De groene taille van Nederland
Beleef Echt-Susteren
Beleef de groene taille van Nederland
Natuur & landschap > Actief & sport > Religie & spiritualiteit > Kunst & cultuur > Bourgondisch genieten > Euregionale fietsroute >
G R ATIS
Welkom in de groene taille van Nederland! Inhoudsopgave 2
Voorwoord
2
Colofon
4
Centrale ligging en rijke historie met fietsroute
8
Natuur & landschap
10 Actief & sport 16 Religie & spiritualiteit 18 Kunst & cultuur 22 Bourgondisch genieten 27 VVV Limburg Winkel 28 Euromosa-fietsroute 30 Plattegrond Echt-Susteren
Welkom in Echt-Susteren, de groene taille van Nederland. Een toepasselijke naam. Echt-Susteren is namelijk een bijzonder groene gemeente, met uitgestrekte natuurgebieden waar u nog bijzondere flora en fauna kunt ontdekken. Bovendien ligt de gemeente in het smalste stukje van Nederland, slechts 4,8 kilometer breed: de taille. Hierdoor vormen de buitengrenzen van Echt-Susteren ook meteen de landsgrenzen met Duitsland en België. Een bijzonder stukje Nederland dus.
Natuurlijk zijn dit niet de enige bijzonderheden van Echt-Susteren. Integendeel, het is een veelzijdige gemeente waar natuur, recreatie en cultuur hand in hand gaan. De verschillende kleine en grote kernen hebben stuk voor stuk een rijke historie en worden omringd door prachtige landschappen. In de gezellige kernen kunt u lekker winkelen of proeven van het Bourgondische leven. Ideale plekken om even bij te komen van een mooie wandeling of fietstocht. Maar er zijn ook tal van recreatiemogelijkheden, van zwembad tot kartbaan. En met het pittoreske Belgische stadje Maaseik en Duitse steden als Aken en Keulen op een steenworp afstand, is de veelzijdigheid compleet. Kortom: Echt-Susteren, een gemeente om van te genieten. Graag tot ziens in de groene taille van Nederland! Dieudonné Akkermans Burgemeester
3
Centrale ligging en rijke historie De gemeente Echt-Susteren telt meer dan 32.000 inwoners, ligt in het hart van de provincie Limburg en grenst aan België en Duitsland. Deze centrale ligging wordt versterkt doordat enkele belangrijke verkeersaders de gemeente doorkruisen (van noord naar zuid): het Julianakanaal, de A2, de A73 en de spoorweg Eindhoven - Maastricht.
4
Beleef de groene taille van Nederland
Dankzij de gunstige ligging is de gemeente in de afgelopen dertig jaar flink gegroeid en ook bedrijven vestigen zich hier graag, vooral in het westelijke deel. Natuurlijk gaat het niet alleen om de ligging. Ook het uitgestrekte buitengebied (de gemeente is groter dan 100 km2!) met veel natuur en de vele recreatiemogelijkheden, dragen bij aan de ‘all round’-kwaliteit van Echt-Susteren. De gemeente telt maar liefst 24 kernen, elk met zijn eigen karakter: midden in de natuur, aan een beek, met fraaie oude hoeven, pleintjes, enz. Hoewel sommige kernen aan elkaar zijn gegroeid, heeft iedere oorspronkelijke kern haar eigenheid weten te behouden. Dit uit zich onder meer in een rijk eigen cultureel leven met een breed aanbod van diversiteit aan verenigingen, zoals carnavalsverengingen, sportverenigingen, vrouwenverenigingen, harmonieën of fanfares en noem maar op.
Dit alles maakt Echt-Susteren tot een heerlijke gemeente om te wonen, werken én recreëren!
5
Echt Het dorp Echt is al duizenden jaren bewoond. Uit tal van vondsten blijkt dat hier in de Midden-Steentijd (ca. 8000-5500 v. Chr.) al mensen woonden! Tegenwoordig is Echt een aantrekkelijke woonplaats en een levendige werk- en winkelplaats. In de oude kern met een ruim en gevarieerd aanbod aan winkels, zijn nog statige huizen te zien die stammen uit de periode rond 1900. Toen stoomkracht massaproductie mogelijk maakte, kende Echt een economische opbloei. Dit kwam onder meer door de opkomst van enkele grote kleiwarenfabrieken. Dakpannenfabriek De Valk herinnert nog aan deze tijd.
Susteren De kern Susteren is geografisch gezien vrij uniek. Nederland is hier zo smal dat België en Duitsland elkaar bijna raken en op slechts 4,8 km van elkaar vandaan liggen! Dit smalle verschijnsel is ontstaan in 1839. Het toenmalige Limburg werd in dat jaar gescheiden in een Belgisch en Nederlands Limburg. In 1949 raakte Limburg zijn smalle taille weer kwijt. Na jarenlange politieke discussies werd toen het Duitse grensgebied Selfkant bij Nederland gevoegd. Maar in 1963 keerde de Selfkant weer terug naar Duitsland en werd de oude situatie hersteld. De prachtige markt met mooie oude panden herinnert aan een verleden als stad, compleet met middeleeuwse stadsrechten.
Markt, Susteren
6
Beleef de groene taille van Nederland
Plats, Echt
Nieuwstadt Ook Nieuwstadt ontving in de 13e eeuw bijzondere rechten, maar er is geen aanduiding dat er daadwerkelijk stadsrechten waren. Wel mochten verdedigingswerken zoals wallen worden aangelegd en poorten worden gebouwd. Een aantal straatnamen van nu herinneren hier aan, zoals de St. Janswal, St. Maartenswal, St. Brigidawal, Millenerpoort, Haverterpoort en Susterderpoort. Bovendien is in de oude kern de oude stadsstructuur nog duidelijk te herkennen: kronkelende straatjes en steegjes volgen de oorspronkelijke wallen van dit voormalige stadje. In het verleden heeft Nieuwstadt veel te maken gehad met overstromingen. In de jaren tachtig en negentig heeft de Vloedgraaf een natuurlijkere loop gekregen en voorzien van meanders, kikkerpoelen en begrazingsgebieden. Hierdoor blijft het droog in Nieuwstadt en is de kern een prachtig wandelgebied rijker.
7
Natuur & landschap Over ijsvogels en Konikspaarden Een aantrekkelijk landschap met fraaie natuurgebieden. Dat is Echt-Susteren ten voeten uit. Ontdek al wandelend de verschillende bossen, moeras- en uiterwaardengebieden, elk met zijn eigen unieke karakter! Het meest belangrijke natuurgebied is de Doort, landelijk bekend door haar grote boomkikkerpopulatie. Dit loofbos met een aantal grotere plassen, ontstaan door kleiwinning, ligt in een voormalige Maasgeul en heeft een zeer rijk ontwikkelde flora en fauna. In bossen als het IJzerenbosch en ’t Hout kunt u in het voorjaar volop genieten van uitbundig bloeiende tapijten van bosanemonen en tal van andere bloemen en planten. Een prachtig gezicht! Een schitterend open landschap en vele vogelsoorten vindt u in het moerassige gebied tussen Peij en Koningsbosch (Putbroek/Haselaersbroek). De beken zijn in ere hersteld en u kunt hier heerlijk wandelen. Ook in de omgeving van Nieuwstadt en Dieteren wandelt u langs het water, in dit geval langs de oevers van de Vloedgraaf en de Geleenbeek. Met wat geluk ziet u zelfs een ijsvogel! In het prachtige uiterwaardengebied ‘De Rug’, langs de Maas bij Roosteren, komt u ook bijzondere dieren tegen: een kudde wilde Konikspaarden!
zie kaart
1
Brasserie de Hompesche molen Bilt 1, 6107 AA Stevensweert, T. 0475-551 815 I. www.hompeschemolen.nl, E.
[email protected] De Hompesche Molen dateert uit 1722. In deze historische molen en het aangrenzende molenhuis kunt u onder het genot van heerlijke koffie met Limburgse vlaai of een heerlijke betaalbare lunch genieten van de authentieke sfeer van de molen. In de avond bieden wij u verschillende culinaire gerechten. Openingstijden vindt u op onze site.
8
Beleef de groene taille van Nederland
zie kaart
2
Natuurmonumenten Schaapskooiweg 99, 6414 EL Heerlen
kunnen verplaatsen. In het bos groeien gevlekte
T. 045-563 0355, I. www.natuurmonumenten.nl
aronskelk, bosanemonen en slanke sleutelbloemen.
E.
[email protected]
De boomkikker is een karakteristieke diersoort voor deze gebieden.
Ontdek te voet of op de fiets het IJzerenbos en ’t Hout: twee verrassende natuurgebieden van Natuurmonumenten ten zuiden van Susteren. Zij bieden een verscheidenheid aan loofbos, grasland en akkers en zijn onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur: een aaneengesloten natuurlint waarover planten en dieren zich
9
Actief & sport Wandelen, zwemmen of liever racen? Echt-Susteren heeft op sportief gebied en actieve recreatie veel te bieden voor jong en oud. Fietsen in deze gemeente is een ware beleving. U vindt hier namelijk vele bewegwijzerde en autoluwe routes en paden, die u vaak tot over de landsgrenzen voeren. Ook wandelaars komen volop aan hun trekken in de uitgestrekte wandelgebieden die u dwars door de prachtige natuur voeren. Vanzelfsprekend kent de gemeente een breed aanbod aan sportvoorzieningen. Een balletje slaan op de golfbaan, paardrijden, tennissen, vissen of zwemmen, het kan allemaal bij de verschillende sportcomplexen. De prachtige locaties waarop ze zijn gelegen, geven een extra dimensie aan uw sportieve activiteiten. In leisurepark ‘In de Bandert’ aan de rand van Echt bijvoorbeeld, waar u onder meer een prachtig overdekt zwembad met grand café vindt, maar ook een sporthal, tennispark en een overdekte speeltuin. Mag het voor u wel iets ruiger? Het leisurepark herbergt ook een party- en kartcentrum, of u kunt één van de schiet- of handboogverenigingen bezoeken die de gemeente rijk is.
zie kaart
3
WellnessCenter Hommelheide Hommelweg 2, 6114 RT Susteren T. 046-449 2285
kundige praktijk. Geniet ook van de andere faciliteiten,
I. www.wellnesscenterhommelheide.nl
zoals het restaurant, midgetgolfbaan en speeltuin.
E.
[email protected] Heerlijk ontspannen voor iedereen in WellnessCenter Hommelheide, met o.a. Feng Shui sauna, zoutgrot, Turks Stoombad, Odorium, infrarood cabine, zonnebanken, zwembad, fitness en Pilates-les. Laat u verwennen in de massage- en beautysalon met natuurgenees-
10
Beleef de groene taille van Nederland
zie kaart
4
Fietsverhuur ‘De Beezerd’ Houtzagerstraat 12, 6114 XR Susteren T. 046-449 0855, I. www.debeezerd.nl E.
[email protected] ‘De Beezerd’ is een jonge onderneming die z’n passie heeft gelegd in het organiseren van fiets- wandeltochten op zowel recreatief als sportief vlak in de Grensmaas Vallei. Mooie routes leiden u door het smalste stukje Nederland of voeren u langs de oevers van de maas. Voor de sportievelingen is het mogelijk om lekker af te zien op de ‘bultjes’ van Zuid-Limburg,
aangelegenheid. Als u vragen hebt of speciale wensen
waarna het lekker relaxen is in het zwembad of sauna.
bel dan gerust, we staan altijd open voor nieuwe idee-
Ook geven we rondleidingen door Susteren en omge-
ën. Alle activiteiten starten vanaf het prachtige park
ving. Bekijk op onze site de mogelijkheden en vind de
Landgoed Hommelheide te Susteren en is tevens de
unieke combinatie voor uw dagje uit, of sportieve
locatie waar u terecht kunt voor het huren van fietsen.
11
zie kaart
5
Overdekte Speeltuin De Ballon Bandertlaan 13, 6101 LZ Echt T. 0475-410 845 I. www.de-ballon.nl E.
[email protected] Achter de leuke ingang van speelparadijs ‘De Ballon’ in Echt schuilen meters speelplezier en uren eindeloos fantasierijk kinderspel voor de kinderen van 1 tot 9 jaar. In het overdekte speelparadijs krijgen de kids alle ruimte om zich uit te leven. Oergezellig, supercompleet en goed overzichtelijk! Dat overzicht hebben de mama’s, papa’s, oma’s, opa’s of begeleiders overigens perfect vanuit hun eigen hoekje. Daar kunnen ze lekker lezen, een partijtje schaken en dammen, iets drinken of een klein hapje eten. Alles met de kinderen prima in zicht. Bij het speelparadijs mogen de ouders met de allerkleinste samen de toestellen in.
Naast een comfortabele vloerverwarming in de winter, is de Ballon uitgerust met een luchtbehandelingsysteem waardoor een prima en gezond klimaat gecreëerd wordt. Zo bent u bij speelparadijs De Ballon bij koud en warm weer, altijd op het juiste adres. In de zomer kunt u genieten van het gezellige terras buiten en door de airco van koele omstandigheden binnen. Ook voor al uw kinderfeestjes, familiefeestjes, communiefeestjes etc kunt u terecht bij Speelparadijs De Ballon. Parkeren is uiteraard gratis.
12
Beleef de groene taille van Nederland
Actief & sport
zie kaart
6
All in Echt Bandertlaan 9, 6101 NL Echt T. 0475-418 900, E.
[email protected] I. www.allinecht.nl Echt - Party time in Echt! All in Echt is Limburgs meest complete evenementenlocatie ter grootte van maar liefst 1500 m2. Uitgerust met een spectaculaire kartbaan, (disco) bowlingbaan en diverse themaruimten. All in Echt biedt hiermee verrassende totaalconcepten voor bedrijfsfeesten, borrels, vergaderingen en presentaties. Evenementen, zalen en themaruimten Er zijn maar liefst 12 verschillende zalen met elk hun eigen karakter en afmetingen, waardoor ze op diverse manieren te gebruiken zijn. Onder meer een salsa- en
All in Echt thema avond
grillrestaurant, een grote zaal voor 750 mensen, een
All in Echt organiseert speciale thema avonden. Voor
brasserie, cafés met een onvervalste Jordaanse of
het bedrag van € 64,50 krijgen gasten een totaalarran-
Limburgse sfeer. Catering, muziek, aankleding en bedie-
gement waarbij ze alle thema’s mogen doorlopen en
ning wordt helemaal naar wens verzorgd afgestemd op
onbeperkt eten en drinken. Maar zeker ook het enter-
de groep en de aard van het feest. Ook combinaties
tainment is het vermelden waard. Ideaal voor bedrijfs-
met bijvoorbeeld een kartclinic of workshops salsa, per-
feesten, groepsuitjes, vrijgezellenfeesten of een gezellige
cussie of cocktailshaken zijn mogelijk. In deze unieke
avond uit met vrienden. Een gehele avond onbeperkt
locatie vinden ook jamsessies plaats, familiebrunches,
genieten. Kijk voor de data van de All in Echt thema
maar ook Mega kinderfeesten.
avonden op de site. Karten en bowlen Natuurlijk kunt u bij All in Echt ook nog altijd terecht voor een spannende heat karten of een uurtje bowlen op onze discobowling. Op doordeweekse dagen zijn er altijd spectaculaire aanbiedingen. De volledig gethematiseerde kartbaan heeft o.a. een unieke fly-over van maar liefst 145 meter lang. Tevens beschikken wij over kinderkarts en een duokart. Kijk voor alle mogelijkheden van deze unieke locatie op www.allinecht.nl.
13
zie kaart
7
I-VY Sportcentrumlaan 5, 6136 KX Sittard
Opleidingen: NKBV (Nederlandse Klim en Bergsport
T. 046-452 9239, I. www.i-vy.nl, E.
[email protected]
Vereniging) opleidingscentrum. Klim-, ropescourseen ervaringsleeropleidingen.
Activiteiten: Bijzondere activiteiten voor iedereen. In en rond de grensmaasvallei. Van beleving tot uitdaging op hoogte. Voor vrienden, familie, vereniging, bedrijf, kinderen en jeugd. Ervaringsleren: ‘Leren door ervaren’. (Team)trainingen voor bedrijven, sportteams etc. Pedagogische programma’s & trajecten voor kinderen en jeugd.
zie kaart
8
Hap en Trap-Arrangement Echt-Susteren T. 0900-555 9798 (€ 1,- p.g.)
en een heus natuurreservaat.
I. www.vvvzuidlimburg.nl, E.
[email protected]
> Boekbaar via VVV Zuid-Limburg (individueel en als groep) > Prijs € 10,- p.p. incl. route en 4 hapjes.
Ontdek dit veelzijdige fietsarrangement dwars door de groene taille van Limburg en Nederland! Naast de natuurlijke omgeving kunt u zich verbazen over een prachtige landschappelijke omgeving, met historisch erfgoed en culinaire parels! Tijdens de fietstocht maakt u onder andere kennis met één van de oudste basilieken van ons land, de Maasplassen, de binnenstad van Echt
zie kaart
9
Grensoverschrijdende Huifkartocht T. 0900-555 9798 (€ 1,- p.g.)
Na de tocht wordt u weer onthaald voor een culinaire
I. www.vvvzuidlimburg.nl, E.
[email protected]
versnapering. > Duur ca 2,5 uur > Boekbaar via VVV Zuid-Limburg
In Maria Hoop wordt u warm onthaald, midden in de vrije natuur. Na een heerlijk stukje vlaai wordt u opgehaald door een huifkar met maar liefst twee mooie trekpaarden. U maakt een grensoverschrijdende rondrit door de mooie bosrijke omgeving van Maria Hoop en het Duitse Waldfeucht. Ook een speciaal authentiek koetsarrangement voor opa en oma is mogelijk!
14
Beleef de groene taille van Nederland
Actief & sport
zie kaart
10
‘Reborn in Born’, beleef het zelf! Langereweg 21, 6121 SB Born T. 046-481 8670, F. 046-485 1223 I. www.thermenborn.nl / www.hotel-born.nl Thermen Born, gelegen in het smalste stukje van Nederland, biedt o.a.: > 3 grote saunacabines > een hamam > een caldarium > een kruidenbad > een stoomcabine > een whirlpool > dompelbaden > wisselbaden > een binnen- én buitenzwembad > een Beautywereld > een brasserie Heerlijk relaxen en van top tot teen verwend worden in de Beautywereld, waar een groot aanbod aan massages en gezichts- en lichaamsbehandelingen met de verzorgingsproducten van het gerenommeerde merk Babor wordt aangeboden.
Maak uw vakantiegevoel compleet met een overnachting en de volgende ochtend een uitgebreid ontbijt-
Bourgondisch genieten in de brasserie, waar u in badjas
buffet in het naastgelegen Amrâth Hotel Born-Sittard.
onder andere kunt aanschuiven voor een hapje, een
Genieten van een drankje op het ruime terras, met
drankje of een heerlijke maaltijd.
uitzicht op de vijver en het Limbrichter Bos, behoort ook tot de mogelijkheden.
Probeer één van onze Yagua Juicers, dit zijn heerlijke vruchtensappen verrijkt met extra vitaminen, krachtige
Even alles vergeten en helemaal tot rust komen.
mineralen en heilzame plantenextracten. Uiteraard
U voelt zich als herboren… Reborn in Born!
schenken we ook een lekker glaasje wijn of bier.
15
Religie & spiritualiteit Indrukwekkend religieus verleden Religie en spiritualiteit hebben altijd een belangrijke rol gespeeld in Echt-Susteren. Zo telt de regio tal van kerken, die een bezoek zeker waard zijn. De gemeente is rijk aan religieuze kunstvoorwerpen en tradities, zoals relieken, processies en de zevenjaarlijkse Heiligdomsvaart in Susteren (eerstvolgende in 2014), waarin het indrukwekkende religieuze verleden voort leeft. Deze eeuwenoude traditie bestaat uit een religieuze traditionele stoet, openluchtspelen, tentoonstellingen en concerten en moet u beslist een keer meegemaakt hebben!
Bijzondere kerken De twee belangrijkste kerken in de gemeente zijn de romaanse Heilige Amelbergabasiliek in Susteren en de katholieke Sint Landricuskerk in Echt. De Amelbergabasiliek stamt uit de 11e eeuw en is één van de oudste kerken van Nederland. In de aangrenzende schatkamer ’t Stift kunt u prachtige relieken, kunstvoorwerpen én één van de oudste evangelieboeken van ons land bewonderen. De Sint Landricuskerk is een gotische hallenkerk uit de 15e eeuw en is opgedragen aan de heilige Landricus, de patroonheilige van Echt. Elke vijf jaar (eerstvolgende in 2010) vindt de Landricus Ommegang plaats: een groots opgezette processie ter ere van deze heilige.
Kloostergemeenschappen Echt-Susteren telde in het verleden zes kloostergemeenschappen. Drie daarvan bestaan nu nog steeds: de abdij van de Cisterciënzers (Trappisten) in Lilbosch, de priorij van de Zusters Karmelietessen in Echt en het klooster van de Heilige Vincentius a Paulo in Susteren. Bij de abdij kunt u de gebedsdiensten van de monniken bijwonen en in stilte en eenvoud bezinnen. De vluchtbunker uit WO2 is ook zeker de moeite waard. Het Karmelietessenklooster is sterk verbonden aan de in 1998 heilig verklaarde Edith Stein. Ze geldt als één van de beschermheilige van Europa. Deze Duitse filosofe en Karmelietesse ontvluchtte Duitsland in 1938 vanwege haar joodse afkomst en verbleef in dit klooster tot haar deportatie door de nazi's in 1942. In de H. Landricus kerk staat een devotiealtaar ter ere van Edith Stein.
16
Beleef de groene taille van Nederland
Abdij Lilbosch
zie kaart
11
Abdij en Abdijwinkel Lilbosch Pepinusbrug 6a, 6102 RJ Echt
cadeau. In het gastenhuis ontvangen we mensen die
T. 0475-333 189, I. www.kloostervarken.nl
zich enkele dagen willen bezinnen. De abdijboerderij en de bunker plus kapel zijn via arrangementen van VVV
De monniken van Abdij Lilbosch in Echt, trachten, zoals
Zuid-Limburg te bezoeken.
alle Trappistenmonniken en -monialen, de essentie van het leven puur en onverbloemd te beleven. Alleen zo wordt de diepste karakteristiek van de mens geheel vrij gelegd: dat de mens op het geheim van God betrokken is. Beleef de wereld rondom deze unieke abdij of bezoek de naastgelegen Abdijwinkel voor een origineel
zie kaart
12
Edith Stein in Echt Voor informatie en afspraken: Stichting Dr. Edith Stein
Landricuskerk met het drieluik, de originele koormantel
Echt NL, Secr. Mevr. J.P.E.M. Stassen- Muyrers
en enkele relikwieën van Edith Stein, zo ook het
Berkelaarsweg 27, 6101 AV Echt-Susteren
Karmelklooster.
T. 0475-482 136 / 06-5108 5179 E.
[email protected], I. www.edithstein.nl De Stichting Dr. Edith Stein Echt nodigt U graag uit voor een bezoek aan ons archief in het ‘Trefcentrum Edith Stein’ in Echt. Wij wandelen met U de Edith Stein route en brengen o.a. een bezoek aan de Sint
17
Kunst & cultuur Op ontdekkingstocht langs verborgen schatten De rijke historie van Echt-Susteren vindt u nog altijd terug in de vele monumentale panden: prachtige authentieke hoeves, 18e eeuwse panden en oude molens. Maar ook voor kunstliefhebbers valt er genoeg te ontdekken in deze veelzijdige gemeente. De contouren van het grachtenstelsel rond de oude stad Echt en de gegraven Molenbeek uit de 13e eeuw zijn nog steeds in het landschap aanwezig. Het voormalige raadhuis uit 1887 aan de Plats is een bezoek meer dan waard. Het statige en monumentale pand vormt tegenwoordig het culturele hart van Echt. Naast de bibliotheek en de VVV vindt u hier namelijk het Museum van de Vrouw. Een uniek museum, dat de geschiedenis van de Limburgse vrouw in gezin, werk en samenleving vertelt vanaf circa 1850. Behalve een vaste tentoonstelling zijn hier ook regelmatig bijzondere thematentoonstellingen te bewonderen.
Schitterende kunstwerken Voor een uitgebreide kunstcollectie bent u in Susteren aan het juiste adres. Achter de Amelbergabasiliek in Susteren, op de historische grond van de vroegere abdij, vindt u een beeldentuin met moderne sculpturen. Behalve de vaste collectie is er elk jaar in de zomermaanden een uitgebreide expositie met werk van kunstenaars uit Limburg en de Euregio.
!
Tip: laat u verrassen door de vele schitterende kunstwerken die op het eerste oog verscholen liggen in de gemeente. Ontdek samen met onze enthousiaste stadsgidsen de schatten van de gemeente Echt-Susteren. Wat dacht u bijvoorbeeld van de prachtige glas-in-loodramen van monumentaal kunstenaars Jacques Verheijen en Hub Kurvers? Of van de beelden en sculpturen van de bekende beeldhouwer Joop Utens? Een speciale wandelroute voert u langs de werken van deze kunstenaar. Ook kunt u gebouwen bewonderen die ontworpen zijn door de bekende Roermondse architect Cuijpers, zoals de kerk in Peij en de kapel in Spaanshuisken (Koningsbosch).
18
Beleef de groene taille van Nederland
Vlag Echt-Susteren
zie kaart
13
Beeldentuin Suëstra Op de Wallen, Susteren
klein paradijsje (‘Op de Wallen’), waar ook de
T. 046-449 3605 / 06-1463 7731
bejaardenwoningen zijn gelegen. Vanaf 2004 wordt
I. www.beeldentuinsuestra.nl,
hier jaarlijks van mei tot oktober een beeldententoon-
E.
[email protected]
stelling georganiseerd.
Susteren kent een rijke historie op het gebied van kunst en cultuur. De Amelbergakerk bij het Salvatorplein trekt als één van Nederlands oudste kerken, jaarlijks duizenden bezoekers die onder de indruk raken van de (vroeg) Romaanse bouwkunst. Achter dit plein ligt een
zie kaart
14
Stadswandelingen Echt-Susteren T. 0900-555 9798 (€ 1,- p.g.) I. www.vvvzuidlimburg.nl, E.
[email protected]
> Boekbaar via VVV Zuid-Limburg (individueel op vaste data of per groep op aanvraag)
Ooit de stad Echt, echt verkend? In samenwerking met de Heemkundekring ‘Echter Landj’ zijn drie nieuwe stadswandelingen ontwikkeld door de kernen van Echt, Susteren en Nieuwstadt. Tijdens de stadswandelingen wordt uitgebreid stilgestaan bij de geschiedenis van de kernen, die o.a. tot uitdrukking komt in gebouwen en monumenten van de gemeente.
19
zie kaart
15
Museum van de Vrouw Voor hem en haar Echt de moeite waard Plats 1, 6101 AP Echt T. 0475-470 742, F. 0475-470 137 I. www.museumvandevrouw.nl E.
[email protected] Het Museum van de Vrouw belicht de geschiedenis
Voor kinderen is er een speurtocht voorhanden en (op
van de vrouw en is gehuisvest in het volledig gereno-
woensdag) biedt het museum de mogelijkheid om je
veerde, voormalige raadhuis op de Plats te Echt.
verjaardag te komen vieren. Het museum is een ont-
Herkenbaar voor velen en aansprekend voor een breed
moetingsplaats voor klein en groot. Het Museum van
publiek. Het Museum van de Vrouw ontleent haar
de Vrouw: Echt de moeite waard!
identiteit voor een belangrijk deel aan de bewuste keuze het vrouwenleven in al haar facetten te presente-
Entree € 3,50 tot 18 jaar € 2,00 p.p. Koffie en vlaai
ren. Het museum is er voor allen die belangstelling
€ 3,50 p.p. Rondleiding € 25,00 tot 25 personen, voor
hebben voor het Limburgse culturele erfgoed en de
elke persoon méér € 1,00 extra. Openingstijden Di, wo,
betekenis ervan in de 21e eeuw.
do, vr van 10.00 tot 17.00 uur. Zaterdag geopend op afspraak vanaf 13.00-17.00 uur. Zondag van 13.00 tot
De collectie is een verzameling ontstaan uit een gevoel
17.00 uur
van verbondenheid met oude en nieuwe tradities en grote interesse voor de geschiedenis en volkscultuur.
Geregeld zijn er lezingen en voordrachten over actuele
Kleding, accessoires, meubilair en gebruiksvoorwerpen
onderwerpen (zie website).
gerelateerd aan huis, gezin en beroep, vertellen een verhaal. Zij geven in verassende wisseltentoonstellingen een samenhangend beeld van het vrouwenleven in Limburg en aangrenzende streken vanaf de 19e eeuw tot nu. Ook de plaatselijke historie komt in wisselende exposities en tijdens lezingen aan bod. In de ‘Gooj kamer’ - de gezelligste huiskamer van Limburg - worden de bezoekers gastvrij ontvangen. Hier kunt u tijdens uw museumbezoek genieten van een kopje koffie of thee met een stuk Limburgse vlaai. Bovendien kunnen geïnteresseerden in het Historisch Informatie Punt (HIP) op afspraak onderzoek doen naar de geschiedenis van de gemeente Echt-Susteren.
20
Beleef de groene taille van Nederland
Kunst & cultuur
zie kaart
16
Cultureel Centrum de Plats Ontdek een schat aan verhalen Plats 1, 6101 AP Echt, T. 0475-470 742 F. 0475-470 137, I. www.deplats.nl
De Plats is een bijzondere plek die de grandeur van het verleden en de dynamiek van de toekomst uitstraalt.
Een stap over de drempel van De Plats, is een stap in
Een plek waar je graag even naar binnen wandelt om
een andere wereld. Laat u bij de hand nemen en mee-
nieuwe energie en inspiratie op te doen.
voeren naar kleurrijke tijden van weleer of juist naar de toekomst. Maak een spannende reis door de tijd en ontdek een schat aan verhalen die dit negentiendeeeuwse gebouw herbergt. In de Plats vindt u drie organisaties: het Museum van de Vrouw, de bibliotheek BiblioNova en de VVVwinkel. Zij hebben een eigen identiteit, maar smelten in ruimtelijk opzicht samen. Ook bieden zij gezamenlijk geïntegreerde, thematische programma’s.
zie kaart
17
ARK Natuurontwikkeling Informatie over excursies: T. 045-574 3000 / 06-2044 9351 I. www.ark.eu, E.
[email protected] Struintochten langs de Grensmaas onder leiding van een gids. Ontdek het oerkarakter van de Grensmaas. Dwalend over grindstranden, dwars door de wildernis, langs rondtrekkende kuddes Konikspaarden of Gallowayrunderen en speurend naar beversporen, turend naar vogels en genietend van de bonte bloemenpracht. O.a. bij Meers, Grevenbicht, Roosteren, Stevensweert en Maastricht. Meer informatie is te vinden op de website
21
Bourgondisch genieten Ontdek de regionale keuken Zoals u van een echte Limburgse gemeente mag verwachten, staat Bourgondische gastvrijheid centraal in Echt-Susteren. Gezelligheid, gemoedelijkheid en genieten van een lekker hapje en drankje gaan hier hand in hand. En dat merkt u als bezoeker van Echt-Susteren. Want in het zonnigste stukje van Nederland kunt u rekenen op een gastvrij onthaal. Wie van het goede leven houdt, komt niets tekort in Echt-Susteren. Van gezellige terrassen en bruine cafés tot discotheken en diverse festivals. Zo kunt u in de sfeervolle kroegjes, restaurants, ijssalons en op de terrassen genieten van de Limburgse gastvrijheid. En: kennismaken met de traditionele streekproducten. Zoals de bekende Limburgse vlaai maar ook de asperges, het livarvarkensvlees, stroop en de eigen wijn. De producenten van deze streekproducten trakteren u graag op een kijkje in de keuken. Liever een filmpje pakken of gezellig bowlen? Ook dat is hier mogelijk, bijvoorbeeld in servicebioscoop Royal. Vergeet ook niet één van de talrijke evenementen te bezoeken. Culturele happenings, popfestivals en historisch getinte evenementen, ze liggen voor het oprapen!
zie kaart
18
Restaurant het Gasthoes Gasthuissteeg 1b, 6101 EE Echt T. 0475-481 576, I. www.hetgasthoes.nl
feestdagen. Ons restaurant is tevens geschikt voor grotere gezelschappen tot zo'n 40 personen.
Welkom in ons prachtige restaurant, gelegen in het centrum van Echt! Voor een zachte prijs, ontvangt u bij ons een heerlijke maaltijd. De openingstijden van onze keuken zijn van woensdag t/m zaterdag van 17.00 - 21.00 uur. Zondag keuken doorlopend geopend van 12.00 - 21.00 uur. Op maandag en dinsdag zijn wij gesloten, met uitzondering van
22
Beleef de groene taille van Nederland
Bourgondisch genieten
zie kaart
19
Grillroom-Pizzeria Sphinx Wijnstraat 3, 6101 AK Echt T. 0475-485 042 Uw adres voor een pizza of een grillschotel. Zeer ruime openingstijden. Ook voor bezorgen en ophalen van uw bestelling via onze speciale bestellijn 0475-485 042. Kwaliteit en service, daar staan wij voor!
zie kaart
20
Boerderijcamping Pepinushof Familie van Lumich, Pepinushof 3 (Dominicusweg), 6102 RE Pey-Echt, T. 0475-481 355
verblijf. Speeltoestel voor kinderen, melkkoeien en
I.www.pepinushof.nl, E.
[email protected]
terras met eigen gemaakt ijs aanwezig. Ook is er een grote barbecueplaats.
Rustieke blokhutten (3 van 2-4 en 3 van 6 pers.) ingericht met keukenblok, koelkast, gastoestel, tafel, stoelen, bedden, douche, wastafel en toilet. Landelijk gelegen, aan fietsroutes en het Pieterpad. Ideaal voor fietsers, wandelaars maar ook voor zakelijk verblijf. Te huur voor 1 of meerdere nachten. Korting bij langer
23
zie kaart
21
IJssalon ‘de Graasboer’ Marktstraat 40, 6114 HT Susteren T. 046-4395 537, I. www.graasboer.nl E.
[email protected] In het centrum van Susteren op een steenworp afstand van de H. Amelberga basiliek, ligt aan de Marktstraat 40 IJssalon ‘de Graasboer’. Een authentieke dorpsboerderij, omgetoverd tot een nostalgische ijssalon, waar u op het gezellige (plein)terras of op de binnenplaats (‘onger ´t sjöpke’) heerlijk kunt genieten van de meest rijk geserveerde kop koffie! Alle ijsspecialiteiten worden zelf bereid met veel passie en plezier. Zo kunt u kiezen uit verschillende soorten ijscoupes maar bent u ook in de gelegenheid om zelf uw hoorntje samen te stellen!
Daarnaast is niet alleen het ijs ambachtelijk bereid maar is ook de eigen gemaakte appeltaart inmiddels een begrip in de regio. Ook voor een overheerlijke lunch en/of bestelling van een feestelijke ijstaart kunt u terecht bij IJssalon ‘de Graasboer’. Onze vaste rustdag is op woensdag. Voor meer informatie en de gehele menukaart kunt u terecht op de website van ijssalon ‘de Graasboer’; www.graasboer.nl of kom het zelf ervaren op de Oude Markt in Susteren.
24
Beleef de groene taille van Nederland
Bourgondisch genieten
zie kaart
22
Royal Servicebioscoop en Evenementencomplex Peyerstraat 47, 6101 GA Echt, T. 0475-481 369 I. www.royal-echt.nl, E.
[email protected] Hartelijk welkom bij Royal Servicebioscoop en
Café
Evenementencomplex Echt!
In ons ruim opgezette café is voor ieder wat wils.
In deze alom bekende accommodatie ontvangen wij
Wilt u gezellig met uw vrienden een biertje drinken,
niet alleen filmliefhebbers en mensen die een gezellig
een kaartje leggen of in de toekomst een balletje sto-
uitje willen. Ook voor bedrijven en verenigingen bieden
ten? Of bent u meer op zoek naar een ideale locatie
wij een toplocatie. Voor meer informatie, wordt u hier-
voor uw (bedrijfs)feest of wekelijkse borrel? Dit alles is
onder wegwijs gemaakt in de vele mogelijkheden die
mogelijk in de Royal. Uiteraard kunt u ook uw film-
de Royal u te bieden heeft.
bezoek combineren met een gezellig avondje uit met uw partner of vrienden in ons café.
Films Royal servicebioscoop te Echt is al jaren een begrip
Kids
in Midden-Limburg. In 4 authentieke filmzalen bieden
Lijkt het jou leuk om met je hele klas en juf of meester
wij de nieuwste films gecombineerd met service op
een keer naar de film te gaan? Vraag je juf of meester
een hoog niveau. Onze enthousiaste en professionele
om contact op te nemen met ons en wie weet zien
kelners staan klaar om u op uw wenken te bedienen,
we jou en je klasgenootjes binnenkort in de film!
zodat u ongestoord kunt genieten van film zoals film
De Royal biedt ook de mogelijkheid om een leuk
bedoeld is.
bioscoopfeestje te organiseren voor jou en je vriendjes en vriendinnetjes. Voorzien van muziek en frietjes met
Zakelijk
snack of pannenkoeken en poffertjes wordt jouw
Royal, where business and pleasure come together...
kinderfeestje een echte knalfuif!!
door ons vernieuwde concept biedt de Royal naast filmvoorstellingen ook een unieke accommodatie aan bedrijven, verenigingen en bijvoorbeeld scholen voor evenementen van wisselende omvang. De royal beschikt over diverse multifunctionele zalen voorzien van alle audio-visuele apparatuur waaronder een beamer, filmapparatuur en state of the art geluidsapparatuur. Dit alles biedt een ideale mogelijkheid voor het geven van een hoogwaardige en unieke presentatie. Uiteraard beschikken wij over deskundig personeel op zowel technisch als organisatorisch gebied.
25
zie kaart
23
Levend Limburg,
een smaakvolle Livar beleving
T. 0900-555 9798 (€ 1,- p.g.) I. www.vvvzuidlimburg.nl, E.
[email protected]
Abdij Lilbosch in Echt. > Boekbaar via VVV Zuid-Limburg.
Het Limburgse varken, oftewel Livar, is weer helemaal terug van weggeweest. Met het arrangement ‘Levend Limburg’ maakt u kennis met het varkenshoeden en u brengt o.a. een bezoek aan de kloosterkapel, de oorlogsbunker en de kloostertuinen van de abdij. In de tuinen scharrelen de Livarvarkens, waar ze met veel liefde worden verzorgd door de monniken van
zie kaart
24
Het witte goud lonkt T. 0900-555 9798 (€ 1,- p.g.)
één van de sfeervolle etablissementen.
I. www.vvvzuidlimburg.nl, E.
[email protected]
> Boekbaar via VVV Zuid-Limburg.
Wie kent ze niet? De langgerekte aspergebedden van nog geen halve meter hoog. Deze koning der groenten is familie van de lelie en ontwaakt tussen half april en eind juni. Zodra het kopje ‘beweegt’ in de aarde, wordt de asperge uitgegraven en ‘gestoken’. Dit arrangement is voor echte smulpapen. Na een mooie wandeling of fietstocht, geniet u van het streekgebonden gerecht in
zie kaart
25
Hap en Stap Susteren
NIEUW IN 2010!!
T. 0900-555 9798 (€ 1,- p.g.) I. www.vvvzuidlimburg.nl, E.
[email protected]
vloedgraaf en nog vele andere leuke en mooie plekjes! > Boekbaar vanaf medio 2010 bij VVV Zuid-Limburg.
Het culinaire wandelarrangement in Susteren is een echte smaakmaker! Voor liefhebbers van rust, historie en natuurschoon is Susteren een zeer aantrekkelijke pleisterplaats. De wandelroute leidt u langs pittoreske plekjes die deze kern u te bieden heeft. Tijdens uw wandeltocht geniet u van schitterende vergezichten midden in de natuur, de Basiliek, het IJzerenbos, de
26
Beleef de groene taille van Nederland
Bourgondisch genieten
zie kaart
26
VVV Vestiging Echt-Susteren Op zoek naar een origineel Limburgs cadeau? Plats 1, 6101 AP Echt-Susteren, T. 0900-555 9798 (€ 1,- p.g.), F. 043-601 6640, I. www.vvvzuidlimburg.nl, E.
[email protected] Laat u verrassen door VVV Zuid-Limburg… …en ontdek ons veelzijdig assortiment: > Heerlijke Limburgse streekproducten en originele cadeaus > Uitgebreid aanbod wandel- fiets- en autokaarten > Diverse nationale geschenkbonnen > Verkoop van al uw theater- en concertkaarten (nieuw!!), strippenkaarten en Veolia Dagkaarten > Entreekaarten met korting voor attracties
VVV Limburg Winkels & VVV Vestigingen
> Stadswandelingen, excursies en (Asperge-)
> Echt, Plats 1 > Epen, Julianastraat 15 > Gulpen,
arrangementen > Elke maand weer nieuwe kortingsacties.
Dorpsstraat 27 > Heerlen, Oranje Nassaustraat 16 > Landgraaf, Hoogstraat 150 > Simpelveld, Markt 1 > Sittard, Rosmolenstraat 2 > Valkenburg, Th. Dorren-
zie kaart
27
Kom naar de VVV Vestiging Echt en laat u inspire-
plein 5 of bezoek één van onze andere servicepunten
ren, verrassen en verleiden door deze unieke regio!
in Beek, Geleen of Stein.
Koffiehuis het IJzerenbos Heerenstraat 3a, 6114 RN Susteren, T. 046-439 5545
lende soorten Limburgse vlaaien. Vraag ook eens naar
I. www.koffiehuishetijzerenbos.nl
de diverse wandeltochten of naar de fietstocht die
E.
[email protected]
dwars door het natuurgebied het IJzerenbos lopen.
Heerlijk genieten van een lekker kopje koffie en een heerlijk stuk Limburgse vlaai. De locatie is ook zeer geschikt voor het organiseren van besloten partijen en feesten. Voor openingstijden zie: www.koffiehuishetijzerenbos.nl. In ons chalet kan men genieten van een heerlijk kopje koffie of heeft men de keuze uit verschil-
27
Euromosa-fietsroute Een kijkje over de grenzen van Echt-Susteren De gemeente Echt-Susteren vormt niet alleen het ‘scharnier’ tussen Zuid- en Midden-Limburg, het is ook een Euregionaal knooppunt. Het Belgische Maaseik en de Duitse gemeenten Selfkant, Waldfeucht en Gangelt liggen op een steenworp afstand. Een ideale plek dus om de internationale omgeving te verkennen. Per fiets bijvoorbeeld. Want dankzij een grensoverschrijdend samenwerkingsverband tussen de verschillende gemeenten (Euromosa) zijn enkele aantrekkelijke en veilige fietsroutes tot stand gekomen. De zogenaamde Euromosa-route is hier een goed voorbeeld van. Ook via het grensoverschrijdende fietsknooppuntensysteem is het mogelijk om op één middag van Duitsland via Nederland naar België te fietsen en weer terug… Een absolute aanrader! Deze route vindt u terug op pagina 30. In dit hoofdstuk vindt u daarnaast enkele leuke tips net buiten de gemeente Echt-Susteren. De regio heeft echter nog ontzettend veel meer te bieden. Voor een completer overzicht verwijzen wij dan ook graag naar de brochure Beleef de Grensmaasvallei, een handzame pocket waarin vrijwel alles staat wat er in de regio te doen is.
zie kaart
28
Kasteelpark Born, een bezoek waard... Kasteelpark 38, 6121 XK Born T. 046-485 1950, I. www.kasteelparkborn.nl
De aanwezige speeltuin ligt gelijk naast het terras, zodat
E.
[email protected]
de ouders lekker kunnen genieten van een hapje en een drankje, terwijl de kinderen lekker spelen.
De trompetzwanen begroeten iedere bezoeker enthousiast met hun trompetgeschal en ook de nandoes en alpaca’s komen nieuwsgierig een kijkje nemen. In de grachten zwemmen vele soorten zwanen, ganzen en eenden en in de grote doorloopvolière vliegen de vele papegaaiachtigen om je heen.
28
Beleef de groene taille van Nederland
Fietsen door de Euregio
zie kaart
29
Brandslang Sittard T. 0900-555 9798 (€ 1,- p.g.) I. www.vvvzuidlimburg.nl, E.
[email protected] De locaties bevinden zich allemaal in de historische Een aantal steden in Nederland hebben een ‘Brand-
binnenstad van Sittard en lenen zich dus prima voor
slang’. Deze ‘slang’ wordt gevormd door een aantal
een personeelsfeestje of een verenigingsuitstapje. Er is
horecagelegenheden die, uiteraard, Brand-bier schen-
keuze uit drie verschillende Brandslang-arrrangementen,
ken. Het is een bijzondere samenwerking van onderne-
die al vanaf € 10,- p.p. te boeken zijn.
mers die met hun horecagelegenheden een aantal
> Boekbaar via VVV Zuid-Limburg
zaken gemeen hebben. Goed gastheerschap, liefde voor het vak, een karaktervolle ambiance en een breed
Meer informatie omtrent de Sittardse Brandslang is te
assortiment Brand’s Bijzondere Bieren.
vinden op www.brandslangsittard.nl.
29
5 6 22 26 19 16 15 8 14 22 18 12
1
30 24 20
11 23
17 8 4 3
14 25 13 21 27 2
10
28
7
29
30
Beleef de groene taille van Nederland
Euromosa Fietsroute
Euromosa-fietsroute 9
Echt-Susteren, een waar paradijs voor de fietsliefhebber! In deze regio is in 2000 het fietsroutenetwerk met de genummerde knooppunten gerealiseerd: een eenvoudig bewegwijzerd systeem met eindeloos veel routemogelijkheden. Met dit systeem kunt u zelf een onbeperkt aantal rondritten samenstellen. Van knooppunt naar knooppunt wordt u in beide richtingen begeleid met duidelijke groen/witte borden en daarop de nummers van de knooppunten. De lengte van de rondrit kiest u zelf. We hebben alvast een suggestie gedaan, middels de (in het groen) ingetekende grensoverschrijdende Euromosafietsroute. Veel fietsplezier in Echt-Susteren! 1 Brasserie de Hompesche
Molen > p. 8
14 Stadswandelingen
Echt-Susteren > p. 19
2 Natuurmonumenten > p. 9
15 Museum van de Vrouw > p. 20
3 WellnessCenter
16 Cultureel Centrum
Hommelheide > p. 10
de Plats > p. 21
4 Fietsverhuur ‘De Beezerd’ > p. 11
17 ARK Natuurontwikkeling > p. 21
5 Overdekte Speeltuin
18 Restaurant het Gasthoes > p. 22
De Ballon > p. 12 6 All in Echt > p. 13 7 I-VY > p. 14 8 Hap en Trap-Arrangement
Echt-Susteren > p. 14 9 Grensoverschrijdende
19 Grillroom-Pizzeria Sphinx > p. 23 20 Boerderijcamping
Pepinushof > p. 23 21 IJssalon ‘de Graasboer’ > p. 24 22 Royal Servicebioscoop > p. 25 23 Levend Limburg > p. 26
Huifkartocht > p. 14
24 Het witte goud lonkt > p. 26
10 Thermen Born > p. 15
25 Hap en Stap Susteren > p. 26
11 Abdij en Abijwinkel
26 VVV Vestiging
Lilbosch > p. 17
Echt-Susteren > p. 27
12 Edith Stein in Echt > p. 17
27 Koffiehuis het IJzerenbos > p. 27
13 Beeldentuin Suëstra > p. 19
28 Kasteelpark Born > p. 28 29 Brandslang Sittard > p. 29 30 Preuverie de Toren > p. 32
31
Preuverie de Toren Houtstraat 15, 6102 BD Pey-Echt
Neem een kijkje op onze site preuverie.nl voor een im-
T. 0475-482 545, I. www.preuverie.nl
pressie. Wij hopen u te mogen begroeten in onze zaak.
Welkom bij Preuverie de Toren in het hart van PeyEcht. Al jaren lang staat de cafetaria garant voor kwaliteit en gemak tegen betaalbare prijzen, dit is al jaren bekroond met een hoge notering in de cafetaria top 100. Proef de kwaliteit van lunch en diner in ons sfeervol zitgedeelte of gezellig tuinterras. Ervaar ook het gemakt van onze catering, barbecue en verhuurservice.
Colofon Deze brochure is een uitgave van VVV Zuid-Limburg en de
Coördinatie
gemeente Echt-Susteren. Wij hebben deze brochure met
Gemeente Echt-Susteren, VVV Zuid-Limburg
de meeste zorg samengesteld. VVV Zuid-Limburg en de
Teksten Wendy van Zanten
gemeente Echt-Susteren staan er niet voor in dat de ver-
Fotografie Gemeente Echt-Susteren, Piet Vinken,
strekte informatie juist, volledig en actueel is. Beide partijen
VVV Zuid-Limburg, Suzan Cox
aanvaarden geen aansprakelijkheid voor welke schade dan
Opmaak Het Vormlab, Heerlen
ook, direct of indirect, die op enige wijze ontstaat door of
Druk Kontinu Printing support, Sittard
voortvloeit uit het gebruik van de brochure of daarin ver-
Cartografie Mouthaan Grafisch Bedrijf, Papendrecht
strekte informatie.
© VVV Zuid-Limburg 2010. Niets uit deze uitgave mag
Deze brochure is mede tot stand gekomen door de
worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door
ondersteuning van de heren Hoeben, Locht en Cuypers,
middel van druk, fotokopie, scan of op welke andere wijze
waarvoor hartelijke dank.
ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van VVV Zuid-Limburg.