ThEorie Belang van proactief advies van de TPA • Redenen waarom de burger een beroep moet doen op de TPA • Middelen om te wijzen op het belang van technopreventief advies
Het bouwen • Betrokken partijen • Bouwproces • Bouwplannen • Bestaande normen en voorschriften
Het uitwerken van een veiligheidsdiagnostiek • Methodologie • Uitwerking van een concrete casus
Een speciale dank gaat uit naar de leden van de werkgroep. De leden hebben door hun actieve deelname een essentiële bijdrage geleverd aan de totstandkoming van dit instrument. De leden van de werkgroep zijn : Alvarez Emmanuel, PZ Orneau-Mehaigne, TPA Bakajika Lungonzo Pascal, Koekelberg, TPA Bogaert Dirk, Provincie West-Vlaanderen, TPA Cocquyt Eva, Brugge, TPA Dengis Anne, Institut Saint-Luc Liège, architect Gathem Bruno, PZ Comines-Warneton, TPA Greisch Philippe, Ecole Lambert Lombard Liège, architect Limbourg Frédérick, Bergen, TPA Martin Benjamin, Moeskroen, TPA Mathieu Jean-Jacques, PZ Nivelles-Genappes, TPA Monsieur Serge, PZ Tarl, TPA Nuytiens Sandra, Boom, TPA Pieters Fabrice, PZ Entre Sambre et Meuse, TPA Posen Dries, Provinciale Hogeschool Limburg, architect Reyns Chantale, Aalst, TPA Roelandt Albert, PZ AMOW, TPA Schmitz Dimitri, Université de Liège, architect Schoeters Ivo, PZ Rupel, TPA Tahon Jan, Blankenberge, TPA Vandecasteele Johan, PZ Schelde-Leie, TPA Van Der Donck Jean-Pierre, PZ Gent, TPA Vandierendonck Freddy, PZ Damme/Knokke-Heist, TPA Vanweddingen Sandra, PZ Sint-Niklaas, TPA Redactie Directie Lokale Integrale Veiligheid, Algemene Directie Veiligheid en Preventie, FOD Binnenlandse Zaken Cortebeeck Leen Grimmeau Cathy Valerio Eric Coördinatie Directie Lokale Integrale Veiligheid, Algemene Directie Veiligheid en Preventie, FOD Binnenlandse Zaken Willekens Philip, Directeur
2
Inhoudsopgave Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 I Belang van proactief advies van de TPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1.1 Redenen waarom de burger een beroep moet doen op de TPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1.2 Middelen om te wijzen op het belang van technopreventief advies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 II Het bouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2.1 Betrokken partijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2.1.1 Bouwheer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2.1.2 Architect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2.1.3 Dienst Ruimtelijke Ordening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2.1.4 Gemeentebestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.2 Bouwproces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.2.1 Ontwerpfase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.2.2 Fase van de aanvraag van de bouwvergunning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.2.3 Uitvoeringsfase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.2.4 Oplevering en ingebruikname van het gebouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.3 Bouwplannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.3.1 2 D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.3.2 Schaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.3.3 Oriëntatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.3.4 Symbolen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.3.5 Bijkaartje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.3.6 Soorten plannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2.4 Bestaande normen en voorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 2.4.1 Inbraakweerstand van gevelschrijnwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 2.4.2 Beglazing en veiligheid van personen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 III Het uitwerkenvan een veiligheidsdiagnostiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3.1 Methodologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3.1.1 Volgorde van het advies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3.1.2 Risicoanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3.1.3 Trechtertheorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3.1.4 Analyse van het inplantingsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3.1.5 Analyse van de gevels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3.1.6 Analyse van de binnenkant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.1.7 Alternatieven voor het verstrekte advies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.2 Uitwerking van een concrete casus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.2.1 Foto’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.2.2 Liggingsplan of luchtfoto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.2.3 Inplantingsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 3.2.4 Gevelaanzichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 3.2.5 Grondplannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 3.2.6 Doorsnede-aanzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 3.2.7 Tuinhuis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Bijlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
3
Inleiding De voornaamste opdracht van een technopreventief adviseur (TPA) bestaat in het verstrekken van kosteloos en objectief advies op maat van de burgers. Als TPA levert u vele inspanningen om te voorkomen dat een inbreker binnendringt in een woning. Het is belangrijk dat inbraakpreventie vanaf het begin van het ontwerp van de woning wordt geïntegreerd. U kan dus een essentiële rol spelen door de architect en de bouwheer te sensibiliseren en hen advies te geven over de woning. De Directie Lokale Integrale Veiligheid heeft de gids ‘advies op plan’ uitgewerkt om u als lokale deskundige te ondersteunen in deze niet altijd even gemakkelijke opdracht, met name advies geven op basis van een bouwplan. Met dit ondersteuningsinstrument voor de TPA kan u de bouwplannen gemakkelijker lezen. Efficiënt preventieadvies verstrekken voor een woning vraagt reeds de nodige expertise en ervaring. Wanneer dit echter moet gebeuren op basis van bouwplannen en tekeningen, vereist dit een nog grotere inspanning. Het doel van dit instrument is tweeledig. Enerzijds biedt het de nodige informatie aan om u als TPA vertrouwd te maken met het lezen van bouwplannen. Met deze tips en tricks kan u zelf aan de slag gaan om – in combinatie met uw ervaring als TPA en het opstellen van adviezen – een beveiligingsdiagnostiek uit te werken voor een bouw- of verbouwproject. Anderzijds worden er ook argumenten aangehaald die u als TPA kan gebruiken om de burger – de bouwheer, de architect, …– mee te krijgen in uw verhaal en hen te overtuigen van het nut van een technopreventief advies bij aanvang – of liefst voor de start – van het bouwproces. Opdat het een praktisch en bruikbaar document zou zijn, werd beslist de gids – letterlijk– op te splitsen in twee delen. Beide delen zijn complementair: het theoretische luik en het visuele luik vullen elkaar aan. Naast de theoretische uitleg geeft dit werkinstrument een overzicht van de voornaamste grafische symbolen die worden gebruikt in de bouw, en van de verschillende plannen die door een architect kunnen worden gebruikt. Door zich op deze informatie te baseren, kan u zelf al eens oefenen vooraleer over te gaan tot het echte werk, namelijk de vragen van de bouwheer beantwoorden. Aan de linkerkant vindt u theoretische concepten en contexten die u in de hoedanigheid van TPA meer informatie geven over het nut van het proactief advies, de stappen van het bouwproces en de manier om zo goed mogelijk een veiligheidsdiagnostiek op te stellen op basis van bouwplannen. Aan de rechterkant vindt u een overzicht van de bouwkundige symbolen en plannen. Dit instrument zal nuttig zijn voor de beginnende TPA of de TPA die weinig of geen ervaring heeft met het lezen van bouwplannen. Voor de ervaren TPA kan de gids dienst doen als geheugensteun of referentie. Uw feedback als TPA is essentieel om dit instrument up te daten en bruikbaar te maken: gelieve ons daarom uw ervaringen hieromtrent mee te delen. Op die manier kunnen wij deze tool in de toekomst blijven optimaliseren. Ik hoop dat dit instrument u zal aanmoedigen om advies te verstrekken op basis van bouwplannen. Op die manier kan u de burger bijstaan in het bouwen van een veilige woning, zowel voor hemzelf als voor zijn gezin.
Philip Willekens Directeur
4
I. Belang van proactief advies van de TPA 1.1 Redenen waarom de burger een beroep moet doen op de TPA. Om kandidaat-(ver)bouwers te overtuigen een beroep te doen op de TPA voor het bouwen of verbouwen van hun woning, moet men eerst de bouwheer bereiken ! Hierna volgt een lijst met redenen waarom het voordelig is om een beroep te doen op de TPA : •K osteloos advies op maat : u beschikt als TPA over de nodige expertise om gratis en objectief advies te geven dat rekening houdt met leefgewoonten en budget. •E sthetisch voordeel : het is beter om reeds bij aanvang beveiligingselementen te voorzien om te voorkomen dat men later bijkomende beveiligingselementen moet aanbrengen die het esthetisch karakter van het gebouw niet ten goede zouden komen. Hier kunt u bijvoorbeeld foto’s laten zien om beide situaties te vergelijken. • Budgettair voordeel : - de burger kan veel geld besparen door bij de aanvang van het bouwproject aan veiligheid te denken. Geïntegreerde veiligheidsmaatregelen zijn vaak goedkoper dan wanneer die nadien moeten worden geïnstalleerd. - het is nuttig om te wijzen op het bestaan van belastingvermindering en de eventuele gemeentelijke premies waarvan de burger, die investeert in de beveiliging van zijn woning, kan genieten. •T evredenheid van het resultaat : Wijs op de resultaten van de wetenschappelijke onderzoeken : bv. studie over de tevredenheid van het technopreventief advies (KULeuven 2009). Het is belangrijk om objectieve elementen te kunnen tonen die getuigen van de concrete resultaten van het technopreventief advies wat betreft het verminderen van de risico’s om het slachtoffer te worden van een inbraak.
5
1.2 Middelen om te wijzen op het belang van technopreventief advies Welke zijn de middelen die u ter beschikking heeft om de bouwheren te sensibiliseren voor het vragen van een technopreventief advies ? In feite blijven de algemene principes voor het sensibiliseren van de burgers van toepassing. Bepaalde andere bijzondere elementen kunnen specifiek worden ontwikkeld in het kader van een technopreventief advies op basis van plannen. Hierna vermelden wij enkele voorbeelden van sensibiliseringsmiddelen. Deze lijst is niet exhaustief, maar heeft als doel u enkele pistes te geven : • Gemeentelijke dienst ruimtelijke ordening : de gemeente kan voorzien om een reeks bijkomende plannen te vragen aan de bouwheer opdat de TPA zijn advies kan geven. Deze beslissing kan door iedere gemeente genomen worden; •S ensibiliseringsbrief verstuurd naar alle kandidaat-(ver)bouwers : het is mogelijk om een overeenkomst af te sluiten met de gemeente opdat er systematisch een brief en een brochure « U bouwt ? U renoveert ? » worden verstuurd van zodra het dossier volledig is. In deze brief wordt de bouwheer verzocht om contact op te nemen met de dienst technopreventie om een advies op maat te bekomen. Hierdoor wordt zijn aandacht gevestigd op de inbraakproblematiek van bij het optrekken van het gebouw. Nog beter, bereikt deze info de bouwheer reeds voordat het dossier en de bouwplannen volledig zijn, opdat wijzigingen nog mogelijk zijn; • Artikel waarin deze dienst wordt voorgesteld in de gemeentelijke infobladen of vakbladen; • Deelname aan beurzen over het thema wonen : stand technopreventie; • Website van de politiezone/gemeente met preventietips; • Reportage over de functie van TPA op de plaatselijke televisiezenders; • Infosessies bestemd voor een bepaald doelpubliek; • Infosessies voor nieuwe bewoners in een gemeente; • Opendeurdagen; • Stand op themadagen : gemeentelijke feesten, Kerstmarkten, … ; • Bij adreswijziging kan de wijkagent documentatie geven over het technopreventie-aanbod.
Deze elementen zijn maar een aantal voorbeelden. Het is de taak van elke TPA om het beste middel te vinden om de bouwheer te sensibiliseren voor het nemen van preventieve beveiligingsmaatregelen.
6
Daarnaast bestaan er ook enkele middelen om de architecten rechtstreeks te sensibiliseren : •V ia de architectuurscholen/universiteiten : tijdens hun opleiding kunnen er infosessies georganiseerd worden over de basisprincipes van technopreventie. Doel is dat de architect weet wat technopreventie inhoudt en dat hij zich bewust is van de middelen die hij ter beschikking heeft bij het optrekken van een gebouw om zo de risico’s op inbraken te verminderen. • Infosessie bestemd voor de architecten in samenwerking met de gemeentelijke dienst ruimtelijke ordening en de TPA. De stedenbouwkundige dienst kan de verschillende architecten van de gemeente uitnodigen. De TPA geeft uitleg over de algemene principes. Het ultieme doel van deze infosessies is dat de architect de bouwheren doorverwijst naar hun TPA. •U kan de architect ook aanspreken via lokale architectenverenigingen, lokale afdelingen van confederatie bouw, de woonwinkel, …
U kan de contactgegevens van de lokale architecten terugvinden op de website van de Orde van Architecten : www.ordevanarchitecten.be
7
II Het bouwen Het bouwen of verbouwen van een woning vraagt tijd en overleg tussen verschillende partners. Om als TPA een goed advies op basis van bouwplannen te kunnen uitwerken, dient u een beeld te hebben van : • de verschillende betrokken partijen van het bouwproces, de verschillende plannen • enkele belangrijke normen inzake (inbraak)veiligheid.
2.1 Betrokken partijen Bij een bouwproject zijn verschillende partijen betrokken. In het ideale scenario gaat de TPA samen rond de tafel zitten met de bouwheer en de architect om de plannen te bespreken en zijn advies te verduidelijken. Dit is evenwel het ideale scenario en is in de realiteit niet vaak het geval. Toch moet u als TPA proberen om voldoende informatie te verzamelen om een onderbouwde beveiligingsdiagnostiek te kunnen opstellen ten aanzien van de bouw- of verbouwplannen. 2.1.1 Bouwheer De bouwheer is uiteraard de belangrijkste partner wanneer u als TPA advies op bouwplan geeft. Net zoals bij het uitwerken van een beveiligingsadvies van een bestaande woning waarbij u een huisbezoek brengt, dient u ook nu zoveel mogelijk informatie te verzamelen van de bouwheer en zijn levenswijze. Er wordt aangeraden om een gesprek te plannen met de bouwheer om de nodige informatie te verzamelen en de bouwplannen te overlopen. Het is aangewezen om de eigenlijke beveiligingsdiagnostiek nadien uit te werken, zodat u rustig alles kan analyseren. Om een optimaal advies te kunnen geven, heeft de TPA een aantal elementen nodig vanwege de bouwheer : • De verschillende bouwplannen van de woning : foto’s van de omgeving, liggingsplan, inplantingsplan, grondplannen, gevels, doorsneden, … Deze info geeft een beeld van de ligging van de woning in zijn omgeving in het kader van het inbraakrisico, aanwezige vluchtwegen, mogelijkheid sociale controle, ... Wat de woning zelf betreft moet de TPA via deze plannen info verkrijgen over volgende elementen : type woning, soort gebouw, aantal gevels, bereikbare gevelopeningen, opklimbaarheid, aantal toegangen, … Al deze informatie kan normaal gezien worden afgelezen van de plannen. Informeer ook naar de voorziene materialen (bijvoorbeeld ramen in hout, aluminium of PVC) indien deze nog niet staan vermeld op de bouwplannen; •M anier van leven van de (toekomstige) bewoners, hun gewoontes, dagelijkse handelingen, invulling ruimten : bv. langs welke deur de woning betreden, plaatsing van de meubels in de woning (evacuatie), al dan niet permanente bewoning, … Deze elementen zijn belangrijk om een advies uit te werken op maat van de (toekomstige) bewoners dat rekening houdt met hun levenswijze. De sterkte van een TPA is het feit dat hij gepersonaliseerd preventieadvies kan uitwerken, als aanvulling op bestaande brochures en gestandaardiseerde tips; • Is men in de toekomst van plan om een elektronisch systeem (bv. camera of alarm) te installeren ? Indien wel, dient nu reeds de nodige bekabeling te worden voorzien. Het is uiteraard niet de rol van de TPA om een elektriciteitsschema uit te werken. De TPA kan er wel de bouwheer attent op maken dat hij de nodige wachtbuizen dient te voorzien, zodat het in de toekomst eenvoudiger wordt om deze elektronische beveiliging te installeren;
8
•P laatsing hekwerk of beplanting, voorziene buitenverlichting, … Met deze informatie krijgt u als TPA een zicht op de mogelijkheden inzake sociale controle of eventuele aandachtspunten rond de woning; •B eveiligingsniveau : Welk beveiligingsniveau wenst de bouwheer te bekomen ? Het is wel aangewezen om er de bouwheer op te wijzen dat alle vensters met een dagmaat groter dan 50 x 17 cm best beveiligd worden. Het budget van de bouwheer speelt eveneens een rol in het advies. Nochtans is er niet altijd sprake van een meerkost na het uitvoeren van het technopreventief advies. Het geld dat een bouwheer bijvoorbeeld bespaart door een opengaand raam te vervangen door een vast raam kan hij investeren in een veiligheidscilinder voor een deur. Als TPA moet u niet het kostenplaatje uitwerken voor de bouwheer, maar kan u wel enkele alternatieven aanreiken, waardoor de bouwheer zelf een afweging kan maken van de kosten-baten van deze veiligheidsinvesteringen of aanpassingen. Zoek eventueel zelf even op wat nu effectief het verschil is tussen een vast en opendraaiend raam. 2.1.2 Architect Binnen de opleiding architectuur wordt er weinig aandacht besteed aan het integreren van inbraakveiligheid in het concept en ontwerp van een woning. Een architect ontwerpt voornamelijk vanuit esthetisch oogpunt. Naast de esthetiek zijn er reeds verschillende normeringen waarmee verplicht moet rekening gehouden worden, zoals rond isolatie en ventilatie. Voor een architect is het dus niet altijd evident om ook nog rekening te houden met de inbraakveiligheid van zijn ontwerp. Hier kan u als TPA een grote rol spelen. Wanneer u de architect kan wijzen op de uitgangspunten van de technopreventie en hoe hij met een aantal kleine ingrepen reeds wonderen kan doen op het vlak van de inbraakpreventie, heeft u reeds een grote stap gezet. In het beste geval houdt de architect hier in de toekomst rekening mee en gaat hij zelf zijn cliënten informeren en desgevallend doorverwijzen naar de TPA. Aangezien het niet steeds evident is om de architect te betrekken bij het verzoek voor technopreventief advies, is het sensibiliseren van de bouwheer het belangrijkste aspect. Het is hij die in contact met zijn architect enkele beveiligingselementen kan laten integreren in het ontwerp van de woning. Er bestaan enkele goede praktijken op het terrein, waar er wel een samenwerking werd gerealiseerd tussen de technopreventieve adviseurs en de architecten. Onder meer in de provincies Limburg en Luik werd al enkele keren een gastcollege gegeven in de architectenopleiding door de lokale TPA. Zodoende krijgen de architecten in spé ook een inzicht op de inbraakveiligheid van de woning en hoe zij dit kunnen opnemen in hun ontwerpen. 2.1.3 Dienst Ruimtelijke Ordening De gemeentelijke diensten ruimtelijke ordening en stedenbouw houden zich bezig met de ruimtelijke ordening op hun grondgebied. Zij richten zich hiermee op de wijze waarop een samenleving omgaat met de beschikbare ruimte, onder andere, stedenbouw, structuurplannen, uitvoeringsplannen en bouwmisdrijven behoren tot deze materie. Het is de verplichting van de burger om de nodige vergunningen voor de nieuwbouw of renovatie in te dienen bij zijn gemeentelijke dienst ruimtelijke ordening. Als TPA kan je de gemeentelijke dienst ruimtelijke ordening mee inschakelen bij de sensibilisering van de architect en bouwheren. Dit kan op diverse manieren : folders die de dienstverlening van de TPA kenbaar maken ter beschikking stellen op de dienst ruimtelijke ordening, door systematisch een infofolder of infobrief te laten opnemen in de informatiebrochure die deze dienst bezorgt aan kandidaat-bouwheren, ...
9
2.1.4 Gemeentebestuur Ook het gemeentebestuur kan een belangrijke partner zijn voor TPA bij het geven van advies op bouwplan. Gemeentebesturen kunnen een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening uitvaardigen, waardoor technopreventief advies verplicht is bij het bouwen van een woning. De TPA geeft dan – in het kader van de bouwvergunningsaanvraag – een advies op basis van de ingediende bouwplannen. Momenteel heeft enkel de gemeente Schelle in de provincie Antwerpen deze beleidsbeslissing genomen. Als bijlage vindt u een uittreksel van deze gemeentelijke verordening.
2.2 Bouwproces Vooraleer een nieuwe woning effectief bewoond kan worden door een bouwheer, is al een lange periode verstreken. Zelfs voordat de eerste steen kan gelegd worden, moet een hele procedure worden doorlopen. Als TPA is het interessant om een zicht te hebben op het verloop van een bouwproces. Het bouwproces, van ontwerp tot afwerking van de woning, kan onderverdeeld worden in vier grote fasen. 2.2.1 Ontwerpfase Op basis van overleg tussen de bouwheer en de architect over het type van de woning, grootte, de verschillende ruimtes, de beoogde kwaliteit, het beschikbare budget, … maakt de architect een voorontwerp op van de woning. Vaak zijn dit nog schetsen. Na verschillende besprekingen wordt uiteindelijk gekomen tot een definitief ontwerp, waarin de architect de verschillende plannen voorziet zoals het liggingsplan, de gevelaanzichten, de doorsnede, de grondplannen van de woning. Dit zijn uitgebreide en gedetailleerde tekeningen, met aanduidingen van maten, materialen, … Het is tijdens deze ontwerpfase dat de aanbevelingen van de TPA moeten tussenkomen. In dit stadium zijn de werken immers nog niet gestart en kunnen de aanbevelingen in het lastenboek worden opgenomen. 2.2.2 Fase van de aanvraag van de bouwvergunning De bouwheer is verplicht een bouwvergunning aan te vragen bij de dienst Ruimtelijke Ordening van de gemeente. Het is meestal de architect die het aanvraagdossier samenstelt. Dit dossier omvat onder meer volgende documenten : • aanvraagformulier voor de vergunning met gegevens van de architect, bouwheer, adres werken, … ; • beschrijvende nota; • tekeningen van de geplande werken : liggingsplan, inplantingsplan, grondplannen, gevels, doorsneden, … ; • foto’s van het terrein of te verbouwen woning; • statistiek van de bouwvergunningen; •…
10
Binnen de vastgestelde termijnen ontvangt de bouwheer van het College van Burgemeester en Schepenen de beslissing omtrent de vergunningsaanvraag. Tijdens deze periode werkt de architect verder aan het uitvoeringsdossier met onder andere de uitvoeringsplannen, lastenboeken (uitvoeringstermijn, technische richtlijnen uitvoering werken, …) en meetstaten (gedetailleerde beschrijving van de hoeveelheid benodigde materialen). Ondertussen worden meestal ook reeds offertes opgevraagd bij aannemers. Ter info, voor een aantal werken wordt de stedenbouwkundige vergunningsplicht vervangen door een meldingsplicht. Dit gaat voornamelijk om kleinere verbouwingen in of aan de woning. 2.2.3 Uitvoeringsfase Eindelijk is het dan zover en kunnen de bouwwerken beginnen. Over het algemeen wordt er een planning van de duur en van de verloopfase van de verschillende werken opgesteld. Deze uitvoeringsfase kan opgedeeld worden in drie luiken : • Ruwbouwwerken : de grondwerken, de funderingen, het uitgraven van een eventuele kelder, het plaatsen van de gewelven, gevels, muren en dak en het installeren van buitenschrijnwerk. De ruwbouwwerken eindigen op het ogenblik dat de woning winddicht is; • Technische installaties : elektriciteit, verwarming, sanitair, … ; • Het afwerken van de woning : plafonnering, pleisterwerken, vloeren, binnenschrijnwerk, badkamer, keuken, verlichting,…
2.2.4 Oplevering en ingebruikname van het gebouw De oplevering is een belangrijk moment voor de bouwheer. Vooraleer de bouwheer de woning kan betrekken, moet gedetailleerd worden nagezien of er geen gebreken of nog onvoltooide werken zijn. Dit gebeurt meestal in aanwezigheid van de bouwheer, de architect en de aannemers.
11
2.3 Bouwplannen Een bouwdossier bestaat uit diverse tekeningen en plannen, die elk informatie geven over het terrein of de woning. Wanneer u al deze plannen samen visualiseert, krijgt u een driedimensionaal beeld van de woning. U vindt een overzicht van de symbolen, het bijkaartje en de soorten plannen aan de rechterzijde van deze tool. 2.3.1 2D Plannen zoals een plattegrond, doorsnede en gevel zijn zogenaamde platte projecties en geven een 3D-beeld tweedimensionaal weer. Dergelijke tekeningen hebben als voordeel dat enerzijds de maatverhoudingen intact blijven en anderzijds de hoeken worden gerespecteerd. De samenstelling van deze tekeningen samen geeft een volledig beeld van de woning. Soms kunnen de architecten aanzichten in perspectief of een maquette van de woning maken. 2.3.2 Schaal Bouwplannen zijn steeds op schaal getekend. De schaal die wordt gebruikt, is bepalend voor de informatie die er te zien is. Het detailniveau is dan ook afhankelijk van de gebruikte schaal. Een tekening met schaal 1:50 is dan ook veel meer gedetailleerd dan een schaal van bijvoorbeeld 1:200. De hier verder vermelde schalen zijn de meest gehanteerde. Afhankelijk van het project of de vergunningsvereisten kan door de architect een andere schaal gehanteerd worden. 2.3.3 Oriëntatie Op de tekeningen wordt ook de oriëntatie van het gebouw aangeduid door middel van de noordpijl. 2.3.4 Symbolen Bouwplannen wordt opgesteld op basis van afgesproken symbolen. Om de leesbaarheid te verhogen voor alle partners gebeurt dit op basis van grafische conventies (bijvoorbeeld lijnsoorten en lijndiktes, bepaalde symbolen, …). Ondanks deze gemeenschappelijke taal kunnen deze symbolen toch nog licht verschillen naargelang de architect of de gebruikte software. 2.3.5. Bijkaartje Op het bijkaartje vindt men de gegevens van de kandidaat-bouwer en van de architect, het adres van de werf, het doel van de werken (bouw van een woning of renovatie van een woning), de gemeente waarin de werken zullen worden uitgevoerd, de lijst met plannen die het dossier vormen,…
12
2.3.6 Soorten plannen Ligginsplan (schaal 1:1250 of 1:2500) – Zie «Plannen», pagina 1 Het liggingsplan (bvd : kadasterplan, NGI kaart,…) situeert de woning ten opzichte van de belangrijkste straten. Deze tekening bevat informatie over de bereikbaarheid en preciseert of het een landelijke of stedelijke omgeving betreft. Het geeft eveneens een zicht op de percelen en gebouwen in de onmiddellijke omgeving van de woning. Inplantingsplan (schaal 1:200/1 :250) – Zie «Plannen», pagina 6 Het inplantingsplan situeert de woning op de bouwgrond en geeft de verschillende terreingrenzen weer, zoals aanpalende gebouwen, straat, … Zodoende wordt het type van de woning (gesloten, halfopen of open bebouwing) en de afstand tot de straat en de buren duidelijk. Op het inplantingsplan zijn ook de eventuele toekomstige bijgebouwen te zien zoals een garage of een tuinhuis. Grondplannen (schaal 1:50 of 1:100) – Zie «Plannen», pagina 7 - 9 Een grondplan is een horizontale bovengrondse doorsnede. Er kunnen plannen getekend worden per bouwlaag, concreet wil dit zeggen per verdieping, van de kelder over het gelijkvloers tot de zolder. Deze tekeningen geven de indeling van de woning weer, van bovenaf gezien, net als de indeling van de ruimtes en hun afmetingen. Ook de toegangen tot de vertrekken en de ligging in de woning (voorzijde of achterzijde) worden zo duidelijk. Meestal wordt in de verschillende vertrekken hun functie geschreven, bijvoorbeeld keuken, slaapkamer, garage, … . Soms worden ook de meubels, bepaalde toestellen (bv. wasmachine, oven, …), hierin getekend. De tekening wordt hierdoor ook makkelijker te interpreteren. Gevelaanzichten of gevels (schaal 1:50 of 1:100) – Zie «Plannen», pagina 10 - 13 Een gevelaanzicht is een vlakke projectie van de gevel van een gebouw. Het geeft de buitenkant weer van de woning als je ervoor staat. Er kan onder meer op afgelezen worden welke gevelopeningen bereikbaar zijn, opklimmogelijkheden, welke ramen open kunnen en naar welke kant ramen en deuren opendraaien. Deze tekeningen geeft men meestal een naam op basis van windrichtingen, bijvoorbeeld noordgevel, aanvullend met de functie van de gevel : “voorgevel” of “achtergevel”. Doorsnede-aanzicht (schaal 1:50 of 1:100) - Zie «Plannen», pagina 14 Een doorsnede is een verticale snede door een gebouw. Een verticale doorsnede van een woning geeft een overzicht van niveauverschillen, trappen, dakconstructie, ... Om een duidelijk beeld weer te geven van de woning worden meestal 2 doorsneden voorzien, die haaks op elkaar staan. De plaatsen waar de doorsneden zijn gemaakt, worden eveneens aangeduid op de plattegrond. Het tekenen van bijvoorbeeld een persoon of een boom ondersteunt de gebruikte schaal. Terreinprofiel (schaal 1:200 of 1:250) – Zie «Plannen», pagina 15 Het terreinprofiel schetst het reliëf van het perceel en situeert dit ten opzichte van de straat en de aanpalende terreinen.
13
2.4 Bestaande normen en voorschriften Bij de uitwerking van zijn advies dient de TPA rekening te houden met de geldende stedenbouwkundige voorschriften, brandveiligheid, andere normeringen zoals bv. de nieuwe glasnorm. Het is uiteraard niet de bedoeling dat u als TPA al deze normen en voorschriften kent, maar het is wel nuttig om te weten waar u deze kan terugvinden indien nodig. De TPA moet zich bewust zijn van sommige conflicterende belangen of maatregelen. Zo staan bijvoorbeeld bepaalde voorschriften van brandpreventie haaks op aanbevelingen voor optimale inbraakbeveiliging. Dan komt het voor de toekomstige bewoners erop aan een evenwichtige en oordeelkundige afweging te maken tussen beide. Als TPA kunt u steeds in contact treden met de brandpreventieadviseur of brandweer om mogelijke tegenstrijdigheden samen te bespreken. Voor het uitwerken van een technopreventief advies zijn voornamelijk volgende normen interessant : • EN 1627-1630 : inbraakweerstand van gevelschrijnwerk • NBN S23-002 : glasnorm veiligheidsbeglazing 2.4.1 Inbraakweerstand van gevelschrijnwerk De Europese ontwerpnormen EN 1627 tot 1630 werden uitgewerkt om de prestaties van inbraakwerend schrijnwerk te beoordelen. De normen EN 1627 tot 1630 vormen een uniek Europees referentiedocument voor de beoordeling van de prestaties van inbraakvertragend schrijnwerk. Zij ontkrachen en vervangen de Europese voornormen ENV 1627 tot 1630, die in 1999 gepubliceerd werden en waarop ze gebaseerd zijn, evenals alle nationale normen betreffende de evaluatie van deze prestaties in de CEN-lidstaten (Europees Comité voor Normalisatie). Deze normen werden opgesteld naar aanleiding van de nood aan een uniek reproduceerbaar systeem voor de beoordeling van de prestaties van inbraakvertragend schrijnwerk. De norm EN 1627 bevat een classificatiesysteem voor deuren, vensters, glazengevels, roosters en sloten, afhankelijk van hun inbraakweerstandsprestaties. De normen EN 1628, 1629 en 1630 beschrijven proefmethodes voor de bepaling van de weerstand tegen statische belasting, dynamische belasting en manuele inbraakpoging. De normen onderscheiden zes inbraakweerstandsklassen afhankelijk van het gebruikte gereedschapstype en de duur van de weerstand tegen manuele inbraakpogingen (uitgedrukt in minuten). De klassen 1 en 6 bieden respectievelijk het minste en het meeste weerstand tegen inbraak. 2.4.2 Beglazing en veiligheid van personen De nieuwe norm NBN S23–002 en zijn addendum 1 bepalen de toepassingsvoorwaarden van veiligheidsbeglazing om de bescherming van personen tegen doorvallen of verwondingen (snijwonden) te verzekeren. De norm NBN S23-002 betreffende veiligheidsbeglazing werd goedgekeurd bij K.B. van 22.04.2008 (gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 19.05.2008) en de norm NBN S23-002/A1 werd goedgekeurd bij K.B. van 09.02.2010. De norm NBN S23-002 beschrijft de verschillende betrokken categorieën van menselijke activiteitsgebieden en bepaalt het type van de toe te passen beglazing. Er werden 9 toepassingsgevallen bepaald. Deze voorzien de minimumvereisten waaraan het glaswerk moet voldoen. Gelaagd of gehard glas moet worden gebruikt op plaatsen waar er een risico bestaat op verwondingen met glasscherven. Bij risico op doorval is alleen het gelaagd glas geschikt.
14
De norm beoogt de volgende soorten van beglazing : • Floatglas : glas dat geen veiligheidsglas is ; • Gelaagd glas : - samengesteld uit 2 glaslagen en 1 laag PVB (33.1) = bescherming tegen verwondingen ; - samengesteld uit 2 glaslagen en 2 lagen PVB (33.2) = beschermingen tegen verwondingen en doorvallen ; • Gehard glas : gehard glas min 4 mm = bescherming tegen verwondingen. De norm NBN S23-002 is geldig in alle omstandigheden waarbij glas wordt gebruikt in het gebouw : woonhuis, openbare gebouwen, kantoren, verticale wanden, daken, … De samenstelling van de beglazing inzake de weerstand tegen braak is 44.4 wat betekent 4 lagen PVB. Voor meer gedetailleerde informatie over beide normen verwijzen we u door naar de website van WTCB www.wtcb.be of de fabrikanten van schrijnwerk en glas.
15
III Het uitwerken van een veiligheidsdiagnostiek 3.1 Methodologie Het lezen van bouwplannen vergt de nodige oefening. Het is daarom aangewezen om de plannen vooraf al eens door te nemen – eventueel samen met een collega-TPA – om u al een beeld te kunnen vormen van de woning. Daarna kan u de bouwplannen in detail doornemen samen met de bouwheer (en eventueel de architect), waarbij u reeds een eerste advies kan uitbrengen. Hierna volgen de verschillende punten waar u rekening mee moet houden voor het formuleren van uw advies. 3.1.1 Volgorde van het advies Voor elke technopreventief advies – onafhankelijk van het type gebouw en of het proactief of reactief is – is het belangrijk om de filosofie van de technopreventie te respecteren : de volgorde van de beveiligingsmaatregelen, van organisatorische over (bouw)fysische maatregelen naar eventuele elektronische maatregelen. Bij het geven van advies op bouwplan ligt de nadruk op de bouwkundige maatregelen, maar dit laat niet na dat een TPA het volledige beveiligingsconcept kan meegeven aan de bouwheer. 3.1.2 Risicoanalyse Ook het maken van een risico-analyse is essentieel, denk maar aan het opvragen van statistieken inzake inbraak en diefstal voor de buurt, het in kaart brengen van potentiële vluchtwegen, het schatten van de waarde van de (toekomstige) inboedel, … 3.1.3 Trechtertheorie Om de woning in haar context te bekijken dient u als TPA de trechtertheorie toe te passen en starten vanuit de omgeving van de woning om zo tot de woning zelf te komen. Bekijk hiervoor eerst de liggings- en omgevingsplannen. Deze plannen bevatten enerzijds informatie met betrekking tot de bereikbaarheid : aanwezigheid van vluchtwegen, landelijke of stedelijke omgeving, ... (het bepalen van het risico op inbraakgevoeligheid door de specifieke ligging) en anderzijds de toegankelijkheid van het terrein waarop de woning wordt gebouwd. 3.1.4 Analyse van het inplantingsplan Op basis van het inplantingsplan bekomt u aanwijzingen in verband met de te verwachten sociale controle vanuit de onmiddellijke omgeving (braakliggend terrein, buurtbewoners, ...). Het geeft ook informatie over de vorm van de woning (twee, drie of vier gevels) en op welke afstand het zich bevindt van de buren en straatkant. Op basis hiervan kan u de inbraakgevoelige kanten (plekken die aan sociale controle worden onttrokken) van de woning inschatten. Met andere woorden, welke zijde van het huis verdient vanuit beveiligingsoogpunt de meeste aandacht. Met dit plan komt u eveneens meer te weten over eventuele andere gebouwen op het terrein (bijvoorbeeld een apart staande garagebox). 3.1.5 Analyse van de gevels Op basis van de gevelaanzichten kan u virtueel rond de woning lopen. Zij geven informatie over de gevelopeningen en hun bereikbaarheid, de opklimmogelijkheden en het aantal en soort van gevelopeningen (draaikipramen, vaste ramen, ...). Let hierbij ook op nissen en uitsprongen die als schuilplaats kunnen dienen voor potentiële inbrekers. De gevelaanzichten bevatten eveneens de nodige informatie met betrekking tot het type van materiaal en laten toe de aard van het risico in te schatten.
16
3.1.6 Analyse van de binnenkant Wanneer u de buitenkant van de woning en zijn omgeving heeft bestudeerd, gaat u de binnenkant van de woning bekijken door middel van de plattegronden. Volg hierbij een logische weg, van de voorzijde tot de achterzijde van de woning, en start op het gelijkvloers. Bekijk het aantal toegangen per ruimte. Aan de hand van de functionele bestemming van de ruimten (waarvoor dient de ruimte, welke activiteiten worden er uitgevoerd) kan u het praktisch nut van de gevelopeningen afwegen ten opzichte van hun inbraakgevoeligheid. Dit laat u toe richtlijnen mee te geven met betrekking tot bijvoorbeeld de keuze voor vaste ramen en open ramen (overweeg of echt alle gevelopeningen open moeten kunnen binnen eenzelfde ruimte). Doe dit systematisch per verdieping. 3.1.7 Alternatieven voor het verstrekte advies Formuleer naast de optimale beveiligingsmaatregelen - indien mogelijk - ook enkele alternatieven ten aanzien van de bouwheer. Zodoende kan hij afhankelijk van de wensen, noden en budget een keuze maken uit meerdere opties.
3.2 Uitwerking van een concrete casus Op basis van de bouwplannen van de fictieve woning, die aan de rechterzijde van deze tool werden opgenomen, zullen we stap voor stap de zwakke punten detecteren. Het uitwerken van het effectieve beveiligingsadvies behoort niet tot de doelstelling. Het opstellen van een beveiligingsdiagnostiek behoort tot de taken van de TPA en wordt dus hier niet herhaald, aangezien dit niet wezenlijk verschilt bij een bestaande woning of nog te bouwen woning. Het opzet is hier dus om een risicoanalyse te kunnen uitwerken uitgaande van de verschillende plannen van een woning. Elk plan heeft zijn kenmerken en kan bijdragen tot het bekomen van een volledig beeld van de te bouwen woning met haar sterktes en zwaktes op het niveau van beveiliging. Als bijlage vindt u een korte checklist die u kan hanteren bij het uitwerken van een bouwplanadvies. Er werden eveneens enkele perspectieftekeningen toegevoegd aan de bouwplannen opdat u zich een beter beeld kan vormen van de woning die geanalyseerd wordt in deze casus. 3.2.1 Foto’s Hoewel het om een advies op bouwplan gaat, is het altijd interessant om ter plaatse te gaan en te kijken naar het perceel waar de woning zal gebouwd worden of naar de bestaande situatie van de te verbouwen woning. Zodoende krijgt u onmiddellijk een duidelijk beeld over onder meer de ligging en de sociale controle. Het is eveneens belangrijk om na te gaan of er in de buurt eventuele risicovolle handelszaken zijn gevestigd. 3.2.2 Liggingsplan of luchtfoto Uit de luchtfoto blijkt dat het perceel in een landelijk gebied gelegen is met veel velden in de omgeving, met name landbouwgrond. Tussen het perceel en de linkerbuur is reeds beplanting te bemerken. Uit deze twee elementen samen kunt u afleiden dat de mogelijkheden tot sociale controle beperkt zullen zijn. Maar daarnaast kunt u wel constateren dat er aan de overkant van de straat wel enige bebouwing is, die een eventuele sociale controle aan de voorkant van de woning kan bieden. Deze straat hanteert een lintbebouwing. De straat is een nationale verbindingsweg, wat mogelijkheden geeft als vluchtroute voor potentiële daders.
17
3.2.3 Inplantingsplan Op het inplantingsplan ziet u hoe de woning zal ingepland worden op de bouwgrond. Het betreft een alleenstaande woning, waardoor alle gevels toegankelijk zijn. Vooraan de woning : Er zijn twee garages die verbonden worden door middel van een gang (verbindingsvolume) met bergruimtes met de eigenlijke woning. Hierdoor ligt de voordeur op een afstand van de straat. Gezien de afstand relatief groot is, is het mogelijk dat de straatverlichting – die wordt aangeduid op het plan en die u op de foto’s ziet - niet zal volstaan om de voordeur zichtbaar te maken in functie van sociale controle. Hier zou eventueel schrikverlichting kunnen worden voorzien of een omheining aan de voorzijde van het perceel die nog sociale controle mogelijk maakt. Eveneens wordt er een nis gecreëerd tussen de garage en de woning, die gebruikt kan worden als verstopplaats voor potentiële daders. In de tuin : Er is een tuinhuis voorzien. Ook de beveiliging hiervan is van belang. Aan de rand van het perceel : - Aan de linkerzijde staan er grote bomen op de grens met het perceel van de buren. Zo is sociale controle onmogelijk. Ook omwille van de landbouwsituatie – velden op de achtergrond – kunnen wij vaststellen dat de inwoners niet zullen kunnen rekenen op sociale controle. -A an de voorzijde en de rechterzijde van het perceel wordt een omheining voorzien. Aan de straatkant wordt deze omheining onderbroken door een hek. Er is geen informatie beschikbaar over de hoogte van de omheining, het hek en het voorziene materiaal. - De achterzijde van het perceel en eventuele afbakening ervan wordt niet weergegeven. 3.2.4 Gevelaanzichten Voorgevel : De garages beschikken aan de voorzijde over vaste ramen op het gelijkvloers en een draaikipraam op de eerste verdieping. Aangezien deze aan de straatzijde liggen zonder onmiddellijke opklimmogelijkheden zorgt dit niet direct voor gevaar. Alle ramen van de woning zijn aan de voorzijde voorzien van draaikipramen. Hier kan met de bouwheer bekeken worden in welke mate deze ramen effectief allemaal open moeten kunnen. De ramen op de eerste verdieping zijn bereikbaar boven de voordeur door middel van het balkon, en de andere ramen via het platdak van de vooruitstekende bouw. Er zijn maar weinig risico’s aan de straatkant, want de sociale controle is aan die kant het hoogst. Linkerzijgevel : Op het gelijkvloers is er een deur voorzien die volledig onttrokken is aan het zicht. Er zijn ook 2 vaste ramen. Het dakvenster van de garage is moeilijk te bereiken. Achtergevel : Er zijn twee schuiframen op het gelijkvloers. Die moeten zeker beveiligd worden met een optilbeveiliging. Daarnaast moeten een geheel bestaande uit twee opengaande ramen en een vast centraal gedeelte worden beveiligd. Op de eerste verdieping is het opengaand deurvenster makkelijk bereikbaar via het balkon. De andere vensters van die gevels zijn allemaal draaikipramen, maar wel moeilijk te bereiken. Rechterzijgevel : Het kleine raampje van het verbindingsvolume is gedeeltelijk onttrokken aan de sociale controle. De garage is uitgerust met twee sectionale garagepoorten.
18
3.2.5 Grondplannen De plannen geven de indeling weer van de woning, de situering van de verschillende ruimtes. Ook hier worden de gevelopeningen – ramen en deuren – weergegeven. Door de gevelaanzichten en de plannen samen te bekijken, kunnen suggesties worden gedaan naar de bouwheer toe om bijvoorbeeld bepaalde opengaande ramen te vervangen door vaste ramen. De bereikbare gevelopeningen, dus zowel diegene op het gelijkvloers als diegene op de verdiepingen die bereikbaar zijn door middel van een balkon of plat dak, moeten grondig bestudeerd worden. Plan van de kelder : Het grootste deel betreft een geventileerde lege ruimte en alleen de ruimtes onder de garages zijn bereikbaar en doen dienst als bergruimte en stookruimte. Het kelderraam is een zwak punt dat de nodige aandacht moet krijgen, aangezien via de keldertrap de rest van de woning toegankelijk wordt. Plan van het gelijkvloers : - Doorgang tussen de garages en de woning (verbindingsvolume) : de buitendeur van deze doorgang is een zwak punt voor de woning. Door de ligging van die deur aan de linkerkant van de woning is er geen sociale controle mogelijk omwille van de hoge beplanting. - De keuken : het is waarschijnlijk niet noodzakelijk dat alle aanwezige ramen daadwerkelijk kunnen worden geopend. De architect kan hier één van de opengaande ramen vervangen door een vast raam.
Plan van de eerste verdieping : -D it plan toont aan dat de ruimtes telkens over meerdere opengaande ramen beschikken. Hier moet de afweging gemaakt worden tussen enerzijds het veiligheidsaspect met betrekking tot potentiële inbrekers en anderzijds de veiligheid van de bewoners wanneer zij de ramen moeten poetsen. Wanneer al deze ramen vaste ramen worden, moeten deze langs buiten gepoetst worden, wat niet evident is gezien de hoge ligging. - De balkons en platte daken zijn ook zichtbaar op dit plan. -D e voorgevel geniet van een zekere sociale controle en verlichting, waardoor het veiligheidsniveau hier niet heel hoog moet zijn. - Het dakraam van de zolder boven de garage moet ook de nodige aandacht krijgen. Er is een toegangsmogelijkheid via de garage naar de gang en dus naar de rest van de woning. 3.2.6 Doorsnede-aanzicht Bij deze woning biedt het doorsnede-aanzicht geen extra bijkomende informatie ten opzichte van de andere plannen. 3.2.7 Tuinhuis De architect heeft eveneens plannen voorzien voor het tuinhuis dat zich in de achtertuin bevindt, met name doorsnede-aanzichten en gevelaanzichten. Het tuinhuis wordt opgezet in gevelsteen met een zadeldak van dakpannen, waardoor het een vrij solide constructie wordt. In de rechterzijgevel wordt een deur voorzien, zonder ramen. Aangezien in een tuinhuis meestal bruikbaar materiaal voor de potentiële inbreker te rapen valt, is het belangrijk om veiligheidshang- en sluitwerk te voorzien op deze deur. De voorgevel bevat één raam. Er wordt hier geopteerd voor een vast raam, wat het inbraakrisico verminderd. Op basis van de hierboven beschreven info kan u zich als TPA een goed beeld vormen van de te bouwen woning. Deze informatie dient als uitgangspunt om uw technopreventief advies ten aanzien van de bouwheer uit te werken. Voor dit advies kan u gebruik maken van de checklist “technopreventief advies” die u kan verkrijgen bij de Directie Lokale Integrale Veiligheid-
[email protected]
19
Bijlagen • Checklist advies op basis van bouwplannen • Stedenbouwkundige verordening verplicht bouwplanadvies gemeente Schelle
Checklist advies op basis van bouwplannen Deze checklist is een geheugensteun wanneer u wordt gevraagd een technopreventief advies op basis van bouwplannen uit te werken. Deze checklist moet als aanvulling gezien worden op de bestaande checklist “technopreventief advies” en geeft een overzicht van welke plannen je nodig hebt en welke info je er op kan aflezen. A) Heeft u de nodige bouwplannen ter beschikking ? • • • • •
Liggingsplan of luchtfoto (bv. afdruk van Google Earth) Omgevingsplan Inplantingsplan Gevelaanzicht : voorzijde, achterzijde, eventuele zijgevels Plattegrond van elke verdieping
Eventueel : • Foto’s terrein of zelf ter plaatse gaan • Doorsnede • Terreinprofiel • Perspectief B) Analyse van de plannen Hanteer – net als bij bestaande bouw - de trechtertheorie bij het bepalen van de risico-analyse van de woning. Vertrek vanuit de ruime omgeving en ga zo naar de woning toe om uiteindelijk tot de studie van elk gevelelement afzonderlijk te komen. Bekijk plan per plan : • Liggingsplan of luchtfoto (bvb. afdruk van Google Earth) - Inbraakgevoelige omgeving : situering perceel ten opzichte van de straat en de buren, aanwezigheid vluchtwegen, landelijke of stedelijke omgeving - Toegankelijkheid bouwperceel
20
• Inplantingsplan - Sociale controle : buren (zowel naaste buren, als diegene aan de overzijde van de straat als de achterkant van de woning), braakliggend terrein, openbaar terrein, … -V orm van de woning : 2, 3 of 4 gevels - Afstand van de straatkant - Eventuele andere gebouwen op het perceel (tuinhuis, garagebox, …) - Voorziene omheining of afbakening van het terrein. • Gevelaanzicht : voorzijde, achterzijde, eventuele zijgevels – buitenzijde van de woning - Aantal bouwlagen - Aantal en soorten ramen (vast, draai, draaikip, hefschuifraam, …) - Bereikbaarheid : verdieping, opklimmogelijkheid via balkon, plat dak of regenpijp - Nissen of insprongen • Plattegrond van elke bouwlaag – indeling van de woning en haar ruimtes - Aantal deuren en ramen per ruimte (moeten deze allemaal open kunnen ?) Vergeet niet om de beveiliging van de eventuele bijgebouwen op het terrein te onderzoeken. Ga ook na of er omheiningen of hekkens aanwezig zijn.
21
Stedenbouwkundige verordening gemeente Schelle: bouwplanadvies
22
23
