Beleggingsvisie 2016 15 december 2015
Onze onderscheidende kracht Financiële onafhankelijkheid als drijfveer
Dick van Rhee 15 december 2015
Wat is het onderscheidend vermogen van de Rabobank? • Wat is het belangrijkste
klantinzicht? • Wat is onze overtuiging en
kernpropositie? • Hoe maken wij als Rabobank onze
kernpropositie waar?
Hoe gelukkig maakt geld? Vraag: Wat is het rijkste land ter wereld?
Hoe gelukkig maakt geld? Vraag: Wat is het rijkste land ter wereld?
Antwoord: Qatar, met een BBP van $105,091.42 per hoofd van de bevolking. (bron: IMF)
Hoe gelukkig maakt geld? Vraag: Is dit ook het gelukkigste land van de wereld?
Hoe gelukkig maakt geld? Vraag: Is dit ook het gelukkigste land van de wereld? Antwoord: Nee, Denemarken is het gelukkigste land ter wereld. Qatar staat op plaats 27.
Hoe gelukkig maakt geld? Vraag: Waar of niet waar? Hoe meer geld hoe gelukkiger?
Hoe gelukkig maakt geld? Vraag: Waar of niet waar? Hoe meer geld hoe gelukkiger? Antwoord: niet waar, bij een jaarinkomen van $ 75.000,- of meer bereikt het positieve gevoel door geld een verzadigingspunt. (bron: onderzoek Princeton University)
Het centrale klantinzicht
9
Iedereen voelt wel eens twijfel, onzekerheid en zorg ..rondom het regelen van geldzaken en dit belemmert hen het beste uit hun leven te halen Onderzoek wijst uit dat veel Nederlanders zich oncomfortabel voelen door onzekerheid over geldzaken 50%
is oververzekerd
84%
wil meer invloed uitoefenen op zijn financiële toekomst
47%
voelt zich wel eens somber door geldzorgen
5,2 mio
benaderen Nibud per jaar
Onze drijfveer Iedereen financieel onafhankelijk
Financiële onafhankelijkheid als drijfveer
We houden vast aan onze grondbeginselen… Drie basisbeginselen vormen het fundament van onze overtuiging
11
…en vertalen de drie basisbeginselen van Raiffeisen naar de huidige wereld Anno 1898 Zelf redzaam zijn
Zelf beslissingen nemen Zelf verantwoordelijkheid nemen
Nu
Financiële onafhankelijkheid
Financiële onafhankelijkheid betekent volgens ons niet hetzelfde als rijk zijn. Financiële onafhankelijkheid betekent volgens ons wel • Zelf keuzes maken. • Zelf sturing geven aan je eigen toekomst. • Hoofd en hart vrij van zorgen over de financiële ‘wat als’vragen in je leven.
Onze kernpropositie
Iedereen kan zelfverzekerd financiële keuzes maken en staat er nooit alleen voor Wij geloven dat financiële onafhankelijkheid voor iedereen is weggelegd, of je nu veel geld hebt of niet. Zelf bewust keuzes maken zonder dat een gevoel van onzekerheid je belemmert. Financieel zelfverzekerd noemen wij dat. Hoe wij hierbij ondersteunen is voor iedereen verschillend. Maar dat je er bij ons nooit alleen voor staat is een ding dat zeker is. Want met elkaar sta je sterker dan alleen. Met die zekerheid kun je het beste uit je leven halen.
Strategie
Slimme technologie om zélf uw geldzaken goed te regelen
Betrokken adviseurs die u vooruit helpen
Iedereen kan zelfverzekerd financiële keuzes maken en staat er nooit alleen voor Wij handelen elke dag in uw belang
Wij investeren in uw omgeving
Wat vraagt dit van onze medewerkers
Waarom wij geloven in onze nieuwe kernpropositie en strategie
Waarom is onze propositie onderscheidend? 1. Onze propositie komt voort uit een unieke intrinsieke overtuiging
2. Wij combineren best of both worlds - zelf doen is bij Rabobank nooit alleen doen
3. Onze medewerkers zijn uniek en vormen de essentie van onze onderscheidende kracht
4. We bewijzen het in alles wat we doen
24
Beleggen in 2016 Rabobank Apeldoorn 15-12-15
Rabobank Particulieren & Private Banking
Agenda • Terugblik 2015 • Vooruitblik 2016 • Hoe beleggen wij? • Onze beginselen • Plus iets nieuws: factor beleggen • Beleggingsportefeuille voor 2016
• Vragen
26
Terugblik: zijwaarts in dollars 2015 in US dollar
2015 in euro
125
125
120
120
Aandelen
Obligaties
Dollar handelsgewogen
115
115
110
110
105
105
100
100
95
95 Aandelen
90 dec-14
Bron: Bloomberg
mrt-15
jun-15
sep-15
90 dec-14
Bron: Bloomberg
mrt-15
Obligaties
jun-15
sep-15
27
Terugblik aandelen-obligaties Rendement 2015 (t/m ultimo november) 30,0 25,1 25,0
20,0 16,9
18,0 15,9
15,5
15,0
14,3
13,9
16,9
16,9
16,0
15,7
12,7 10,7
10,0 5,7 5,0 2,5
1,8
2,2
1,9
0,9
0,0 -0,3 -1,7 -5,0
Aandelen naar regio
Aandelen factoren
Obligaties
Bron: Thomson Reuters Datastream
28
Terugblik aandelen-obligaties Geïndexeerd Rendement 10 jaar (t/m 30 november) 250
Aandelen
Europese obligaties
200
150
100
50
0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Bron: Thomson Reuters Datastream
2015
29
Terugblik portefeuille jan-nov 2015
Bron: Rabobank
Bron: Rabobank
30
Onze verwachting een jaar geleden • Versnelling groei wereldeconomie. Verwacht: 3,75%; Werd: 3% • ECB voert monetaire stimulering
in maart ‘15 op. 10 jaars rente stijgt. Verwacht: 1,2%; Werd: 0,9% • Sterkere dollar t.o.v. euro
Verwacht: 1,20; Werd: 1,09
• Aandelen presteren beter dan obligaties. Werd 10% versus 1,3% 31
Vooruitblik 2016 • Groei wereldeconomie fractie hoger dan 2015: 3,25% • Groter verschil in beleid Fed en ECB. 10 jaars rente stijgt tot 1,2% • USD: test europariteit, maar geen vervolg op rally: 1,04 • Aandelen presteren wederom beter dan obligaties 32
Groeiramingen wereldeconomie
33
Waardering Aandelen
Obligaties
Huidig
Percentiel
Goedkoop Duur
• Noord-Amerika
18,2
59%
• Europa
16,1
63%
•
DAX
• EM •
13,6
75%
12,3
92%
China
•
Frontiers
• Pacific
9,9
15,4
Bron: Thomson Reuters Datastream, Bloomberg
•
Japan 81%
• VS 10 j reëel
0,15%
7%
• Bedrijfsobligaties
1,32%
63%
• US HY
73%
74%
5%
• Euro HY
80%
Percentiel
• Duitsland 10j reëel -0,22%
• BBB
10,0
Huidig
1,99%
76%
4,17% 6,01%
• Emerging Debt
3,75%
• Inflatie (5y5y)
1,70%
Goedkoop Duur
45% 68% 56% 96%
Bron: Thomson Reuters Datastream, Bloomberg
15,2
Bij aandelen getaxeerde koers-winstverhouding, bij obligaties reële 10-jaarsrente en kredietopslagen. Waardering afgezet in percentielen ten opzichte van eigen historie (voor zover data beschikbaar) 34
Assetmix 10 jaars rente Nederland
Koers/winstverhoudingen MSCI- wereldindex 30
30
If something cannot go on forever, it will stop (Stein’s law) 25 25
20 20
15
15 10
10 5
5 1997
0 2000
Bron: MSCI
2003
2006
2009
2012
1517
1828
Bron: GlobalFinancialData
1878
1929
1980
35
Scenario´s & risico´s Positief scenario 20%
Basisscenario 60% •
IT-revolutie
• • •
Groei boven trend Inflatie Melt-up
• Normalisering • • •
Reflatie Uitbundige liquiditeit Bull-markt aandelen
• Risico´s • Geopolitiek • Centrale bank schrikt van inflatie (einde reflatie) • Volatiliteit slaat terug op economie (flash crashes, hacking) • Polarisatie verkiezingen • Deflatie (neerwaartse spiraal) • Regelgeving (systeemrisico’s) • Harde landing China
Negatief scenario 20% • • •
Groei valt terug Japanificatie eurozone Politiek onvermogen
36
Hoe beleggen wij? • Onze beginselen: • We gebruiken wat aantoonbaar nuttig is • Wat aantoonbaar niet nuttig is, doen we niet • We hebben niets te verbergen. Transparant!
• Nuttig: • Op de kosten letten • Geen rare producten gebruiken • Goed spreiden, wereldwijd • Voortdurend risico’s monitoren • Accepteer dat de mens niet goed kan timen • Mensen hebben last van emoties en biases. Speel hierop in. Factor beleggen!
37
Factor beleggen
38
Zoeken naar beste aandelen (1)
39
Zoeken naar beste aandelen (2)
40
Factor beleggen • Wetenschappelijk onderzoek naar beste aandelen • 5 factoren gaan we gebruiken: • Koop goedkope aandelen • Koop wat al een tijdje in koers stijgt • Aandelen van kleine bedrijven • Minder populaire aandelen • Weinig risicovolle bedrijven
41
Aandelenportefeuille
Core
Factor
Satelliet
42
Factor beleggen Actieve fondsen
Actieve beleggingsfondsen
Actieve beleggingsfondsen
Goedkope Index tracker
Actieve beleggingsfondsen
Lage Vol Kwaliteit Momentum
Waarde
Waarde
Omvang
Omvang
Goedkope Index tracker
Goedkope Index tracker
43
Obligaties • Renteverhogingen Verenigde Staten door markt verdisconteerd • Rente eurozone langer laag
• Geleidelijke stijging rente door normalisatie en inflatie • Waarderingsverschillen binnen obligaties: • Verschil kernlanden – periferie • Verschil VS - Eurozone • Inflatieverwachtingen te laag • Credits goedkoop
Bron: Bloomberg
44
Portefeuille OBLIGATIES
AANDELEN Europa 9% (waarvan Duitsland 5%)
Bedrijfsobligaties 20%
Japan 7%
Core
Factor
33%
33%
Emerging markets 8%
Wereldwij d 30%
Frontier markets 3% Thema’s agri & consument 7%
Inflatieindex linked eurozon e
Financials 20%
20%
High Yield / Emerging Debt 10%
45
46
Vragen Iedere lokale Rabobank en de andere onderdelen van de Rabobank Groep die als beleggingsonderneming zijn aan te merken, zijn als zodanig geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in deze presentatie is ontleend aan door Rabobank Private Banking betrouwbaar geachte openbare bronnen, maar voor de juistheid en de volledigheid van de genoemde feiten, meningen, verwachtingen en de uitkomsten daarvan kunnen wij niet instaan. Hoewel wij ten aanzien van de selectie en berekening van de gegevens de nodige zorgvuldigheid in acht nemen, zijn wij niet aansprakelijk voor enige schade die het gevolg is van de hierin opgenomen gegevens. De informatie in deze presentatie dient niet te worden opgevat als een aanbod en evenmin als een uitnodiging tot het doen van een aanbod tot het kopen of verkopen van financiële instrumenten en is ook niet bedoeld om enig recht of verplichting te creëren. Het gebruik maken van de informatie geschiedt dan ook geheel op eigen risico. De in deze publicatie opgenomen informatie is geen expliciete of impliciete beleggingsaanbeveling en kan op ieder moment zonder verdere aankondiging worden gewijzigd.
47
