Beleidsnota 2012 Missie en visie Missie ASKA behartigt de sociaal economische belangen van ketenapotheken en zorgt voor een gezond ondernemingsklimaat in de openbare farmacie zodat ketenapotheken hun maatschappelijke waarde ten volle kunnen ontplooien. Dit doet ASKA door toekomstige ontwikkelingen in kaart te brengen, kansen en bedreigingen te signaleren en beleid te formuleren en uit te dragen in alle relevante overlegstructuren met de politiek en partijen uit de branche. Daarnaast creëert ASKA meerwaarde door op verzoek van de leden gezamenlijke producten en diensten te ontwikkelen die de leden ondersteunen bij hun bedrijfsvoering. Visie Medicijnen en medische hulpmiddelen zijn een integraal onderdeel van de meeste geneeskundige behandelingen.
Behandelingen met medicijnen worden steeds complexer en de eisen voor veilig en doelmatig gebruik steeds hoger. We leven bovendien in een tijd waarin de zorgvraag sneller groeit dan het budget en de beroepsbevolking krimpt. Dit vormt een enorme uitdaging voor ketenapotheken en andere spelers in de gezondheidszorg, zoals andere zorgaanbieders, patiëntenverenigingen, verzekeraars, overheid, industrie, groothandel en politiek. ASKA draagt actief bij aan een speelveld waarbinnen de ketenapotheken deze uitdagingen aan kunnen gaan. Dat wil zeggen de ruimte krijgen om optimale zorg te verlenen, te innoveren, te investeren en een aanvaardbaar rendement te behalen. Met als doel om farmaceutische zorg te bieden die effectief en veilig is, die voor iedereen bereikbaar en betaalbaar is en blijft en waarin de wensen en behoeften van de klant centraal staan.
Beleidsnota 2012
Het beleid van ASKA De huidige situatie De positie van de openbare apotheek en de openbare apotheker staan onder druk. Door het wegvallen van een aantal traditionele taken heeft de apotheker terrein verloren als het gaat om zijn positie in de zorg. Tegelijkertijd is de winstmarge in het apotheekbedrijf fors gedaald. Een toenemend aantal apotheken komt hierdoor in financiële problemen. Maar er zijn ook volop kansen. De farmacotherapie wordt steeds individueler en complexer, met een betere therapietrouw en medicatieveiligheid is nog veel gezondheidswinst te behalen, bij het voorschrijven van geneesmiddelen kan nog steeds kwaliteits- en doelmatigheidswinst gewonnen worden en op het gebied van zelfzorg, preventie en vroege opsporing, ligt nog terrein braak. Kortom, de zorgvraag die door apothekers en het apotheekbedrijf ingevuld kan worden, is groot. Maar de concrete invulling die de apotheeksector hier momenteel aan geeft is kennelijk nog te gering of te weinig zichtbaar, terwijl erkenning zo belangrijk is voor het krijgen en behouden van een positief, sterk imago.
Beleidmakers, politici, verzekeraars, zorggroepen en artsen vragen aan apothekers welke waarde ze kunnen toevoegen aan de eerstelijnszorg. Het beleid van ASKA is er op gericht om aan te tonen dat de apotheker en het apotheekbedrijf een belangrijke en unieke rol vervullen in de zorg. ASKA zoekt daartoe de samenwerking met alle andere stakeholders uit de sector. ASKA zet de komende jaren in op onderstaande vijf beleidsspeerpunten.
Het woord is aan Alliance Apotheek
“Alliance Apotheek is een groep van 71 apotheken die herkenbaar zijn als Kring-apotheek of Boots apotheek. Op lokaal niveau wordt altijd samenwerking gezocht met andere organisaties en zorgverleners, met als doel het verlenen van optimale farmaceutische zorg waarbij de klanttevredenheid van zeer groot belang is. ”
Beleidsnota 2012
1. Het versterken van de positie van de apotheker en het apotheekbedrijf Beroep en bedrijf zijn in de apotheeksector nauw aan elkaar verbonden. Het versterken van de professionele positie van de apotheker en apothekersassistente als zorgverleners is een belangrijk middel om de bedrijfseconomische positie van het apotheekbedrijf te verbeteren. ASKA wil onderzoeken op welke bestaande en nieuwe gebieden de apotheker of de apotheek waarde kan toevoegen. ASKA leden richten zich niet alleen op het verbeteren van de zorg rond de verstrekking van genees- en hulpmiddelen en OTC, maar dragen ook bij aan het ontwikkelen van nieuwe activiteiten op het gebied van preventieve zorg, het ondersteunen van zelfmanagement, diagnostiek (gezondheidschecks) en doelmatigheidsprogramma’s. In het buitenland zijn veel succesvolle voorbeelden te vinden. ASKA zoekt hierbij de samenwerking met andere koepels en wetenschappelijke instellingen. Prestatieomschrijvingen, zorgstandaarden en kwaliteitsnormen en indicatoren zijn belangrijk voor het verankeren van bestaande en nieuwe zorgonderdelen in de apotheek en hebben grote gevolgen voor de bedrijfsvoering. Het toetsen van normen bij de apotheken en publiceren van de resultaten, heeft gevolgen voor de keuzes van klanten en de contractering met verzekeraars. ASKA werkt
daarom actief mee aan de beschrijving van verantwoorde farmaceutische zorg en nationale kwaliteitsstandaarden. Dit is een belangrijke taak waarbij alle apotheekbedrijven betrokken dienen te zijn. Hierdoor wordt voorkomen dat de kwaliteit van de zorg onder druk komt te staan. Tegelijkertijd let ASKA er op dat standaarden en normen niet belemmerend gaan werken op innovatie en nieuwe initiatieven. ASKA pleit voor intensieve samenwerking in de eerste lijn en is voorstander van de opname van farmaceutische zorg in de eerstelijnsketenzorg. Dit verhoogt de effectiviteit en het profiel van het werk van de apotheker. ASKA stelt vast dat de ketenzorg, met integraal bekostigde ketenDBC’s en met concurrentie op de zorginkoopmarkt tussen hoofdaannemers en verzekeraars enerzijds en hoofdaannemer en onderaannemers anderzijds, zich op een aantal punten niet goed ontwikkeld heeft. De toename van de administratieve overhead en beheerskosten, het ontstaan van grote dominante monodisciplinaire hoofdaannemers (de huisartsenzorggroepen), het gebrek aan keuzemogelijkheden voor de patiënt en de ongelijkwaardige positie voor onderaannemers (de andere eerstelijns disciplines) baart ASKA zorgen. ASKA is daarom, onder de huidige omstandigheden, geen voorstander van de opname
Het woord is aan Escura
“Escura streeft met 116 apotheken naar het leveren van hoogwaardige farmaceutische zorg met een gezond resultaat. De samenwerking met andere ketenapotheken in het kader van ASKA helpt ons om deze doelen te verwezenlijken.”
Beleidsnota 2012
van farmaceutische zorg en de materiaalkosten in de integrale bekostiging, maar ziet meer in een koptarief (toeslag op het reguliere tarief) of in andere
financiële prikkels om de interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg te bevorderen.
Het woord is aan Mediq
“Mediq Apotheek, een keten met ca. 230 eigendomsapotheken,
2. Liberalisering van de farmaceutische zorg ASKA is voorstander van liberalisering en vrije tarieven in de farmacie; zorgaanbieders en verzekeraars krijgen hierdoor ruimte om zelf te bepalen welke zorgonderdelen waar ingekocht worden, tegen welke prijs en volgens welke tariefsstructuur. De leden van ASKA willen innoveren en concurreren op de uitvoering, kwaliteit en doelmatigheid van de dienstverlening. Gezonde concurrentie is mogelijk indien de inhoud van de verleende zorg vergelijkbaar is en de zorguitkomsten meetbaar en transparant zijn. Als zorginhoud en kwaliteitsnormen zijn vastgelegd in breed geaccepteerde standaarden dan kan de vraag waar, hoe, wanneer en wie de zorg levert, opengelaten worden. Deze functionele vrijheid levert de ketenbedrijven de ruimte om te innoveren en om zorg en distributie efficiënter in te richten. Bijvoorbeeld door nieuwe afzetmogelijkheden te creëren, door te centraliseren, specialisten op te leiden en in te zetten en door meer zorg op afstand te introduceren. ASKA zal pleiten voor aanpassing van
regelgeving die deze vrijheden belemmert. ASKA is van mening dat de rol van de overheid en de relevante toezichtorganen bestaat uit het toezien op evenwichtige zorgcontractering (level playing field), op een goede toegankelijkheid van de zorg, op de vaststelling van het zorgpakket, op het bevorderen van de transparantie van zorg en op het vaststellen en bewaken van de kwaliteitseisen. Dat de overheid daarnaast ook de budgettaire kaders in de zorg vastlegt is begrijpelijk maar mag geen rem zetten op het maatschappelijk verantwoord ondernemerschap in de zorg. ASKA pleit voor terughoudendheid met actief ingrijpen in de tarieven van zorgaanbieders. Boekenonderzoeken, kostprijsprincipes, budgettering, verplichte tariefsystematieken en het verplicht scheiden van handel en zorg verhouden zich slecht tot innovatie en ondernemerschap. Op de punten kwaliteit en zorgcontractering bestaan er bij ASKA nog de nodige zorgen.
staat voor persoonlijk advies. Iedereen met gezondheidsvragen, in de breedste zin van het woord, kan terecht bij Mediq Apotheek. In samenwerking met andere zorgverleners werken wij deskundig en innovatief om mensen gezond te houden en gezonder te maken.”
Beleidsnota 2012
De apotheekmarges zijn drastisch gedaald. De introductie van vrije tarieven mag voor verzekeraars geen aanleiding zijn om een “race to the bottom” te forceren, met alle gevolgen voor de kwaliteit van de zorg van dien. Een duidelijke omschrijving van de prestaties, de kwaliteitsnormen en de gewenste zorguitkomsten, is één van de middelen om dit te voorkomen. ASKA blijft in gesprek met de politiek, het ministerie en de
verzekeraars voor voldoende financiële ruimte voor een gezond apotheekbedrijf. Dat wil zeggen voldoende middelen voor het leveren van goede en veilige zorg, voor het investeren in verbeteringen en innovaties en voor het realiseren van een redelijk ondernemingsrendement.
3. Behoud van de handelsfunctie van de apotheek ASKA is van mening dat handel en zorg prima samengaan. De handelsfunctie van de apotheek is nimmer een belemmering geweest voor de kwaliteit van de zorgverlening. De roep om deze scheiding vanuit de politiek en de verzekeraars komt voort uit gebrek aan maatschappelijk draagvlak voor de inkoopmarges uit het verleden, maar mist een inhoudelijke of principiële grond. Door het preferentiebeleid van verzekeraars zijn de inkoopmarges de afgelopen jaren flink gedaald. Zelfs zo ver dat de negatieve aspecten van dit beleid steeds meer zichtbaar worden. Apothekers en patiënten laken de voortdurende wisseling van labels en de effecten daarvan op de therapie-
trouw en de medicatieveiligheid, het gecompliceerde voorraadbeheer, de onvoorspelbare leverbaarheid en de aanzienlijke administratieve belasting. Ook voor de leveranciers van generieke middelen en de groothandel zijn de problemen die het preferentiebeleid met zich meebrengt, niet meer te negeren. ASKA zal zich, in samenwerking met de andere partijen uit de kolom, dan ook blijven inspannen om te komen tot alternatieven voor het preferentiebeleid. In een markt met vrije prijzen voor farmaceutische zorg en geneesmiddelen kan het ketenbedrijf zijn meerwaarde bewijzen. Het koppelen van schaalgrootte en inkoopexpertise aan farmaceutische kennis zoals behandelricht-
Het woord is aan Medsen Apotheek
“Medsen Apotheken is een nieuw concept van 40 apotheken in Nederland en doet er alles aan om de apotheek toegankelijk en makkelijk te maken. Bij Medsen kan de patiënt kiezen voor snelle service via 24-uurs medicijnautomaten.”
Beleidsnota 2012
lijnen, substitutiemogelijkheden en doelmatig voorschrijven, biedt uitzicht op doelmatige farmaceutische zorg.
4. Meer grip op de ICT ontwikkelingen ICT is een essentieel onderdeel in de bedrijfsvoering van de apotheekketens. Zonder goede ICT is verantwoorde zorgverlening en bedrijfsvoering niet mogelijk en is geen enkele zorginnovatie of verbetering denkbaar. Tussen apotheken, hoofdkantoor, patiënten, verzekeraars en andere disciplines in de eerste en tweede lijn is een lappendeken aan software, interfaces en netwerken ontstaan.
De ASKA leden willen hun grip op de ICT ontwikkelingen versterken door de onderlinge samenwerking op dit terrein te verbeteren. ASKA brengt de functionaliteiten die de leden de komende jaren nodig hebben in kaart en overlegt met softwareleveranciers en alle andere partijen die een rol spelen bij de totstandkoming van de benodigde functionaliteiten.
5. Versterken van de organisatie De ontwikkelingen in de farmaceutische markt vragen om een verenigde ASKA die in staat is een speelveld te creëren dat goed past bij de mogelijkheden van het ketenbedrijf. ASKA heeft een scherp oog voor de belangen van de leden en kiest daarom voor een eigen vertegenwoordiging in alle relevante overlegorganen in de sector. De kracht van ASKA komt voort uit het benutten van de expertise van medewerkers van de leden en contacten
van de leden met relevante stakeholders. Op de meeste dossiers lopen de belangen van ASKA en de andere koepelorganisaties van apotheken en apothekers parallel en streeft ASKA naar goed onderling overleg. De verwachting is dat de diverse vormen van samenwerking in de apotheekbranche zullen toenemen. Samenwerken in een franchiseorganisatie biedt zelfstandige apothekers nieuwe mogelijkheden. Gelet op de veranderingen
Het woord is aan Thio Pharma
“Thio Pharma is een cluster van 24 samenwerkende apotheken en biedt optimale farmaceutische zorg. Door betrokken en professioneel klanten en/of partners te voorzien van geneesmiddelen, gezondheidsproducten, informatie en ondersteuning.”
Beleidsnota 2012
in de apotheeksector wordt onderzocht of ASKA ook voor de behartiging van de belangen van de zelfstandige franchisenemers meerwaarde kan bieden.
Colofon De Beleidsnota 2012 is een uitgave van ASKA, de Associatie van Ketenapotheken.
Het woord is aan Zorggroep Almere
Adres: Postbus 182 2260 AD Leidschendam T 070 7620760 F 070 7620769 E-mail
[email protected] www.ketenapotheken.nl
eerstelijns gezondheidszorg met
Tekst: ASKA, Leidschendam Vormgeving: Grafisch Ontwerpburo Marmelade, Den Haag
“Zorggroep Almere is een overkoepelende organisatie van 16 apotheken, die zich onder één dak bevinden met de huisarts en andere hulpverleners. Dat is voor patiënten in Almere een goede en gemakkelijke manier om medicijnen en/of medicatie advies te krijgen. In één zin samengevat: De juiste zorg op de juiste plaats.”
