Beleidsnotitie Startende Ondernemingen

Beleidsnotitie Startende Ondernemingen

27 januari 2009

1

Inhoudsopgave 1. Aanleiding

3

2. Doelstelling

3

3. Stand van zaken 3.1. Starters in Amstelveen 3.2. Ervaringen starters 3.3. Huidige startersvoorzieningen

4 4 6 7

4. Ontwikkelingen en trends

8

5. Beleidskader 5.1. Visie 5.2. Instrumenten  Optimaliseren dienstverlening - Bedrijvenbalie - Stroomlijning informatievoorziening - Eenduidigheid en interne afstemming

9 9 9 10 10 10 11



Bedrijfshuisvesting - Kantoorgebouw Nieuwer-Amstel - Nieuw starterscentrum Bankras II - Uilenstede en Amstelrade - Andere bedrijfsvestigingsopties

11 11 12 12 13



Financiering - Microfinanciering - Borgstellingskrediet

13 13 14



Stimulering en begeleiding - Netwerkbijeenkomst starters Amstelveen - Begeleiding starters vanuit de bijstand - Stichting Nieuwe Bedrijvigheid - Stimulering jonge starters (relatie onderwijs)

14 14 14 15 15

6. Conclusie en voorstel

Bijlage Statistische gegevens startersmarkt Amstelveen Vergelijking van gemeentelijke lasten voor ondernemers

16

17 19

1

Inleiding Startende ondernemingen leveren een belangrijke bijdrage aan de economie. Zij dragen bij aan de werkgelegenheid met name in het midden- en kleinbedrijf en kunnen voor vernieuwing en innovatie zorgen. Hoewel de continuïteit van de startende ondernemingen op langere termijn niet altijd is gegarandeerd, groeit een deel hiervan door tot middelgrote en grote ondernemingen. Het belang van startende ondernemingen neemt zowel op macro-economisch- als op regionaal niveau toe. De ‘Trendgids voor steden 2009’ constateert dat er door de vermindering van de bevolking(-sgroei) en de vergrijzing in veel steden en regio’s, het ondernemerschap en innovatie de belangrijkste motor vormen voor de economische groei in Nederland.1 In de regio Amsterdam wordt het belang van startende en kleine bedrijven nog eens onderstreept door het feit dat ondernemingen met minder dan 5 werknemers (85% van het bedrijfsleven in de Amsterdamse regio) zorgen voor ongeveer ¼ van de werkgelegenheid in de regio2. De gemeente Amstelveen onderkent het belang van de startende ondernemingen voor de economische ontwikkeling van de stad en participeert daarom al onder meer in de Stichting Kantoorgebouw Nieuwer-Amstel (starterscentrum) en de Stichting Nieuwe Bedrijvigheid regio Amsterdam ter ondersteuning van vooral innovatieve starters. In deze notitie wordt uiteengezet waar en hoe de gemeente startende ondernemers nog meer of beter kan ondersteunen. Na de aanleiding en de doelstelling van het startersbeleid in respectievelijk hoofdstuk 1 en 2 wordt in hoofdstuk 3 een analyse gegeven van de starter in Amstelveen. Daarbij wordt ingegaan op de ervaringen, m.n. de belemmeringen waar de startende ondernemer tegenaan loopt in het contact met de gemeente. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van de voorzieningen die Amstelveen al heeft voor (door)starters. Na een schets van de landelijke en lokale ontwikkelingen en trends in de startersmarkt, wordt een visie op het startersbeleid in Amstelveen neergelegd in hoofdstuk 5. Op basis daarvan worden vier aandachtsvelden of pijlers van het beleid beschreven met bijbehorende instrumenten waar mogelijk vertaald in een concrete actie.

Verantwoording en participatie Voor de totstandkoming van deze notitie zijn vele gesprekken gevoerd met zowel interne als externe betrokken partijen. Intern is er afgestemd met medewerkers van alle relevante afdelingen: Publiekszaken (bedrijvenbalie), Vergunningen & Ontheffingen, Veiligheid, Kabinetszaken & Handhaving, ROP (bestemmingsplannen), Werk & Inkomen, en met verschillende medewerkers van de afdeling Beleid. Extern zijn diverse deskundigen van de Kamer van Koophandel en de Ondernemersvereniging Amstelveen geconsulteerd. Daarnaast zijn er gesprekken gevoerd met de gemeenten van Amstelland-Meerlanden en Haarlem, het UWV, CWI en banken. Bovendien zijn er 10 willekeurige ondernemers die in 2008 een bedrijf zijn gestart in Amstelveen telefonisch benaderd over hun ervaringen met de gemeente Amstelveen tijdens de start van hun bedrijf. De notitie is bovendien ter consultatie voorgelegd aan het Platform Ondernemend Amstelveen (POA) en aan het Bankiersoverleg Amstelveen.

1 2

Trendgids voor de Steden 2009, Nicis Institute, oktober 2008 EIM onderzoek voor Bedrijf en Beleid naar starters en bedrijven dynamiek (2008)

2

1. Aanleiding In het uitvoeringsprogramma van de politieke agenda 2006-2010 heeft het college aangegeven een nota startersbeleid (starten van een onderneming) voor Amstelveen op te willen stellen. De nota dient vooral in te gaan op de mogelijkheden voor startende ondernemingen in Amstelveen en de rol die de gemeente Amstelveen in dit kader kan vervullen. Het beleidskader voor startende ondernemingen is terug te vinden in de uitgangspunten van de Nota Economisch Beleid (2003-2013). De hoofddoelstelling van het economische beleid is een evenwichtige en duurzame economische groei alsmede de diversiteit in de Amstelveense bedrijvigheid te bevorderen. Een belangrijke subdoelstelling is dat de gemeente een bijdrage wil leveren aan het creëren van een gunstig vestigingsklimaat voor bedrijven en daarbij de vestigingsmogelijkheden voor startende ondernemers in Amstelveen wil stimuleren. Uit de bedrijvenpeiling in 2006 is duidelijk naar voren gekomen dat startende ondernemingen vooral behoefte hebben aan meer informatie over bedrijfs- en kantoorruimte, netwerkbijeenkomsten en ondersteuning bij vergunningen en ontheffingen. 2. Doelstelling

De doelstelling van de notitie voor startende ondernemingen is in het collegeprogramma 2006-2010 als volgt geformuleerd: inzicht geven in de landelijke, regionale en gemeentelijke ontwikkelingen op de ‘startersmarkt’ en op basis daarvan aangeven hoe de gemeente Amstelveen het starten van een onderneming (verder) kan ondersteunen, faciliteren of stimuleren.

De sturende invloed van de gemeente op bijvoorbeeld het aantrekken van starters in bepaalde sectoren, is gering. De gemeente heeft hoofdzakelijk een randvoorwaardelijke rol in het startersbeleid en zal zich richten op het creëren van de juiste voorwaarden, het zo goed mogelijk faciliteren en het optimaliseren van de dienstverlening. De intentie achter de doelstelling is vooral kwalitatief ingegeven. Het gaat er niet om zoveel mogelijk starters te activeren maar om succesvolle startende ondernemingen in Amstelveen te krijgen en behouden. Het begrip ‘starter’ wordt gebruikt in de brede zin van het woord. Onder starters worden niet alleen degenen verstaan die zich oriënteren op het zelfstandig ondernemerschap dan wel de ondernemer die daadwerkelijk een bedrijf start, maar ook bedrijven die jonger zijn dan 2 tot 3 jaar. De laatste groep kunnen doorstarters zijn (vanuit huis doorgegroeid naar vestiging buiten de deur) en groeiende starters die overgaan naar grotere huisvesting of een nevenvestiging.

3

3. Stand van zaken Het wordt overal ter wereld steeds gemakkelijker om een onderneming op te zetten en zaken te doen, aldus het rapport van de Wereldbank ‘Doing Business 2009’3. Nederland scoort op deze internationale ranglijst een 26e plaats, ver na koplopers als Azerbeidzjan, Yemen en Bangladesh. Maar ook in vergelijking met Westerse landen blijft het aantal startende ondernemers in Nederland achter. De ondernemerszin wordt hier wat minder geprikkeld door het uitgebreide sociale vangnet in Nederland. In de landelijke context neemt Amstelveen een relatief gunstige positie in. 3.1 Starters in Amstelveen Positionering Amstelveen Het aantal startende ondernemingen is de afgelopen 10 jaar in Amstelveen sneller gegroeid dan het gemiddelde van Nederland. De groei bedroeg in Amstelveen 36% ten opzichte van een gemiddelde groei van 19% in Nederland4. Deels heeft dit te maken met de financiële ondergrond van de starter. Het CWI meldt dat werkzoekenden in Amstelveen gemiddeld genomen een arbeidsverleden hebben met hogere salariëringen die bij ontslag gepaard gaan met hogere schadeloosstellingen. Hierdoor is de stap naar een eigen bedrijf eenvoudiger. Ten opzichte van de regio vertoont Amstelveen een vergelijkbaar startersaantal met de omliggende gemeenten. De Amstelveense startersquote5 is 10,4; Amstelland en Meerlanden scoort een 10,2 en de Haarlemmermeer een 10,5. Amsterdam zit daarboven met een quote van 12,6. Ontwikkeling aantal starters In 2007 zijn er 361 bedrijven in Amstelveen gestart. Kijkend naar het laatste decennium is het aantal gestaag gegroeid. In 1996 startten 200 bedrijven. Met de jaren vertoonde het aantal startende ondernemingen een stijgende lijn. Onder starters worden hier uitsluitend de nieuwe bedrijven gerekend. Daarnaast worden de nevenoprichtingen van reeds bestaande bedrijven geteld. Het aantal nevenoprichtingen is eveneens geleidelijk gegroeid van 224 in 1996 naar 317 in 20076. Per branche zijn er duidelijke verschillen in het aantal starters (zie ook bijlage 1, p. 17). In de gemeente Amstelveen is het zakelijk beheer (o.a. holdings en hoofdkantoren) sterk vertegenwoordigd. Het aantal opgerichte (neven)vestigingen in deze sector vertoont het afgelopen decennium een significante stijging. De landbouw, de bouw en de industrie zijn relatief ondervertegenwoordigd in Amstelveen. Zo blijft in deze sectoren het aantal starters ook achter. De grootste groei van startende ondernemers vond de afgelopen 10 jaar plaats in de branches: algemene diensten, adviesdiensten, facilitaire en persoonlijke diensten, horeca en detailhandel.

3

Doing Business 2009, comparing regulation in 181 economies, Worldbank / International Finance Corporation, 10-09-2008 4 De gegevens zijn afkomstig van de Kamer van Koophandel, bijgewerkt tot 2008. 5 Het begrip startersquote geeft het aantal starters in jaar X aan afgezet tegen het aantal vestigingen in jaar X en is bedoeld om de hoeveelheid starters te beoordelen per regio. Hoe hoger de startersquote hoe hoger de regio scoort. 6 Alle genoemden gegevens zijn exclusief zakelijk beheer i.c. holdings en andere fiscaal-juridische constructies.

4

Analyse Amstelveense starter Het algemene profiel van de startende ondernemer in Nederland ziet er als volgt uit7: negen van tien starters is ZZP-er (zelfstandige zonder personeel); 68% van de starters is man en 32% is vrouw; de gemiddelde leeftijd van een starter is 39 jaar, maar er is een opmerkelijk toename van het aantal 50-plussers onder starters; 54% werkt in de dienstensector, 18% in de bouwsector en 13% in de detailhandel en na 10 jaar is de helft van de startende ondernemers weer gestopt. In hoeverre het profiel van de startende ondernemer in Amstelveen overeenkomt met het algemene startersprofiel is niet onderzocht. Er zijn wel gegevens bekend van starters vanuit een werkzoekende- of uitkeringssituatie. Daaruit blijkt dat de Amstelveense werkzoekende relatief hoog is opgeleid en beschikt over een gunstige financiële achtergrond (door hogere salariëring bij laatste werkgever). Uit een telefonische belronde8 onder dit jaar gestarte ondernemers in Amstelveen blijkt dat de meerderheid goed de weg weet te vinden. Veel starters, m.n. in de zakelijke dienstverlening, wenden zich direct tot andere ondersteunende partijen zoals de Kamer van Koophandel (KvK) en hebben geen contact gehad met de gemeente. Starten vanuit een uitkeringssituatie Uitkeringsgerechtigden die gebruik maken van een WW-uitkering kunnen gebruik maken van de startersregeling voor zelfstandigen. Hieraan is een aantal voorwaarden verbonden zoals het uitstromen als zelfstandige uit de WW voor 25 uur per week na een half jaar. Het UWV geeft aan dat er weinig klachten zijn over de begeleiding die deze starters krijgen vanuit de UWV. Gemiddeld 90% van de starters vanuit een WW-uitkering is succesvol en stroomt uit na een half jaar. Uit gesprekken met betrokkenen blijkt dat de starters met een uitkering die het niet redden, meestal onvoldoende marktonderzoek hebben gedaan of simpelweg te maken hebben met ongunstige marktomstandigheden. Vanuit de bijstand start slechts een klein aantal. De BBZ (Besluit Bijstand Zelfstandigen) krijgt enkele aanvragen per jaar (van 0 tot 10) van zowel mensen die vanuit de bijstand een bedrijf willen starten als van mensen met een gevestigd bedrijf die op bijstandsniveau terecht zijn gekomen. Veel BBZ aanvragen van starters worden afgewezen omdat zij onvoldoende voorbereid zijn op het ondernemersschap en geen reëel beeld hebben van de financiële kant (BBZ is een lening en geen schenking) en van de praktische kant van het hebben van een eigen bedrijf (voorbeeld t.a.v. de werkdruk). Het probleem van de gevestigde bedrijven die zich melden voor de BBZ is dat zij dit meestal veel te laat doen. Ze zitten vaak ver in de schulden zodat het bedrijf niet meer levensvatbaar is en het derhalve geen aanspraak kan maken op de BBZ. In beide gevallen verdient het de aanbeveling vanuit de gemeente actiever op te treden. In het beleidskader worden hiervoor concrete suggesties gegeven.

7

Kamerkrant voor de ondernemend regio Amsterdam, oktober 2008. In september 2008 zijn willekeurig 10 ondernemers gebeld die in 2008 een bedrijf zijn gestart. Hun is gevraagd naar hun ervaringen met de gemeente tijdens de start van hun onderneming. 8

5

3.2 Ervaringen starters Veel startende ondernemers of mensen die zich aan het oriënteren zijn op een eigen bedrijf, wenden zich rechtstreeks tot ondersteunende instellingen, meestal de Kamer van Koophandel9. Afhankelijk van de activiteit van de onderneming verwijst de KvK de starter door naar de gemeente als het gaat om regelgeving en wettelijke vereisten (vergunningen, belastingen, bestemmingsplannen e.d.). In dit contact met de gemeente lopen (oriënterende) ondernemers tegen de volgende belemmeringen aan. Onduidelijk aanspreekpunt Starters weten vaak niet waar óf bij wie ze terecht moeten binnen de gemeente. Vooral het actief op zoek gaan naar informatie of het stellen van de juiste vragen blijkt voor (startende) ondernemers lastig. Zo wordt men dikwijls in laat stadium geconfronteerd met wettelijke eisen en voorschriften. Maar ook de Kamer van Koophandel geeft aan onvoldoende zicht te hebben op welke gemeentelijke wet- en regelgeving relevant is voor bepaalde ondernemers. Inconsistente benadering De ervaring van (startende) ondernemers is vaak een uitnodigend en warm welkom aan de voorkant van de gemeente, terwijl zij elders in organisatie waar de regels worden uitgevoerd en gehandhaafd, soms op weerstand en vertraging stuiten. De eerste enthousiaste kennismaking krijgt lang niet altijd navolging in de rest van de ambtelijke organisatie. Tegelijkertijd krijgen ondernemers aan de voorkant geen volledig en realistisch beeld over de gevolgen van de vereiste wet- en regelgeving voor het starten van hun onderneming. Met name de in acht te nemen termijnen van vergunningverlening vallen hen vaak tegen. Tekort aan (informatie over) huisvesting Uit de bedrijvenpeiling is gebleken dat starters behoefte hebben aan meer informatie over bedrijfs- en kantoorruimte. Voor kleine startende bedrijven is het heel moeilijk om een geschikt onderkomen te vinden. Verhuurders geven veelal de voorkeur aan één grote huurder boven tientallen kleine. Hoe groot het tekort precies is aan kleinschalige bedrijfsruimte is niet bekend omdat de behoefte aan kantoorruimte onder de 1500 m2 vaak niet wordt geregistreerd. Dat er behoefte is in Amstelveen blijkt uit de (aan)vragen die de gemeente krijgt van (door)startende ondernemers. Onder de zoekende ondernemers is specifieke behoefte aan zogenaamde (door)starterscentra, waar centrale voorzieningen worden geboden als een receptie- en telefoondienst, breedband, kopieer- en koffiefaciliteiten. Begeleiding vanuit BBZ Zoals in de vorige paragraaf vermeld laat de bekendheid over de BBZ-regeling voor starters laat te wensen over zowel bij mensen met een bijstandsuitkering die eventueel in aanmerking kunnen komen voor een startersregeling, als voor ondernemers die in de bijstand zijn beland. Ongedegen voorbereiding Los van het contact met de gemeente, ontstaan veel belemmeringen bij startende ondernemers door onvoldoende voorbereiding. Met name een gedegen marktonderzoek en een goed onderbouwd ondernemersplan zijn de struikelblokken, terwijl beiden absolute voorwaarden zijn voor het verkrijgen van kredieten bij banken.

9

Dit blijkt uit de gesprekken die zijn gevoerd met starters en met de KvK.

6

3.3 Huidige startersvoorzieningen Deze notitie legt voor het eerst het startersbeleid van de gemeente Amstelveen integraal vast. De gemeente doet al veel op dit gebied. Hieronder volgt een opsomming van de voorzieningen die gemeente nu aan starters biedt. Balie Bedrijven Overeenkomstig de wens van het college is er sinds 1 november 2008 een centraal aanspreekpunt voor ondernemers om de dienstverlening aan bestaande en nieuwe bedrijven te verbeteren: de balie Bedrijven. De bedrijvenbalie informeert, adviseert, ondersteunt en begeleidt ondernemers. Het bedrijvenloket is zowel fysiek als telefonisch en per e-mail te benaderen. De balie Bedrijven staat ondernemers ten dienste bij vragen over het starten van een eigen onderneming, vergunningen en ontheffingen, energie en milieu, (ver) bouwen, subsidieregeling veilig ondernemen, bijstand voor zelfstandigen, markt en standplaatsen, gemeentelijk economisch beleid, bedrijfshuisvesting, parkeren, bestemmingsplannen en projecten. Vermindering administratieve lasten De regeldruk in de gemeente Amstelveen voor (startende) ondernemers wordt zo laag mogelijk gehouden. De gemeente heeft het 12-puntenplan van de Kamer van Koophandel om de administratieve laten voor ondernemers te verminderen, omarmd: 9 van de 12 gedane aanbevelingen zijn overgenomen.10 Deregulering staat al geruime tijd hoog op de agenda en heeft zich vertaald in het overkoepelende SLIM-project (sneller, makkelijker en integraler), waarin alle wetgeving fasegewijs tegen het licht van deregulering wordt gehouden. De APV is inmiddels grotendeels vernieuwd. Verdere regelvermindering voor ondernemers staat in de planning, onder meer voor drank en horecavergunning waarvoor één aanvraag in de maak is voor verschillende vergunningen, en voor de evenementenvergunning. Verder is de gemeente goed op schema in de voorbereidingen om de rijkswetgeving WABO (één aanvraag voor verschillende bedrijfsvergunningen) in 2010 in uitvoering te nemen. Jaarlijks geeft de gemeente een brief uit over de stand van zaken van de deregulering. Een vergelijking tussen gemeenten in administratieve lasten voor ondernemers is vooralsnog niet voorhanden. Cijfers over de financiële lasten voor ondernemers zijn wel beschikbaar (zie bijlage 2). Daaruit blijkt dat de lasten in Amstelveen nagenoeg niet afwijkend zijn van omliggende gemeenten. Huisvesting Veel starters en in het bijzonder de doorstarters hebben behoefte aan een kleinschalige bedrijfs- of kantoorruimte, veelal bij voorkeur in een (door)starterscentrum. De gemeente biedt deze mogelijkheden in het kantoorgebouw Nieuwer-Amstel. Sinds 1991 participeert de gemeente samen met Rabobank Vastgoed in de Stichting Kantoorgebouw Nieuwer-Amstel, die kleinschalige units gesubsidieerd verhuurd aan doorstarters voor een periode van maximaal drie jaar. De units worden verhuurd tegen een aflopende subsidie (1e jaar 79 euro per m2, 2e jaar 52 euro m2 en 3e jaar 25 euro per m2). Momenteel worden er 3 units verhuurd en staan er 4 gegadigden op de wachtlijst. Bedrijf aan huis Bovengenoemde voorziening is vooral bedoeld voor doorstarters, het leeuwendeel van de starters begint echter vanuit het eigen huis met zijn onderneming. Uit de bedrijvenpeiling is gebleken dat het woonhuis als bedrijf sterk is toegenomen, 18% van de bedrijven is aan huis. De starter vanuit huis heeft, naast de bestemmingsplannen, rekening te houden met de algemene regel dat niet meer dan 30% van de vloeroppervlakte van het 10

Twee punten hebben voornamelijk betrekking op plattelandsgemeenten en één aanbeveling wordt nog nader bestudeerd.

7

woonhuis gebruikt mag worden als bedrijfsruimte. De gemeente gaat ‘ruimdenkend’ met deze regel om. Belangrijkste criterium is dat wonen de hoofdfunctie blijft van een huis, het bedrijf aan huis een nevenfunctie is en dat het woonhuis geen winkel of horecafunctie mag hebben. Stimulering innovatieve bedrijvigheid De gemeente Amstelveen participeert in de Stichting Nieuwe Bedrijvigheid Regio Amsterdam (SNBRA). Doel van de stichting is innovatieve (door)starters te begeleiden bij het succesvol opstarten en/of uitbouwen van hun onderneming. Als zodanig is het een belangrijk instrument om de levensvatbaarheid van nieuwe initiatieven te vergroten. SNBRA biedt managementondersteuning aan startende en doorstartende innovatieve ondernemers. De activiteiten van SNBRA worden mogelijk gemaakt door een breed netwerk van o.a. banken, juristen, accountants, gemeenten (Amstelveen, Amsterdam, Haarlem en Haarlemmermeer) en de provincie Noord-Holland. Landelijke Startersdag Sinds enkele jaren presenteren de Amstelland-Meerlanden gemeenten zich gezamenlijk tijdens de nationale Startersdag van de Kamer van Koophandel. De zes gemeenten Amstelveen, Aalsmeer, Diemen, Ouder Amstel, Uithoorn en Haarlemmermeer proberen op deze beurs ondernemers te interesseren om zich te vestigen binnen één van deze zes gemeenten. Daarnaast wordt er informatie geboden aan starters met betrekking tot de producten die deze gemeenten te bieden hebben. De landelijke Startersdag wordt jaarlijks gehouden in de Passengers Terminal in Amsterdam. Startende kunstenaars De gemeente verhuurt gesubsidieerde ateliers aan startende kunstenaars waar zij voor en periode van 4 jaar kunnen werken. Het gaat om 21 ateliers in totaal waarvan een aantal samen is ondergebracht op twee locaties en de rest van de ateliers verspreid zit over de stad. Deze voorziening zal in 2009 worden geëvalueerd.

4. Ontwikkelingen en trends De afgelopen jaren maakte de hoogconjunctuur het voor veel mensen aantrekkelijk om voor zichzelf te beginnen. Tegelijkertijd was de tendens onder de bedrijven steeds meer maatwerk te willen leveren door flexibel in te spelen op de snel veranderende behoeften en niches in de markt. Deze ontwikkelingen hebben het zelfstandig ondernemerschap gestimuleerd. Het ondernemerschap is zeer in trek. Het aantal startende ondernemingen is de afgelopen jaren fors gegroeid. Hoe deze ontwikkeling zich voort zal zetten, is niet met zekerheid te zeggen. De huidige kredietcrisis lijkt vooralsnog geen dramatische gevolgen te hebben voor startende ondernemingen. Ondanks de kredietcrisis is er nog steeds geld beschikbaar voor goede ideeën, uitgewerkt in een goed financieel onderbouwd ondernemersplan. Banken hanteren daarbij dezelfde voorwaarden als vóór de financiële crisis. Wat wel een probleem vormt, zijn de hoge debetrentes en de liquiditeitstoeslag op langlopende leningen die tegenwoordig wordt toegepast. Hierdoor komen rentepercentages voor van 10 á 11%. De kredietcrisis heeft gevolgen voor de economie. Als het consumentenvertrouwen afneemt is dat voelbaar in bepaalde sectoren. En als het economisch tij minder wordt, gaan als eerste de inhuurkrachten eruit. Deze ontwikkeling is momenteel waarneembaar: de eerste klappen vallen in de uitzendbranche. Het is niet duidelijk of dit ook de groei onder starters afremt. Als de economische vooruitzichten minder zijn, zijn bedrijven (ook) minder geneigd om mensen in vaste dienst te nemen en juist te werken met flexibele krachten zoals kleine zelfstandigen met name in de zakelijke dienstverlening.

8

De verwachting is dat daarom de negatieve gevolgen voor starters in de zakelijke dienstverlening, die in Amstelveen sterk is vertegenwoordigd, niet groot zullen zijn. In andere sectoren, zoals de bouw, horeca en detailhandel, zal een tegenvallende economie wel zijn weerslag hebben op startende ondernemers. Naast deze macro-economische ontwikkelingen, zijn in algemene zin de volgende trends onder starters waarneembaar:  Door versimpelde wetgeving is het tegenwoordig eenvoudig om als zelfstandige te beginnen. Het starten van een eigen bedrijf is steeds meer laagdrempelig geworden. Tegelijkertijd is het uitvalpercentage onder starters hoog. De gemiddelde uitval bedraagt na 1 jaar 10%, na 3 jaar 30% en na 5 jaar 45%. Dit zijn beslist geen faillissementen, slechts 0,5 tot 1 % gaat failliet, de rest stopt er gewoon mee.  Er komen steeds meer éénmanszaken, de zogenoemde ZZP’ ers (zelfstandigen zonder personeel). Mensen die eerst in loondienst werken, gaan vaker hun expertise uitoefenen als zelfstandige. Deze trend vindt vooral plaats in de zakelijke dienstverlening.  Er is een enorme opkomst van de parttime-starter die naast de functie loondienst voor zich zelf gaat beginnen.  En er is een opmerkelijke toename van de 55- en 60 plusser als starter. Vanuit de rijksoverheid neemt de belangstelling voor startende ondernemers toe. Dat blijkt o.m. uit initiatieven als Microfinanciering en Jong Ondernemen. Paragraaf 5.2 gaat daar verder op in. Op gemeentelijk niveau worden eveneens allerlei activiteiten ter ondersteuning van starters ontplooid. De grote en middelgrote gemeenten hebben veelal een centrale loketfunctie voor ondernemers. De gemeente Amsterdam werkt zelfs met Ondernemershuizen. De gemeenten van de Amstelland-Meerlanden hebben (nog) geen integraal startersbeleid in de vorm van beleidsnotitie. De initiatieven van deze gemeenten worden binnenkort naast elkaar gelegd.

5. Beleidskader: visie en instrumenten 5.1 Visie Doel van het startersbeleid is bevordering van kwalitatief goed en duurzaam ondernemerschap. Ondernemerschap is belangrijk als banenmotor. Bovendien kunnen starters een bron van innovatie zijn. De gemeente Amstelveen wil dan ook het startende ondernemerschap waar mogelijk én zinvol stimuleren en faciliteren. Er zijn talloze instellingen, voorzieningen en initiatieven die het de startende ondernemer zo makkelijk mogelijk willen maken. De kunst is om na te gaan waar de verschillende partijen elkaar kunnen aanvullen en versterken. Het is niet de bedoeling dat de gemeente met haar startersbeleid op de stoel van de Kamer van Koophandel gaat zitten. Voor veel beginnende ondernemers is de KvK immers het eerste aanspreekpunt. Daarnaast hebben de ondernemersverenigingen in Amstelveen (OA, VAD, VNO-NCW, LTO, KHN11) ook een belangrijke ondersteunende rol. De toegevoegde waarde van de gemeente in dit veld ter ondersteuning van starters ligt in goede informatieverschaffing en begeleiding bij de geldende wetten en regels. Maar de gemeente kan meer betekenen voor de startende ondernemer. In ondersteuning, facilitering en stimulering is een duidelijke taak voor de gemeente weggelegd. 11

Ondernemersverenging Amstelveen (OA); Vereniging Amstelveense Detailhandel (VAD); Verbond van Nederlandse Ondernemers / Nederlands Christelijk Werkgeversverbond (VNO/NCW): Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) en Koninklijke Horeca Nederland (KHN).

9

De vier pijlers van het startersbeleid zijn:  Optimaliseren van de dienstverlening  Bedrijfshuisvesting  Financiering  Stimulering en begeleiding 5.2 Instrumenten De gemeente realiseert zich dat een ondernemer zich wil richten op het ondernemen en zo min mogelijk tijd en energie wil besteden aan al het regelwerk wat wel onlosmakelijk verbonden is met het starten van een eigen bedrijf. Om de belemmeringen waar startende ondernemers in hun contact met de gemeente tegen aan lopen (par. 3.2) tegen te gaan, worden hierna een viertal oplossingsrichtingen gegeven met bijbehorende instrumenten. I. Optimaliseren dienstverlening Balie Bedrijven De balie Bedrijven is het aanspreekpunt van de gemeente voor (startende) ondernemers. De onduidelijkheid voor veel ondernemers waar en voor wat ze moeten zijn bij de gemeente, wordt met een duidelijk herkenbaar loket verholpen. De bedrijvenbalie kan bovendien de inconsistente benadering die sommige (startende) ondernemers ervaren, voorkomen. Essentieel voor het goed functioneren van de balie is een sluitende afstemming met alle relevante vakafdelingen en externe organisaties zoals de KvK en het CWI. Het doel van de balie Bedrijven is de dienstverlening vanuit de gemeente aan ondernemers en starters (verder) te optimaliseren. Daartoe zal ervaring moeten worden opgedaan met het functioneren van de recentelijk geopende balie. De bedrijvenbalie zal na een half jaar worden geëvalueerd onder zowel de klanten (ondernemers) als de consulenten, vakafdelingen en externe organisaties. Op basis van de uitkomsten kunnen vervolgens voorstellen worden gedaan om de dienstverlening te optimaliseren. Na een jaar zal er nog een evaluatie plaatsvinden om antwoord te krijgen op de vraag of de bedrijvenbalie een meerwaarde heeft. Actie: Evaluatie van de balie Bedrijven in april en november 2009. Aanpak: Uitvoering reeds ingepland met ondersteuning vanuit het Facilitair Bedrijf. Stroomlijning informatievoorziening Een voorwaarde voor een succesvol ondernemersloket is toegankelijke en actuele informatie via het internet. Op de Amstelveense site wordt de informatie voor ondernemers te veel aanbodgericht aangeboden (diverse ambtelijke beleidsnota’s nemen een centrale plaats in). Het is beter om vraaggericht de informatie aan te bieden, uitgaande van wat een ondernemer zou willen weten. Een idee is om een soort stroomschema met de startersprocedures op internet te plaatsen dat aangeeft wanneer in welke situatie een starter waarmee te maken krijgt en wat daarvoor nodig is. Dit zal concreet worden gemaakt door het invoeren van een ‘vergunningenwijzer’12 op internet, die de ondernemers in eenvoudige stappen wegwijs maakt in de van toepassingzijnde regelgeving. Daarnaast kan de aansluiting van de gemeentelijke website op andere relevante sites beter door, waar nodig, wederzijdse linken te maken. De informatievoorziening op papier is evenmin optimaal. Het is wenselijk om per doelgroep starter een heldere en bondige informatiefolder uit te geven. Bijvoorbeeld een A4 flyer met informatie over huisvestingsmogelijkheden, over starten vanuit de bijstand, bedrijf starten aan huis e.d. Ook zou een algemeen informatiepakket voor starters 12

De gemeente Zwolle werkt momenteel naar tevredenheid met een vergunningenwijzer. De verwachting is dat met de ontwikkelingen van de omgevingsvergunning (WABO) het ministerie van VROM ook een dergelijke vergunningenwijzer zal ontwikkelen voor gemeenten.

10

kunnen worden samengesteld met gemeente gerelateerde brochures zoals een bedrijvengids, folder van de bedrijvenbalie, de afvalfolder en informatie over huisvesting. Acties: a) de informatie voor ondernemers op internet vraaggericht aanbieden, uitgaande van wat de ondernemer wil weten en b) betere aansluiting op andere relevante websites en vice versa (andere relevante sites laten verwijzen naar de Amstelveen site). c) per doelgroep starter heldere en bondige informatiebrochures (flyer) uitgeven. Eén met informatie over startershuisvesting, één over starten vanuit de bijstand en één met informatie over bedrijf starten in woonhuis. d) een vergunningenwijzer introduceren voor de gemeente Amstelveen. Praktisch voor de ondernemer maar ook voor intern gebruik. Aanpak: Uitvoering door EZ passend binnen de formatie. Ontwerp en drukkosten uit budget van EZ accountmanagement. Eenduidigheid en interne afstemming De ondernemersvriendelijke houding aan de voorkant van de gemeente is niet altijd congruent met de uiteindelijke dienstverlening. Het is zaak om dit meer in overeenstemming met elkaar te brengen: meer consistentie in de uitstraling, benadering en werkwijze naar ondernemers. Dat betekent aan de balie Bedrijven en in het accountmanagement dat ondernemers met hetzelfde enthousiasme worden onthaald maar wel direct een realistisch beeld krijgen van de gemeentelijke randvoorwaarden en beperkingen aan het ondernemerschap. Bepaalde procedures duren lang en zijn eenvoudigweg niet te versnellen. Door in het eerste contact met ondernemers dit duidelijk over het voetlicht te brengen kan meer begrip worden gekweekt. Aan de andere kant vraagt het van de vergunningverleners, handhavers en overige relevante functionarissen een meer ondernemersgezinde opstelling. Binnen de marges van de weten regelgeving, moet worden meegedacht in oplossingen. Daarnaast is het noodzakelijk dat de afdeling Vergunningen & Ontheffing (VO) meer wordt betrokken aan de voorkant van het proces. Als de consulenten van de balie Bedrijven of accountmanagers van EZ in gesprek zijn met ondernemers die mogelijk met wet- en regelgeving te maken krijgen is het raadzaam dat VO direct wordt geïnformeerd en wordt betrokken. Een kleine investering in de interne ambtelijke afstemming (half uur per week) voorkomt een lange discussie en onduidelijkheid bij ondernemers tijdens het vergunningenproces. Een concreet voorstel is om een soort pool te maken van EZ accountmanagers en 1 á 2 aanspreekpunten vanuit VO die ondernemersverzoeken kan beoordelen. Als VO vooraan in de lijn wordt betrokken, is in principe de rol van handhaving (afdeling VKH) gewaarborgd. Actie: Organisatorisch invulling geven aan een betere interne afstemming door afdeling VO waar nodig vooraan in de lijn betrekken bij ondernemersverzoeken. Bijvoorbeeld het samenstellen van een pool bestaande uit een consulent van de bedrijvenbalie en/of EZ accountmanagers en 1 á 2 aanspreekpunt(en) vanuit afdeling VO. Aanpak: EZ neemt initiatief om een eerste afstemmingsbijeenkomst te beleggen.

II. Bedrijfshuisvesting Kantoorgebouw Nieuwer-Amstel De gemeente staat nog steeds achter de intentie van de Stichting Kantoorgebouw Nieuwer-Amstel: de beginnende starter of de doorstarter vanuit huis helpen door het aanbieden van gesubsidieerde kantoorunits. De vraag naar kleinschalige kantoorunits is immers significant aanwezig onder starters, dat blijkt onder meer uit de wachtlijst van kantoorgebouw Nieuwer-Amstel.

11

Een aantal ontwikkelingen noopt echter tot nadenken om de Stichting een andere invulling te geven:  De financiële situatie. Bij de oprichting van de Stichting in 1991 hebben zowel de gemeente als de Rabobank Vastgoed een bedrag gestort van ruim € 125.000. Momenteel zit er nog circa € 12.000 in kas. Dat betekent dat de Stichting alleen nog in 2009 aan haar verplichtingen jegens de twee huurders kan voldoen. In 2010 is dat niet meer het geval. Bovendien is er geen financiële ruimte meer om een nieuwe huurder per 1-1-2009 (ter vervanging van één vertrekkende huurder) een unit aan te bieden.  Het aantal te verhuren kantoorunits via de Stichting in het kantoorgebouw Nieuwer-Amstel is tot een onwenselijk laag niveau gedaald. Per 1 januari 2009 worden nog slechts twee units verhuurd. Waarvan één in kantoor Nieuwer-Amstel en één in het kantoor aan de Burgemeester Haspelslaan.  De relatief ruime oppervlakte van de units (70m2 en 84 m2) doet de vraag rijzen of de subsidies van de Stichting bij de ondernemers terecht komen waarvoor ze bedoeld zijn (kleine starters, veelal de ZZP’ er). Actie: Bovenstaande pleit voor een andere opzet van de Stichting. Het voorstel is:  De criteria voor toewijzing van kantoorunits aan te scherpen, bijvoorbeeld door het aantal m2-ers te maximeren;  Als doelstelling op te nemen dat de Stichting 10 gesubsidieerde kantoorunits per jaar aanbiedt;  De daarvoor benodigde middelen beschikbaar te stellen. Aanpak: het voorstel nader uit te werken inclusief de financiële gevolgen en de benodigde middelen aan te vragen bij de behandeling van Kadernota 2010. Nieuw (door)starterscentrum Bankras II De gemeenteraad is in december 2007 akkoord gegaan met de plannen voor het realiseren van vier kantoorgebouwen en woningbouw in het deelgebied Bankras II. Eén van deze kantoorgebouwen is aangewezen als (door)starterscentrum. De bouw zou in april 2009 van start gaan. Door de verslechterde economische situatie is de realisatie van Bankras II echter tot nader orde uitgesteld. Ervan uitgaande dat Bankras II wel doorgang vindt zal in één van de kantoorvilla’s een (door)starterscentrum komen met 10 tot 20 kleinschalige kantoorunits en een aantal gemeenschappelijke voorzieningen zoals een receptie, breedband, kopieerfaciliteiten en een koffiehoek. Uilenstede Oost en Amstelrade In het project Uilenstede Oost waar de gemeente in participeert is kleinschalige kantooren bedrijfsruimte voorzien voor studenten en pas afgestudeerden die een bedrijfje willen starten. In het programma van eisen is vastgelegd dat aan het studentencampus Uilenstede wordt toegevoegd: - 1000 m2 bvo kleinschalige en bedrijfsruimte; - 1000 m2 bvo kleinschalige detailhandel en/of commerciële dienstverlening; - 1500 m2 bvo aan horeca en podium; - 500 m2 bvo sociaal maatschappelijk. De bouw zal in 2010 aanvangen, de oplevering van Uilenstede Oost is gepland tussen 2012 en 2015. Direct grenzend aan Uilenstede is de locatie Amstelrade gelegen. Voor de ontwikkeling van Amstelrade is een quick scan opgesteld. Het college van B&W heeft ingestemd met het advies het project te starten voor de realisering van een nog nader te bepalen aantal m2 kleinere kantoren (naast 192 jongerenwoningen en 678 parkeerplaatsen). Beide projecten zullen op termijn (binnen 5 tot 10 jaar) de huisvestingsmogelijkheden voor starters in Amstelveen aanzienlijk vergroten.

12

Andere bedrijfsvestigingopties Er kan ook nagegaan worden of we commerciële initiatieven in de kantorenmarkt voor starters kunnen interesseren voor Amstelveen. Twee marktpartijen die momenteel in de regio aan de weg timmeren zijn de Touchdowncenters en Spaces. Het Touchdowncenter ontwikkelt huizen voor startende ondernemers en zelfstandigen aan de rand van leefgemeenschappen die zowel met de auto als het openbaar vervoer goed bereikbaar zijn. De initiatiefnemer heeft de doelstelling dat binnen drie jaar er vijftien TouchdownCenters moeten zijn in Nederland. De kantoorformule van Spaces richt zich op de vermogende starters maar biedt de minder vermogende ondernemer ook gelegenheid een betaalbare werkplek te huren. Spaces heeft nu twee locaties in Amsterdam en wil de komende 5 jaar uitbreiden met 10 vestigingen. Actie: Oriëntatie op de mogelijkheden om commerciële kantoorformules te interesseren om te gaan opereren vanuit de gemeente Amstelveen (bijvoorbeeld Touchdowncenters en Space) Aanpak: verkenning van de mogelijkheden kan binnen de bestaande capaciteit van EZ.

III. Financiering Microfinanciering Vanaf 2009 start het kabinet met een nieuwe regeling microfinanciering voor ondernemers die coaching en krediet nodig hebben maar moeite hebben die te vinden. Microfinanciering brengt voor kleine, serieuze ondernemers twee zaken binnen handbereik: een goede bedrijfseconomische coach en een krediet tot 35.000 euro. Een fijnmazig landelijk netwerk van intakepunten zorgt ervoor dat de ondernemers de door hen gewenste mix van coaching en financiering ontvangen. Het Rijk heeft een landelijke infrastructuur opgezet, bestaande uit een database voor coachingsorganisaties en het Landelijk Netwerk Microfinanciering. De volgende taken worden van de gemeente verwacht:  De invulling van de coachingsmodule. De gemeente beslist op basis van de lokale situatie hoe zij de coaching gaat vormgeven. Dat kan bijvoorbeeld door professionele coaches voor hun werk te betalen of door het opzetten van nieuwe vrijwillige coachnetwerken van lokale ondernemers.  De inrichting van de lokale intake en adviesmodule. Via het Landelijk Netwerk Microfinanciering kan de gemeente leren van andere gemeenten of regio’s hoe zij dit kunnen opzetten. Per 1 januari 2009 zijn de microkredieten van het Rijk beschikbaar. De Stichting Microfinanciering screent de aanvragen en verstrekt de leningen. Voor de coaching geldt een overgangsfase omdat er vrijwel geen gemeenten zijn die de coachingsmodule zullen hebben vormgegeven. Dat zal de stichting zo lang doen. In de loop van 2009 zal het ministerie van EZ een toolkit met instrumenten ontwikkelen om gemeenten te ondersteunen in het opzetten van de intake&advies en coachingstaak. De gemeente Amstelveen zal onderzoeken in hoeverre zij deze taken in samenwerking met de Kamer van Koophandel of de Ondernemersvereniging Amstelveen kan oppakken. Actie: Coachings- en intake&advies module Microfinanciering invullen (ministerie van EZ komt in de loop van 2009 met een toolkit hiervoor). Samenwerking i.c. onderzoeken met belangenverenigingen. Aanpak: verkenning van samenwerkingsmogelijkheden in 2009 en uitwerking van invulling module door EZ in de loop van 2009 – 2010.

13

Borgstellingskrediet (BSK) Het huidige regeling borgstellingskrediet levert belemmeringen op voor startende ondernemers. De rentepercentages van borgstellingsprovisie zijn dermate hoog dat starters niet of nauwelijks gebruik maken van de BSK-regeling. Starters kiezen veelvuldig voor een door de banken aangeboden financiering met een afsluitprovisie van 1%. Het college van B&W heeft per brief (02-10-2008) de staatssecretaris van Economische Zaken geadviseerd om de rentepercentages van het borgstellingskrediet aan startende ondernemingen te verlagen zodat meer startende ondernemingen sneller, makkelijker en goedkoper een financiering via de BSK-regeling zouden kunnen verkrijgen. Dit initiatief is in samenwerking met de lokale banken en de gemeente Haarlemmermeer genomen. Op het moment van schrijven is de discussie hierover met het ministerie van EZ nog niet afgerond. IV. Stimulering en begeleiding Netwerkbijeenkomst starters Amstelveen Verreweg de meeste starters zijn eenmansbedrijfjes die vanuit huis alleen opereren. Dat is vaak een heel solitair gebeuren. Gebleken is dat na verloop van tijd bij deze eenmanszaken vaak behoefte bestaat aan collegiaal contact en uitwisseling van ervaringen. Uit de bedrijvenpeiling kwam deze wens eveneens naar voren. Naast vertegenwoordiging van de gemeente op de jaarlijkse regionale Startersdag van KvK, wil de gemeente lokale netwerkbijeenkomsten organiseren. Het voorstel is om een netwerkbijeenkomst in Amstelveen te beleggen waar startende ondernemers elkaar kunnen ontmoeten, informeren en van elkaar kunnen leren. Het doel is om het Amstelveense netwerk(en) te versterken en om de kans van slagen van het ondernemersschap te verhogen. De netwerkbijeenkomst zal in nauw overleg en samenwerking met de Amstelveense ondernemersverenigingen tot stand moeten komen. Afhankelijk van het succes van deze bijeenkomst (opkomst en de waardering) zal het navolging krijgen. Actie: Netwerkbijeenkomst voor starters in Amstelveen opzetten in samenwerking met lokale belangenorganisaties. Aanpak: Organisatie binnen bestaande formatie EZ, ondersteuning vanuit Facilitair Bedrijf. Voor 2009 €5000 beschikbaar stellen uit budget EZ voor de netwerkbijeenkomst voor startende ondernemers. Begeleiding van starters vanuit de bijstand Starten van en onderneming vanuit de bijstand is één van de reïntegratieopties. De bekendheid van deze regeling laat echter te wensen over en zou beter gepromoot kunnen worden. Starters zouden bovendien beter en eerder moeten worden geïnformeerd over alle voorén nadelen van het hebben van een eigen bedrijf. Het voorstel is in te zetten op goede communicatie en voorlichting via internet, aandacht in Amstelveens minima-krantje en gerichte brochures. Gevestigde bedrijven kunnen in een eerder stadium actiever worden geïnformeerd over de mogelijkheden van een BBZ-lening. De vraag is hoe je deze groep bereikt. Naast het feit dat KvK i.c. doorverwijst naar de gemeente, zouden ook de verschillende ondernemersverenigingen hier een actievere rol in kunnen spelen. Dit laat echter onverlet dat bedrijven die niet-levensvatbaar zijn met behulp van een BBZ-regeling ook niet levensvatbaar zullen worden. Actie: Gevestigde bedrijven eerder en actiever informeren over de mogelijkheden van BBZ-regeling voor starters. Aanpak: Een flyer maken voor de doelgroep (zie stroomlijning informatievoorziening) en meeliften in het bestaande minima-krantje en de nieuwsbrief In Bedrijf.

14

Stichting Nieuwe Bedrijvigheid Regio Amsterdam (SNBRA) Met participatie in de SNBRA ondersteunt de gemeente innovatieve bedrijvigheid in de gemeente. Nieuwe Bedrijvigheid is een goed voorbeeld van publiek-private samenwerking en economische ontwikkeling, het biedt professionele managementondersteuning aan startende en doorstartende innovatieve ondernemers tegen zeer gunstige voorwaarden. Met professioneel advies helpt Nieuwe Bedrijvigheid de innovatieve ondernemer scherper te sturen, de ondernemersrisico’s te beperken en de kansen te vergroten. Al met al wordt de kans op een succesvolle start of doorstart vergroot. De praktijk heeft dit uitgewezen: er zijn klinkende voorbeelden van innovatieve starters die uitgegroeid zijn tot succesvolle ondernemingen (zoals de TukTuk Company in Amsterdam). Participatie van de gemeente in SNBRA biedt innovatieve startende bedrijven in Amstelveen een kans op succesvol ondernemerschap. Stimulering jonge starters Het is belangrijk dat er in het onderwijs aandacht wordt besteedt aan de mogelijkheden van het zelfstandig ondernemerschap. Het mes snijdt aan twee kanten: leerlingondernemers kunnen met stages ervaring opdoen bij bedrijven en stageplaatsen bij startende ondernemers geven hen wat meer armslag. In Nederland is het animo onder leerlingen en studenten om voor zichzelf te beginnen laag. Het voorstel is om dit onderwerp te agenderen voor het Platform Arbeidsmarkt Onderwijs, waarbij aansluiting kan worden gezocht bij de stichting “Jong Ondernemen”, een initiatief van ABN AMRO, VNO-NCW en MKB-Nederland in samenwerking met het Ministerie van Economische Zaken, de Kamer van Koophandel en de NOvAA13. Actie: Jong ondernemerschap agenderen in Platform Arbeidsmarkt-Onderwijs.

13

De doelstelling van Jong Ondernemen is zoveel mogelijk jongeren (leerlingen, scholieren, studenten) tijdens hun opleiding de mogelijkheid te bieden een ondernemende houding te ontwikkelen en hen te laten ervaren welke kansen en uitdagingen het ondernemerschap biedt.

15

6. Conclusie Amstelveen positioneert zich goed in de ‘wereld van de startende ondernemers’. Het aantal starters in Amstelveen is de afgelopen 10 jaar gestaag gegroeid tot ruim 350 per jaar. Veel starters weten redelijk goed hun weg te vinden. Niettemin lopen startende ondernemers in hun contact met de gemeente tegen een aantal belemmeringen aan. Om deze knelpunten het hoofd te bieden zal de gemeente inzetten op 4 aandachtsgebieden: het optimaliseren van de dienstverlening, bedrijfshuisvesting, financiering, stimulering en begeleiding van startende ondernemingen. Ter invulling van deze speerpunten zullen de concrete acties, die in deze beleidsnotitie zijn beschreven, worden opgepakt. Voorstel In te stemmen met de voorgestelde beleidskeuzes en akkoord te gaan met de bijbehorende activiteiten en in het bijzonder met het uitwerken van het voorstel voor een andere opzet van de Stichting Kantoorgebouw Nieuwer-Amstel.

16

BIJLAGE 1

Statistische gegevens startersmarkt Amstelveen afgelopen 10 jaar Landbouw en Visserij Over de jaren is er een lichte fluctuatie in het aantal starters. Dat varieert per jaar van 0 tot maximaal 7. Aantal vestigingen in de landbouw en visserij is stabiel gebleven, rond de 95 in totaal. Industrie Aantal starters in de industriële sector schommelt tussen de 3 en de 9. Het aantal vestigingen is redelijk stabiel en schommelt rond de 205. Bouw Er is een redelijke toename van aantal vestigingen in de bouw van 253 in 2005 naar 280 in 2007. Aantal starters gestegen van 12 in 2003 naar 33 in 2006. Van het aantal opgerichte bedrijven (39) zijn er 16 weer opgeheven; 41% Groothandel Veel starters, maar ook een groot aantal uitvallers (opgeheven). Bijvoorbeeld in 2006 70 bedrijven opgericht (starters en nevenoprichtingen), waarvan er 52 weer zijn opgeheven (74%). Opvallend is dat het aantal nevenvestigingen dat wordt opgericht ongeveer gelijk is aan het aantal starters. Vanaf 2002 toename van het totale aantal vestigingen van 742 in 2002 naar 796 in 2007. Detailhandel Afgelopen 8 jaar is er een stijging van aantal starters van 9 in 1999 naar 44 in 2006. Er is eveneens een lichte stijging van het totaal aantal vestigingen in de branche. Niettemin is van het totaal aantal opgerichte bedrijven 51% weer opgeheven (74 van 38 bedrijven). Horeca Geleidelijke maar duidelijke stijging van aantal horecavestigingen vanaf 1996 (126) naar 160 in totaal in 2007. Aantal starters schommelt rond de 5 á 6 per jaar (enkele uitschieter daargelaten). Opvallend is dat er ongeveer 2 keer zoveel nevenvestigingen zijn als starters in de horeca. In 2006 waren er zelfs 6 starters en 13 nevenvestigingen opgericht. Ongeveer de helft van het totaal opgerichte horecabedrijven wordt weer opgeheven binnen een jaar. Vervoer Vanaf 2000 is het aantal vestigingen in de vervoerssector redelijk stabiel gebleven, 240 in totaal. Het aantal starters fluctueert rond de 10 per jaar. Het aantal nevenoprichtingen vertoont de laatste jaren een lichte daling. Het uitvalpercentage in de sector is hoog (bijna 74%): van de 23 nieuwe bedrijven (in 2006) werden er 17 weer opgeheven. Financiën Sinds 2001 is er een dalende trend in het aantal vestigingen in de financiële sector. Het aantal starters is nagenoeg gelijk gebleven en schommelt rond de 6 per jaar. Het aantal nevenoprichtingen is significant hoger dan de starters: in 2006 waren er 24 nevenoprichtingen tegenover 6 startende bedrijven. Ook hier wordt een groot deel van de bedrijven binnen een jaar weer opgeheven: 18 van de 30 oprichtingen. Adviesdiensten Het aantal bedrijven in de adviessector vertoont de afgelopen 10 jaar een significante stijging van 788 in 1996 naar 1.385 in 2006. Het aantal starters en nevenoprichtingen gaat bijna gelijk op: in 2006 waren er 77 starters en 81 nevenoprichtingen. Van de 158 nieuwe bedrijven werden er 62 opgeheven in 2006 (40%). Facilitaire diensten Het aantal vestigingen is vanaf 1996 nagenoeg verdubbeld: van 403 naar 799 in 2006. In 2006 waren er 58 starters, 30 nevenoprichtingen. Van het totaal aantal nieuwe vestigingen wordt jaarlijks bijna de helft weer opgeheven.

17

Persoonlijke diensten Het aantal vestigingen is de afgelopen 10 jaar bijna met 200 toegenomen, in 2007 telde Amstelveen 670 vestigingen in de persoonlijke dienstverlening. Naast het aantal starters (rond de 30 per jaar) is er een bijna even groot aantal nevenoprichtingen. Het aantal vestigingen dat binnen een jaar weer wordt opgeheven bedraagt bijna 50% Algemene diensten Ook hier is een duidelijke stijgende trend in het aantal vestigingen. In 1996 waren er 136, in 2007 maar liefst 277. Het aantal starters en nevenvestigingen schommelt de laatste 4 jaar rond de 18. Zo’n 32% van de opgerichte vestigingen in deze sector wordt binnen een jaar weer opgeheven. Zakelijk beheer Verreweg de grootste sector in Amstelveen (3.365 vestigingen in 2007) kent de afgelopen jaren een significante stijging (1.869 in 1996). Totaal Het aantal bedrijfsvestigingen in Amstelveen is de afgelopen 10 jaar met 3000 gestegen en bedroeg in 2007 ruim 9000. Ook het aantal starters en nevenoprichtingen groeide gestaag het afgelopen decennium: van ruim 200 in 1996 naar 335 in 2006. Van de totaal 908 opgerichte ondernemingen in 2006 zijn er 409 weer opgeheven in dit jaar (45%). Conclusie Het aantal starters is het afgelopen decennium in de gemeente Amstelveen gestaag gegroeid. In de grootste sector de zakelijke dienstverlening is er een aanmerkelijke stijging van het aantal nevenvestigingen. Andere sectoren waren het aantal starters significant is gestegen zijn algemene diensten, adviesdiensten, horeca, detailhandel en facilitaire diensten.

18

BIJLAGE 2

Vergelijking van gemeentelijke lasten voor ondernemers14 Gemeente

Amstelveen Amsterdam Aalsmeer Diemen Haarlemmermeer Ouder-Amstel Uithoorn Gemiddelde score regio Landelijk gemiddeld16

OZB 2008 gebruikers nietwoningen 15

Café - Totaal gemeentelijke lasten 2007

Klein bedrijf – Totaal gem. lasten 2007

Kleine winkel - Klein kantoor Totaal gem. – Totaal gem. lasten 2007 lasten 2007

3,34 3,21 3,02 3,13 4,29 3,32 2,30 3,23

2.065 1.347 2.418 2.419 2.371 3.047 2.593 2.323

1.666 1.648 1.471 1.417 1.976 1.761 1.242 1.597

271 274 237 230 321 481 332 307

1.079 1.089 1.013 913 1.388 1.405 920 1.115

3,58

?

?

?

?

De tabel geeft een overzicht van de meest relevante lasten voor startende ondernemingen. De bedragen zijn afgerond in hele euro’s (m.u.v. OZB). De gemeente Amstelveen is vergeleken met de omliggende buurgemeenten: Amsterdam en de gemeenten van Amstelland-Meerlanden. Hieruit blijkt dat Amstelveen ten opzichte van dit regiogemiddelde op onderdelen wat lager- en op andere onderdelen wat hoger scoort:  

14 15 16

Lagere tariefstelling v.w.b. totaal gemeentelijke lasten voor ondernemers van cafés, kleine winkels en kleine kantoorpanden; Hogere tariefstelling v.w.b. OZB gebruikers van niet-woningen en totaal gemeentelijke lasten voor kleine bedrijven.

Bron: www.watdoetjegemeente.nl OZB-tarief is per 2500 euro van de waarde van woning. Landelijke gemiddelden zijn onbekend omdat niet van alle gemeenten de cijfers bekend zijn.

19