Behandeling van spraak- en taalstoornissen bij kinderen met een cluster 2 indicatie Beschrijving van frequentie, duur en inhoud Afstudeerproject van: Frederieke Apeldoorn Laura Vinke José Vonhof
Opdrachtgevers en begeleiding: Gerda Bruinsma Ellen Gerrits Anniek van Doornik
Lectoraat logopedie
• Lectoraat Logopedie Hogeschool Utrecht
• Onderzoekslijn: effect van interventie bij specifieke taalontwikkelingsstoornissen
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
Logopedie bij kinderen met een cluster 2 indicatie • • • • •
Frequentie Minuten per behandeling Totale behandelduur Behandelmethoden Voorbereidingstijd van de logopedist
Leeftijd 3 t/m 12 jaar Speciaal onderwijs of vrije vestiging
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Literatuurstudie
• Frequentie, intensiteit en duur van de behandeling worden niet altijd vermeld • Weinig studies waarin frequentie, intensiteit en duur van de behandeling onderwerp van onderzoek zijn • Beschrijving van de methode vaak onduidelijk • Studies zijn vaak niet te vergelijken met de dagelijkse praktijk van de logopedist
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Hoeveelheid therapie: • Frequentie • Minuten per behandeling
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
Behandelvormen (Brandel & Frome Loeb, 2011) • • • •
1 keer per week 20-30 minuten 2-3 keer per week 20-30 minuten 1 keer per week 45-60 minuten ‘bloktherapie’: 4 tot 5 keer per week gedurende 3 tot 6 weken, daarna 3 tot 6 weken geen therapie
• • • •
Individueel buiten de klas Een groep buiten de klas In de klas, in samenwerking met de leerkracht Logopedist behandelt niet zelf, maar stuurt andere professionals aan
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Behandelvormen - keuze (Brandel & Frome Loeb, 2011)
• • • •
Matig tot ernstige stoornis: 2-3 keer per week 20-30 minuten Lichte stoornis: 1 keer per week 20-30 minuten Vooral groepsbehandeling buiten de klas Individueel buiten de klas: ernstige spraakproblemen, pdd-nos en leerlingen die ondersteunde communicatie nodig hebben
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Behandelvormen - keuze (Brandel & Frome Loeb, 2011)
Logopedist geeft aan dat de keuze voor een behandelvorm wordt bepaald door: • Aard en ernst van de stoornis • Communicatie problemen in relatie tot onderwijs • Mogelijkheden en beperkingen
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Behandelvormen - keuze (Brandel & Frome Loeb, 2011)
Vervolgonderzoek en nadere statistische analyse van gegevens van de logopedisten wijst uit dat de keuze bepaald wordt door: • Caseload • Praktische redenen, onder andere rooster • Wensen van de leerkrachten • (Stage) ervaring
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Aanbevelingen ASHA (2000)
• Binnen scholen moeten meerdere logopedische behandelmodellen geboden kunnen worden • Een leerling moet zorg krijgen in de minst beperkende omgeving (Least Restrictive Environment, LRE)
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Methode • Dossierstudie – 50 dossiers • Digitale enquête Verzonden
Ontvangen
Percentage
Enquête
522
201
38,5 %
Vrije vestiging
383
160
41,8 %
Speciaal onderwijs
129
34
24,5%
Beiden
Onbekend
7
Onbekend
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Behandelfrequentie per week Logopedisten in de vrije vestiging 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Spraakstoornis 3 6 jaar Spraakstoornis 7 12 jaar Taalstoornis 3 - 6 jaar Taalstoornis 7 - 12 jaar 1 maal
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
2 maal NVLF congres
3 maal
4 maal datum 18/11/11
Behandelfrequentie per week Logopedisten in het speciaal onderwijs 70% Spraakstoornis 3 - 6 jaar
60% 50%
Spraakstoornis 7 - 12 jaar
40% 30%
Taalstoornis 3 - 6 jaar
20% 10%
Taalstoornis 7 12 jaar
0% 1 maal Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
2 maal
3 maal
NVLF congres
4 maal datum 18/11/11
Minuten per behandeling Logopedisten in de vrije vestiging 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Spraak 3-6 jaar
Spraak 7-12 jaar Taal 3-6 jaar Taal 7-12 jaar 15 20 25 30 45 60 minuten minuten minuten minuten minuten minuten
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Minuten per behandeling Logopedisten in het speciaal onderwijs 70% 60%
Spraak 3-6 jaar
50% Spraak 7-12 jaar
40%
30% Taal 3-6 jaar 20% Taal 7-12 jaar
10% 0% 10 15 20 20-25 25 30 minuten minuten minuten minuten minuten minuten Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Hoeveelheid therapie: • Totale behandelduur
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
Totale behandelduur
• Fey et al. (1997): vooruitgang in de eerste 4½ maand veel groter dan in de volgende 4½ maand • Nye et al. (1987): meeste effect bij interventies die 4 tot 12 weken duren • Law et al. (2003): interventies die langer dan 8 weken duren hebben meer effect dan interventies die korter zijn.
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Totale hoeveelheid therapie
Lindsay et al. (2010): • Grote verscheidenheid in intensiteit en totale behandelduur • Enig verband tussen intensiteit van de therapie en effect • Een langere totale behandelduur lijkt tot meer effect te leiden voor syntaxis, woordenschat en fonologisch bewustzijn
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Totale hoeveelheid therapie
• Fonologie: meeste effect met een korte periode intensieve therapie • Woordenschat: intensiteit minder van invloed op het effect http://www2.warwick.ac.uk/fac/soc/cedar/better/
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Behandelfrequentie per week Logopedisten in het speciaal onderwijs 70%
Spraakstoornis 3 - 6 jaar
60% 50%
Spraakstoornis 7 - 12 jaar
40% 30%
Taalstoornis 3 - 6 jaar
20% 10% 0% 1 maal Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
2 maal NVLF congres
3 maal
4 maal datum 18/11/11
Taalstoornis 7 12 jaar
Behandelduur in maanden Logopedisten in de vrije vestiging 30% 25%
Spraak 3 - 6 jaar
20%
15% 10%
Spraak 7 - 12 jaar
Taal 3 - 6 jaar
5% Taal 7 - 12 jaar 0%
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
Behandelduur in maanden Logopedisten in het speciaal onderwijs 40% 35%
Spraak 3-6 jaar
30% 25%
Spraak 7-12 jaar
20%
15% 10%
Taal 3-6 jaar
5% 0%
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
Taal 7-12 jaar
Behandelmethode
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
Behandelaanbod Van de Stege et al. (2005)
• • • • • • • •
FIT TENT VAT Hanen-principes TARSP NMG Interactieve taalaanpak Individuele begeleiding Groepsbehandeling
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
• • • • • • •
DGM gespreksmethode Ik ben Bas / Bas ga je mee? Transparant Woordenschatprogramma Methode van Uden Visualisatie (picto’s) Geheugentraining
datum 18/11/11
Behandelmethoden
Spraak: • In gelijke mate: – Hodson & Paden – Metaphon – Dyspraxieprogramma • In mindere mate: – Prompt
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Methoden taalontwikkelingsstoornis Leeftijdscategorie 3 t/m 6 jaar 100% 80%
Gebruik methoden vrije vestiging (N=113)
60% 40%
Gebruik methoden speciaal onderwijs (N=23)
20% 0%
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
datum 18/11/11
Methoden taalontwikkelingsstoornis Leeftijdscategorie 7 t/m 12 jaar 80%
Gebruik methoden vrije vestiging (N=97)
60% 40%
Gebruik methoden speciaal onderwijs (N=23)
20% 0%
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
datum 18/11/11
Voorbereidingstijd
Vrije vestiging • 5 tot 10 minuten Speciaal onderwijs • Spraakstoornis 3 tot en met 6 jaar – 5 tot 10 minuten • Overig – 1 tot 5 minuten
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Conclusie
Speciaal onderwijs versus vrije vestiging • Behandelduur langer
• Behandelfrequentie hoger • Behandelminuten korter • Methoden gelijk
• Voorbereidingstijd korter
Bewuste keuze of standaardmodel? Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Verder onderzoek naar ‘usual care’ bij kinderen met specifieke taalontwikkelingsstoornissen
Welke keuzes maken logopedisten en waarom maken ze die keuzes ten aanzien van: 1. Frequentie, duur en inhoud van logopedische therapie 2. Criteria aanvang en beëindiging van therapie 3. Inhoud van de therapie: • Therapeutische houding • Behandelmethodes Wat is het effect van de therapie? Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11
Bedankt!
• Logopedisten die de enquête hebben ingevuld • Frederieke, Laura en José • Anniek en Ellen • En jullie bedankt voor de aandacht!
Kenniscentrum/ Innovatie van zorgverlening www.kenniscentrumivz.hu.nl
NVLF congres
datum 18/11/11