Behoefte aan verbondenheid

Eenzaamheid aanpakken? Nan Stevens Psychogerontologie Radboud Universiteit Nijmegen

Behoefte aan verbondenheid Een basale behoefte aan een aantal mensen waarbij er sprake is van …  Regelmatig contact  Wederzijdse genegenheid en betrokkenheid  Wederzijdse zorg  Stabiliteit

1

Gemis aan verbondenheid Leidt tot: eenzaamheid stress angst depressie actie

Eenzaamheid  Onaangenaam

gevoel van gemis  van bepaalde soort relatie  van kwaliteit in relaties  vanwege te weinig relaties

Tijdsperspectief

2

Verdeling eenzaamheid over de Nederlandse bevolking 10%

20% Sterk eenzaam Matig eenzaam Niet eenzaam

70%

Emotionele eenzaamheid Vanwege het missen van een hechte relatie of van nabijheid      

Verlangen naar intimiteit Rusteloosheid Concentratieproblemen Angst (dreiging) Spanning Overgevoeligheid

3

Sociale eenzaamheid Vanwege het missen van gezelschap      

Verlangen naar gezelschap Rusteloosheid Concentratieproblemen Verveling Doelloosheid Zich buitengesloten voelen

Risico factoren Persoonsgebonden

Interpersoonlijk

 Wantrouwen, negatieve

 Klein sociaal netwerk of

houding t.a.v. anderen  Sociale vaardigheden (-)  Claimend gedrag

geen netwerk  Verlies van partner of andere belangrijke persoon  Conflict in belangrijke relaties

Situatiegebonden  Armoede  Onvriendelijke buurt  Gezondheidsbelemmering

4

Is eenzaamheid erg? Hoort het niet bij het leven?

Eenzaamheid en gezondheid Langdurige eenzaamheid Hoge bloeddruk Overgewicht Slaapstoornissen Slechter immuunsysteem Versnelde veroudering Verhoogde kans op sterven

5

Gedrag van eenzame mensen Meer impulsief gedrag:  Eten meer  Drinken meer alcohol  Roken meer

Neiging tot verslavingen

Eenzaamheid & onze brein Langdurige eenzaamheid belemmert het vermogen tot

flexibel denken      

Organiseren Plannen maken Starten Op koers blijven Impulsen beheersen Emoties reguleren

6

Eenzaamheid & sociale denken  Ongelukkig zijn  Gevoel van dreiging  Overgevoelig  Negatieve waarneming  Afstand houden  Negatieve reacties  Vicieuze cirkel

Daarom is aandacht voor eenzaamheid belangrijk! Al is dit ingewikkeld

7

Doelen van interventies  Voorkomen van (langdurige) eenzaamheid  Bevorderen van sociaal contact  Leren omgaan met eenzaamheid

Niveaus: individu, groep, omgeving

8

Bevordering sociaal contact Gelegenheid tot contact aanbieden    

 

Wijkrestaurant Inloopactiviteit Groepsactiviteit * Bezoekdienst * Vakantieweek * Dagjes uit

Bezoekdienst weduwen en weduwnaars Doelgroep: recente weduwen/weduwnaars Doel: ondersteuning bij het rouwproces; vastlopen voorkomen Langdurige eenzaamheid of isolement voorkomen Middel: regelmatig gesprek met een lotgenoot die zelf weduwe/weduwnaar is

Bezoekers bieden: Een luisterende oor Nuttige informatie Een goed voorbeeld

9

Esc@pe: Als je wereld klein wordt (individu) Doel: Bevorderen van (digitaal) contact

Doelgroep: Mensen die alleen wonen en nauwelijks buiten komen wegens gezondheidsklachten Middelen  Een computer (3 jaar)  Een internetverbinding  Vijf lessen via Senior Web  Ondersteuning thuis via Senior Web vrijwilliger

Zin in vriendschap Groepscursus voor 55+ vrouwen  Verwachtingen: wat wil ik in vriendschap?  Zelfwaardering  Sociale vaardigheden  Analyse van sociale netwerk  Stellen van doel(en)  Stappenplan  Positief denken

10

Zin in vriendschap: Een half jaar na de cursus:  63%: nieuwe vrienden  60%:verbeterde vriendschap  Meer positieve stemming  Hogere levenssatisfactie Na10-12 maanden: Eenzaamheid was verdwenen (29%) of sterk verminderd (36%)

Meer vriendschapscursussen  Vrienden maken…kan je leren (Rode Kruis) voor mannen en vrouwen, 18-85 jaar

‘Sterk door je netwerk’

 Vriendschapscursus 50+ (VU) voor mannen en vrouwen boven de 50 via internet, > 250 aanmeldingen ‘Haal meer uit je vriendschappen’

11

Project: Aanpak Eenzaamheid Hatert (omgeving) Stappen  Bij elkaar brengen van betrokken personen en instanties  Omvang van het probleem in kart brengen  Signaleringskaart ontwikkelen  Keukentafel gesprekken: bewoner en ‘buurtwerker’

Partners Aanpak eenzaamheid Hatert

12

Buurttafels : nieuwe methode  Buurtgerichte sociale activering en buurtreminiscentie  Bewoners en buurtwerkers vertellen verhalen aan elkaar m.b.t. een thema of vraag of n.a.v. foto’s van de buurt  2-3 tafels met 8- 10 deelnemers & gespreksleider per tafel

13

Conclusies  Aandacht voor eenzaamheid is belangrijk.  Bestrijding van eenzaamheid heeft zin, via het individu, groepen en de omgeving.  ‘Ontmoeting’ organiseren helpt om wijkbewoners te activeren.  Interventies bedenken die passen in eigen omgeving.

14