Patiënteninformatie
Behandeling met de niersteenvergruizer (ESWL) Informatie over het verwijderen van nierstenen in de urinewegen door middel van de niersteenvergruizer
Inhoudsopgave Pagina Afspraak 4 Verhindering 5 Vooronderzoek 5 Voorbereiding 5 De dag van de behandeling 6 Wat neemt u mee naar het ziekenhuis? 6 De niersteenvergruizer 7 Duur van de ESWL behandeling 8 Na de behandeling 9 Opvang steengruis 9 Belangrijk! 10 Controle 10 Tot slot 10
3
Behandeling met de niersteenvergruizer (ESWL) Informatie over het verwijderen van nierstenen in de urinewegen door middel van de niersteenvergruizer. Tijdens eerder onderzoek is gebleken dat u één of meerdere steen/ stenen in de urinewegen (nier, urineleider of blaas) heeft. In uw geval is gekozen voor een behandeling met de niersteenvergruizer ofwel Extracorporele Shock Wave Lithotrypsie (ESWL). In Tergooi behandelen wij u voor nierstenen met één van de meest moderne en krachtige niersteenvergruizers van Nederland. Doordat wij met een Sedatie Praktijk Specialist (SPS) werken die gespecialiseerd is in sedatie tijdens de ingreep, verloopt de behandeling relatief comfortabel.
Afspraak Nadat in overleg met uw uroloog tot de voorgestelde behandeling is besloten, krijgt u papieren mee die u bij de Opnamebalie inlevert. Hier krijgt u ook de datum voor de behandeling te horen. Van de afdeling Opname gaat u door naar de Sedatie Praktijk Specialist. Deze specialistische anesthesiemedewerker zorgt ervoor dat de behandeling zo pijnloos mogelijk verloopt en zal u begeleiden tijdens de behandeling. Hij/zij zal een korte vragenlijst met u doornemen. Belangrijk is dat u eventuele medicatie en eerdere operatieve behandelingen en aandoeningen met hem/haar bespreekt. Dit betreft vooral het gebruik van medicijnen als Acenocoumarol en eventuele medicijnen die u gebruikt voor suikerziekte. Neem als het kan een recente uitdraai van uw medicijnen mee. Deze kunt u aanvragen bij uw apotheek.
4
Verhindering Wilt u bij eventuele verhindering voor de ESWL-afspraak ons dit ruim van te voren laten weten? U kunt daarvoor bellen met de afdeling Opname, T 088 753 15 20, kies 2.
Vooronderzoek Indien er bij u nog geen röntgenfoto’s zijn gemaakt of echografie is gedaan, dan kan het zijn dat de uroloog dit nog met u afspreekt. Dit geldt ook voor bloedonderzoek en urine. Als u bent ingeschreven voor de behandeling en alle vooronderzoeken zijn uitgevoerd, wordt de behandeling met de niersteenvergruizer ingepland. Er kan een wachttijd zijn. Tijdens deze wachttijd vragen we u de polikliniek Urologie zo spoedig mogelijk te bellen als: • u op de geplande dag verhinderd bent; • uw gezondheidstoestand tijdens de wachtperiode verandert; • u opgenomen wordt in een ander ziekenhuis; • u in de tussenliggende tijd een steen uitplast; • het blijkt dat u zwanger bent. De polikliniek Urologie is te bereiken op T 088 753 13 80. Denkt u eraan om de urinekweek tien dagen voor de opname in te leveren?
Voorbereiding Welke voorbereidingen treft u thuis? • Regel van tevoren uw vervoer terug naar huis. U mag beslist niet zelf terugrijden en ook niet alleen met het openbaar vervoer reizen. U krijgt namelijk pijnstillende en rustgevende medicijnen toegediend. • Er moet iemand bij u in huis zijn als u weer thuis bent na de behandeling, zodat u de eerste avond en nacht niet alleen bent. Het is mogelijk dat u pijnklachten krijgt van passerende stukjes steen. Iemand moet u dan kunnen bijstaan, bijvoorbeeld wanneer u eventueel weer naar het ziekenhuis moet. 5
Bij de Sedatie Praktijk Specialist ontvangt u informatie over de noodzakelijke voorbereidingen die we u vragen te treffen. Als u medicijnen gebruikt die de bloedstolling vertragen, stopt u hier vóór de ESWL mee. Ascal, Aspirine, Plavix, Persantin, Marcoumar stopt u vijf dagen voor de ingreep. Sintrom/Acenocoumarol stop u drie dagen voor de niersteenverguizing. Als u twijfelt of u bepaalde medicijnen wel of niet mag innemen, overlegt u dit dan met de SPS tijdens het gesprek of neemt u zonodig op een later tijdstip contact op met de Sedatie Praktijk Specialist. Meer informatie staat in de folder van de Sedatie Praktijk Specialist. Vergeet niet een ponsplaatje mee te nemen waarop de juiste gegevens staan vermeld.
De dag van de behandeling U wordt op de dag van de behandeling ‘nuchter’ in het ziekenhuis verwacht. Nuchter wil zeggen dat u vanaf de avond tevoren na 24:00 uur niets meer mag eten. Ook mag u niet roken. Tot drie uur voor de behandeling mag u wel heldere vloeistoffen zonder koolzuur en suiker gebruiken. Koffie is niet toegestaan! Uitzondering hierop is als u na 13:00 uur wordt opgenomen. Dan mag u een licht ontbijt nuttigen. Dit betekent een kopje thee zonder suiker en een beschuitje met jam. U mag ABSOLUUT geen melkproducten nuttigen. • Als u tabletten gebruikt in verband met uw suikerziekte, mag u die op de dag van behandeling niet innemen. Neem de tabletten wel mee naar het ziekenhuis. Na de behandeling mag u ze weer innemen. • Als u medicijnen gebruikt voor hartklachten, hoge bloeddruk en/of maagklachten, moet u deze op de ochtend van de behandeling om 07:00 uur wel innemen met een klein slokje water.
Wat neemt u mee naar het ziekenhuis? • Uw oproepbrief. • Uw verzekeringspapieren en legitimatie (omdat de mogelijkheid bestaat dat u voor een langere periode opgenomen wordt). 6
• De medicijnen die u regelmatig gebruikt. • Eventueel iets om te lezen. • Eventueel een CD met uw favoriete muziek (afspeelapparatuur is aanwezig). U meldt zich in Tergooi locatie Blaricum bij de balie die met u is afgesproken. Daar wordt u opgehaald door een verpleegkundige. U krijgt een operatiejasje aan. Zodra u aan de beurt bent, wordt u op een bed naar de niersteen vergruizerkamer gebracht. Deze kamer bevindt zich op de operatieafdeling. U krijgt een infuus en de Sedatie Praktijk Specialist komt met u kennismaken. Ook de arts-assistent Urologie zult u daar ontmoeten. Afhankelijk van de plaats en de grootte van de steen is in sommige gevallen tevoren een buisje (splint) in de urineleider geplaatst, of via de rug in de nier. Hierdoor vorkomen we dat de afvloed van de urine, door gruis na de ESWL behandeling, wordt belemmerd. Als dit bij u noodzakelijk is, dan hoort u dit tijdig vóór de ingreep.
De niersteenvergruizer De niersteenvergruizer vergruist uw steen door middel van krachtige schokgolven. In het tafelblad is een ronde opening uitgespaard voor een waterballon. Op de bodem van deze ballon bevindt zich een schokgolfgenerator. De ballon wordt met gel erop tegen uw huid geplaatst. De drukgenerator maakt een drukgolf die zich concentreert op de steen. Om de steen goed te kunnen zien en de golven goed te kunnen richten, maken we gebruik van röntgendoorlichting of echogeleide. Als de steen moeilijk te vinden is via röntgendoorlichting, kan de arts een röntgencontrastvloeistof inbrengen om de steen beter in beeld te brengen. Bent u overgevoelig voor röntgencontrastvloeistof, meldt u dit dan tevoren aan de behandelend arts.
7
Afhankelijk van de plaats van de steen kan de behandeling vragen we u op de rug, zij of buik te gaan liggen. Tijdens het richten van de golven en de behandeling vragen we u zo stil mogelijk te blijven liggen. De positie van de steen kan anders veranderen en wordt niet goed meer vergruisd.
Het uiteenvallen van de steen in brokjes of zeer fijn gruis vindt vaak al tijdens de behandeling plaats. Maar dit kan ook in de weken daarna gebeuren. Tijdens de gehele behandeling krijgt u een sterke pijnstiller en een rustgevend middel toegediend. Als er iets is, steekt u dan voorzichtig uw hand omhoog. Wij komen dan naar u toe. Door de medicatie voelen de meeste patiënten betrekkelijk weinig pijn. Als u toch pijn voelt, meldt u dit dan. U kunt dan via het infuus extra medicijnen tegen de pijn krijgen. Soms wordt ook een antibioticum toegediend.
Duur van de ESWL behandeling De behandeling met de niersteenvergruizer zelf duurt een half uur tot één uur. De totale duur van het verblijf in het ziekenhuis is ongeveer een halve dag.
8
Na de behandeling • U blijft u nog enige tijd op de afdeling om uit te slapen. Daarbij controleren we uw bloeddruk, pijnscore en temperatuur. Ook wordt de urine nagekeken op mogelijk steenmateriaal en bloed. Zo nodig wordt een uroloog op de afdeling geroepen. • U mag pas naar huis als alle controles goed zijn. Dit houdt in dat u gegeten, gedronken en geplast heeft, en niet misselijk of duizelig bent. De arts-assistent of Sedatie Praktijk Specialist komt bij u langs en moet uw ontslag goedkeuren. • Voordat u de afdeling verlaat, heeft u nog een ontslaggesprek met de verpleegkundige. U krijgt medicijnen en schriftelijke instructies mee. Uw begeleider haalt u hierna op van de afdeling. U mag de eerste avond en nacht niet alleen thuis zijn. • U mag, zoals eerder aangegeven, niet zelf naar huis rijden in verband met de sterke pijnstillers die u gehad heeft. • U krijgt u een recept mee voor pijnstillende middelen. Indien u een recept voor antibiotica heeft gekregen moet u de antibioticakuur afmaken. • Er kan bloed in de urine zitten, dit is normaal. Soms ziet u al kleine brokjes steen. Meestal neemt dit binnen 24 uur duidelijk af. Elke plas moet er minder roodgekleurd uitzien, maar soms kan het langer duren. Wij raden u aan de eerste dagen na de behandeling veel te drinken, twee tot drie liter per dag. Indien u koliekpijn heeft, kunt u beter minder drinken totdat de pijn weg is en pijnstillers innemen. • De volgende dag bellen wij u om te vragen hoe het met u gaat.
Opvang steengruis Direct na de ESWL behandeling begint u met het zeven van de urine. U kunt hiervoor een nylon theezeefje of een leeg koffiefilter gebruiken. Als u steengruis uitplast, moet u dit bewaren voor steenanalyse. Dit is nodig om de oorzaak van de steenvorming vast te stellen en herhaling te voorkomen.
9
Belangrijk! Neemt u contact op met de polikliniek Urologie wanneer: • er fors bloedverlies optreedt dat langer dan 24 uur aanhoudt; • de pijn, ondanks het gebruik van pijnstillers, blijft aanhouden; • U meer dan 38,5 ˚C koorts heeft. Na 17:00 uur neemt u contact op met de huisartsenpost, T 0900 9359. De dienstdoende huisarts kan dan met de dienstdoende uroloog overleggen.
Controle Twee tot drie weken na ontslag heeft u een poliklinische controleafspraak bij de uroloog. U krijgt op dezelfde dag ook een afspraak bij de afdeling Radiologie voor een echografie van de nieren met een röntgenfoto. Dit is nodig om na te gaan of de behandeling effect heeft gehad. De aanvraag voor de foto en afspraken krijgt u mee bij ontslag van de afdeling. Tijdens de controle krijgt u van de uroloog de uitslag van het röntgenonderzoek te horen. Het resultaat van een ESWL behandeling kan soms pas na enige weken vastgesteld worden. Soms is een tweede of derde behandeling nodig.
Tot slot Heeft u nog vragen over de behandeling met de ESWL, of over de informatie in deze folder, dan kunt u op werkdagen tussen 08:00 – 17:00 uur bellen met de polkliniek Urologie, T 088 753 13 80.
© Tergooi 000541470 05062015
10
11
T 088 753 1 753 www.tergooi.nl Locatie Blaricum Rijksstraatweg 1 1261 AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg 212 1213 XZ Hilversum Locatie Weesp C.J. van Houtenlaan 1b 1381 CN Weesp
