Bekkenfysiotherapie rondom een prostaatoperatie
Na een prostaatoperatie is het mogelijk dat uw bekkenbodemspieren en de sluitspier nog onvoldoende in staat zijn om de plasbuis goed af te sluiten. Dit geeft ongewenst urineverlies, vooral bij activiteiten, ook wel stressincontinentie genoemd. Met oefeningen kunt u gaan proberen om uw bekkenbodemspieren te trainen. Voor de operatie Het is verstandig om voor de operatie al te starten met spieroefeningen voor de bekkenbodem. Het beste kunt u begeleid worden door een geregistreerde bekkenfysiotherapeut. De bekkenbodemspieren De bekkenbodemspieren bevinden zich aan de onderzijde van het bekken. De bekkenbodem is een soort plaat die bestaat uit spieren en bindweefsel. Het bindweefsel kunt u niet trainen, maar de spieren wel. Op de afbeelding hieronder kunt u zien waar de bekkenbodem zich bevindt. U kunt zelf ook proberen of u de bekkenbodemspieren kunt voelen. Figuur.1 Zijaanzicht onderlichaam man: 1. Buikspieren 2. Schaambeen 3. Bekkenbodemspieren 4. Blaas 5. Prostaat 6. Penis 7. Plasbuis 8. Wervelkolom 9. Endeldarm 10. Anus 11. Urineleider 12. Scrotum 13. Zaadbal
2
Wanneer u op een harde stoel zit, voelt u in iedere bil een botje. Dit zijn de zitbeenknobbels. Hiertussen zitten de bekkenbodemspieren. Aan de voorzijde zitten deze vast aan het schaambeen en aan de achterzijde aan het stuitje. Oefening Hieronder volgt een oefening die u thuis zelf kunt doen. Deze oefening leert u hoe u de bekkenbodemspieren kunt aanspannen. 1. Ga op uw rug liggen met opgetrokken knieën en leg de handen losjes op de buik. Eventueel kunt u uw knieën ondersteunen met een opgerolde handdoek of een kussen. 2. U voelt de adembeweging in de buik. Bij inademen gaat de buik omhoog, bij uitademen weer naar beneden. 3. Tijdens het uitademen moet u de bekkenbodemspieren aanspannen. Na het uitademen probeert u deze spieren aangespannen te houden terwijl u blijft in- en uitademen (5 tot 10 tellen). Als u de bekkenbodemspieren aanspant, voelt u dat uw anus naar binnen trekt en dat uw scrotum wordt opgetild. Als u de bekkenbodemspieren weer ontspant, zakken anus en scrotum terug. Het is belangrijk dat u het ontspannen van de bekkenbodemspieren ook goed voelt. Het beste kunt u beginnen met 3 keer per dag de oefening 15 keer te doen, 5 tot 10 tellen vast te houden en 10 tellen tussendoor rust te nemen. U zult door uw bekkenbodemfysiotherapeut begeleid worden in het uitvoeren van de Bekkenbodemspieroefeningen.
3
Toiletadviezen Ga goed rechtop op het toilet zitten, de voeten op de grond, de handen liggend op de bovenbenen. Ontspan de bekkenbodemspieren en plas in één keer rustig en volledig uit. Pers niet mee. Laat de blaas zelf het werk doen. Meepersen helpt niet, het kan zelfs de plasbuis een beetje dichtdrukken. Wanneer er geen urine meer komt, kantelt u rustig het bekken een aantal keren voor- en achterover. Zo kunnen ook de laatste restjes urine naar de plasbuis stromen en kunnen deze uitgeplast worden. Rond het geheel af door de bekkenbodemspieren even goed aan te spannen, dan te ontspannen en daarna pas op te staan. Voor sommige mannen is het prettiger om staand te plassen. Overleg dit even met uw bekkenfysiotherapeut. Probeer ook tijdens het staand plassen goed te ontspannen en niet te persen. Leun niet te veel voorover tegen de muur. Ga nooit “stippeltjes of streepjes plassen”. Dit is geen goede oefening en kan leiden tot het achterblijven van urine en daardoor tot urineweginfecties.
4
Na de operatie Start met de bekkenbodemspieroefeningen als uw blaaskatherer verwijderd is. U maakt zelf een afspraak bij de bekkenfysiotherapeut waar u voor de operatie ook al bent geweest. Het is van belang dat deze zo snel mogelijk wordt gepland nadat de katheter is verwijderd, bijvoorbeeld de dag nadat de katheter verwijderd is. Met de bekkenfysiotherapeut zult u de oefeningen rustig opbouwen en uitbreiden. Het kan zijn dat hierbij gebruik wordt gemaakt van biofeedback. Dit apparaat laat op eenvoudige wijze zien in welke mate de bekkenbodemspieren activiteit leveren. Biofeedback kan een hulpmiddel zijn om u te leren deze spieren op de juiste manier aan te spannen en te ontspannen. Bij biofeedback is het noodzakelijk om inwendig een elektrode in te brengen; dit wordt een probe genoemd. Om hygiënische redenen is het alleen mogelijk om een persoonlijke probe te gebruiken. Deze kunt u bij uw bekkenfysiotherapeut aanschaffen. De probe wordt meestal niet vergoed door de ziektekostenverzekering. Voorbeelden van rectale probes
Vragen Met vragen kunt u terecht bij uw eigen bekkenfysiotherapeut.
5
6
7
Adres en telefoonnummer Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Polikliniek urologie (B28) Telefoon: (024) 365 82 55
8
G711 / 04-14
Website: www.urologie.cwz.nl
