Begraafplaats Ter Navolging in Tiel

Begraafplaats Ter Navolging in Tiel

Activeringsplan 2015 - 2025 (1e fase) Behoud door Ontwikkeling

Inhoudsopgave

1. Inleiding....................................................................................................................................................3 1.1 Aanleiding............................................................................................................................................3 1.2 Crematorium in Tiel .............................................................................................................................3 1.3 Fasering activering Ter Navolging ......................................................................................................3 1.4 Leeswijzer............................................................................................................................................3 2. Historie en bijzonderheden ....................................................................................................................4 2.1 Oprichting 1785 ...................................................................................................................................4 2.2 Uitbreiding 1857 door K.G. Zocher .....................................................................................................4 2.3 Overname door de gemeente Tiel in 1965 - Rijksmonument sinds 1971...........................................4 2.4 Bijzonderheden ...................................................................................................................................5 2.5 Toekomstvisie......................................................................................................................................6 3. Asverstrooiveld in het zuidelijk deel .....................................................................................................6 3.1 Prachtige locatie voor een asverstrooiveld .........................................................................................6 3.2 Algemeen gedenkmonument op het strooiveld...................................................................................7 3.3 Versterken van de groene ambiance ..................................................................................................7 3.4 Aantal asverstrooiingen.......................................................................................................................8 3.5 Procedure bij een asverstrooiing.........................................................................................................8 4. Nieuwe (urnen)graven en grafkelders in het noordelijk deel..............................................................9 4.1 Nieuwe graflocaties .............................................................................................................................9 4.2 Reserveren van een nieuwe graflocatie..............................................................................................9 4.3 Praktische zaken ...............................................................................................................................10 4.3.1 Het aantreffen van stoffelijk overschot .......................................................................................10 4.3.2 Een hoge grondwaterstand ........................................................................................................10 5. Plaatsen van gedenktekens of grafkelders ........................................................................................11 5.1 Voorschriften voor (nieuwe) grafbedekkingen...................................................................................11 5.2 Vergunning voor een kelder of gedenkteken op het graf ..................................................................11 6. Tarieven en financiële reserve voor restauratie ................................................................................12 6.1 Tarieven.............................................................................................................................................12 6.2 Financiële reserve voor restauratie...................................................................................................13 BIJLAGEN: .................................................................................................................................................14

Begraafplaats Ter Navolging in Tiel:

e Activeringsplan 2015-2025 (1 fase)

2

1. Inleiding 1.1 Aanleiding De raad heeft op 17 november 2010 met vaststelling van de 'Ontwikkel- en beheervisie begraafplaatsen gemeente Tiel 2012-2020' en de 'PIOBB* begraafplaats Ter Navolging 2010-2020' (*Plan voor Instandhouding en Ontwikkeling van de Beschermde Begraafplaats), opdracht gegeven om begraafplaats Ter

Navolging opnieuw te activeren. Conform de vastgestelde visie is het opnieuw in gebruik nemen van de begraafplaats ondergeschikt aan het hoofddoel: het behoud van dit historische erfgoed. Sinds 1970 worden er geen nieuwe graven meer uitgegeven op Ter Navolging. Er hebben na die tijd nog wel incidenteel bijzettingen plaats gehad. Bij heractiveren wordt de begraafplaats na ruim 40 jaar weer open gesteld voor de uitgifte van nieuwe (urnen)graven, grafkelders en het verstrooien van as. Het is nu bijna 230 jaar geleden dat de eerste begrafenis plaats had op Ter Navolging (1786).

1.2 Crematorium in Tiel In 2014 is gestart met de bouw van een crematorium op bedrijvenpark Medel (door DELA). Bij het crematorium komen geen strooivelden of blijvende asbestemmingen. Dit biedt kansen voor de gemeentelijke begraafplaatsen. Om tijdig op deze ontwikkeling in te spelen moet gezorgd worden voor voldoende ruimte op de begraafplaatsen om as te verstrooien en asbussen bij te zetten. De huidige strooiveldjes op begraafplaats Papesteeg zijn te klein voor het aantal verstrooiingen dat verwacht wordt. Begraafplaats Ter Navolging is met name geschikt voor het verstrooien van as, omdat hier al een groot grasveld aanwezig is in een prachtig groene omgeving (tot maximaal 27 verstrooiingen per jaar). Deze ruimte is niet aanwezig op de andere begraafplaatsen. Met de bestemming als strooiveld blijft de parkachtige inrichting in stand. Op deze wijze krijgt ook het zuidelijk deel van Ter Navolging een nieuwe functie.

1.3 Fasering activering Ter Navolging In de aangehaalde visie wordt voorgesteld om naast nieuwe graven ook bestaande graven opnieuw uit te geven met behoud van het historische grafmonument. Naar verwachting zal hier weinig vraag naar zijn. Om deze reden wordt een fasering aangehouden. Op het noordelijk deel van Ter Navolging worden in fase 1 nieuwe (urnen)graven uitgegeven op locaties waar naar verwachting nog niet eerder is begraven. Het zuidelijk deel wordt in fase 1 ingericht als asverstrooiveld. Fase 1 loopt van circa 2015 tot 2025. In latere fasen wordt bij voldoende belangstelling ook bestaande graven opnieuw uitgegeven met behoud van het historische gedenkteken. Ook kan een urnenmuur of urnenzuil worden geplaatst als daar vraag naar is, maar omdat de belangstelling in de toekomst nog onzeker is handelt dit activeringplan alleen over de eerste fase.

1.4 Leeswijzer Hoofdstuk 2 geeft een beeld van de voorgeschiedenis en bijzonderheden van begraafplaats Ter Navolging. Hoofdstuk 3 geeft een uitwerking weer van de toekomstvisie met betrekking tot het zuidelijke deel van de begraafplaats. In hoofdstuk 4 wordt de uitgifte van nieuwe (urnen)graven en grafkelders op het noordelijke deel uitgewerkt. Hoofstuk 5 handelt over het plaatsen of wijzigen van (nieuwe) gedenktekens. Tot slot geeft hoofdstuk 6 de tarieven weer en wordt uitgelegd in welke mate de tarieven ingezet worden voor de restauratie van historische grafmonumenten.



3

2. Historie en bijzonderheden Dit hoofdstuk geeft een beknopte weergave van de historie en de bijzonderheden van begraafplaats Ter Navolging. In de vastgestelde 'PIOBB* begraafplaats Ter Navolging 2010-2020' (*Plan voor Instandhouding en Ontwikkeling van de Beschermde Begraafplaats) is dit uitvoeriger beschreven.

2.1 Oprichting 1785 In de 18e eeuw kwam, in verband met ruimte en hygiëne, steeds meer verzet tegen het begraven in kerkgebouwen en steden. In 1778 werd de eerste begraafplaats buiten de toenmalige bebouwde kom aangelegd, Ter Navolging in Scheveningen. Daarna kwamen meer begraafplaatsen, Ter Navolging geheten, in Tiel, Diemen, Hilversum en Katwijk. In 1785 werd door het Zeeuwsche Genootschap te Vlissingen een prijsvraag uitgeschreven, met de vraag wat de beste middelen zijn om begraven in steden en kerken tegen te gaan. Johannes Diderick van Leeuwen uit Tiel won de prijsvraag. Om een goed voorbeeld te geven in zijn eigen woonplaats richtte J.D. van Leeuwen en Arend Hendrik van Eck in september 1785 het Begraafplaatsgenootschap Ter Navolging op. Met als doel een buitenbegraafplaats aan te leggen en daarmee het begraven buiten steden en kerken te bevorderen. In 1786 werd toestemming gegeven om een buitenbegraafplaats te mogen aanleggen. Met giften werd grond aangekocht buiten de Burense Poort. In 1786 vond de eerste begrafenis plaats (circa 230 jaar geleden).

2.2 Uitbreiding 1857 door K.G. Zocher In 1857 wordt land aangekocht om de begraafplaats uit te breiden. Een ontwerp voor de beplanting is van de hand van tuinarchitect K.G. Zocher* uit Utrecht. De begraafplaats wordt opgehoogd, nieuwe bomen en struiken worden toegevoegd en de ingang wordt verplaatst van de Stationsweg naar de Lingedijk. De werkzaamheden worden voltooid in maart 1859. * K.G. Zocher heeft onder meer het Kalverbos aan de Sint Walburg in Tiel, Stadwalplantsoen in Purmerend en de Vest in Hoorn ontworpen. K.G. Zocher is de broer van de bekende tuin- en landschapsarchitect J.D. Zocher.

2.3 Overname door de gemeente Tiel in 1965 - Rijksmonument sinds 1971 Op 29 januari 1965 neemt de gemeente Tiel de begraafplaatsen Ter Navolging en de Papesteeg over van de Hervormde Gemeente Tiel. Het deel ten zuiden van het hoofdpad (de algemene graven) wordt per 1 januari 1970 door het college van burgemeester en wethouders gesloten verklaard. Sindsdien is het verboden om van dit deel voor begravingen gebruik te maken. Op het deel ten noorden van het hoofdpad (het deel met de grafmonumenten) mogen sinds 1 januari 1970 geen nieuwe graven meer uitgegeven worden. Er hebben daarna nog wel bijzettingen plaatsgevonden. De meest actuele bijzettingen vonden plaats in 2012 en in 2014. Begraafplaats Ter Navolging is op 1 december 1971 in zijn geheel aangewezen tot Rijksmonument. Dit betekent dat alles op de begraafplaats beschermd is. Voor een wijziging is een omgevingsvergunning nodig. In de tweede helft van de jaren ’90 werden het groen, het smeedijzeren hekwerk en de toegangspoort gerenoveerd en werd de haag aangeplant. In 2009 is gestart met het herstel van grafmonumenten: de eerste vier grafkelders zijn eind 2009



4

gerestaureerd voor een bedrag van circa € 95.000,-. In 2011 werd voor € 25.000,- veertig gedenktekens op Ter Navolging hersteld. De kosten werden gesponsord vanuit een opgeheven stichting. De Stichting tot behoud van historische begraafplaatsen in Tiel e.o. heeft deze sponsering geregeld. In 2012 is de muur aan de noordkant aangepast, omdat grote bomen de muur dreigde om te duwen. Dit gevaar is nu verholpen. Met kleine aanpassingen aan de muur konden de bomen behouden blijven.

2.4 Bijzonderheden De uitbreiding van 1858 is ontworpen door K.G. Zocher. Het is onduidelijk wat, in de huidige situatie, van zijn hand is. In de bijlagen is een uitgebreide analyse opgenomen van dit ontwerp.

Ontwerptekening van K.G. Zocher van omstreeks 1858

De entree van de begraafplaats bestaat uit een fraaie poort met de tekst “De menschenliefde door ’t gezond verstand verlicht. Heeft deez begraafplaats tot een voorbeeld hier gesticht” verwijzend naar de ontstaansgeschiedenis van de begraafplaats. De tekst boven de poort verwijst naar de periode van Verlichting (in Nederland circa 1670 – 1795), de periode waarin de begraafplaats is ‘gesticht’. Op de pijlers van het toegangshek zijn vazen geplaatst, het zijn Romeinse urnen. In de 18e eeuw stonden de urnen symbool voor de dood. De begraafplaats wordt omsloten door een fraai smeedijzeren hekwerk en een bakstenen muur aan de noordkant. De begraafplaats kenmerkt zich door een duidelijke tweedeling: 1. Het zuidelijke deel (langs de Stationsweg) heeft een parkachtige uitstraling, bestaat uit een grasveld met een enkel grafmonument, heestervakken en solitaire bomen. Het veld is een grafveld met algemene graven. De grafmonumenten van de algemene graven zijn, op een enkele na, niet meer aanwezig, maar de overblijfselen in de bodem nog wel. Er is in drie lagen boven elkaar begraven. 2. Het noordelijke deel bestaat uit een grafveld met voornamelijk familiegraven. Daarnaast wordt het karakter bepaald door de solitaire bomen. Er is een variatie aan grote en kleine familiegraven, waaronder enkele grote grafkelders. De meeste symbolen op de aanwezige grafmonumenten zijn takken. Enkele voorbeelden van grafsymboliek op Ter Navolging aanwezig: – Tak van de palmboom – teken van overwinning op de dood / vrede of zegeteken – Tak van een klimop – eeuwigheidswaarde – Geknakte tulp of roos – een te vroeg beëindigd leven – Anker – teken van hoop



5

2.5 Toekomstvisie Begraafplaats Ter Navolging wordt gekenmerkt door het oude, monumentale karakter en is door de ontstaansgeschiedenis bijzonder. Door de groei van de gemeente Tiel is de begraafplaats een groene oase midden in de stad. De begraafplaats is vanwege dit karakter en haar ontstaansgeschiedenis tot Rijksmonument verklaard. Bij instandhouding van de begraafplaats is behoud van het karakter belangrijk. De begraafplaats kent twee karakteristieke delen. Het karakter kan worden versterkt door: 1. Het zuidelijke deel parkachtiger te maken en in te richten als asverstrooiveld 2. In het noordelijke deel begraven weer mogelijk te maken binnen het bestaande karakter Zie voor een volledige weergave van de toekomstvisie de 'PIOBB* begraafplaats Ter Navolging 20102020' (*Plan voor Instandhouding en Ontwikkeling van de Beschermde Begraafplaats). Het volgende hoofdstuk geeft een praktische uitwerking weer van het eerste doel (asverstrooiveld op het zuidelijke deel) en in hoofdstuk 4 volgt de uitwerking van het tweede doel (opnieuw begraven in het noordelijke deel).

3. Asverstrooiveld in het zuidelijk deel Conform de vastgestelde toekomstvisie wordt het zuidelijk gedeelte van begraafplaats Ter Navolging ingericht als asverstrooiveld. Dit gedeelte is per 1 januari 1970 gesloten verklaard. Als de eerste verstrooiing plaats heeft is dit gedeelte weer officieel heropend.

3.1 Prachtige locatie voor een asverstrooiveld Het zuidelijk deel van Ter Navolging kenmerkt zich door de parkachtige uitstraling. Een groot grasveld met grote bomen, aan de buitenzijde omzoomd door veelal wintergroene beplanting en afgeschermd van de openbare weg met een fraai, gietijzeren hekwerk. In het voorjaar komt het grasveld letterlijk tot bloei. In het veld zijn in 2012 duizenden voorjaarsbollen geplant die van april tot juni voor een kleurrijk geheel zorgt. Een eerbetoon aan de vele overledenen die in dit veld begraven liggen, maar ook aan hen die in de toekomst op dit veld uitgestrooid worden. In het zuidelijk deel is in het verleden drie-diep begraven in algemene graven, alle aan elkaar grenzend, zonder tussenpaden. Er liggen honderden Tielenaren begraven. Op enkele graven staat nog een klein gedenteken. De meeste gedenktekens zijn echter in het verleden verwijderd. Omdat het algemene graven betreft is er geen sprake van grafrechten. Vanwege de parkachtige inrichting is dit deel van de begraafplaats geschikt als verstrooiingsplaats. De bomen en de bloembollen dragen in belangrijke mate bij aan een hoge belevingswaarde. Door dit gedeelte te bestemmen als asverstrooiveld blijven de overledenen in rust (respectvol en archeologisch verantwoord). De bestemming als asverstrooiveld vraagt om aanpassingen in de inrichting van dit gedeelte. Het gevoel van privacy wordt versterkt door de rand beplanting op sommige delen te voorzien van hogere beplanting. Ter nagedachtenis aan de overledenen die verstrooid worden komt er een algemeen gedenkmonument. Dit monument biedt de mogelijkheid om overledenen te gedenken door hun naam aan het monument te verbinden.



6

3.2 Algemeen gedenkmonument op het strooiveld Glooiend over het strooiveld wordt een algemeen gedenkmonument geplaatst. Voor nabestaanden van overledenen die uitgestrooid worden biedt het monument een bijzondere gelegenheid. Zij kunnen de naam van de overledene aanbrengen op het monument. Op deze wijze blijft de naam in herinnering op deze plek. Voor het ontwerp van het gedenkmonument zijn diverse kunstenaars gevraagd. De gemeente heeft vijf inzendingen ontvangen. In totaal zijn de inzendingen door 17 personen beoordeeld, waaronder 10 bestuursleden van de Stichting tot instandhouding van historische begraafplaatsen in Tiel en omgeving. Het winnende schetsontwerp, ingezonden door Michiel van Luijn, is als bijlage toegevoegd. Dit ontwerp werd door een ruime meerderheid gekozen en behaalde een hoge score (rapportcijfer 8,4). Het gedenkmonument draagt de naam 'Nomina in Via' (Namenpad). Het schetsontwerp en een toelichting treft u aan in de bijlage. De materiaalkeuze is duurzaam en past in het historische karakter. Doordat het monument vrij laag is, domineert het niet. Het orginele ontwerp is bovendien ook heel praktisch. Per overledene kan een natuursteenpaal uitgenomen, gegraveerd en weer terug geplaatst worden. Het aantal gedenkplaatsen (palen van natuursteen) is in de toekomst eenvoudig uit te breiden. Op advies van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Monumenten Commissie Tiel wordt het schetsontwerp van de heer Van Luijn aangepast. De voorgestelde bankjes worden niet gerealiseerd en de vorm van het monument wijzigt, zodat het beter past in het historische ontwerp van K.G. Zocher. De nieuwe vorm van een vloeiende lijn markeert een wandelpad, dat in zijn ontwerptekening van omstreeks 1858 duidelijk zichtbaar is (in de huidige situatie niet meer). Om de kosten te drukken wordt het monument in fasen aangebracht, waarbij al wel de contouren van het wandelpad zichtbaar zijn.

3.3 Versterken van de groene ambiance Om het gevoel van privacy te versterken wordt het plantvak rond het strooiveld gerenoveerd, zodat het veld meer omsloten wordt en de nodige intimiteit biedt. Aan de andere kant moet de begraafplaats niet geheel afgesloten raken van de buitenwereld. Juist de beleving van de eeuwenoude begraafplaats vanaf de Stationsstraat en de Lingedijk moet behouden blijven. Daarom blijven er doorkijkjes over lage plantvakken bestaan. In het nieuwe beplantingsplan is gekozen voor een gesloten heesterbegroeiing van ongeveer 50-120 centimeter hoog met daarboven een boomlaag van kleine bomen. Tussen de heesters en de bomen blijft ruimte over, waardoor er sprake is van een transparante groene wand. Op enkele plaatsen wordt de bomenlaag onderbroken om de doorkijkjes te accentueren. Daarnaast worden er veel bloeiende heesters en bomen toegevoegd aan het sortiment. Het is niet duidelijk welke beplantingssoorten K.G. Zocher heeft toegepast op begraafplaats Ter Navolging. Wel is algemeen bekend dat de Zocher's een zeer groot sortiment gebruikten. Ook weten we dat ze veel gebruik maakten van bloemrijke heesters, die onder andere de romantische sfeer van de Engelse Landschapsstijl versterken. De bloemrijke heesters worden in de huidige situatie gemist op de begraafplaats. In de jaren negentig is een zeer sober assortiment ingeplant, wat bovendien niet altijd goed is aangeslagen. In het nieuwe beplantingsplan wordt het bestaande sortiment verrijkt met de volgende soorten: hortensia (Hydrangea), roos (Rosa), spierstruik (Spiraea), kardinaalsmuts (Euonymus), rode treurbeuk (Fagus), Judasboom (Cercis), sierkers (Punus), beverboom (Magnolia), bijenboom (Tetradium), blazenboom (Koelreuteria), honingboom (Sophora), Parrotia en zuilvormige coniferen (Calocedrus). Het zijn soorten die Zocher ook toepaste in zijn ontwerpen. De bloemrijke soorten zorgen voor een opleving en



7

opwaardering van de begraafplaats. Daarnaast vergroot het de seizoensbeleving. Het beplantingsplan treft u aan in de bijlage.

3.4 Aantal asverstrooiingen Het zuidelijk deel van Ter Navolging heeft een omvang van circa 0,3 hectare (3000 m2). Confom wettelijke richtlijnen is de milieubelasting en bodemverontreiniging nihil als het aantal verstrooiingen minder is dan 90 per hectare. Dit betekent voor Ter Navolging dat er 27 verstrooiingen per jaar mogen plaats vinden om onder deze norm te blijven. Als het er meer zijn valt het strooiveld in een andere categorie, waarbij onder andere een vergunning en bodemonderzoek nodig zijn. Naar verwachting zal het aantal verstrooiingen op Ter Navolging tot 2020 niet hoger uitkomen dan circa 15 per jaar. Nu zijn dit er gemiddeld 3 per jaar op begraafplaats Papesteeg. Als het aantal verstrooiingen op Ter Navolging in de toekomst hoger ligt dan 27 per jaar is een nieuwe afweging noodzakelijk.

3.5 Procedure bij een asverstrooiing Voor een asvertrooiing op begraafplaats Ter Navolging neemt u contact op met de gemeente. In overleg met de beheerder van de begraafplaats wordt het gewenste tijdstip van asverstrooiing vastgelegd. Vervolgens vult u het begrafenis- of verstrooiingsrecht aanvraagformulier in en stuurt deze op naar de gemeente (zie www.tiel.nl onder het product 'overlijden en begraven/cremeren'). Op het afgesproken tijdstip van de asverstrooiing, wacht een voorloper de familie in gepaste kleding op aan het begin van de begraafplaats. De voorloper wordt ingehuurd en betaald door de gemeente. Vervolgens begeleidt hij/ zij de familie naar het strooiveld en zal hij/ zij instructies geven bij het verstrooiien als de familie dit wenst. Aan het verstrooiien zijn leges verbonden (zie hoofdstuk 6). De gemeente stuurt na de asverstrooiing de rekening aan de nabestaande die ingevuld staat op het formulier. Een asverstrooiing kan goed zonder tussenkomst van een uitvaartondernemer geregeld worden. De nabestaande is echter vrij om een uitvaartondernemer in de hand te nemen om de asverstrooiing met de gemeente te regelen. Ook kan de uitvaartondernemer zorgen voor een ceremonie tijdens de verstrooiing. Na de asverstrooiing kan gekozen worden voor een blijvende gedenkplek op begraafplaats Ter Navolging. De naam van de overledene wordt dan gegraveerd in het daar aanwezige gedenkmonument (zie paragraaf 3.2). Conform de Verordening op het beheer en gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen in de gemeente Tiel 2010 wordt dit een particuliere gedenkplaats genoemd. De particuliere gedenkplaats, de paal van natuursteen, wordt gehuurd voor een periode van 5 jaar. Daarna is deze termijn telkens met 5 jaar te verlengen. Aan de huur van de gedenkplek zijn leges verbonden (zie hoofdstuk 6). Voor het uitnemen van de natuursteen paal, het graveren en weer terugplaatsen van de paal heeft de gemeente afspraken gemaakt met de firma Van Luijn Natuursteen B.V. (ontwerper van het monument). Dit bedrijf kan de genoemde werkzaamheden tegen een scherp tarief uitvoeren. Nadat u de particuliere gedenkplaats heeft vastgelegd bij de gemeente, kunt u zelf afspraken maken met een steenhouwer over de gewenste tekst op de paal en het tijdstip van plaatsing.



8

4. Nieuwe (urnen)graven en grafkelders in het noordelijk deel Conform de vastgestelde toekomstvisie voor begraafplaats Ter Navolging wordt begraven in nieuwe graven op het noordelijke deel van de begraafplaats weer mogelijk. Dit hoofdstuk geeft aan waar en hoe dit kan. Ook komen een aantal praktische zaken aan de orde.

4.1 Nieuwe graflocaties Na 45 jaar (sinds 1970) wordt het weer mogelijk om een nieuw graf te huren op begraafplaats Ter Navolging. In het noordelijke deel van de begraafplaats is er tussen de bestaande familiegraven ruimte voor nieuwe particuliere aardgraven, grafkelders en urnengraven. Het aantal graflocaties is echter beperkt. Het betreft de volgende grafsoorten: 

19 particuliere graven (termijn van 20 jaar, gedenkteken max. 2,00 x 1,00 meter);



3 enkele particuliere grafkelders (termijn van 40 jaar, gedenkteken max. 2,60 x 1,10 meter);



2 dubbele particuliere grafkelders (termijn van 40 jaar, gedenkteken max. 2,60 x 2,30 meter);



20 particuliere urnengraven (termijn van 20 jaar, gedenkteken max. 0,55 x 0,55 meter).

De nieuwe graflocaties zijn vastgelegd op de plattegrond van de begraafplaats. Deze plattegrond, ook wel het uitgifteplan genoemd, is als bijlage toegevoegd. In 2012 zijn alle bestaande gedenktekens op begraafplaats Ter Navolging met GPS ingemeten, zodat de plattegrond in overeenstemming is met de werkelijkheid. Vervolgens is de huidige situatie nauwkeurig vergeleken met een oude plattegrond van omstreeks 1950. De met de hand getekende plattegrond is aanwezig in het Regionaal Archief en is recent gerestaureerd. Aan de hand van deze plattegrond zijn alle graven die in het verleden zijn uitgegeven (voor zover bekend), in kaart gebracht. Hieruit bleek dat op een flink aantal bestaande graven geen gedenkteken aanwezig is. Uit oude stukken bleek dat in het verleden ook op het noordelijke deel gedenktekens zijn geruimd. Er is niets bekend over het ruimen van overledenen. Naar verwachting is het stoffelijk overschot nog in de graven aanwezig. De locaties voor nieuwe grafuitgiften zijn op plekken gesitueerd waar, volgens de gereconstrueerde plattegrond, niet eerder is begraven. Daarnaast is gekeken naar voldoende bovengrondse ruimte. De nieuwe graflocaties liggen op voldoende afstand van bestaande gedenktekens. Ook de ondergrondse ruimte is belangrijk. In het wortelpakket van de monumentale bomen worden geen nieuwe aardgraven uitgegeven. Dit kan de bomen teveel beschadigen. Urnengraven is daar wel mogelijk. Tot slot moet de locatie goed bereikbaar zijn voor een grafdelfmachine. Het graven gebeurt niet meer zoals vroeger met de hand, maar wordt machinaal uitgevoerd. Grafdelfmachines zijn zo ontwikkeld dat ze op een beperkte ruimte hun werk kunnen doen.

4.2 Reserveren van een nieuwe graflocatie Het reserveren van een graflocatie wordt aanbevolen. Het aantal locaties is immers beperkt. Voor het reserveren van een locatie neemt u contact op met de gemeente. Er wordt een afspraak gemaakt op de begraafplaats. De beschikbare locaties worden getoond, waaruit u een keuze kunt maken. De locatie wordt vervolgens vastgelegd in de grafadministratie. Vanaf dat moment is het graf gereserveerd. Dit betekent dat u geregistreerd wordt als rechthebbende. Hij/ zij heeft vanaf dat moment zeggenschap over wie er in het graf begraven wordt. De rechthebbende ontvangt hiervan een grafakte waarin de rechten en plichten staan beschreven. Zoals op alle begraafplaatsen is ook op Ter Navolging de Verordening op het Begraafplaats Ter Navolging in Tiel:


9

beheer en gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen in de gemeente Tiel 2010 van toepassing. Hierin is alles geregeld met betrekking tot de rechten en plichten van een rechthebbende. Aan het reserveren van een graflocatie zijn leges verschuldigd (zie hoofdstuk 6). Conform aangehaalde verordening, artikel 14, kan de rechthebbende van een particulier graf voor eigen rekening een grafkelder of urnenkelder aanbrengen. Dit mag alleen op de locaties die daarvoor bestemd zijn. Een urnenkelder mag op alle locaties voor particuliere urnengraven aangebracht worden. Een enkele of dubbele grafkelder voor 2 of 4 volwassenen alleen op de aangegeven locaties in het uitgifteplan (zie bijlage). De maximale afmetingen van een kelder staan vermeld in het meest recente Uitvoeringsbesluit behorend bij de aangehaalde verordening. Voor het aanbrengen van een grafkelder is een omgevingsvergunning noodzakelijk (zie hoofdstuk 5).

4.3 Praktische zaken Bij een nieuwe grafuitgifte op Ter Navolging kunnen zich onverwachte zaken voordoen. In deze paragraaf wordt aangegeven hoe met een aantal zaken praktisch wordt omgegaan. 4.3.1 Het aantreffen van stoffelijk overschot Ondanks de grote zorgvuldige voorbereiding bij het reconstrueren van alle uitgegeven graven in het verleden, kan het in de praktijk voorkomen dat zich in een nieuw graf toch een stoffelijk overschot bevindt. De begraafplaats is immers bijna 230 jaar oud. De administraties en plattegronden werden niet altijd even zorgvuldig bijgehouden. Als deze situatie zich voordoet zal het stoffelijk overschot opgegraven worden en vervolgens weer herbegraven worden onder het graf (ook wel 'schudden' van graven genoemd). Deze werkwijze is algemeen bekend in de uitvaartbranche en wordt ook toegepast op andere begraafplaatsen in de gemeente Tiel. Het 'schudden' van een graf wordt met regelmaat uitgevoerd, zodat er weer ruimte ontstaat voor nieuwe begravingen, soms ook op het verzoek van een rechthebbende zelf. 4.3.2 Een hoge grondwaterstand Aardgraven worden 1,60 meter diep uitgegraven, zodat er twee bijzettingen boven elkaar kunnen plaatsvinden. Ter hoogte van de begraafplaats is in de periode van juni t/m december 2013 (6 maanden) de grondwaterstand gemeten. De hoogste grondwaterstanden werden gemeten in juni en november. Het grondwater stond toen ongeveer 2,20 meter onder maaiveld. Dit is ruim voldoende om 2-diep te begraven. Met dit gegeven en de wetenschap dat er vroeger 3-diep begraven werd op Ter Navolging zal het grondwater naar verwachting geen problemen geven.



10

5. Plaatsen van gedenktekens of grafkelders Begraafplaats Ter Navolging is een rijksmonument. Dit betekent dat de begraafplaats een beschermde status heeft. Ook de gedenktekens op Ter Navolging behoren tot het beschermde monument. Als een nieuw grafmonument of grafkelder gewenst is, dient een vergunning aangevraagd te worden.

5.1 Voorschriften voor (nieuwe) grafbedekkingen In artikel 24 van de Verordening op het beheer en gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen in de gemeente Tiel 2010 en in artikel 6 en 7 van bijbehorend Uitvoeringsbesluit staat omschreven waaraan een vergunning en een grafbedekking moet voldoen. Deze voorschriften zijn onverminderd van kracht op begraafplaats Ter Navolging. In artikel 24, lid 5 van deze verordening is bepaald: Het college kan de vergunning voor het plaatsen en of wijzingen van de grafbedekking weigeren indien: a.

niet voldaan is aan de door haar vastgestelde nadere regels conform het uitvoeringsbesluit (artikel 6 en 7);

b.

de grafbedekking afbreuk doet aan het aanzien en/ of het monumentale karakter van de begraafplaats;

c.

de duurzaamheid van de materialen onvoldoende is;

d.

de constructie van de grafbedekking ondeugdelijk is.

Bij de beoordeling van de vergunning op begraafplaats Ter Navolging (artikel 24, lid 5b) wordt in het bijzonder gekeken naar de volgende zaken: 

De grafbedekking en/ of het gedenkteken dient betreffend maatvoering en uitmonstering aan te sluiten op de bestaande gedenktekens. Glazen of stalen (chroom) gedenktekens zijn bijvoorbeeld niet toegestaan.



De toe te passen natuursteensoort dient aan te sluiten op de bestaande gedenktekens. In beginsel is dit een hardstenen grafdekking of betreffende de kleuruitmonstering een gelijkwaardige natuursteensoort.



Het natuurstenen oppervlak (hardsteen of gelijkwaardig) dient niet gezoet of gepolijst te worden. Hiervoor dient eveneens aansluiting gezocht te worden bij de bestaande gedenktekens. Deze zijn in de meeste gevallen geschuurd, gefrijnd of gebouchardeerd. Een glimmend oppervlak is niet toegestaan.

Aan de vergunning kunnen bijzondere voorschriften verbonden worden, zoals de voorwaarde dat het werk door een gespecialiseerd natuursteenbedrijf uitgevoerd moet worden.

5.2 Vergunning voor een kelder of gedenkteken op het graf Voor het aanbrengen of wijzigen van een grafbedekking is conform aangehaalde beheersverordening een vergunning nodig. Aan deze vergunning zijn leges verbonden (zie hoofdstuk 6). Echter omdat de begraafplaats een rijksmonument is, is ook een omgevingsvergunning noodzakelijk. Het is voldoende om de aanvraag 1x in te dienen. Dit kan op de gebruikelijke wijze via de steenhouwer. De gemeente zal vervolgens zelf, als eigenaar van de begraafplaats, een omgevingsvergunning aanvragen. Om dubbele legesheffing te voorkomen worden geen leges geheven voor de omgevingsvergunning. Begraafplaats Ter Navolging in Tiel:


11

6. Tarieven en financiële reserve voor restauratie Aan het reserveren van een graf, een begrafenis, een urnbijzetting, een asverstrooiing, een vergunning voor een gedenkteken, etcetera zijn leges verbonden. Deze leges liggen voor begraafplaats Ter Navolging vaak hoger dan op een andere begraafplaats van de gemeente Tiel. Een aanzienlijk deel van de leges wordt gestort in een reserve. Deze reserve moet verder verval van begraafplaats Ter Navolging tegengaan. Met het geld uit de reserve worden historische (graf)monumenten gerestaureerd. Hierdoor dragen rechthebbenden van nieuwe graven direct bij aan de instandhouding van dit bijzondere historische erfgoed.

6.1 Tarieven Op 20 november 2013 heeft de raad de tarieven voor 2014 vastgesteld. Voor Ter Navolging is een voorkeurstarief van toepassing. Het tarief wat geheven wordt voor het verlenen van een uitsluitend recht (grafrecht) is dubbel zo hoog als op een andere gemeentelijke begraafplaats. De verplichte onderhoudsbijdrage aan de begraafplaats is op alle begraafplaatsen gelijk. Dit geldt ook voor het begraven zelf en voor de vergunning voor het plaatsen van een gedenkteken. De leges moeten in één keer voor de volledige termijn van uitgifte voldaan worden. Genoemde bedragen zijn van toepassing in 2014 en 2015. Daarna kunnen de tarieven hoger of lager zijn. Leges bij een reservering van een nieuw graf op Ter Navolging (prijspeil 2014/ 2015): Grafsoort

Termijn

Grafrecht

Onderhoud

Totale

Gemiddelde

(huur ruimte)

begraafplaats*

kosten

kosten per jaar

Particulier graf volwassenen

20 jaar

€ 3.200,-

€ 1.300,-

€ 4.500,-

€ 225,-

Particulier urnengraf

20 jaar

€ 3.200,-

€ 1.300,-

€ 4.500,-

€ 225,-

Particuliere enkele grafkelder

40 jaar

€ 6.400,-

€ 2.600,-

€ 9.000,-

€ 225,-

Particuliere dubbele grafkelder

40 jaar

€ 12.800,-

€ 2.600,-

€ 15.400,-

€ 385,-

Particuliere gedenkplaats

10 jaar

€ 100,-

€ 650,-

€ 750,-

€ 75,-

(bij het strooiveld) * Dit betreft de verplichte onderhoudsbijdrage aan de begraafplaats van € 65,- per jaar. De rechthebbende van een graf heeft zelf de verplichting om de gedenktekens op een graf naar behoren te onderhouden.

Bijkomende kosten: 

Voor het begraven van een persoon van 12 jaar en ouder wordt geheven: € 850,- (Dit tarief is van toepassing op maandag t/m vrijdag van 10:00 uur tot 16:00 uur en op zaterdag van 9:00 uur tot 11:30 uur. Buiten deze tijden geldt een hoger tarief).



Voor het begraven of bijzetten van een asbus wordt geheven: € 175,-.



Voor het verstrooien van as wordt per asbus geheven: € 175,-.



Voor een vergunning voor het aanbrengen van een grafbedekking wordt geheven: € 175,-.



Het aanbrengen van een grafkelder of urnenkelder is voor rekening van de rechthebbende. Ook het openen en sluiten van de kelder voor een bijzetting is voor rekening van de rechthebbende.



12



Het graveren van een naam (met datums, etc.) op een particuliere gedenkplaats bij het strooiveld is voor rekening van de rechthebbende. Het opnemen, graveren en weer terugplaatsen van een natuursteen paal bedraagt ongeveer € 135,- (prijspeil 2014/ 2015).

Na afloop van de termijn, waarvoor het recht verleend is, kan het recht verlengd worden. De kosten voor het verlengen van het grafrecht zijn gelijk aan de kosten op de andere begraafplaatsen van de gemeente Tiel. Nabestaanden worden dus niet geconfronteerd met extra hoge kosten voor het verlengen van het grafrecht. Het voorkeurstarief is alleen van toepassing bij de uitgifte van een nieuw (urnen)graf.

6.2 Financiële reserve voor restauratie Het gedeelte van de totale leges dat extra betaald wordt voor een graf of gedenkplek op Ter Navolging (het voorkeursgedeelte) wordt gestort in een financiële reserve voor begraafplaats Ter Navolging. Deze reserve wordt uitsluitend gebruikt om historische (graf)monumenten op Ter Navolging te restaureren. Restauratie van historische (graf)monumenten is hard nodig. Met de middelen uit de reserve wordt bijgedragen aan het in stand houden van het monumentale karakter. Alleen grafmonumenten, waarvan het grafrecht aan de gemeente vervallen is, worden vanuit de reserve gerestaureerd. Als de rechthebbende van een graf nog in leven is, zal hij/ zij zelf zorg moeten dragen voor het onderhoud aan het gedenkteken. Welk gedeelte van de totale kosten wordt gestort in de financiële reserve voor restauratie? Grafsoort

Termijn

Totale kosten

Naar reserve voor restauratie

Particulier graf volwassenen

20 jaar

€ 4.500,-

€ 1.600,- (= circa 36%)

Particulier urnengraf

20 jaar

€ 4.500,-

€ 1.600,- (= circa 36%)

Particuliere enkele grafkelder

40 jaar

€ 9.000,-

€ 3.200,- (= circa 36%)

Particuliere dubbele grafkelder

40 jaar

€ 15.400,-

€ 6.400,- (= circa 42%)

Particuliere gedenkplaats

10 jaar

€ 750,-

€ 300,- (= 40%)

(bij het strooiveld)

Het standaard gedeelte van het tarief, dus het gedeelte wat niet in de reserve gestort wordt, komt ten gunste van de totale exploitatie van de gemeentelijke begraafplaatsen. Deze inkomsten zijn nodig om de begraafplaatsen te beheren en te onderhouden.



13

BIJLAGEN:           

PIOBB* begraafplaats Ter Navolging 2010-2020 (*Plan voor Instandhouding en Ontwikkeling van de Beschermde Begraafplaats) Plattegrond begraafplaats Ter Navolging per 1 januari 2015 (betreft uitgifteplan) Tekening: Huidige situatie Ter Navolging in 2014 Tekening: Te verwijderen groen en paden in 2014 Tekening: Renovatieplan groen 2014 – Nieuwe situatie Plantlijst 2014 Schetsontwerp gedenkmonument 'Nomina in Viva' voor op het strooiveld (Van Luijn Natuursteen B.V.) Kaart Ter Navolging: ontwerp 1859 - analyse ruimte en zichtlijnen Kaart Ter Navolging: ontwerp 1859 en de situatie in 2014 Kaart Ter Navolging: overgebleven kenmerken in 2014 uit het ontwerp van K.G. Zocher uit 1859 Inventarisatielijst van bomen op begraafplaats Ter Navolging en directe omgeving



14

Begraafplaats Ter Navolging in Tiel

Recommend Documents