Beleids Begroting 2015
Versieaanduiding: AB 12-11-2014
BELEIDSBEGROTING 2015
Aldus vastgesteld in het Algemeen Bestuur van het waterschap Brabantse Delta van 12 november 2014,
De dijkgraaf
De secretaris-directeur
Mw ir. ing. C.P.M. Moonen
ir. H.T.C. van Stokkom
Documentnummer: 14IT026680 Barcode:
14IT026680
INHOUDSOPGAVE BEGROTING 2015 Pagina
1.
Nota Financieel Beheer 1.1 1.2 1.3 1.4
1.5 1.6
1.7 1.8 1.9
Inleiding Speerpunten Watersysteembeheer en Zuiveringsbeheer Verwachte resultaten exploitatie en investeringen 2014 Egalisatiereserves, kostentoerekening en tarieven 1.4.1 Egalisatiereserves 1.4.2 Kostentoerekening 1.4.3 Belastingtarieven Gehanteerde financiële uitgangspunten Risico’s, aandachtspunten en wijzigingen in de begrotingsopzet 1.6.1 Risico’s 1.6.2 Aandachtspunten 1.6.3 Wijzigingen in de begrotingsopzet Weerstandsvermogen EMU-saldo Bijlagen
5 t/m 23 5 7 8 10 10 11 12 14 16 16 19 20 21 22 23
2.
Programmaplannen
24 t/m 52
3.
Begroting ingedeeld naar taken
53 t/m 55
3.1 3.2 3.3
4.
Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten 4.1 4.2
5.
Begroting 2015 Watersysteembeheer Begroting 2015 Zuiveringsbeheer Begroting 2015 Vaarwegenbeheer
Overzicht van de begroting per kosten- en opbrengstensoort Verklaring verschillen per hoofdkosten en -opbrengstsoort 4.2.1 Belangrijkste verschillen per hoofdkostensoort 4.2.2 Belangrijkste verschillen per hoofdopbrengstsoort
53 55 55
56 t/m 60 56 57 57 59
Verbonden partijen
61 t/m 76
Bijlagen
77 t/m 94
I II III IV V VI VII VIII
Voorgenomen investeringen Verwachte voortgang maatregelen Waterbeheerplan Staat van reserves en voorzieningen BBP-productenlijst Staat van activa (gecomprimeerd) Staat van geldleningen (gecomprimeerd) Principes kostentoerekening aan beheerproducten Begroting Muskusrattenbestrijding
77 79 82 83 86 88 89
90
Hoofdstuk 1: Nota Financieel Beheer § 1.1 Inleiding Het herstel van de economie zet voorzichtig door De verwachting is dat de wereldeconomie met horten en stoten uit het dal klimt en dat het mondiale bbp in 2014 en 2015 met meer dan 3% per jaar groeit. Het eurogebied groeit met 1% in 2014 en 1½% in 2015 beduidend minder hard. Onder invloed van de voorzichtig aantrekkende wereld- en Europese economie, groeit de Nederlandse economie in 2014 en 2015 naar verwachting met ongeveer 1% per jaar. Dit is bij uitblijven van escalatie van de diverse geopolitieke spanningen in de wereld. Hiernaast vormen ook de aanhoudend lage inflatie en de financiële gezondheid van banken risico’s voor het economische herstel. Bron: Macro Economische Verkenning 2015 (CPB) Toekomstige opgaven en maatregelen Waterschap Brabantse Delta heeft de laatste jaren veerkracht getoond om nieuwe opgaven en ontwikkelingen het hoofd te bieden door creatief te zoeken naar samenwerking en efficiency. Het dwong ons om heel bewust te bepalen wat ècht belangrijk is. In aanloop naar de Kadernota 2014-2024 voerde het algemeen bestuur daarom een takendiscussie: Wat zijn onze taken en ambities en welke prioriteiten moeten we stellen? Daaruit volgde een duidelijke koers voor de toekomst. Ook is in 2014 de reorganisatie ‘Sterk in je werk’ gerealiseerd met als doel de organisatie toekomstbestendig te houden waar het goed gaat en te maken waar het beter kan. De opgaven zullen ook in de toekomst groot zijn. Hieronder worden ze nader toegelicht. De opgaven die financiële gevolgen hebben voor 2015 zijn meegenomen in de voorliggende begroting. Als centrale uitgangspunt bij het opstellen van de Begroting 2015 is aangehouden dat de ontwikkeling van de tarieven binnen de kaders van de Kadernota 2015-2025 dient te blijven. Ondanks de extra afschrijvingslast als gevolg van het vervroegen van de betaaldatum van de HWBP-bijdrage 2015 (zie onder) is dit gelukt. Bijdrage Hoogwaterbeschermingsprogramma Vanaf 2011 betaalt het waterschap als gevolg van de Actie Storm en het Bestuursakkoord Water jaarlijks een bijdrage aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Bij de Kadernota 2014-2024 heeft het algemeen bestuur ervoor gekozen de bijdrage vanaf 2014 in vijf jaar af te schrijven. Op die manier blijft de rentelast op lange termijn beperkt. Het gevolg is wel dat op korte termijn de HWBP-lasten oplopen tot € 10 miljoen per jaar vanaf 2018. Op basis van een wijziging van de Waterwet is de jaarlijkse beschikkingsdatum van het HWBP met ingang van 2014 vervroegd naar 1 mei, waar in de Kadernota 2015-2025 nog rekening is gehouden met betaaldatum 1 november. Aangezien de ingebruiknamedatum gekoppeld is aan de betaaldatum van de bijdrage, betekent dit in 2015 een extra kapitaallast van € 630.000. Normering van de regionale keringen Vanwege de nieuwe, aangepaste, norm voldoen 40% van de regionale keringen niet meer. Het waterschap investeert de komende 10 jaar fors om de regionale keringen op orde te brengen. In 2015 wordt een plan van aanpak opgeleverd en worden de nodige voorbereidingen getroffen. In 2014 is een voorbereidingskrediet van € 4 miljoen gevoteerd. Ook zal in 2015 een uitvoeringskrediet worden aangevraagd. De wet Houdbare Overheidsfinanciën Per 2014 is de wet Houdbare Overheidsfinanciën (wet HOF) van kracht. Deze wet maakt decentrale overheden medeverantwoordelijk voor het terugdringen van het Nederlandse begrotingstekort. Volgens de Macro Economische Verkenning van het Centraal Planbureau komt het overheidstekort in 2014 op 2,6% bbp, om in 2015 af te nemen tot 2,2% bbp. Dit is dus onder de maximaal toegestane grens van 3%. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat de spanningen in Oekraïne en in het Midden-Oosten in toenemende mate een risico vormen voor de wereldhandel en daarmee ook voor de Nederlandse economie. Voor het verwachte EMU-saldo 2015 voor waterschap Brabantse Delta zie paragraaf § 1.9. Bij het terugschroeven van de macronorm vanaf 2016 neemt het risico op overschrijding van de referentiewaarde verder toe. In dit licht wordt bij de actualisatie van het activabeleid bezien of er mogelijkheden zijn deze toekomstige problematiek het hoofd te bieden. Gedachten hierbij zijn om minder te activeren en meer rechtstreeks ten laste van de exploitatie te brengen. Dit draagt bij aan 5
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
verbetering van het EMU-saldo. Doordat minder geleend hoeft te worden verbetert ook de schuldpositie en zijn de rentelasten lager. Op korte termijn zullen hierdoor de exploitatielasten toenemen waarvoor dekking in het financieel meerjarenperspectief moet worden gecreëerd. Daarnaast zal het waterschap investeringen kritisch blijven beoordelen op basis van bijdrage aan de taakuitvoering. Door middel van assetmanagement worden investeringen op basis van risicoreductie en bijbehorende kosten geprioriteerd, zodat altijd de juiste afweging kan plaatsvinden omtrent het wel of niet investeren tegen de laagste maatschappelijke kosten. Opbrengst zuiveringsheffing De eenheden zuiveringsheffing zullen de komende jaren naar verwachting afnemen. Een aantal bedrijven zal zelf een eigen zuivering in gebruik nemen. Daarnaast wordt vanwege het ongunstige economische klimaat rekening gehouden met minder vervuilingseenheden als gevolg van faillissementen. Vennootschapsbelasting Overheidsondernemingen zijn veelal niet belastingplichtig op grond van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969. Verschillende fracties in de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal hebben om die reden hun zorgen geuit over mogelijke concurrentieverstoring. Ook heeft de Europese Commissie onderzoek gedaan naar de vraag of de Nederlandse wetgeving in overeenstemming is met het verbod op staatssteun. Inmiddels heeft de Europese Commissie, middels een zogenoemde uitnodiging tot het nemen van dienstige maatregelen, kenbaar gemaakt dat zij vindt dat Nederland de vormgeving van de vennootschapsbelastingplicht voor overheidsondernemingen moet aanpassen. Het kabinet heeft de uitnodiging van de Europese Commissie aanvaard en in april 2014 het concept wetsvoorstel "modernisering vennootschapsbelastingplicht voor overheidsondernemingen" gepubliceerd. Het wetsvoorstel beoogt een gelijk speelveld te bereiken tussen overheidsondernemingen en private ondernemingen. Het definitieve wetsvoorstel is op Prinsjesdag 2014 voor behandeling ingediend bij het parlement. De regering streeft ernaar het wetsvoorstel voor het kerstreces 2014 door zowel de Tweede als de Eerste Kamer aangenomen te krijgen. Indien het parlement de regering hierin volgt, zullen de nieuwe fiscale regels van toepassing zijn vanaf 1 januari 2016. De betrokkenen hebben dan nog één jaar de tijd om zich aan de nieuwe regelgeving aan te passen. Invoering van de vennootschapsbelastingplicht vraagt om het anders inrichten van de administratie en rapportagelijnen. Hierover dient tijdig te worden nagedacht. Het waterschap zal in het najaar van 2014 de binnen de organisatie en bij de verbonden partijen ontplooide activiteiten inventariseren en bekijken welke mogelijk onder de regeling vallen. Daarbij zal ook in kaart worden gebracht of het verstandig is voor een vrijstelling te opteren of bepaalde activiteiten op een andere wijze vorm te geven of te structureren. Ook de budgettaire gevolgen van de vennootschapsbelasting die mogelijk betaald moet worden, zullen inzichtelijk moeten worden gemaakt en bij de kadernota en begrotingen worden meegenomen. De verwachting is dat de modernisering van de vennootschapsbelastingplicht voor overheidsondernemingen onvermijdelijk leidt tot een toename van de administratieve lasten. Participatiewet Per 1 januari 2015 gaat de Participatiewet in. Het bedrijfsleven is gehouden aan het realiseren van 100.000 banen en daar bovenop komen de 25.000 extra banen (garantiebanen) die de overheid gaat invullen. Waterschap Brabantse Delta staat voor de uitdaging om van 2015 tot 2025 circa 10 tot 15 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (doelgroep) in dienst te nemen op een baan met loonwaarde. Eén baan staat in dit kader voor gemiddeld 25 uur. Het waterschap is verplicht het aantal mensen uit de doelgroep in dienst te registreren. De Quotumwet monitort of voornoemd aantal gehaald wordt waarbij het eerste peilmoment 2017 is. Bezuinigingen Om de geschetste ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden, de wettelijke taken van het waterschap naar behoren uit te voeren en de belastingtarieven in deze economisch zware tijden niet te veel te laten stijgen, zijn een aantal structurele bezuinigingsmaatregelen genomen. Deze worden hieronder toegelicht. Door de lopende ontwikkelingen en de maatregelen die zijn genomen in de reorganisatie ’Sterk in je werk’ kan gesteld worden dat de kostenbesparing van € 2 miljoen voor Winnend Samenwerken en de bezuiniging op overhead voor 2015 ruimschoots gerealiseerd is. Bezuiniging Winnend samenwerken Door samen op te trekken met de andere Brabantse waterschappen Aa en Maas en De Dommel wordt er van elkaar geleerd en slim gebruik gemaakt van elkaars expertise. Dit betekent op een groot aantal werkvelden winst op het vlak van kwaliteit, kosten (efficiency) en kwetsbaarheid. Er zijn harde kostenbesparingen vastgelegd: € 500.000 in 2013, € 750.000 in 2014 en € 1.000.000 vanaf 2015.
6
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
In de Begroting 2014 is reeds € 225.000 verwerkt als besparing op het gebied van ICT mobiel GIS, ICT infoplan en samenwerking audits. Met het verwerken van de reorganisatie ‘Sterk in je werk’ in de Begroting 2014 is de formatieomvang structureel gereduceerd. De jaarlijkse besparing bedraagt € 435.000. Hiermee komt de totale structurele besparing in het kader van Winnend Samenwerken die in de Begroting 2015 is verwerkt op € 660.000. Bovengenoemde besparing is nog exclusief de voordelen op het gebied van inkoop en projecten, die niet apart geregistreerd worden. Zo is er een lagere prijs uit de markt gehaald op het gebied van chemicaliën en energie vanwege een groter gezamenlijk inkoopvolume. Ook worden er gezamenlijk incompany trainingen georganiseerd en apps ontwikkeld (bijvoorbeeld voor meten en melden). Verder wordt er samengewerkt op het gebied van assetmanagement, watersysteemanalyse, waterbeheerplan, data via internet en de verkeerstoren. Op de planning staan onder andere nog gezamenlijke grondwatermonitoring en onderzoek naar een gezamenlijk pakket voor opslag en ontsluiting van ecologische data. Bij de managementletters in 2015 zal gerapporteerd worden over de daadwerkelijk gerealiseerde extra besparingen. Bezuiniging overhead Op basis van alle ontwikkelingen en inzichten naar aanleiding van de benchmark overhead is besloten om bij de Kadernota 2014-2024 rekening te houden met een structurele besparing op de overheadkosten. Voor 2014 is een besparing van € 0,5 miljoen vastgelegd en voor 2015 € 1 miljoen. In de Begroting 2014 is een besparing gerealiseerd van € 1,4 miljoen, bestaande uit: Lagere rentekosten door de renteontwikkelingen en financieringsbehoefte nauwlettend te volgen en optimaal gebruik te maken van de extreem lage rente op de geldmarkt (€ 1,15 miljoen); Overige besparingen (€ 0,25 miljoen) bestaande uit het schrappen van het budget voor meer- en minderwerk, het verlagen van de opleidingsbudgetten, het besparen op vervoerskosten en het verlagen van de kopieer- en printkosten als gevolg van meer digitaal werken. In 2015 is het voordeel op de rentekosten nog verder opgelopen met € 800.000. Dit wordt veroorzaakt door de verder dalende rente op de geld- en kapitaalmarkt. Bovendien kan er door achterblijvende investeringsuitgaven in 2014 langer gewacht worden met het aantrekken van een langlopende geldlening. Dit voordeel heeft echter geen structureel karakter en kan dan ook niet gekoppeld worden aan de bezuinigingsdoelstelling. § 1.2 Speerpunten Watersysteembeheer en Zuiveringsbeheer Watersysteembeheer Het jaar 2015 staat in het teken van vaststelling van het nieuwe Waterbeheerplan op basis van inspraak en opstelling van een nieuw bestuursprogramma. In het waterbeheerplan wordt voor het eerst ook de koppeling met de waterketen opgenomen en de restopgaves voor onder meer de Kaderrichtlijn Water en wateroverlast. De aansturing van het watersysteem zal in 2015 een verdere impuls krijgen door het werken via het concept van de verkeerstoren. Hierbij wordt het huidige waterbeheer geoptimaliseerd en geautomatiseerd en wordt anticiperend waterbeheer steeds meer mogelijk. In 2015 worden alle instandhoudingsinvesteringen geprogrammeerd op basis van de principes van assetmanagement. Ten behoeve van deze programmering zal in 2015 veel energie gaan zitten in inventarisatie van de toestand van de assets (gemalen, stuwen) en analyse van onderhoudsgegevens. Het programma voor aanpassingen van regionale keringen wordt in 2015 verder ontwikkeld en de uitvoering voorbereid. De eerste werkzaamheden zullen naar verwachting eind 2015 worden gestart. Dit verbeterprogramma wordt uitgevoerd in nauwe samenhang met het project Waterberging Volkerak-Zoommeer. De Ruimte voor Rivier-projecten Overdiepse polder en dijkverbetering Amer-Donge worden in 2015 afgerond. Zuiveringsbeheer In 2015 staan er de volgende speerpunten centraal: afvalwater zuiveren, innoveren en het professionaliseren van zowel de organisatie als de projectenorganisatie. Aandachtspunt binnen het zuiveren van het afvalwater is de duurzaamheid vergroten. Dit komt tot uiting in de uitvoering van het energie-efficiency plan, het plan Energiefabriek Nieuwveer en de toekomstvisie AWP-Bath. Op het gebied van innovatie wordt zwaar ingezet op de focusonderwerpen en is er ook aandacht voor de verkennende onderwerpen. Komend jaar wordt tevens voor de innovatieagenda een projectmatige aanpak uitgewerkt. Door onder andere de uitrol van het vastgestelde projectplan assetmanagement en het implementatieplan van de Verkeerstoren bereiken we een verder professionalisering van de organisatie. Om het projectmanagement verder te professionaliseren wordt een plan van aanpak opgesteld dat uitgaat van de Integrale Projectmanagement Methode.
7
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
§ 1.3 Verwachte resultaten exploitatie en investeringen 2015 Bedrijfsresultaat 2015 In de Kadernota 2015-2025 zijn de inhoudelijke en financiële kaders, inclusief de belastingtarieven, bepaald. Het verwachte bedrijfsresultaat 2015 is € 594.000 positief ten opzichte van de Kadernota 20152025: Verwacht bedrijfsresultaat 2015 (bedragen x € 1.000)
Totale lasten Totale baten (incl. bijdrage provincie N-B) Verwacht Jaarresultaat 2015
Kadernota 2015-2025 jaar 2015 -/- € 126.489 € 124.245 -/- € 2.244
Onttrekking egalisatiereserve CBL Verwacht Bedrijfsresultaat 2015
Begroting 2015
Verschil voordelig
-/- € 130.440 € 128.800 -/- € 1.640
-/- € 3.951 € 4.555 € 604
€ 1.391
€ 1.381
-/- € 10
-/- € 853
-/- € 259
€ 594
Het nadeel op de totale lasten ten opzichte van de Kadernota 2015-2025 ontstaat doordat de kosten van zuiveren door De Dommel hoger zijn, vanwege meer vervuilingseenheden (€ 1,7 miljoen). Bij de Kadernota was nog rekening gehouden met een vermindering voor meetbedrijven vanwege het zelf zuiveren door een aantal bedrijven. Inmiddels is bekend dat de zuivering van de bedrijven pas in 2016 in bedrijf gaat. Hier tegenover staat een extra belastingopbrengst. Daarnaast is de restitutie van agio door de SNB altijd begroot als negatieve kostenpost. Met ingang van begroting 2015 wordt deze terugbetaling als een opbrengst begroot (€ 1,8 miljoen). Bedrijfsresultaat 2015 per taak De Begroting 2015 resulteert in de volgende resultaten per taak: Taak (bedragen x € 1.000) Watersysteembeheer Vaarwegenbeheer Zuiveringsbeheer
Netto lasten € 54.226
Heffing/ omslagen € 53.319
Onttrekking reserve CBL € 649
€ 60.562
€ 732
€ 1.346 € 61.294
Bijdrage provincie
Exploitatieresultaat -/- € 259
€ 1.346
€0 €0
Het exploitatieresultaat wordt verrekend met de tariefegalisatiereserves: een onttrekking uit de tariefegalisatiereserve Watersysteembeheer van € 259.000. Investeringsplan 2015 Sinds de kadernota 2014-2024 is het investeringsvolume niet meer gebaseerd op individuele projecten, maar op een inschatting wat we als waterschap kunnen en willen investeren (onbenoemde investeringsvolumes). Voor de begroting 2015 zijn deze volumes nader uitgewerkt in individuele projecten in het investeringsplan (IP). In het IP zijn alle investeringen opgenomen waarvoor in 2015 of eerder uitvoeringskrediet wordt aangevraagd om de afgesproken doelstellingen te realiseren en de reguliere waterschapstaken uit te voeren. Gelijktijdig met de Begroting 2015 wordt het Investeringsplan 2015 aangeboden. De kapitaallasten die voorvloeien uit de projecten van het investeringsplan zijn in de Begroting 2015 verwerkt. Het verwachte bruto investeringsbedrag voor 2015 bedraagt € 92,2 miljoen. Na aftrek van € 44,6 miljoen te ontvangen subsidies en bijdragen bedraagt het netto investeringsbedrag € 47,6 miljoen. De voorgenomen investeringen voor de periode 2015-2025 en de bijbehorende kapitaallasten zijn in bijlage I in beeld gebracht.
8
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Incidentele baten en lasten Omdat incidentele baten en lasten kunnen leiden tot minder inzicht in de reguliere nettolasten en relevant zijn voor het beoordelen van de financiële positie zijn ze hieronder in beeld gebracht: Begrotingspost Wegwerken achterstanden keur
Archiefkosten Inhuur Chief Information Security Officer (CISO)
Oneigenlijk grondgebruik
9
Bedrag x € 1.000 € 700
Omschrijving
Budget in verband met het wegwerken van de achterstanden handhaving. Doel is te komen tot uniforme toepassing van de keur, het verlagen van het risico op watersystemen, het verlagen van de toepasbaarheid van precedent werking en het voorkomen van een verdere stijging van de onderhoudskosten. Het project is opgestart in 2013 en loopt tot en met 2018. € 167 Betreft budget in verband met het in eigen beheer nemen van de overgedragen archieven van Waterschap Brabantse Delta en alle rechtsvoorgangers, behalve die van Land van Nassau. € 50 De Brabantse Waterschappen trekken gezamenlijk een Chief Information Security Officer aan (CISO). Dit is tijdelijk voor een periode van 2 jaar en is in het kader van implementatie Baseline Informatiebeveiliging Waterschappen (BIWA). Doel hiervan is het vergroten van de informatieveiligheid door het uitvoeren van maatregelen die voortvloeien uit de analyse van de projectgroep informatieveiligheid. -€ 250 In 2013 is de pilot oneigenlijk grondgebruik gestart. Deze pilot is in 2014 succesvol afgerond en krijgt in 2015 een vervolg. Het doel van het project is het beter regelen van het oneigenlijke grondgebruik door derden. Dit betekent indien mogelijk een vergoeding vragen, dan wel die gronden te verkopen. Per saldo leidt dit project tot een verwachte netto opbrengst van € 250 (€ 500 opbrengsten / € 250 kosten).
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
1.4 Egalisatiereserves, kostentoerekening en tarieven § 1.4.1 Egalisatiereserves Tariefegalisatiereserves De tariefegalisatiereserves zijn bedoeld om grote schommelingen in het tarief op te vangen. Als deze reserves niet aanwezig zijn, moet het waterschap kostenontwikkelingen direct doorberekenen in de tarieven. De tariefegalisatiereserves kunnen groeien door positieve saldi van de jaarrekening toe te voegen. Het waterschap heeft ervoor gekozen de egalisatiereserves in de planperiode in te zetten voor demping van de tarieven. De ontwikkeling van de tariefegalisatiereserves per taak is als volgt: Omvang tariefegalisatiereserve per taak (x € 1.000) Watersysteembeheer Zuiveringsbeheer
Stand op 01-01-2015 € 4.875
Mutatie Begroting 2015 -/- € 259
Verwachte stand 31-12-2015 € 4.616
€ 8.249
€0
€ 8.249
Bij berekening van de egalisatiereserves voor de Begroting 2015 is rekening gehouden met de Jaarrekening 2013 en de inschatting van de bedrijfsresultaten over 2014 op grond van Managementletter 2014-3. De ontwikkeling van de tariefegalisatiereserves ziet er als volgt uit: Tariefegalisatiereserves (x € 1.000) Stand per 1-1-2013 tariefegal.res.
Kadernota 2015-2025 WatersysZuiveringsteembeheer beheer
Begroting 2015 WatersysZuiveringsteembeheer beheer
€ 3.283
€ 4.637
€ 3.283
€ 4.637
€ 1.614
€ 1.589
€ 1.119
€ 2.112
Stand per 1-1-2014 tariefegal.res.
€ 4.897
€ 6.226
€ 4.402
€ 6.749
Stand per 1-1-2014 wachtgeldreserve en algemene/calamiteitenreserve
€ 2.196
€ 4.500
€ 2.065
€ 4.369
Stand per 1-1-2014 totale reserve
€ 7.093
€ 10.726
€ 6.467
€ 11.118
-/- € 116
-/-€ 70
€ 1.108
€ 923
€ 6.977
€ 10.656
€ 7.575
€ 12.042
-/- € 2.700
-/- € 3.792
-/- € 2.700
-/- € 3.792
€ 4.277
€ 6.864
€ 4.875
€ 8.250
€0
-/- € 853
-/- € 259
€0
€ 4.277
€ 6.011
€ 4.616
€ 8.250
Resultaat 2013
Verwacht resultaat over 2014 Verwachte stand per 31-12-2014 totale reserve Waarvan naar algemene reserve/ calamiteiten reserve (1,2 norm) Verwachte stand per 1-1-2015 tariefegalisatiereserve Verwacht resultaat over 2015 Verwachte stand per 31-12-2015 tariefegalisatiereserve
Egalisatiereserve CBL-HWB In 1998 is een Cross Border Lease overeenkomst afgesloten voor 13 zuiveringsinstallaties. Het netto voordeel van € 17 miljoen dat behaald is met deze transactie, is opgenomen in de egalisatiereserve CBLHWB. Uit deze reserve valt tot en met 2017 jaarlijks op annuïteitenbasis een gelijk bedrag vrij ten gunste van de taken Zuiveringsbeheer (53%) en Watersysteembeheer (47%). Het verloop van de egalisatiereserve CBL-HWB in 2015 is als volgt: Egalisatiereserve CBL-HWB (x € 1.000) Stand per 1-1-2015 Jaarlijkse vrijval Stand per 31-12-2015
Begroting 2015 € 4.015 -/-€ 1.252 € 2.763
Egalisatiereserve CBL–SNB In 1999 is door de Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) een Cross Border Lease overeenkomst gesloten voor de slibverbrandingsinstallatie te Moerdijk. Het netto behaalde voordeel uit deze CBL-transactie ad. € 2.208.000 is opgenomen in de egalisatierekening CBL-SNB. Uit deze egalisatiereserve valt met ingang van 2000 tot 2021 jaarlijks op annuïteitenbasis (5%) een gelijk bedrag vrij ten gunste van het resultaat van de taak Zuiveringsbeheer. Het verloop van de egalisatiereserve CBL-SNB in 2015 is als volgt: 10
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Egalisatiereserve CBL-SNB (x € 1.000) Stand per 1-1-2015 Jaarlijkse vrijval
Begroting 2015 € 874 -/- € 128
Stand per 31-12-2015
€ 746
§ 1.4.2 Kostentoerekening Kostentoedelingsverordening Op grond van de Waterschapswet dient de kostentoedelingsverordening één maal in de vijf jaar geheel te worden herzien op basis van een breed kostentoedelingsonderzoek. In september 2013 heeft het algemeen bestuur de kostentoedelingspercentages voor de begrotingsjaren 2014 tot en met 2018 vastgesteld. De verordening is goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van de Provincie Noord-Brabant. De verdeling van de kosten van het Watersysteembeheer is voor 2014-2018 als volgt vastgesteld, ter vergelijking zijn de kostentoedelingspercentages van 2009-2013 opgenomen: Categorie Watersysteembeheer Ingezetenen
Verdeling 2009-2013
Verdeling 2014-2018
30,0%
29,4%
60,4%
59,6%
Ongebouwd
9,5%
10,8%
Natuur
0,1%
0,2%
Gebouwd
Daarnaast zijn de volgende wijzigingen verwerkt in de verordening: De oppervlakte van Rijkswateren wordt meegenomen in de oppervlaktebepaling. Er wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid om tariefdifferentiatie wegen toe te passen binnen de categorie ongebouwd (vastgesteld op 250%). Kwijtschelding en oninbaarheid In de begroting en de meerjarenraming wordt rekening gehouden met kwijtschelding en oninbaarheid van belastingen, wat resulteert in hogere belastingtarieven. De kwijtscheldingen hebben grotendeels betrekking op ingezetenen en huishoudens. Voor 2015 is rekening gehouden met ruim € 2,4 miljoen. De bedragen die samenhangen met oninbaarheid variëren van jaar tot jaar. De hoogte wordt met name beïnvloed door faillissementen van bedrijven. Voor 2015 is rekening gehouden met € 500.000. In 2015 is voor het Watersysteembeheer uitgegaan van 16.000 ingezetenen kwijtschelding en oninbaarheid. Bij berekening van het zuiveringstarief is uitgegaan van 40.000 v.e.’s kwijtschelding en oninbaar, verdeeld over huishoudens (2/3 deel) en bedrijven (1/3 deel). Grondslagen tarief Watersysteembeheer De tarieven voor het Watersysteembeheer zijn gebaseerd op het aantal inwoners (categorie ‘ingezetenen’), de economische waarde (categorie ‘gebouwd’) en de belastbare hectaren (categorieën ‘ongebouwd’ en ‘natuur’): Ingezetenen nemen 29,4% van de watersysteemheffing voor hun rekening. Dit aandeel hangt samen met de gemiddelde inwonersdichtheid (aantal inwoners per vierkante kilometer). Het waterschap gaat voor het begrotingsjaar uit van 334.000 ingezetenen. Naar verwachting zullen 16.000 ingezetenen geen heffing betalen, omdat zij in aanmerking komen voor kwijtschelding of omdat de aanslag oninbaar is. De heffing die de categorie gebouwd betaalt, hangt samen met de economische waarde van het gebouwde goed (WOZ-waarde). In het verleden ging het waterschap uit van een economische waarde van € 2.500 per eenheid. Met ingang van 1 januari 2009 is het tarief een vast percentage van de WOZ-waarde. Voor 2015 is dit percentage 0,0316%. De heffing die de categorie ongebouwd betaalt, hangt samen met de ongebouwde (agrarisch) hectares grond. Voor openbare wegen geld een tariefdifferentiatie van 250%. Bij de Begroting 2015 is uitgegaan van 9.550 ha verharde openbare landwegen en 96.178 ha. overig ongebouwd. Natuur: onder natuurterreinen worden ongebouwde onroerende zaken verstaan waarvan de inrichting en het beheer geheel of nagenoeg geheel en duurzaam zijn afgestemd op het behoud of de ontwikkeling van natuur. Ook bossen en open wateren met een oppervlakte van ten minste één hectare behoren tot natuurterreinen. Bij de Begroting 2015 is uitgegaan van 30.814 hectare natuur.
11
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Grondslagen tarief Zuiveringsheffing Het tarief voor de Zuiveringsheffing hangt af van het aantal vervuilingseenheden: Bruto vervuilingseenheden Zuiveringsheffing
Bruto
Kwijtschelding/ oninbaar
1.139.116
Verontreinigings heffing directe lozingen -/- 7.500
Kadernota 2015-2025, jaar 2015 Begroting 2015
Netto
-/- 40.000
1.091.616
1.195.886
-/- 7.500
-/- 40.000
1.148.386
De eenheden voor de begroting zijn hoger. Bij de Kadernota was nog rekening gehouden met een vermindering voor meetbedrijven vanwege het zelf zuiveren door een aantal bedrijven. Inmiddels is bekend dat de zuivering van de bedrijven pas in 2016 in bedrijf gaat. § 1.4.3 Belastingtarieven De belastingtarieven in de Begroting 2014, Kadernota 2015-2025 en Begroting 2015 voor de watersysteemheffing en de zuiveringsheffing zijn hieronder weergegeven: Heffing Watersysteemheffing - ingezetenen - gebouwd (basis 2.500) 1) - natuur - ongebouwd openbare wegen - overig ongebouwd Zuiveringsheffing 1)
Begroting 2014
Kadernota jaar 20152025
Begroting 2015
€ 48,08 € 0,78 € 3,43 €150,54 € 43,01 € 52,20
€ 49,47 € 0,80 € 3,54 €155,51 € 44,43 € 53,24
€ 49,29 € 0,79 € 3,46 €155,51 € 44,43 € 52,74
Met ingang van 1 januari 2009 is het tarief een vast percentage van de WOZ-waarde. Voor 2015 is dit percentage 0,0315%.
12
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Op basis van de tarieven is de lastendruk per groep:
Berekening voorbeeldaanslagen Tarieven
Begr. 2014
Kn 15-25 2015
Begroting 2015
€
49,29
€
0,79
€
3,46
Watersysteembeheer Ingezetenen
€
48,08
€
49,47
Gebouwd
€
0,78
€
0,80
Natuurterreinen
€
3,43
€
3,54
2,9%
2,5%
2,6%
1,3%
3,2% Ongebouwd openbare wegen
€
150,54
€
155,51
0,9% €
155,51
€
44,43
3,3% Overig ongebouwd
€
43,01
€
44,43
3,3%
3,3%
3,3%
Zuiveringsbeheer v.e.-tarief
€
52,20
€
53,24
€
2,0%
Voorbeeldaanslagen
Kenmerken
Begr. 2014
Kn 15-25 2015
52,74 1,0%
Begroting 2015
Huishoudens Meerpersoons huishouden
€
204,68
€
(huurhuis)
209,19
€
207,51
€
102,03
€
270,71
€
165,23
2,2%
Eenpersoonshuishouden
€
100,28
€
102,71
€
265,36
€
273,19
€
160,96
€
166,71
(huurhuis)
1,4%
2,4%
Meerpersoons huishouden
WOZ: € 200.000
(eigen woning)
(Begr. 2014 € 194.500)
Eenpersoons huishouden
WOZ: € 200.000
(eigen woning)
(Begr. 2014 € 194.500)
1,7%
2,9% 3,6%
2,0% 2,7%
Bedrijven Natuurterreinen
1.000 ha
€ 3.430,00
€ 3.540,00 3,2%
Agrarisch bedrijf
WOZ: € 240.000
Agrarisch bedrijf
WOZ: € 1.500.000
€ 1.148,07
€ 1.187,55
€ 4.756,11
€ 4.923,00
(Begr. 2014 € 233.400)+ 25ha
3,4%
(Begr. 2014 € 1.458.700) + 100ha Gemeente
600 ha. wegen
3,5% € 90.324,00
€ 93.306,00 3,3%
Groothandel
WOZ: € 2.400.000
€ 1.250,17
€ 1.300,40
€ 27.130,87
€ 27.798,00
(Begr. 2014 € 2.333.900) + 10 v.e Metaalbedrijf
WOZ: € 12.000.000
4,0%
(Begr. 2014 € 11.669.400)+ 450 v.e
13
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
2,5%
€ 3.460,00 0,9% € 1.186,59 3,4% € 4.917,00 3,4% € 93.306,00 3,3% € 1.285,80 2,8% € 27.525,00 1,5%
§ 1.5 Gehanteerde financiële uitgangspunten Het waterschap houdt bij de berekening van inkomsten en uitgaven rekening met toekomstige financiële ontwikkelingen die nu nog onzeker zijn. In deze paragraaf staan de aannames die het waterschap als uitgangspunt heeft gekozen. Kadernota 2015-2025 Als centrale uitgangspunt bij het opstellen van de Begroting 2015 is aangehouden dat de ontwikkeling van de tarieven binnen de kaders van de Kadernota 2015-2025 dient te blijven. Ondanks de extra afschrijvingslast als gevolg van het vervroegen van de betaaldatum van de HWBPbijdrage 2015 is het gelukt om binnen het gestelde kader te blijven. Personeelslasten De uitgangspunten van de personeelskostenbegroting zijn: De toegestane formatie (456,51 fte); De huidige cao (1 januari 2012-1 januari 2014) + 1,5% loonkostenstijging voor 2014 en 1,5% loonkostenstijging voor 2015; Een loonkostenstijging van 0,95% vanwege bevorderingen binnen de salarisschalen als gevolg van het geldende beloningsbeleid; Wijziging premiedruk sociale lasten (pensioenpremie, VPL, WAO, AOP, WHK) + 0,51% premiestijging voor het jaar 2015. De totale personeelslasten stijgen ten opzichte van de Begroting 2014 met 2,24%. Activeren van personeelskosten en rente Voor zover eigen personeel een directe bijdrage levert aan projecten (projectgroepsleden) worden de kosten daarvan geactiveerd. Hierdoor ontstaat inzicht in de werkelijke kosten van een project. Ook worden de rentekosten tijdens de bouw/aanleg geactiveerd. Aan personeelskosten wordt in 2015 in totaal € 5,26 miljoen geactiveerd, aan rente € 1,6 miljoen. Verwerking HWBP bijdrage Het waterschap heeft bij kadernota 2014-2024 besloten om de HWBP-bijdrage vanaf 2014 in vijf jaar af te schrijven. De bijdrage 2011, 2012 en 2013 wordt in 50 jaar afgeschreven. Tegenraming op kapitaallasten Overeenkomstig de geformuleerde uitgangspunten in het afschrijvingsbeleid is er een tegenraming opgenomen op nieuwe, opkomende kapitaallasten door investeringen in 2015. De ervaring leert dat projecten vaak later starten dan gepland en een langere doorlooptijd kennen. De jaarlijkse lasten vallen daarom vaak lager uit dan voorzien, zeker in het eerste jaar. Het waterschap vermindert de geraamde lasten die voortvloeien uit de investeringen dan ook standaard met 30% in het eerste jaar. Rentevisie en financieringsbehoefte Om investeringen te kunnen financieren trekt het waterschap geld aan op de geld- en kapitaalmarkt. Op dit moment (week 40, 2014) is er sprake van een extreem laag renteniveau op de geldmarkt (0,01% voor 1 maand), terwijl de rente op de kapitaalmarkt onder de 2% ligt (voor 20 jaar). Het is van groot belang om de ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt te volgen en daar waar nodig alert te reageren. De rente op de leningen werkt door in de kapitaallasten. In 2014 is één lening afgesloten tegen een rente van 2,678% voor 20 jaar vast. De gemiddelde rente op alle afgesloten leningen bedraagt 3,5%. Het restantbedrag van de leningen bedraagt begin 2015 € 300 miljoen. In deze begroting is voor de in 2015 aan te trekken leningen uitgegaan van een rente van 2,75%. Voor het bepalen van de financieringsbehoefte 2015 is gekeken naar de geplande investeringsuitgaven 2014 en 2015. Voor 2015 leidt dit tot een financieringsbehoefte van € 47,3 miljoen. Vanuit verschillende (financiële) expertises wordt er een werkgroep opgericht. Deze werkgroep komt met verbetervoor-stellen ten aanzien van het financiële beleid (schuldpositie, reserves en voorzieningen beleid, waarderings- en activabeleid). Besluit: Met optimale gebruikmaking van de kasgeldlimiet en rekening houdend met de renterisiconorm besluit het AB het DB mandaat te verlenen tot maximaal € 55 miljoen, voor het aantrekken van geldleningen in 2015 volgens de procedures die zijn vastgelegd in het treasurystatuut. Een marge ten opzichte van de becijferde financieringsbehoefte van € 47,3 miljoen is nodig omdat het ramingen betreft.
14
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Kasgeldlimiet ter beperking van het renterisico op korte financiering (< 1 jaar) Het aantrekken van kort geld geschiedt in de vorm van rekeningcourant krediet en eventuele kasgeldleningen. Het maximale krediet van de NWB-rekeningcourant is gelijk aan de wettelijk berekende kasgeldlimiet. Dit is de grens waarbinnen decentrale overheden hun activiteiten met kortlopende middelen mogen financieren in 1 jaar. Elk kalenderkwartaal wordt het gemiddelde van de kortlopende middelen getoetst aan de kasgeldlimiet. Voor waterschappen is de wettelijk vastgestelde limiet bepaald op 23% van het begrotingstotaal. Voor 2015 bedraagt de kasgeldlimiet € 30.000.000 (23% van € 130.440.000). Renterisiconorm ter beperking van het renterisico op lange financiering (> 1 jaar) Het bedrag aan aflossingen en het bedrag van leningen dat in aanmerking komt voor renteherziening mag in het betreffende jaar de renterisiconorm niet overschrijden. Voor waterschappen is in de wettelijke norm bepaald dat 30% van het begrotingstotaal opnieuw afgesloten mag worden. Voor 2015 bedraagt de renterisiconorm € 39.132.000 (30% van € 130.440.000). Voor 2015 bedraagt het verwachte renterisico op de vaste schuld € 26.106.000. Hiermee wordt voldaan aan de renterisiconorm. Slibkosten Sinds 1997 wordt het (ontwaterde) zuiveringsslib van waterschap Brabantse Delta verbrand in de slibverbrandingsinstallatie van de N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) te Moerdijk. De hoogte van de geraamde tarieven sluit aan bij het meerjarenperspectief van de SNB voor de planperiode. Naast de bedoelde tarieven bestaan de lasten uit de financieringslasten voor de installatie van de SNB. Deze financiering is rechtstreeks door de aandeelhouders ter beschikking gesteld van de NV. In de Begroting 2015 is uitgegaan van de conceptbegroting 2015 van de N.V. Slibverwerking Noord-Brabant. Toename van de kosten van het waterschap wordt toegelicht onder programma 4000 bouw en exploitatie zuiveringstechnische werken. Energie Het waterschap heeft alle elektriciteit voor 2014 ingekocht. Voor 2015 is 90% ingekocht van het te verwachten elektriciteitsvolume en voor 2016 50% van het volume. Het leveringsdeel (commodity) van de elektriciteitsprijs is de komende vier jaar stabiel tot licht dalend. De netwerkkosten zullen stijgen met de inflatie. Doordat ook de energiebelasting zal stijgen, verwacht het waterschap dat de totaalprijs per kWh de komende jaren de inflatie zal volgen. Zuiveringsheffing en watersysteemheffing Deze posten worden geraamd op basis van actuele inzichten in de ontwikkeling van de belastbare eenheden. Pas na enkele jaren wanneer alle aanslagen definitief zijn afgewikkeld blijkt de werkelijke definitieve opbrengst. Periodiek worden de ramingen op basis van voortschrijdend inzicht bijgesteld. Exploitatieresultaten 2014 De gehanteerde beginsaldi 2015 van met name de egalisatiereserves, kunnen worden beïnvloed door de definitieve exploitatieresultaten over 2014. Deze resultaten zijn zo nauwkeurig mogelijk ingeschat op basis van Managementletter 2014-3 (peildatum: 28 augustus 2014). Bijdrage van de provincie Noord-Brabant in het kader van het vaarwegenbeheer De bijdrage van de provincie in het kader van het vaarwegenbeheer is afgestemd op het voor 2015 verwachte exploitatieresultaat. De provincie Noord-Brabant heeft het vaarwegenbeheer gedelegeerd aan het waterschap. De kosten komen voor 50% ten laste van het watersysteembeheer en 50% wordt door de provincie betaald. De verwachte bijdrage voor 2015 is € 1,35 miljoen. Vaststellen subsidieplafond Met ingang van 1 januari 2011 is de Subsidieverordening waterschap Brabantse Delta in werking getreden. Voor de subsidies genoemd in deze verordening stelt het waterschap in de begroting een subsidieplafond vast. Hiermee is de subsidie opengesteld om te verstrekken voor de periode waar de begroting betrekking op heeft. Het subsidieplafond voor de "Subsidie voor aanpak van emissies uit diffuse bronnen" (artikel 2.1 Subsidieverordening waterschap Brabantse Delta) is vastgesteld op € 36.000 totaal. Besluit: Het AB besluit het subsidieplafond voor de “subsidie voor aanpak van emissies uit diffuse bronnen” vast te stellen op € 36.000 voor 2015 (conform artikel 2.1 van de Subsidieverordening waterschap Brabantse Delta)
15
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
§ 1.6 Risico's, aandachtspunten en wijzigingen in de begrotingsopzet § 1.6.1 Risico's Voor informatie omtrent risico’s met betrekking tot verbonden partijen zie ook hoofdstuk 5. Realisatie en financiering watersysteemdoelen Met ingang van 2012 is de verantwoordelijkheid voor de realisatie van het natuurbeleid gedecentraliseerd van het Rijk naar de provincies. Dit heeft geleid tot herbezinning op het beleid, stagnatie in de grondaankoop en vertraagde realisatie van projecten. Ook heeft een aantal grote gebiedsgerichte projecten van het waterschap hierdoor vertraging opgelopen. Inmiddels zijn er nieuwe afspraken gemaakt en is een deel van de stilgelegde projecten weer opgestart. Daarnaast is vanaf 2014 het Groenfonds gestart en gaan de waterschappen samen met de provincie een nieuwe (derde) bestuursovereenkomst voorbereiden. Het waterschap probeert op deze manier de water- en natuurdoelstellingen tijdig te realiseren en de kosten te verlagen door gezamenlijke financiering. Cross Border Lease waterschap Brabantse Delta Een van de rechtsvoorgangers van Brabantse Delta, het Hoogheemraadschap van West-Brabant, heeft in het verleden leaseovereenkomsten gesloten voor de zuiveringsinstallaties. De SNB heeft een soortgelijke leaseovereenkomst gesloten voor de slibverbrandingsinstallatie. Het belangrijkste (theoretische) risico met betrekking tot de CBL-overeenkomsten hangt samen met de vraag of alle in de deal opgenomen installaties gedurende de totale looptijd van de overeenkomsten, 19 jaar (HWB) en 21 jaar (SNB), in bedrijf blijven. Wanneer dit niet het geval is, dient de investeerder gecompenseerd te worden voor het door hem gemiste voordeel. De omvang van deze compensatie is afhankelijk van welke installatie het betreft en het tijdstip waarop de overeenkomst wordt beëindigd. Het risico dat installaties vroegtijdig uit de overeenkomst moeten worden gehaald, beschouwt het waterschap met instemming van de accountant als een theoretisch risico. Zodra bekend is dat een installatie buiten bedrijf gesteld wordt, is alsnog een voorziening nodig voor de financiële consequenties. Vooralsnog is hiervan geen sprake. Koopoptie Contractueel is een koopoptie opgenomen waardoor de CBL van Brabantse Delta beëindigt. Het DB heeft op 22 oktober 2013 ingestemd met het uitoefenen van de koopoptie. De eerste koopoptie, voor drie van de vijf trusts dient zich aan in 2015. Voor de resterende twee trusts dient de koopoptie zich aan in 2017. De voorbereidingen voor het uitoefenen van de koopoptie worden nu genomen. Switchtransactie waterschap Brabantse Delta Het risico op de switchtransactie heeft continue de aandacht. Maandelijks vindt er een update plaats door de portfoliomanager over de ontwikkelingen in de portfolio. Daarnaast wordt per kwartaal een risk assessment opgesteld en door een onafhankelijke bank de verwachte kredietontwikkeling berekend. Op basis van deze inzichten vinden er eventueel mutaties plaats in de portfolio, gericht op verdere risicoreductie. Ontwikkeling buffer In de portfolio zijn in 2008 faillissementen en substitutieverliezen opgetreden. Hierdoor is de in de portfolio opgenomen buffer, die bedoeld is om dergelijke verliezen op te vangen, afgenomen. Na twee defaults in 2008 is de buffer nagenoeg constant gebleven. Van de oorspronkelijke buffer resteert op dit moment 64%. Risicobeoordeling Het risico op de switchtransactie wordt continu beoordeeld op basis van een fundamentele risicobeoordeling door een onafhankelijke bank. Deze beoordeling wordt ook gebruikt om de hoogte van de eventuele voorziening te bepalen. Indien de buffer toereikend is om eventuele faillissementen van alle risicovolle bedrijven in de portfolio op te vangen, is er geen aanvullende voorziening nodig. De ontvangen netto premies in 2013 (€ 574.000) zijn aan de reservering toegevoegd. Deze reservering heeft op 30-9-2014 een omvang van € 3,6 miljoen. 31-1231-1231-1230-1230-92010 2011 2012 2013 2014 Aantal risicovolle bedrijven 2 1 1 0 1 Omvang buffer toereikend om faillisseJa Ja Ja Ja Ja ment risicovolle bedrijven op te vangen? Omvang reservering ontvangen 1.386 1.935 2.500 3.033 3.607 nettopremies (x € 1.000) Marktwaarde De marktwaarde van de switchtransactie is op dit moment negatief en alleen van toepassing wanneer de transactie vroegtijdig beëindigd wordt. Vroegtijdige beëindiging is slechts in specifieke contractueel overeengekomen gevallen mogelijk. Op dit moment is er een negatieve marktwaarde als gevolg van de kredietcrisis, met andere woorden: het waterschap dient geld bij te leggen wanneer een andere partij de 16
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
switchtransactie van het waterschap over wil nemen. De marktwaarde bedraagt per 30-9-2014 € 3,3 miljoen negatief. 31-1231-1231-1231-1231-1230-122008 2009 2010 2011 2012 2013 Marktwaarde (x € 1 mln.) -74,2 -33,4 -28,8 -48,5 -23 -7,7
30-92014 -3,3
Gesteld kan worden dat er momenteel geen directe dreiging van faillissementen is binnen de portfolio, waardoor een mogelijke uitstroom van middelen zou kunnen plaatsvinden. De buffer kan op basis van gemiddelde uitgangspunten 7 tot 9 faillissementen nog doorstaan alvorens het waterschap aangesproken wordt op het doen van betalingen. N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) Waterschap Brabantse Delta is voor 22,1% aandeelhouder in N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB). SNB verwerkt zuiveringsslib in een slibverbrandingsinstallatie (SVI). SNB is een naamloze vennootschap, wat inhoudt dat de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in beginsel beperkt is tot hun verplichting om de door hen gehouden aandelen vol te storten. VAMIL lease SNB In 2011 heeft Waterschap Brabantse Delta de bestaande sale-and-lease-back transactie van SNB uit 1995 om fiscale redenen overgenomen samen met drie andere aandeelhouders van SNB van de lessor. Hierbij heeft Waterschap Brabantse Delta voor 28,0% als lessor het eigendom verkregen van de gebouwen en installaties van SNB, maar exclusief terreinen, door vestiging van een opstalrecht. Met betrekking tot de in 1995 afgesloten sale-and-lease-back transactie bestaan contractuele onvoorwaardelijke en voorwaardelijke verplichtingen. De totale contante waarde van de onvoorwaardelijke verplichtingen bedraagt voor Brabantse Delta (o.b.v. 28%) per 31 december 2013 circa € 14,6 miljoen. Deze worden volledig gecompenseerd door rechten van dezelfde omvang. Hiervan vervalt € 1,8 miljoen binnen één jaar, € 7,3 miljoen tussen één en vijf jaar en € 5,5 miljoen na vijf jaar. Bij de overdracht is voor de lease een fiscale eenheid voor de BTW aangegaan tussen SNB en een aantal aandeelhouders om BTW betalingen op de leasetermijnen te vermijden. De belastingdienst heeft met deze eenheid ingestemd. Wanneer de financiële, economische en organisatorische verwevenheid tussen aandeelhouders en SNB wijzigt, is het mogelijk dat de fiscale eenheid opgeheven wordt. Dan herleeft de BTW-plicht op de leasetermijnen. Daarnaast moet bij de beëindiging van de lease in 2017 of 2021 nader bekeken worden hoe om te gaan met de overdracht van de SVI vanuit de aandeelhouders aan SNB gelet op de hiermee gemoeide overdrachtsbelasting. Cross-border-lease (CBL) SNB In 1999 is SNB een CBL transactie aangegaan. De terreinen, gebouwen en installaties zijn verhuurd aan een Amerikaanse investeerder voor een periode van 75 jaar. De investeerder heeft dezelfde activa terugverhuurd aan de vennootschap voor een periode van circa 22 jaar. De vennootschap heeft aan het einde van de termijn van de terughuur de optie om de verhuur af te kopen dan wel om een servicecontract aan te gaan. De voorwaarden en condities van genoemde opties zijn reeds nu vastgelegd en beschreven. In verband met de verplichtingen onder de CBL transactie is er een recht van hypotheek gevestigd op de terreinen. Waterschap Brabantse Delta staat gedeeltelijk garant voor deze transactie. Switch Transaction SNB In 2007 is SNB met een bank een Switch Transaction aangegaan met als doel het kredietrisico op drie leasedepots van SNB te spreiden. Deze transactie bestaat uit de volledige afdekking van het kredietrisico op deze depots met een omvang van € 270 miljoen waarbij gelijktijdig een kredietrisico op een portfolio van circa 117 bedrijven is overgenomen met een totale omvang van € 270 miljoen. De looptijd van de Switch Transaction is 10 jaar, zodat de ruiltransactie afloopt in september 2017. De portfolio is een dynamische portfolio waarbij het onder voorwaarden mogelijk is bedrijven om te wisselen. De portfolio wordt daartoe actief beheerd door een gerenommeerde portfoliomanager. Het kredietrisico van de SNB op de leasedepots is daarmee omgezet in een kredietrisico op een gediversifieerde portfolio. Bij beëindiging van de Switch Transaction op de vastgelegde einddatum zijn partijen over en weer geen beëindigingsvergoeding verschuldigd. Per 31 december 2012 bedroeg de beëindigingsvergoeding volgens opgave van de bank € 63,1 miljoen. Op basis van de meest recente cijfers bedraagt de vergoeding per 30 september 2013 € 37 miljoen. Uitsluitend een voortijdige beëindiging van de Switch Transaction leidt tot het betalen van een vergoeding door SNB aan de bank. Voortijdige beëindiging door SNB of de bank is slechts in specifiek uitzonderlijke contractueel overeengekomen gevallen mogelijk. De belangrijkste voorwaarde van de bank is dat de verhouding tussen het totaal van eigen vermogen en achtergestelde schuld ten opzichte van het balanstotaal van de vennootschap minimaal 75% dient te zijn 17
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
(solvabiliteitsratio). SNB voldoet aan de genoemde solvabiliteitsratio; de ratio bedraagt 88,3% per 30 juni 2014. SNB, noch haar aandeelhouders, zijn gehouden om gedurende de looptijd van de transactie bijstortingen te doen dan wel anderszins zekerheden aan de bank te verstrekken. In de loop van de jaren zijn binnen de portfolio zes faillissementen opgetreden, waardoor de ingebouwde faillissementsbuffer per 30 juni 2014 zodanig is afgenomen dat de resterende buffer 31,94% bedraagt van de oorspronkelijke buffer. Ondanks deze afname heeft SNB er alle vertrouwen in dat, uitzonderlijk negatieve macro-economische ontwikkelingen van grote ongekende omvang daargelaten, SNB niet wordt geconfronteerd met een verplichting tot uitkeringen onder de Switch Transaction. Dit vertrouwen is gebaseerd op diverse onafhankelijke risicobeoordelingen, de beheerresultaten van de portfoliomanager in de afgelopen jaren, de afspraak met de bank over de gewijzigde richtlijn en de ontwikkeling van de waarde van de Switch Transaction. Afspraak met nieuwe aandeelhouders SNB De oorspronkelijke aandeelhouders, waaronder ook Waterschap Brabantse Delta, hebben de aandeelhouders die na 1 januari 2009 aandeelhouder in SNB zijn geworden, gevrijwaard van enige aansprakelijkheid en schade inzake alle fiscale en financiële transacties die SNB vóór toetreding van de desbetreffende aandeelhouder is aangegaan, waaronder de genoemde leases en de Switch Transaction. Onderbezetting SVI SNB Momenteel is circa 97% van de SVI bezet. De bezettingsgraad komt in de komende jaren mogelijk onder druk te staan door innovaties op de rioolwaterzuiveringsinstallaties en het aflopen van een slibverwerkingscontract. Een onderbezetting van de SVI leidt tot hogere verwerkingskosten voor de aandeelhouders. SNB is in overleg met markpartijen en de aandeelhouders om een volledige bezetting van de SVI voor langere tijd veilig te stellen. Gevolgen brand bij chemische fabriek Moerdijk Het waterschap is geconfronteerd met hoge kosten als gevolg van de brand bij een chemisch verpakkingsbedrijf te Moerdijk. De kosten en ontvangen bijdragen van het ministerie van I&M zijn verwerkt in de jaarrekening 2011. Het volledige voorstel van het dagelijks bestuur met betrekking tot dekking van de schade is opgenomen in de begroting 2012. Nadat voor de meeste betrokken overheden in rechte is komen vast te staan dat de geleden schade verhaald kan worden op de failliete boedel van Chemie Pack Nederland B.V. en de andere nog bestaande bedrijfsonderdelen van Chemie Pack, is de keuze gemaakt om tot een schikking te komen. Immers indien elke overheid zijn schade daadwerkelijk zou gaan verhalen, dan zouden deze bedrijfsonderdelen failliet gaan en dan zou er nauwelijks tot niets van een schadevergoeding meer mogelijk zijn. De gezamenlijk opererende overheden hebben derhalve een schikking getroffen die een waarde kent van € 4,2 miljoen. Via een verdeelsleutel zal een nog nader te bepalen bedrag hiervan ten goede komen van het waterschap. Met de schikking zijn alle procedures tegen Chemie Pack beëindigd. De vorderingen op de failliete boedel van Chemie Pack Nederland B.V. blijven bestaan. Eventuele opbrengsten uit de failliete boedel zullen blijken na afwikkeling van het faillissement. Energiebelasting Vanaf 2007 wordt bij het waterschap gebruik gemaakt van zogenaamde complexbepaling, waardoor de energiebelasting op levering van elektriciteit lager wordt. Het elektriciteitsverbruik van de verschillende aansluitingen behorende tot één systeem wordt dan bij elkaar opgeteld, waardoor de energiebelastingstaffel doorloopt en er een lager belastingtarief van toepassing is. De belastingdienst betaalt de te veel betaalde energiebelasting achteraf terug via de elektriciteitsleverancier. De belastingdienst heeft de teruggave over 2011 en 2012 nog niet terugbetaald en is van mening dat diverse aansluitingen van het waterschap niet onder deze complexbepaling vallen. De teruggave energiebelasting over 2011 en opvolgende jaren zal hierdoor waarschijnlijk lager zijn. Daarnaast is het mogelijk dat de te veel teruggegeven energiebelasting over voorgaande jaren (vóór 2011) door de Belastingdienst teruggevorderd gaat worden. Dit is echter niet waarschijnlijk. Bij de waterschappen Aa & Maas en De Dommel speelt op dit moment hetzelfde en op termijn waarschijnlijk bij alle Nederlandse waterschappen, zodat mogelijk landelijke actie nodig is om tegen het standpunt van de belastingdienst in beroep te gaan. Verzakking tuin in Steenbergen Een inwoner van Steenbergen is van oordeel dat de beschoeiing langs zijn tuin ondeugdelijk is. Zijn tuin verzakt daardoor. Hij is van oordeel dat het waterschap aansprakelijk is voor het verzakken van de tuin. De rechtbank heeft de inwoner in het gelijk gesteld. Naar het oordeel van het waterschap heeft de rechtbank een principieel onjuist oordeel gegeven. Het waterschap is in hoger beroep gegaan tegen het vonnis van de rechtbank. De zaak is momenteel in behandeling bij het gerechtshof in Den Bosch. Het hof heeft nog geen uitspraak gedaan. Uitbreiding afvalstoffenheffing Per 1 april 2014 is de afvalstoffenbelasting weer ingevoerd voor stortafval. De beoogde opbrengst van de belasting is € 100 miljoen per jaar. Omdat dit bedrag niet gehaald gaat worden in de huidige vorm, heeft de staatssecretaris van Financiën voorgesteld om ook afvalstoffenbelasting te heffen over afval dat wordt 18
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
aangeboden voor verbranding. Als reactie hierop, is er in oktober 2014 een nota van wijziging opgesteld om fabrieken die uitsluitend zuiveringsslib verbranden niet te laten vallen onder de afvalstoffenheffing ( mono verbranding). Behandeling moet nog plaatsvinden door de Tweede en Eerste Kamer. Indien de Tweede en Eerste Kamer instemmen met dit gewijzigde voorstel, zijn er geen financiële gevolgen voor het Waterschap. Pensioenpremies en CAO Op basis van het recent gesloten pensioenakkoord is duidelijk geworden dat de pensioenpremies voor 2015 zullen dalen. Deze premies kennen een werkgeversdeel en een werknemersdeel. Daar waar het werkgeversdeel daalt levert dat een voordeel voor de begroting. Daar staat tegenover dat er nog steeds geen nieuwe cao is afgesloten voor 2014 en verder. Bij de verdere besprekingen zal ongetwijfeld het voordeel voor de werknemers ten aanzien van de pensioenpremies worden betrokken. Het blijft dus voorlopig ongewis hoe dit in totaliteit voor de begroting 2015 zal uitpakken. Om die reden is er in deze begroting nog geen aanpassing doorgevoerd vanuit het pensioenakkoord. Dit zal in de managementletters worden gerapporteerd nadat er een nieuwe cao is afgesloten. § 1.6.2 Aandachtspunten Provinciale financiering De Brabantse waterschappen hebben voor de periode tot en met 2015 afspraken gemaakt met de Provincie over de realisatie van waterdoelen en gezamenlijke financiering, vastgelegd in de Tweede Bestuursovereenkomst (BO2). Ondanks enkele tegenslagen (zoals de discussie over de herijking van de EHS) is de inzet om voor eind 2015 de afgesproken doelen te realiseren. Het afgelopen jaar zijn de provincie en de waterschappen gestart met de voorbereiding van een nieuw Provinciaal Waterplan en nieuwe waterbeheerplannen voor de periode na 2015. Daarnaast heeft de provincie het Groenontwikkelfonds Brabant (GOB) ingesteld. Via het fonds stelt de provincie € 240 miljoen beschikbaar voor realisatie van de integrale provinciale natuur- en landschapsvisie 2012-2022 ‘Brabant: Uitnodigend Groen’. De middelen zijn met name bedoeld voor realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en ecologische verbindingszones (evz’s). De Brabantse Manifestpartners hebben daarbij een bod aan de provincie gedaan en leveren een bijdrage aan de realisatie van de EHS voor een totale waarde van € 160 miljoen. De insteek van het fonds is om de provinciale bijdrage te verlagen door combinatie van functies en koppeling met privaat geld van initiatiefnemers in het gebied. Hiermee wordt de doelrealisatie afhankelijker van initiatieven uit de streek. Aangezien het fonds primair is bedoeld voor natuurdoelen en niet voor waterdoelen, is het fonds voor de waterschappen met name van belang voor de cofinanciering van evz’s en voor de financiering van integrale gebiedsgerichte projecten waar de waterschapsdoelen deel van uitmaken. Gemeenschappelijke regeling Muskusrattenbestrijding Noord-Brabant Begroting 2015 Het waterschap Brabantse Delta is uitvoerder van de gemeenschappelijke regeling muskusrattenbestrijding Noord-Brabant. In de regeling is bepaald dat de benodigde posten voor de lasten en baten worden opgenomen in de begroting van waterschap Brabantse Delta. De begroting muskusrattenbestrijding 2015 is verantwoord bij het ondersteunende programma Muskusrattenbestrijding. De netto kosten zijn voor 2015 geraamd op € 2.241.000, dit resulteert in een bijdrage van € 747.000 per waterschap. Door de besturen van de waterschappen De Dommel en Aa en Maas is ingestemd met de Begroting 2015 Muskusrattenbestrijding. Zie bijlage VII van de Begroting 2015. Vastleggen bestuurlijke afspraken onderzoek 109A Waterschapswet In het algemeen bestuur van 15 oktober jl. zijn afspraken vastgelegd tussen het dagelijks bestuur en algemeen bestuur ten aanzien van het uitvoeren van zogenaamde 109A-onderzoeken. Voor 2015 zal de onderzoekskeuze apart van de begroting aan het algemeen bestuur worden gemeld. Verbonden partijen Sinds het voorjaar van 2013 wordt een optimaliseringstraject ten aanzien van de verbonden partijen uitgevoerd. Leidend daarbij is het toepasselijke wettelijke kader en de hieruit voortvloeiende rollen (taken, bevoegdheden, verantwoordelijkheden) van algemeen bestuur, dagelijks bestuur en de individuele leden van het dagelijks bestuur, inclusief de ambtelijke ondersteuning hiervan. Doel van het traject is de rust en voorspelbaarheid op het gebied van de verbonden partijen te optimaliseren door nadere verbetering van informatievoorziening, procesinrichting en kaderstelling. De implementatie hiervan zal voor het grootste deel nog in 2014 en in het eerste kwartaal van 2015 plaatsvinden. In september 2014 heeft de rekenkamercommissie haar onderzoek naar verbonden partijen gepresenteerd. Het dagelijks bestuur heeft daarbij aangegeven het algemeen bestuur nog te zullen informeren hoe specifiek wordt omgegaan met de aanbevelingen van de rekenkamercommissie. In ieder geval worden meerdere aanbevelingen meegenomen in het optimaliseringstraject. Aanbevelingen vanuit 19
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
het optimaliseringstraject en het rapport van de rekenkamercommissie zullen leiden tot nadere optimalisering van de overzichten van de verbonden partijen in hoofdstuk 5 van volgende begrotingen. § 1.6.3 Wijzigingen in de begrotingsopzet Wijziging in beleids- en beheerproces (BBP) structuur De Unie van Waterschappen heeft de BBP-afspraken in beheer die de basis vormt voor de bedrijfsvergelijkingen van de waterschappen. Met ingang van 2015 is deze systematiek gewijzigd. De wijzigingen betreffen de producten die betrekking hebben op vergunningverlening, toezicht, handhaving en de beheersing van lozingen. De wijzigingen waren noodzakelijk gegeven de veranderde regelgeving in de Waterwet en de Wabo (Wet Administratieve Bepalingen Omgevingsrecht). Als gevolg van de wijziging in de BBP-structuur zijn de volgende programma’s gewijzigd: “6001 Vergunningverlening Keur” en “6501 Beheersen van Lozingen” wordt “6000 Regulering” “6002 Handhaving Keur” en “6502 WVO” wordt “6500 Toezicht en Handhaving” Vanwege de gewijzigde productstructuur was het tevens noodzakelijk de verdeelsleutel van de beheerproducten naar de taken aan te passen. Dit is zodanig gedaan dat er ten opzichte van de oude situatie geen (significant) andere verdeling van de kosten over de taken ontstaat. Besluit: Het AB besluit in te stemmen met de nieuwe verdeelsleutel van de beheerproducten naar de taken voor de programma’s “Regulering” en “Toezicht en Handhaving” conform bijlage IV van de Begroting 2015. Wijziging budgethoudersstructuur en betere aansluiting huisvestingskosten bij BBP-structuur De budgethouderstructuur is per 2015 aangepast naar aanleiding van de uitwerking van het assetmanagement bij Brabantse Delta zoals verwoord in het beleidsvoornemen (zie afbeelding). De systematiek is verder uitgewerkt door de assetmanagers en service providers middels het verdiepend onderzoek onderhoud. Tevens heeft er een overheveling van de decentrale huisvestingskosten plaatsgevonden van Watersystemen en Zuiveringsbeheer naar het ondersteunend product Huisvesting, waardoor er een betere aansluiting op de BBP-structuur ontstaat. Gevolg hiervan is dat deze lasten, die voorheen rechtstreeks op de programma’s van zuiveringsbeheer en watersystemen drukten, nu door middel van de verdeelsleutel "directe uren" over alle primaire programma's verdeeld worden.
Afbeelding 1: uitwerking assetmanagement conform beleidsvoornemen
Gefaseerd activeren van investeringsprojecten De functionaliteit van GAS ondersteunt niet dat een project gefaseerd in gebruik wordt genomen. Hierdoor is de Kadernota 2015-2025 de ongewenste situatie ontstaan dat het project ‘renovatie negen rioolwaterzuiveringen’ is begroot op basis van één realisatiedatum. In de Begroting 2015 is dit gecorrigeerd. Het verloop van de afschrijvingen sluit nu beter aan bij de levensduur van de investeringen en de kans op financiële afwijkingen is verkleind. Met ingang van 2015 worden grote projecten binnen GAS uitgesplitst en gefaseerd geactiveerd op basis van de volgende criteria: 1. Het investeringsbedrag is minimaal € 5 miljoen; 2. Het project loopt langer dan een jaar en wordt in één keer in de markt gezet; 3. Faseren is mogelijk op basis van logische criteria zoals tijd, locaties of herkenbare afgeronde projectonderdelen.
20
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
§ 1.7 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is het vermogen van het waterschap om financiële tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat de normale bedrijfsvoering wordt aangetast. Door aandacht te hebben voor het weerstandsvermogen kan voorkomen worden dat grote financiële tegenvallers, die niet opgevangen kunnen worden, zich direct vertalen in extra tariefstijgingen. Het is van belang dat inzicht bestaat in de risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of verzekeringen zijn afgesloten. Dit om te beoordelen of de omvang van de weerstandcapaciteit voldoende is. Waterschap Brabantse Delta is continue in ontwikkeling evenals haar omgeving. Zowel bestuurlijk als ambtelijk wordt grote waarde gehecht aan een goede invulling van risicomanagement. Er gebeurt al veel op dit terrein, in projecten, in processen, bij het beoordelen van de risico's ten behoeve van het weerstandsvermogen, etc. In 2014 heeft een risicoanalyse (inventarisatie en kwantificeren van de risico’s) plaatsgevonden om te beoordelen of de omvang van reserves voldoende is. Uit het rapport is gebleken dat het weerstandsvermogen vooralsnog ‘ruim voldoende’ is maar dat het de komende jaren daalt naar een ‘voldoende’ niveau in 2024. Ook is in 2014 invulling gegeven aan een nulmeting om te zien waar de organisatie staat en wat logische vervolgstappen zijn in de doorontwikkeling. Daarnaast worden voor eind 2014 de relatie van de (rest)risico's met de verzekeringen nader beoordeeld en de risico's bij de verbonden partijen in relatie tot het daar al dan niet aanwezige weerstandsvermogen. Op basis van deze acties worden de prioriteiten bepaald ten aanzien van de verdere doorontwikkeling van risicomanagement in 2015. Algemene reserves/calamiteitenreserves Het waterschap hanteert per taak een algemene/calamiteitenreserve. De norm voor het weerstandsvermogen (1,2 x omvang bekende risico’s) is steeds beschikbaar als algemene bufferruimte voor calamiteiten/risico’s. Norm algemene reserve/calamiteitenreserve: Taak (bedragen x € 1.000) Watersysteembeheer
Eind 2014 2.700
Eind 2015 2.700
Eind 2016 2.712
Eind 2017 2.676
Eind 2018 2.640
Eind 2019 2.676
Eind 2020 2.676
Eind 2021 2.580
Eind 2022 2.652
Eind 2023 2.628
Eind 2024 2.640
Zuiveringsbeheer
3.768
3.792
3.744
3.780
3.840
3.864
3.912
3.888
3.888
3.888
3.960
Het verloop van de weerstandscapaciteit is als volgt: Verloop weerstandscapaciteit 2014 (bedragen x € 1.000)
1-1-2015
31-12-2015
Algemene/calamiteitenreserve Watersysteembeheer
1.843
1.843
Algemene/calamiteitenreserve Zuiveringsbeheer
2.935
2.935
Algemene reserve/wachtgeld Watersysteembeheer
857
857
Algemene reserve/wachtgeld Zuiveringsbeheer
857
857
Totaal algemene/calamiteitenreserve
6.492
6.492
Egalisatiereserve Watersysteembeheer
4.875
4.616
Egalisatiereserve Zuiveringsbeheer
8.249
8.249
Totaal egalisatiereserve
13.124
12.865
Totaal beschikbare weerstandscapaciteit
19.616
19.357
Landelijk wordt een weerstandsvermogen tussen 1 en 1,4 als ruim voldoende beschouwd. Aan die norm blijft het waterschap voldoen. De risico’s zijn uitgesplitst naar Watersysteembeheer en Zuiveringsbeheer omdat de kosten grotendeels direct samenhangen met de taken en ook de reserves aan de taken gekoppeld zijn. Het weerstandsvermogen voor 2014 bedraagt:
Watersysteembeheer (bedragen x € 1.000)
Kadernota 2015
Begroting 2015
Weerstandscapaciteit
6.977
7.316
Risico omvang
2.246
2.246
3,11
3,26
Weerstandsvermogen
21
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Zuiveringsbeheer (bedragen x € 1.000)
Kadernota 2015
Weerstandscapaciteit Risico omvang Weerstandsvermogen
Begroting 2015
10.656
12.041
3.163
3.163
3,37
3,81
Het weerstandsvermogen is beoordeeld op basis van het beoordelingsmodel van de Universiteit Twente. Daaruit komt dat het weerstandsvermogen van Waterschap Brabantse Delta in 2015 ‘ruim voldoende’ is. § 1.8 EMU-saldo Naar aanleiding van de Europese schuldencrisis en het slechte economische klimaat zijn op Europees niveau afspraken gemaakt over de reductie van het begrotingstekort en de staatsschuld. Kern van de afspraken is dat EU-lidstaten een begrotingstekort van maximaal 3% van het bruto binnenlands product (bbp) mogen hebben en een maximale overheidsschuld van 60% van het bbp. De wet HOF maakt decentrale overheden medeverantwoordelijk voor het terugdringen van het Nederlandse begrotingstekort en is sinds 2014 van kracht. Het EMU-saldo van alle decentrale overheden tezamen mag in 2015 maximaal -0,5% van het bruto binnenlands product (bbp) bedragen. Het IPO, de VNG en de UvW zijn onderling een verdeling van deze tekortnorm overeengekomen, namelijk -0,34% bbp voor de gezamenlijke gemeenten, -0,10% bbp voor de gezamenlijke provincies en -0,06% bbp voor de gezamenlijke waterschappen. De aandelen van de waterschappen en provincies zijn hiermee 0,01% lager dan in 2014. De gemeenten hebben 0,02% extra, incidentele ruimte gekregen in 2015 in verband met de drie aanstaande decentralisaties in het sociale domein. Om de afzonderlijke waterschappen een beeld te geven wat de afgesproken tekortnorm voor hen betekent, heeft de Unie van Waterschappen individuele EMU-referentiewaarden gepubliceerd. Deze waarde betreft geen norm, maar een indicatie van het aandeel dat het waterschap op basis van zijn begrotingstotaal in de gezamenlijke tekortnorm van de waterschappen heeft. De waarden zijn voornamelijk bedoeld om het eigen EMU-saldo te monitoren en te beheersen. Voor 2015 bedraagt de EMU-referentiewaarde voor het waterschap € 17.901.000 Het EMU-saldo (de feitelijke kasstroom) op basis van de Begroting 2015 is voor waterschap Brabantse Delta als volgt: Berekening EMU saldo vanuit exploitatiesaldo (bedragen x € 1.000) EMU-Exploitatiesaldo Begroting 2014 1)
2015 259
Invloed investeringen (Staat van Activa / IP): -/-
Bruto Investeringsuitgaven MVA en IMVA
+
Investeringssubsidies MVA en IMVA
44.581
Afschrijvingen
26.736
+
-/- 92.184
Invloed voorzieningen (Staat van Reserves en Voorzieningen): -/-
Betalingen rechtstreeks uit voorzieningen EMU saldo Begroting 2015
-/- 20.917
Referentiewaarde WBD 2015
-/- 17.901
Verschil (+ is positief, -/- is negatief) 1)
-/- 309
-/- 3.016
Betreft de onttrekking algemene reserve Watersysteembeheer
Als gevolg van de hoge investeringsuitgaven komt het waterschap voor 2015 uit op een negatief EMUsaldo van € 21 miljoen. Dit is hoger dan de EMU-referentiewaarde, maar volgens de Macro Economische Verkenning 2015 van het Centraal Planbureau neemt het totale overheidstekort in 2015 af tot 2,2% bbp. Dit is dus onder de maximaal toegestane grens van 3%. Voor het kabinet is er geen reden om in te zoomen op individuele overheden, zolang de overheden gezamenlijk de vastgestelde norm niet overschrijden. In het financieel akkoord van januari 2013 is opgenomen dat sancties als gevolg van overschrijding van de tekortnorm gedurende deze kabinetsperiode niet worden toegepast. Conform het wetsvoorstel kan een boete uit Europa wel doorberekend worden aan de decentrale overheden. De bruto-investeringsuitgaven zijn gebaseerd op volledige uitputting van het investeringsplafond. De ervaring leert dat 100% uitputting niet gehaald wordt, echter dit wordt vooralsnog niet in bovenstaande tabel verwerkt. Indien bijvoorbeeld rekening wordt gehouden met 90% realisatie komt het EMU saldo van de begroting uit op € 16,9 miljoen en valt hiermee binnen de referentiewaarde.
22
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
§ 1.9 Bijlagen Voorgenomen investeringen Op het moment dat investeringsprojecten worden opgeleverd, ontstaan kapitaallasten die in de begroting/meerjarenraming tot uitdrukking komen. Kapitaallasten bestaan uit afschrijvings- en rentekosten. Zie bijlage I voor de totale investeringsvolumes en de bijbehorende lasten van projecten. Doelrealisatie waterbeheerplan Het waterschap heeft binnen de financiële kaders een pakket van projecten samengesteld dat zo goed mogelijk tegemoet komt aan de afspraken met diverse partijen. Met de Begroting 2015 wordt grotendeels voldaan aan (de maatregelen uit) het waterbeheerplan voor 2010-2015. De verwachte voortgang van de maatregelen in 2015 is in bijlage II opgenomen. Uitvoeringsinformatie In de bijlagen III tot en met VII is de volgende uitvoeringsinformatie terug te vinden: De staat van reserves en voorzieningen (bijlage III); De BBP-productenlijsten met de raming van de netto-kosten naar beleids- en beheerproducten en de toerekening van de netto-kosten aan de taken (bijlage IV); De gecomprimeerde staat van activa (bijlage V); De gecomprimeerde staat van geldleningen (bijlage VI); De principes waarmee de kosten en opbrengsten aan de beheerproducten zijn toegerekend (bijlage VII). Begroting 2015 Muskusrattenbestrijding In Bijlage VIII is de Begroting 2015 van de gemeenschappelijke regeling Muskusrattenbestrijding NoordBrabant opgenomen.
23
Nota Financieel Beheer | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Hoofdstuk 2: Programmaplannen § 2.1 Totaal netto lasten en dekkingsmiddelen per programma Het resultaat van de Begroting 2015 is € 259.000 negatief. Dit is een positief verschil ten opzichte van de Kadernota 2015-2025 van € 594.000, waar een negatief resultaat geraamd was van € 853.000 miljoen. Programma (b edragen x € 1000)
Netto lasten 1000 - Planvorming 2000 - Waterkeringen 3000 - Watersystemen
Rekening 2013
Begroting 2014
Kadernota 2015
Afwijking B'2015 t.o.v. KN'2015
Begroting 2015
4.862 4.924 27.522
5.327 5.618 30.104
5.250 7.369 29.716
5.209 7.990 28.912
+41 -621 +804
51.554 2.661
51.992 2.330
51.856 2.139 3.967
53.135 2.208 3.900
-1.279 -69 +67
2.071 1.518
2.334 2.011
-
-
-
1.973 2.810 6.598 3.555 -2.029
1.661 3.317 5.777 3.812 -1.386
5.776 5.787 3.671 -1.339
5.849 5.865 4.342 -1.528
-72 -78 -671 +189
Totaal netto lasten
108.020
112.897
114.191
115.880
-1.689
Dekkingsmiddelen Bijdrage provincie
-1.449
-1.410
-1.311
-1.346
+35
-30.080 -4.520 -14.334 -42 -388
-30.898 -5.599 -15.242 -104 -392
-31.894 -5.779 -15.733 -107 -396
-31.778 -5.758 -15.676 -107 -396
-116 -21 -57 -0 -1
4000 - Zuiveringstechnische werken 5000 - Vaarwegen en havens 6000 - Regulering 6001 - Vergunningverlening 6002 - Handhaven keur 6500 - Handhaving 6501 - Beheersing van lozingen 6502 - Handhaving WVO 7000 - Heffing en invordering 8000 - Bestuur en communicatie 9000 - Overige dekkingsmiddelen
Opbrengst waterschapsbelastingen Omslag watersysteem gebouwd Omslag watersysteem ongebouwd Omslag watersysteem ingezetenen Omslag watersysteem natuurterrein Omslag verontreiningsheffing Omslag zuivering bedrijven
-19.309
-19.238
-17.416
-19.849
+2.434
Omslag zuivering huishoudens Omslag zuivering overig
-40.860 -7
-39.829 -
-40.702 -
-40.712 -
+11 -
-110.989
-112.711
-113.339
-115.622
+2.283
+2.969
-186
-853
-259
+594
Totaal dekking Inschattting resultaat Afwijking t.o.v. kadernota
+594 (+ = voordelig / - = nadelig)
24
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
§ 2.2 Programmaplannen De programmaplannen bevatten het te realiseren beleid van het waterschap voor het begrotingsjaar 2015. Het biedt inzicht in de doelstellingen per programma, de beoogde effecten en de wijze waarop gestreefd wordt die effecten te bereiken. Per programma worden tevens de begrote netto lasten en prestatie indicatoren weergegeven. De belangrijkste financiële afwijkingen ten opzichte van Jaarplan 2014 en Kadernota 2015-2025 worden inhoudelijk kort toegelicht. Bij de Kadernota zijn geen prestatieindicatoren gedefinieerd, in de tabellen is deze kolom daarom ook niet ingevuld.
Programma 1000 – Planvorming Programmabeheerder: A. Meuleman Doelstelling programma Het programma planvorming voorziet in eenduidige beleidskaders en strategieën, waarbinnen overige programma's hun taken tot stand brengen. Het werkveld is breed en omvat alle thema's waar het waterschap aan werkt. Tot de activiteiten behoren het opstellen van het waterbeheerplan, beleidslijnen voor beheer en vergunningverlening, in overleg met andere partijen strategische vraagstukken op het gebied van waterbeheer oplossen en waarborgen dat het waterschap de Europese richtlijnen, landelijke wetten en afspraken naleeft. Dit programma omvat eveneens relatiemanagement gericht op de positionering van het waterschap als samenwerkingspartner. Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Zoetwatervoorziening
Europese verplichtingen
Deltaprogramma
Samenwerking Vlaanderen
25
Doelstelling: Het maken van uniforme afspraken over het serviceniveau in de zoetwatervoorziening voor peil gestuurd en vrij afwaterend gebied binnen Brabantse Delta. Plan van aanpak: Uitwerken resultaat uit pilot Rietkreek (uitvoeren kosten-baten analyse, bepalen serviceniveau en communicatie op verwachtingenmanagement). Het leveren van een bijdrage leveren aan het uitwerken van de ‘altijd-goed-maatregel’ zoetwatervoorziening Roode Vaart (uitgevoerd door gemeente Moerdijk). Starten met nadere uitwerking van de Uitvoeringsprogramma’s (DP) hoge zandgronden en Zuidwestelijke Delta op lokaal niveau (pilots). Doelstelling: Voldoen aan de Europese rapportageverplichtingen. Plan van aanpak: Het afronden van de OverstromingsRisicoBeheerPlannen (ORBP) zodat deze begin 2015 de inspraak in kunnen. Het vaststellen van Ontwerpdoelen en maatregelen als bijdrage aan de concept stroomgebiedsbeheerplannen voor Maas en Schelde (Kaderrichtlijn Water). Het uitwerken van de watercondities voor het Natura 2000 gebied Markiezaatsmeer. Doelstelling en beoogde effecten: Vaststellen voorkeursstrategie (zoetwater en veiligheid) om te anticiperen op de klimaatsveranderingen. Plan van aanpak: De nationale en regionale voorkeursstrategie vertalen naar een integrale strategie voor Brabantse Delta en deze opnemen in het ontwerp Waterbeheerplan. Doelstelling: De grensoverschrijdende samenwerking met Vlaamse en Nederlandse partners nader uitbouwen en versterken. Plan van aanpak: Het afronden van een verkenning naar de haalbaarheid van een nieuw projectvoorstel voor Interreg V (grensregio VlaanderenNederland, 2015-2020). Het afsluiten van een bestuurlijke samenwerkingsovereenkomst over de uitwerking van de stroomgebiedvisie voor de Kleine Aa/Molenbeek Met de Vlaamse Milieumaatschappij, via het regionaal Bestuurlijk Overleg Maas, afspraken maken over doelen en maatregelen in de grensbeken (de grensoverschrijdende KRW waterlichamen). Een strategienota maken om het calamiteitenhandboek in de grensregio te herzien. Uitvoering van het Life+ project voor het Markdal, indien Europese subsidie wordt toegekend.
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Waterbeheerplan
Flexibel peilbeheer
Verminderen regeldruk
Stedelijk waterbeheer
Monitoringsstrategie
Regie op relaties
26
Doelstelling en beoogde effecten: Een ontwerp-waterbeheerplan dat bestuurlijk vrijgegeven kan worden voor inspraak in 2015. In het plan wordt aangegeven hoe het watersysteem op orde wordt gebracht en gehouden en hoe het waterschap blijft anticiperen op klimaatveranderingen. Plan van aanpak: Het concept Waterbeheerplan gaat in 2014 de inspraak in. In 2015 zal het waterbeheerplan worden vastgesteld door het algemeen bestuur van het waterschap, waarbij de inspraak wordt opgenomen. Het opstellen van onder meer een doelrealisatiekaart met de gerealiseerde doelen en de resterende opgave. Met de provincie verkennen welke afspraken worden gemaakt voor de 3e bestuursovereenkomst. Tevens wordt gekeken naar meekoppelkansen ten aanzien van het groenontwikkelfonds. Doelstelling: Ontwikkeling van het instrument flexibel peilbeheer. Plan van aanpak: Het bepalen van de gebieden waar flexibel peilbeheer een toegevoegde waarde heeft. Op basis van knelpunten uit de verkeerstoren verkennen of er een eerste proefproject uitgevoerd kan worden. Doelstelling: Stroomlijnen van het proces voor het actueel houden van legger en beheerregister. Plan van aanpak: Het beperken van de doorlooptijd actualiseren legger en beheerregister op basis van vergunningen en projectplannen. Het terugdringen van de regels over categorie C waterlopen (implementatie via herziening Keur in 2015). Meer inzet op communicatie en bewustwording bij burgers, onder andere via het nieuwe handhavingsbeleid. Doelstelling en beoogde effecten: Geactualiseerd strategisch en operationeel beleid voor stedelijk water. Voor alle gemeenten vastgestelde functies en ambities voor stedelijke wateren vastleggen. Dit geeft een betere basis voor een meer gerichte aanpak voor knelpunten als blauwalgen, botulisme, vissterfte en mogelijke meekoppelkansen. Plan van aanpak Het gezamenlijk met gemeenten uitwerken van de Visie Impuls Stedelijk Water tot (gezamenlijk) strategisch en operationeel beleid stedelijk water. Op basis van de Brabantse ‘keuzeklapper stedelijk water’ functies, streefbeelden en ambities voor stedelijk water vastleggen. Nagaan in hoeverre stakeholders/omwonenden een actieve rol kunnen spelen in het beheer van het stedelijk water (zelfzorg en participatie). Doelstelling: Geactualiseerde monitoringsstrategie, gericht op zowel toestand- en trendmonitoring als op projectmonitoring en monitoring van maatregel-effect relaties. Plan van aanpak: Vormgeving van de monitoringsstrategie wordt als onderdeel van het waterbeheerplan uitgewerkt. Er wordt kritisch gekeken naar de meerwaarde van eigen onderzoek i.r.t. en in samenhang met onderzoek door derden (kennisinstituten, andere waterschappen, Stowa). Doelstelling en beoogde effecten: Het creëren van overzicht en voeren van regie over contacten (relatielijnen) met de belangrijkste stakeholders om effectiever de ambities van stakeholders met die van het waterschap te verbinden (het van buiten naar binnen denken en werken versterken). Plan van aanpak: Het in kaart brengen van de ambities van het waterschap ten aanzien van de geselecteerde stakeholders. Het in kaart brengen van de ambities van de stakeholders. Het in kaart brengen van de contacten (relatielijnen) van operationeel tot strategisch niveau met de geselecteerde stakeholders. Het in kaart brengen van gezamenlijke ambities en opstellen van een samenhangende strategie. Het inrichten van het accountmanagement (rol en positie account-
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
manager, werkzaamheden, benodigde ondersteunende faciliteiten). Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Samenwerking in ruimtelijke ordening
Versterken innovatiekracht
Grondwaterbeleid
Regionale werkeenheden
Doelstelling: Het opstellen van gezamenlijke plannen met de streek op het gebied van ruimtelijke ordening. Plan van aanpak: Invulling geven aan: RO-visie West Brabant 2030. RO-visie Hart van Brabant. Krekenvisie/Waterpoort. Afronding bekenvisie als uitwerking van de RO-visie voor West-Brabant. Doelstelling: Stimulering van toepassing van verrijkende innovaties binnen het waterschap. Plan van aanpak: In 2015 wordt de innovatie-agenda opgesteld voor de verreikende innovaties, waarbij ingegaan wordt op planning en financiering van activiteiten. Doelstelling: Actualisatie van het grondwaterbeleid. Plan van aanpak: Het bestuurlijk vaststellen van het door de provincie geaccordeerde grondwaterbeleid, met daaraan gekoppeld herziening van het grondwatermeetnet en vergunningen. Het waterschap streeft naar een zo spoedig mogelijke afhandeling van het onderzoek naar de effecten van beregening van grondwater. Doelstelling: Regionaal en landelijk bijdragen aan succes van de werkeenheden. Plan van aanpak: In 2013 is de deelname van Waterschap Brabantse Delta gegroeid naar betrokkenheid bij ongeveer 45 gezamenlijke processen in de vier werkeenheden. De verwachting is dat in 2014 het ongeveer om eenzelfde aantal zal gaan. Waterschap Brabantse Delta zet vanuit een positieve insteek vol in op de samenwerking in de waterketen. Directe besparingen zullen daarbij met name komen uit de heroverweging (die alleen maar kan bestaan door de bestaande goede relaties en onderling vertrouwen).
Prestatie indicatoren DB nota’s die met geen of kleine wijzigingen worden goedgekeurd (%) Aantal bestuurlijk overleggen met gemeenten
Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
90%
>80%
-
>80%
-
-
-
21
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
4.862
5.327
5.250
5.209
Ten opzichte van de kadernota zijn de kosten € 41 lager als gevolg een voordeel op kapitaalslasten vanwege vertraging van het project watersysteemtoets. Ten opzichte van jaarplan 2014 zijn de kosten € 118 lager doordat projecten in 2014 voor het laatste jaar kapitaallasten hebben. Conclusie Het jaar 2015 staat in het teken van het implementeren van veel nieuw nationaal beleid, zoals de deltaprogramma’s. Daarnaast zal het waterschap de samenwerking met partners verder versterken.
27
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programma 2000 – Aanleg en Onderhoud Keringen Programmabeheerder: A. Meuleman Doelstelling programma Het doel van dit programma is de bescherming tegen overstromingen in het beheergebied te waarborgen door de primaire keringen op orde te houden en de regionale en overige keringen op orde te brengen en te houden. Onderdeel hiervan is het voldoen aan landelijke normen (primaire keringen) en provinciale normen (regionale keringen). Dit vereist de volgende activiteiten: het verwerven, aanleggen, inspecteren, toetsen, verbeteren, onderhouden, handhaven en bewaken van de keringen, inclusief de bijbehorende kunstwerken. Verwerven geldt alleen voor primaire keringen, het is geen vereiste, maar heeft tot doel de beheersituatie te verbeteren. Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Ruimte voor Rivier, HWBP en regionale keringen: uitvoering Ruimte voor Rivier projecten
Verbeteren regionale waterkeringen
Waterberging VolkerakZoommeer
Verbeteren primaire keringen (HWBP)
Beheer
28
Doelstelling en beoogde effecten: Verlagen van de HW waterstanden op de grote rivieren. Deze projecten worden gefinancierd door het Rijk. Plan van aanpak: Als onderdeel van het programma “Ruimte voor de rivier” uitvoering van de dijkverbeteringen aan: Primaire keringen langs Volkerak Zoommeer (gereed eind 2015) Overdiepse polder inclusief aanleg nieuwe primaire keringen Overdiepse polder (afronding in 2015). Dijkverbetering Amer-Donge (afronding 2015) Doelstelling en beoogde effecten: Regionale keringen uiterlijk in 2025 aangepast aan de nieuwe norm (1/100) én aan de waterberging VZM (IP project 8462). Plan van aanpak: In 2015 wordt: het plan van aanpak opgeleverd. de voorbereiding (onderzoek en procedures) voortgezet. uitvoeringskrediet aangevraagd. Doelstelling en beoogde effecten: Het voorkomen van wateroverlast in West-Brabant als gevolg van waterberging in het Volkerak Zoommeer. Het betreft IP-project 800144, deze is aanvullend op de aanpassingen van de regionale keringen via IP-project 8462 (zie hierboven). Plan van aanpak: Projectdoel is: Het voorkomen van wateroverlast door het mogelijk installeren van pompen. Doelstelling en beoogde effecten: De in de 3e Toetsing afgekeurde dijktrajecten rond Geertruidenberg voldoen weer (IP project 800209, HWBP project 14a). Plan van aanpak: In 2015 start de Verkenningenfase van dit project (Afronding eind 2016). Doelstelling en beoogde effecten: Een professionele beheerorganisatie van primaire keringen, regionale keringen en kunstwerken. Plan van aanpak: Asset management verankerd in waterkeringenbeheer. Life Cycle Cost aanpak in dijkversterkingsprojecten geïmplementeerd; Implementatie gedachtegoed Zorgplicht (via Winnend Samenwerken). Vaststellen Visie op keringen (onderdeel van Programmaplan 1000, via Winnend samenwerken). Pilot Maaisel afgerond (Winnend samenwerken?).
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Voorbereiding 4e toetsing in 2018
Overdracht keringen Rijkswaterstaat
Leggers
Beheerregister en informatiemanagement
Doelstelling en beoogde effecten: Waterschap is eind 2017 qua kennis en qua informatie klaar voor de 4e toetsing aan het nieuwe Toetsinstrumentarium. Plan van aanpak: Het plan van aanpak (IP 247) inclusief gegevensverzameling en de verdiepingsslag Consequentie analyse worden afgerond in 2015. Doelstelling en beoogde effecten: Beheer eenduidig (aaneengesloten dijkringen in beheer) en transparant. Plan van aanpak: Afronding beheeroverdracht d.m.v. ondertekenen definitieve overeenkomst. Voorbereiding van de noodzakelijke verbetermaatregelen starten (damwand Markkanaal en verbeteren keringen). Verankeren van de overgenomen keringen in Verordening, onderhoudsplan waterschap, leggers en beheerregister. Doelstelling en beoogde effecten: Leggers zijn aangepast aan de in 2014 geactualiseerde Keur. Plan van aanpak: Uitvoering geven aan het leggerproces. Doelstelling en beoogde effecten: Regie op data en informatie, d.w.z. Inzicht in de informatiebehoefte van de verschillende werkprocessen. We werken rol- en taakbewust. Gegeven het ambitieniveau zijn middelen beschikbaar. Plan van aanpak: Vaststellen van “Regie op data”. Opstellen en vaststellen voor plannen van aanpak voor onderliggende werkprocessen zoals toetsing, vergunningverlening en beheerregister.
Organisatie Robuuste waterkeringsorganisatie
Samenwerken
29
Doelstelling en beoogde effecten: Een robuuste, professionele waterkeringsorganisatie. Plan van aanpak: We werken volgens procesmodel (rollen en taken) en stuurmodel Ook aantal hierboven genoemde doelen (beheer, voorbereiding 4e toetsing, beheerregister en infomanagement) dragen hieraan bij. Doelstelling en beoogde effecten: Door samenwerking efficiencywinst bij behalen van voor het waterschap strategische doelen en bij de voorbereiding en uitvoering van werken. Plan van aanpak: Samenwerking in het kader van Winnend samenwerken én in andere kaders (Scheldestromen, HWBP) continueren en uitbouwen; Samenwerken met gemeenten (communicatie, meekoppel mogelijkheden) over de benodigde aanpassingen van regionale en primaire keringen; Via de hierboven genoemde projecten binnen Winnend Samenwerken.
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Prestatie indicatoren Aantal km onderhouden overige waterkering/ kade Aantal km uitvoeren maaiwerken via Europese aanbesteding Aantal km verbeterde primaire kering Status gegevens beheerregister waterkeringen op orde (%) Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
202
202
-
202
36
36
-
36
-
12
-
6
95%
95%
-
95%
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
4.924
5.618
7.369
7.990
Ten opzichte van de kadernota zijn de kosten € 621 hoger. Dit wordt veroorzaakt doordat de HWBP bijdrage 2015 eerder voldaan moet worden dan bekend was bij de kadernota. Door vervroegde afschrijving ontstaan hogere kapitaallasten (+€ 663). Er ontstaat een voordeel van € 42 op cultuurtechnisch onderhoud doordat de overdracht vanuit Rijkswaterstaat is vertraagd. Ten opzichte van jaarplan 2014 zijn de kosten € 2.372 hoger door de verwerking van de HWBP bijdrage. In de Begroting 2014 was de HWBP bijdrage 2014 met 2 maanden kapitaallasten opgenomen. In de begroting 2015 is de HWBP bijdrage 2014 volledig meegenomen en de HWBP bijdrage voor 2015 voor 7 maanden. Conclusie In 2015 zal het waterschap op veel plekken in het gebied investeren in verbetering van de regionale en primaire keringen. Hiermee wordt continue gewerkt aan de veiligheidstaak.
30
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programma 3000 – Inrichting en Onderhoud Watersystemen Programmabeheerder: A. Meuleman Doelstelling programma Het doel van dit programma is het inrichten en in stand houden van de natte infrastructuur, inclusief bodems, taluds, oevers en kunstwerken, zodat het watersysteem optimaal functioneert voor de verschillende gebruiksfuncties van het land. Waar nodig vinden aanpassingen aan de infrastructuur plaats door nieuwbouw of onderhoud, op basis van monitoringgegevens en inspecties. Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Duurzaam onderhoud
Integrale inrichting van het watersysteem
Verkeerstoren
Digitale overheid
31
Doelstelling en beoogde effecten: Uitvoeren van maai- en baggerwerkzaamheden ten behoeve van het in stand houden van de vastgestelde waterhuishoudkundige functies. In 2015 is er specifieke aandacht voor: Duurzame baggermethoden. Het nuttig toepassen van maaisel van waterlopen. Het optimaliseren van het onderhoud van groenelementen. Plan van aanpak: 1. Het voorgenomen beleid uit het waterbodembeleidsplan, dat via winnend samenwerken wordt vastgesteld, zal verder geïmplementeerd worden. 2. Er zullen in 2015 opnieuw contracten voor proefprojecten ter verwerking van maaisel worden afgesloten. Daarbij worden ook de mogelijkheden voor vergisting bekeken. Op basis van de ervaringen kan een eenduidig kader worden ontwikkeld. 3. Het optimaliseren van het onderhoud van groenelementen is een tijdrovend traject. Daarom wordt het gefaseerd ingevoerd. In 2015 zal de eerste 35% van het totale aantal elementen worden geoptimaliseerd. In 2016 de volgende 35% en in 2017 de laatste 30%. Doelstelling en beoogde effecten: Trekken of participeren in integrale inrichtingsprojecten, die bijdragen aan een meer robuust waterbeheer op het gebied van waterkwantiteit, waterkwaliteit en ecologie. Plan van aanpak: In 2015 wordt gestart met gebiedsgericht uitwerken van integrale plannen waarin op basis van een watersysteemanalyse en afstemming met waterpartners invulling wordt gegeven aan gebiedsgerichte doelen (afweging natuur- en landbouw, lokale optimalisatie verdrogingsbestrijding, KRW-doelen en wateroverlast), ter voorbereiding op de uitvoeringsstrategie voor het nieuwe Waterbeheerplan. Doelstelling en beoogde effecten: Effectiviteit van het beheer vergroten met inzicht in de actuele en te verwachten toestand van het watersysteem, zodat door middel van sturing en communicatie kan worden geanticipeerd op veranderingen en extreme omstandigheden. Plan van aanpak: In 2014 zijn diverse applicaties via het winnend samenwerken opgeleverd. Deze gaan in 2015 in gebruik genomen worden. Met 1 van de applicaties wordt er een beter overzicht verkregen van de storingen die optreden tijdens het beheer. Doel daarbij is dat het lerend vermogen van de organisatie wordt vergroot. Er wordt gewerkt aan het verduidelijken van de rolbeschrijvingen: wie neemt welke besluiten in het operationele beheer. Een volgende stap waar in 2015 mee wordt begonnen is het uitwerken van de sturing op waterkwaliteitsaspecten. Doelstelling en beoogde effecten: De monitoringsgegevens van operationele meetpunten van het watersysteem zijn voor burgers en bedrijven via internet te raadplegen. Plan van aanpak: De leggers en maaibestekken zijn al langer via de website van het waterschap in te zien. Sinds medio 2014 zijn de kwantiteitsgegevens en kwaliteitsgegevens via de hydronet applicatie online te raadplegen. In 2015 is de promotie en het beheer van deze databank van belang, zodat de gegevens ook door derden gebruikt gaan worden.
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Informatiemanagement over assets op orde
Assetmanagement
Doelstelling en beoogde effecten: Nieuwe ontwikkelingen worden tijdig in beheerregister en legger verwerkt. Actualiseren categorie indeling waterlopen. 1. In 2014 is gestart met het stroomlijnen van het proces voor het actueel houden van legger en beheerregister. Met diverse afdelingen zijn er afspraken gemaakt om het proces te optimaliseren en de doorlooptijd te verkorten. In 2015 zal het effect van deze afspraken te merken zijn (bijv. kortere doorlooptijden proces). Hiervoor zijn prestatie indicatoren opgenomen. 2. Met het project ‘waterlopen op orde’ wordt de categorie indeling van de waterlopen herzien. Op basis hiervan moeten vaak nieuwe afspraken gemaakt worden met gemeenten over de daarmee samenhangende overdracht van beheer en/of onderhoud. Dit is een intensief traject, dat over meerdere jaren gefaseerd wordt uitgevoerd. Daarnaast kunnen er andere ontwikkelingen zijn waardoor beheer en/of onderhoud wordt overgedragen aan een andere partij. Doelstelling: Implementatie van assetmanagement voor alle objecten die kritisch zijn voor een optimaal functioneren van het watersysteem. Plan van aanpak: In 2014 is het asset management uitgewerkt en getoetst in diverse praktijksituaties. In 2015 wordt gewerkt aan een brede implementatie voor de objecten die het meest kritisch zijn voor een optimaal functioneren van het watersysteem. De focus ligt daarbij op: Planning en programmering van beheer en onderhoud; Brede toepassing van Life Cycle Costing (LCC) bij kritische objecten; Risico georiënteerd onderhoud; Consistentie met werkprocessen
Prestatie indicatoren Aantal proefprojecten anders omgaan met maaisel Aantal locaties met structurele blauwalgenoverlast 1) (>5 meldingen) Peilmetingen die voldoen aan peilbesluit (%) Projectplannen binnen 3 maanden na realisatie verwerkt in het beheerregister (%) Vergunningen die tijdig 2) na realisatie zijn verwerkt in het beheerregister (%) Energieverbruik watersystemen (TJ=terajoule) 1) 2)
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
-
>4
-
>10
-
5
-
10
-
-
-
>95%
-
>90%
-
>90%
-
-
-
>75%
-
32
-
52
>3 keer in de laatste 10 jaar, waarvan 1 in de laatste 3 jaar tijdig = binnen 3 maanden voor enkelvoudige vergunningen en binnen 9 maanden voor complexe, meervoudige vergunningen.
Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
Rekening 2013 27.522
Jaarplan 2014 30.104
Kadernota 2015 29.716
Jaarplan 2015 28.912
Ten opzichte van de kadernota zijn de kosten € 804 lager door: een voordeel op directe lasten van € 217 vanwege een verschuiving van huisvestingskosten naar ondersteunend programmaplan Bedrijfsvoering. Op kapitaallasten ontstaat een voordeel van € 536 als gevolg van rentevoordeel en verschuivingen. Er is per saldo een voordeel op overige doorrekeningen, afdelingskosten en opbrengsten van € 51. Ten opzichte van jaarplan 2014 zijn de kosten € 1.192 lager. Dit wordt met name veroorzaakt door lagere kapitaalslasten (o.a. rentevoordeel, andere afschrijvingstermijn, lagere lasten dan begroot van gerealiseerde projecten; totaal € 966, en diverse kleine verschillen: € 226). Conclusie Met de verdere ontwikkeling van de verkeerstoren en de implementatie van de systematiek van asset management voor onderhoud en investeringen wordt in 2015 een verdere professionalisering richting een robuust en duurzaam watersysteembeheer vorm gegeven. 32
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programma 4000 – Bouw en exploitatie zuiveringstechnische werken Programmabeheerder: A. Verberne Doelstelling programma Het doel van dit programma is het aangeboden afvalwater duurzaam, efficiënt en effectief af te nemen uit de gemeentelijke riolering, te zuiveren en weer af te voeren naar oppervlaktewater. Hierbij komt slib vrij dat na verwerking wordt afgevoerd naar de Slibverbrandingsinstallatie Noord-Brabant (SNB) voor eindverwerking. Tot dit programma behoort ook het beheer en onderhoud van installaties voor de zuivering van huishoudelijk afvalwater afkomstig van niet-gerioleerde panden, de zogenoemde individuele behandeling afvalwater (IBA’s). Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Algemeen
1. Afvalwater zuiveren
33
Doelstelling en beoogde effecten: Het hoofddoel (in lijn met het Bestuursprogramma) is transport en zuivering van de overeengekomen hoeveelheid afvalwater en het voldoen aan de eisen uit Waterwet- en Omgevingswetvergunningen. Dit doen we op steeds duurzamere wijze en samen met partners. Plan van aanpak: Het plan voor 2015 staat in het teken van 4 speerpunten: 1. Afvalwater zuiveren: het hoofddoel betreft zuivering van de overeengekomen hoeveelheid afvalwater en het voldoen aan de eisen uit Waterwet- en Omgevingswetvergunningen. Uitsluitend in situaties waarin de waterkwaliteit het vereist, wordt verdergaand gezuiverd. 2. Innoveren: Vergroting van duurzaamheid, door het verbruik van energie en middelen te verlagen, vereist innovatieve technieken en werkwijzen. Dit geldt ook voor de samenwerking met partners, zoals de gemeenten waarmee we de opgave in de waterketen uit het Bestuursakkoord realiseren. Hiervoor wordt verwezen naar Programmaplan 1000 (1155). 3. Professionaliseren organisatie betreft de werkwijze en de medewerkers. De medewerkers zijn onze belangrijkste assets. 4. Professionaliseren projecten betreft de projectorganisatie, zodat de realisatie van projecten beter aansluit bij de plannen. Doelstelling en beoogde effecten: De kerntaak zuiveren volgens het afgesproken kwaliteitsniveau uitvoeren door; 1. de overeengekomen hoeveelheid afvalwater verwerken; 2. de bestaande zuiveringscapaciteit maximaal benutten; 3. voldoen aan de eisen uit de Waterwet- en Wet milieubeheervergunningen en deze op orde te houden; 4. de bedrijfsvoering optimaliseren; 5. verduurzamen. Uitgangspunt hierbij is gelijkblijvende effluenteisen. Op het moment dat effluenteisen aangescherpt worden, bijvoorbeeld voorkomend uit de KRW of het nieuwe Waterbeheerplan, is planaanpassing noodzakelijk. Plan van aanpak: 1. In de Afvalwaterakkoorden zijn afspraken gemaakt over de af te nemen hoeveelheden afvalwater. Deze verplichte hoeveelheden worden afgenomen. 2. Het streven is om de bestaande zuiveringscapaciteit maximaal te benutten. Enerzijds door te voorkomen dat bestaande lozers afhaken. Door de Europese Commissie is een geactualiseerde antiafhaakregeling goedgekeurd die het mogelijk maakt onder voorwaarden een subsidie te verlenen om potentiele afhakers van hun voornemen af te houden. Anderzijds kunnen onder voorwaarden nieuwe lozers worden geaccepteerd mits de zuiveringscapaciteit toereikend is. Indien de zuiveringscapaciteit niet toereikend is en dus investeringen noodzakelijk zijn kunnen nieuwe lozers worden geaccepteerd indien er een grote mate van zekerheid is dat de lozingen daadwerkelijk zullen plaatsvinden. Het risico op misinvesteringen kan hierdoor worden geminimaliseerd. Een dergelijke overeenkomst is afgesloten met betrekking tot de
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
toekomstige lozingen van het bedrijventerrein AFC. Er wordt ingezet op het voldoen aan alle individuele vergunningseisen van de 17 rwzi’s. Gebiedsbreed moet 75% verwijderingsrendement worden gehaald voor zowel stikstof als fosfaat. De processturing is er op gericht om voor fosfaat 76% verwijdering te halen en voor stikstof het maximale uit de installaties te halen waardoor ongeveer 78% gebiedsrendement kan worden bereikt. Samen met de CZV-verwijdering geeft deze sturing een zuiveringsrendement van 81%. 4. Een goede procesvoering stelt eisen, bijvoorbeeld aan onderhoud op basis van risico en een goed meet- en monitoringsprogramma. In 2015 vindt de overgang van PAUZ+ naar Z-info plaats, dit zal nog gewenning en extra aandacht vergen. 5. Duurzaamheid vergroten betekent een kleiner netto verbruik van energie en grondstoffen. Dit kan enerzijds door besparing op verbruik, maar ook door terugwinning en hergebruik. De volgende plannen geven invulling aan deze doelstelling: MVOontwikkelprogramma “naar 2020”, het Energie-efficiencyplan, de Innovatieagenda, het plan Energiefabriek Nieuwveer en de Toekomstvisie AWP-Bath. De voortgang van de acties binnen deze plannen ligt op schema, de acties voor 2015 worden uitgevoerd. Doelstelling en beoogde effecten: De Innovatieagenda Zuiveringsbeheer is een tactisch beleidsplan. Het beoogt het vinden van nieuwe werkwijzen en technologieën die naast energiebesparing ook leiden tot kostenbesparing en/of kringloopsluiting. Plan van aanpak: De Innovatieagenda maakt onderscheid tussen “focus” onderwerpen en “verkennende” onderwerpen. “Focus” onderwerpen zijn onderwerpen waarop het waterschap zwaar inzet in capaciteit en investeringen: Energiefabriek Nieuwveer Thermofiele gisting Bath PHA Demonstratie rwzi Bath Fosfaatwinning Verbindend waterschap “Verkennende” onderwerpen zijn onderwerpen die potentieel van belang zijn voor het waterschap en waarvan partners aangeven dat zij het waterschap willen betrekken bij deze onderwerpen. Dit zijn: Energiebuffering Decentrale waterbehandeling Medicijnen, antibiotica resistentie en drugs Waterlevering tijdens droogte Het waterschap als launching customer; In 2015 wordt voor de innovatieagenda een projectmatige aanpak verder uitgewerkt. Doelstelling en beoogde effecten: Aanleiding voor introductie van dit speerpunt is de heisessie “ZB is op de toekomst voorbereid”. Continue ontwikkeling van kennis, werkwijzen en gedrag draagt bij aan een professionele organisatie. Activiteiten die hier bij horen zijn: 1. Uitrol assetmanagement 2. Uitrol verkeerstoren 3. Professionalisering samenwerking en communicatie externe partners (accountmanagement) 4. Veilige werkomgeving 5. Sterk in je werk Plan van aanpak: 1. De betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de installaties worden in stand gehouden door onderhoud of vervanging. Assetmanagement wordt ingezet om de optimale balans te vinden tussen risico’s, prestaties en kosten. Op basis van inspectie en gegevens uit het onderhoudsbeheersysteem (OBS) wordt duidelijk wanneer onderhoud volstaat en wanneer vervangen nodig is. Uiteindelijk leidt dit tot de laagste Total Cost of Ownerschip (TCO). De trend is dat langer onderhoud wordt gepleegd, opdat vervanging (projecten) kan 3.
2. Innoveren
3. Professionaliseren organisatie
34
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
4. Professionaliseren projecten
35
worden uitgesteld. In juni 2014 is het projectplan vastgesteld, de uitvoering hiervan vindt geheel 2015 plaats. 2. De verkeerstoren staat voor een centrale locatie waar mensen, middelen en informatie samen komen om op systeemniveau inzicht te krijgen en bij te sturen. Najaar 2014 en 1e helft 2015 wordt een implementatieplan opgesteld dat 2e helft 2015 uitgerold zal worden en uitgaat van een incrementele aanpak. 3. Door introductie van accountmanagement voor bedrijven wordt samenhang gebracht in samenwerking met bedrijven (niet zijnde vergunnings- en handhavingswerkzaamheden), bijvoorbeeld om duurzaamheidsvoordelen te behalen in de keten. De ketensamenwerking met gemeenten (zie Programmaplan 1155) kan daarbij als inspiratie dienen. 4. Het is van groot belang dat medewerkers te allen tijde veilig kunnen werken, ook in situaties waarin specifieke risico’s gelden, zoals bijv. bij explosiegevaar, werken in besloten ruimtes en ongewone werktijden. In 2015 wordt een integraal veiligheidsplan opgesteld waarin onder meer de volgende onderwerpen aan de orde komen: Explosieveiligheid (ATEX) Machineveiligheid (CE-markering) Elektrische veiligheid (NEN3140) Organisatorische veiligheid (BHV) Persoonlijke veiligheid (invoering ARBO-catalogi) Daarnaast worden in 2015 de acties uitgevoerd uit de risico-evaluatie & -inventarisatie (RI&E) die in 2014 is afgerond. 5. In het kader van het beleidsvoornemen “Sterk in je werk” wordt verder gewerkt aan de ontwikkeling en coaching van medewerkers en zelfmanagement. Doelstelling en beoogde effecten: Aanleiding voor introductie van dit speerpunt is de wens te komen tot een betere projectbeheersing. Het betreft hier het jaarlijks beschikbare investeringsbudget van € 20 miljoen in de komende jaren voor projecten op het gebied van instandhouding en ontwikkeling (ontwikkeling kan bestaan uit capaciteitsaanpassing of innovatie). Plan van aanpak: Om het projectmanagement verder te professionaliseren wordt een plan van aanpak opgesteld, uitgaande van de IPM-methode (integraal projectmanagement), uitgewerkt naar de GOKIT-aspecten (geld, organisatie, kwaliteit, informatie en tijd). Andere aandachtpunten voor 2015 zijn: Verschuiving naar nieuwe contractvormen: van traditioneel naar geïntegreerd aanbesteden, prestatiecontracten. Toepassen van Design Construct-contractvormen, toepassen van nieuwe inkoopmethodieken, zoals Best Value Procurement en het vasthouden van de goede score voor aanbestedingen met behulp van EMVI-afwegingen (Economisch Meest Voordelige Inschrijving). Nieuw in 2013 was de uitvoering van een deel van het onderhoud via prestatiecontracten. Als pilot is in 2014 het onderhoud van de slibverwerkingsinstallaties Nieuwveer en Rijen het volle jaar uitbesteed middels een prestatiecontract. Dit contract is het onderwerp van een promotieonderzoek aan de Universiteit van Tilburg, dat loopt tot 2016. Partners hierin zijn de andere Brabantse waterschappen en het Dutch Institute World Class Maintenance (DIWCM). Mede op basis van de uitkomsten van dit onderzoek wordt de toekomststrategie uitgewerkt in 2016. Kennisdeling met externe (markt)partijen als NL Ingenieurs, Bouwend Nederland en Rijkswaterstaat, bijv. rondom geïntegreerd Aanbesteden, projectmanagement en verandermanagement.
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
100%
99%
-
99%
Voldoen aan de afnameverplichting (%)
96%
100%
-
100%
Zuiveringsprestatie (%)
82%
81%
-
81%
Stikstofverwijderings-rendement (%)
78%
77%
-
77%
Fosfaatverwijderings-rendement (%)
76%
76%
-
76%
CZV-verwijderingsrendement (%)
92%
89%
-
89%
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
Prestatie indicatoren Nalevingspercentage lozingseisen (%)
Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
51.554
51.992
51.856
53.135
Ten opzichte van de kadernota bedraagt het nadeel € 1.279, dit ontstaat door de extra bijdrage in zuiveren binnen de gemeenschappelijke regeling De Dommel (+€ 1.721). In de Kadernota was in de cijfers opgenomen dat de eigen zuivering van enkele bedrijven in 2015 in gebruik zou zijn. Dit heeft vertraging opgelopen en wordt nu halverwege 2015 verwacht. Op de directe lasten is een voordeel (-€ 475) ontstaan door de overheveling van de decentrale huisvestingskosten. Ten opzichte van jaarplan 2014 bedraagt het nadeel +€ 1.143, dit wordt vrijwel volledig verklaard door gemeenschappelijke regeling de Dommel. Conclusie De realisatie van de taakstelling van programma 4000 is grotendeels ‘geborgd’ in ervaring en kennis van mensen. Er wordt nu volop gewerkt aan meer structuur, waarbij deze kennis en ervaring optimaal gebruikt en geborgd worden in deze structuur. Dat leidt onder meer tot beter onderbouwde afwegingen, een groter gebruik van innovatieve methodieken en beter aantoonbaar behaalde doelen. Belangrijk is om daarbij de hogere werktevredenheid vast te houden en om een goede samenwerking binnen het waterschap te bevorderen.
36
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programma 5000 – Inrichting en Nautisch Onderhoud Vaarwegen en Havens Programmabeheerder: A. Meuleman Doelstelling programma Het doel van dit programma is te zorgen voor veilige en goed toegankelijke vaarwegen en havens. Tot de werkzaamheden behoren het verwerven, aanleggen, inspecteren, monitoren, onderhouden, handhaven en bewaken van de vaarwegen, de bijbehorende kaden en de kunstwerken. Ook de aanleg en het onderhoud van kunstwerken ter voorkoming van wateroverlast en schade in vaarwegen zoals de Mark-Vliet zijn onderdeel van dit programma. Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Verbeterslag nautisch beheer
Baggeren MarkVlietsysteem
Betere doorstroming bij Prinslandse brug en Dintelsas
Assetmanagement kunstwerken vaarwegen
Doelstelling: Verkeersbesluiten, verkeersborden/nautische voorzieningen en handhaafbaarheid op elkaar afstemmen. Plan van aanpak: Bestaande verkeersbesluiten bekijken en waar nodig vervangen door één verkeersbesluit. Duidelijkheid creëren over de nautische situatie voor de delen tussen Rijkswater en de sluizen Benedensas, Manderssluis en Roode Vaart Noord. Doelstellingen en beoogde effecten: Voldoende baggeren om de scheepvaartfunctie te behouden. Plan van aanpak: Opstellen meerjarenbaggerprogramma en meerjarenprogramma onderhoud kunstwerken en bestuurlijk bespreken met Provincie. Uitvoeren baggerproject Mark-Vlietsysteem. Doelstellingen en beoogde effecten: Ervoor zorgen dat scheepvaartverkeer op de meest drukke plaatsen vlot kan blijven verlopen. Plan van aanpak: Voorafgaand aan recreatief seizoen worden objecten gecontroleerd en waar nodig in goede conditie gebracht. Duidelijke afspraken over storingen. Alternatief realiseren voor afzetten auto’s en/of optimaliseren tijden waarin dit is toegestaan. Doelstelling: Risicogestuurd onderhoud. Plan van aanpak: Opstellen meerjarenprogramma onderhoud kunstwerken bestuurlijk bespreken zowel bij waterschap als bij provincie. Uitvoeren reparaties/vervanging houtwerk Benedensas
Prestatie indicatoren % Afgerond onderhoud t.o.v. het onderhoudsplan vaarwegen en havens % Afgerond baggeren t.o.v. het baggerprogramma 37
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
100%
100%
-
100%
25%
100%
-
100%
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
% Status gegevens beheerregister vaarwegen op orde Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
99%
99%
-
99%
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
2.661
2.330
2.139
2.208
Ten opzichte van de kadernota zijn de kosten € 69 hoger vanwege hogere kapitaallasten. Ten opzichte van jaarplan 2014 zijn de kosten € 122 lager vanwege lagere kapitaallasten. Conclusie De begroting is aangepast zodat deze past binnen de afspraken met de provincie Noord-Brabant en kaders die in de Kadernota gesteld zijn, waarbij de vaarwegfunctie intact blijft.
Programma 6000 - Regulering Programmabeheerder: A. Meuleman Doelstelling programma Vergunningverlening Keur: Het door middel van eigen regelgeving en ontheffingsverlening in stand houden van veilige waterkeringen, van de water aan -en afvoerfunctie van de oppervlaktewateren en het realiseren van een goed beheer daarvan. Beheersen van lozingen: Het door middel van vergunningverlening, alsmede goedkeuring van gemeentelijke rioleringsplannen en stimuleren van derden in de aanpak van diffuse emissies beheersen van lozingen van afvalwater met het oog op het bereiken of behouden van een goede oppervlaktewaterkwaliteit en de doelmatige werking van zuiveringstechnische werken. Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Keur
Omgevingswet
Omgevingsdienst Midden en West-Brabant
ICT/powerbrowser
Aanpak diffuse bronnen
38
Doelstelling en beoogde effecten: Brabantbrede keur, waardoor onderlinge uitwisseling van medewerkers makkelijker wordt en er eenduidigheid ontstaat voor aanvragers die in het hele gebied werkzaam zijn. Plan van aanpak: Implementatie nieuwe keur, algemene regels en beleidsregels ten behoeve van vergunningverlening (in werking per 1 maart 2015). Doelstelling en beoogde effecten: Het behartigen van de belangen van het waterschap bij de invoering van de omgevingswet. Het omgevingsrecht bestaat uit tientallen wetten en honderden regelingen voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. De omgevingswet integreert deze wetten. Naar verwachting treedt de wet in 2018 in werking. Plan van aanpak: Brede interne werkgroep (vergunningen, handhaving, juridische zaken, beleid) en deelname in landelijke projectgroep ter ondersteuning van de Unie. Doelstelling en beoogde effecten: De samenwerkingsafspraken met betrekking tot Wabo-advisering nader vorm geven ten behoeve van effectieve en efficiënte advisering. Plan van aanpak: Door middel van werkafspraken en accountgesprekken op basis van de samenwerkingsovereenkomst. Doelstelling en beoogde effecten: Nieuw Vergunningen & Handhaving-systeem met diverse koppelingen om het werk beter te stroomlijnen, registreren en te monitoren. Plan van aanpak: Implementatie begin 2015 Doelstelling en beoogde effecten: Het verder terugdringen van diffuse emissies van probleemstoffen in oppervlaktewater, waaronder gewasbeschermingsmiddelen, nutriënten, zware metalen en specifiek verontreinigende stoffen (zoals medicijnresten). Plan van aanpak: Stimulering van derden (doelgroepen), kennisinbreng en beïnvloeding door middel van monitoring en participeren in samenwerkingsverbanden en waterschapsoverstijgende beleidsontwikkeling.
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
Aantal afgeronde reguleringen
720
825
-
750
Afgeronde procedures binnen wettelijke termijn
92%
100%
-
95%
Aantal afgewikkelde meldingen
300
375
-
325
Prestatie indicatoren
Aantal afgeronde reguleringen wordt minder door meer algemene regels en minder meldplicht op basis van de keur.
Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
Rekening 2013
Jaarplan 2014
3.914
3.851
Kadernota 2014 3.967
Jaarplan 2014 3.900
Ten opzichte van de kadernota zijn de lasten € 67 lager door een verwachte hogere legesopbrengst. Ten opzichte van jaarplan 2014 zijn de kosten € 49 hoger door hogere interne doorrekeningen. Conclusie Het jaarplan valt ruim binnen de kaders van de Kadernota 2015.
39
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programmaplan 6500 – Toezicht en Handhaving Programmabeheerder: M.J. van Overveld Doelstelling programma Het doel van dit programma is om mensen en middelen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten wanneer het gaat om toezicht op de naleving van wetten, opsporing en sanctionerend optreden. Zo draagt het programma eraan bij dat het waterschap voldoet aan: kwantitatieve doelstellingen om het watersysteem naar behoren te laten functioneren. kwalitatieve doelstellingen om zo het watersysteem naar behoren te laten functioneren én de doelmatige werking van de rwzi’s te beschermen. Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Inhaalslag uniform uitvoeren keurbepalingen
ICT/ PowerBrowser
Omgevingsdienst Midden en WestBrabant
Implementatie Landelijke Handhaving strategie
40
Doelstelling en beoogde effecten: Het wegwerken van de achterstanden bij handhaving keur. Plan van aanpak: Het uitvoeringsprogramma wordt uitgevoerd waardoor de volgende doelstellingen worden bereikt: Te komen tot een uniforme(re) toepassing van de keur. Verlagen van het risico van met name waterkwantiteit op watersystemen. Verlagen van de toepasbaarheid van precedent werking. Voorkomen van verdere stijging van de onderhoudskosten. De aangewezen overtredingen worden conform de nog door het DB te bepalen uitvoeringstrategie (inclusief een scala aan uitvoeringsmaatregels) aangepakt en verwerkt. Na goedkeuring van het DB zal in 2015 begonnen worden met de voorbereiding van de uitvoeringsfase. Het plan van aanpak voor de daadwerkelijke uitvoering zal wederom worden voorgelegd aan het DB. De daadwerkelijke uitvoeringsfase loopt van 2015 tot en met 2018. Doelstelling en beoogde effecten: Het implementeren van een softwarepakket voor Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving dat de processen optimaal ondersteunt. Plan van aanpak: Implementatie begin 2015. Indien de inrichting van het pakket hiertoe aanleiding geeft zullen (werk) processen op de afdeling hier op afgestemd worden. Doelstelling en beoogde effecten: De samenwerkingsafspraken met betrekking tot Wabo-advisering nader vorm geven ten behoeve van effectief en efficiënte toezicht en handhaving indirecte lozingen Plan van aanpak: Door middel van werkafspraken en accountgesprekken op basis van de samenwerkingsovereenkomst. Doelstelling en beoogde effecten: Het implementeren van de Landelijke Handhavingsstrategie. Hiermee wordt eenduidig handhavend opgetreden. De afstemming tussen bestuursrecht en strafrecht wordt hiermee geoptimaliseerd. Plan van aanpak: De stappen en afwegingen zoals aangegeven in de landelijke handhavingsstrategie worden verwerkt in de processen van de afdeling Handhaving. In 2015 wordt door provincie en Omgevingsdienst Midden en West Brabant (OMWB) kennis uitgewisseld en ervaring opgedaan. Strafrecht wordt verder ontvlochten van bestuursrecht. Hierdoor kan meer inzet kan worden gepleegd op actieve opsporing van milieucriminaliteit.
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
Aantal 1e controlebezoeken
-
-
-
14.000
Aantal overtredingen n.a.v. controlebezoeken
-
-
-
1.400
Aantal overtredingen n.a.v. schouw
-
-
Feitelijk uitgevoerde 1 controlebezoeken (%)
-
-
-
100%
Naleefgedrag (%)
-
-
-
90%
Prestatie indicatoren
e
750
Toelichting op de prestatie indicatoren Aantal 1e controlebezoeken: Betreft het aantal toezichtcontroles dat gepland kan worden n.a.v. verleende vergunningen, meldingen e.d. Het gaat hierbij niet om controles die voortkomen uit klachten en meldingen die vanuit het contactcentrum worden doorgezet naar de afdeling handhaving. Aantal overtredingen n.a.v. controlebezoeken: Overtredingen die geconstateerd worden bij controlebezoeken en/of administratieve controles (van bijvoorbeeld analyseresultaten). Aantal overtredingen n.a.v. schouw: Overtredingen die geconstateerd worden bij schouwcontroles. Betreft een verplichte prestatie indicator vanuit de BBP-systematiek voor bedrijfsvergelijking. Feitelijk uitgevoerde 1e controlebezoeken (%): Aantal uitgevoerde controlebezoeken t.o.v. de geplande controlebezoeken. Naleefgedrag: Aantal controlebezoeken waarbij geen overtredingen zijn geconstateerd t.o.v. het totale aantal uitgevoerde controlebezoeken. Voor verantwoording en informatie over de aantallen hercontrolebezoeken, dwangsombeschikkingen, bestuursdwangbeschikkingen, handhavingsverzoeken aan WBD, processen verbaal, bestuurlijke strafbeschikkingen en boeterapporten aan nVWA wordt verwezen naar de evaluatie van het Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) dat ieder jaar plaatsvindt. Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
Rekening 2013
Jaarplan 2014
4.458
5.471
Kadernota 2015 5.776
Jaarplan 2015 5.849
Ten opzichte van de kadernota nemen de lasten toe met € 73. Deze stijging wordt veroorzaakt door hogere lasten vanuit overige doorrekeningen. De lasten zijn hoger doordat er een budgetoverheveling heeft plaatsgevonden van decentrale huisvestingskosten naar het ondersteunende beleidsveld Bedrijfsvoering. Hierdoor worden deze kosten nu o.b.v. de directe uren versleuteld over de producten (zie paragraaf 1.6.3 “Wijziging budgethoudersstructuur en betere aansluiting huisvestingskosten bij BBP structuur”). Ten opzichte van jaarplan 2014 nemen de lasten toe met € 378. Deze stijging wordt veroorzaakt door hogere lasten vanuit overige doorrekeningen (zie bovenstaande toelichting). Daarnaast wordt het uitvoeringsprogramma voor het wegwerken van de achterstanden keur uitgevoerd, waardoor er een toename te zien is van de lasten. Conclusie Zowel ten opzichte van de kadernota als ten opzichte van het jaarplan 2014 zijn de kosten in het jaarplan 2015 gestegen. Een belangrijke oorzaak voor deze stijging zijn de overige doorrekeningen. Daarnaast is er een stijging te zien als gevolg van het wegwerken van de achterstanden keur.
41
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programma 7000– Heffen en Invordering Programmabeheerder: M.J. van Overveld Doelstelling programma Het programma Heffen en Invordering heeft als doelstelling het opleggen en invorderen van de waterschapsbelasting in het beheersgebied. Deze activiteiten zijn uitbesteed aan de Belastingsamenwerking West-Brabant (BWB). Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Optimaliseren informatievoorziening
Uitbreiding van aantal deelnemers BWB, taakintensivering en efficiencymaatregelen realiseren.
Doelstelling: Het optimaliseren van de informatievoorziening tussen het waterschap en de BWB. Plan van aanpak: Ook in 2015 ligt het accent op het stroomlijnen van de informatie van de BWB naar het waterschap en omgekeerd. Het gaat dan onder meer om heffingsgegevens, financiële informatie, prognoses en discrepantiegegevens. Hiertoe zullen sluitende afspraken worden gemaakt, die verankerd worden in het jaarlijks op te stellen uitvoeringsconvenant. Daarnaast zal conform afspraak een evaluatie plaatsvinden om vast te stellen of de samenwerking en bijbehorende verantwoordelijkheden in lijn is met wat afgesproken is bij de overdracht van de activiteiten naar de BWB. Doelstellingen: Het uitbreiden van het aantal deelnemers van de BWB binnen het beheergebied, het realiseren van taakintensivering en efficiencymaatregelen. Plan van aanpak: De genoemde doelstellingen zijn als taakstellende acties benoemd in de Begroting 2015 van de BWB. Daarnaast is een Plan van Aanpak “Naar een toekomstbestendige BWB” opgesteld, waarvan de uiteindelijke resultaten ook bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen. Per 1 januari 2016 worden wederom nieuwe toetreders verwacht.
Prestatie indicatoren (aantallen x 1.000)
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
Aantal aanslagregels
-
1.292
-
1.211
Aantal aanslagen
-
392
-
397
Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
Rekening 2013
Jaarplan 2014
6.598
5.777
Kadernota 2015 5.787
Jaarplan 2015 5.865
Ten opzichte van de kadernota zijn de lasten +€ 78 hoger. In de Begroting BWB 2015 is rekening gehouden met nieuwe toetreders, deze worden echter pas op zijn vroegst in 2016 verwacht. Dit betekent voor het waterschap +€ 35 kostenverhoging. Daarnaast is er een goedgekeurd salarisakkoord als onderdeel van de nieuwe arbeidsvoorwaardenregeling voor de gemeenten (CAR/UWO). Dit betekent vanaf 2015 structureel een salariskostenstijging (+€ 41), hiermee is nog geen rekening gehouden in de begroting van de BWB. Ten opzichte van het jaarplan 2014 zijn de lasten € 88 hoger: De directe lasten zijn +€ 315 hoger vanwege met name hogere automatiserings- en salariskosten bij de BWB. De overige doorrekeningen zijn -€ 236 lager vanwege verdere geleidelijke afbouw van de ondersteunende kosten voor programma 7000 vanwege het vertrek van de belastingmedewerkers in 2012. Conclusie Het jaarplan ligt qua doelstellingen en beoogde effecten in lijn met de kadernota. Om tot verdere optimalisering van de organisatie BWB te komen en het ICT-systeem te stabiliseren, is nu een extra impuls nodig. Hiervoor is een plan van aanpak “Naar een toekomstbestendig BWB” opgesteld, waarin de operationele en organisatorische aandachtspunten verder zijn uitgewerkt. De extra bijdrage die hiermee gemoeid is zal opgevangen worden in de Begroting 2015 van de BWB door hogere overige opbrengsten.
42
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programma 8000 – Bestuur en externe communicatie Programmabeheerder: H. van Stokkom Doelstelling programma Bestuur: Het zodanig besturen van het waterschap, dat rechtmatig en integer, doelgericht, doelmatig en meetbaar invulling gegeven wordt aan de wettelijke taak c.q. de organisatiedoelstellingen. Bestuursondersteuning: Het optimaal ondersteunen van bestuurders en bestuursorganen, op grond waarvan bestuurlijke besluitvorming op efficiënte en effectieve wijze tot stand kan komen. Beheer niet reglementair zaken: Het exploiteren van in principe afstootbare objecten, zaken en samenwerkingsvormen van het waterschap die geen functie (meer) vervullen voor de taken. Bijvoorbeeld pachtgronden, huurwoningen, cultuurhistorische objecten, voormalige kantoorpanden etc. Externe communicatie: Substantieel bijdragen aan het realiseren van de organisatiedoelstellingen door het leveren van specifieke communicatieve expertise. Adequate communicatie is in staat tot duurzame beïnvloeding van kennis, houding en gedrag. Het unieke vermogen van communicatie is van belang voor de relatie met belastingplichtigen en samenwerkingspartners. Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Bestuurlijk functioneren
Rekenkamerfunctie
Doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoek door DB
Verkiezingen
43
Doelstelling en beoogde effecten: Periodiek het bestuurlijk functioneren evalueren en daar waar mogelijk verder verbeteren. Plan van aanpak: Periodiek wordt hier in het AB bij stil gestaan (bijvoorbeeld bij de kadernota). Daarnaast is dit een vast agendapunt in het fractievoorzittersoverleg. Doelstelling en beoogde effecten: Het uitvoeren van rekenkameronderzoek. Het beoogd effect is het waar mogelijk verder leren en verbeteren op basis van de uitkomsten Plan van aanpak: De rekenkamercommissie stelt voorafgaand aan het jaar haar onderzoekskalender op waarbij het Algemeen bestuur ook onderwerpen kan aandragen. Op basis van de definitieve onderzoekskalender initieert en organiseert de rekenkamercommissie in 2015 haar onderzoeken. Doelstelling en beoogde effecten: Het bevorderen van de doelmatigheid en doeltreffendheid van de organisatie en het afleggen van verantwoording daarover. Plan van aanpak: In het 4e kwartaal 2014 zijn hierover afspraken geformaliseerd tussen het dagelijks bestuur en het algemeen bestuur. Daarna wordt een en ander geoperationaliseerd en opgestart. Er worden dan jaarlijks een of meerdere onderzoeken uitgevoerd naar de doelmatigheid en doeltreffendheid. Op basis van die onderzoeken wordt beoordeeld wat er geleerd en eventueel verbeterd kan worden en wordt hierop actie ondernomen. Het dagelijks bestuur zal zich daarbij voorlopig vooral richten op de doeltreffendheid aangezien er op dat terrein nog relatief weinig onderzoek gebeurt. Jaarlijks worden onderzoeksonderwerpen benoemd en wordt er verantwoording afgelegd over de uitgevoerde onderzoeken. Doelstelling en beoogde effecten: Het uitvoeren van de waterschapsverkiezingen, die samen gehouden worden met de verkiezingen voor Provinciale Staten. Plan van aanpak: De voorbereidingen voor de verkiezingen op 18 maart 2015 zijn in 2014 opgestart. Het projectplan verkiezingen is in de AB-vergadering van juli 2014 vastgesteld. Eind 2014 is een plan van aanpak opgesteld dat moet zorgdragen voor een goede uitvoering van de organisatie van en communicatie over de verkiezingen. De uitvoering vindt plaats in samenwerking met gemeenten, Brabantse waterschappen, en de provincie Noord-Brabant.
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Externe communicatie
Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
Doelstelling en beoogde effecten: Het op basis van communicatievisie en –beleid invulling geven aan de communicatiestrategie. Beoogd effect is bekendheid met en transparantie in de waterschapstaken en –projecten en draagvlak daarvoor bij burgers en bedrijven. Plan van aanpak: Er ligt een jaarprogramma communicatie op hoofdlijnen inclusief prioritering voor uitvoering van de bouwstenen uit de communicatievisie van het waterschap. Het actieplan van 2014 wordt in 2015 verder uitgevoerd en verdiept: verstevigen profilering waterschap, opstellen en uitvoeren jaarplannen voor communicatie waterzuivering en watersystemen, versterken van communicatie met behulp van de methodiek Factor C en uitbouw van digitale communicatiemiddelen en media communicatie. Rekening 2013
Jaarplan 2014
3.555
3.812
Kadernota 2015 3.671
Jaarplan 2015 4.342
Ten opzichte van de kadernota zijn de lasten met € 671 gestegen: De directe lasten stijgen vanwege een extra bijdrage aan de Unie van Waterschappen van +€ 82. De waterschappen worden in 2015 voor het eerst belast met de kosten voor de Waarderingskamer. Daarnaast is er een kostenstijging verwerkt, veroorzaakt door een per juli in De Waterschapswet geïntroduceerde onkostenvergoeding voor AB en DB-leden (+€ 73). De overige doorrekeningen stijgen ten opzichte van de kadernota met +€ 109 als gevolg van hogere afdelingskosten en een budgetoverheveling van de decentrale huisvestingskosten naar beleidsveld 300/400. Dit heeft binnen dit beleidsveld een stijging tot gevolg, maar leidt tot voordelen op andere beleidsvelden (zie paragraaf 1.6.3 onder “Wijziging budgethoudersstructuur en betere aansluiting huisvestingskosten bij BBP structuur”). De kapitaallasten zijn +€ 299 hoger. In de kadernota worden alleen projecten opgenomen die al uitvoeringskrediet hebben. Wat resteert aan investeringsvolume wordt begroot als nieuw beleid. Het project verkiezingen had nog geen krediet en is derhalve begroot via het onbenoemd investeringsvolume op programma 300/400. In de begroting is het project verkiezingen specifiek geraamd en doorberekend aan beleidsveld 8000. Ten opzichte van het jaarplan 2014 zijn de lasten gestegen met € 531. Voor de directe lasten en overige doorrekeningen zie bovenstaande toelichting. De kapitaallasten zijn hoger vanwege de afschrijvingslasten van het project verkiezingen. Conclusie Geen bijzonderheden.
44
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programma 9000– Dekkingsmiddelen en saldo Programmabeheerder: M.J. van Overveld Doelstelling programma Dit programma betreft de planning en verantwoording van de dekkingsmiddelen, waaronder belastingopbrengsten (inclusief kwijtschelding en oninbaarverklaring), dividend en rente. De kosten van het waterschap worden voor 88% door de belastingopbrengsten gedekt. Rekening 2013
Geld (bedragen x € 1.000)
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
Netto opbrengst Waterschapsbelastingen Opbrengst omslag gebouwd
30.080
30.898
31.894
31.778
4.520
5.599
5.779
5.758
14.334
15.242
15.733
15.676
Opbrengst omslag natuurterreinen
42
103
107
107
Opbrengst verontreinigingsheffing
388
392
396
396
Opbrengst zuiveringsheffing bedrijven
19.309
19.237
17.416
19.849
Opbrengst zuiveringsheffing huishoudens
40.860
39.829
40.702
40.712
Water.541
111.300
112.027
114.276
2.029
1.386
1.339
1.528
111.570
112.686
113.366
115.804
Kwijtschelding watersysteemheffing
632
747
692
692
Oninbaar watersysteemheffing
104
100
180
179
1.400
1.688
1.717
1.697
401
400
413
408
Opbrengst omslag ongebouwd Opbrengst omslag ingezetenen
Zuiveringsheffing overig
7
Netto belastingopbrengst Overige dekkingsmiddelen Totaal dekkingsmiddelen
1)
Oninbaar/kwijtschelding uitgelicht:
Kwijtschelding zuiveringsbeheer Oninbaar zuiveringsbeheer 1)
Naast de opbrengsten waterschapsbelastingen zijn in de cijfers ook de overige dekkingsmiddelen opgenomen, met uitzondering van de vergoeding van de provincie voor het vaarwegenbeheer, die rechtstreeks op de taak vaarwegenbeheer is verantwoord.
Ten opzichte van de kadernota zijn de belastingopbrengsten € 2.249 hoger. Zuiveringsbeheer: De hogere opbrengst zuiveringsheffing wordt veroorzaakt doordat het zelf zuiveren van een aantal bedrijven is uitgesteld naar 2016. Dit veroorzaakt een toename van het aantal vervuilingseenheden met ongeveer 49.000 vervuilingseenheden, met name in het gebied van bedrijven in Tilburg-West. Op beleidsveld 4000 staat daartegenover een hogere bijdrage aan waterschap de Dommel. Ten opzichte van jaarplan 2014 zijn de belastingopbrengsten € 2.976 hoger. Watersysteembeheer: De verschillen worden veroorzaakt door de stijging van de nettolasten in de Begroting 2015. Zuiveringsbeheer: Het aantal vervuilingseenheden bij bedrijven is gestegen met 8.000 vanwege een bedrijf dat pas in 2016 zelf gaat zuiveren daarnaast is een stijging van het aantal vervuilingseenheden bij huishoudens verwerkt. Daarnaast wordt het verschil ook veroorzaakt door de stijging van de nettolasten Begroting 2015.
45
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programma 200/500 – Centraal Management en Concernstaf Programmabeheerder: H. van Stokkom Doelstelling programma Centraal management: De activiteiten die betrekking hebben op het op centraal niveau leiding geven aan het ambtelijk apparaat alsmede de (secretariële) ondersteuning daarvan. Tot dit product behoren: Activiteiten van managementteam/directie; Representatie managementteam/directie; Directe ondersteuning managementteam/directie; Voorbereiding, begeleiding en uitvoering van vergaderingen management–team/directie). Concernstaf: Onder dit ondersteunende product vallen: kadernota en concerncontrol. Interne communicatie: De centrale activiteiten die zijn gericht op het informeren van het personeel en bestuur over het beleid ten behoeve van het waterschap en de activiteiten die ter realisering daarvan worden uitgevoerd alsmede over het intern functioneren van het waterschap. Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Winnend samenwerken in Brabant
Samenwerking met het bestuur
In control zijn en blijven
Doelstelling en beoogde effecten: Intensieve samenwerking tussen de Brabantse waterschappen om daarmee winst te boeken op de 3 k’s (Kwaliteit, kwetsbaarheid en Kosten) Plan van aanpak: Dit krijgt invulling door de verschillende werkgroepen en afstemming in de stuurgroep en het bestuurlijk platform. Daarbij wordt gemonitord of de financiële doelstelling voor 2015 van € 1.000.000 wordt ingevuld (zie ook elders in de begroting). Doelstelling en beoogde effecten: Periodiek afstemmen tussen bestuur en organisatie om daarmee de samenwerking waar mogelijk verder te optimaliseren. Plan van aanpak: Dit gebeurt enerzijds door het acteren op bestuurlijk afgegeven signalen, bijvoorbeeld tijdens vergaderingen, en anderzijds door periodieke afstemming tussen MT en DB. In 2015 is er een nieuw gekozen bestuur. In het kader van bestuurlijke vernieuwing wordt extra aandacht besteed aan een goede samenwerking tussen bestuur en organisatie. Doelstelling en beoogde effecten: Het in control zijn van de organisatie in brede zin. Plan van aanpak: Op basis van signalen, ontwikkelingen, ervaringen en onderzoek vanuit bestuur, organisatie en omgeving wordt zicht gehouden op de mate van in control zijn en wordt beoordeeld of en zo ja welke acties nodig zijn om dit verder te bevorderen. Specifiek concerncontrol: Vanuit de reorganisatie per 2014 is er een ten aanzien van concerncontrol een situatie ontstaan waarbij er meer evenwicht bestaat tussen pré-control (advisering) en ante-control (monitoring en onderzoek). Door die extra monitoring en onderzoek ontstaat er een beter zicht op de mate van in control zijn en kan daar waar nodig worden bijgestuurd. Inmiddels is er een controllerstatuut, jaarplan en een organisatiebreed onderzoeksprogramma. Op die manier zijn de afspraken en speerpunten helder en wordt er meer programmatisch een toegevoegde waarde geleverd aan het in control kunnen zijn van de organisatie. Dit uiteraard in nauwe samenspraak met management en andere belangrijke actoren op dit terrein.
Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
Rekening 2013
Jaarplan 2014
939
1.209
Kadernota 2015 1.307
Jaarplan 2015 1.222
Ten opzichte van de kadernota en het jaarplan 2014 zijn de lasten lager. Deze daling wordt veroorzaakt door een verschuiving van het KAM budget naar beleidsveld 300/400. Conclusie Geen bijzonderheden. 46
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programmaplan 300/400 Bedrijfsvoering Programmabeheerder: M.J. van Overveld Doelstelling programma Het programma biedt de organisatie ondersteuning en advies op het gebied van financiën, ICT, juridische zaken en vastgoed, facilitaire zaken, inkoop, mens, informatie en organisatie (MI&O) en secretariële werkzaamheden. Dit met als doel om de primaire taken van de organisatie zo soepel en efficiënt mogelijk te kunnen realiseren. Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Implementeren nieuw Informatiebeleid
Implementeren nieuw KAM-beleid (kwaliteit, Arbo en milieu)
Invoering generiek functiehuis
VPB-plicht
47
Doelstelling en beoogde effecten: In 2014 is het informatiebeleid vernieuwd met een scope van 4 jaar: 2015-2018. Hiermee wordt een kwalitatief verbeterde informatievoorziening beoogd die effectief bijdraagt aan de realisatie van de organisatiedoelen en toekomstbestendig is. Plan van aanpak: In 2015 wordt gestart met de uitvoering van het vastgestelde informatiebeleid. Onderdeel hiervan is onder andere het opstellen van een projectportfolio, welke voortkomt uit het informatiebeleid. De projectportfolio vormt de input voor een gezamenlijk informatiebeleidsplan van de drie Brabantse waterschappen Doelstelling en beoogde effecten: In 2014 is het KAM-beleid geëvalueerd en vernieuwd. Hiermee wordt beoogd een visie te ontwikkelen op KAM anno 2015. Dit leidt tot een kwalitatief verbeterde KAM-organisatie. De aspecten Kwaliteit, Arbo en Milieu en bijvoorbeeld certificering krijgen daarbij de juiste aandacht. Plan van aanpak: Na vaststelling van het KAM-beleid wordt gestart met de uitvoering. Het versterken van de veiligheidscultuur (aandacht voor fysieke veiligheid van medewerkers) is hier een belangrijk onderdeel van. Doelstelling en beoogde effecten: Invoering van een beperkt aantal functiefamilies ter bevordering van de flexibiliteit van de medewerkers en de organisatie. Op deze manier ontstaan er voor medewerkers meer mogelijkheden om “in hun kracht” te werken en voor de organisatie om flexibel te kunnen inspelen op ontwikkelingen. Plan van aanpak: Na noodzakelijk onderhoud van het huidige specifieke functiehuis (functiebeschrijving vs. werkelijke taken), wordt overgegaan op generieke functies. Het nieuwe functiehuis is gebaseerd op het gehanteerde functiehuis bij waterschap De Dommel. Doelstellingen en beoogde effecten: Tijdige implementatie van het wetsvoorstel “modernisering vennootschapsbelastingplicht overheidsondernemingen” tegen de laagst mogelijke kosten. Plan van aanpak: Invoering van de vennootschapsbelastingplicht voor overheidsondernemingen per 1-1-2016 vraagt om het anders inrichten van de administratie en rapportagelijnen. Het waterschap is vanaf het najaar 2014 gestart de activiteiten te inventariseren. Daarbij zal in kaart worden gebracht of het verstandig is voor een vrijstelling te opteren of bepaalde activiteiten op een andere wijze vorm te geven of te structureren. Ook de budgettaire gevolgen van de vennootschapsbelasting die mogelijk betaald moet worden, zullen inzichtelijk worden gemaakt en bij de kadernota en begrotingen worden meegenomen. De verwachting is dat de implementatie onvermijdelijk leidt tot een toename van de administratieve lasten.
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Winnend samenwerken
Het oneigenlijke gebruik door derden van gronden in eigendom beter regelen
Treasury
Horizontaal Toezicht
Herziening financieel beleid
Uitvoering nieuw beleid werkplekstrategie
48
Doelstelling en beoogde effecten: Het realiseren van voordelen op het gebied van kwaliteit, kosten en kwetsbaarheid door samen te werken met de Brabantse waterschappen De Dommel en Aa en Maas. Plan van aanpak: MI&O: Harmonisering lokale arbeidsvoorwaarden, gezamenlijke opleidingen via de Brabantaquademie (gezamenlijke opleidingsfaciliteit van de drie Brabantse Waterschappen), uitwisseling van personeel en gezamenlijke arbeidsmarktbenadering. Facilitaire zaken/ICT: Gezamenlijke inkoop, actualisatie van het gezamenlijke InformatieBeleidsPlan (IBP). Uitvoering van een haalbaarheidsstudie voor een gezamenlijk datacentrum. Financiën: De drie waterschappen zien kansen om te komen tot uniformering van de werkprocessen en de keuze voor één automatiseringssysteem. Alvorens een definitieve keuze gemaakt kan worden voor het vervolg, wordt er in 2014 een expert judgement (rapport) door Inter Access opgesteld omtrent fundamentele uitgangspunten. Doelstelling en beoogde effecten: Op een betere manier het oneigenlijke gebruik door derden van gronden in eigendom regelen en indien mogelijk, hiervoor een vergoeding vragen, dan wel die gronden te verkopen. Plan van aanpak: In 2013 is reeds gestart met een pilot oneigenlijk grondgebruik. De pilot is succesvol afgrond. De meeste gevallen van oneigenlijk grondgebruik zijn opgelost en er zijn extra opbrengsten gegenereerd. Het DB heeft ingestemd een vervolgaanbesteding op te starten voor de aanpak van het oneigenlijke grondgebruik in het hele beheersgebied. Begin 2015 zal het project starten. Er wordt afstemming gezocht met het project van de inhaalslag handhaving keur. Doelstellingen en beoogde effecten: In 2015 wordt verder gewerkt aan professionalisering van de treasury functie. Het doel is tegen de laagst mogelijke kosten en risico’s te kunnen voorzien in de financieringsbehoefte. Plan van aanpak: Kennis vergroten door te leren van andere waterschappen en externe partijen en het uitwerken van een rentevisie. Doelstellingen en beoogde effecten: Om fiscale zaken goed in beeld te hebben en de mogelijke gevolgen goed te kunnen borgen, oriënteert het waterschap zich op horizontaal toezicht door de belastingdienst. Er wordt in die situatie een convenant met de fiscus gesloten. De fiscus zal proactief betrokken worden bij fiscale aangelegenheden, zodat het incontrol zijn op fiscaal terrein geborgd kan worden. Plan van aanpak: In 2014 heeft er afstemming plaatsgevonden met de belastingdienst en waterschap De Dommel (die reeds eerder horizontaal toezicht hebben geïmplementeerd) om beter inzicht te krijgen in de toegevoegde waarde en wat er bij komt kijken. In het eerste kwartaal 2015 zal de aanpak verder worden uitgewerkt. Doelstellingen en beoogde effecten: Het ontwikkelen van een duurzaam financieel beleid, ten einde de uitvoering van alle waterschapstaken te kunnen vervullen. Plan van aanpak: Vanuit verschillende (financiële) expertises wordt er een werkgroep opgericht. Deze werkgroep komt met verbetervoorstellen ten aanzien van het financiële beleid (schuldpositie, reserves en voorzieningen beleid, waarderings- en activabeleid). Kennis en ervaring van andere waterschappen wordt hierin meegenomen. Doelstelling en beoogde effecten: Modernisering van alle werkplekken en aansluiten op de ontwikkelingen op het gebied van mobiel werken. Hiermee wordt voldaan aan de randvoorwaarden om de komende jaren het werk van de medewerkers te faciliteren. Plan van aanpak: MI&O en FZ ontwikkelen gezamenlijk een nieuw beleid voor de werkplekautomatisering. Dit beleid komt mede tot stand op basis van de input van de gebruikers. Zodra het beleid is vastgesteld wordt de apparatuur ingekocht en ingezet binnen de organisatie.
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Brede ontwikkeling digitaal archief
Uitvoering maatregelen Baseline Informatiebeveiliging Waterschappen (BIWA)
Doelstelling en beoogde effecten: De intentie is om het digitale archief (=vooralsnog Corsa) breder te ontwikkelen. Beoogde effecten zijn tevreden Informatiewerkers (medewerkers) bij Brabantse Delta en het voldoen aan (wettelijke) kwaliteitseisen archief. Plan van aanpak: Bij informatievraagstukken, zoals bijvoorbeeld assetmanagement, procesmodel, S@WA en eHRM, aanschuiven en adviseren over het toepassen van de uitgangspunten voor digitaal en zaakgericht werken en archiveren. Het terugvinden en hergebruiken van informatie krijgt daarbij meer aandacht. Doelstelling en beoogde effecten: Vergroten van de informatieveiligheid door het uitvoeren van de maatregelen die voortvloeien uit de analyse van de projectgroep informatieveiligheid. Het gaat hierbij om het ontwikkelen van beleid, het doorvoeren van organisatorische maatregelen, bewustwording en het uitvoeren van fysieke maatregelen. Plan van aanpak: De Brabantse waterschappen trekken gezamenlijk een Chief Information Security Officer (CISO) aan die sturing gaat geven aan het programma van maatregelen.
Prestatie indicatoren % Facturen voldaan binnen betaaltermijn
Rekening 2013
Jaarplan 2014
65%
80%
Kadernota 2015 -
Jaarplan 2015 85%
% Facturen voldaan binnen betaaltermijn: In 2014 is het inkoopproces vereenvoudigd, waardoor de gemiddelde betaaltermijn aanzienlijk is verkort. Op basis van de realisatiecijfers 2013/2014 is 85% een realistische termijn. Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten programma
Rekening 2013 18.501
Jaarplan 2014 17.865
Kadernota 2015 18.292
Jaarplan 2015 19.286
Ten opzichte van de kadernota zijn de lasten met € 994 gestegen. De stijging ten opzichte van de kadernota wordt veroorzaakt door een verschuiving van de decentrale huisvestingskosten van watersystemen en zuiveringsbeheer naar facilitaire zaken (onderdeel van beleidsveld 300). Hierdoor zijn de lasten binnen dit beleidsveld gestegen, maar op de beleidsvelden leidt deze verschuiving tot een daling van de lasten (zie paragraaf 1.6.3 “Wijziging budgethouderstructuur en betere aansluiting huisvestingskosten bij BBP structuur”). Ten opzichte van jaarplan 2014 zijn de lasten met € 1.421 gestegen. De verklaring voor deze stijging is voor een belangrijk deel gelegen in de verschuiving van de huisvestingskosten (zie bovenstaande toelichting). Daarnaast zijn er in het jaarplan 2015 een aantal nieuwe ontwikkelingen opgenomen, die leiden tot hogere lasten. Het gaat hierbij om de invoering van de participatiewet en de invoering van talentmanagement. Ook zijn er 2015 extra lasten begroot voor de inhuur van een Chief Information Security Officer (CISO). Deze lasten worden door de drie Brabantse waterschappen gezamenlijk gedragen in het kader van implementatie BIWA. Conclusie De lasten zijn gestegen ten opzichte van de Kadernota 2015. Deze lastenstijging wordt veroorzaakt door overheveling van de decentrale huisvestingskosten naar dit programma zoals toegelicht in § 1.6.3 van deze begroting. Er ontstaat hierdoor een voordeel op andere programma’s.
49
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Kostenplaats salarissen Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten kostenplaats salarissen
Rekening 2013 30.231
Jaarplan 2014 31.993
Kadernota 2015 32.776
Jaarplan 2015 32.710
Ten opzichte van de kadernota zijn de lasten met € 66 gedaald. Deze daling wordt voor een groot deel veroorzaakt door een verschuiving van het budget ziekengeld en uitkering WAO. Ten opzichte van jaarplan 2014 zijn de lasten gestegen met € 717. Deze lastenstijging wordt veroorzaakt door een verwachte procentuele stijging van de salarislasten (1,5%), hogere sociale lasten en jaarlijkse periodieke salarisverhogingen op basis van beoordelingen. Conclusie De huidige CAO loopt tot 1 januari 2014. Op dit moment wordt hard gewerkt aan het tot stand brengen van het pensioenakkoord dat in moet gaan op 1 januari 2015. Als dit akkoord bereikt is wordt het resultaat hiervan ingebracht bij de CAO-onderhandelingen. Ook activerend personeelsbeleid is een belangrijk thema. Resultaat wordt verwacht in 2015.
50
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Programma 600/800 – Ondersteuning Watersystemen Programmabeheerder: A. Meuleman Doelstelling programma Dit programma bestaat uit de onderdelen muskusrattenbestrijding en geografische informatie (GEO). Het doel van dit programma is muskus- en beverratten te bestrijden om schade aan waterkeringen en waterlopen te voorkomen dan wel te minimaliseren en zo een bijdrage te leveren aan de veiligheid. Daarnaast biedt het programma de organisatie en derden ondersteuning door hen te voorzien van duidelijke, toegankelijke, volledige en betrouwbare geografische informatie. Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Muskusrattenbestrijding Vangstaantallen
Gemeenschappelijke Regeling muskusrattenbestrijding Noord-Brabant
Landelijke veldproef
Dataregistratie (mobiel werken)
51
Doelstelling en beoogde effecten: Beperking van risico’s en schade door effectieve bestrijding. Plan van aanpak: In 2013 is de landelijke Veldproef gestart wat extra waakzaamheid vraagt op de ontwikkeling van populatie in de proefgebieden en extra personele inzet. De veldproef loopt tot en met 2015. Doelstelling en beoogde effecten: Het scheppen van randvoorwaarden door de waterschappen Brabantse Delta, Aa en Maas en De Dommel voor de organisatie van de bestrijding van muskus-en beverrat in Noord-Brabant. Plan van aanpak: Op basis van de Gemeenschappelijke Regeling zorgdragen voor: Uitvoering van de bestrijding in de beheersgebieden van de 3 waterschappen; Het opstellen van plan, begroting en jaarverslaglegging en dit ter goedkeuring voorleggen aan de betrokken partijen. Doelstelling: Onderzoek naar de mogelijkheden van alternatieve bestrijdingsstrategieën en naar de toepasbaarheid van preventieve maatregelen vinden plaats in het kader van de Landelijke Veldproef. Plan van aanpak: Medewerking verlenen aan 3-jarig landelijk onderzoek (de Veldproef) van de Unie van Waterschappen. De medewerking bestaat uit: Wisselende personele inzet in 12 geselecteerde proefgebieden. Wisselende personele inzet door het jaar heen (geen inzet in de zomerperiode) in geselecteerde proefgebieden. Schade-inventarisaties in de geselecteerde proefgebieden. Begeleiden en beoordelen van het onderzoek en de resultaten. Deelname wetenschappelijke proef objectbescherming omgeving Dinteloord. Dit betekent dat aangewezen objecten (o.a. dijken) worden beschermd en in de rest van het gebied geen actieve bestrijding plaatsvindt. Doelstelling en beoogde effecten: Betere managementtools voor de aansturing van de bestrijding. Verbetering mogelijkheden tot bestuurlijke verantwoording. Terugdringen tijdsbesteding aan dataregistratie. Plan van aanpak: Vanaf 1 januari 2015 wordt alle relevante data digitaal verwerkt met behulp van een mobiele applicatie.
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Doelstellingen, beoogde effecten en plan van aanpak Geografische informatie Samenwerkingsinitiatieven GEO-informatie
Optimaliseren geografische informatie voorziening / proces beheerregister
Doelstelling: Optimalisatie van de ruimtelijke informatievoorziening op kosten, kwaliteit en kwetsbaarheid. Plan van aanpak: Actief participeren in: Programma GeoBrabant (provincie, waterschappen, gemeenten): Afhankelijk van de nog te nemen beslissingen eind 2013 wordt meegewerkt aan vervolgprojecten. Winnend Samenwerken (waterschappen): o Het gezamenlijke BGT project wordt, na voltooiing van de opbouw van de BGT kaart, afgerond. Vervolgens wordt het beheer van de BGT weer door de waterschappen afzonderlijk opgepakt. o Ontwikkeling van DAMO (keringen, vaarwegen, leidingen) wordt onderling afgestemd en opgepakt. o Nieuwe initiatieven m.b.t. mobiel werken en het beheer van de reeds ontwikkelde producten worden samen opgepakt. Samenwerken in de afvalwaterketen (gemeenten en waterschappen). Standaardisering en optimalisatie van gegevensuitwisseling begint vorm te krijgen. Doelstelling: Organisatie van het beheer en onderhoud van het product verbeteren. Plan van aanpak: De volgende stappen worden gezet: Implementatie van DAMO Watersysteem wordt afgerond (inclusief het updaten van de handboeken GEO); Doorontwikkeling van DAMO(keringen, vaarwegen, leidingen) wordt Unie breed opgepakt; De procesoptimalisatie beheerregister (regie op data) afronden. Hiervoor wordt in 2015 vastgelegd wie voor het beheer van welke data verantwoordelijk is (gegevenseigenaren benoemd) en worden de detail werkprocessen en werkwijzen definitief geïmplementeerd. Team Data zal actief bij haar interne kanten monitoren hoe tevreden zij zijn met hun dienstverlening (per kwartaal minimaal twee klanten om feedback vragen). Rekening 2013 3.752
Jaarplan 2014 3.900
Kadernota 2015 -
Jaarplan 2015 3.600
17
40
-
50
Vangst per uur muskusratten
0,13
0,13
-
0,12
Vangst per km watergang muskusratten
0,16
0,18
-
0,15
-
31.000
-
31.000
Rekening 2013
Jaarplan 2014
Kadernota 2015
Jaarplan 2015
Prestatie indicatoren Muskusrattenbestrijding Jaarvangst muskusratten Jaarvangst beverratten
Aantal velduren Geld (bedragen x € 1.000) Totaal netto kosten Muskusrattenbestrijding
708
715
776
747
Totaal netto kosten Geografische informatie
1.367
1.428
1.415
1.290
Muskusrattenbestrijding: Ten opzichte van de kadernota en jaarplan 2014zijn er geen bijzondere afwijkingen. Geografische informatie: Ten opzichte van de kadernota en jaarplan 2014 zijn de lasten € 125 en € 138 lager, met name vanwege een voordeel in de begroting van het Waterschapshuis door het saneren van de beheer en onderhoudskosten van IRIS. Conclusie Muskusrattenbestrijding: In 2015 wordt de veldproef verder uitgevoerd en de gemeenschappelijke regeling geëvalueerd. Geo-informatie: Digitaal werken wordt in 2015 verder geïmplementeerd. 52
Programmaplannen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Hoofdstuk 3: Begroting ingedeeld naar taken § 3.1 Begroting 2015 Watersysteembeheer
Programma alle bedragen x € 1.000
Rekening
Begroting
Kadernota
Begroting
2013
2014
2015
2015
Verschil Begroting KN 15-25
Planvorming Aanleg en onderhoud waterkeringen Inrichting en onderhoud watersystemen Inrichting en onderhoud vaarw egen en havens Regulering Vergunningverlening Handhaving keur Toezicht en handhaving Beheersen van lozingen Handhaving WVO Handhaving grondwaterbeheer Heffing en invordering Bestuur en communicatie Dekkingsmiddelen en saldo Opbrengst verontreinigingsheffing nog te verw erken onttrekking w achtgeldreserve
3.567 4.924 27.522 1.436
3.631 5.618 30.104 1.236
3.582 7.369 29.716 1.161
1.987 1.436
2.236 1.883
2.294 2.153
922 1.625 129 3.563 2.169 -314 -388 -131
759 1.899 144 3.120 2.321 18 -392
785 1.898 147 3.125 2.258 52 -396
3.167 2.693 -16 -396
-110 621 -804 43 2.997 -2.294 -2.153 4.204 -785 -1.898 -147 42 435 -68 1
TOTAAL netto lasten Ontrekking CBL reserve TOTAAL netto lasten+ontrekking CBL Reserve stijging (+) / daling (-) t.o.v. voorgaand jaar
48.448 -589 47.858
52.577 -618 51.959 +8,6%
54.144 -630 53.513 +3,0%
54.226 -649 53.577 +3,1%
82 -19 64 +0,1%
Opbrengst omslagen (Onttrekking)/toevoeging egalisatiereserve
-48.977 1.119
-51.843 -116
-53.513
-53.319 -259
195
Reserves/ voorzieningen egalisatiereserve per 1-1 (onttrekking)/toev. egalisatieres. lopend jaar egalisatiereserve per 31-12
3.283 1.119 4.402
3.061 -116 2.945
4.277 4.277
4.875 -259 4.616
-598 259 -339
algemene/calamiteiten reserve algemene/wachtgeld w atersysteembeheer CBL reserve (47%)
1.208 857 2.981
1.608
2.700
2.700
2.447
1.887
1.887
53
3.471 7.990 28.912 1.203 2.997
4.204
Begroting per kostendrager ingedeeld naar programma’s | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Specificatie opbrengst Watersysteembeheer: OMSCHRIJVING alle bedragen x € 1.000 TOTAAL netto lasten splitsing over belanghebbenden: - ingezetenen: 30% (vanaf 2014 29,4%) - gebouwd: 60,4% (vanaf 2014 59,6%) - natuur: 0,1% (vanaf 2014 0,2%) - ongebouwd: 9,5% (vanaf 2014 10,8%) Uitwerking per onderdeel: Ingezetenen - totaal netto lasten - aantal bruto ingezetenen - oninbaar/kwijtschelding - aantal netto ingezetenen - lasten per ingezetene - omslag per ingezetene - stijging (+) / daling (-) t.o.v. voorgaand jaar - opbrengst omslag totaal - onttrekking egalisatiereserve
Rekening
Begroting
Kadernota
Begroting
2013
2014
2015
2015
Verschil Begroting KN 15-25
47.858
51.959
53.513
53.577
64
14.358 28.907 48 4.547
15.276 30.968 104 5.612
15.733 31.894 107 5.779
15.752 31.932 107 5.786
19 38 0 7
14.358 333.653 16.348 317.304 45,25 45,90
15.733 334.000 16.000 318.000 49,47 49,47 +2,9% 15.733
15.752 334.000 16.000 318.000 49,53 49,29 +2,5% 15.676 (76)
19
14.565 208
15.276 333.000 16.000 317.000 48,19 48,08 +4,7% 15.242 (34)
Gebouwd - totaal netto lasten - eenheid economische waarde (x2.500) ( x1.000) - oninbaar/kwijtschelding - aantal netto econ.waarde - lasten p/eenheid econ.waarde (o.b.v. econ.w. x2.500) - omslag p/eenheid econ.waarde (obv ec.w. x2.500)
28.907 41.981 112 41.869 0,69 0,72
30.968 39.821 100 39.721 0,78 0,78
31.894 39.763 100 39.663 0,80 0,80
31.932 40.500 100 40.400 0,79 0,79
737 -0,01 -0,02
- stijging (+) / daling (-) t.o.v. voorgaand jaar - opbrengst omslag totaal - onttrekking egalisatiereserve
29.975 1.068
+8,7% 30.898 -69
+3,4% 31.894
+1,1% 31.778 -154
-2,3% -116 -154
48 25.721
104 30.240
107 30.240
107 30.814
0 574
25.721 1,86 1,93
30.240 3,44 3,43
30.240 3,54 3,54
30.814 3,48 3,46
574 -0,06 -0,08
50 2
+77,3% 104 (0)
+3,2% 107
+0,9% 107 (1)
-2,3% (0) (1)
5.612 9.550 96.752
5.779 9.550 96.652
5.786 9.550 96.178
7
106.302 82,21 41,10 150,54 43,01
106.202 155,51 44,43 155,51 44,43
105.728 156,26 44,65 155,51 44,43
-474 0,75 0,22 0,00
+88,9% +8,0% 1.438 4.161 5.599 -13
+3,3% +3,3% 1.485 4.294 5.779
+3,3% +3,3% 1.485 4.273 5.758 -28
+0,0%
51.843
53.513
53.319
-195
Natuur - totaal netto lasten - aantal bruto belastbare ha - oninbaar/kwijtschelding - aantal netto belastbare ha - lasten per belastbare ha. - omslag per belastbare ha. - stijging (+) / daling (-) t.o.v. voorgaand jaar - opbrengst omslag totaal - onttrekking egalisatiereserve Ongebouwd - totaal netto lasten - aantal bruto belastbare ha openbare landwegen - aantal bruto belastbare ha overige ongebouwd - oninbaar/kwijtschelding - aantal netto belastbare ha - lasten per belastbare ha. landwegen - lasten per belastbare ha. ov ongebouwd - omslag per belastbare ha. verharde openbare wegen - omslag per belastbare ha. overig ongebouwd - stijging (+) / daling (-) t.o.v. voorgaand jaar - stijging (+) / daling (-) t.o.v. voorgaand jaar - opbrengst omslag verharde openbare wegen - opbrengst omslag overig ongebouwd - opbrengst omslag totaal - onttrekking egalisatiereserve -afwikkeling voorgaande jaren TOTAAL opbrengst waterkwant.omslag belastingjaar
4.547 9.550 95.519 21 105.048 79,72 39,86 79,68 39,84
761 3.806 4.567 20 -179 48.977
De stijging van het tarief voor de categorie Gebouwd wordt verstrekt door een daling van de totale WOZ-waarde. Per saldo wijzigen de lasten voor de belastingbetaler voor dat deel niet, omdat het tarief een vast percentage is van de WOZwaarde (in 2015 0,0315%)
54
Begroting per kostendrager ingedeeld naar programma’s | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
0,06 -0,18 -0,4% (57) (76) 38 737
-474
0 -21 -21 -28
§ 3.2 Begroting 2015 Zuiveringsbeheer Programma alle bedragen x € 1.000 Planvorming Bouw en exploitatie zuiveringstechnische w erken Regulering Beheersen van lozingen Handhaving Toezicht en handhaving Heffing en invordering Bestuur en communicatie Dekkingsmiddelen en saldo Leaseverplichting CBL Rentebaten deposito CBL nog te verwerken onttrekking wachtgeldreserve TOTAAL netto lasten Onttrekking CBL reserve TOTAAL netto lasten + ontrekking CBL Reserve
Rekening
Begroting
Kadernota
Begroting
2013
2014
2015
2015
1.238 51.554
1.605 51.992
1.593 51.856
922 1.186
759 1.418
785 1.422
3.035 1.386
2.658 1.490
2.662 1.413
1.482 2.698 1.649
68 1.279 799 -785 -1.422 1.482 36 237
-462 243 -243 -131
-88
-50
-131
-81
58.728 -664 58.064
59.833 -697 59.136
59.681 -711 58.970
61.294 -732 60.562
1.613 -21 1.592
+1,8%
-0,3%
2%
-59.729 -447
-59.066
-58.118
-60.562
-2.444
2.112
-70
-853
-0
-739
1.199.013 7.500 36.212 1.155.302 50,26
1.179.035 7.500 40.000 1.131.535 52,26
1.139.116 7.500 40.000 1.091.616 54,02
1.195.886 7.500 40.000 1.148.386 52,74
56.770
51,70
52,20 +1,0%
53,24 +2,0%
52,74 1%
stijging (+) / daling (-) t.o.v. voorgaand jaar Opbrengst heffingen Opbrengst heffingen voorgaande jaren (Onttrekking)/toevoeging egalisatiereserve Vervuilingseenheden: - bruto op te leggen aantal v.e. - verontreinigingsheffing directe lozing - oninbaar/kwijtschelding v.e - netto op te leggen aantal v.e. - lasten per v.e. - heffing per v.e. in euro's - stijging (+) /daling (-) t.o.v. voorgaand jaar
Verschil Begroting KN 15-25
1.661 53.135 799
Reserves/voorzieningen: egalisatiereserve per 1-1 (onttrekking)/toevoeging egalisatieres. lopend jaar egalisatiereserve per 31-12
4.637 2.112 6.749
4.559 -70 4.489
6.864 -853 6.012
8.250 -0 8.250
algemene/calamiteiten reserve algemene/wachtgeld reserve
3.512 857
4.104
3.792
3.792
CBL reserve (53%)
3.362
2.760
2.128
2.128
56.770
§ 3.3 Begroting 2015 Vaarwegenbeheer Programma alle bedragen x € 1.000 Planvorming Inrichting en onderhoud vaarwegen en havens Regulering Vergunningverlening Handhaving keur toezicht en handhaving TOTAAL netto lasten stijging (+) / daling (-) t.o.v. voorgaand jaar
Bijdrage provincie Noord Brabant
55
Rekening
Begroting
Kadernota
Begroting
2013
2014
2015-2025
2015
58 1.225
91 1.094
75 978
84 82
98 128
102 156
Verschil Begroting KN 15-25
76 1.004 104
162
1 26 104 -102 -156 162
1.449
1.410 -2,7%
1.311 -7,0%
1.346 -4,6%
35
-1.449
-1.410
-1.311
-1.346
-35
Begroting per kostendrager ingedeeld naar programma’s | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Hoofdstuk 4: Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten § 4.1 Overzicht van de begroting per kosten- en opbrengstensoort Rekening
Begroting
Kadernota
Begroting
2013 123.378
2014 124.190
2015 126.492
2015 130.440
36.320 23.083 12.994 243 34.620 25.350 4.851 1.589 1.648 1.182 48.881 616 4.720 5.366 273 837 11 225 938 10.972 24.620 304 3.557 327 1.118 2.112 0 0
37.255 24.265 12.770 220 35.608 26.415 5.054 1.549 1.810 781 50.685 425 4.660 5.688 333 924 12 280 927 12.399 24.827 211 642 92 0 0 0 550
38.386 25.160 12.991 235 36.372 27.007 5.177 1.571 1.867 750 51.114 526 4.686 5.611 339 942 12 305 950 13.149 24.380 214 620 59 0 0 0 561
38.563 26.150 12.178 235 36.479 26.951 5.257 1.621 1.851 799 54.888 490 4.708 5.504 306 1.002 12 297 933 13.008 28.430 199 510 10 0 0 0 500
BATEN (alle bedragen x € 1.000)
123.378
124.190
126.492
130.440
I. rentebaten a externe rentebaten b interne rentebaten c rentebaten deposito's CBL d dividenden en bonusuitkeringen II. personeelsbaten e baten i.v.m. salarissen f uitlening van personeel III. goederen en diensten aan derden g verkoop van grond h verkoop van duurzame goederen i verkoop van overige goederen j opbrengst uit grond en water k opbrengst uit overige eigendommen l diensten voor derden m bijdragen van overheden n bijdragen van overigen IV. waterschapsbelastingen o opbrengst omslag gebouwd p opbrengst omslag ongebouwd q opbrengst omslag ingezetenen r opbrengst omslag natuurterreinen s opbrengst verontreinigingsheffing t zuiveringsheffing bedrijven u zuiveringsheffing huishoudens V. onttrekkingen voorz./res. en geact. lasten v onttrekkingen voorzieningen w onttrekking egalisatiereserve watersystemen x onttrekking egalisatiereserve zuivering y onttrekkingen overige reserves z geactiveerde lasten inverdieneffec ten Storm/OAS-gerelat. projec ten
1.140 387 510 243 0 359 187 172 4.903 67 24 31 165 569 3.550 127 369 109.541 30.080 4.520 14.334 42 360 19.344 40.860 7.435 202 0 0 1.513 5.720
931 326 384 220 0 111 111 0 4.237 30 0 0 171 261 3.614 86 75 111.300 30.898 5.599 15.242 104 392 19.238 39.829 7.611 14 116 70 1.398 6.004 9
966 339 392 235 0 83 83 0 4.453 250 0 0 171 266 3.562 122 81 112.027 31.894 5.779 15.733 107 396 17.416 40.702 8.963 14 0 853 1.391 6.696 10
997 244 518 235 0 69 69 0 6.589 500
LASTEN (alle bedragen x € 1.000) I. kapitaallasten (rente en afschrijving) a afschrijvingen van activa b interne en externe rentelast c leaseverplichting CBL II. personeelslasten d salarissen personeel en bestuur e soc iale premies f rechtstreekse uitkeringen bestuur/personeel g overige personeelslasten h personeel van derden III. goederen en diensten van derden i duurzame gebruiksgoederen j overige gebruiks- en verbruiksgoederen k energie l huren en rechten m leasebetalingen n pac hten en erfpac hten o verzekeringen p belastingen q onderhoud door derden r overige diensten door derden s bijdragen aan derden IV. toev. voorzieningen/onvoorzien/stelpost t toevoegingen aan voorzieningen u toevoeging egalisatiereserve watersystemen v toevoeging egalisatiereserve zuivering w toevoeging aan overige reserves x onvoorzien
56
0 171 262 5.398 200 58 114.276 31.778 5.758 15.676 107 396 19.849 40.712 8.510 0 259 0 1.381 6.871 0
Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
§ 4.2 Verklaring verschillen per hoofdkosten en -opbrengstsoort De bruto omzet van het waterschap bedraagt voor 2015 € 130,4 miljoen. Dit is € 6,2 miljoen hoger dan de Begroting 2014 en € 3,9 miljoen hoger dan opgenomen in de Kadernota 2015. Hieronder worden de afwijkingen > € 200.000 per hoofdkosten- en -opbrengstsoort toegelicht. In de programmaplannen is een toelichting op de belangrijkste financiële afwijkingen per programma opgenomen. Alle hieronder genoemde bedragen zijn x € 1.000. § 4.2.1 De belangrijkste verschillen per hoofdkostensoort: I. Kapitaallasten (rente en afschrijving): Ten opzichte van de Begroting 2014 zijn de lasten € 1.308 hoger: Afschrijvingen van activa/leaseverplichting CBL (nadeel +€ 1.899): o 2014 is het laatste jaar dat wordt afgeschreven op de boeterente herstructurering geldleningen uit 2000 (voordeel -€ 132). o de investering door de SNB in HD ketels (energie optimalisatie) is in 2014 begroot op basis van de agiostorting van juli 2013. De werkelijke agiostorting voor deze investering is hoger. (nadeel +€ 109). o projecten die in de loop van 2014 of 2015 in bedrijf (zijn ge)gaan, hadden in 2014 nog geen of maar een deel van het jaar kapitaallasten. Dit geldt bijvoorbeeld voor de HWBP bijdrage 2014 (in 2014 twee maanden kapitaallasten) en de bijdrage 2015 (in 2014 geen, in 2015 een half jaar kapitaallasten). Totaal nadeel +€ 1.683. o Project 4040 Renovatie diverse rwzi’s was in 2014 begroot met één realisatiedatum in 2016, nu zijn de zuiveringen gefaseerd begroot volgens planning van oplevering. Twee zuiveringen worden al in 2014 opgeleverd. Nadeel +€ 332. o Bij de controles voor de jaarrekening 2013 bleek een tweetal EVZ projecten die als onderzoeksprojecten waren begroot, uitvoeringsprojecten te zijn. De wijziging van de afschrijvingstermijn van 5 naar 30 jaar leidt tot een voordeel van -€ 166. o De overige verschillen zijn - € 57 voordelig. Interne en externe rentelast (voordeel -€ 592): Ten opzichte van 2014 is er een jaar langer afgelost op bestaande leningen. De nieuwe leningen zijn afgesloten tegen een lager rentepercentage dan de oude leningen. Ondanks dat we meer lenen dan aflossen is er sprake van een voordeel op de rentelast. Ten opzichte van de kadernota is er geen sprake van een afwijking > € 200. II. Personeelslasten Ten opzichte van de Begroting 2014 zijn de lasten +€ 871 hoger: Salarissen personeel en bestuur (nadeel +€ 536): De lasten nemen toe door de procentuele stijging van 1,5% op de salarislasten (verwachting ontwikkeling cao afspraken) en de periodieke jaarlijkse verhogingen. Sociale premies (nadeel +€ 203): De netto sociale lasten zijn gestegen ten opzichte van de begroting 2014 vanwege stijgingen op de componenten WAO. Daarnaast is er in 2015 een nieuwe werkgeverslast bijgekomen; de werkhervattingskaspremie. Deze premie was niet begroot voor 2014 en wel voor 2015 (€ 94). Dit geld is bedoeld om mensen weer eerder aan een baan te helpen en om instroom in de Ziektewet en opvolgend de WIA te beperken. Studiekosten calamiteitenplannen (voordeel - € 100): in 2014 is een grote systeemoefening georganiseerd. Dit wordt 1 x in de 4 jaar gedaan. Advieskosten P&O (nadeel +€ 250): In 2015 is extra budget opgenomen voor de invoering van de participatiewet (€ 75), trainees (€ 75) en de invoering van talentmanagement (€ 100). Ten opzichte van de kadernota zijn er geen belangrijke financiële afwijkingen. III. Goederen en diensten van derden / bijdragen aan derden Ten opzichte van de Begroting 2014 zijn de lasten € 4.203 hoger: Energie (voordeel -€ 184): de gemiddelde energieprijs is wat lager en de meterkosten zijn lager als gevolg van de recente aanbesteding meterdiensten. Onderhoud door derden: nadeel +€ 608 o Onderhoud instrumenten/apparatuur monitoring (+€ 110): stijgende kosten door toename onderhoud sensoren en het uitlezen van grondwaterbuizen. o Mechanisch onderhoud (+€ 135): extra vervanging mechanische slijtdelen. o Elektrisch onderhoud primaire activiteiten (+€ 209): extra budget voor ontwikkelen en uitvoeren inspectie module m.b.v. OBS. o Cultuurtechnisch onderhoud: (+€ 208) uitbreiding van EVZ’s en groenelementen, overname van gemeentes. 57
Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
o Onderhoud Geo software: (-€ 93) begroting HWH is lager door het saneren van de beheer en onderhoudskosten van IRIS. o De overige verschillen op onderhoud door derden bedragen per saldo +€ 39. Overige diensten door derden (nadeel € 3.603): o De restitutie van agio door de SNB werd altijd begroot als negatieve kostenpost. Met ingang van 2015 wordt deze ontvangst als opbrengst begroot. (+€ 1.351). Het bedrag aan rest agio is wel gewijzigd in de begroting 2015 ten opzichte van 2014. De terug stortingen die wij begroten worden gebaseerd op de overzichten die de SNB verstrekt. Doordat er in 2013 geen agio is uitgekeerd, is het verloop van agio stortingen in de concept begroting 2015 van de SNB veranderd ten opzichte van de conceptbegroting 2014. o De kosten voor zuiveren door derden (GR De Dommel) zijn hoger vanwege een hoger aantal ve’s en een aangepast tarief. (+€ 965). o In 2013 en 2014 is bezuinigd op de bijdragen aan gemeenschappelijke projecten. In 2015 is het oude prijspeil weer opgenomen. Daarnaast is € 50 extra opgenomen vanwege de toename van bestuurlijke toezeggingen (+€ 140). o De kosten van contributies zijn hoger door een toename van de bijdrage aan de Unie van Waterschappen doordat de waterschappen in 2015 voor het eerst worden belast met de kosten voor de waarderingskamer. Daarnaast betalen we een bijdrage aan de verkiezingen, die valt weg in 2016 (+€ 83). o Extra verwachte advieskosten in verband met ICT ontwikkelingen, bijvoorbeeld ten behoeve van het opzetten van een gezamenlijk rekencentrum (+€ 76). o Extra lasten in verband met het project “oneigenlijk grondgebruik”. Tegenover deze extra lasten staan extra opbrengsten, wat uiteindelijk resulteert in een netto opbrengst van € 250. (+€ 250). o Advieskosten voor het uitvoeren van de koopoptie CBL ( +€ 90) o Lagere kosten voor analysewerkzaamheden door Aquon vanwege de driejarige meetcyclus en het bijstellen van het tarief per ILOW punt (-€ 593). o Door een toename van mobiel werken, steeds meer apps en toepassingen zijn kosten toegenomen voor telefonie en datacommunicatie +€ 159. o Hogere kosten voor slibdrogen en –verbranden (+€ 268). De raming in de begroting 2014 is tot stand gekomen op basis van de conceptbegroting van de SNB van juli 2014. De begroting is gebaseerd op actuele begrotingscijfers van de SNB. De SNB geeft als oorzaken voor de hogere lasten: omzet externe klanten lager, realisatie energiefabriek Tilburg uitgesteld, kosten reststoffen nemen toe en het wegvallen van MEP subsidie. o Computerservices (+€ 334): structurele uitbreiding van beveiligingskosten in verband met BIWA (overheidsrichtlijnen) en licentie- en beheerkosten software Basisregistratie en SAW@. o Overige diensten financieel advies (+ € 290). Dit betreft onze bijdrage aan de BWB. Deze is hoger dan de begroting 2014 als gevolg van hogere automatiserings- en salariskosten en het niet toetreden van nieuwe deelnemers in de begroting van de BWB. o Budget voor het wegwerken achterstanden handhaving is in 2015 verhoogd om het programma uit te voeren en daarmee te komen tot een uniforme toepassing van de keur (+€ 250). o De overige verschillen op diensten door derden bedragen per saldo -€ 60. Leasebetalingen dienstauto’s (nadeel € 78): Door het aanvullend huren van auto's in verband met schades, reparaties en door overbrugging van bepaalde functies zijn de kosten hoger. Deze lasten stijgen omdat het wagenpark ouder wordt en de voorbereidingen voor de aanbesteding langer duren dan gepland. Overige bijdragen openbare lichamen (voordeel - € 235): Bijdrage in 2014 aan waterschap Aa en Maas voor de verfijning van de contouren Natura 2000. Overige verschillen voornamelijk op diverse vormen van onderhoud ( nadeel € 91)
Ten opzichte van de kadernota zijn de lasten +€ 3.774 hoger. De oorzaken hiervan zijn dezelfde oorzaken die ook het verschil ten opzichte van de Begroting 2014 veroorzaken, met uitzondering van : De kosten voor zuiveren door derden (GR De Dommel) zijn niet alleen hoger vanwege een hoger aantal ve’s en een aangepast tarief, maar ook doordat begin 2016 naar verwachting de eigen zuivering van enkele bedrijven operationeel zullen zijn. In de kadernota 2015 was rekening gehouden met dit effect voor 2015. (+€ 1.724). In de kadernota was al rekening gehouden met een hoger budget voor het wegwerken van de achterstanden handhaving. Hetzelfde geldt voor kosten inzake computerservices (BIWA, Basisregistratie en SAW@). Ten opzichte van de kadernota is daar dus géén verschil. Ten opzichte van de kadernota is er geen verschil als gevolg van de in 2014 betaalde bijdrage inzake Natura 2000. IV. Toevoegingen voorzieningen, onvoorzien en stelpost Ten opzichte van de Begroting 2014 en Kadernota 2015-2025 zijn er geen financiële afwijkingen > € 200.
58
Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
§ 4.2.2 Belangrijkste verschillen per hoofdopbrengstsoort: I. Rentebaten Ten opzichte van de Begroting 2014 en de Kadernota 2015 zijn er geen belangrijke financiële afwijkingen. II. Personeelsbaten Ten opzichte van de Begroting 2014 en de Kadernota 2015 zijn er geen belangrijke financiële afwijkingen. III. Goederen en diensten aan derden Ten opzichte van de Begroting 2014 zijn de opbrengsten € 2.351 hoger. Extra opbrengsten in verband met het project “oneigenlijk grondgebruik” (-€ 500). Tegenover deze opbrengsten staan lasten, wat uiteindelijk resulteert in een netto opbrengst van € 250. Meer opbrengsten door hogere leges als gevolg van de nieuwe legesverordening. (- € 145) De restitutie van agio door de SNB werd altijd begroot als negatieve kostenpost. Met ingang van 2015 wordt deze ontvangst via de opbrengsten begroot (- € 1765). Ten opzichte van de Kadernota zijn de opbrengsten € 2.136 lager. De oorzaken hiervan zijn dezelfde oorzaken die ook het verschil ten opzichte van de Begroting 2014 veroorzaken. Wel ander is de verwerking van het project oneigenlijk grondgebruik: in de kadernota is het resultaat van het project in één bedrag als netto opbrengst in de opbrengsten verantwoord (€ 250), in de begroting is de verwachte opbrengst bij de opbrengsten verantwoord (€ 500) en de verwachte kosten bij de kosten (€ 250). IV. Waterschapsbelastingen Watersysteembeheer Ten opzichte van de Begroting 2014 zijn de belastingopbrengsten Watersysteembeheer € 1.480 hoger:
Opbrengst omslag gebouwd: De lasten zijn gestegen: Mutatie reserve:
€ € €
880 (hogere opbrengst) 964 85
De lasten die door de categorie gebouwd opgebracht moeten worden zijn € 964 hoger. Stijging van het tarief van de WOZ-waarde met 0,0004% en een stijging van de WOZ-waarde ingeschat op 1,7% veroorzaken samen de hogere opbrengst van € 880.
Opbrengst omslag ongebouwd: De lasten zijn gestegen: Mutatie reserve:
€ € €
159 (hogere opbrengst) 175 15
De stijging van de lasten ten opzichte van de begroting 2014 voor ongebouwd bedraagt € 175. In het aantal hectares ongebouwd zit een daling van 574 ha. Doordat de lasten zijn gestegen, zijn de tarieven naar boven bijgesteld. Voor ‘ongebouwd wegen’ met € 4,97 per hectare voor ‘overig ongebouwd’ met € 1,42 per hectare.
Opbrengst omslag ingezetenen: De lasten zijn gestegen: Mutatie reserve:
€ € €
434 (hogere opbrengst) 490 42
De lasten voor de ingezetenen zijn met € 490 gestegen. Door de hogere lasten is het tarief voor de ingezetenen met € 1,21 per ingezetene gestegen, de hogere opbrengst hierdoor is € 434.
De overige verschillen bedragen per saldo € 7.
Zuiveringsbeheer Ten opzichte van de Begroting 2014 zijn de belastingopbrengsten Zuiveringsbeheer € 1.496 hoger:
Opbrengst zuiveringsheffing: De lasten zijn gestegen: Mutatie reserve:
€ 1.496 (hogere opbrengst) € 1.496 (hogere lasten) € 0
Het aantal v.e.’n is. met 16.851 gestegen ten opzichte van 2014. Doordat de lasten hoger zijn stijgt het tarief, waardoor de opbrengsten toenemen
59
Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Ten opzichte van de kadernota zijn de totale belastingopbrengsten € 2.249 hoger: Dit wordt met name veroorzaak door een hoger aantal v.e.’n zuiveringsheffing bedrijven en doordat een aantal meetbedrijven zelf gaan zuiveren maar dit later realiseren (49.000 v.e.’s meer). V. onttrekkingen voorzieningen/reserves en geactiveerde lasten Ten opzichte van de Begroting 2014 zijn de onttrekkingen en geactiveerde lasten € 899 hoger: Er zijn meer uren op projecten begroot tegen een hoger uurtarief, hierdoor hogere geactiveerde personeelslasten. Daarnaast zijn er meer projecten onderhanden waardoor er meer bouwrente aan de projecten wordt doorgerekend. (- € 899) Ten opzichte van de Kadernota 2015 zijn de onttrekkingen en geactiveerde lasten - € 453 lager. De onttrekking aan de egalisatiereserves watersystemen is € 259 hoger dan in de kadernota De onttrekking aan de egalisatiereserve zuiveringsbeheer is - € 853 lager dan in de kadernota. Het voordeel in de rentelasten ten opzichte van de kadernota, uit zich ook in een lager bedrag aan geactiveerde rente - (€ 118). De toename van de geactiveerde personeelslasten door meer projecturenis ten opzichte van de kadernota € 292.
60
Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Hoofdstuk 5: Verbonden partijen In dit hoofdstuk worden de ontwikkelingen bij de verbonden partijen weergegeven. Met ingang van 2014 is voor de grootste verbonden partijen op verzoek van het algemeen bestuur een nieuw element toegevoegd. Het gaat om het onderdeel ‘ontwikkelingen vanaf de business case’. Hier worden de ontwikkelingen afgezet tegen de bij de oprichting opgestelde business case. Daar waar de verbonden partij al (veel) langer bestaat, zijn de ontwikkelingen afgezet tegen de eerder afgegeven prognoses. Naam verbonden partij
Gemeenschappelijke Regeling Belastingsamenwerking West-Brabant Vestigingsplaats Etten-Leur Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Participerende partijen Gemeente Bergen op Zoom Gemeente Breda Gemeente Etten-Leur Gemeente Oosterhout Gemeente Roosendaal Gemeente Halderberge Gemeente Woensdrecht Gemeente Alphen-Chaam Gemeente Moerdijk Gemeente Dongen Waterschap Brabantse Delta Openbaar belang dat wordt Eén gezamenlijke belastingorganisatie voor gemeentelijke behartigd door de verbonden partij belastingen en heffingen en waterschapbelastingen in WestBrabant. Ontwikkelingen verbonden partij De BWB zet zich in om nog meer gemeenten te laten toetreden in de GR ter vergroting van de efficiency en reductie van het kostenniveau. Om tot verdere optimalisering van de organisatie BWB te komen en het ICT systeem te stabiliseren, is nu een extra impuls nodig. Een plan van aanpak “Een toekomstbestendig BWB” is opgesteld waarin de operationele en organisatorische aandachtspunten verder zijn uitgewerkt. De extra bijdrage die hiermee gemoeid is, zal worden opgevangen in de Begroting 2015 van de BWB door hogere overige opbrengsten. Solvabiliteit, eigen en vreemd BWB zal niet tot nauwelijks eigen vermogen hebben. vermogen verbonden partij Financiering van activa geschiedt door het aantrekken van geldleningen. De kosten van de organisatie worden gedekt door de bijdragen van de deelnemers danwel overige opbrengsten. De gerealiseerde financiële resultaten worden ingezet voor de implementatie van “Een toekomstbestendig BWB”. (Netto) begrotingstotaal Het begrotingstotaal 2015 bedraagt € 11.082.669,-. verbonden partij Het Algemeen Bestuur van het waterschap heeft bij de zienswijze aangegeven in te stemmen met de begroting 2015, onder voorwaarde dat: a. voor de periode 2015-2018 de BWB uiterste inspanning verricht om de doelen genoemd en verwerkt in de begroting 2015-2018 zoals formatiereductie, nieuwe toetreders, harmonisatie diftar en combikohier & jaarrekening te realiseren; b. de financiële kaders van de meerjarenbegroting 20142017 nog steeds taakstellend zijn voor de BWB. Het Algemeen Bestuur van de BWB heeft ingestemd met deze voorwaarden en vervolgens de begroting 2015 vastgesteld. Doelstelling(en) waterschap die Het behalen van een kwalitatief hoogwaardig en efficiënt worden gerealiseerd door niveau van belastingheffing en –invordering. Dit leidt tot een deelneming in de verbonden partij adequate dienstverlening aan de belastingplichtigen en het reduceren van de maatschappelijke kosten. Ontwikkelingen vanaf de business Bij de besluitvorming van het waterschap tot deelname in de BWB werd uitgegaan van een voordeel van € 0,5 miljoen in case 2012 oplopend naar € 1,5 miljoen in 2015. Het geschetste meerjarenperspectief 2015-2018 in de Begroting 2015 laat zien dat het geprognosticeerde financieel voordeel in 2015 61
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Belang waterschap in de verbonden partij Aandeel waterschap in (netto) begrotingstotaal verbonden partij Beleidsvoornemens waterschap omtrent verbonden partij
Risico’s
Bestuurlijk vertegenwoordiger in de verbonden partij Accountmanager waterschap ten behoeve van verbonden partij
62
€ 1,0 miljoen bedraagt en in 2016 verder oploopt naar € 1,225 miljoen. Eén vaste zetel in het vierkoppig dagelijks bestuur. De bijdrage van het waterschap in de begroting BWB bedraagt voor 2015 € 3.756.904,-. Ca. 35% Toezien op naleving van de overeengekomen kwaliteitsverbeteringen van de dienstverlening; de continuïteit en kwaliteit van de dienstverlening bij nieuwe toetreders; kostenreductie. De risico’s in de begroting zijn: 1. formatiereductie (laag risico 200.000,-) 2. Uitblijven harmonisatie diftar (hoog risico 140.000,-) 3. Nieuwe toetreders (laag risico 100.000,-) 4. Combikohier en jaarrekening (hoog risico 175.000,-) Bovenstaande risico’s zijn uitvoerig beschreven in de begroting 2015 van de BWB. Th. Schots
M. Musters
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Naam verbonden partij
Aquon
Vestigingsplaats Rechtsvorm Participerende partijen
Hoofdlocatie is Tiel, nevenlocaties in Breda en Leiden Gemeenschappelijke regeling Waterschap Brabantse Delta Waterschap Hollandse Delta Hoogheemraadschap van Delfland Hoogheemraadschap van Rijnland Waterschap Rivierenland Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Waterschap de Dommel Waterschap Aa en Maas Hoogheemraadschap van de Stichtse Rijnlanden Het verrichten van laboratoriumonderzoek ten behoeve van de deelnemers.
Openbaar belang dat wordt behartigd door de verbonden partij Ontwikkelingen verbonden partij De gemeenschappelijke regeling bestaat per 1 juli 2011 en is de opvolger van de GR Delta Waterlab. Nieuwe ontwikkelingen zijn vooralsnog niet voorzien. Solvabiliteit, eigen en vreemd Per 31 December 2013: vermogen verbonden partij EV: € 0 Voorzieningen: € 66.700,VV: € 9.952.667,(Netto) begrotingstotaal Het begrotingstotaal 2015 bedraagt € 20.413.491,verbonden partij Doelstelling(en) waterschap die Het verrichten van laboratoriumonderzoek worden gerealiseerd door deelneming in de verbonden partij Ontwikkelingen vanaf de Eind 2008 is een business case opgesteld waarin gekeken is naar business case het oprichten van Aquon voor 7 waterschappen (BC Aquon, 2009). Snel daarna waren nog 2 waterschappen geïnteresseerd en is de BC opnieuw doorgerekend (BC Aquon+, 2010). Oriëntatie op mogelijkheden in de markt heeft als conclusie gebracht, dat deze niet hetzelfde product levert als de eigen laboratoria (onder andere monsterneming ontbreekt) en daarmee ook niet goed de rol van kennispartner van en voor de waterschappen kan vervullen. Daarnaast hanteert de markt tarieven, die soms duurder en soms goedkoper zijn dan de tarieven van de eigen laboratoria, en die bovendien aan sterke fluctuaties onderhevig zijn. Een dergelijke tariefstelling leidt niet tot een stabiel en duurzaam kostenniveau. Vervolgens is een GR opgericht. Doelen: vergroting van efficiency, vermindering van kwetsbaarheid, benutting van de mogelijkheden tot continue kwaliteitsborging en kwaliteitsverbetering en versterking van de innovatiekracht. In de BC 2009 is becijferd dat Aquon een besparing oplevert van 1 mln euro: een besparing van ruim 5%. Uitgegaan werd op dat moment van een omzet van 8,9 mln ilow punten. Ook in de BC 2010, dus na toetreding van nog 2 waterschappen, werd een besparing van ruim 5% beoogd ten opzichte van de situatie waarin Aquon niet bestond. Naast de structurele besparingen werd rekening gehouden met eenmalige project- en frictiekosten: 6,3 mln euro. Deze kosten zijn eind 2011 bijgesteld naar 9 mln euro. Belangrijkste reden: de bijna 2 mln euro hogere kosten a.g.v. de afspraken over het sociaal plan. De afgelopen jaren waren turbulent. Een stabiele bedrijfsvoering was nog niet in zicht. Met de ontwerp begroting 2015 lijkt stabiliteit binnen bereik te komen. De cijfers die als meerjarenraming waren gepresenteerd bij de begroting 2014 63
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Belang waterschap in de verbonden partij Aandeel waterschap in (netto) begrotingstotaal verbonden partij Beleidsvoornemens waterschap omtrent verbonden partij Risico’s
konden ongewijzigd overgenomen worden in de ontwerp begroting 2015: de ramingen waren stabiel. 1 van de 9 zetels in het algemeen bestuur € 2.570.618
Geen, de bestuurlijke en bedrijfsmatige focus is gericht op stabiele bedrijfsvoering. De meetvraag van de waterschappen wordt uitgedrukt in ilowpunten. Voorafgaand aan een jaar wordt de kostprijs van een ilowpunt berekend. De prijs wordt echter na afloop van een jaar definitief. De implementatie van het LIMS gaat volgens plan. Per 1-9 -2014 is locatie Tiel over op het nieuwe systeem. Zowel Aquon als de vier waterschappen die door Tiel worden bediend, zijn positief. De testperiode is goed verlopen. De weinige knelpunten die geconstateerd zijn konden snel worden opgelost. In de maand september wordt duidelijk of het systeem ook in de praktijk optimaal werkt. Vooralsnog is de planning nog steeds dat de locatie Leiden per 1-11-2014 overgaat op het nieuwe LIMS en Breda per 1-12-2014. Tot dan toe wordt gewerkt met 4 verschillende en verouderde systemen. Bestuurlijk vertegenwoordiger in J. van der Aa (lid AB Aquon) de verbonden partij Accountmanager waterschap ten I. de Keizer behoeve van verbonden partij De stabiliteit wordt duidelijk in de ILOW punt prijs (een maat voor de verhouding tussen productie en kosten (tabel 1). Jaar Prijs per ilow punt* Begroot of werkelijk Aquon/DWL 2011 € 1,51 Werkelijk Aquon 2012 € 1,76 Werkelijk Aquon 2013 € 1,89 Werkelijk Aquon 2014 € 1,90 Begroot Aquon 2015 € 1,82 Begroot * In deze ilow punt prijs is rekening gehouden met de garantieregeling: een afspraak over de ‘minimale afname van ilowpunten door de waterschappen’ om Aquon de eerste vijf jaar de tijd te geven een stabiele bedrijfsvoering op te bouwen. Dit het tarief wat geldt voor Brabantse Delta en niet het gemiddelde tarief. Tabel 2: Beeld van de ontwikkeling van de kosten van Aquon
64
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Bron: Aanb biedingsbrief van Aquon bij begroting g 2014. In ondersta aande figuur wordt de meetvraag in historisch perspectief weergegeven . De cijfers die d in de business ca ase opgenom men zijn als meerjarenpe m erspectief, zijn geïnventa ariseerd in 2 2008 en 2009 9. Aquon is opgericht op 1 juli 2011 1. Figuur 1: M Meetvraag we eergegeven in historisch h perspectieff
Bron: memo AB Aquon 6 decemberr 2013
65
Verbonden partijen | Beleidsb begroting 2015 - Waterschap Brabantse B Delta
Naam verbonden partij Vestigingsplaats Rechtsvorm Participerende partijen
Gemeenschappelijke Regeling Muskusrattenbestrijding Noord-Brabant Breda Gemeenschappelijke regeling Waterschap Aa en Maas Waterschap Brabantse Delta Waterschap De Dommel Doelmatige bestrijding van muskusrat en beverrat en voorkomen van schade door deze soorten aan waterstaatswerken.
Openbaar belang dat wordt behartigd door de verbonden partij Ontwikkelingen verbonden partij De begroting 2015 van de gemeenschappelijke regeling is goedgekeurd door de besturen van de waterschappen De Dommel en Aa en Maas en wordt opgenomen in de begroting 2015 van waterschap Brabantse Delta. Solvabiliteit, eigen en vreemd N.v.t. vermogen verbonden partij (Netto) begrotingstotaal Het begrotingstotaal 2015 bedraagt € 2.241.000,-. verbonden partij Doelstelling(en) waterschap die Voorkomen van schade door muskusrat en beverrat aan waterstaatswerken worden gerealiseerd door deelneming in de verbonden partij Belang waterschap in de Ieder waterschap wordt door één lid van het dagelijks bestuur verbonden partij vertegenwoordigd. De waterschappen nemen financieel voor 1/3 deel. € 747.000 (begroting 2015). De kosten zijn licht gestegen Aandeel waterschap in (netto) vanwege cao-afspraken. begrotingstotaal verbonden partij Beleidsvoornemens waterschap Eind 2014 wordt de GR geëvalueerd, m.i.v. 2015 kán de regeling omtrent verbonden partij worden bijgesteld. Voorgesteld wordt de regeling voort te zetten. Risico’s n.v.t. Bestuurlijk vertegenwoordiger in C. Coppens de verbonden partij Accountmanager waterschap ten J. Rombouts behoeve van verbonden partij
66
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Naam verbonden partij
Gemeenschappelijke Regeling waterschap De Dommel en waterschap Brabantse Delta Vestigingsplaats Boxtel Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Participerende partijen Waterschap De Dommel Waterschap Brabantse Delta Openbaar belang dat wordt Doelmatige behandeling van het afvalwater en optimale benutting van behartigd door de verbonden de beschikbare verwerkingscapaciteit op de rwzi's van de twee partij waterschappen. Ontwikkelingen verbonden partij Op 1 juni 2012 hebben 4 bedrijven (Fuji, Coca Cola, IFF, Agristo) een contract getekend voor realisatie van een eigen AWZI. Met uitzondering van IFF vallen deze bedrijven in het beheergebied van Waterschap Brabantse Delta, maar de feitelijke zuivering vindt plaats op de rwzi Tilburg-noord van waterschap De Dommel. In 2016 wordt deze eigen AWZI in gebruik genomen. Solvabiliteit, eigen en vreemd N.v.t. vermogen verbonden partij (Netto) begrotingstotaal N.v.t. verbonden partij Doelstelling(en) waterschap die Waterschap De Dommel zuivert afvalwater dat door de gemeente Tilburg wordt ingezameld en vrijkomt in het gebied van waterschap worden gerealiseerd door Brabantse Delta. Waterschap Brabantse Delta zuivert afvalwater dat deelneming in de verbonden door de gemeenten Baarle Nassau en Loon op Zand wordt ingezameld partij en vrijkomt in het gebied van waterschap De Dommel. Belang waterschap in de N.v.t. verbonden partij Aandeel waterschap in (netto) Begroting 2015: € 5.400.000 begrotingstotaal verbonden partij Beleidsvoornemens waterschap Geen, de gemeenschappelijke regeling is in 2010 aangepast en omtrent verbonden partij vastgesteld in het Algemeen Bestuur van 15 december 2010 (waterschap De Dommel) en 13 oktober 2010 (waterschap Brabantse Delta) Risico’s Geen significante risico’s Bestuurlijk vertegenwoordiger in Th. Schots de verbonden partij Accountmanager waterschap ten A. Verberne behoeve van verbonden partij
67
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Naam verbonden partij
Gemeenschappelijke Regeling Regionaal Archief WestBrabant (RAWB) Vestigingsplaats Oudenbosch Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling Participerende partijen Gemeente Etten-Leur Gemeente Halderberge Gemeente Moerdijk Gemeente Zundert Gemeente Rucphen Waterschap Brabantse Delta Openbaar belang dat wordt Het Regionaal Archief West Brabant heeft tot doel de in beheer behartigd door de verbonden overgedragen archieven en verzamelingen van de aangesloten partij gemeenten en het waterschap in goede, geordende en toegankelijke staat te bewaren. Ontwikkelingen verbonden partij Het waterschap (DB) heeft 17 juni 2014 op basis van de concept-business case voor de Archiefsamenwerking WestBrabant (RAWB, gemeente Roosendaal en Bergen op Zoom) besloten niet deel te nemen in de nieuwe GR. Het waterschap heeft met haar archieven een andere gebruikersbehoefte en ondanks de constructieve bijdrage in de voorbereidingen en input van het waterschap is er in de conceptbusiness case geen rekening gehouden met deze positie van het waterschap. Solvabiliteit, eigen en vreemd Eigen vermogen: € 34.551,00 (voor bestemming resultaat) vermogen verbonden partij Vreemd vermogen: € 1.683.301 (Netto) begrotingstotaal Totaal bijdragen € 731.685 (Beleidsplan 2013-2015 GR) verbonden partij Doelstelling(en) waterschap die Opslag en beschikbaar houden voor het publiek van permanent te bewaren archieven worden gerealiseerd door deelneming in de verbonden partij Belang waterschap in de Iedere deelnemende organisatie wordt door één lid verbonden partij vertegenwoordigd in het algemeen bestuur Aandeel waterschap in (netto) Beleidsplan 2013-2015 € 59.779,00 (excl. BTW) begrotingstotaal verbonden partij Beleidsvoornemens waterschap Het waterschapsbestuur heeft uit oogpunt van efficiëntie en omtrent verbonden partij vereenvoudiging in september 2013 besloten tot het in eigen beheer nemen van de overige overgedragen archieven en heeft daartoe de overeenkomsten met archiefdiensten in Tilburg, Breda en Bergen op Zoom opgezegd. Met respect voor de bestaande GR RAWB heeft het bestuur besloten de ontwikkelingen met betrekking tot de archiefsamenwerking in West-Brabant af te wachten. Nu het dagelijks bestuur heeft besloten niet toe te willen treden tot de nieuwe GR Archiefsamenwerking West-Brabant, laat ze een onafhankelijk onderzoek uitvoeren naar de (financiële) consequenties van het uittreden uit of wachten op opheffing van de Gemeenschappelijke Regeling RAWB. De archieven van voormalig waterschap Land van Nassau en rechtsvoorgangers, komen net als de overige archieven op afzienbare termijn dus in eigen beheer van het waterschap. Risico’s
Geplande bezuinigingsopdracht van 3% v.a. 2014 leek lastig te realiseren, maar vanaf 2014 kan RAWB als gevolg van zowel formatiereductie als budgetverlagingen voor IT, digitaal beheer en onderhoud alsnog kosten verlagen. Tezamen met de genoemde ontwikkeling naar schaalvergroting in West-Brabant meent RAWB alsnog aan de gestelde bezuinigingsopdracht te kunnen voldoen. Bestuurlijk vertegenwoordiger in J. Slenders de verbonden partij Accountmanager waterschap ten J. Brekelmans behoeve van verbonden partij
68
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Naam verbonden partij
Het Waterschapshuis
Vestigingsplaats Rechtsvorm Participerende partijen
Amersfoort Gemeenschappelijke Regeling 22 waterschappen. Fusie Vechtstromen (Regge en Dinkel, Velt en Vecht). Hunze en Aa’s is uit HWH gestapt. Het verbeteren van informatie- en bedrijfsprocessen met behulp Openbaar belang dat wordt van ICT ter bevordering van de kwaliteit en efficiëntie van behartigd door de verbonden taakuitvoering door de waterschappen. partij Ontwikkelingen verbonden partij Nu de GR is gerealiseerd heeft een bestuurlijke commissie de opdracht gekregen een voorstel te ontwikkelen voor een vernieuwd Waterschapshuis (HWH 2.0). Dit voorstel is op 11-112013 door het AB van HWH goedgekeurd en verwerkt in de notitie ‘Het Waterschapshuis 2.0, een nieuwe koers’. Solvabiliteit, eigen en vreemd N.v.t. vermogen verbonden partij (Netto) begrotingstotaal De begroting 2015 is op 7 juli vastgesteld op € 14.817.668,-, verbonden partij overigens wel met de kanttekening dat deze wordt aangepast als HWH 2.0 is vastgesteld en dat besluit consequenties heeft voor de begroting. De daling van de begroting met € 1,5 miljoen wordt grotendeels veroorzaakt door sanering van IRIS en het vervallen van het programma geldstromen (loopt nu via Unie van Waterschappen). Doelstelling(en) waterschap die Het verbeteren van informatie- en bedrijfsprocessen met behulp van ICT ter bevordering van de kwaliteit en efficiëntie van worden gerealiseerd door taakuitvoering. deelneming in de verbonden partij Sinds de business case heeft er een aantal veranderingen Ontwikkelingen vanaf de plaatsgevonden. De stichting Het Waterschapshuis is omgezet business case naar de Gemeenschappelijke regeling Het Waterschapshuis. Vanaf 1 januari 2014 maakt waterschap Hunze en Aa’s geen onderdeel meer uit van de Gr Het Waterschapshuis. Bij Het Waterschapshuis gaan grote wijzigingen plaatsvinden met de komst van HWH 2.0, wijzigingen m.b.t. het takenpakket en de daarbij behorende begroting. Voor Brabantse Delta is dan een nieuw ijkpunt ontstaan dat bruikbaar is bij de bewaking van de resultaten van deze verbonden partij. Belang waterschap in de Eén van de 22 stemmen in Algemeen Bestuur verbonden partij Gemeenschappelijke Regeling Het Waterschapshuis Aandeel waterschap in (netto) begrotingstotaal verbonden partij Beleidsvoornemens waterschap omtrent verbonden partij
€ 716.502,- exclusief mogelijke aanpassing als gevolg van HWH 2.0. Er is in het kader van Winnend Samenwerken een gezamenlijk informatieplan opgesteld (3IBP). Deelname aan projecten van HWH wordt per project bekeken mede op basis van een business case.
Risico’s
Door een ‘loden deur’ tussen elke opdracht te plaatsen waardoor de kosten, opbrengsten en risico’s alleen berusten bij de opdrachtgevers van die opdrachten, worden risico’s zoveel mogelijk beperkt. Bestuurlijk vertegenwoordiger in Th. Schots de verbonden partij Accountmanager waterschap ten P.F. van der Star behoeve van verbonden partij
69
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Naam verbonden partij
Nederlandse Waterschapsbank NV
Vestigingsplaats Rechtsvorm Participerende partijen Openbaar belang dat wordt behartigd door de verbonden partij
Den Haag Naamloze vennootschap Aandeelhouders Het doel is het ten algemenen nutte uitoefenen van het bankbedrijf door het verstrekken van kredieten aan onder andere Waterschappen. Door de kapitaaleisen onder Basel III wordt een ‘leverage ratio’ vereist van 3%, dit betekent een eigen vermogen van minimaal 3% van het balanstotaal. Banken hebben tot 2018 de tijd om het eigen vermogen op orde te brengen. Hierdoor zal de komende jaren geen dividend worden uitgekeerd aan de aandeelhouders totdat voldaan wordt aan de vereiste norm voor leverage ratio van 3%. Het huidige eigen vermogen zal hierdoor tot 2018 moeten verdubbelen. Er loopt wel een Europese lobby om voor overheidsbanken als NWB een "verlicht" Basel III regime te krijgen. Uitsluitsel hierover wordt pas in 2017 verwacht.
Ontwikkelingen verbonden partij
Capital ratio: verhouding eigen vermogen t.o.v. balanstotaal
Vanwege een terughoudend opererende publieke sector met betrekking tot investeringen, mede in het kader van de wet Houdbare Overheidsfinanciën is het voor de NWB onzeker voor 2015 en verdere jaren harde winstprognoses af te geven. De capital ratio geldt als indicatie voor de kredietwaardigheid Capital ratio bedraagt: per ultimo 2010: 2,0% per ultimo 2011: 1,8% per ultimo 2012: 1,6% per ultimo 2013: 1,9% per medio 2014: 1,8% De verandering van de ratio ten opzichte van 2013 wordt veroorzaakt door schommelingen in de marktwaardes en de uitbreiding van de liquiditeitsportefeuille. Het eigen vermogen bedraagt medio 2014 € 1,284 miljard, na toevoeging van de onverdeelde winst in 2013 van € 34 miljoen. N.v.t.
(Netto) begrotingstotaal verbonden partij Doelstelling(en) waterschap die worden Het ontvangen dividend komt ten gunste van de exploitatie van gerealiseerd door deelneming in de het waterschap. Dit komt ten gunste aan de belastingtarieven verbonden partij van het waterschap, waarmee de doelstelling wordt gediend om de maatschappelijke kosten zo laag mogelijk te houden. De komende jaren wordt naar verwachting vanwege de vermogenseis in Basel III geen dividend uitgekeerd. Belang waterschap in de verbonden Nominale waarde aandelen € 290.000. WBD heeft aandelen A en partij aandelen B met verschillende nominale waardes. Op basis van het gewogen gemiddelde heeft WBD een aandeel van 4,7% (ongewogen gemiddelde 4,2%) Aandeel waterschap in (netto) Het dividend wordt de komende jaren ingehouden tot het begrotingstotaal verbonden partij moment dat de NWB-bank voldoet aan de eisen van Basel III. Beleidsvoornemens waterschap Actief participeren in de algemene vergadering van omtrent verbonden partij aandeelhouders. Risico’s Ontwikkelingen op financiële markten worden in hoge mate beïnvloed door de Europese schuldencrisis. Centrale vraag daarbij is of het vertrouwen van de markten in de euro wordt hersteld. Indien dit onvoldoende is zal dit blijvende negatieve gevolgen hebben voor de reële economie in Europa en hierdoor ook op de toegang tot de financiële markten en de beschikbaarheid van financieringsmiddelen. Bestuurlijk vertegenwoordiger in de Th. Schots verbonden partij Accountmanager waterschap ten behoeve van verbonden partij M. Musters
70
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Naam verbonden partij
Noord-Brabantse Waterschapsbond
Vestigingsplaats Rechtsvorm Participerende partijen
Den Bosch Vereniging Waterschap Aa en Maas Waterschap Brabantse Delta Waterschap De Dommel Waterschap Rivierenland De behartiging van de belangen van gemeenschappelijke aard van de waterschappen in de provincie Noord-Brabant.
Openbaar belang dat wordt behartigd door de verbonden partij Ontwikkelingen verbonden partij Mijlpalen in 2014 zijn een uniform keurvoorstel en de ontwikkeling van beregeningsbeleid.
Solvabiliteit, eigen en vreemd vermogen verbonden partij (Netto) begrotingstotaal verbonden partij Doelstelling(en) waterschap die worden gerealiseerd door deelneming in de verbonden partij Belang waterschap in de verbonden partij Aandeel waterschap in (netto) begrotingstotaal verbonden partij Beleidsvoornemens waterschap omtrent verbonden partij Risico’s Bestuurlijk vertegenwoordiger in de verbonden partij Accountmanager waterschap ten behoeve van verbonden partij
71
Er is namens het algemeen bestuur een zienswijze ingediend op de begroting 2015 waarin waardering wordt uitgesproken voor de werkzaamheden van de vereniging, een plan van aanpak communicatie wordt gevraagd en waarin aandacht wordt gevraagd voor de meerwaarde van bijdragen aan derden. Per 31 december 2012: EV: € 36.593 Crediteuren: € 61.701 Het begrotingstotaal 2015 bedraagt € 321.100,-. Behartiging van de waterschapsbelangen in de gehele provincie. De vereniging biedt onder meer de basis voor afstemming (mede beleidsmatig) en gesprekken gericht op het verwerven van subsidies. Ieder waterschap heeft één stem € 98.800 ( deel wbd 4/13e deel) Intensivering samenwerking Geen significante C. Moonen J. van der Aa E. van Beurden
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Naam verbonden partij
N.V. Slibverwerking Noord-Brabant
Vestigingsplaats Rechtsvorm Participerende partijen
Moerdijk N.V. Waterschap Aa en Maas Waterschap De Dommel Waterschap Rivierenland Waterschap Vechtstromen Waterschap Scheldestromen Waterschap Brabantse Delta Openbaar belang dat wordt Het tot stand brengen van en het in stand houden van de duurzame exploitatie van een slibverwerkingsinstallatie voor de verwerking van behartigd door de zuiveringsslib dat in beginsel afkomstig is van waterschappen verbonden partij Ontwikkelingen verbonden In het kader van het investeringsproject “energieoptimalisatie” heeft SNB in partij 2013 de opdracht gegund voor de ombouw van twee lage druk stoomketels naar twee hoge druk stoomketels in combinatie met een turbine. Begin 2015 vindt de oplevering plaats van dit project. Op jaarbasis verwacht SNB een toename van de elektriciteitsproductie tussen de 25 en 28 miljoen kWh vanaf 2016 (eerste volle jaar productie). Hiertegenover staat dat het elektriciteitsverbruik iets zal toenemen. Deze investering levert ook een belangrijke bijdrage op aan de klimaatdoelstellingen van de aandeelhouders waardoor aandeelhouders hun eigen investeringen in het verlagen van CO2 emissies kunnen beperken. De bouw van de eigen AWZI van SNB is binnen planning en budget afgerond. Deze is eind 2014 in bedrijf genomen. De afbraak van stikstof blijft nog wat achter bij de verwachtingen. Met de aannemer wordt dit punt onderzocht.
Solvabiliteit, eigen en vreemd vermogen verbonden partij (Netto) begrotingstotaal verbonden partij
Doelstelling(en) waterschap die worden gerealiseerd door deelneming in de verbonden partij Ontwikkelingen vanaf het laatste ondernemingsplan 2010-2015
72
In de afgelopen jaren heeft SNB naar Thermphos en ICL Fertilizer vliegas kunnen afzetten ten behoeve van het terugwinnen van fosfaat. Deze routes zijn echter niet meer beschikbaar. Naar verwachting kan in 2017 al het vliegas worden afgezet in de fosfaatindustrie. Tot die tijd wordt vanuit voorzichtigheid geen rekening gehouden met enige afzet op dit gebied. Solvabiliteitspercentage: 53,4% Eigen vermogen: € 66.603.000 Gegevens op 31-12-2013 Totaal (concept) begroting SNB 2015 €29.520.000. De exploitatiekosten in 2015 zijn hoger dan in 2014 door onder andere de opstart van de hoge druk stoomketels (project energie optimalisatie) waarbij het eerste jaar nog niet het volledige energievoordeel wordt benut ten opzichte van de projectkosten. Bovendien zijn de kosten voor reststoffen hoger doordat er tijdelijk geen fosfaat kan worden aangezet na het faillissement van Thermphos. Het verwerken van zuiveringsslib tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten.
SNB is in 1994 opgericht. Het laatste plan waaraan getoetst kan worden is het ondernemingsplan 2010-2015 wat in 2009 is opgesteld. Ten opzichte van 2009 zijn de inzichten op een aantal punten sterk gewijzigd. De belangrijkste zijn: De markttarieven liggen momenteel circa 30% lager dan waarmee in 2009 rekening werd gehouden; De plannen van de aandeelhouders inzake de optimalisatie van de RWZI’s zijn gewijzigd wat leidt tot minder slib afkomstig van de aandeelhouders; In 2009 werd verwacht dat de slibsamenstelling door genoemde optimalisatie zodanig zou wijzigen zodat meer verbrandingscapaciteit beschikbaar zou komen. Dit blijkt vooralsnog niet het geval te zijn; Inflatie is hoger dan verwacht. Belangrijke kostenposten die sterker zijn gestegen dan verwacht betreffen chemicaliën en transport; In 2022 is de installatie afgeschreven. Technisch gezien kan de installatie volgens SNB nog zeker 15 jaar mee na 2022.
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
SNB heeft t.b.v. d de kostenefficiëncy-index x enkele scen nario’s doorgerekend: 3 lijnen be edrijf (rood): conform oo orspronkelijk ke opzet uit 1994 waarbij de e vierde lijn redundant is s voor het op pvangen van n storingen en onderh houd. Alleen slibverwerkiing voor de a aandeelhoud ders. Er vindt geen n hergebruik k van fosfaatt plaats. 3 lijnen be edrijf (oranje e): conform oorspronkellijke opzet. Alleen A slibverwerrking voor de e aandeelhouders. 100% % fosfaat hergebruik vanaf 201 7. 4 lijnen be edrijf (geel):: De restcapa aciteit van w wordt voor 85% bezet met slib va an niet-aand deelhouders. Er vindt ge een hergebru uik van fosfaat pla aats. edrijf (lichtgroen): De re estcapaciteit van wordt voor v 85% 4 lijnen be bezet mett slib van nie et-aandeelho ouders. Al he et vliegas wo ordt vanaf 2017 gebrruikt voor fosfaatterugwinning. edrijf (donke ergroen): De e restcapacitteit van word dt voor 4 lijnen be 100% bezzet met slib van v niet-aan ndeelhouderss. Al het vlie egas wordt vanaf 201 6 gebruikt voor v fosfaatterugwinning g. derstaande g grafiek zijn deze d scenario o’s nader te duiden inzake het effect In ond op de kostenefficië ëncy-index van v SNB. In de huidige mee erjarenramin ng heeft SNB B als uitgang gspunt genom men het scenarrio van “4 lij nen- bedrijff” (lichtgroen n).
Belang wate erschap in de d verbonden partij Aandeel wa aterschap in (netto) begrotingstotaa al verbonden partij
Beleidsvoorrnemens waterschap p omtrent verbonden partij
73
Het ge eplaatste aan ndelenkapita aal van de NV bedraagt € 4.53 38.000 en is volledig volgestort. Watterschap Bra abantse Delta is voor 22,1 0% aandeelhouder. andeel van W Waterschap Brabantse B Delta in de be egroting 201 13 bedraagt Het aa € 4.86 60.000, als g gevolg van het h faillissem ment van The ermphos is deze d verhoo ogd met € 1 71.000. Het aa andeel van W Waterschap Brabantse B Delta in de Be egroting 201 14 bedraagt € 4.78 83.000 Het aa andeel van W Waterschap Brabantse B Delta in de (cconcept) beg groting 2015 5 bedraa agt € 5.051. 000. Geen
Verbonden partijen | Beleidsb begroting 2015 - Waterschap Brabantse B Delta
Risico’s
N.B. Ris sico’s in bovensttaande grafiek zijn z voor SNB als totale organissatie.
Bestuurlijk vertegenwo oordiger in de verbonden partij Accountmanager waterschap p ten behoev ve van verbonden partij 74
Bezetttingsgraad In het algemeen w wordt verond derstelt dat de d slibprodu uctie op rwzi’s in Nederland op lang gere termijn zal afnemen n met 20% a als gevolg va an innovatie op de zuiveringen . De hoeveelheid slib afk komstig van de aandeelhouders zal volgen ns de progno ose binnen enkele e jaren met circa 21 1% afnemen n. Hierdoor ontsta aat ruimte in de verwerk kingscapacite eit op landeliijk niveau en n bij SNB. Samen n met de verrwachting va an het verdw wijnen van d de slibdrogingstechniek aar een nieu met aa ardgas, zal e er in een perriode van on ngeveer 10 ja uwe balans ontsta aan tussen a anbod en ve erwerkingsca apaciteit in N Nederland. Echter E is dit onder de voorwaa arde dat geen n additionele e verwerking gscapaciteit in de markt zal wo orden geïntro oduceerd. SNB gaat er vanuiit dat de slib baanvoer van nuit de aand deelhouders in de komen bkoek naar ongeveer nde jaren za l afnemen van v circa 325 5.000 ton slib 255.00 00 ton slibko oek per jaar. SNB anticip peert op dezze trend door waar mogelijk nieuwe sslibstromen aan a te trekke en. Zo sloot zij een mee erjarige verwerkingsoveree enkomst me et Hoogheem mraadschap S Stichtse Rijn nlanden. Maar SNB S kijkt oo ok over de landsgrenzen en naar de industriële markt. m Wetsv voorstel afva lstoffenheffing 2015 Er is een e wetsvoorrstel om de afvalstoffenh heffing 2015 5 uit te breid den met afva al dat wo ordt aangebo oden om te verbranden. Als reactie hierop, is err in oktober 2014 een e nota van n wijziging opgesteld o om m zuiveringssslib uit te slu uiten. Behan ndeling moett nog plaatsv vinden door de Tweede e en Eerste Ka amer. Switch h transactie In 200 07 is SNB ee en transactie e aangegaan met een ba ank om het kredietrisico k op de leasedepotss van de VAM MIL lease en CBL af te de ekken. De omvang van deze transactie t be edraagt € 27 70 miljoen. Onafhankelijk O ke deskundig gen beoord delen period diek het kred dietrisico op de Switch Trransaction. Uit U de laatste e beoordelin g blijkt dat de d resterend de buffer van n voldoende omvang was om m alle toeko omstig te verrwachten faillissementen n in de portfolio op te vangen. De loo optijd van de e Switch Transaction is 10 1 jaar, zoda at de ruiltran nsactie afloopt in septemb ber 2017. Bij beëindiging g van de Sw witch Transac ction zijn partije en over en w weer geen be eëindigingsve ergoeding ve erschuldigd. Uitsluitend een vo oortijdige be eëindiging va an de Switch h Transaction n leidt tot he et betalen van ee en vergoedin ng door de vennootschap v p aan de ban nk. Op basis s van de ontwik kkeling van d de actuele waarde, w heeft SNB er verrtrouwen in dat, uitzonderlijke neg atieve macro-economisc che ontwikke elingen van grote omvan ng daargelatten, SNB nie et wordt geco onfronteerd met een voo ortijdige beëind diging. C. Moo onen, in de a aandeelhoud dersvergadering H. Hieltjes, als lid van de raad d van commiissarissen A. Verrberne
Verbonden partijen | Beleidsb begroting 2015 - Waterschap Brabantse B Delta
Naam verbonden partij
Unie van Waterschappen
Vestigingsplaats Rechtsvorm Participerende partijen Openbaar belang dat wordt behartigd door de verbonden partij Ontwikkelingen verbonden partij
Den Haag Vereniging 23 waterschappen De Unie behartigt op nationaal en internationaal niveau de belangen van de waterschappen voor een goede waterstaatsverzorging binnen het waterschapsbestel. Uitvoering bestuursprogramma ‘scherp aan de wind’ met inzet op uitwerking en uitvoering bestuursakkoord water. Er wordt op aangeven van de waterschappen al enkele jaren scherp begroot. Prioriteiten voor 2015 zijn: Waterschapsverkiezingen Aanpak ‘ awareness gap’ zoals door OESO geconstateerd Ontwikkelen toekomstvisie watersysteem Implementatie Deltaplan Agrarisch waterbeheer Implementatie Deltabeslissingen Behoud financiële ruimte voor waterschappen om te kunnen investeren (Wet HOF) Uitvoeringsplan crisisbeheersing Innovatie: samenwerking en etaleren voorbeelden Per 31 december 2013 EV: € 839.995 VV: € 11.913.790 Het begrotingstotaal 2015 bedraagt € 10.835.056,-.
Solvabiliteit, eigen en vreemd vermogen verbonden partij (Netto) begrotingstotaal verbonden partij Doelstelling(en) waterschap die worden gerealiseerd door deelneming in de verbonden partij Belang waterschap in de verbonden partij Aandeel waterschap in (netto) begrotingstotaal verbonden partij
Nationale en internationale behartiging van de waterschapsbelangen. Eén van de 23 stemmen sinds 1 januari 2014.
Bijdrage 2015: € 490.405,- inclusief bijdrage aan ‘het Waterschap’ en bever- en muskusratten. 4,53 %. De contributielasten vanuit de Unie van Waterschappen zijn gestegen door de doorbelasting van de kosten van de Waarderingskamer en de bijdrage aan de verkiezingen in 2015. Beleidsvoornemens waterschap Blijven inzetten beperking van contributiestijging door keuzes te omtrent verbonden partij maken in welke activiteiten de Unie doet en welke waterschappen zelf uitvoeren. Dienstverlening zo op peil houden. Risico’s Landelijk gemaakte Unie-afspraken kunnen afwijken van eigen beleid. Bestuurlijk vertegenwoordiger in C. Moonen de verbonden partij H. Hieltjes (lid van Uniebestuur) Accountmanager waterschap ten H. van Stokkom behoeve van verbonden partij
75
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Naam verbonden partij
Bestuursacademie Zuid Nederland in liquidatie
Vestigingsplaats Rechtsvorm Participerende partijen
Zierikzee (postadres) Gemeenschappelijke regeling 146 deelnemers: provincies, gemeenten, waterschappen en andere openbare lichamen Goed en betaalbaar onderwijs gericht op de behoeften van de deelnemende instanties.
Openbaar belang dat wordt behartigd door de verbonden partij Ontwikkelingen verbonden partij In liquidatie sinds 1 april 2002, tot op heden nog niet afgewikkeld. In het overdrachtsjaar is er een voorlopige bijdrage geïnd van € 1,80 per inwoner. Voor waterschap Brabantse Delta was dit € 95.000. Deze bijdrage was bedoeld om de gemeenschappelijke regeling vrij van schulden en verplichtingen te ontbinden. Ontbinding heeft nog steeds niet plaatsgevonden omdat de regeling nog steeds niet volledig vrij van schulden is. Naar aanleiding van de behandeling van de begroting 2013 Bestuursacademie Zuid Nederland in het algemeen bestuur van het waterschap is een schriftelijk verzoek uitgegaan tot spoedige afwikkeling van de gemeenschappelijke regeling. Nu de uitspraak van het lopende hoger beroep binnen is, wordt er op korte termijn een voorstel m.b.t. de afwikkeling naar de deelnemers verzonden voor hun instemming. Na instemming met het voorstel door de meerderheid wordt de liquidatie op die manier afgerond. De verwachting is dat in de eerste helft van 2015 de liquidatie geheel is afgerond. Solvabiliteit, eigen en vreemd De laatste balansgegevens zijn die van de jaarrekening 2012 (stand per vermogen verbonden partij 31 december 2012): Eigen vermogen: € 501.606 Vreemd vermogen: € 38.547 (Netto) begrotingstotaal Het begrotingstotaal 2014 bedraagt € 21.300,- nadelig. verbonden partij Doelstelling(en) waterschap die Realiseren van goed en betaalbaar onderwijs (mede) gericht op de behoeften van waterschappen. worden gerealiseerd door deelneming in de verbonden partij Belang waterschap in de € 1,80 per inwoner, in totaal € 95.000. Dit bedrag is in 2002 door het verbonden partij voormalige Hoogheemraadschap van West-Brabant als bijdrage betaald. N.v.t., de begroting van de Bestuursacademie Zuid Nederland staat in Aandeel waterschap in (netto) het teken van de liquidatie. De verstrekte bijdrage van € 95.000 door begrotingstotaal verbonden het waterschap is, voor zover nu bekend, voldoende voor volledige partij afwikkeling van de gemeenschappelijke regeling. Beleidsvoornemens waterschap Aansturen op spoedige liquidatie. omtrent verbonden partij Risico’s Gering risico dat de bijdrage van € 95.000 voor de volledige afwikkeling van het waterschap, alsnog niet voldoende blijkt te zijn. Bestuurlijk vertegenwoordiger in Th. Schots de verbonden partij Accountmanager waterschap ten M. Musters behoeve van verbonden partij
76
Verbonden partijen | Beleidsbegroting 2015 - Waterschap Brabantse Delta
Bijlage I: Voorgenomen investeringen Beschouwing voorgenomen investeringen De voorgenomen investeringen voor de periode 2015-2024 zijn hieronder in beeld gebracht. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen bestaand en nieuw beleid. Bestaand beleid betreft investeringen en kapitaallasten waarvoor het bestuur al kredieten heeft gevoteerd. Voor nieuw beleid is dat nog niet gebeurd. Investeringen netto x € 1 mln.
2015 KN
2015 Begr.
2016 KN
2017 KN
2018 KN
2019 KN
2020 KN
2021 KN
2022 KN
2023 KN
2024 KN
Bestaand beleid
24.294
30.993
18.363
8.770
-556
-144
40
25
25
25
-
Nieuw beleid
23.574
23.412
35.337
44.230
53.256
52.844
52.660
52.675
52.675
52.675
52.500
47.868
47.603
53.700
53.000
52.700
52.700
52.700
52.700
52.700
52.700
52.500
Overprogrammering Totaal investeringen
-6.803
Tabel netto investeringen 2015-2024
Bovenstaande tabel geeft de netto investeringsuitgaven weer, dus gesaldeerd met de te ontvangen subsidies en bijdragen van derden. Voor de begroting 2015 is rekening gehouden met € 44,6 miljoen aan subsidies en bijdragen, waarmee het bruto investeringsbedrag voor 2015 uitkomt op € 92,2 miljoen. In 2015 lopen enkele grote projecten die 100% door het Rijk worden gefinancierd, zoals de Overdiepse Polder (€ 8,9 miljoen) en projecten voor waterberging Volkerak Zoommeer en voorkomen van wateroverlast als gevolg hiervan (samen € 27,2 miljoen). Deze projecten stuwen in 2015 zowel de uitgaven als de inkomsten omhoog in vergelijking met voorgaande jaren. Nieuwe systematiek Sinds de kadernota 2014-2024 is het investeringsvolume niet meer gebaseerd op individuele projecten, maar op een inschatting wat we als waterschap kunnen en willen investeren (onbenoemde investeringsvolumes). Voor de begroting 2015 zijn deze volumes nader uitgewerkt in individuele projecten. Hierbij is een bepaalde mate van overprogrammering noodzakelijk om de gewenste volumes te kunnen halen. Om binnen de afspraken van de kadernota te blijven, ook in verband met wet Hof, is de overprogrammering op het totale investeringsvolume in mindering gebracht. In 2015 betreft dit een correctie van € 6,8 miljoen op de investeringen van zuiveren. Kapitaallasten De investeringen veroorzaken in totaal een stijging van de kapitaallasten oplopend tot € 59,3 miljoen in 2024. Voor de projecten die met ingang van 2015 nieuwe lasten veroorzaken is rekening gehouden met een tegenraming van 30%. De ervaring leert dat projecten vaak later starten dan gepland en een langere doorlooptijd kennen. De jaarlijkse lasten vallen daarom vaak lager uit dan voorzien, zeker in het eerste jaar. Kapitaallasten netto x € 1 mln.
2015 KN
2015 Begr.
2016 KN
Bestaand beleid
30.338
32.645
31.922
33.677
32.963
31.476
29.891
27.494
24.516
22.152
20.842
3.204
1.210
6.536
10.398
15.090
20.219
24.351
28.022
31.483
34.889
38.372
Nieuw beleid Financiële activa (snb)
2017 KN
2018 KN
2019 KN
2020 KN
2021 KN
2022 KN
2023 KN
2024 KN
2.833
2.858
2.739
2.645
2.551
2.449
2.193
2.058
2.026
582
70
36.375
36.713
41.197
46.720
50.605
54.145
56.435
57.574
58.026
57.623
59.285
Tabel netto kapitaallasten 2015-2024
De stijging van de kapitaallasten in de begroting ten opzichte van de kadernota wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de HWBP bijdrage met ingang van 2015 eerder moet worden betaald (mei in plaats van oktober). De stijging in kapitaallasten wordt verzacht door een positieve afwijking op de rentekosten, door een lagere financieringsbehoefte en doordat de renteverwachting ten opzichte van de kadernota naar beneden is bijgesteld.
77
Bijlage I Voorgenomen investeringen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Grafiek netto kapitaallasten 2015-2024
Investeringsplan Gelijktijdig met de Begroting 2015 wordt het Investeringsplan (IP) 2015 aangeboden. In het IP zijn alle investeringen opgenomen die het waterschap de komende jaren verwacht uit te voeren om de afgesproken doelstellingen te realiseren en de reguliere waterschapstaken uit te voeren en waarvoor in 2015 of eerder uitvoeringskrediet zal worden aangevraagd. De projecten uit het investeringsplan zijn in de Begroting verwerkt.
78
Bijlage I Voorgenomen investeringen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Bijlage II: Verwachte voortgang maatregelen Waterbeheerplan TAAK WATERSYSTEEMBEHEER WATERBEHEERPLAN
Programma
2008-2015
(x € 1.000)
Waterbeheerplan
Begroting
2015
2015
1000 Planvorming
3.335
2000 Aanleg en onderhoud w aterkeringen
3.471
4.181
7.990
29.242
28.912
5000 Inrichting en onderhoud vaarw egen
1.648
1.203
6000 Vergunningverlening
2.797
2.997
6500 Beheersen van lozingen
3.207
4.204
3000 Inrichting en onderhoud w atersystemen 4000 Bouw en exploitatie zuiveringstechnische w erken
7000 Heffing en invordering
4.104
3.167
8000 Bestuur en communicatie
2.982
2.693
TAAK ZUIVERINGSBEHEER WATERBEHEERPLAN
Programma 1000 Planvorming
2008-2015
(x € 1.000)
Waterbeheerplan
Begroting
2015
2015 612
1.661
2.728
1.482
2000 Aanleg en onderhoud w aterkeringen 3000 Inrichting en onderhoud w atersystemen 4000 Bouw en exploitatie zuiveringstechnische w erken 5000 Inrichting en onderhoud vaarw egen 6000 Vergunningverlening 6500 Beheersen van lozingen
799
7000 Heffing en invordering
3.075
2.698
8000 Bestuur en communicatie
1.263
1.649
79
Bijlage II Verwachte voortgang maatregelen Waterbeheerplan | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Prognose voortgang maatregelen uit waterbeheerplan t/m 2014
loopt volgens planning
Overzicht van maatregelen uit het waterbeheerplan die in 2010-2014 zijn uitgewerkt of afgerond
wijkt af van planning uit WBP
(exclusief regulier waterbeheer) Thema Maatregel
Algemeen: evalueren
Acties
Termijn
evaluatierapport
eind 2012
Afgerond
uitvoering projectmonitoring, inclusief nulmetingen
continu
gegevens natte natuurparels is nog niet opgepakt, effecten op ecologische kwaliteit
uitvoering en rapportage van gebiedsbrede meetnet
continu
Opgeleverd eind 2013 (watersysteemrapportage)
primaire keringen in eigendom verwerven (resterende 9 km)
t/m 2015
resterende 9 km worden meegenomen in project waterberging VZM (afhankelijk van
regionale waterkeringen toetsen
t/m 2011
Toetsing eind 2012 gereed, rapportage over maatregelen eind 2013 aangeboden aan G. Uitvoering loopt door t/m 2025 dus inclusief planperiode 2016-2021
meewerken aan uitwerking waterberging in het VolkerakZoommeer
vanaf 2010
Uitvoeringsprogramma opgesteld. Onderzoek naar compensatie van effecten waterberging op regionaal systeem nog lopende
inrichting Overdiepse Polder en dijkverbetering bij Geertruidenberg
vanaf 2010
Uitvoering Overdiep gereed eind 2015: Geertruidenberg in uitvoering (tm medio 2016)
omgaan met overstromingsrisico’s
eerste generatie overstromingsrisicokaarten
2013
Kaarten zijn gereed
wateroverlast in de stad verminderen
urgente knelpunten oplossen, conform notities stedelijk wateropgave
t/m 2015
overlast opheffen in 5600 ha conform landelijke regels (buiten beekdalen, overige natte plekken en EHS)
t/m 2015
overlast beperken in 4200 ha (in beekdalen en overige natte plekken)
t/m 2015
integrale inrichtingsplannen opstellen
t/m 2015
loopt; krijgt in komende planperiode vervolg
waterbergingsgebieden vastleggen in legger en bestemmingsplannen
t/m 2015
leggers eind 2011 actueel, actualisatie in bestemmingsplannen loopt nog
meer aandacht voor meten en evalueren
waterkeringen onderhouden
waterkeringen toetsen Veilige dijken (beleidsveld 2000)
Droge voeten (beleidsveld 3000)
ruimte voor de rivieren maken en houden
wateroverlast in het landelijk gebied verminderen
peilbeheer optimaliseren
Voldoende water (beleidsveld 3000)
zoetwatervoorziening minder kwetsbaar maken
80
Prognose eind 2014
monitoring vispassages loopt; monitoring hydrologische effecten loopt, verwerking wordt niet projectmatig gemeten (geen doel project)
Aankoop wordt op basis van vrijwilligheid uitgevoerd;mogelijk kan een deel van de aanbod)
Uitvoering fase 2 loopt 2013-2014 (daarmee 30 vd 60 projecten eind 2014 uitgevoerd) voortgang is herberekend in 2013 (rapprtage opgeleverd voorjaar 2014). Nieuwe
opgave wordt meegenomen bij uitwerking GGOR in watergebiedsplannen
herberekening wateroverlast met nieuwe klimaatscenario’s 2012
Zowel herberekening als aanpassing klimaatscenario's in 2013-2014 afgerond
knelpunten en oplossingen in stedelijk gebied formuleren
voor 2012
lift mee met aanpak wateroverlast in de stad
natte natuurparels herstellen
t/m 2015
Doelrealisatie verder omlaag bijgesteld tot 1914 ha eind 2015 (zie Kadernota).
beleid voor water vasthouden in de landbouw uitwerken
voor 2012
verkenning inzet effluentwater voor watervoorziening
t/m 2015
Onderdeel van tussenevaluatie WBP (opgesteld 2013)
grondwaterbeleid actualiseren
in 2010
loopt door in 2014, opname in Keur en beregeningsbeleid (2014)
Brabantbrede pilot waterconservering in 2013 afgerond; krijgt deels vervolg via beregeningsbeleid / Deltaplan Hoge Zandgronden en via bedrijfswaterplannen
Bijlage II Verwachte voortgang maatregelen Waterbeheerplan | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Thema
Maatregel
Acties
Termijn
Prognose eind 2014
50 km beken en kreken herstellen
t/m 2015
71 km oevers inrichten voor vissen
t/m 2015
lift mee met overig inrichtingswerk
herinventarisatie doelrealisatie oeverinrichting voor vis
voor 2012
actie vervalt met evaluatierapport WBP in 2013
194 km Ecologische Verbindingszone (EVZ) aanleggen
t/m 2015
Doelrealisatie omlaag bijgesteld tot 130 km eind 2014. Geen tussendoel voor 2014
21 km waterlopen met functie waternatuur inrichten
t/m 2015
cnf. Beek en kreekherstel
inzicht in effecten van maatregelen verbeteren
t/m 2013
Resultaten neuraal netwerkanalyse en watersysteemrapportage opgeleverd
vismigratieknelpunten oplossen
34 stuwen vispasseerbaar maken
t/m 2015
ruim op schema; 2010-2012: 36 stuks
vennen en wielen herstellen
herstel van 35 vennen en wielen
t/m 2015
Doelrealisatie omlaag bijgesteld tot 14 stuks eind 2015. Geen tussendoel voor 2014
stadswateren verbeteren
ongeveer 20 stadwateren verbeteren
t/m 2012
kwaliteit van het zwemwater verbeteren
aanpak blauwalgenoverlast in zwemplassen
t/m 2015
aanleiding toe gaf (waaronder blauwalgen): protocol voor maatregelen Brabantbreed
Doelrealisatie bijgesteld tot 52 km eind 2014. Niettemin ruim op schema; 2010 t/m 2012: 49 km uitgevoerd
waterlopen inrichten
Gezonde natuur (beleidsveld 3000)
Schoon water (beleidsveld 6000, 6500, 4000)
emissies verder terugdringen
rioolwaterzuiveringsinstallaties verbeteren
actualisatie zwemwaterprofielen afgerond voor alle locaties waar de beoordeling daar van kracht
bepalen knelpunten riooloverstorten en aanpak formuleren t/m 2012 samen met gemeenten
Er zijn geen aanvullende ecoscans nodig; alle knelpunten zijn hiermee in beeld
voorlichting met gemeenten aan burgers en bedrijven over t/m 2015 onder andere bestrijdingsmiddelengebruik
Loopt via SWWB
verbeteren kwaliteit lozing van zuiveringsinstallaties te Nieuw Vossemeer, C haam en Halsteren (mogelijk ook bij Oosterhout)
2013. Proefprojecten niet doorgezet, wel volgt uit KRW aanvullende reductie voor
Effluentstroom is geevalueerd; resultaten meegenomen in tussenevaluatie WBP
t/m 2015
rwzi's Rijen en Kaatsheuvel
gezuiverd water zoveel mogelijk benutten voor de watervoorziening: haalbaarheid met proefprojecten verder t/m 2015 uitwerken
Genieten van water elementen uit de West-Brabantse waterlinie waar mogelijk cultuurhistorische waarden behouden (beleidsveld 8000, 3000) benutten voor waterberging
81
Enkele projecten zijn in uitvoering oa in Bergen op Zoom. Voortgang van overige maatregelen vooralsnog niet duidelijk
Rapportage in 2013; (zie tussenevaluatie WBP) Bijdrage aan projecten in Woensdrecht en Kruislandse Kreken deels gedekt in
t/m 2015
Kadernota; aanvullende financiering vanuit provincie (via Landschappen van Allure). Uitvoering vanaf eind 2014
Bijlage II Verwachte voortgang maatregelen Waterbeheerplan | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Bijlage III: Staat van reserves en voorzieningen bedragen x € 1.000
Geactualiseerde
Bespaarde
stand per
rente
Mutaties 2015
1-1-2015
vermeerderingen
na aanpassing
2,75%
reservebeleid
extern
interne rente
overige
verminderingen interne externe exploitatie
Berekende rente, die niet toegevoegd is aan de reserves en voorzieningen
Stand aan het einde van het jaar 2015
overig
1. Algemene reserve/calamiteitenreserve Alg.reserve/calamiteiten watersysteembeheer
1.843
51
1.843
51
Alg.reserve/calamiteiten zuiveringsbeheer
2.935
81
2.935
81
Alg.reserve/wachtgeld w atersysteembeheer
857
24
857
23,572
Alg.reserve/wachtgeld zuiveringsbeheer
857
24
857
23,572
Totaal algemene/calamiteitenreserves
6.492
179
6.492
179
2. Egalisatie reserves Watersysteembeheer
4.875
134
Zuiveringsbeheer
8.249
227
Egalisatiereserve Cross border lease HW B
4.015
201
Egalisatiereserve Cross border lease SNB
874
44
18.013
605
Totaal egalisatiereserves
-259
4.616
134
8.249
227
-1.252
2.763
201
-128
746
44
-1.640
16.373
605
3. Bestemmingsreserves Reserve wachtgeldaanspraken personeel Totaal bestemmingsreserves
4. Voorzieningen Wachtgelden personeel Wachtgelden bestuur Pensioenfonds bestuur Voorziening zandfilter RW ZI Voorziening Sociaal Statuut muskusrattenbestrijders Totaal voorzieningen Totaal reserves en voorzieningen Brabantse Delta
82
5
0
0
420
8
8
183
2.169
61
61
76
2
1.037
26
26
3.706
97
95
262
-172
-309
3.582
2
28.211
881
95
262
-1.812
-309
26.447
786
-35 69
-185
3
-14
379
-110
2.189
10
Bijlage III Staat van reserves en voorzieningen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
86 -137
2
926
Bijlage IV: BBP-Productenlijst alle bedragen x € 1.000 BELEIDSPRODUCTEN 1000 PLANVORMING 1100 1 Eigen plannen
1200 2 Plannen van derden
PRIMAIRE BEHEERPRODUCTEN
1110 1120 1140 1150 1155 1160 1210
1.1 1.2 1.4 1.5 1.6 1.7 2.1
2000 AANLEG EN ONDERHOUD WATERKERINGEN 2100 3 Beheersinstrumenten waterkerin 2110 3.1 2120 3.2 2130 3.3 2200 4 Aanleg en onderhoud 2210 4.1 2220 4.2 2230 4.3 2240 4.4 2250 4.5
Beheersplan waterkeringen W aterbeheersplan Beheersplan vaarwegenbeheer Thema- en gebiedsgerichte plannen Plannen afvalwaterketenbeleid Calamiteitenplannen Plannen van derden
Legger waterkeringen Beheersregister waterkeringen Veiligheidstoetsing waterkeringen Aanleg en verwerving primaire waterkeringen Onderhoud primaire waterkeringen Aanleg en verwerving regionale waterkeringen Onderhoud regionale waterkeringen Aanleg en verwerving kades / overige waterkeringen
2260 4.6 Onderhoud kades / overige waterkeringen 2270 4.7 Voorzieningen verwante belangen waterkeringen
2400 5 Dijkbewaking en calamiteitenbes
2280 4.8 Muskusrattenbestrijding 2410 5.1 Dijkbewaking en calamiteiten bestrijding
3000 INRICHTING EN ONDERHOUD WATERSYSTEMEN 3100 6 Beheersinstrumenten watersyste 3110 6.1 Peilbesluiten 3120 6.2 W aterakkoorden 3130 6.3 Legger waterlopen en kunstwerken 3140 6.4 Beheersregister waterlopen en kunstwerken 3200 7 Aanleg, verbetering en onderhou 3210 7.1 Aanleg en verwerving waterlopen watersystemen 3220 7.2 Onderhoud waterlopen 3230 7.3 Bouw en verwerving kunstwerken passieve 3240 7.4 Onderhoud kunstwerken passieve waterbeheersing 3250 7.5 Kwaliteitsmaatregelen in oppervlaktewater 3260 7.6 Voorzieningen verwante belangen watersystemen 3270 7.7 Muskusrattenbestrijding 3400 8 Baggeren van waterlopen 3410 8.1 Baggerprogramma /saneren waterbodems 3420 8.2 Verwijderen en verwerken van verspreidbare 3430 8.3 Verwijderen en verwerken van niet verspreidbare 3440 8.4 Bijdragen aan derden voor baggeren 3450 8.5 Saneringsprogramma 3460 8.6 Sanering van waterbodems
83
Bijlage IV BBP-productenlijst | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
watersysteembeheer
Taak vaarwegenbeheer
100% 90%
zuiverings heffing
2015 totaal
watersysteembeheer
zuiveringsheffing
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
128 421 442 3.823 1.818 160 357
5 14 2.022 321 1.108 3.471 128 421 442 3.823 1.818 160 357
100% 100%
84 345
84 345
-
-
100% 100% 100%
399 13 7.990
399 13 7.990
-
-
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
171 6 267 1.040 3.230 10.581 108 257 344 71 397 147 1.536 299 55
171 6 267 1.040 3.230 10.581 108 257 344 71 397 147 1.536 299 55
-
-
10% 100%
85% 66% 100%
17%
15% 100% 17%
5 34 2.379 1.222 460 1.108 5.209
Taak vaarwegenbeheer 20 56 76 -
357 1.222 83 1.661 -
BELEIDSPRODUCTEN 3500 9 Beheer hoeveelheid water
3600 10 Calamiteitenbestrijding watersy 3700 11 Monitoring w atersysteem
PRIMAIRE BEHEERPRODUCTEN 3510 9.1 Bouw en verwerving kunstwerken actieve waterbeheersing 3520 9.2 Onderhoud kunstwerken actieve waterbeheersing 3530 9.3 Bediening kunstwerken actieve waterbeheersing 3610 10.1 Calamiteitenbestrijding watersystemen 3710 11.1 Monitoring waterkw antiteit 3720 11.2 Monitoring waterkwaliteit
watersysteembeheer
Taak vaarwegenbeheer
100% 100% 100% 100% 100% 100%
4000 BOUW EN EXPLOITATIE ZUIVERINGSTECHNISCHE WERKEN 4100 12 Getransporteerd afvalwater 4110 12.1 Bouw en verwerving transportstelsels 4120 12.2 Onderhoud transportstelsels 4130 12.3 Beheer transportstelsels 4200 13 Gezuiverd afvalwater 4210 13.1 Bouw en verwerving zuiveringsinstallaties 4220 13.2 Onderhoud zuiveringsinstallaties 4230 13.3 Beheer zuiveringsinstallaties 4240 13.4 W VO-heffing effluent 4250 13.5 Subsidies afhaakproblematiek 4260 13.6 IBA-inrichtingen 4300 14 Verwerkt slib 4310 14.1 Bouw en verwerving slibverwerkingsinstallaties 4320 14.2 Onderhoud slibverwerkingsinstallaties 4330 14.3 Beheer slibverwerkingsinstallaties 4340 14.4 Afzet slib/restproducten 4400 15 Afvalwaterbehandeling door 4410 15.1 Afvalwaterbehandeling door derden 5000 INRICHTING EN ONDERHOUD VAARWEGEN EN HAVENS 5100 19 Beheersinstrumenten 5110 19.1 Legger vaarwegen, kunstwerken en havens 5120 19.2 Beheersregister vaarwegen, kunstwerken en havens 5200 20 Aanleg en onderhoud 5210 20.1 Aanleg en verwerving vaarwegen en havens 5220 20.2 Onderhoud vaarwegen en havens 5230 20.3 Baggeren vaarwegen en havens 5240 20.4 Bouw/verwerving kunstwerken vaarwegenbeheer 5250 20.5 Onderhoud kunstwerken vaarwegenbeheer 5260 20.6 Bediening kunstwerken vaarwegenbeheer 5270 20.7 Voorzieningen verw ante belangen vaarw egenbeheer 5310 21.1 Verkeersregeling en verkeersveiligheid vaarwegen 5300 21 Verkeersregeling en verkeersveiligheid vaarwegen en en havens 5320 21.2 Calamiteitenbestrijding vaarw egen en havens 6000 6100 6200 6300
REGULERING 22 Beheer Keurkw artet en VTH23 Vergunningen en meldingen 24 Adviezen vergunningen
6400 27 Regulering lozingen
84
6110 6210 6310 6320 6410 6420 6430
22.1 23.1 24.1 24.2 27.1 27.2 27.3
Beheer Keurkw artet en VTH-beleid Vergunningen en meldingen W abo-adviezen Adviezen W aterwet aan andere waterbeheerders Rioleringsplannen Subsidies lozingen Stimulering derden aanpak diffuse emissies
Bijlage IV BBP-productenlijst | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
zuiverings heffing
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
50% 50% 50% 50% 50% 50% 50% 50%
50% 50% 50% 50% 50% 50% 50% 50% 100%
50%
100% 50%
90% 92% 50% 95% 50% 50% 50%
10% 5% 0% 5% 0% 0% 0%
3% 50% 50% 50% 50%
2015 totaal
watersysteembeheer
Taak vaarwegenbeheer
zuiveringsheffing
1.716 1.669 2.878 723 1.003 2.414 28.912
1.716 1.669 2.878 723 1.003 2.414 28.912
-
-
5.513 2.199 3.323 8.316 4.878 8.247 869 50 176 6.735 1.153 2.310 3.886 5.480 53.135 28 147 257 358 154 521 530 133
17 85 164 187 79 314 338 3
12 62 93 171 75 206 192 130
5.513 2.199 3.323 8.316 4.878 8.247 869 50 176 6.735 1.153 2.310 3.886 5.480 53.135 -
79 2.208
17 1.203 149 2.087 306 31 64 70 290 2.997
62 1.004
68 306 64 70 290 799
160 2.246 613 32 128 140 580 3.900
12 91 1 104
BELEIDSPRODUCTEN 6500 TOEZICHT EN HANDHAVING 6600 25 Toezicht 6700 26 Handhaving
7000 HEFFING EN INVORDERING 7100 29 Belastingheffing
PRIMAIRE BEHEERPRODUCTEN
2%
24%
6710 26.1 Bestuursrechtelijke handhaving 6720 26.2 Strafrechtelijke handhaving
79% 50%
6% 0%
14% 50%
7180 7310 7320 7330
sleutel aangepast ivm belastingsamenwerking 31.1 Kostentoedeling en belastingverordening 31.2 Aanslagen huishoudens en forfaitaire bedrijven 31.3 Aanslagen zuiveringsheffing overige bedrijven 31.4 Aanslagen watersysteemheffing gebouwd, ongebouwd en natuur 31.5 Aanslagen verontreinigingsheffing 31.6 Verzoek-, bezwaar- en beroepschriften huishoudens en forfaitaire bedrijsruimten 31.7 Bezwaar- en beroepschriften zuiveringsheffing overige bedrijven 29.7 Bezwaar en beroepschriften w atersysteemheffing gebouwd, ongebouwd en natuur 31.9 Bezwaar- en beroepsschriften verontr.heff. 32.1 Betalingsverwerking aanslagen 32.2 Kwijtschelding 32.3 Invorderingsmaatregelen aanslagen
8110 8112 8120 8130 8210
33.1 33.2 33.3 33.4 34.1
7110 7120 7130 7140
7170
8200 32 Externe communicatie 9000 DEKKINGSMIDDELEN EN SALDO 9100 Dekkingsmiddelen en saldo
Bestuur Contributie Unie Bestuursondersteuning Beheer niet-reglementaire taken Externe communicatie
9110 Onvoorzien 9120 Mutaties algemene reserves (= bespaarde rente uit scenario's 9120 Mutaties algemene reserves (staat van reserves: rente bestemmingsreserves & voorzieningen) 9130 Belastingopbrengst 9140 Dividend 9150 Opbrengst CBL en Switchtransactie 9160 Exploitatiesaldo 9190 Saldo
TOTALE NETTOLASTEN
85
zuiverings heffing
74%
7160
8000 BESTUUR EN COMMUNICATIE 8100 31 Bestuur
Taak vaarwegenbeheer
6610 25.1 Toezicht
7145 7150
7300 30 Invordering
watersysteembeheer
Bijlage V Staat van vaste activa | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
2015 totaal
Taak vaarwegenbeheer
watersysteembeheer
zuiveringsheffing
3.292 1.632 924 5.849
2.427 1.315 462 4.204
77 85 162
54% 54% 54%
46% 46% 46%
5.204 589
2.810 318
-
787 233 462 1.482 2.394 271
54% 54%
46% 46%
30 -
16
-
14
54%
46%
-
-
-
-
54%
46%
43
23
-
20
54% 54% 54% 54% 54%
46% 46% 46% 46% 46%
5.865
-
-
-
-
67% 67% 67% 50% 55%
33% 33% 33% 50% 45%
2.032 839 608 863 4.342
3.167 1.355 559 304 475 2.693
-
2.698 677 280 304 389 1.649
53%
500
235
-
265
-517,88
-190
-114.276 -1.510 -115.804 1.605
-53.714 -710
47%
0%
per post beoordeeld per post beoordeeld per post beoordeeld 47% 0% 47% per post beoordeeld 47% 0%
53% 53% 53%
-54.379 259
-
-328
-
1.346
-60.562 -800 -61.425 -0
Bijlage V: Staat van vaste activa (gecomprimeerd) alle bedragen x € 1.000
STAAT VAN ACTIVA INGEDEELD NAAR CATEGORIEËN WATERSCHAPSWET IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Sluiten geldleningen en saldo agio/disagio Uitgaven Onderzoek en Ontwikkeling Subsidies en Bijdragen aan bedrijven Subsidies en bijdragen aan rijk Subsidies en bijdragen aan openbare lichamen Subsidies en bijdragen aan overigen Geactiveerde bijdrage rijk Overige immateriële vaste activa MATERIËLE VASTE ACTIVA - in exploitatie Gronden en terreinen Vervoermiddelen Machines, apparaten en werktuigen Bedrijfsgebouwen Dienstwoningen Waterkeringen Watergangen, kunstwerken en gemalen Zuiveringstechnische Werken Transportsyst. Zuiveringstechnische Werken Zuiveringsinst. Zuiveringstechnische Werken Slibverw.inst. Vaarwegen en havens Overige materiële vaste activa MATERIËLE VASTE ACTIVA - onderh. Werken Gronden en terreinen Vervoermiddelen Machines, apparaten en werktuigen Bedrijfsgebouwen Dienstwoningen Waterkeringen Watergangen, kunstwerken en gemalen Zuiveringstechnische Werken Transportsyst. Zuiveringstechnische Werken Zuiveringsinst. Zuiveringstechnische Werken Slibverw.inst. Vaarwegen en havens Overige materiële vaste activa FINANCIËLE VASTE ACTIVA Kapitaalverstrekkingen bedrijven Kapitaalverstrekkingen overheden Verstrekte geldleningen Overige uitzettingen Totaal Immateriële vaste activa Mat.vaste activa in exploit. Mat.vaste activa onderhanden Totaal Materiële vaste activa Totaal Financiële vaste activa TOTALE VASTE ACTIVA
86
Aanschafwaarde 1/1
Aanschafprijs
Subsidies en bijdragen
Externe vermeerderingen
Overname
Nieuwbouw derden
Interne vermeerderingen
Externe verminderingen
Geactivee Geactivee rde rente rde onderhan personeel de project slasten
Aanschafwaarde 31/12
Subsidie/Bi jdrage lopend jaar
Verkoop
NETTO UITGAVEN
Aanschafprijs
Subsidies en bijdragen
0 16.124 0 149 7.229 429 18.304 38.762
0 2.664 0 0 478 60 0 1.840
0 0 0 0 0 0 0 0
0 1.647 0 0 0 0 8.868 4.716
0 92 0 0 1 0 0 138
0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
0 271 0 0 0 0 0 345
0 1.376 0 0 0 0 8.868 4.371
0 17.771 0 149 7.229 429 27.172 43.479
0 2.935 0 0 478 60 0 2.185
11.427 270 7.722 37.662 171 73.882 116.097 148.720 177.247 44.558 20.482 2.110
5.292 0 1.015 839 0 60.902 34.176 42.676 23.224 749 9.071 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 -3.283 0 81 52 0 0
0 0 0 0 0 0 33 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 -324 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 -2.959 0 81 52 0 0
11.427 270 7.722 37.662 171 73.882 112.814 148.720 177.328 44.611 20.482 2.110
5.292 0 1.015 839 0 60.902 33.853 42.676 23.224 749 9.071 0
4.489 0 1.104 2.845 28 47.728 40.886 6.076 11.149 0 959 0
819 0 0 0 0 45.794 14.827 0 0 0 0 0
63 0 840 0 282 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 933 0 37.597 20.505 7.158 11.381 97 1.247 0
114 0 22 14 5 77 721 81 297 1 19 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 36.425 7.864 0 0 0 0 0
63 0 840 933 282 1.173 12.641 7.158 11.381 97 1.247 0
4.553 0 1.944 3.777 310 85.326 61.391 13.233 22.530 97 2.205 0
819 0 0 0 0 82.219 22.691 0 0 0 0 0
40.655 0 13.417 0 80.997 640.348 115.264 755.612 54.072 890.680
0 0 7.885 0 5.042 177.946 61.440 239.386 7.885 252.313
0 0 0 0 0 0 1.186 1.186 0 1.186
0 0 0 0 15.231 -3.150 78.916 75.767 0 90.998
0 0 0 0 230 33 1.351 1.385 0 1.615
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 616 -324 44.288 43.965 0 44.581
0 0 0 0 14.615 -2.826 35.814 32.988 0 47.603
40.655 0 13.417 0 96.228 637.198 195.366 832.564 54.072 982.864
0 0 7.885 0 5.658 177.623 105.728 283.351 7.885 296.894
Bijlage V Staat van vaste activa | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
STAAT VAN ACTIVA INGEDEELD NAAR CATEGORIEËN WATERSCHAPSWET IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Sluiten geldleningen en saldo agio/disagio Uitgaven Onderzoek en Ontwikkeling Subsidies en Bijdragen aan bedrijven Subsidies en bijdragen aan rijk Subsidies en bijdragen aan openbare lichamen Subsidies en bijdragen aan overigen Geactiveerde bijdrage rijk Overige immateriële vaste activa MATERIËLE VASTE ACTIVA - in exploitatie Gronden en terreinen Vervoermiddelen Machines, apparaten en werktuigen Bedrijfsgebouwen Dienstwoningen Waterkeringen Watergangen, kunstwerken en gemalen Zuiveringstechnische Werken Transportsyst. Zuiveringstechnische Werken Zuiveringsinst. Zuiveringstechnische Werken Slibverw.inst. Vaarwegen en havens Overige materiële vaste activa MATERIËLE VASTE ACTIVA - onderh. Werken Gronden en terreinen Vervoermiddelen Machines, apparaten en werktuigen Bedrijfsgebouwen Dienstwoningen Waterkeringen Watergangen, kunstwerken en gemalen Zuiveringstechnische Werken Transportsyst. Zuiveringstechnische Werken Zuiveringsinst. Zuiveringstechnische Werken Slibverw.inst. Vaarwegen en havens Overige materiële vaste activa FINANCIËLE VASTE ACTIVA Kapitaalverstrekkingen bedrijven Kapitaalverstrekkingen overheden Verstrekte geldleningen Overige uitzettingen Totaal Immateriële vaste activa Mat.vaste activa in exploit. Mat.vaste activa onderhanden Totaal Materiële vaste activa Totaal Financiële vaste activa TOTALE VASTE ACTIVA
87
Afschrijvingen
Cumulatieve afschrijving per 1/1
Norm. Afschrijving 6012
Boekwaarde
Extra afschrijving
Totale afschrijving einde bkjr
Boekwaarde per 1/1
Boekwaarde per 31/12
Totale kapitaal lasten incl. Tegenraming
Tegenraming
Totale rente
0 7.220 0 80 2.291 155 809 23.590
0 1.414 0 5 212 14 2.553 2.283
0 0 0 0 0 0 0 0
0 8.634 0 85 2.503 168 3.362 25.873
0 6.241 0 70 4.460 214 17.494 13.333
0 6.203 0 65 4.248 201 23.810 15.421
0 120 0 2 137 7 617 335
0 -79 0 0 0 0 0 -55
0 1.454 0 7 348 20 3.170 2.563
1.444 51 4.463 10.707 136 5.485 26.611 58.428 88.723 10.156 7.195 247
3 34 580 1.036 5 365 3.364 2.733 5.249 2.612 409 51
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1.447 84 5.043 11.743 141 5.851 29.975 61.161 93.972 12.768 7.604 298
4.691 219 2.243 26.116 35 7.495 55.310 47.616 65.300 33.654 4.216 1.863
4.688 185 1.663 25.080 30 7.130 48.987 44.882 60.132 31.094 3.806 1.812
144 7 69 803 1 230 1.621 1.463 2.008 1.030 129 57
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
147 40 649 1.839 6 596 4.984 4.197 7.256 3.643 538 108
0 0 0 2 0 -0 75 170 58 0 0 0
0 0 142 86 0 -0 379 565 598 0 146 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 142 87 0 -0 454 735 657 0 146 0
3.670 0 1.104 2.843 28 1.935 25.984 5.906 11.091 0 959 0
3.734 0 1.803 3.690 310 3.107 38.246 12.498 21.873 97 2.059 0
0 0 25 88 0 -0 272 210 219 0 30 0
0 0 -50 -49 0 0 -118 -70 -133 -0 -53 0
0 0 117 124 0 -0 533 705 685 0 123 0
23.425 0 4.186 0 34.144 213.645 305 213.950 27.611 275.705
1.919 0 0 0 6.480 16.442 1.916 18.359 1.919 26.758
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
25.345 0 4.186 0 40.624 230.087 2.221 232.309 29.530 302.462
17.230 0 1.346 0 41.811 248.757 53.519 302.275 18.576 362.662
15.311 0 1.346 0 49.947 229.488 87.416 316.905 16.656 383.507
938 0 0 0 1.217 7.563 844 8.407 938 10.563
0 0 0 0 -135 0 -473 -473 0 -607
2.858 0 0 0 7.562 24.005 2.288 26.293 2.858 36.713
Bijlage V Staat van vaste activa | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Bijlage VI: Staat van geldleningen (gecomprimeerd) alle bedragen x € 1.000 RestantSoort lening (alle bedragen x € 1.000)
bedrag lening begin boekjaar
Mutaties in 2015 Vermeerderingen nieuwe leningen
Verminderingen aflossingen
Restant-
Aflossing
Reguliere
Boeterente
Totaal rente
bedrag
in het
rente
vervroegde
ten laste
lening einde
volgend
boekjaar
boekjaar
aflossing
van het
Nog niet
Gem.
Gem.
verschenen restant- renterente
looptijd
voet
boekjaar
A Obligatieleningen B Andere geldleningen financiële instellingen
300.433
47.300
26.106
321.627
26.239
11.254
0
11.254
7.291
14,4
3,46%
300.433
47.300
26.106
321.627
26.239
11.254
0
11.254
7.291
14,4
3,46%
C Bij waterschap gestorte waarborgsommen D Overig
TOTAAL
88
Bijlage VI Staat van geldleningen | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Bijlage VII: Principes waarmee de kosten en opbrengsten aan de beheerproducten zijn toegerekend Wijze van doorberekening kostenplaatsen: Sleutel
Toerekening van:
Toerekening aan:
Principe van toerekening
Sleutel A
Kostenplaats 1010 Kapitaallasten
Op basis van specifiek nut (staat van activa)
Sleutel B
Kostenplaats 1030 Dienstauto’s Kostenplaats 1031 Dienstkleding Afdelingskostenplaatsen 2000 t/m 2999
Primaire en ondersteunende beheerproducten Afdelingskostenplaatsen Primair beheerproducten
Op basis van begrote uren/fte’s per beheerproduct
Sleutel C
Op basis van specifiek nut
Wijze van doorberekening ondersteunende beheerproducten: Sleutel
Toerekening van:
Toerekening aan:
Principe van toerekening
Sleutel D
OP OP OP OP OP
Primaire beheerproducten
Op basis van begrote uren/fte’s per beheerproduct
Sleutel E
OP OP OP OP OP OP OP OP
35000 Huisvesting 44000 Informatiebeleid en automatisering 31000 Organisatiebeleid en -beheer 41000 Financieel beleid 42000 Meerjarenraming en begroting 43000 Comptabiliteit 51000 Bestuursprogramma en voorj.nota 52000 Kwaliteitszorg-, arbeidsomstandigheden- en milieuzorgbeleid en –beheer OP 53000 Concerncontrol OP 54000 Management- en bestuursrapportages
Primair beheerproducten en investeringsprojecten Primaire beheerproducten
Op basis van begrote uren/fte’s per beheerproduct of project Op basis van de directe kosten per beheerproduct (inclusief de doorberekende personeels- en kapitaallasten)
OP 61000 Centrale (geo)grafische informatie OP 71000 Muskusrattenbestrijding N-B OP 70000 Nieuwbouw
Primair beheerproducten
Op basis van specifiek nut/specifieke afspraken
Investeringsprojecten
Op basis van de begrote fte’s per project
Sleutel F
Sleutel G Sleutel H
21000 32000 34000 36000 55000
Centraal management Personeelsbeleid en –beheer Algemeen juridische ondersteuning Interne faciliteiten Interne voorlichting
OP = Ondersteunend beheerproduct
89
Bijlage VII Principes waarmee de kosten en opbrengsten aan de beheerproducten zijn toegerekend | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Bijlage VIII: Begroting Muskusrattenbestrijding
Gemeenschappelijke regeling Muskusrattenbestrijding Noord-Brabant
BEGROTING 2015
14IT009601/14.ZK03731
14IT009601
90
Bijlage VIII Begroting Muskusrattenbestrijding | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Aanleiding Door de waterschappen Aa en Maas, De Dommel en Brabantse Delta is een gemeenschappelijke regeling getroffen voor uitvoering van de muskus- en beverrattenbestrijding in Noord-Brabant. Op grond van de aangepaste Waterwet is de muskusratten- en beverrattenbestrijding vanaf 1-1-2011 een wettelijke waterschapstaak. Muskus- en beverratten worden bestreden om schade aan vooral waterstaatswerken (zoals dijken, kades en oevers van watergangen) te voorkomen. Bij een goede bestrijding is de rattenpopulatie dermate laag, dat de vraatschade aan natuurlijke vegetaties en gewassen minimaal is of niet voorkomt. Voor de beverrat is uitroeiing in het binnenland de landelijke doelstelling. De bestrijding geschiedt vooral met louter mechanische vangmiddelen, zoals klemmen en vangkooien. In het gehele gebied zijn 31 personen actief die het jaar-rond Muskus- en beverratten speuren en vangen. In natuurgebieden worden met de beheerder afspraken gemaakt over methode en tijdstip van betreden. Door de rattenpopulatie zo laag mogelijk te houden kan het aantal uitstaande vangmiddelen laag worden gehouden. De vangmiddelen en –methoden zijn zodanig aangepast dat bijvangsten (vangsten niet zijnde muskus- of beverrat) tot een minimum worden beperkt. Mede daardoor is het aantal bijvangsten ook relatief laag en vormen deze daardoor geen bedreiging voor het voortbestaan van de betreffende diersoorten. In 2013 werden 3752 muskusratten en 17 beverratten gevangen. De Brabantse bestrijdingsorganisatie voldoet bijna aan de landelijk gestelde norm van 0,15 vangst per km watergang (in Brabant: 0,16). De vangsten zijn in 2013 zijn ongeveer 10% lager dan in 2012. Begin 2013 is gestart met een landelijk onderzoek, ‘de Veldproef’, waarbinnen wetenschappelijke gegevens worden verzameld. Nadat het driejarig onderzoek is afgerond wordt de maatschappelijke discussie gevoerd over nut en noodzaak van de bestrijding. Binnen de Veldproef zijn Brabant en Lelystad specifiek aangewezen waarbinnen de methode van Objectbescherming wordt toegepast. De kosten van het onderzoek worden door de Unie gedragen, deelname gebeurd dus kostenneutraal. Vanaf 2013 wordt geprobeerd de vangstintensiteit op peil te houden wetende dat de bestrijders een waterschap brede opleiding volgen om de mobiliteit te stimuleren. Met ingang van 2015 sluit de organisatie aan bij de digitale registratie van de veldgegevens, hierdoor zullen structurele kosten moeten worden gemaakt die mogelijk wegvallen tegen de administratieve ondersteuning. Context In de gemeenschappelijke regeling is opgenomen dat waterschap Brabantse Delta verantwoordelijk is voor het opstellen van een begroting. Volgens artikel 4, lid 1 van deze regeling dient het ontwerp van de begroting vooraf ter goedkeuring te worden voorgelegd aan de overige deelnemende waterschappen. Verder is bepaald dat de deelnemende waterschappen ten minste eenmaal per jaar vergaderen. Het bestuurlijk overleg vindt plaats in de maand juni. Voorafgaand aan het bestuurlijk overleg kunnen de deelnemers hun zienswijzen over de conceptbegroting indienen. Na bespreking in het bestuurlijk vooroverleg wordt de begroting 2015 formeel ter goedkeuring aan de besturen van de waterschappen gestuurd.
91
Bijlage VIII Begroting Muskusrattenbestrijding | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
92
Bijlage VIII Begroting Muskusrattenbestrijding | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Toelichting op de begroting Salarissen en sociale lasten (raming 2015 € 1.516.850,-) De post salarissen en sociale lasten is als volgt opgebouwd: Omschrijving post Salarissen
bedrag €
1.076.700,00
Individueel Keuze Budget
€
233.000,00
Sociale lasten
€
258.500,00
Werkgeversaandeel ZVV
€
98.000,00
Ambtsjubilea/bijzonder belonen
€
25.000,00
Overwerk
€
2.000,00
Totaal salarissen en sociale lasten
€
1.693.200,00
ten laste van voorziening Sociaal Statuut
€
-137.350,00
bijdrage provincie eindejaarsuitkering
€
-39.000,00
Per saldo salarissen en sociale lasten
€
1.516.850,00
De onderhandelingen voor een nieuwe cao vanaf 1 januari 2014 zijn nog niet afgerond. Voor de ramingen in de begroting 2015 van de salarissen en de sociale lasten is uitgegaan van de salarissen 2014 inclusief groei op basis van een goede beoordeling en een stijging van 2%. De personele formatie is na de uitdiensttreding van het afdelingshoofd verlaagd van 31,69 fte naar 30,69 fte. De afdelingen Onderhoud en Muskusrattenbestrijding zijn per 1 januari 2014 samengevoegd. Een deel van de uren van het afdelingshoofd Onderhoud en Muskusrattenbestrijding wordt doorbelast (€ 16.000,-). Verder wordt ter ondersteuning een adviseur ingehuurd van waterschap Scheldestromen (zie post personeel van derden € 55.000,-). Voor de vacature van het afdelingshoofd was in de begroting 2014 € 70.000,- opgenomen. De vergelijking met de begroting 2014 wordt als volgt: Begroting 2015 Per saldo Salarissen en sociale lasten
€
1.516.850,00
Doorbelasting afdelingshoofd
€
16.000,00
Inhuur adviseur
€
55.000,00
Totaal begroting 2015
€
1.587.850,00
€
1.521.500,00
Begroting 2014 Per saldo Salarissen en sociale lasten Stijging begroting 2015 t.o.v. begroting 2014
4%
Voorziening Sociaal Statuut Voor de uitvoering van de regelingen Sociaal Statuut Overdracht muskusrattenbestrijding is in 2010 een afkoopsom van € 1,7 miljoen van de provincie Noord-Brabant ontvangen. Uit de afkoopsom is een voorziening gevormd waaruit de verplichtingen, die uit het Sociaal Statuut voortkomen, in de toekomst worden voldaan. Voor 2015 wordt een bedrag van € 137.350,- van de salariskosten van de muskusratten-bestrijders ten laste van de voorziening geboekt. Bijdrage provincie eindejaarsuitkering Het betreft het verschil tussen de eindejaarsuitkering volgens de CAO provincie en de CAO waterschappen. Tot 2016 kan het verschil gedeclareerd worden bij de provincie Noord-Brabant. Voor 2015 is uitgegaan van een verschil van 4,3%: € 39.000,-
93
Bijlage VIII Begroting Muskusrattenbestrijding | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta
Overige personeelslasten (raming 2015 € 39.000,-) Dit betreft de opleidingskosten, Arbozorg en personeelsexcursies. Personeel van derden (raming 2015 € 55.000,-) Dit betreft de inhuurkosten van een adviseur van waterschap Scheldestromen. Duurzame gebruiksgoederen (raming 2015 € 5.000,-) In 2015 wordt de aanschaf van een quad voorzien. Overige gebruiks- en verbruiksgoederen (raming 2015 € 62.100,-) Dit betreft de aanschafkosten van klemmen en fuiken. Energie (raming 2015 € 2.500,-) Dit betreft de brandstofkosten van de vaar- en voertuigen. Verzekering (raming 2015 € 2.750,-) Dit betreft de kosten van de ongevallenverzekering en de materieelverzekering. Onderhoud door derden (raming 2015 € 5.000,-) Dit betreft de onderhoudskosten van boten en quads. Overige diensten door derden (raming 2015 € 235.000,-) Dit betreft de reis- en verblijfkosten en de kosten van telefoon, salarisadministratie en vergunningen. Administratieve ondersteuning (raming 2015 € 17.500,-) Dit betreft de directe uren van de afdelingen financiën en bedrijfsbureau. Doorbelasting van de kosten van ondersteunende beheerproducten (raming 2015 € 259.300,-) Volgens de BBP methodiek, die bij waterschap Brabantse Delta gehanteerd wordt, worden de kosten van de ondersteunende beheerproducten op basis van bestede uren of directe kosten toegerekend aan de beheerproducten. Uitgaande van de reguliere toerekeningsystematiek zou een boven proportioneel bedrag aan overheadkosten aan de muskusrattenbestrijding Noord-Brabant toegerekend worden. Daarom is vervolgens per ondersteunend beheerproduct beoordeeld in welke mate het bijdraagt aan de taak en wat een realistische vergoeding is. In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven.
Toerekening aan muskusrattenbestrijding Noord-Brabant
Ondersteunend beheerproduct Ontwikkeling, implementatie en onderhoud informatieplan (ICT) Huisvesting Centraal management Personeelsbeleid en -beheer Interne voorlichting Algemeen bestuurlijke en juridische ondersteuning Interne faciliteiten Organisatiebeleid en -beheer Financieel beleid Meerjarenraming en begroting Comptabiliteit Bestuursprogramma en voorjaarsnota KAM Concerncontrol Managements- en bestuursrapportages
kosten € 27.700,€ 16.700,€ 3.750,€ 125.200,€ 18.000,€ 4.150,€ 31.250,€ 3.500,€ 4.100,€ 2.500,€ 14.200,€ 1.400,€ 2.000,€ 4.300.€ 550,-
Totale doorberekening
€ 259.300,-
Grondslag) 2 fte 2 fte 2 fte 31 fte 31 fte 2 fte 2 fte 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2%
Bijdrage uit landelijk beverratbudget Besloten is dat de landelijke bijdrage uit beverratbudget per 2014 vervalt. Deze post is niet meer in de begroting opgenomen. Bijdrage deelnemers (bijdrage 2015 € 747.000,-) Ten opzichte van de begroting 2014 stijgt de bijdrage per deelnemer in 2015 met 4%.
94
Bijlage VIII Begroting Muskusrattenbestrijding | Beleidsbegroting 2015 – Waterschap Brabantse Delta