Beleid voor biomassa -Lopend beleid -Discussies -Trends
Beleid duurzame energie in beweging Volkskrant 30 maart 2010:
Van der Hoeven neemt afstand van eigen duurzaamheidsbeleid Van onze verslaggever Michael Persson op 30 maart 2010, AMSTERDAM - De subsidies op duurzame energie kosten de overheid miljarden euro’s en maken de bedrijven lui, schrijft demissionair minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken dinsdag in de Volkskrant.
Geert Bergsma, 31 maart 2010
2
Biomassa beleid in beweging Vier topics: • Huidige beleidskader (SDE, Verplichting transport, Energietransitie) • Blijvend subsidiëren (SDE/MEP) of overgaan naar verplichtingen • Een level playing field voor alle biomassa sectoren (goed gebruik van biomassa) • Biomassa duurzaam: van emissiediscussies naar landgebruik
Geert Bergsma, 31 maart 2010
3
CE Delft sinds 1978
• • • • • •
Onafhankelijk onderzoek en advies Milieu, economie, techniek en beleid Energie, transport, biomassa, voedsel, … Missiegedreven In opdracht van bedrijven, overheid en NGO’s Nederland, EU en de wereld Geert Bergsma, 31 maart 2010
4
Huidig Beleidskader
Beleidsdoelstellingen biomassa in Nederland Vier (impliciete) hoofddoelen in het beleid • Duurzame energie doelen halen (vooral bio-elektriciteit, warmte en biogas) • Klimaatemissies beperking in lastige transportsector (biofuels) • Economische structuurversterking (biobased economy, biochemie, biovergisting voor de veeteelt) • Klimaatemissie beperking algemeen (bijstoken bij kolencentrales, afvalverbranding) Geert Bergsma, 31 maart 2010
6
Inzet biomassa sterk afhankelijk van subsidie
Afschaffen MEPsubsidie voor bijstook biomassa Geert Bergsma, 31 maart 2010
7
Huidig beleidskader bio-energie (2010) SDE subsidie voor bio-elektriciteit (651 mln € over 20 jaar) uit: • afvalverbranding • co-vergisting van dierlijke mest • vergisting van groente-, fruit- en tuinafval (gft) en VGI • thermische conversie van vaste of vloeibare biomassastromen • stortgas • afvalwaterzuiveringsinstallaties en rioolwaterzuiveringsinstallaties • SDE subsidie voor biogas (214 mln € over 20 jaar) uit: • co-vergisting van dierlijke mest • vergisting van groente-, fruit- en tuinafval (gft) en overig • stortgas • afvalwaterzuiveringsinstallaties en rioolwaterzuiveringsinstallaties Oude MEP beschikkingen voor bijstook bij kolen (ca. 100 mln €/jaar ) Geert Bergsma, 31 maart 2010
8
Beleidskader overige biomassa •
Verplichte bijmenging van 4% biofuels in benzine en diesel (circa 300 mln €/ jaar) die gaat stijgen naar circa 7 a 10% in 2020
•
Beperkte steun bio-kunststof via korting op verpakkingenbelasting
•
Beperkt R&D budget biobased economy opties (geen doelstellingen)
•
Energietransitie met discussieplatforms: • Groene Grondstoffen (biochemie), • Nieuw Gas (biogas), • Duurzame Elektriciteit (bio-elektriciteit), • Duurzaam Transport (biofuels)
Geert Bergsma, 31 maart 2010
9
Huidige mondiale inzet biomassa -
13% energievraag duurzame bronnen waarvan 77% bio-energie 87% biomassa hout voor warmte en elektriciteit Aandeel teelt voor biobrandstoffen nog beperkt maar groeiend Biochemie/producten niet opgenomen in biomassa statistieken Other renewables 8%
4% 9%
Hydro 15%
Bioenergy 77%
Municipal & industrial waste Agricultural crops & by‐products
Wood biomass 87%
Bron IEA
Geert Bergsma, 31 maart 2010
10
Bio beleid in discussie 1. Subsidies of verplichtingen 2. Alleen energie en transport of ook chemie en staalsector 3. Volumes of duurzame doelen
Subsidies of verplichtingen (zie van der Hoeven) Subsidies DE
Verplichting DE
• •
•
Werkt (goed) in België
•
Competitie tussen opties
•
Goedkoop voor overheid
•
Doelbereiking zeker
•
Grotere internationale energiebedrijven voor (VME)
• • • • • •
Werkt goed in Duitsland Duidelijk voor initiatiefnemer Alle opties krijgen kans Hoge kosten overheid ? Bedrijven lui ? Sterk wisselend in Nederland Doelbereiking onzeker Deel energiebedrijven voor
> Inschatting CE Delft: Volgende kabinetsperiode overgang van subsidies naar verplichtingen Geert Bergsma, 31 maart 2010
12
Gevolg DE verplichting : wind versus bio • Bio en wind zullen met elkaar gaan concurreren • Euro per ton CO2 meerkosten vergelijkbaar
• Wind heeft geen biomassa inkoop nodig (prijs is zekerder) • Biomassa heeft betere bedrijfstijd (minder reserve capaciteit)
Geert Bergsma, 31 maart 2010
13
Niet energie sectoren ook interessant -
Energie opties veel volume maar weinig waarde Chemie lager volume maar waarde/kg en CO2 per kg hoger waardoor bio toch interessant is.
Farma Fijnchemie
Waarde ^
Farma Fijnchemie
Farma Fijnchemie
Voedsel Veevoer
Voedsel Veevoer
Voedsel Veevoer
Chemie
Chemie
Chemie
Materialen
Materialen
Materialen
Biobrandstoffen Elektriciteit Gas Warmte < CO2 emissie >
Biobrandstoffen Elektriciteit Gas Warmte < Volume >
Biobrandstoffen Elektriciteit Gas Warmte < Omzet > Geert Bergsma, 31 maart 2010
14
In 2020 meer Bio opties bijna rendabel op hout Score s DE optie s op hout 450 400 350
€/ton CO2
300 250 200 150 100 50 0 groen gas
Bio WKK
Bijs token bij kolen
2e generatie biofuels
Biochem ie
Bios taal
- Hout voor energie wordt commodity (4,5 a 7,5 €/GJ) met vraag uit: gas-, elektriciteit-, warmte-, transport-, chemie- en staalsector - Veel opties met kosten tussen de 50 en 150€/ton CO2 in 2020 - Overheidsondersteuning sterk bepalend voor waar biomassa wordt ingezet. - Huidig beleid sterk gericht op transport dat daardoor grondstoffen (restvetten, resthout etc.) bij andere sectoren zal wegkapen. Geert Bergsma, 31 maart 2010
15
Suggesties voor bio “level playing field” beleid Interessante beleidsopties : • Een verplicht aandeel bio in alle sectoren (E, W, G, F, Chem, Staal) • Een verplicht aandeel duurzaam in alle sectoren ( E, W,G, F, Ch, St) • Een CO2 norm voor producten (E, W,G, F, Ch, St, etc.) • Een flinke CO2 prijs in de economie Niet interessant: • Handhaven huidige status quo met sterke nadruk op transportsector • Alle sectoren subsidie, vooral wegens, hoge kosten, slechte aansluiting cultuur sectoren, beleidsconcurrentie met Duitsland en intrinsieke discontinuïteit van subsidies in Nederland > Subsidies kunnen wel tijdelijk aanvullend zijn. Geert Bergsma, 31 maart 2010
16
Vorm overheidsondersteuning kan beter Goed Gebruik criteria (uit projecten voor Platform Groene Grondstoffen en IEA) • Meerkosten / ton CO2 reductie • Ton CO2 reductie / ha vruchtbaar land / jaar > Maar liters, kWhe, NM3 worden nu beloond en CO2 reductie en ha gebruik zijn sterk verschillend per l/kWhe/NM3 Effecten: • kWhe en NM3 steun stuurt naar covergisting terwijl mestvergisting sec milieukundig efficiënter is (beter sturen op CO2) • Betere opties (€/ton CO2 en ton CO/ha) als solo-mestvergisting en biostaal en sommige biochemie opties sneeuwen onder.
Geert Bergsma, 31 maart 2010
17
Duurzaamheid biomassa 15 jaar discussie: Van emissies van kolencentrales naar competitie met voedsel en ontbossing.
Duurzaamheiddiscussies (zie ook Corbey..) • •
Ketens moeten steeds meer gecertificeerd worden (in SDE rapportage) EU voert het beleid voor biofuels maar laat bio-energie aan lidstaten over
•
Lastigste punt is de (indirecte) ontbossing die veel klimaatemissie kan geven.
Geert Bergsma, 31 maart 2010
19
De bio economie volgt helaas niet de beleidsvoorkeur dus de overheid moet bijsturen
Geert Bergsma, 31 maart 2010
20
Duurzaam vergelijking bio en wind Wind • Vergunning voor precieze locatie • Projectmatige aanpak •
Locatie en effecten op natuur onder strikte regels
•
Publieke opinie redelijk positief tenzij om de hoek
Bio tot nu toe • Locatie bio-productie onbekend • Natuureffecten bio-productie onbekend en risico op (indirecte) ontbossing • Commodity aanpak • Publieke opinie negatief Bio toekomst • Hele keten inclusief historie landgebruik bekend en verantwoord • Projectmatige aanpak • Natuurherstel met bio als uitdaging • Publieke opinie? Geert Bergsma, 31 maart 2010
21
Aandachtspunten biomassa duurzaam • Biotransportbrandstoffen hebben slechte reputatie • Bio-energie wordt vaak niet onderscheiden van biotransportbrandstoffen • Focus ligt nu sterk op reststromen maar een deel daarvan is al in gebruik (oleochemie, energie, bodembedekkers, product, spaanplaat) • Lange termijn oplossingen: • Samenwerking met land- en bosbouw • Actief beschermen van natuur en bossen (REDD) > Zie verder presentatie Dorette Corbey Geert Bergsma, 31 maart 2010
22
Biomadness: ervaar de competitie om land tussen voedsel, energie en natuur in een game • • • • •
5 presidenten van continenten proberen hun burgers gelukkig te krijgen Land planning is cruciaal: Natuur, voedsel of biomassa Handel is mogelijk in energie, voedsel en emissierechten Speel biomadness met 5 tot 15 personen Gemaakt door CE Delft en TU Delft
Geert Bergsma, 31 maart 2010
23
Conclusies
Conclusies - Huidige subsidies voor bio-elektriciteit, biowarmte en biogas worden waarschijnlijk omgezet in verplichtingen zoals al geldig voor transport - Beleid focust nu het meest op biotransport - Bio-level playing field vraagt ook om aandacht voor biochemie en biostaal - Duurzaamheid nog sterk in discussie. Steeds meer aandacht voor (indirecte) landgebruikveranderingen. - Reststromen steeds meer in trek Geert Bergsma, 31 maart 2010
25
