedienden te werk. Het feit dat de investeringen in 2012 opnieuw piekten naar € 71.175.499 wijst erop dat de industrie nog steeds niet aan een krimp toe lijkt. In 2012 werd 1.279.124 ton diepvriesfriet, 216.028 ton gekoelde friet en 440.000 ton andere producten (vlokken en granulaten, kroketten, chips, ….) geproduceerd. Productie aardappelproducten in België (1990 – 2012)

Bron : Belgapom

Het verbruik in de EU-landen lijkt enigszins te stabiliseren, zodat de Belgische aardappelverwerking alles inzet om de export naar derde landen verder uit te bouwen. Dit lijkt aardig te lukken : in 2012 werd reeds meer dan 20 % uitgevoerd naar bestemmingen buiten de EU. Belangrijke afzetmarkten zijn Brazilië, de golfstaten, Zuid-Afrika en Azië. Het belang van de handelspolitiek wordt eerder in dit jaarverslag beschreven, maar het is duidelijk dat naast de duurzame beschikbaarheid van grondstoffen, waaronder in eerste instantie de aardappelen enerzijds en het kader van de internationale handelsrelaties anderzijds, steeds meer een prioriteit vormen voor de sector van de verwerkte aardappelen. In tegenstelling tot de export van verse aardappelen spelen fytosanitaire handelsbarrières daarbij geen rol.


Pagina 21

Export aardappelproducten (2002-2012)

Bron : Eurostat/bewerking VLAM

Na een productiedaling in 2011 en 2012 herstelt het Belgische pootgoedareaal in 2013. Het Belgische pootgoedareaal, waarvoor een groot deel voor export naar Zuid-Europa en Noord-Afrika is bestemd, kende na een sterke stijging in 2009 en 2010 een daling in 2011 en 2012. Op basis van de inschrijvingen voor 2013 bleek een herstel van de Belgische productie ingezet.

Bron: Vlaamse & Waalse administratie/bewerking Belgapom

Vrije handel of nieuwe vormen van nationaal protectionisme ? Voortdurend wijzen politici naar de mogelijkheden van vrije handel om de economische crisis te lijf te gaan … maar tezelfdertijd zijn dezelfde politici verantwoordelijk voor beslissingen die deze vrije handel via een omweg opnieuw ongedaan kan maken. Enkele voorbeelden waarmee de Belgische aardappelsector dit jaar geconfronteerd werd : - Fytosanitaire regelgeving : de aan- of afwezigheid van schadelijke organismen voor planten kan overheden ertoe aanzetten bijkomende voorwaarden op te leggen (bijv. uitvoer pootaardappelen naar Egypte) of zelfs de grenzen voor poot- en consumptieaardappelen (tijdelijk) te sluiten (bijv. Rusland). De EU werkt momenteel Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 22

op diverse niveaus aan deze wetgeving, wat wellicht gevolgen zal hebben voor de intracommunautaire handel als de invoer uit derde landen. - Het akkoord tussen de Europese Raad, het Europese Parlement en de Europese Commissies m.b.t. de etikettering van voedingswaren voorziet ook in de verplichte oorsprongsaanduiding van de oorsprong van ingrediënten. Momenteel loopt een onderzoek naar de vrijwillige of verplichte vermelding van de oorsprong van bepaalde grondstoffen. Mocht dit leiden tot een verplichte vermelding van de oorsprong van aardappelen voor onze Belgische fabrikanten, dan zou dit niet enkel een stijging van de kosten tot gevolg hebben (ons land is een grote invoerder van aardappelen uit de buurlanden), maar kan dit ook leiden tot een afscherming van eigen markten zoals nog in 2012 werd bewezen toen McDonalds bekend maakte in Frankrijk nog enkel frieten te serveren die afkomstig zijn van Franse aardappelen. - Ons land is een belangrijk exporteur van aardappelproducten en dit in steeds ruimere mate naar landen buiten de EU. Ondanks het kader van de WTO blijken landen toch over heel wat manoeuvreerruimte te beschikken om de invoer éénzijdig aan banden te leggen. Brazilië verhoogde eind 2012 de invoerheffing op een honderdtal producten (waaronder friet) zonder enige reden en dat ondanks de gemaakte afspraken op de pas afgelopen economische top waarbij het ook aanwezig was. Deze verhoging kadert wel binnen de afgesproken maximuminvoer. Zuid-Afrika beroept zich in 2013 op de vrijwaringsclausule om de invoer van diepvriesfriet met een verhoogde invoerheffing van 62 % aan banden te leggen. De daarbij aangehaalde argumenten houden geen steek, maar de procedure bij de WTO duurt zo lang dat de maatregel reeds zou afgelopen zijn vooraleer de zaak zou voorkomen. Jammer dat een land dat zelf netto exporteur is op deze wijze handelt. We hebben dus nog een lange weg af te leggen vooraleer men echt over vrije handel kan spreken.

Ketenoverleg … ook voor handel en verwerking ? De voorbije jaren werd vanuit de Belgische voedingsketen gepoogd in overleg een antwoord te bieden op de grote uitdagingen waarmee onze sector op vandaag wordt geconfronteerd. De druk op de diverse schakels neemt steeds toe, waardoor het ongenoegen steeds vaker de kop opsteekt. De diverse schakels Bemefa, het Agrofront (BB, ABS & FWA), UNIZO, Fevia, en Comeos hebben via diverse initiatieven zoals de gedragscode (binnen dewelke ook een actie vanuit een retailer t.o.v. een verpakker van aardappelen werd besproken), een werkgroep rond de bovenwettelijke kwaliteit, en rond een Interprofessioneel akkoord (IPA), alsook rond duurzaamheid de voorbije jaren gewerkt in een sfeer van begrip en samenwerking.


Pagina 23

Dit heeft ondermeer geleid tot diverse contacten met de federale en regionale overheid, terwijl ook op Europees vlak een soortgelijk initiatief werd uitgewerkt. Handel en verwerking worden vaak samengedrukt tussen de primaire sector (vaak met heel wat steun vanuit de overheid) en de retail (die dan op zijn beurt steun van overheidswege geniet om de index onder controle te houden), zodat een vorm van overleg met de andere schakels onontbeerlijk lijkt. Vanuit de aardappelsector zijn Dirk Decoster (Agristo, namens Fevia) en Romain Cools (namens UNIZO) actief betrokken bij dit Belgische ketenoverleg.

Diverse projecten Belgapom participeert namens de Belgische aardappelhandel en –verwerking tevens aan diverse onderzoeksprojecten, zoals : • Phytophthora -resistente aardappelen: veldproeven in Wetteren • Tetra-project Actinpuls • Elektriciteitscentrale van de Toekomst: Vraagsturing bij industriële verbruikers • Update BBT-studie voor aardappelen, groenten en fruit • Studie OVAM rond voedselverspilling- en verlies • Studie VITO rond water-, afval- en CO2 neutrale voedingsindustrie tegen 2030 Anderzijds vertegenwoordigt Belgapom de sector rechtstreeks in ad hoc raden en commissies zoals :  FOD volksgezondheid : federaal plantenfonds, fytosanitair fonds aardappelen, werkgroep zoutreductie, werkgroep zoutbalans en adviesraad inzake voedingsbeleid en gebruik van andere consumptieproducten ;  FAVV : opvolgingscomité aardappelen en pootgoed ;  OVPG en Vegaplan : voedselveiligheid- en kwaliteitssystemen voor de primaire sector, WG Communicatie en WG Bemonsteringsplan in het kader van gelijkwaardigheid IKKB-QS en WG duurzaamheid ;  Nationale adviesraad gidsen autocontrole voedingsindustrie van Fevia ;  FAVV task force financiering en autocontrole van Fevia ;  Diverse werkgroepen van Fevia: milieu-impact van de voedingsindustrie, etikettering, zoutreductie, nutritioneel beleid, autocontrole ;  Milieu- en sociale commissie van UNIZO ;  Update BBT-studie voor aardappelen, groenten en fruit ;  Studie OVAM rond voedselverspilling- en verlies ;  Studie VITO rond water-, afval- en CO2 neutrale voedingsindustrie tegen 2030 ;  VLIMO-voeding ;  Diverse werkgroepen binnen FoodDrinkEurope : process contaminants, food contaminants, climate action.

Promotie voor verse aardappelen in Vlaanderen en Wallonië. Sinds jaar en dag verzorgen VLAM in Vlaanderen en APAQ-W in Wallonië het promotiebeleid voor verse aardappelen. Elke organisatie legt daarbij eigen klemtonen. In 2012 liep de Europese campagne opgezet i.s.m. Frankrijk en het VK af. In ons land werd de term ‘patapas’ een begrip. Deze kleine hap op basis van aardappelen, met ongekende mogelijkheden, werd gepromoot via TV-spots, een website, wedstrijden en receptenboekjes. De website Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 24

www.aardappel.be werd één van de meest bezochte VLAM-sites. Voor 2012 – 2015 heeft VLAM een eigen project ingediend bij de Europese Commissie om ook doelgroepen met een lagere consumptie van verse aardappelen te bereiken (jonge studenten, eenpersoonsgezinnen en Italiaanse immigranten). Deze campagne werd intussen door de EU goedgekeurd en een eerste fase ervan zal in het najaar 2013 gelanceerd worden. Helaas zal deze campagne beperkt blijven tot Vlaanderen, en omdat langs Waalse kant in afwachting van de nieuwe koers van het promotiegebeuren geen middelen voor nieuwe initiatieven beschikbaar werden gesteld. In Wallonië werd het project Terra Nostra verder ondersteund. Alle Belgische telers, verpakkers en verwerkers kunnen aan dit label participeren via het lastenboek. Zoals eerder gesteld werd het promotiebeleid in Wallonië grotendeels geparalyseerd door het uitblijven van een nieuwe visie rond de toekomst van APAQ-W. Intussen zijn de contouren van een nieuwe promotiedienst duidelijk : men wil zich vooral onderscheiden door producten van eigen bodem sterk te accentueren. Het is dan ook de vraag of de samenwerking tussen Vlaanderen en Wallonië, waarvoor binnen de aardappelsector een rijke traditie bestaat, nog verder kan ontwikkeld worden de komende jaren. VLAM en APAQ-W hebben ook hun actieve bijdrage geleverd in twee belangrijke evenementen binnen de aardappelsector : de Inno Potato Award en Interpom Primeurs 2012 in Kortrijk X-po. VLAM heeft eveneens zijn dienstenpakket met het oog op de ondersteuning van export verder uitgebouwd. In 2012 ging Belgapom hierop in via de organisatie van contactdagen in Belgrado en Zagreb, terwijl in 2013 Boedapest en Bratislava op de agenda staan. Samen met VLAM nemen diverse bedrijven en Belgapom jaarlijks deel aan de hoogmis van de Europese AGF-sector Fruit Logistica in Berlijn (februari) terwijl ook een deelname aan Potato Europe 2013 in Emmeloord gepland is. Namens Belgapom hebben Bart Muyshondt en Romain Cools zich geëngageerd binnen deze structuren, terwijl Didier Binst de pootgoedsector opvolgt. De heruitzending van de succesvolle reeks ‘De Patat’ van de bekende TV-kok Jeroen Meus duwde alle Vlamingen opnieuw met hun neus op de rijke geschiedenis en wereldreis van de aardappel. Via Peru, Spanje, Ierland, Frankrijk, België en Wit-Rusland bracht zijn reis op Canvas hem terug naar Peru, de geboorteplaats van de klassieke aardappel. Intussen blijft hij ook via ‘dagelijkse kost’ ruimschoots aandacht schenken aan de plaats van de ‘humble potato’ op ons dagelijks bord. Belgapom jaarverslag 2012 – 2013

Pagina 25

Duurzaamheid via ‘plant 2 plant’ aanpak ? Phytophtora infestans veroorzaakt de ‘aardappelziekte’. Dit is de meest bedreigende ziekte voor de aardappelteelt in regio’s met een gematigd klimaat. Geschat wordt dat de aardappelziekte in Europa tot een economische schade leidt van ongeveer € 1 miljard. Deze schade bestaat uit kosten voor het bestrijden van de ziekte (kosten voor aanschaf van fungiciden + kosten van de spuitwerkzaamheden) en de kosten als gevolg van opbrengstderving en bewaarverliezen. Voor de Belgische aardappeltelers betekent de aardappelziekte een jaarlijkse kostenpost van grofweg € 55 miljoen euro en de bestrijding ervan brengt een behoorlijke milieubelasting met zich mee. In Vlaanderen werd in 2011 en 2012 een wetenschappelijke veldproef uitgevoerd met genetisch gewijzigde, Phytophthoraresistente aardappelen. Het grootste deel van de te onderzoeken aardappellijnen is afkomstig van Wageningen Universiteit & Research Center. In deze aardappelen zitten maximaal drie verschillende resistentiegenen. Belgapom zit in de gebruikersgroep van dit project . De gebruikersgroep komt enkele malen per jaar samen om het veldproefconsortium met raad en daad bij te staan. Ondanks de acties tegen deze proeven die volop de media haalden bleken de resultaten bijzonder hoopgevend. Ze toonden aan dat via deze ‘plant to plant’ techniek een snelle en natuurlijke resistentie tegens phythophthora kan uitgebouwd worden in geschikte aardappelvariëteiten. Daardoor kan de aardappelteelt een groot stuk milieuvriendelijker worden, wat in het belang is voor producent, handelaar, verwerker en consument. Belgapom is er – samen met andere schakels in de keten – van overtuigd dat dit nieuwe kansen biedt voor de sector en wil volop inzetten op deze innovatie. Daarbij is het van belang dat de toegang tot het uitgangsmateriaal aanwezig is voor alle operatoren en geen monopolie kan vormen voor bepaalde spelers.

Netwerk Het secretariaat van Belgapom tracht zoveel mogelijk terug te vallen op een netwerk om nog beter de belangen van de leden te verdedigen op alle niveaus. Hiervoor is Belgapom lid van diverse organisaties op Europees en nationaal vlak :  Europees : - Europatat, de unie van de Europese aardappelhandel - EUPPA, de unie van de Europese aardappelverwerkende industrie 

Nationaal : - UNIZO, de unie van zelfstandige ondernemers - FEVIA, de federatie van de voedingsindustrie


Pagina 26

-

OPVG, het overlegplatform van de verwerkers van en handelaars in plantaardige grondstoffen en producten Vegaplan, het beheersorgaan van de IKKB standaard

Via deze lidmaatschappen maakt het Belgapom-secretariaat deel uit van diverse raden en beheersorganen, dit zowel op Europees als nationaal vlak.

Evenementen Belgapom nam deel aan diverse aardappelevenementen in de loop van 2012 – 2013. 

Diverse handelsbedrijven van Belgapom waren samen met hun federatie en VLAM aanwezig met een stand op Fruit Logistica in Berlijn (6-8/02/2013).



Een Belgapom-delegatie nam ook deel aan het Europatat-congres Den Haag (23&24/5/2012) en Karlovy Vary (30&31/6/2013).



De sectie verwerking van Belgapom was present op het EUPPA-congres in Baarlo (09-11/05/2012) en de lancering van EUPPA en de viering van het 50-jarig bestaan van de Europese federatie in Brussel (15-16/05/2013), wat trouwens mee georganiseerd werd door Belgapom.


Pagina 27



Romain Cools vertegenwoordigde Belgapom op de US Potato Expo in 2012 (0911/01/2011) te Las Vegas.



Belgapom was eveneens vertegenwoordigd op de World Potato Congress te Edinburgh (2731/05/2012). Ter gelegenheid van het WPC2012 kregen de broers Luc en Guy Van den Broeke een Lifetime Achievement Award voor hun jarenlange inzet in de aardappelindustrie. De volgende editie van het World Potato Congress wordt gepland in juli 2015 in Bejing (China) (www.potatocongress.org).

Het Belgapom-secretariaat Het secretariaat van Belgapom is samen met dat van Vegebe (verwerkte groenten) en Fresh Trade Belgium (in- en uitvoer van groenten en fruit) ondergebracht bij FVPhouse op het SintAnnaplein 3 te 9290 Berlare. 

Romain Cools, algemeen secretaris tel. 09/339.12.49 – gsm : 0475/32.87.57 – e-mail : [email protected] - directeur FVPhouse - algemene werking van het secretariaat - promotie - sociale en economische zaken - relaties met FAVV, UNIZO en FEVIA - woordvoerder - Belgapomnotering - secretariaat secties handel en verwerking - secretariaat subsecties pootgoed en schilbedrijven - voorzitter commissie van secretarissen-generaal en directeurs EUPPA


Pagina 28



ir. Nele Cattoor, adviseur tel. 09/339.12.53 – gsm : 0486/27.91.63 – e-mail : [email protected] - milieu- en voedingswetgeving - duurzaamheid - nutriënten - bemonsteringsplannen - nematodenproject - GMP-dierenvoeder - Beheer gids autocontrole AGF-handel en verwerking



Veerle Van der Sypt, adviseur tel. 09/339.12.50 – gsm : 0476/95.46.82 – e-mail : [email protected] - in- en uitvoerdossiers AGF en certificatie



Yoke Van den Bossche, administratief medewerkster tel. 09/339.12.52 – e-mail : [email protected] - ledensecretariaat - boekhouding - administratie

BELGAPOM e.b. zetel : Willebroekkaai 37 te 1000 Brussel burelen : Sint-Annaplein 3 te 9290 Berlare tel. +32 (0)9 339.12.52 - fax +32 (0)9 339.12.51 e-mail : [email protected] url : www.belgapom.be & www.fvphouse.be


Pagina 29

BELGAPOM in

Recommend Documents