Behandeling ziekte Dupuytren Naaldmethode (aponeurotomie)
mca.nl
Inhoudsopgave
Wat is Dupuytren
3
Uw voorbereiding
4
De behandeling
4
Behandeling met de naaldmethode
5
Complicaties
5
Na de behandeling
6
Herstel na de ingreep
6
Uw spalk
7
Oefeningen voor uw hand en vingers
7
Vergoeding van de behandeling
8
Wanneer neemt u contact op?
8
Uw vragen
9
Advies van uw ergo- /fysiotherapeut
Colofon Redactie:
polikliniek reumatologie
afdeling marketing & communicatie
Opmaak:
beeldgroep MCA
Oplage:
200
Druk:
Ricoh
Artikelnummer: 118977 / 2013.10 Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van MCA van toepassing, zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting 2
10
Uw verwijzend arts stuurt u door voor een beoordeling en/of behandeling van een contractuur van Dupuytren of u bent al bekend met deze aandoening. In MCA wordt door een plastische chirurg en/of de reumatoloog een nieuwe behandeling toegepast: de naaldmethode. Hierbij zijn verschillende afdelingen betrokken: plastische chirurgie, reumatologie en revalidatie. In deze folder vindt u informatie over de behandeling en welke oefeningen u moet doen na de behandeling. Kijk ook op de website voor de fotopresentatie over de behandeling van Dupuytren: www.mca.nl/reumatologie.
Wat is Dupuytren?
mannen meer voor dan bij vrouwen. De oorzaak van de aandoening is niet
De ziekte van Dupuytren is een
bekend, wel dat erfelijkheid een rol speelt.
aandoening waarbij de vingers
Vaak zijn beide handen aangedaan en
kromtrekken. Er ontstaan goedaardige
dan meestal de ringvinger en de pink.
bindweefselwoekeringen in de handpalm
Sommige mensen hebben daarbij
en/of de vingers. In het begin kunt u
gelijksoortige aandoeningen op andere
de bindweefselwoekeringen voelen als
plaatsen, bijvoorbeeld de voetzolen of
knobbels. Na verloop van tijd worden
de penis.
het harde strengen. Hierdoor schrompelt
De ziekte van Dupuytren is over het
de bindweefselplaat in de hand en uw
algemeen pijnloos en de contracturen
vingers trekken krom. Dit laatste wordt
kunnen verholpen worden door een
ook wel contractuur genoemd.
behandeling.
Dit kromtrekken van de vingers
De ziekte zelf wordt daarmee overigens
belemmert het functioneren van de hand.
niet genezen. Vroeg of laat kan de
Overigens ontwikkelt zich bij deze ziekte
aandoening weer terugkomen.
niet altijd een contractuur; soms stopt de
Over het algemeen geldt dat u niet te
ziekte voordat dit stadium wordt bereikt.
lang met de ziekte van Dupuytren moet blijven rondlopen als zich eenmaal
De ziekte van Dupuytren ontstaat meestal
een contractuur heeft ontwikkeld. Het
op latere leeftijd. De ziekte komt bij
proces van bindweefselwoekering gaat 3
Behandeling ziekte Dupuytren
namelijk meestal door, waardoor ook de gewrichtjes in de vingers aangetast
Gebruikt u bloedverdunnende
kunnen raken en krom gaan staan. Als
medicijnen? Dan is het belangrijk dat
de ziekte in zo’n vergevorderd stadium
u dit doorgeeft aan uw arts.
verkeert, is een behandeling veel moeilijker. De behandeling Als de hand niet meer plat op de tafel gelegd kan worden, komt u in
De ziekte van Dupuytren wordt pas
het algemeen voor behandeling in
behandeld als er contracturen ontstaan
aanmerking.
of als er pijnlijke knobbels zijn. Er zijn twee manieren om een contractuur te behandelen: naaldmethode (= naaldaponeurotomie) en operatie. De arts heeft
Uw voorbereiding
bij u voor de naaldmethode gekozen. De behandeling met de naaldmethode is
Sommige bloedverdunnende medicijnen
minder ingrijpend dan een operatie.
kunnen bij een ingreep bloedingen
Houdt u er rekening mee dat de hele
veroorzaken. Voorbeelden van dit soort
behandeling op één dag plaatsvindt, u
medicijnen zijn acenocoumarol, ascal en
bent rond 15.30 uur klaar. De voorlichting
clopidogrel. Als u bloedverdunners via
op die dag wordt aan meerdere patiënten
de thrombosedienst gebruikt, moeten
en hun naaste(n) tegelijk gegeven.
deze in overleg met de thrombosedienst tijdelijk worden gestaakt. Als u alleen
Hoe verloopt de behandeling?
laag gedoseerde aspirine gebruikt (ascal,
Eerst gaat u naar de afdeling revalidatie
carbasalaat calcium, acetylsalicylzuur)
(huisnummer 081). Daar krijgt u samen
kunt u dit door blijven gebruiken, maar
met andere patiënten voorlichting van de
wanneer u daarnaast nog een andere
fysiotherapeut over:
bloedverdunner gebruikt zoals clopidogrel,
• de aandoening;
dan moeten deze 1 week tevoren worden
• hoe u de hand het best kunt oefenen en
gestaakt.
gebruiken; • hoe u het litteken en de eventueel
4
ontstane huidwond verzorgt; • de noodzaak van een handspalk voor
vele malen in het bindweefsel totdat de plek letterlijk poreus is. Aangezien uw
de nacht te krijgen. Dit kan nodig zijn
hand gedurende twee tot vier uur plaatse-
om te voorkomen dat de vinger(s) weer
lijk is verdoofd, zult u hier weinig van voe-
krom gaan staan.
len. Alleen als uw vingers worden rechtgetrokken, gaat dit vaak gepaard met een
Om de beweeglijkheid van de vinger(s) te
krakend geluid en kan het gevoelig zijn.
herstellen worden oefeningen gegeven
Afhankelijk van het aantal prikken duurt de
De oefeningen en de instructie over het
behandeling tien tot dertig minuten.
gebruik van een eventuele spalk krijgt u mee op papier. De voorlichting duurt
Terug naar afdeling revalidatie
ongeveer 45 minuten. Hierna wordt er
Na de behandeling gaat u terug naar de
een echo van de hand gemaakt op de
afdeling revalidatie (huisnummer 081).
polikliniek reumatologie (huisnummer
Daar maakt de ergotherapeut een spalk
170). Dit is een onderzoek met
op maat en wordt u nog nagemeten.
geluidsgolven waarmee de arts kan zien waar de pezen en bloedvaten van uw hand
Tot slot heeft u een kort gesprek met
lopen. Deze gegevens zijn belangrijk om
de revalidatiearts om te beoordelen
de behandeling met de naaldmethode
of aanvullende revalidatie na de
goed te laten verlopen.
behandeling nodig is.
Behandeling met de naaldmethode
Complicaties
Voor de behandeling met de
De meeste behandelingen en de periode
naaldmethode gaat u naar de excisiepoli
erna verlopen zonder problemen. In een
(huisnummer 030). U krijgt van de
uitzonderlijk geval komen er complicaties
arts eerst een plaatselijke verdoving
voor.
(= een injectie) op de plek van de bindweefselstrengen.
Bij de behandeling voor de ziekte van Dupuytren is de kans op complicaties
Daarna prikt de arts met deze dunne naald
bij de naaldmethode kleiner dan bij 5
Behandeling ziekte Dupuytren
operaties. Zo kan een zenuw worden
zwaar tillen. Dit om het bindweefsel
geraakt waardoor een tijdelijk of
rustig te laten herstellen, maar ook om
blijvend verdoofd gevoel en/of pijn kan
te voorkomen dat de onderliggende
ontstaan. Ook kan het gebeuren dat de
pees knapt. Soms wordt geadviseerd
onderliggende pees knapt.
een langere periode rustig aan te doen.
Als de huid is verkort door de langdurige
Na de behandeling is het niet altijd te
samentrekking, kan het gebeuren dat
garanderen dat u de vingers volledig
deze openspringt bij het recht maken
weer kan strekken. Er is altijd een kans
van een vinger. Hierdoor kan een wond
dat de contractuur terugkomt. Het
ontstaan. Als dit gebeurt, ontvangt u
kan ook gebeuren dat de ziekte na de
hiervoor instructies. Een dergelijke wond
operatie op een andere plek in de hand
is meestal binnen enkele weken genezen.
ontstaat. Opnieuw behandelen kan dan
Tot slot kan er een infectie ontstaan die
weer nodig zijn.
over het algemeen goed te behandelen is. Herstel na de ingreep Na de behandeling Wond(en) Hieronder vindt u een aantal adviezen:
Tijdens de prikbehandeling is er niet in
• U mag na de behandeling niet
uw huid gesneden. Maar in de diepte
zelfstandig terugrijden naar huis
is wel een wond ontstaan. Het kan zijn
vanwege de plaatselijke verdoving
dat uw huid door het kromtrekken van
in uw hand. Neem daarom de taxi of
uw vinger(s) te krap is geworden. Bij het
openbaar vervoer of neem iemand mee
rechtmaken van uw vinger kan daardoor
die u naar huis kan begeleiden.
ook een wond in uw huid ontstaan. Deze
• Over het algemeen ontstaat door de
wond groeit vanzelf dicht. Alleen als dat
behandeling niet of nauwelijks napijn.
nodig is, wordt de wond verbonden.
Als u pijn heeft, mag u paracetamol
Regelmatig spoelen onder de douche of
500 mg gebruiken: niet meer dan zes
kraan is voldoende.
tabletten per dag. • Gedurende twee weken na de behandeling mag u niet knijpen of 6
Zodra de wonden dicht zijn, kunt u: • het litteken masseren met de duim van
uw andere hand;
Oefeningen voor uw hand en vingers
• uw hand en het litteken dagelijks invetten met een handcrème of vaseline.
Om verstijving te voorkomen, is het belangrijk dat u oefeningen doet. Het gaat daarbij niet om het trainen met kracht.
Uw spalk
Het is juist belangrijk dat u de beweging van de vingers zo ontspannen mogelijk
• Meteen na de prikbehandeling krijgt u
uitvoert. Oefen vijf keer per dag; vaker
een spalk aangemeten om de strekking
oefenen is niet nodig. Neem de tijd en
van de vinger(s) te behouden. U draagt
wees niet te snel tevreden. U kunt stoppen
de spalk alleen ’s avonds en ’s nachts.
met oefenen als de hand niet meer stijf
Wij adviseren u om dit zes maanden vol
wordt.
te houden. • Het is belangrijk dat uw hand
Oefeningen
ontspannen in de spalk zit. Maak de klittenbandjes dus niet te strak vast.
1. S trek uw hand: probeer uw vingers
Controleer uw hand na de eerste nacht
zo ver mogelijk te strekken.
op rode of pijnlijke (druk)plekjes. Als dat
Strek langzaam door in stapjes
nodig is, passen we de spalk aan. U kunt
van tien seconden zodat het
daarvoor snel een afspraak maken met
weefsel kan meebewegen.
een ergotherapeut in MCA. Woont u
Probeer de vingers in de
niet in de buurt? Vraag dan uw huisarts
eerste twee weken niet te
om een verwijzing voor enkelvoudige
overstrekken. Er mag niet te veel
ergotherapie bij u in de buurt.
spanning op het wondgebied komen.
• Trekken uw vingers overdag snel weer
Zachte rek mag wel.
krom? Draag de spalk dan overdag weer wat langer. Bijvoorbeeld: een uur aan, twee uur af. • U kunt de spalk het beste dagelijks
2. M aak een haakgreep: houd uw knokkels helemaal gestrekt en uw vingers helemaal gebogen. Probeer
schoonmaken met alcohol (70%). Dit is
eerst zonder hulp van de andere
verkrijgbaar bij de apotheek of drogist.
hand zover mogelijk te komen. Bouw de greep op in stapjes 7
Behandeling ziekte Dupuytren
van tien seconden. Daarna mag u met uw andere hand de vingers voorzichtig iets
8. Maak van tien stukjes toiletpapier een ‘luchtig’ propje.
verder duwen. Doe dit ook in meerdere stapjes van tien seconden. Ontspan uw hand daarbij zoveel mogelijk. Let op! U hoeft geen contact op te 3. Maak een ‘dakje’ van hand: buig uw
nemen als uw vinger na goed oefenen
knokkels en strek uw
binnen een kwartier weer stijf wordt.
vingers. Strek langzaam
Dit kan wel tot drie maanden na
door in stapjes van tien
de behandeling duren. Het totale
seconden.
genezingsproces duurt ongeveer een jaar.
4. Maak een vuist: rol uw vingers zoveel mogelijk op tot een vuist. Probeer eerst zonder hulp van uw andere hand zover
Vergoeding van de behandeling
mogelijk te komen. Daarna mag u voorzichtig met de andere hand de
De vergoeding van de behandeling is
vingers iets verder duwen. Ontspan uw
opgenomen in het basispakket van uw
hand daarbij zoveel mogelijk.
ziektekostenverzekering. De behandeling valt onder revalidatiebehandeling of
5. Herhaal oefening 1 t/m 4 in totaal vijf
enkelvoudige ergotherapie.
keer. 6. Ontspan en beweeg uw hand rustig
Wanneer neemt u contact op?
in een bak met ongekookte rijst of koolzaad: doe dit vijf minuten
Na goed oefenen is het normaal dat uw
aaneengesloten.
vinger binnen vijftien minuten weer stijf wordt. Dit kan tot drie maanden na de
7. Draai twee grote knikkers enkele
8
operatie duren. Het is belangrijk dat u
minuten in de handpalm linksom en
contact opneemt met de behandelend
rechtsom.
specialist of uw huisarts als de
volgende problemen ontstaan: • Als er zwelling, pijn en roodheid ontstaat in het gebied waar u bent behandeld. • Als u de vinger niet meer kan buigen. • Als de gewrichten weer kromtrekken en ook bij goed oefenen niet recht worden. • Als u langer dan een week tintelingen en een ‘doof’ gevoel heeft.
Uw vragen Afhankelijk van het specialisme waar u onder behandeling bent, kunt u voor vragen contact op nemen met: • de polikliniek reumatologie (huisnummer 170). De medewerkers van deze polikliniek zijn op werkdagen van 9.00 tot 16.30 uur bereikbaar op telefoon (072) 548 32 50. • de polikliniek plastische chirurgie (huisnummer 041). De medewerkers van deze polikliniek zijn op werkdagen van 8.00 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 17.00 uur bereikbaar (072) 548 25 50. • de polikliniek revalidatie (huisnummer 081). De medewerkers van deze polikliniek zijn op werkdagen van 8.00 tot 16.30 uur bereikbaar op telefoon (072) 548 32 86.
9
Behandeling ziekte Dupuytren
Advies van uw ergo- / fysiotherapeut ..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
10
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
11
Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar T (072) 548 44 44 mca.nl/reumatologie
mca.nl
