Bekroond design Architectuurreis met de TopClass 500 Pagina 22

N u m mer 5 7 | U i t ga ve 1/ 1 6

W

o

r

l

d

Het magaz ine voor mensen met een passie voor bussen

Bekroond design Architectuurreis met de TopClass 500 Pagina 22

Vier decennia hoogdekkers

En er was licht

Singing in the rain

S 215 HD ontmoet S 515 HD Pagina 10

Setra met led-koplampen Pagina 16

Proefrit met de S 418 LE business Pagina 32

02 | Setra Impressies

Setra Editorial | 03

Beste klanten en vrienden van het merk Setra,

“De belangrijkste factoren voor dit succes zijn excellente producten in de juiste mix, die op uw behoeften aansluiten en op uw bedrijfssucces zijn afgestemd.”

Herkent u dat geluksgevoel? Dat gevoel dat je overvalt wanneer je met tevredenheid terugkijkt op een belangrijke taak die succesvol is verlopen? Mathias Lenz geeft als hoofd design van Daimler Buses al sinds vele jaren leiding aan het team dat onze voertuigen ontwerpt. Een taak die niet alleen om creativiteit en gevoel voor esthetiek vraagt, maar ook om enthousiasme voor hetgeen u doet. En telkens wanneer een Setra met een gerenommeerde design award wordt onderscheiden, zal Mathias dat geluksgevoel ongetwijfeld ervaren. De collega’s van de ontwikkelingsafdeling stonden voor een totaal andere uitdaging. Zij hebben de vooruitdenkende cruisecontrol Predictive Powertrain Control (PPC) die al in vrachtwagens werd toegepast, doorontwikkeld voor de bus. De intensieve testfase wordt nu, twee jaar na de introductie van PPC, beloond met positieve feedback uit de praktijk. Brandstofbesparingen van vier tot zes procent zijn niet alleen reden tot tevredenheid voor onze klanten, maar ook voor ons team van ontwikkelaars. Mijn persoonlijk geluksgevoel komt voort uit het voor Setra zo succesvol verlopen jaar 2015 en de mooie start van 2016. De belangrijkste factoren voor dit succes zijn excellente producten in de juiste mix, die op uw behoeften aansluiten en op uw bedrijfssucces zijn afgestemd. Het beste voorbeeld hiervan is onze Low Entry S 418 LE business, die met een maximum van 64 zitplaatsen optimaal geschikt is voor het intensieve streekvervoer. De ogen van Setra fans lichten op bij het zien van de S 215 HD uit de oldtimercollectie, die we in dit nummer samen met de S 515 HD portretteren. En over lichten gesproken: de ComfortClass 500 en de TopClass 500 zijn naar wens ook met geïntegreerde led-koplampen leverbaar. En u mag best weten dat wij bij Setra trots zijn op deze wereldpremière. Ik hoop dat de onderwerpen en artikelen die we voor u hebben samengesteld u bevallen en wens u veel plezier met de nieuwe SetraWorld. Met vriendelijke groet,

Ulrich Bastert Head of Marketing, Sales and Customer Services Daimler Buses

Rustig rijgedrag, zelfs bij stormachtig weer: de Setra S 418 LE business.

04 | Setra Inhoud

Setra Inhoud | 05

Hoofdonderwerp

38

De interieuruitrusting van het nieuwe Setra klantencentrum wordt essentieel door tijdloos Scandinavisch meubeldesign gekenmerkt.

Tijdloos, esthetisch design Het is de droom van elke designer om een tijdloos ontwerp, een zogenaamde klassieker op zijn naam te schrijven. Dat is een lastige opdracht, waaraan het design van een Setra bus beslist moet voldoen. Een bus moet immers jarenlang een moderne en esthetische indruk maken. SetraWorld praat met Mathias Lenz, hoofd van de designafdeling van Daimler Buses, over de uitdagingen van zijn werk. Bovendien nemen we een kijkje in Scandinavië, waar het designbeeld het ideaal van het merk Setra wat betreft tijdloze esthetiek zeer dicht nadert.

Ontmoetingsplaatsen 08 | Evolutie in plaats van revolutie In het interview met Mathias Lenz leest u waar een busontwerp aan moet voldoen. Hij en zijn team slagen er ondanks vele wettelijke en technische randvoorwaarden telkens weer in om iets unieks te ontwikkelen. Travel in Style 22 | W ereldarchitectuur aan de Sont Kopenhagen en Malmö zijn booming en oefenen een magische aantrekkingskracht uit op toparchitecten. We bezoeken de twee steden aan de oevers van de Sont met de S 516 HDH, die net als de prestigieuze Deense bouwprojecten een perfecte combinatie van bekroond design en hoogwaardige technologie is.

22

16

Fascinatie & techniek

Travel in Style

Ontmoetingsplaatsen

14 | Ideaal voor berg en dal Brandstof besparen met Predictive Powertrain Control (PPC)

10 | Setra HD – wat anders? De S 215 HD ontmoet de S 515 HD

06 | First class door Portugal Greenbus uit Porto neemt twee S 516 HDH’s in ontvangst

Mooier wonen in de 190 meter hoge “Turning Torso” met prachtig uitzicht over Kopenhagen.

16 | E n er was licht Wereldpremière: geïntegreerde led-koplampen voor Setra-reisbussen

De Setra ComfortClass 500 en TopClass 500 zijn nu optioneel met geïntegreerde led-koplampen beschikbaar.

22 | Bekroond design Architectuurreis met de TopClass 500

31 | Ontspannen en veilig filerijden De extra functie Stop & Go

Service & diensten

32 | S inging in the rain Proefrit met de S 418 LE business

28 | Nieuws uit de Setra Shop Het miniatuurmodel van de S 516 HD

30 | Grootste Setra-vloot in Oost-Europa Dertig bussen van de ComfortClass 500 voor SAD Prievidza

Op maat gemaakt

29 | Hulp voor hulpverleners OMNIplus heeft de reddingsinformatiebladen herzien

36 | Beursoverzicht Overzicht van de belangrijkste evenementen

Horizonnen

42 | Met vereende krachten Setra in het productienetwerk

07 | Alles op zijn plek Opties voor de LE business

Horizonnen 38 | Functionele esthetiek voor een prettige sfeer Functionaliteit is een belangrijk aspect van het Scandinavisch design. We tonen voorbeelden van succesvolle Scandinavische ontwerpen en leggen interessante verbanden met de designprincipes van het merk Setra.

08 | De mensen achter het merk Setra Portret van Mathias Lenz, hoofd design bij Daimler Buses

41 | Dubbeldeks lijnbus voor Nice Met de S 431 DT naar het werk

38 | Form follows function Scandinavisch design en het merk Setra

08

Goed design als teamwork: Matthias Lenz, hoofd design bij Daimler Buses.

Colofon Uitgever: EvoBus GmbH Setra Omnibusse Mercedesstraße 127/6 70327 Stuttgart (Duitsland) Tel. +49 731 181-0 Fax +49 731 181-2418 www.setra-bus.com Verantwoordelijk voor de inhoud: Reiner Hörter BUS/MPM-B Head of Brand Communications Aan deze uitgave hebben meegewerkt: Christine Denzel, BUS/MPM-B Angelika Miller, BUS/MME-C Egemen Aydin, BUS/MPP-I Concept, redactie, lay-out: Newport3 GmbH & Co. KG Neumann-Reichardt-Str. 27-33 22041 Hamburg (Duitsland) www.newport3.de Productie: Final Art Production Neumann-Reichardt-Str. 27-33 22041 Hamburg (Duitsland)

06 | Setra Ontmoetingsplaatsen

Setra Op maat gemaakt | 07

Een DIN-rack met

First Class

schuin geplaatste modules boven de chauffeursplaats in de

door Portugal

Setra LE business ruimt de cockpit op en biedt extra plaats voor

Setra TopClass 500 voor Greenbus Greenbus uit Porto heeft als eerste busonderneming in Portugal twee Setra reisbussen van het type S 516 HDH in gebruik genomen.

Greenbus-eigenaar Paulo Santos (links) neemt zijn tweede nieuwe Setra S 516 HDH in Neu-Ulm in ontvangst.

E

xclusieve gasten, exclusieve bestemmingen, exclusieve voertuigen; het bedrijf Greenbus uit het Portugese Porto richt zich al sinds 2007 op vervoersdiensten in het premium- en luxesegment. Eigenaar Paulo Santos is ervan overtuigd dat de Setra TopClass 500 het beste is wat hij zijn reisgezelschappen kan bieden en hij bestelde dan ook twee reisbussen van het type S 516 HDH. Het zijn niet alleen de eerste nieuwe Setra-bussen in zijn wagenpark, het is ook de eerste TopClass 500 die Setra in Portugal heeft uitgeleverd. “We willen onze gasten altijd zo aangenaam mogelijk naar hun reisdoel

brengen”, benadrukt bedrijfseigenaar Paulo Santos. “Met de twee Setra S 516 HDH gaat ons dat gegarandeerd lukken.” Een blik op de referenties van de jonge ondernemer maakt meteen duidelijk dat de twee reisbussen aan de hoogste verwachtingen moeten voldoen. De vaste klantenkring van Greenbus bestaat uit voetbalclubs, profgolfers en zakenmensen uit de hele wereld, maar ook uit internationale concerns en instituten die hun congressen en seminars in de Algarve, Lissabon of Porto organiseren. Het aanbod van Greenbus loopt uiteen van shuttleritten tussen luchthaven en hotel tot meerdaagse rondreizen door Portugal. De gasten kunnen op goed opgeleide chauffeurs en een uitgelezen wagenpark rekenen. Dit bestaat onder meer uit pittige sportwagens, chique limousines, goed uitgeruste bestelwagens en sinds kort dus ook twee Setra-reisbussen van de extraklasse. De twee S 516 HDH in de prachtige kleur Silverstone Metallic bieden de reizigers een interieur waarin ze zich dankzij de comfortabele uitrusting en de allerbeste veiligheidstechniek kunnen ontspannen. Het glazen TopSky panoramadak in de middengang geeft de passagiersruimte een zeer ruime uitstraling en zorgt voor een vriendelijke, lichte sfeer. De 55 comfortabele Setra-stoelen van het type Voyage Ambassador zijn voorzien van designelementen van een leervariant. Alle stoelen zijn met een driepuntsgordel uitgerust. Voor extra veiligheid van de passagiers zorgen bijvoorbeeld de cruisecontrol met afstandsregeling (ART) en het noodstopsysteem Active Brake Assist (ABA 3), dat bij stilstaande obstakels automatisch een noodstop van het voertuig initieert. Greenbus-eigenaar Paulo Santos weet het zeker: “Met de TopClass 500 zullen we ons imago als voorbeeldbedrijf in het premiumsegment verder versterken.” 

opbergvakken. Twee optionele uitrustingen voor de LE business

Alles op zijn plek C

hauffeurs van stadsbussen kennen het en in veel aanbestedingen voor het streekvervoer wordt het ook voorgeschreven: het DINrack voor schuin geplaatste bedieningselementen boven de chauffeursplaats. Vooral grote klanten vragen om het DIN-rack als gestandaardiseerd bedieningselement in hun bussen. Voor de Low Entry van Setra is het DIN-rack nu op verzoek leverbaar als praktisch alternatief voor het optionele afsluitbare opbergvak. Met het DIN-rack worden bedieningselementen van het dashboard naar het gebied boven het hoofd van de chauffeur verplaatst. Hiervoor komen de digitale tachograaf, de bediening van de bestemmingsaan-

duiding, de regeling van de verwarming/ventilatie en de airconditioning, de omroepapparatuur en de radio in aanmerking. Er kunnen maximaal drie van deze apparaten in het DIN-rack voor de LE business worden ondergebracht. Dit heeft als bijkomend voordeel dat de ruimte van de vrijkomende DIN-compartimenten nu voor handige open opbergvakken kan worden benut. Boven het DIN-rack met schuin geplaatste modules is ook nog ruimte voor een standaard 19-inch rack, dat voor de montage van elektrische componenten kan worden gebruikt.

Waar laten we de kassa en de grote chauffeurstas? Aan de nieuwe optionele deur voor de chauffeurscabine! Tot nu toe diende de optionele deur voor de chauffeurscabine vooral als bescherming tegen weersinvloeden bij geopende toegangsdeur en als afscheiding van het passagiersgedeelte. Nu biedt de Low Entry met een nieuwe optionele deurruimte voor de uitrusting voor het lijnverkeer. In het vergrote opbergvak aan de binnenkant van de deur past een grote chauffeurstas. Het vak is van stevig metaal gemaakt, zodat het ook geschikt is voor zwaardere voorwerpen. Een op verzoek leverbare houder voor kassa en kaartenautomaat aan de cabinedeur schept orde en overzicht. De kassa bevindt zich nu comfortabel binnen handbereik en de oorspronkelijke houder op het dashboard wordt alleen nog voor de printer gebruikt. Dit resulteert in een opgeruimde chauffeursplaats, waarbij de chauffeur zijn blik vrijwel ongehinderd op de weg voor zich kan richten. Deze oplossing vereist een compleet nieuwe deurconstructie op basis van een massief metalen frame, dat aan beide zijden bekleed is. Omdat de deur nu aanzienlijk meer gewicht moet dragen, wordt deze bovendien aan de achterkant scharnierend bevestigd aan een nieuw ontwikkelde, plafondhoge metalen kolom. 


Setra Ontmoetingsplaatsen | 09

... design is

Interview met Mathias Lenz, hoofd design bij Daimler Buses

een voortschrijdende ontwikkeling ... Met perfectie, passie en gevoel voor toekomstige ontwikkelingen bepalen Mathias Lenz, hoofd design bij Daimler Buses, en zijn team het verschijningsbeeld van de Setra bussen. Vanaf de eerste tekening combineren ze functionaliteit met uitzonderlijk design. Zo wordt de herkenbare uitstraling van het merk Setra van serie tot serie verder ontwikkeld. Daarbij slaan ze telkens een brug tussen traditie en vooruitgang. Mathias Lenz vindt het steeds weer een plezierige uitdaging om binnen dit spanningsveld een nieuw model te ontwikkelen. In dit interview vertelt hij over de rol die design in zijn werk en daarbuiten speelt. Meneer Lenz, welke afdeling leidt u en wat is uw belangrijkste taak? Ik leid sinds begin 2010 de designafdeling van Daimler Buses. We werken vanuit Neu-Ulm. Mijn afdeling is wereldwijd verantwoordelijk voor de vormgeving van de binnen- en buitenkant van de reisen lijnbussen van Setra en Mercedes-Benz. Welke uitdagingen brengt dit met zich mee? De carrosserie van elke bus is per definitie balkvormig, dit in tegenstelling tot die van personenauto’s. Het is dus zaak om er met specifieke designelementen voor te zorgen dat de bus desondanks als een Setra herkenbaar is. Ook de wettelijke en technische randvoorwaarden waarbinnen we moeten werken vormen een uitdaging. Zo worden bijvoorbeeld de hoogte en breedte van bussen in de wet beperkt. Dan zijn er nog de speciale voorschriften voor het interieur, zoals over de plaatsing van de stangen. Dit beperkt ons uiteraard in onze ontwerpen, maar genereert ook nieuwe oplossingen. Voor ons ligt de uitdaging erin om ondanks de beperkende voorwaarden toch telkens weer iets nieuws, iets unieks te ontwikkelen dat het karakter van het merk Setra onderstreept. Setra bussen staan voor een tijdloos esthetisch design. Wat betekent dat voor u in de praktijk? De strategie van Setra is “Evolutie in plaats van revolutie”. Een goed voorbeeld hiervan is de voorkant van de bussen. De voorkant geeft het karakter van een voertuig weer. Waar een sportwagen vaak een agressieve aanblik biedt, mag een reisbus nooit een gevoel van gevaar oproepen. Het “gezicht”, dat wil zeggen de voorkant van de bus moet een bekwame en krachtige indruk maken, maar tegelijkertijd vriendelijke trekken hebben en veiligheid uitstralen. Bij alle Setra reisbussen sinds de serie 200 is de voorkant horizontaal opgebouwd. Tussen de twee koplampen zit het logo met het Setra opschrift. Dat hebben we al die tijd gehandhaafd, al hebben we de horizontale lijnvoering bij de actuele serie 500 wat dynamischer gemaakt door

een lichte welving toe te voegen. Ook treedt de merknaam, alleen al door het gebruik van driedimensionale letters, meer op de voorgrond dan vroeger. Zo hebben we de voorkant van de Setra bussen sinds de serie 200 evolutionair doorontwikkeld. De reisbussen van de TopClass 500 en de ComfortClass 500 hebben de afgelopen tijd een aantal design awards ontvangen. Welke invloed heeft dat op uw werk? Om te beginnen bevestigt het natuurlijk dat we goed bezig zijn. Tegelijkertijd stimuleren deze awards ons ook om ons niveau steeds verder te verbeteren. Modeontwerpers brengen twee keer per jaar een nieuwe collectie op de markt. Een busdesign moet echter jarenlang een moderne en esthetische indruk maken. Hoe krijgt u dat voor elkaar? We houden de modestijlen goed in de gaten en kijken bijvoorbeeld naar kleding- en meubeltrends. En natuurlijk houden we ook de technische ontwikkelingen in het oog. Wat dat betreft worden er regelmatig grote sprongen gemaakt. Dan zijn er nog de trends die langer aanhouden, bijvoorbeeld in de architectuur. Het is de kunst om uit alle stromingen de essentie te halen en die designkenmerken eruit te filteren, die een langer leven beschoren zijn. Dat verklaart ook waarom de vormentaal van een bus relatief rustig en overzichtelijk is en misschien ook wat universeler. Het design moet immers tien tot vijftien jaar actueel blijven. Als je de ontwikkelings-en productiefase meeneemt, moet het busdesign vanaf de eerste tekening twintig jaar meegaan. Bestaat er zoiets als het “perfecte design”? Wat moet een optimaal design bij reisbussen bieden? Het perfecte design kan eenvoudig niet bestaan omdat trends en smaak continu aan verandering onderhevig zijn. Hierdoor is design een voortdurende ontwikkeling. Voor ons komt daar nog bij dat het design een aangename sfeer moet creëren, waarin chauffeurs en passagiers zich prettig voelen. Deze gevoelsfactor ofwel het “thuiskom-effect” is bij Setra van elementair belang. Welke rol speelt design voor u persoonlijk, in uw privéleven? Design speelt natuurlijk ook bij mij thuis een rol. Anderzijds houd ik net zo goed van het ongeplande en oorspronkelijke. Onze tuin is bijvoorbeeld wat wilder, hier laat ik de vormgeving wat meer aan de natuur over. Dit samenspel tussen “ontwerp en toeval” vind ik heel interessant en inspirerend. Bent u een perfectionist? Dat moet u eigenlijk aan mijn medewerkers vragen. Maar over het algemeen zou ik mezelf wel als een perfectionist omschrijven. Dat blijkt ook wel als we op de zaak modellen maken en specificaties opstellen. We werken dan zeer gedetailleerd en bekijken bijvoorbeeld oppervlakken tot op de millimeter. Wat vindt u het allerleukste aan uw werk? De eerste streep waarmee het eerste idee op papier wordt gezet en waarmee elk nieuw Setra model begint. Dat is iedere keer weer een opwindend moment. 

10 | Setra Travel in Style

Setra Travel in Style | 11

Vier decennia hoogdekkers

“Setra HD – wat anders?” De ComfortClass 500 is de norm voor hoogdekkers. 40 jaar geleden gold hetzelfde voor de destijds nieuwe serie 200. SetraWorld regelde een ontmoeting tussen de klassieker S 215 HD met chassisnummer 001 en het actuele model, de S 515 HD.



Deze is net als de klassieker de norm voor alle HD’s – een hoogdekker van wereldklasse.

“D

e nieuwe Setra-serie richt zich naar de veranderde wensen en eisen en is gebouwd met een traditionele hang naar kwaliteitswerk, met nieuwe kennis en nieuwe materialen. De serie is wat betreft styling, comfort en rendabiliteit klaar voor de toekomst.” Het citaat mag wat gedateerd klinken, maar inhoudelijk zijn de woorden, die Otto Kässbohrer in 1976 ter gelegenheid van de presentatie van de serie 200 sprak, nog steeds van toepassing op de Setra ComfortClass 500. De legendarische serie 200 kwam 25 jaar na de eerste Setra op de markt en was met circa 28.000 exemplaren een regelrechte hit. De meeste aandacht ging uit naar de twaalf meter lange hoogdekker S 215 HD. “Twee-vijftien HD” stond synoniem voor premiumbus. En in feite is dat nog steeds zo, met dit verschil dat de kenners nu “ComfortClass 500” zeggen. In vergelijking met de hoge ComfortClass 500 oogt de S 215 HD nogal bescheiden. Ook zijn gele, oranje en bruine lakwerk is niet meer van deze tijd. Maar toch: na veertig jaar maakt de klassieker uit de Setra-oldtimercollectie met zijn heldere lijnen een verbazingwekkend frisse indruk. De ComfortClass 500 straalt meer emotie uit. De voorkant met koplampen als grote ogen en knipperlichten als wenkbrauwen en het horizontale lijnenspel verraden de verwantschap met zijn voorganger. Een Setra herken je altijd, onder andere aan zijn aerodynamische vormgeving. Dat was destijds al zo met de gewelfde voorruit en is sindsdien nog veel beter geworden met ideale radiussen, een imposante voorruit en vlak gemonteerde ramen. Het resultaat: een HD als uit de windtunnel.

Het sleutelwoord “comfort” van Otto Kässbohrer verwees naar de legendarische dwarsstroomventilatie en de geweldige rijeigenschappen van de serie 200. In 2016 spreken we bij Setra over geheel automatische airconditioning met twee temperatuurzones, over warmwaterverwarming en over gescheiden verwarmings- en koelcircuits en sensoren. Waar reizigers vroeger de ventilatie met een druk op de knop konden inschakelen, wordt er nu automatisch voor een tochtvrije luchtstroom met de juiste temperatuur gezorgd. De stoelen zijn niet meer met gestreept velours overtrokken, maar zijn van een mooie gladde stoffen of lederen bekleding voorzien. Alles is zorgvuldig op elkaar afgestemd. De stoel verandert in een functionele designfauteuil, naar wens met een in hoogte verstelbare comfort hoofdsteun. Het raam biedt een onbelemmerd uitzicht naar boven. Het plafond zweeft hoog boven de middengang met zijn royale stahoogte. De uitgebreide led-verlichting in de passagiersruimte voegt sfeer toe aan de zakelijkheid van weleer. Hier kan ook de mooi in de ventilatiekanalen geïntegreerde verlichting van de oude HD, destijds het summum, niet aan tippen. Onder de vloer heeft het chassis van de nieuwe Setra de juiste balans tussen soepel en stug gevonden. De HD heeft een uitstekende wegligging. De vering vangt hobbels behendig op, maar voorkomt dat de bus gaat schommelen. Terwijl de klassieker met zijn reusachtige stuurwiel nog wat onrustig zijn weg zoekt, heeft de ComfortClass 500 een uitstekende richtingsstabiliteit. “Rendabiliteit” betekende voor Otto Kässbohrer vooral: een Setra als waardevaste investering. Dat geldt nu nog steeds, maar het begrip is inmiddels wat beter gedefinieerd. Vroeger hielden busondernemers hun kosten ook al in het oog, maar een term als TCO – total cost of ownership – was onbekend. Onderhoudsintervallen van 10.000 kilometer waren heel normaal, terwijl de olie nu pas na 120.000 kilometer hoeft te worden ververst. Waar in de oude bus een enorme zescilindermotor met een inhoud van bijna 16 liter nodig was om 235 kW (320 pk) te leveren, voldoen nu zes cilinders en 10,7 liter voor 315 kW (428 pk). En met 2100 Nm bereikt de motor het dubbele koppel van de V10.

In de praktijk is het verschil nog veel groter. De klassieker moet met veel schakelhandelingen op toeren worden gehouden, terwijl de ComfortClass 500 rustig en veel stiller voortglijdt. De bus trekt dynamisch op, waarna de automatische Mercedes PowerShift 3transmissie vlot de juiste versnelling vindt en soepel doorschakelt. Daar kan geen handgeschakelde versnellingsbak tegenop. Ondanks het verdubbelde optrekvermogen verbruikt de ComfortClass 500 veel minder diesel. Een S 515 HD komt met zijn tank van 480 liter net zo ver als de S 215 HD met zijn 670 liter tank. Daarbij is de nieuwe motor veel schoner. Euro VI, uitlaatgasreiniging met recirculatie, oxidatiekatalysator, roetfilter, AdBlue-inspuiting en SCR-katalysator? In 1976 was het nog allemaal science fiction. Roken was nog heel gewoon en men keek ook niet zo nauw naar wat er uit de uitlaat kwam. Ook over veiligheid werd anders gedacht. Het buizenchassis van de serie 200 was destijds weliswaar zeer stabiel, maar alleen de stoelen voorin de 215 waren van statische tweepuntsgordels voorzien. Zoiets kunnen we ons tegenwoordig nog maar nauwelijks voorstellen. We vinden het heel normaal om op elke zitplaats de veiligheidsgordel dicht te klikken. Bovendien wordt de chauffeur bij frontale aanrijdingen beschermd door een Front Collision Guard. En talloze assistentie-

systemen, denk aan ABS, ESP®, spoorassistent, cruisecontrol met afstandsregeling en Active Brake Assist 3, zorgen ervoor dat hij wellicht nooit hoeft in te grijpen. Maar er zijn ook tradities die terugkeren: nadat het voertuig is gestart, tegenwoordig met een elektronische sleutel, wordt de motor net als voorheen met een druk op de startknop ingeschakeld. Tot slot nog een citaat van Otto Kässbohrer met betrekking tot de serie 200: “Deze bus hoopt op uw aandacht en vriendelijk onthaal.” Hij zou het veertig jaar later net zo hebben kunnen zeggen over de ComfortClass 500. Deze is net als de klassieker de norm voor alle HD’s – een hoogdekker van wereldklasse. 

14 | Setra Fascinatie & techniek

Setra Fascinatie & techniek | 15

Hallgrens Buss uit Zweden gebruikt al bij drie Setra bussen PPC en bespaart twee tot drie procent brandstof.

D

Al meer dan honderd Setra-reisBrandstof besparen met Predictive Powertrain Control

Ideaal voor

berg en dal

bussen hebben dankzij de vooruitdenkende cruisecontrol Predictive Powertrain Control (PPC) een gereduceerd dieselverbruik. Hiermee besparen hun eigenaren flink wat geld. Twee jaar na de marktintroductie vertellen ondernemers over hun ervaringen met PPC en leggen ingenieurs uit hoe ze PPC op maximale efficiëntie hebben afgestemd.

e hoogdekker-reisbussen van Hallgrens Buss uit het Zuid-Zweedse Ulricehamn rijden door heel Europa. Het bedrijf heeft drie Setra-drieassers laten uitrusten met de vooruitdenkende cruisecontrol Predictive Powertrain Control (PPC). Ze hebben samen 350.000 kilometer afgelegd. Bedrijfsleider Jan-Ove Hallgren: “Het viel niet mee om de chauffeurs ervan te overtuigen dat ze PPC moesten gebruiken. In het begin vonden ze het lastig om van het gaspedaal af te blijven wanneer de bus vlak voor een heuveltop enigszins vertraagde.” Uiteindelijk heeft de overtuigingskracht zijn vruchten afgeworpen: Hallgren schat dat PPC een brandstofbesparing van twee tot drie procent oplevert. We blikken even terug. Het doel voor PPC was nauwkeurig gedefinieerd: “Zo veel mogelijk brandstof besparen zonder hiervoor comfort of gemiddelde snelheid in te leveren”, verklaart Helge Spangenberg. Hij is bij de testafdeling van Daimler Buses verantwoordelijk voor geautomatiseerde transmissies en PPC. Predictive Powertrain Control (PPC) is een schoolvoorbeeld van de digitale koppelingen in de bus. De vooruitdenkende cruisecontrol koppelt de aandrijflijn aan een driedimensionale wegenkaart, schakelt bergop op tijd terug en maakt bergaf met EcoRoll gebruik van de vaart door in de neutraalstand door te rollen. Setra noemt een gemiddelde brandstofbesparing van vier procent, wat bij 100.000 kilometer per jaar al gauw neerkomt op 1000 liter diesel. Voordat PPC voor reisbussen werd geïntroduceerd, had de techniek zich al bewezen in de vrachtwagens van Mercedes-Benz. De busontwikkelaars gingen voor maximale efficiëntie en optimaal comfort en stemden PPC op basis daarvan specifiek op de bus af. Er bestaan immers een aantal belangrijke verschillen tussen een bus en een vrachtwagen. De maximumsnelheid voor reisbussen op autowegen bedraagt 100 km per uur. Daarom is het niet mogelijk om voor hellingen extra te versnellen. En ook bergaf is er een verschil: anders dan bij een vrachtwagen grijpt de rembegrenzer van een bus al in bij 104 km per uur. Dat betekent dat de extra vaart niet kan worden benut door boven deze snelheid te rijden. Bij toepassing van EcoRoll wordt voor het bereiken van 104 km per uur geschakeld om gelijktijdig schakelen en remmen te voorkomen. Een ander punt waarmee rekening wordt gehouden, is de toerentalsprong die

“Met PCC rijd je meer ontspannen en zuiniger!”

optreedt wanneer er aan het einde van de EcoRoll-fase uit de neutraalstand wordt geschakeld. Deze kan hinder voor de passagiers opleveren en daarom wordt EcoRoll alleen geactiveerd wanneer het langer dan 15 seconden kan worden gebruikt. In uitgebreide praktijktests werden uiteenlopende scenario’s met verschillende reisbussen en ladingen onderzocht. Twee- en drieassers, met en zonder lading, hoogdekkers met verschillende motoren en vermogensklassen. Helge Spangenberg reed in het kader van deze tests met een 26 tons dubbeldeksbus met aanhanger en een treingewicht van bijna 30 ton door de Kasseler Berge. PPC bewijst zijn kwaliteiten vooral op heuvel- en bergachtige routes. De deelnemers aan de praktijktest hebben PPC onder andere op autosnelwegen met verschillende hoogteprofielen gebruikt. Ook werd PPC tijdens winterritten in Scandinavië en zomerritten in Spanje getest. In totaal legden de betrokken voertuigen circa 30.000 kilometer af. De ingenieurs waren zowel in de schakel- als in de verbruiksgegevens geïnteresseerd. Er werden tests uitgevoerd met verschillende cruisecontrolsnelheden en hysterese-instellingen, dat wil zeggen de ingestelde maximale snelheidsafwijking naar boven en beneden. Ook werd de effectiviteit van PPC in de twee rijprogramma’s van de geautomatiseerde transmissie Mercedes-Benz GO 250-8 PowerShift onderzocht. Spangenberg: “Het basisprogramma is op zuinig rijden afgestemd, terwijl het dynamische programma op maximale prestaties is gericht.” De bedrijven hebben de voordelen inmiddels zelf ervaren. Cars Bihan uit Lesneven in Bretagne verbruikt met een ComfortClass S 516 HD 20 liter per 100 km, terwijl dat met de voorganger nog 24 liter per 100 km was. “Ik denk dat ongeveer twee liter van deze besparing aan PPC te danken is”, zegt Daniel Bihan. De S 431 DT dubbeldeksbus van ITS-Reizen uit het Nederlandse Bolsward rijdt van Finland tot Spanje door heel Europa. Na 75.000 kilometer bedraagt het brandstofverbruik slechts 24 liter per 100 km. Predictive Powertrain Control (PPC) levert hier een dieselbesparing van zes procent op. Directeur Anne Mulder: “In eerste instantie was ik behoorlijk sceptisch. Als chauffeur denk je toch al gauw dat je met je ervaring boven elk systeem staat. Ik heb PPC onder verschillende omstandigheden getest. Nu weet ik wel beter: met PCC rijd je meer ontspannen en zuiniger!” 

Cars Bihan uit Frankrijk gebruikt ook PPC en verlaagt het brandstofverbruik met ongeveer twee liter diesel per 100 km.



En

er was

licht Wereldpremière: geïntegreerde led-koplampen voor Setra-reisbussen De nieuwe geïntegreerde led-koplampen verhogen niet alleen de veiligheid maar ook de rendabiliteit. Ze zijn als optie leverbaar voor de ComfortClass 500 en de TopClass 500.


Naast economische voordelen leveren ledlampen ook aanzienlijke veiligheidsvoordelen op.

Van de koplampen via de verlichting van de passagiersruimte tot de instapverlichting: Setra vertrouwt op de stroom besparende en betrouwbare led-verlichting.

Halogeen, xenon, led – wat is het verschil? Led-koplamp (boven) Led is de afkorting van licht-emitterende diode. De led is een halfgeleiderconstructie. Wanneer er stroom van de anode naar de kathode loopt wordt er licht opgewekt. De kunststof behuizing bepaalt de optische eigenschappen van de led. In koplampen worden leds gebundeld toegepast. Op die manier kunnen lichtopbrengsten worden bereikt die vergelijkbaar zijn met die van xenonkoplampen. Bij Setra zijn vijf ledlampen per koplamp verantwoordelijk voor het dimlicht. Voor het grootlicht komen daar nog eens drie leds bij. Leds verbruiken weinig energie terwijl hun levensduur het veelvoud is van die van andere lampen. De Setra TopClass 500 en ComfortClass 500 zijn wereldwijd de eerste reisbussen met geïntegreerde led-koplampen.

S

etra hecht van oudsher veel waarde aan een optimale voertuigverlichting die de veiligheid voor de chauffeur en de passagiers verhoogt. Veertig jaar geleden al werd de destijds nieuwe serie 200 standaard van halogeen H4-koplampen voorzien. De nieuwe TopClass 400 reed in 2001 als eerste bus ter wereld met standaard xenon-koplampen. En met de nieuwe led-koplampen voor de serie 500 loopt Setra opnieuw als lichtend voorbeeld voorop. Het is wereldwijd voor het eerst dat een reisbus met geïntegreerde led-koplampen wordt uitgerust. Vorm en functie vullen elkaar uitstekend aan. Ook met led-koplampen zijn de ComfortClass 500 en TopClass 500 als echte Setra’s herkenbaar. De led-koplampen drukken de onderhoudskosten voor het bedrijf, terwijl chauffeurs profiteren van uitstekend zicht dat minder vermoeiend voor de ogen is. Busondernemers weten er alles van: de kosten voor het vervangen van conventionele koplampen kunnen behoorlijk oplopen. De gemiddelde bus rijdt tijdens zijn hele levensduur tot wel 15.000 uur met ingeschakeld dimlicht. Een halogeenlamp gaat echter doorgaans maar zo’n 400 tot 800 uur mee. Dat betekent dat zowel de lampen aan de voor- als aan de achterkant van de bus circa 25 keer vervangen moeten worden. Xenonlampen hebben een aanzienlijk langere levensduur van

2.700 tot 3.000 uur, maar zijn ook duurder. De nieuwe ledlampen hebben daarentegen een levensduur van ongeveer 20.000 uur. Dat betekent dat ze normaal gesproken minstens zo lang meegaan als de bus zelf, zodat de lastige en kostbare vervanging van lampen helemaal niet meer nodig is. Maar hoe zit het dan met de lichtopbrengst op de lange termijn? Deze wordt na verloop van tijd minder. Zo is de lichtopbrengst van een xenonlamp aan het eind van zijn levenscyclus nog maar twee derde van de oorspronkelijke opbrengst. Bij ledlampen nemen de prestaties na 15.000 uur echter met slechts drie tot vijf procent af. Ze behouden dus vrijwel hun volledige lichtopbrengst. Ondanks hun goede prestaties zijn ledlampen ook nog veel zuiniger. Het energieverbruik van ledkoplampen in dimstand bedraagt niet meer dan 20 watt. Xenon-koplampen verbruiken twee keer zoveel stroom. Pas in combinatie met het zelden gebruikte grootlicht stijgt het verbruik tot 35 watt. Wie dus tijdens een stop met uitgeschakelde motor en ingeschakeld dimlicht moet wachten, spaart met ledverlichting zijn accu. Naast economische voordelen leveren ledlampen ook aanzienlijke veiligheidsvoordelen op. Het bereik van led- en xenon-koplampen is ongeveer 20 procent groter dan dat van halogeen koplampen. Dat is

vooral bij slechte lichtomstandigheden een belangrijk pluspunt voor de chauffeur. De verder verlichte weg maakt het rijden veiliger doordat gevaarlijke situaties sneller worden opgemerkt. Bovendien wordt licht van ledlampen helderder waargenomen door het menselijk oog, omdat het een hogere kleurtemperatuur heeft. De temperatuur van lichtbronnen wordt in de eenheid kelvin (K) uitgedrukt. Halogeenlicht geldt met een temperatuur van 3.200 K als warm wit en xenonlicht met ongeveer 4.000 K als neutraal wit. Ledlicht benadert met 5.500 K de temperatuur van natuurlijk daglicht en is daardoor minder vermoeiend voor de ogen, wat een belangrijk voordeel bij nachtelijke ritten oplevert. Ledlampen zijn bovendien minder verblindend voor tegenliggers dan xenonlampen. Dit komt de veiligheid eveneens ten goede. Setra klanten kunnen de ComfortClass 500 (standaard met halogeenverlichting) en TopClass 500 (standaard met xenonverlichting) voortaan als optie met ledkoplampen bestellen. Daarnaast gaat OMNIplus binnenkort de mogelijkheid van inbouw achteraf aanbieden. 

Xenon-koplamp (centraal) De Setra TopClass 400 was bij zijn introductie in 2001 als eerste bus ter wereld standaard met xenon-koplampen uitgerust. Het sterk samengeperste xenongas in een kleine verbrandingskamer van kwartsglas zorgt voor een zeer hoge lichtopbrengst. In tegenstelling tot de halogeenlamp heeft de xenonlamp geen gloeidraad, maar wordt er een lichtboog tussen twee elektroden gevormd. Voor het ontsteken van de lamp is een voorschakelapparaat vereist. Dit genereert een hoogspanning van circa 25.000 volt. Halogeen koplamp (onder) Halogeen koplampen zijn de norm in verlichtingstechniek. Ze behoren tot de standaarduitrusting van de Setra ComfortClass 500 en MultiClass 400 en van de meeste personenauto’s en vrachtwagens. Setra gebruikt halogeen H7-koplampen. Dit zijn lampen met één gloeidraad die in afzonderlijke behuizingen voor dimlicht en grootlicht worden ondergebracht. Het alternatief hiervoor is de halogeen H4-lamp met twee gloeidraden voor groot- en dimlicht in één behuizing. Halogenen zijn de gasvormige stoffen in de lamp. Halogeen koplampen worden sinds het midden van de jaren zestig gebruikt. H4-koplampen deden aan het begin van de jaren zeventig hun intrede. Setra paste ze al in 1976 toe bij de destijds nieuwe serie 200.



Dr. Ludwig Richard bij de overdracht van het jubileumvoertuig OMNIplus BusPort van EvoBus Austria.

LE business overtuigt in Tsjechië Jubileum voor de ComfortClass 500

D

e Oostenrijkse ondernemingsgroep Dr. Richard is de trotse eigenaar van de 2500e ComfortClass 500 bus. Het jubileumvoertuig van het type S 516 MD wordt ingezet bij de Villacher Verkehrsgesellschaft Kowatsch, een dochteronderneming van Dr. Richard. Het voertuig is de eerste middendekker van de ComfortClass 500 in het wagenpark van de ondernemingsgroep. De bus is ideaal voor ritten met weinig bagage zoals de dagtochten in het reisprogramma van

Kowatsch, maar ook voor bedrijfsuitstapjes. Het comfort is gelijk aan dat van de HD-modellen. Dankzij de beperkte hoogte van slechts 3,56 meter en de lagere luchtweerstand rijdt de MD zeer zuinig. Tegelijk met de jubileumbus werd ook het nieuwe bedrijfsdesign van de Dr. Richard groep gepresenteerd. “We willen met dit voertuig een bijzonder signaal afgeven”, aldus bedrijfsleider dr. Ludwig Richard bij de overdracht in het ServiceCenter van EvoBus Austria in Wiener Neudorf. Dankzij speciale reflecterende folie valt de bus extra op en is deze ook in het donker nauwelijks over het hoofd te zien. Het interieur is comfortabel uitgerust met 53 zitplaatsen, video-installatie en panoramacamera. 

Oostenrijk – ComfortClass 500 bij het Eurovisie Songfestival in Wenen

D

ankzij een grote order van meer dan 140 MultiClass S 415 LE business is Setra in Tsjechië marktleider in het segment streekbussen met lage vloer. De vervoersonderneming ICOM transport, die in het Tsjechische Jihlava is gevestigd, heeft de voertuigen successievelijk in gebruik genomen tussen oktober en december van het vorig jaar. De streekbussen worden in negen openbaarvervoerregio’s in Tsjechië ingezet. ICOM transport is al twintig jaar klant van Daimler, maar heeft met de S 415 LE business voor het eerst voor een Setra-product gekozen. Het feit dat de low-entrymodellen van de MultiClass drempelvrij toegankelijk zijn voor rolstoelen en kinderwagens heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld. De Tsjechische provincies stellen dit als

Ulrich Bastert (links), Head of Marketing, Sales and Customer Services Daimler Buses overhandigt de nieuwe low-entry bussen aan Zdenek Kratochvil van ICOM transport.

opdrachtgever voor het openbaar vervoer namelijk steeds vaker als eis. Airconditioning en zijramen met dubbel glas bieden extra passagierscomfort. “De S 415 LE business voldoet aan alle eisen voor drempelvrij en veilig openbaar vervoer. Bovendien is de low entry met de Euro VImotoren erg milieuvriendelijk en zuinig”, aldus Zdenek ˇ Kratochvíl, algemeen directeur van ICOM transport. Het bedrijf is één van de grootste vervoersondernemingen in Midden-Europa. 

Setra levert 5000e TopClass af

Setra: twelve points, douze points! D

e ComfortClass 500 beleefde in mei 2015 een groots optreden tijdens het Eurovisie Songfestival in Wenen. De Weense reisonderneming Blaguss was verantwoordelijk voor het vervoer van de artiesten en de delegaties binnen Wenen en zette daarvoor 40 bussen van de typen S 515 HD, S 517 HD en S 511 HD in. Dankzij hun uitrusting met Voyage Plus-reisbusstoelen, stopcontacten bij elke zitplaats, WLAN, Nespresso-apparaat en verduisterde ruiten zijn de voertuigen ideaal voor VIPvervoer. Blaguss gebruikt de bussen doorgaans voor luxe reizen en dagtochten. Het 60e Eurovisie Songfestival presenteerde zich voor het eerst in zijn geschiedenis

als “green event”. Dat betekende dat er veel aandacht voor een zorgvuldige omgang met natuurlijke hulpbronnen en het gebruik van regionale producten was. Dankzij de efficiënte en technisch geavanceerde Euro VI-motoren kon Blaguss met zijn Setra-vloot een waardevolle bijdrage aan de positieve milieubalans van het evenement leveren. “Voor hun inzet tijdens het Songfestival geven we de Setra-bussen 12 punten”, zegt bedrijfsleider Paul Blaguss. “We hebben 160 voertuigen van de ComfortClass 500 in ons wagenpark en er zijn er nog 80 in bestelling.” Begin september nam Blaguss de 1000e bus van het merk Setra, een S 515 HD met exclusieve interieuruitrusting voor maximaal 25 passagiers, in ontvangst. 

Martin Biewald, directeur van EvoBus België, met de directeuren van Carolus Reizen, Marc (links) en Jan Hoeks (rechts).

S

inds zijn marktintroductie in 2001 staat de TopClass voor het hoogste niveau in busreizen. Setra heeft onlangs het 5000e voertuig van de succesvolle premiumserie 500 afgeleverd. De jubileumbus, een S 516 HDH, ging naar België en was bestemd voor Carolus Reizen uit Mol. De bedrijfsleiders van de reisonderneming, Marc en Jan Hoeks, lieten zich de kans niet ontgaan om het voertuig

en twee andere bussen van de TopClass persoonlijk in ontvangst te nemen en kwamen daarom eind januari naar het KlantenCentrum in Neu-Ulm. Een groep reisgasten was getuige van de feestelijke overdracht. De jubileumbus heeft een bijzonder luxe uitrusting en maakt daarmee alle beloften van de premiumserie waar. De S 516 HDH schittert met een glazen panoramadak, een hoogwaardige boordkeuken en veertig exclusieve lederen stoelen met beensteunen en extra veel beenruimte. De spoorassistent, cruisecontrol met afstandsregeling en Active Break Assist 3 zorgen voor extra veiligheid. De vooruitdenkende cruisecontrol Predictive Powertrain Control helpt de chauffeur om bijzonder zuinig te rijden. “Met de jubileumbus versterken we ons merk “Premium Tours” voor zeer exclusieve busreizen in heel Europa”, zegt bedrijfsleider Marc Hoeks. Vorig jaar heeft Carolus zijn vloot die volledig uit Setra’s bestaat al met maar liefst acht nieuwe TopClass 500-bussen verjongd. 


Luxe busreis naar Kopenhagen en Malmö

Wereldarchitectuur aan de Sont

Kopenhagen en Malmö zijn booming en oefenen een magische aantrekkingskracht uit op toparchitecten. We bezoeken de twee steden aan de oevers van de Sont met de S 516 HDH, die net als de prestigieuze Deense bouwprojecten een perfecte combinatie van bekroond design en hoogwaardige technologie is.


De “blauwe planeet”, National Aquarium Denemarken, is het grootste en meest moderne aquarium van Noord-Europa Foto: Christiane Helsted



“Zwarte Diamant” – zo noemen de Denen hun nieuwe Koninklijke Bibliotheek aan de Oostzeekust.

Acht kilometer over de zee: de Sont-brug verbindt Kopenhagen en Malmö.

O

f je Kopenhagen nu over de weg, over de zee of vanuit de lucht nadert, de “blauwe planeet” met zijn zilveren omhulsel is nauwelijks te missen. Het spectaculaire aquarium aan de Sont, dat in 2013 werd geopend, ligt op de top van de panoramaheuvel in de jachthaven Kastrup. De bijzondere architectuur prikkelt de fantasie: is hier een gestileerde walvis aangespoeld? Of is het een enorme schelp met een schaal van parelmoer? Vanuit de lucht is te zien dat het gebouw de vorm van een draaikolk heeft die de bezoeker in de fascinerende onderwaterwereld achter de gigantische ruiten van het bassin trekt. Water binnen, water buiten en water als hoofdthema van de architectuur. Het ontwerp van achitectenbureau 3xn combineert functie, ligging en schoonheid op ongeëvenaarde wijze. Welkom in trendy Kopenhagen, waar de nieuwe gouden eeuw van de Deense architectuur is aangebroken. De Deense stijl is al sinds de dagen van Arne Jacobsen en Verner Panton een wereldwijde exporthit. De ontwerpen zijn functioneel zonder saai te worden en geraffineerd zonder overdreven te zijn. Er worden voortdurend nieuwe ideeën en concepten ontwikkeld die het leven van mensen verrijken. In de design award winnaar S 516 HDH naar bekroonde architectuur Aan de waterkant van Kopenhagen rijgen de prestigieuze gebouwen van de afgelopen jaren zich aaneen als op een wereldtentoonstelling. Grote projecten, zoals de nieuwe Deense Koninklijke Bibliotheek, die met zijn façade van glanzend zwart graniet als de “Zwarte Diamant” bekendstaat. Maar ook kleinere, zoals de glooiende havenpromenade “Kalvebod Bølge”, waar de inwoners van Kopenhagen al in de eerste weken van april van de zon genieten. Architectuur beleven in Kopenhagen, dat doe je met al je zintuigen.

Het “8Huis” van de sterarchitect Bjarke Ingels won in 2011 de eerste prijs op het World Architecture Festival.

Architectuurreizen van dit niveau vragen om een bijzondere bus, die de beste voorwaarden voor een intense beleving biedt.

Architectuurreizen van dit niveau vragen om een bijzondere bus, die de beste voorwaarden voor een intense beleving biedt. Een bus waarbij design het podium voor hightech en luxe vormt, zoals de vijf sterren S 516 HDH van de met een Red Dot Award bekroonde TopClass 500. “Eén en al comfort en elegantie”, zo oordeelde de jury over de Setra-serie. Daarbij werd geconcludeerd dat de complete uitrusting van het voertuig zich op één doel richt, namelijk het verzorgen van busreizen in het topsegment. De drieasser heeft dankzij zijn baanbrekende ontwerp en de aandacht voor details een indrukwekkend uiterlijk. Bij het instappen valt meteen de stahoogte van 2,10 meter op, die de reiziger een uitzonderlijk gevoel van ruimte biedt. De ver naar beneden doorlopende ramen en het aan de zijkanten opgetrokken plafond bieden een uniek zicht naar alle kanten. Als het optioneel verkrijgbare Topsky-panoramadak dan ook nog eens 13 vierkante meter vrij zicht op de strakblauwe Baltische hemel biedt, lijkt het alsof je de schitterende gebouwen kunt aanraken.



Boven: bankhuis “Kristallen” in Kopenhagen. Onder: het huis “Turning Torso” in Malmö.

Tijdloos design, uitstekende uitrusting en robuuste duurzaamheid. De Setra TopClass is het je van het voor premiumreizen.

Duizend jaar architectuurgeschiedenis en het eind is nog niet in zicht Nergens uit stadsontwikkeling zich zo concreet in nieuwe architectuur als in Kopenhagen. De stad is dynamisch, extrovert en tegelijkertij duurzaam, niet alleen op het gebied van architectuur, maar ook wat betreft design, kunst, cultuur, lifestyle, gastronomie en mobiliteit. Het gerenommeerde designmagazine Wallpaper heeft de Deense hoofdstad onlangs tot “Best City in the World 2016” uitgeroepen. Het is kortom een stad die zeer de moeite waard is en die vooral architectuur- en designliefhebbers steeds weer wat nieuws biedt. In Örestad aan de zuidrand van de stad ontmoeten we Thit Juul Madsen, architectuurexpert en hoofdredacteur van het onlinemagazine Danish TM. “De Deense architecten zijn zo succesvol omdat ze traditioneel de mensen en de verbetering van de levenskwaliteit in het middelpunt zetten”, zegt Madsen, terwijl hij naar een gebouw wijst dat ons bekend voorkomt. Het is het “8Huis” van de jonge architect Bjarke Ingels, dat in 2011 tijdens het World Architecture Festival de eerste prijs in de categorie “Housing” won. In het complex in de vorm van een acht zijn op 71.000 vierkante meter woningen, kantoren en winkels ondergebracht. Over de schuin oplopende daken lopen groenstroken en een fietspad. Ingels’ idee om alle functies van een dorp op een aantrekkelijke manier in lagen stapelen is geniaal en levert dankzij de ingenieuze vorm schitterende foto’s op. We rijden over de Langebro-brug terug naar het stadscentrum. De zon gaat onder achter het beroemde attractiepark Tivoli en zet het oude raadhuis in een koperen gloed. In de S 516 HDH onderstreept het intelligente lichtconcept details van het exclusieve interieur: de fijne leernerf en siernaad van de ventilatiekanaalbekleding, de mooie servicesets en de Setra Ambassador-stoelen met hun extra brede, luxueus beklede en ergonomisch vormgegeven zitschalen. ’s Avonds maken we het ons gezellig in ons hotel, het in de binnenstad gelegen Radisson BLU Royal dat in 1960 door Arne Jacobsen werd ontworpen. Kamer 606 is al die jaren in de originele staat gehouden en doet dienst als designmuseum van het hotel. Over de Sont-brug naar Malmö De creatieve energie van Kopenhagen inspireert de hele regio aan de Deense oever van de Sont en de Zuid-Zweedse stad Malmö. Deze ligt dankzij de Sont-brug op een steenworp afstand. Zelfverzekerd glijdt de S 516 HDH met zijn 12,8 liter zescilinder-lijnmotor van 375 kW (510 pk) over de oprit van de acht kilometer lange brug. Het beroemde bouwwerk vormt sinds vijftien jaar de verbinding tussen de twee steden. De oversteek is ook voor de meest ervaren reizigers telkens weer een spectaculaire ervaring. Beneden ons profiteren zeilboten van de straffe lentebries. Aan de hemel trekken de wolken in recordtempo over het ochtendlandschap. En de enorme, 204 meter hoge brugpijlers wijzen de weg.

Vorm volgt functie: het Arne-Jacobsen tankstation van 1938 in de buurt van Kopenhagen.

Dit is een goed moment om het even over aerodynamica te hebben. De S 516 HDH heeft dankzij de geoptimaliseerde overgang van voornaar zijkant en de “aerorand” bij de overgang van het dak naar de achterkant een zeer lage luchtweerstand. Het ritje naar Malmö duurt slechts 20 minuten. Maar ook bij een langere reistijd zou de oversteek zeker de moeite waard zijn. Kopenhagens Zweedse tegenhanger aan de oostelijke oever van de Sont heeft zich namelijk ook als een bijzondere architectuurbestemming ontwikkeld. Vooral de door Santiago Calatrava ontworpen 190 meter hoge “Turning Torso” in de wijk Västra Hamnen, ooit verkozen tot beste woongebouw ter wereld, maakt indruk. Ook bezienswaardig is het Moderna Museet, dat in een modern gerenoveerde voormalige energiecentrale met gastanks uit 1901 is ondergebracht. Stop bij het Arne Jacobsen tankstation Voor de finale van onze exclusieve reis gaan we terug naar de Deense kant, naar het prachtig aan de Oostzeekust gelegen Louisiana-Museum voor Moderne Kunst. In een heuvelachtig park direct aan het strand bewonderen we de moderne bungalows van de architecten Bo & Wohlert. Ze vormen een perfect contrast met het landschap. In het restaurant laten we ons opnieuw betoveren door de magie van het zachte Scandinavische licht dat door de grote panoramaramen valt. Op de terugweg blijkt zelfs een tankstop een architectonische belevenis te zijn: het paddenstoelvormige Arne Jacobsen tankstation uit 1938, dat 33 kilometer ten noorden van Kopenhagen in Skovshoved ligt, toont nog een keer design van wereldklasse in zijn puurste vorm. “De Deense architecten zijn minder geïnteresseerd in ornamenteel of monumentaal bouwen. Hun focus is er meer op gericht, om met hun gebouwen het welzijn van de gemeenschap te ondersteunen”, zegt onze deskundige Thit Juul Madsen. “En omdat de omgeving altijd al begrepen en bekeken werd, passen alle moderne gebouwen uitstekend in het historische en maritieme stadsbeeld.” Met zijn strakke lijnen, hoogwaardige materialen en de aanpassing aan de elementen is deze Scandinavische stijl buitengewoon tijdloos. Dat geldt ook voor de belangrijkste eigenschappen van de Setra bussen. Deze zijn afgestemd op de hoge verwachtingen die premiumreizigers hebben van het comfort en de bijzondere uitstraling van een bus van de TopClass. Met name de S 516 HDH combineert een tijdloos, aantrekkelijk ontwerp met een excellente uitrusting en lange levensduur. En dat is een formule waarmee je design awards wint. 

28 | Setra Service & diensten

Setra Service & diensten | 29

Nieuws uit de

Setra Shop D

e afmetingen van 13,115 m lengte, 2,55 m breedte en 3,77 m hoogte zijn waarschijnlijk iets te groot voor uw bureau en ook het gewicht van 24 ton zou problemen kunnen opleveren. Als u de drieassige S 516 HD toch graag in uw buurt wilt hebben, dan is er goed nieuws voor u. De bus van de ComfortClass 500 is nu in een handzamere versie verkrijgbaar, namelijk als model in schaal 1:87. Art.nr.: 1577 voor 18,50 € exclusief verzendkosten.

Dit is mogelijk gemaakt door de firma AWM. Het bedrijf heeft het eerste modelvoertuig van de ComfortClass met drie assen in eigen beheer geproduceerd op verzoek van verschillende geïnteresseerden, waaronder voetbalclubs uit de Bundesliga. Het nieuwe busmodel is met onmiddellijke ingang leverbaar. Het lakwerk is gebaseerd op de drie reeds verkrijgbare modellen S 511 HD, S 515 HD en S 516 HDH. U kunt de miniatuurbussen en allerlei andere Setra producten bestellen op https://shop.setra.de 

OMNIplus leidraad voor hulpverlening voor Setra bussen

Hulp voor hulpverleners De bus geldt als een van de veiligste vervoersmiddelen. Mocht er echter toch iets misgaan, dan telt elke minuut. De nieuwe leidraad voor hulpverlening voor Setra bussen

Reeds in de Setra Shop beschikbaar: de modellen S 511 HD, S 515 HD en S 516 HDH.

i t Willkommen Welkom bij de in Setra der Setra familie Familie u n e v n e B Belgie: Belgien: CoachPartners, Partners,Kortrijk Kortrijk••JJ&& JJ Cars Cars BVBA, Meerhout • Leroy Voyages Voyages SA, SA, Tournai Meerhout • Patsy • Patsy Tournoy Tournoy Travel Travel BVBA, BVBA, Meise Meise • Rantour • Rantour NV, ¨ Coach Essene/Affligem NV, Essene/Affligem • Travel • Travel Service Service Eupen Eupen sprl, Eupen sprl, Eupen • Bulgarien: • Bulgarije: Air Kona Air Kona EOOD, EOOD, Sofia Sofia • Krichim • Krichim Express Express GmbH,GmbH, Krichim Krichim • Dänemark: • Denemarken: Roskilde Roskilde TuristfartTuristfart og Rejsebureau, og Rejsebureau, Karlslunde Karlslunde • Deutschland: • Duitsland: Bendel-Reisen Bendel-Reisen GmbH, GmbH, Unlingen Unlingen •• Dino DinoTours, Tours,Rietberg Rietberg••Ehlers-Reisen, Ehlers-Reisen, Neuenburg Neuenburg • Geis-Reisen, Bad Neustadt • Hofacker-Touristik, Reichshof • Höffmann Schulreisen GmbH, Vechta • Lücking Busreisen, Hüllhorst • Main-Spessart-Reisen Hock, Steinfeld-Hausen • Merth Reisen, Birstein • Oeseder-Reisedienst, Georgsmarienhütte • Reise Fischer GmbH, Saarbrücken • Rupieper, Bochum • Schumacher Reisen, Düren • Sperlich Busreisen, Schönbach • van der Ahe - Reisen GmbH & Co. KG, Groß Berßen • W. Giese Nachf. Nachf. Omnibusbetrieb Omnibusbetrieb GmbH, GmbH, Beverstedt Beverstedt ••Finnland: Finland: Lehtimäen LehtimäenLiikenne LiikenneOy, Oy, Nastola Nastola • • Salon Salon Tilausmatkat Tilausmatkat Oy, Salo • TTS Työtehoseura, Helsinki • Frankreich: Frankrijk: ECF ECFLlerena, Llerena,Eckbolsheim Eckbolsheim••Les LesCars Carsdu duChavanon, Chavanon,Bourg-Lastic Bourg-Lastic •• L’Oiseau L’Oiseau Bleu, Bleu, Abbeville • Voyages ¨ Autoservizi Robin, Issoire • Island: Ijsland:Guðmundur GuðmundurJónasson JónassonTravel, Travel,Reykjavík Reykjavík••Italien: Italie: Autoservizi Salemi Salemi Srl, Marsala • Baranzelli Natur Srl, Romagnano Sesia • Beta Viaggi, Bollate • Viaggi GT Fogliani Srl, San Giuliano Giuliano Milanese Milanese • • Niederlande: Nederland: Nancy NancyTours, Tours,Maastricht Maastricht••Noorwegen: Norwegen: LB TUR Lars B. Brekka, Stathelle • Polen: Daniel, Strzelin • Voyager Transport, Gorlice • Wito-Tur, Wrzesnia • Rumänien: Roemenie: ¨ OV-VA Tours Company S.R.L., Bucharest • Tarsincom Tarsincom S.R.L., S.R.L., Vicovu Vicovude deSus Sus••Transmarian TransmarianS.R.L., S.R.L.,Braila Braila• • Schweden: Spanje: Auto Alviks Granadina Trafik AB,S.L., Luleå Granada • Henrik • Autobuses Björksäter Hermanos Travel AB, Arriaga Malmö • S.A., Roger Vitoria-Gasteiz Börjessons •Buss, Autobuses Färlöv Palomera, • Slussfors S.A., TaxiTorrelavega HB, Slussfors • Autobuses • Smålandsbussen Parra S.L., San AB, Adrián Jönköping • Autocares • WikmanFortuna Buss AB, S.L.,Brunskog Fortuna • Autocares Schweiz: hellotravel Jose Troyano GmbH, S.L.,Root Gavá••INTERTOURS Autocares Lara ME S.L., Sàrl, Ronda Kerzers••Rafa Transports Busak S.L., Publics Bilbao du Chablais • Victorino SA,Alvarez Aigle •S.L., Spanien: Torrijos Auto • Zweden: GranadinaAlviks S.L., Trafik Granada AB,•Luleå Autobuses • Henrik Hermanos Björksäter Arriaga TravelS.A., AB, Vitoria-Gasteiz Malmö • Roger•Börjessons Autobuses Buss, Palomera, Färlöv S.A. • Slussfors , Torrelavega Taxi •HB, Autobuses SlussforsParra • Smålandsbussen S.L., San AdriánAB, • Jönköping Autocares • Fortuna Wikman S.L., Buss Fortuna AB, Brunskog • Autocares • Zwitserland: Jose Troyanohellotravel S. L., Gavá GmbH, • Autocares Root • INTERTOURS Lara S.L., Ronda ME • Sàrl, Rafa Kerzers Busak •S.L., Transports Bilabo •Publics Victorino du Chablais Alvarez S.L., SA, Torrijos Aigle

e u n e v n e Bi

e m o c l e W

ondersteunt hulpverleners in dergelijke gevallen bij de training en inzet.

H

ulpverleners hebben een verantwoordelijke taak. Ze moeten na een ongeval het voertuig veiligstellen, personen in veiligheid brengen en gevolgschade door bijvoorbeeld brand of weglekkende vloeistoffen voorkomen. “De brandweer traint regelmatig op het in veiligheid brengen van personen uit een auto”, vertelt Goerdt Gatermann, die bij OMNIplus verantwoordelijk is voor de leidraad voor hulpverlening. “Een bus is echter absoluut niet vergelijkbaar met een auto.” Alleen al de afmetingen van een bus en het aantal inzittenden maken duidelijk dat een reddingsactie hier andere middelen en maatregelen vereist. En dan zijn er nog de brandstoftanks met honderden liters diesel, zware onderdelen die gevaar op kunnen leveren voor de hulpverleners en een kooiconstructie die weinig met een autocarrosserie gemeen heeft. “Veiligheid is van oudsher een van de kerndoelen voor ons als busfabrikant”, benadrukt Michael Klein, directeur OMNIplus bij Daimler Buses. “Daarom stellen we al sinds jaren een leidraad voor hulpverlening op.” Deze bestaat uit handleidingen en specificatiebladen waarmee

“Veiligheid is van oudsher een van de kerndoelen voor ons als busfabrikant...”

hulpverleners zich in geval van nood snel op de hoogte kunnen stellen van de belangrijkste constructiekenmerken van het betroffen bustype. Ook bevat de leidraad instructies voor de juiste en veilige toepassing van reddingsmiddelen. Dat begint met informatie over de locatie van licht ontvlambare onderdelen, gaat verder met tips over het uitschakelen van de motor, ook van buiten de bus, en strekt zich uit tot het veilig rechtzetten of veiligstellen van het voertuig met een kraan. Onlangs is de nieuwste uitgave van de leidraad voor hulpverlening voor Setra bussen verschenen. De leidraad verklaart de bijzonderheden die bij de hulpverlening aan bussen in het algemeen in acht moeten worden genomen en geeft daarnaast informatie over de constructiekenmerken van de afzonderlijke bustypen en series. Hulpverleners vinden in een oogopslag de belangrijkste gegevens van alle bussen, zoals de locatie van de accu, de hoofdschakelaar en de tanks. In aanvulling daarop heeft Daimler Buses gedetailleerde reddingsinformatiebladen voor alle Setra bussen van de afgelopen vijftien jaar samengesteld. Deze worden door de betreffende aanbieders aan hulpdiensten beschikbaar gesteld. Ze bieden uitgebreide informatie over de constructieve bijzonderheden van elk bustype, over geschikte vluchten reddingswegen en over mogelijke bronnen van gevaar. “We hopen natuurlijk dat de leidraden nooit nodig zullen zijn”, zegt Goerdt Gatermann. “Maar wanneer dat wel het geval is, dan bieden ze waardevolle hulp.” 



Ontspannen en veilig filerijden

De maximumtijd van twee seconden is om veiligheidsredenen gekozen. Het voorkomt dat de bus ook na langere stops automatisch begint te rijden, terwijl de chauffeur zijn aandacht dan net even op iets anders dan het verkeer heeft gericht. Als de stop langer dan twee seconden duurt, wordt de stop-and-go-functie opnieuw ingeschakeld door licht op het gaspedaal of op de stuurknop van de cruisecontrol te drukken. Het assistentiesysteem wordt bediend met de stuurknoppen aan de rechterkant. Omdat stop-and-go als extra functie in de cruisecontrol is geïntegreerd, hoeft deze niet apart te worden ingeschakeld.

Stop-and-go-functie

O

Grootste Setra vloot in Oost-Europa

“Hierbij profiteert het bedrijf ook van de hoge verkoopwaarde van Setrabussen.”

SAD Prievidza runt het grootste Setra-wagenpark in Oost-Europa.

E

en van de grootste Slowaakse busondernemingen, SAD Prievidza, breidt zijn Setra-vloot tot 2017 uit met dertig nieuwe voertuigen van de ComfortClass 500. Eind vorig jaar heeft het bedrijf hiervoor een overeenkomst getekend met verkooppartner Mercedes-Benz Slovakia. Met zevenentwintig ComfortClass S 515 HD’s heeft SAD Prievidza nu al het grootste Setra-wagenpark van Slowakije. “Onze overeenkomst voor de levering van de nieuwe voertuigen maakt Prievidza tot de grootste klant van het merk Setra in Oost-Europa”, zegt Boris Vajagic, marktmanager Europa van EvoBus GmbH. Opmerkelijk hierbij is dat het bedrijf zijn eerste voertuigen van het merk Setra pas in 2013 als nieuwe klant in ontvangst nam.

De eerste vijftien bussen van de nieuwe opdracht, veertien van het type S 515 HD en een S 516 HD/2, worden sinds februari een voor een aan de klant geleverd. Ze zijn allemaal voor het internationale langeafstandsverkeer uitgerust. De hoogwaardige reisstoelen Setra Voyage Plus of Setra Voyage bieden het nodige comfort. Alle bussen beschikken over twee grote 19 inch beeldschermen voor het entertainment van de passagiers. De bussen worden in het reisen charterverkeer in heel Europa ingezet. SAD Prievidza werkt als dienstverlener samen met vooraanstaande reisorganisatoren en reisbureaus in verschillende Europese landen. “De uitstekende kwaliteit van het merk Setra en de hoogwaardige uitrusting voor passagiers zijn natuurlijk goede argumenten als je veeleisende ondernemingen als partner wilt winnen”, weet Michal Danko, bedrijfsleider bij SAD Prievidza. Om aan de hoge eisen van de markt te kunnen voldoen, streeft hij ernaar het wagenpark van zijn bedrijf zo actueel mogelijk en op de nieuwste stand van de techniek te houden. De voertuigen worden daarom na twee of drie jaar vervangen. Hierbij profiteert het bedrijf ook van de hoge verkoopwaarde van Setra-bussen. Het bedrijf hecht veel waarde aan het vlootbeheersysteem FleetBoard, waarmee al hun Setra-bussen zijn uitgerust. Het bedrijf weet dankzij het GPS-systeem altijd waar de bussen zich bevinden en is hierdoor onder andere in staat om op zeer korte termijn ritopdrachten te coördineren. Stefan Straka, wagenparkmanager reisbussen bij SAD Prievidza, bevestigt: “Het systeem helpt ons onze voertuigen zo kostenefficiënt mogelijk in te zetten.” 

ptrekken, snelheid aanpassen, afremmen, stoppen. Optrekken, snelheid aanpassen... Niets is zo vervelend als dat. Of het nu door een file op de snelweg of door stokkend verkeer in de stad wordt veroorzaakt, het eeuwige stoppen en optrekken is al net zo slecht voor de techniek als voor de zenuwen van de chauffeur. In een Setra met stop-and-go-functie is filerijden een stuk relaxter. Stop-and-go is een extra functie van de cruisecontrol met afstandsregeling (ART). De bus moet daarnaast ook over Active Brake Assist (ABA3) beschikken. De ART tast de rijbaan voor de bus af met radarsensoren en past de snelheid automatisch aan op die van de voorligger. Hierbij wordt de ingestelde veiligheidsafstand aangehouden. Normaal is de ART in het snelheidsbereik van 15 tot 100 km per uur actief, maar met de stop-and-go-functie werkt de cruisecontrol ook bij lagere snelheden tot stilstand. In de praktijk betekent dit dat de Setra bij nadering van stilstaand verkeer automatisch op gepaste afstand van zijn voorligger stopt. Als de voorligger zich weer binnen twee seconden in beweging zet, trekt de Setra zonder toedoen van de chauffeur op en volgt het voertuig met aangepaste snelheid op de ingestelde veiligheidsafstand. Dit herhaalt zich bij de volgende stop.

De stop-and-go-functie is als optie leverbaar voor de Setra ComfortClass 500, de TopClass 500 en de dubbeldeksbus S 431 DT met ART en ABA 3. Eén op de twee klanten kiest nu al voor het handige assistentiesysteem dat de chauffeur aanzienlijk ontlast bij het filerijden. Het is een eerste stap naar autonome bussen. 


Singing in the rain


De langste low entry van Setra is optimaal afgestemd op het intensieve streekvervoer. Hoe doet de 14,64 meter lange bus uit de MultiClass het in de praktijk?


Of we nu over een hobbelige landweg, putdeksel of verkeersdrempel rijden, het chassis vangt de schokken comfortabel op.

H

et regent vandaag pijpenstelen en de ruitenwissers maken overuren. Voor onze streekbus is dat geen enkel probleem, die rijdt altijd, of het nu stormt, regent of sneeuwt. Kinderen moeten immers gewoon naar school en volwassenen willen naar hun werk. De langste Setra LE business is niet de eerste de beste: hij is voordelig in aanschaf en onderhoud en biedt met maximaal 61 zitplaatsen veel comfort. En dankzij zijn lage vloer tot aan de achteras hoeft niemand bij de halte achter te blijven. Als we voor vertrek onze inspectieronde doen, zien we pas hoe lang de bus echt is. 14,64 meter, dat is bijna een kleine wandeling. Dankzij de low-entryconstructie stappen we probleemloos in. We openen de deur van de chauffeursplaats en nemen de twee treden naar de verhoging, dat iets meer dan een halve meter boven de vloer is geplaatst. Zo bevinden we ons op ooghoogte met de passagiers, wat net dat beetje extra respect afdwingt. De lengteverstelling is erg prettig, hierdoor voelt de chauffeursplaats als op maat gemaakt. Tja, het is wel een Setra MultiClass! De deuren schakelknop, de lichtschakelaar en de parkeerrem, alles is binnen handbereik. De instrumenten zijn duidelijk en overzichtelijk geplaatst. USB-aansluiting, data-interface, niets ontbreekt. Er is zelfs een grote, afsluitbare kast. En dan zijn daar nog de twee grote opbergvakken links en rechts van de aandrijfas. Hier liggen sneeuwkettingen, gereedschap, tankhandschoenen en wat er verder nodig is. We steken de sleutel in het contact en starten. Ergens ver achterin laat de motor zich bescheiden horen. We zetten de voet op de rem,

drukken knop “D” van de automatische versnelling in, zetten de parkeerrem los en geven voorzichtig gas om de hal uit te rijden. Veel te horen is er niet, maar te voelen des te meer: de zescilinderlijnmotor met een cilinderinhoud van 10,7 liter trekt vooral in de zwaardere uitvoering van 290 kW (394 pk) en een koppel van 1900 Nm opvallend vlot op. We voegen ons in het verkeer. De motor reageert goed op het gaspedaal, trekt lekker op lage toeren en laat zich niet snel van de wijs brengen. Daar is het eerste rode stoplicht. De retarder remt krachtig, het rempedaal laat zich prima doseren, halterem. En het is al weer groen. Plankgas optrekken zou gezien het motortemperament een beetje overdreven zijn. De motor reageert uitstekend op de automatische versnellingsbak ZF EcoLife, die vlot schakelt. De transmissie houdt de motor via een korte as op toeren. Als alternatief zijn overigens ook een zesversnellingsbak, de geautomatiseerde PowerShift-transmissie van Mercedes-Benz en een automatische versnellingsbak van Voith leverbaar. Een korte blik op de toerenteller laat zien dat de motor op de rijksweg zo’n 1300 toeren bij 80 km per uur maakt en dus netjes in het zuinige toerentalbereik zit. Op een helling toont hij zijn uitstekende uithoudingsvermogen. Of we nu over een hobbelige landweg, putdeksel of verkeersdrempel rijden, het chassis vangt de schokken comfortabel op. Boven de achteras is dat te verwachten, want daar schittert de low entry met reisbustechniek zoals een naloopas met onafhankelijke wielophanging. Maar ook de lagevloer-vooras blijkt goed te sporen en uitstekend te dempen. De grote 295 banden, die voor optimale grip op het natte wegdek zorgen, dragen eveneens bij aan het comfort. Het stuurwiel ligt rustig in de hand. De goede richtingsstabiliteit is bij een wielbasis van ruim zeven meter en drie assen ook niet echt een verrassing. Ook rotondes vormen dankzij de strakke besturing geen enkel probleem voor de Setra. Al met al laat de Setra zich in de praktijk verrassend gemakkelijk manoeuvreren. Een draaicirkel van 23,5 meter is gezien de lengte heel gunstig en in bochten doet de naloopas zijn werk. Bij de halte gaan de deuren open. De passagiers profiteren bij deze LE business van een extra brede deur voorin en een dubbele deur in het midden. Iedereen is welkom. Bij deur twee bevindt zich een uitklapbare oprijplaat en eenmaal binnen is vlak daarvoor een rolstoelplaats ingericht. Een wisselverhoging tegenover de deur staat garant voor flexibele toepassingsmogelijkheden. De functionele Transit-stoelen met hoge rugleuning en goudbruine bekleding en de vloer met houtlook zorgen voor een warme, aangename sfeer. De passagiers nemen dan ook met plezier plaats. Het voorste deel van de bus maakt dankzij de verhogingen een overzichtelijke en open indruk. Het achterste deel is via twee treden bereikbaar. Elke rij stoelen is hier net als in een theater telkens iets hoger geplaatst. Het uitzicht is geweldig, niet alleen naar voren, maar ook door de ramen van de passagiersruimte. Alleen de vele regendruppels op de voorruit verlenen het landschap onder de dicht bewolkte hemel een enigszins trieste aanblik. Na een paar kilometer achter het stuur is het duidelijk. Wat voor weer het ook is, met de lange Setra 418 LE business is het fijn rijden. Maar dan komt ons eindpunt toch echt in zicht. Voor ons had het best nog even mogen duren, die rit in de lange LE business.  Daar stapt men graag in: de lange Setra S 418 LE business zorgt ook bij slecht weer voor een goed humeur.



Setra-evenementen

Terugblik

UMA, Atlanta (VS) 31 januari–4 februari 2016 In het Georgia World Congress Center in Atlanta presenteerde het merk Setra zich op de stand van de Noord-Amerikaanse verkoop- en servicepartner Motor Coach Industries International Inc. Er werd een Amerikaanse variant van de S 417 TC met glazen dak en exclusieve clubhoek tentoongesteld. Het Amerikaanse model wordt voor het eerst geleverd met Voyage Ambassador-stoelen met de nieuwe, verstelbare comfort hoofdsteunen. Deze kunnen traploos tot 85 mm in de hoogte worden versteld, terwijl de zijkanten tot 90 graden naar voren kunnen worden geklapt. Naast een rugvriendelijke chauffeursstoel en led-interieurverlichting is er ook een achteruitrijcamera met geïntegreerde reinigingsinstallatie aan boord. De 13,70 meter lange drieasser met middeningang voldoet uiteraard aan de strenge Amerikaanse eisen op het gebied van actieve veiligheid. Met de milieuvriendelijke en efficiënte Mercedes-Benz-motor OM 471 LA (336 kW) vervult de S 417 TC de criteria van de Amerikaanse emissienorm EPA 10 voor stikstofoxiden en roetdeeltjes. De actuele stoelmodellen van Setra nodigden de beursbezoekers uit tot uitgebreid proefzitten. Wie aan een hapje of drankje toe was, kon terecht bij de koffiebar. ’s Middags was er nog een bijzondere verrassing voor de bezoekers: in de “German Biergarten” konden ze ook op culinair gebied kennismaken met het herkomstland van Setra.

De Setra verschijning op de stand van de Noord-Amerikaanse verkooppartner MCI.

Vooruitblik De BusStore Show in Neu-Ulm is een van de belangrijkste beurzen voor gebruikte bussen in Europa.

BusStore en zijn partners bieden samen een totaalpakket waarop de klant kan vertrouwen. Zo gaf OMNIplus tijdens de beurs informatie over servicecontracten voor gebruikte bussen, het nieuwe BestAge Repair-aanbod en hoogwaardige, originele onderdelen. En ook de experts van Mercedes-Benz Financial Services waren in Neu-Ulm aanwezig. Het in 2014 opgerichte merk BusStore biedt gebruikte bussen aan in tal van Europese vestigingen. Geïnteresseerden kunnen het volledige aanbod bekijken via de internetsite bus-store.com. “Het succes van de beurs laat opnieuw zien dat BusStore al binnen een paar jaar een vaste plek binnen de branche veroverd heeft”, aldus Neef. Daarom zijn de voorbereidingen voor de volgende BusStore Show, die begin 2017 zal plaatsvinden, nu al begonnen.

TRANSEXPO, Kielce (Polen) 10–13 oktober 2016 Met honderddertig exposanten uit negen landen is de TRANSEXPO de toonaangevende beurs voor de branche in Midden- en Oost-Europa. Om de twee jaar komen ongeveer vijfduizend bezoekers naar de beurs om zich op de hoogte te stellen van de nieuwe ontwikkelingen in het openbaar vervoer. De merken Setra, Mercedes-Benz, BusStore en OMNIplus zullen met een gezamenlijke stand aanwezig zijn. Setra presenteert de langste ComfortClass, de S 519 HD. De drieasser met optimale zitplaatsindeling is ideaal voor reisconcepten met hoge passagiersaantallen, zoals bijvoorbeeld langeafstandslijnen. Huisbeurs Kloten (Zwitserland) 3–4 november 2016 De huisbeurs Kloten is het belangrijkste evenement in Zwitserland voor iedereen die in bussen is geïnteresseerd. De drie werkplaatshallen van EvoBus in Zwitserland worden voor deze gelegenheid in beurshallen getransformeerd. Daar presenteren zich de verschillende merken van Daimler AG: Setra, Mercedes-Benz en de servicemerken OMNIplus, BusStore en Mercedes-Benz Financial Services. De bezoekers kunnen met een aantal voertuigen proefritten maken.

Eerste adres voor tweedehandsbussen BusStore Show, Neu-Ulm (Duitsland) 19–20 februari 2016 De 170 bussen die op het BusStore-terrein bij de EvoBus fabriek in Neu-Ulm stonden opgesteld, boden een kleurrijke aanblik die wel wat aan een busstation deed denken. Met dit verschil echter dat het hier alleen maar uitstekend onderhouden en frisgewassen voertuigen betrof. De gezellige evenemententent met buffet, koffiebar en informatiestand bleek een prima plek om even bij te komen, wat te eten, gesprekken te voeren en aankoopbeslissingen te nemen. Voor ondernemers die hun wagenpark met nieuwe of gebruikte bussen wilden uitbreiden was de in februari gehouden BusStore Show een van de belangrijkste evenementen van het jaar. Op de beurs, een initiatief van BusStore, het merk voor gebruikte bussen van Mercedes-Benz en Setra, werden alle gangbare merken en typen aangeboden, van minibus tot stads-, streek- en dubbeldeksbus. Het succesvolle concept leidde ook dit keer weer tot positieve reacties. Meer dan duizend bezoekers uit vijfentwintig landen maakten van de gelegenheid gebruik om elkaar te spreken, informatie in te winnen of een verkoop af te sluiten. Meer dan een derde van de tentoongestelde bussen vond een nieuwe eigenaar. “Onze klanten waarderen vooral de bewezen kwaliteit van de gebruikte bussen”, zegt dr. Bernhard Neef, manager Europese verkoopactiviteiten gebruikte bussen van EvoBus. Alle bussen worden door deskundige BusStore busexperts gecontroleerd, waarna de beste een goud, zilver of brons classificatie krijgen. Op de voertuigen uit de categorie goud wordt een aanvullende BusStore-garantie op de aandrijflijn geboden. De bussen worden vakkundig rijklaar gemaakt door de OMNIplus Servicesteunpunten.

veelzijdige busconcept met de klassieke reishoogdekker S 515 HD en de flexibel inzetbare middendekker S 516 MD, die vooral geschikt is voor reizen met weinig bagage. De MultiClass rijdt voor met de S 418 LE business, die op de IAA zijn beurspremière viert. De catering van Setra heeft weer allerlei lekkers op de kaart staan. Het servicemerk OMNIplus nodigt de bezoekers uit voor een heerlijke kop koffie. Verder zal er een informatiebalie zijn waar busspecialisten van BusStore alles kunnen vertellen over het uitgebreide dienstenpakket van het Europese merk voor gebruikte bussen. Ook de financiële experts van Mercedes-Benz Financial Services en de telematicaspecialisten van FleetBoard zullen in Hannover te vinden zijn.

RDA Workshop, Keulen (Duitsland) 5–7 juli 2016 De RDA Workshop opent jaarlijks zijn deuren voor het vakpubliek. Ook dit jaar tonen dienstverleners uit alle toeristische takken hun laatste ideeën en producten. Daimler Buses geeft acte de présence met de merken Setra, Mercedes-Benz, BusStore en OMNIplus. Setra zal een S 516 HDH uit het huidige productprogramma tonen. IAA Nutzfahrzeuge, Hannover (Duitsland) 20–29 september 2016 Het motto van de 66e IAA Nutzfahrzeuge is duidelijk: “Driven by ideas”. Hier mag Setra natuurlijk niet ontbreken. Het merk uit Neu-Ulm zal met vijf bussen op de stand van Daimler Buses in hal 14/15 te vinden zijn. De TopClass wordt vertegenwoordigd door de populaire S 516 HDH met 55 zitplaatsen en de succesvolle S 431 DT, die met zijn twee niveaus passagiersvriendelijk, bijzonder efficiënt en voor allerlei toepassingen geschikt is. De ComfortClass 500 toont zijn

SetraShow, Neu-Ulm (Deutschland) 12–13 november 2016 Wie het niet gelukt is om de IAA te bezoeken, krijgt in het tweede weekend van november een extra kans. De beursvoertuigen van de IAA zijn namelijk opnieuw te zien tijdens de SetraShow. Bezoekers uit binnen- en buitenland kunnen de modellen live beleven en gebruikmaken van de mogelijkheid om een proefrit te maken. Daarnaast valt er nog van alles te beleven, zoals de speciale catering, bedrijfsrondleidingen, een bezoek aan de oldtimerhal en activiteiten voor kinderen. Een absolute must voor alle Setra-fans! 

De SetraShow zal ook dit jaar weer in Neu-Ulm worden gehouden.

38 | Setra Horizonnen

Setra Horizonnen | 39

Functionele esthetiek voor een

prettige sfeer

Scandinavisch design is gebaseerd op verschillende vormen, die voor zichzelf spreken.

Scandinavisch design

Foto’s: Fritz Hansen en Setra klantencentrum

R

“Form follows function” – dit vaak gehoorde motto uit de ontwerpwereld beschrijft het Scandinavisch design slechts ten dele. Functionaliteit is inderdaad een belangrijke factor, maar de Scandinavische interieurstijl wordt net zozeer gekenmerkt door purisme, esthetiek, individualiteit en comfort.

onde vormen zorgen voor een zekere lichtheid. Heldere, overzichtelijke lijnen laten ruimte voor persoonlijke accenten. Natuurlijke materialen creëren een warme, uitnodigende sfeer. Bij binnenkomst in de Setra-lounge in het nieuw ingerichte klantencentrum ervaren bezoekers direct welke effecten de kenmerken van het Scandinavisch design bewerkstelligen. “De ingetogen esthetiek van het meubilair zorgt voor een bijzonder gevoel van comfort”, zegt Maria Mack, die als hoofd van het project Merkervaring verantwoordelijk was voor de herinrichting van het klantencentrum. “Naast het design was ook de verwerkingskwaliteit een belangrijke factor bij de keuze van het meubilair, net zoals dat ook bij de inrichting van een bus het geval is. Zo leggen we met de keuze van duurzame materialen voor het klantencentrum een directe link met het werk dat we leveren.” Designklassiekers voor alledag Een Scandinavisch interieur wordt gekenmerkt door het gebruik van hoogwaardige materialen en een hoge verwerkingskwaliteit. Meubels worden zodanig vervaardigd dat ze generaties lang meegaan. Veel van de huidige designklassiekers waren oorspronkelijk helemaal niet als

designobject bedoeld, maar werden voor ziekenhuizen, bedrijven of hotels ontworpen. Een goed voorbeeld hiervan is de Paimio-stoel van Alvar Aalto. De Finse architect en ontwerper won in 1928 samen met zijn vrouw Aino de architectuurwedstrijd voor de inrichting van een tbc-sanatorium in de buurt van de Finse stad Paimio. Al bij het begin van de bouw kreeg het echtpaar de opdracht om ook het interieur te ontwerpen. In eerste instantie wilden zij gebruikmaken van de bekende stalen meubels van de Bauhaus-stijl, maar die gedachte lieten ze al snel varen. In plaats daarvan kozen ze voor hout, omdat dat een vriendelijkere en warmere uitstraling heeft die naar hun idee veel beter bij een sanatorium paste dan koud staal. De uitgebogen en gevormd berkenhout bestaande stoel viel echter niet alleen op door de gebruikte materialen, maar gooide ook hoge ogen op ergonomisch vlak. Alvar en Aino Aalto gaven hun ontwerp een bijzonder comfortabele vorm die de longpatiënten een optimale lichaamshouding garandeerde, zodat ze ontspannen ademend van de zon konden genieten. Met de Paimio-stoel vond Alvar Aalto de perfecte balans tussen abstractie, traditie en invloeden uit de natuur.

40 | Setra Horizonnen

Setra Op maat gemaakt | 41

Samensmelting van traditie en innovatie Scandinavisch design staat ook nu nog voor functionaliteit, comfort, kwaliteit en tijdloze esthetiek. De stijl toont daarmee opvallende parellellen met het evolutionaire design van het merk Setra. Dat was dan ook een van de redenen om de lounge in het nieuwe klantencentrum in Neu-Ulm in deze stijl in te richten. Licht hout zoals eiken zorgt voor een lichte, warme en uitnodigende sfeer. Prettig aanvoelende stoffen bieden comfort. “Het totaalconcept van het Setra klantencentrum is op comfort, kwaliteit en design gebaseerd. De Scandinavische interieurstijl met zijn vriendelijk, licht, esthetisch en tijdloos karakter sluit hier naadloos op aan”, legt Maria Mack uit.

Het slaan van een brug van ambachtelijke productie naar industriële productie.

Met zijn uitnodigende, sympathieke vorm heeft de “Egg Chair” van Arne Jacobsen een plaats in de harten van alle designliefhebbers veroverd.

Een deel van het meubilair in het Setra klantencentrum is van de hand van de Deense ontwerper Hee Welling. Zijn serie “About A Chair” is de moderne interpretatie van klassiekers uit de 20e eeuw. De zitschalen van kunststof zijn van een individuele stoffen bekleding voorzien. “Wij creëren objecten die eenvoudig en nuttig zijn en gaan zorgvuldig om met de materialen. Elk detail moet een doel vervullen en zeggingskracht hebben. Deze factoren bepalen het karakter van elk object en verlenen elk designelement een unieke, krachtige identiteit. Alles wordt met respect voor onze roots ontworpen – de Scandinavische designtraditie”, aldus Hee Welling. Zijn creaties zijn al meerdere malen bekroond en worden wereldwijd in interieurs toegepast, onder andere in de Opera van Oslo, in het Australische parlement en in internationale ondernemingen. Veel jonge designers uit het hoge noorden laten zich inspireren door de klassieke vormen van de “oude meesters”. Ze creëren ontwerpen die het erfgoed van invloedrijke grootheden als Alvar Aalto, Arne Jacobsen, Verner Panton en Hans J. Wegner naar de vormentaal van onze tijd overbrengen. Hierbij combineren ze eigentijdse kleur- en materiaaltrends met hoge kwaliteitsnormen en tijdloze vormen. Zo komen minimalisme, ambachtelijke kwaliteit en functionaliteit samen in innovatieve ontwerpconcepten voor een moderne levensstijl. Het resultaat is een design dat door mensen overal ter wereld wordt gewaardeerd. 

Foto’s: Fritz Hansen

Ook de legendarische “mier” van de beroemde Deense designer Arne Jacobsen werd in eerste instantie niet voor een avantgardistische woonkamer bedacht, maar voor de kantine van een pharmabedrijf. De kantine was vrij klein, wat Jacobson op het idee van een stoel met drie poten bracht. Hij ontwierp een zitting en rugleuning die voor het eerst uit één stuk bestonden een revolutie in meubeldesign. In 1958 ontwierp Arne Jacobson nog een aantal Scandinavische klassiekers voor de lobby van het Royal Hotel in Kopenhagen. Zijn beroemde stoelen “het ei” en “de zwaan” zijn inmiddels ook in het designmuseum van Denemarken te bewonderen.

Dubbeldekker lijnbus voor Nice Sinds begin vorig jaar vertrekt er elke tien minuten een Setra dubbeldekker van het type S 431 DT vanuit het centrum van Nice naar het 27 km verderop gelegen technologiepark Sophia-Antipolis.

J

e zit lekker achterovergeleund in je comfortabele reisstoel. Met leeslampje, klaptafel, voetsteunen en USB-aansluiting onder handbereik. Je laat je blik over de Promenade des Anglais, de legendarische boulevard van Nice dwalen. Verderop ontwaar je de uitlopers van de Alpen. Het klinkt als vakantie, maar is de dagelijkse busrit naar het werk voor zo’n drieduizend mensen! Ze maken gebruik van lijn 230 tussen Nice en het technologiepark Sophia-Antipolis, dat met zijn 1400 hightechbedrijven, instituten en circa 35.000 werknemers ook wel het Silicon Valley van Frankrijk wordt genoemd. Tot voor kort vormde lijn 230 nog een behoorlijke uitdaging voor de raad van het departement Alpes-Maritimes en voor Keolis-dochter STCAR (Société de Transport Côte d’Azur Riviera), de onderneming die de lijn exploiteert. Opstoppingen tijdens de spitsuren, vertragingen en overvolle lijnbussen waren aan de orde van de dag. Om de grote passagiersaantallen op dit traject beter van dienst te kunnen zijn, besloot het departement tot de inzet van dubbeldeksbussen. Lijn 230 is daarmee de eerste lijndienst in Frankrijk die met dubbeldekkers wordt uitgevoerd. Na een testweek in 2014 viel de keuze op de Setra S 431 DT. Er werden eenentwintig dubbeldekkers aangeschaft en men breidde

bovendien de dienstregeling uit. In de spits rijden de bussen nu om de tien minuten terwijl er op rustigere tijdstippen één bus per half uur wordt ingezet. De eenentwintig Setra TopClass dubbeldekkers beschikken elk over drieëntachtig comfortabele passagiersstoelen. Op veiligheidsgebied voldoen de bussen van lijn 230 aan de laatste stand van de techniek. Alle voertuigen zijn uitgerust met de spoorassistent (SPA), cruisecontrol met afstandsregeling (ART) en noodstopassistent ABA 3, die obstakels herkent en indien nodig automatisch een noodstop initieert. Bovendien hebben alle chauffeurs van STCAR Keolis deelgenomen aan een speciale theoretische en praktische trainingsweek, voordat ze achter het stuur van een van de 13,89 meter lange en 4 meter hoge voertuigen plaatsnamen.

De volgende stap voor het departement bestaat uit de inrichting van een busbaan op de autosnelweg A8, zodat de afstand tussen de twee eindhaltes nog sneller en comfortabeler kan worden afgelegd. Dit moet de populariteit van lijn 230 nog verder verhogen. Uit een in januari gehouden enquête bleek dat 97 procent van de passagiers van de S 431 DT tevreden was over het ontwerp, het comfort en de service aan boord. En er is nog een cijfer dat voor de dubbeldekker spreekt: 65 procent van alle geënquêteerden zit graag bovenin de bus. Hier hebben ze dan ook het beste uitzicht op de strandpromenade, de Alpen en de zee. 


Kwaliteit en flexibiliteit in het productienetwerk

Met

vereende krachten

Setra bussen worden in een slim netwerk van Europese productievestigingen gebouwd. Op deze manier waarborgt Daimler Buses niet alleen de hoogste kwaliteitsnormen, maar ook een hoge mate van flexibiliteit.

G

een lassers, geen lawaaierige machines, geen hectische taferelen, maar geconcentreerde bedrijvigheid en af en toe het geluid van een momentschroevendraaier: in de EvoBus fabriek in Neu-Ulm worden productietechnieken op het hoogste niveau toegepast. Slechts weinig herinnert de bezoeker eraan dat onder de mooie beplating een stalen geraamte schuilgaat, dat gelast, geslepen en in de grondverf gezet werd voordat het hierheen kwam. In de EvoBus fabriek in Holýšov ten zuidwesten van Pilsen gaat het er heel anders aan toe. Hier ziet de bezoeker medewerkers met laskappen, lasapparatuur en lasrobots. Overal is het knetteren van lasapparatuur en het gekrijs van haakse slijpers te horen. Hier worden geen complete bussen, maar uitsluitend carrosserieonderdelen gemaakt. “We hebben de productiestappen voor onze bussen bewust over verschillende fabrieken verdeeld”, legt dr. Marcus Nicolai, directeur productie van Daimler Buses uit. “Zo kunnen we bepaalde kerncompetenties zoals lassen, kathodische dompelbehandeling en spuitlakken op enkele locaties concentreren en tegelijkertijd de flexibiliteit in de assemblage verhogen. Hierdoor kunnen we veel bustypen op meerdere locaties bouwen.” Op deze manier, vertelt Nicolai verder, waarborgt Daimler Buses een constante hoge kwaliteit van alle arbeidsstappen, terwijl ook de productiecapaciteiten worden geoptimaliseerd. Momenteel profiteren vooral de veelgevraagde Business modellen van de Setra MultiClass van het productienetwerk. Deze voertuigen kunnen afhankelijk van het model in verschillende fabrieken in Europa worden gebouwd. De klanten van Setra merken dit onder andere aan kortere levertijden. Het productienetwerk van Daimler Buses omvat zes fabrieken: Mannheim en Neu-Ulm in Duitsland, Ligny-en-Barrois in Frankrijk, Holýšov in Tsjechië, Istanbul-Hosdere in Turkije en Sámano in Spanje, waarbij op ˛ de laatste locatie uitsluitend buschassis worden vervaardigd. Ligny produceert onder andere lijnbussen voor de Franse markt. De fabriek aan de Bosporus heeft een bijzondere status, want het is de enige binnen het netwerk waar alle productiestappen van de bouw van de kale carrosserie tot de eindassemblage worden uitgevoerd. Naast de productie voor de Turkse markt worden in Hosdere ook ˛

bepaalde complete bussen voor de Europese markt vervaardigd. De fabriek in Mannheim is verantwoordelijk voor de productie van kale carrosserieën voor alle andere vestigingen binnen het EvoBus productienetwerk. Hier worden de carrosserieën voor alle bustypen met behulp van de carrosserieonderdelen van de fabriek in Holýšov gemaakt. Voor Setra zijn dat de MultiClass, de ComfortClass en de TopClass, van korte tweeasser tot dubbeldekker. Vervolgens krijgen alle carrosserieën een kathodische dompelbehandeling. Deze milieuvriendelijke grondlaag beschermt de carrosserie van binnen en van buiten duurzaam tegen roest. Naast de fabriek in Mannheim beschikt ook de fabriek in Istanbul over een dompelinstallatie. Nadat de buscarrosserieën een dompelbehandeling in Mannheim hebben ondergaan, wordt ze per trein naar Neu-Ulm gebracht, waar de volgende stap in het productieproces wordt uitgevoerd. In Neu-Ulm staat een van de modernste lakinstallaties voor bussen ter wereld. Deze omvat dertien spuitboxen waarin tot veertig bussen per dag kunnen worden gespoten. Voor bepaalde lakstappen worden robots gebruikt, die uur na uur hoogwaardig lakwerk van constante topkwaliteit leveren. Daar waar de robot er niet bij kan, zorgen hooggekwalificeerde medewerkers voor perfect lakresultaten. De fabriek in Neu-Ulm beschikt over nog een competentiecentrum

Op deze manier waarborgt Daimler Buses een constante hoge kwaliteit van alle arbeidsstappen. binnen het productienetwerk: de stoelenproductie. Hier worden alle stoelen gemaakt voor de bussen die in Neu-Ulm, Mannheim of Ligny van de band rollen. De gelakte bussen gaan, afhankelijk van de serie, verder naar Mannheim of Ligny of ze blijven voor assemblage in Neu-Ulm. “In al onze vier assemblagevestigingen, ook in Istanbul, wordt volgens dezelfde normen gewerkt, zo auditeren we bijvoorbeeld conform DIN EN ISO/TS 16949 en DIN EN ISO 14001”, aldus dr. Marcus Nicolai. “De assemblagestappen en de strenge kwaliteitscontroles worden overal op dezelfde manier uitgevoerd.” Dit laatste gebeurt in zogenaamde “quality gates”, waar binnen het productieproces de voorgaande werkzaamheden gecontroleerd en goedgekeurd worden. Ook constante procesverbeteringen, zoals de onlangs geïntroduceerde eenlijnsproductie ter vervanging van twee parallelle assemblagelijnen en de invoering van een 36-minutencyclus in de assemblage in Neu-Ulm, zorgen ervoor dat optimale kwaliteit gewaarborgd blijft. Nicolai is er dan ook van overtuigd: “Een Setra LE business uit Ligny of Istanbul is niet te onderscheiden van een Setra LE business uit Neu-Ulm, niet wat betreft uitrusting en ook niet wat betreft de kwaliteit van de afwerking.” 

Bekroond design Architectuurreis met de TopClass 500 Pagina 22

Recommend Documents