Behandeling met Samarium-153 (Quadramet®)
In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een behandeling met radioactief Samarium-153 te ondergaan op de afdeling Nucleaire Geneeskunde van het Radboudumc te Nijmegen. In deze folder wordt in grote lijnen uitleg gegeven over de gang van zaken voor, tijdens en na de behandeling.
Inleiding
Als gevolg van uw ziekte (meestal prostaat- of borstkanker) heeft u uitzaaiingen (metastasen) in de botten. Deze kunnen zeer pijnlijk zijn. Om te proberen deze pijn te verminderen wordt een behandeling met Samarium-153 toegepast. De werking van de behandeling berust op het feit dat de radioactieve stof door de botuitzaaiingen wordt opgenomen en deze lokaal bestraalt. Deze behandeling is alleen pijnstillend, niet genezend. Vaak al binnen een week voelt 60 tot 80% van de behandelde patiënten een afname van de botpijn.
Intakegesprek
Voordat u een behandeling ondergaat, wordt er een intakegesprek gepland met de nucleair geneeskundige. Deze loopt alle stappen met u door en de leefregels kunnen worden besproken. Het kan zijn dat de nucleair geneeskundige, in overleg met uw behandeld arts, vooraf nog bepaalde onderzoeken bij u wil laten verrichten. Dit kan een (recente) bloedcontrole en/of botscintigrafie (botscan) zijn. Dit intakegesprek (exclusief een eventuele botscintigrafie) duurt maximaal één uur.
Belangrijke aspecten ter voorbereiding op de behandeling
• • • • •
U mag zes weken voor de behandeling geen chemotherapie of uitgebreide bestraling hebben ondergaan. U hoeft niet nuchter te zijn voor deze behandeling. U kunt het beste voor uw komst naar de afdeling ongeveer een halve liter vocht drinken. De nucleair geneeskundige (arts/specialist van de afdeling Nucleaire Geneeskunde) moet op de hoogte zijn van uw lichaamsgewicht. De behandelingsdosering wordt namelijk berekend naar dit gewicht. Wanneer u incontinent bent, wilt u dit dan melden. Er zal met u besproken worden waar u op moet letten.
1
Medicijnen
Als u bisfosfonaten (APD) medicijnen gebruikt, wordt u geadviseerd om veertien dagen voor de behandeling te stoppen met deze medicijnen. U dient dit wel vooraf met uw behandelend arts te overleggen voor akkoord. Als u niet zeker weet of u bisfofonaten gebruikt, kunt u uw behandelend arts raadplegen. Het is belangrijk dat u altijd een actueel geneesmiddelenpaspoort bij u draagt. Zo kan een arts zien welke medicijnen u gebruikt en in welke doseringen. U kunt een geneesmiddelenpaspoort laten maken bij uw apotheek. Hier zijn geen kosten aan verbonden.
Radioactieve stof
De radioactieve stof is Samarium-153. Deze stof zendt twee soorten straling uit. De straling die zorgt voor de behandeling van de uitzaaiingen in de botten, zal niet buiten uw lichaam treden. Daarnaast wordt straling uitgezonden die te vergelijken is met röntgenstraling. Deze straling komt wel buiten het lichaam en moet voor andere personen zo laag mogelijk blijven.
Toediening van de behandeling
Voordat de behandeling kan worden toegediend, zal in een bloedvat een infuus worden ingebracht. De radioactieve vloeistof zal in een rustig tempo door de nucleair geneeskundige worden toegediend en tot slot wordt het infuus goed nagespoeld. Dit duurt maximaal vijftien minuten.
Duur van de behandeling
De gehele afspraak, inclusief het geven van de behandeling, duurt maximaal één uur.
Bijwerkingen
•
Bij een klein aantal patiënten (tien procent) kan een tijdelijke toename van de pijn optreden. Deze treedt binnen 72 uur na toediening op en gaat meestal binnen enkele dagen over. Eventueel kunt u hiervoor extra pijnstillers innemen.
2
•
• •
Er kan een vermindering van bepaalde bloedwaarden (beenmergfunctie) optreden. Dit betekent dat er een afname van de witte bloedcellen en de bloedplaatjes plaatsvindt. Het dieptepunt zal drie tot vijf weken na de behandeling worden bereikt en het herstelt zich in het algemeen binnen acht weken. Hiervoor zal uw bloed regelmatig worden gecontroleerd. De radioactieve vloeistof heeft geen bijwerkingen. Er is geen sprake van allergische reacties.
Na de behandeling
• • •
• • •
De behandeling wordt poliklinisch uitgevoerd; na de behandeling mag u dus naar huis. Het is belangrijk dat u tot minimaal zes uur na de behandeling extra blijft drinken. Als u gunstig reageert op de behandeling (zestig tot tachtig procent van de behandelde patiënten), kunt u in het algemeen binnen één week (meestal na twee tot vier weken) na de behandeling een begin van pijnverlichting merken. De pijnverlichting kan vier weken tot meer dan vier maanden aanhouden. Dit kan tot gevolg hebben dat na verloop van tijd het gebruik van pijnstillers kan worden verminderd of zelfs gestopt. Dit gaat in overleg met uw behandelend arts. Mogelijk kan een herhaling van de behandeling plaatsvinden. Hier moet minimaal een interval van acht weken tussen zitten, afhankelijk van het herstel van uw bloedwaarden (beenmergfunctie). Bij voorkeur dient er in de week na de behandeling geen ander onderzoek, behandeling of bloedafname plaats te vinden. Als dit noodzakelijk is, neemt u dan vooraf contact op met de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Na twee, drie, vier, vijf, zes, zeven en acht weken zal een bloedcontrole plaats moeten vinden om de eventuele afname van bloedcellen te controleren. U krijgt bloedformulieren mee, zodat u in uw regio kunt laten prikken.
3
Tijdelijke leefregels in verband met de behandeling
Hoewel de straling gering is, wordt u geadviseerd de volgende leefregels op te volgen. De leefregels worden vooraf met u besproken en toegelicht. Radioactieve straling neemt sterk af met het vergroten van de afstand. De leefregels gaan in, nadat u de behandeling heeft gekregen.
•
• •
•
•
Een (ongeboren) kind is gevoeliger voor straling dan een volwassene. Houdt u daarom één week minimaal twee meter afstand tot zwangere vrouwen en kinderen. Laat kinderen zoveel mogelijk door één van uw huisgenoten verzorgen. U moet zeker geen kinderen bij u in bed of op schoot nemen. Uw kinderen kort knuffelen of een zoen geven is na de eerste twee dagen geen probleem. Houdt u bij volwassenen twee dagen ruime afstand of verkort de tijd op korte afstand. Dit is met name belangrijk voor de mensen die dagelijks in uw buurt zijn. De radioactieve vloeistof die niet opgenomen wordt in de uitzaaiingen, verlaat het lichaam via de urine. U kunt op het toilet plassen. U moet zittend plassen (ook mannen) om besmetting van de toiletruimte te voorkomen. Spoel het toilet direct door en was daarna meteen uw handen. Handhaaft u deze hygiënemaatregel voor drie dagen. Als u binnen één week na de behandeling wordt opgenomen of er treden complicaties op, laat dan uw behandelend arts contact opnemen met de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Dit kan men doen door de afdeling Nucleaire Geneeskunde te bellen van maandag tot en met vrijdag van 8:15 uur tot 16:45 uur. Wanneer de afdeling is gesloten, kan contact worden opgenomen met de dienstdoende nucleair geneeskundige via de telefooncentrale van het ziekenhuis: 024 - 361 11 11. U kunt bij de douanecontrole en/of op vliegvelden worden gecontroleerd op de aanwezigheid van radioactieve stoffen. Omdat u een behandeling heeft ondergaan, zou het kunnen dat u voor lange duur (minimaal één jaar) positief wordt bevonden bij zo’n controle. Voor het krijgen van een douaneverklaring neemt u contact op met de afdeling Nucleaire Geneeskunde.
4
Begeleiding
Het is toegestaan om een (volwassen) begeleider mee te nemen tijdens uw afspraak. De begeleider mag tijdens de behandeling aanwezig zijn. U wordt gevraagd in verband met de straling geen kinderen en/of zwangere vrouwen als begeleiding mee te nemen.
Verhindering/afspraak verzetten
De radioactieve vloeistof wordt speciaal voor u vóór uw komst besteld en is naast kostbaar helaas maar kort houdbaar. Mocht het zijn dat u uw afspraak niet na kunt komen, informeert u de afdeling Nucleaire Geneeskunde dan minimaal één dag van tevoren. Er kan meteen een nieuwe afspraak met u worden gemaakt.
Voorbehoud
De informatie in deze folder is algemeen van aard. Dat wil zeggen dat het onder zoek is beschreven, zoals dit meestal zal verlopen. Dit kan aan uw situatie worden aangepast.
Tot slot
Heeft u na het lezen van deze folder (dringende) vragen, dan kunt u contact opnemen met de afdeling Nucleaire Geneeskunde middels: Telefoon: 024 - 361 45 10 (ma t/m vr tussen 8.15 - 16.15 uur) Mail:
[email protected] Als het geen dringende vragen zijn, kunt u uw vragen ook stellen tijdens uw afspraak aan de nucleair geneeskundige.
• •
Website
Wilt u meer informatie over de afdeling Nucleaire Geneeskunde? Kijk dan op www.radboudumc.nl/NG.
02-2015-7238
Adres Afdeling Nucleaire Geneeskunde Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10 6525 GA Nijmegen Volg route 757, zone D-1 Postadres Radboudumc 757 Nucleaire Geneeskunde Postbus 9101 6500 HB Nijmegen Contact 024 - 361 45 10
[email protected]
Radboud universitair medisch centrum
