BEELDVORMING VAN ANTILLIANEN IN NEDERLANDSE MEDIA
Berichtgeving in de Telegraaf, de Volkskrant, het Eindhovens Dagblad, EénVandaag en het NOS Journaal van 1 september 2010 t/m 31 oktober 2010.
Reflectie
INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 Inleiding 3 1.1 Inleiding 1.2 Hoofdvraag 1.3 Deelvragen 1.4 Begrippen 1.5 Indeling Hoofdstuk 2 Literatuuronderzoek 2.1 Inleiding 2.2 Beeldvorming 2.3 Media en de multiculturele samenleving 2.4 Berichtgeving over Antillianen 2.5 Conclusie Hoofdstuk 3 Analyse 3.1 Inleiding 3.2 Onderzoeksmethode 3.3 Analyse 3.4 Conclusie Hoofdstuk 4 Interviews 4.1 Inleiding 4.2 Berichtgeving over Antillianen 4.3 Werkwijze journalisten 4.4 Conclusie Hoofdstuk 5 Reflectie Bronvermelding Bijlage Analyse van Eindhovens Dagblad Analyse van Volkskrant Analyse van de Telegraaf Analyse van EénVandaag Analyse van NOS Journaal Interview met John Graat Interview met Trix van Bennekom Interview met Jean Mentens Interview met Henrik-Willem Hofs
Naam: Tessa Jansen School: Fontys Hogeschool Journalistiek Studentnummer: 2096262 Datum: 18 oktober 2011
HOOFDSTUK 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In april 2011 beviel een 12-jarig meisje uit Groningen van een kind. Een aantal dagen later bekende haar vader het meisje te hebben misbruikt en zwanger gemaakt te hebben. Hoewel het in veel media niet genoemd werd, was de vader een Antilliaan van Sint Maarten.1 Een paar dagen later was ik op een verjaardag waar er over dit nieuws werd gesproken en gediscussieerd. Een kennis beweerde dat „die vader natuurlijk een buitenlander was‟ en dat „Antillianen echt gevaarlijk zijn‟. Ze vond dat Antillianen „altijd gekke dingen doen‟ en dat we ze „moeten terugsturen naar de Antillen‟. Ik vond het interessant om bij deze discussie te zitten, omdat ik zelf al jaren het nieuws over Antillianen volg. En altijd al was ik benieuwd naar de reactie van mensen op bepaalde gebeurtenissen rondom Antillianen en de rol die berichtgeving daarbij speelt. Het idee voor een reflectie over Antillianen was geboren. Op internet zijn veel onderzoeken te vinden over berichtgeving en de multiculturele samenleving, allochtonen, migranten en noem maar op. Specifiek onderzoek naar berichtgeving over Antillianen is niet gedaan. Een goede aanleiding voor mij om daar onderzoek naar te doen voor deze reflectie. Op zoek naar goede bronnen kwam ik het boek Het stereotype voorbij tegen van Coen Heijes. Hij onderzocht de beeldvorming, samenwerking en het onbegrip tussen Curaçaoënaars en Nederlanders in Nederland en op Curaçao. Niet helemaal wat ik zelf wil doen, want hij keek naar de beeldvorming op de werkvloer. Maar in het boek wordt gesproken over de rol van de media en het beeld dat journalisten schetsen van de Antilliaanse cultuur. Heijes kijkt naar zowel de Antillianen als de Nederlanders. Zo zeggen Antillianen dat Nederlanders bemoeizuchtig en paternalistisch zijn. Andersom vinden Nederlanders Antillianen laks en hebben ze een gebrek aan verantwoordelijkheid. Die stereotypering zie je soms ook terug in de media, zegt Heijes. 2 Heijes schrijft dat er misverstanden en onbegrip zijn ontstaan door de eeuwenlange relatie tussen Nederland en de Antillen en dat de meningen van veel mensen gebaseerd zijn op vooroordelen en generalisaties. Zoals Heijes dit zegt, zou dat ook kunnen gelden voor journalisten in Nederland die over Antillianen schrijven.2 Omdat ik niet alleen benieuwd ben naar de onderwerpen waarover journalisten schrijven, ga ik ook met ze in gesprek over hun keuzes bij de verslaggeving van nieuws over Antillianen. Verslaan zij alleen het nieuws of proberen ze ook het nieuws negatiever of positiever te brengen? [I1] Naast een literatuuronderzoek en een analyse bestaat deze reflectie dan ook uit een serie interviews met journalisten. 1.2 Hoofdvraag De hoofdvraag die ik probeer te beantwoorden in deze reflectie is: Hoe berichten journalisten over Antillianen en welk beeld ontstaat er van Antillianen in vijf Nederlandse media? Ik vind dat deze reflectie relevant is, omdat er relatief weinig onderzoeken zijn gedaan naar specifieke berichtgeving over Antillianen. Ik ben nieuwsgierig naar de werkwijze van journalisten wanneer zij over Antillianen schrijven en ik ben benieuwd of zij denken dat ze een positief, negatief of neutraal beeld creëren. Statistisch gezien vormen Antillianen maar een kleine groep in Nederland, er wonen ongeveer 141.524 Antillianen in Nederland.3 Antillianen komen regelmatig in het nieuws, waardoor het interessant is om de berichtgeving over hen verder te analyseren. Verder hoop ik dat andere journalisten bij het lezen van mijn reflectie zich bewust worden van hun rol bij berichtgeving over Antillianen. Daarnaast is er bijna altijd discussie over de berichtgeving over de multiculturele samenleving door de Nederlandse media. Al sinds de jaren ‟60 zijn daar onderzoeken, scripties en studies naar gedaan.4 Interessant dus om te zien dat het nog steeds een belangrijk onderwerp is voor onderzoekers. Ik wil met mijn reflectie daar een steentje aan bijdragen. 1.3 Deelvragen Ik splits mijn reflectie op in deelvragen die ik per hoofdstuk probeer te beantwoorden. 1. Wat is beeldvorming? (hoofdstuk 2) 2. Hoe gaan media om met de multiculturele samenleving volgens eerdere onderzoeken? (hoofdstuk 2) 3. Is de berichtgeving over Antillianen positief, negatief of neutraal in de periode september en oktober 2010 in een aantal Nederlandse kranten en televisieprogramma‟s? (hoofdstuk 3) 4. Welke thema‟s worden in diezelfde periode het meest besproken in diezelfde Nederlandse kranten en televisieprogramma‟s? (hoofdstuk 3) 5. Wat is de werkwijze van journalisten bij berichtgeving over Antillianen? (hoofdstuk 4) 1.4 Begrippen Een aantal begrippen dat ik gebruik in mijn reflectie leg ik hieronder kort uit. Antillianen Personen die geboren of afkomstig zijn van de voormalig Nederlandse Antillen, te weten Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Saba en Sint Eustatius. Wanneer ik over de inwoners van Aruba praat, duid ik hen aan als Arubanen. Ik maak dus een verschil tussen Antillianen en Arubanen.5 Nederlandse Antillen Op 10 oktober 2010 hielden de Nederlandse Antillen op te bestaan als land. Binnen het Koninkrijk der Nederlanden zijn nu vier landen: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. De eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius zijn bijzondere gemeenten van Nederland.6 Antilliaan is eigenlijk ook geen goede benaming meer, maar omdat het makkelijker is en er geen alternatief is, spreek ik nog steeds van Antillianen en de Antillen als het over de mensen en de eilanden gaat. [I2] Multiculturele samenleving Meerdere culturen die naast elkaar leven in één land. Dat kan op basis van gelijkwaardigheid en met behoud van eigen cultuur.7 Vaak heeft het begrip betrekking op vier etnische groepen: Marokkanen, Turken, Surinamers en Antillianen. Nederlandse media
Ik kan voor deze reflectie niet alle media in Nederland analyseren. Ik heb gekozen voor drie kranten: de Telegraaf, de Volkskrant en het Eindhovens Dagblad en twee televisieprogramma‟s: EénVandaag en het NOS Journaal (13:00 uur en 20:00 uur uitzendingen). Ook analyseer ik een special van de NOS over de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Waar ik in deze reflectie dus uitspraken doe over „Nederlandse media‟, kan ik alleen spreken over de media die ik hierboven genoemd heb. Positieve aanleiding en/of berichtgeving Het is lastig om een definitie te geven van positief nieuws. Ik vind dat er sprake is van positieve berichtgeving als er op een positieve manier over Antillianen wordt gesproken. Bijvoorbeeld berichtgeving over goede scholing, weinig overlast, succesvolle Antillianen of oplossingen voor problemen. Maar ook als Antillianen veel aan het woord komen of als er veel verschillende meningen te lezen zijn. Negatieve aanleiding en/of berichtgeving Negatieve berichtgeving vind ik makkelijker te verwoorden. In het bericht of in de reportage is er sprake van een probleem door of van Antillianen. Dat kan te maken hebben met criminaliteit, geweld, wapenbezit, integratie of andere problemen voor de maatschappij. Maar ik vind het ook negatief als Antillianen niet worden gesproken in onderwerpen die over hen gaan en als er geen hoor- en wederhoor is toegepast.[I3] Neutrale aanleiding en/of berichtgeving Soms is een reportage niet in de categorie positief of negatief te plaatsen. Omdat het te kort is of omdat het een beschrijving is van een gebeurtenis. Zoals de ontmanteling van de Nederlandse Antillen en de staatkundige veranderingen. Dat is een gebeurtenis en heeft niets te maken met problemen of oplossingen. Het verhaal is neutraal als beide kanten worden belicht, er geen standpunt wordt ingenomen en voldoende informatie wordt gegeven. In mijn analyse maak ik onderscheid tussen de nieuwsaanleiding en de berichtgeving. Beide kwalificeer ik als positief, neutraal of negatief. Een nieuwsaanleiding kan bijvoorbeeld negatief zijn, maar de berichtgeving daarover positief. Bijvoorbeeld de protestmars van Antillianen tegen geweld. De nieuwsaanleiding is negatief (geweld onder Antillianen), maar de berichtgeving is positief (Antillianen willen het zelf veranderen). Ik geef dus twee beoordelingen. In hoofdstuk 3 wordt dat duidelijker.[I4] 1.5 Indeling In hoofdstuk 2 verdiep ik me verder in beeldvorming, media en de multiculturele samenleving. Ik beschrijf wat beeldvorming precies is. Dat doe ik door een literatuuronderzoek waarbij ik gebruik maak van boeken, onderzoeken en andere artikelen die over dit onderwerp zijn geschreven. Hierdoor heb ik een beter idee van alle meningen en onderzoeken die al geschreven zijn over dit onderwerp. Met een analyse wil ik te weten komen hoe een aantal Nederlandse media nieuws over Antillianen brengen. Ik analyseer drie kranten en twee televisieprogramma‟s. Door twee verschillende media te kiezen kan ik een vergelijking maken tussen de media. Krant en televisie lagen voor mij het meest voor de hand, omdat deze het makkelijkst terug te zoeken zijn via internet. Krantenreportages heb ik geanalyseerd met het programma LexisNexis en de uitzendingen van EénVandaag en het NOS Journaal zijn te vinden via Uitzending Gemist. Ik bekijk de berichtgeving in de Telegraaf, Volkskrant en het Eindhovens Dagblad. Ik heb gekozen voor twee landelijke kranten en een regionale krant, om te zien of er op een andere manier wordt bericht. Daarnaast bekijk ik reportages uit EénVandaag en het NOS Journaal over Antillianen. Ik heb steeds gezocht op vier trefwoorden: Antillianen, Antilliaan, Nederlandse Antillen en Curaçao, omdat ik denk dat deze zoektermen de meeste hits opleveren. Ik heb de berichtgeving geanalyseerd van 1 september 2010 t/m 30 oktober 2010, omdat ik weet dat er in die periode veel over Antillianen werd bericht. Ik heb gekozen voor verhalen over Antillianen in Nederland en verhalen over de Nederlandse Antillen. Het gaat me namelijk over het beeld van Antillianen, dus dat kan in Nederland of op de Antillen zijn. In de analyse geef ik een samenvatting van het nieuws, geef ik dat nieuws een hoofdthema en een frame. Daarmee kan ik laten zien dat er over één nieuwsonderwerp op verschillende manieren (frames) kan worden gesproken of geschreven. Vervolgens deel ik de berichten in bij negatief, positief en neutraal qua nieuwsaanleiding en qua berichtgeving. Vervolgens bespreek ik met een aantal journalisten wat zij vinden van de algemene berichtgeving over Antillianen en hoe zij te werk gaan. Ik probeer van elk medium één journalist te spreken om met hem of haar de berichtgeving te bespreken. Ik kies voor deze journalisten, omdat ik hun berichtgeving heb geanalyseerd en deze journalisten meer kennis zouden moeten hebben over de berichtgeving over Antillianen. De belangrijkste bevindingen uit deze interviews voeg ik samen en ik bekijk op welke punten de journalisten het eens of oneens met elkaar zijn. Uiteindelijk schrijf ik in hoofdstuk 5 mijn reflectie en conclusie aan de hand van het literatuuronderzoek, de analyse en de interviews. Ook geef ik aanbevelingen voor verder onderzoek en eventueel voor de journalisten in Nederland.
Voetnoten 1. http://www.elsevier.nl/web/Nieuws/Nederland/293286/Aanwijzingen-incest-bij-12jarige-Groningse-moeder.htm 2. Heijes (2004) Het stereotype voorbij 3. http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_Antillianen_in_Nederland 4. Van Emmerik-Levelt en Teulings (1967) Buitenlandse arbeiders in Nederland 5. Van Dale woordenboek, via http://www.vandale.nl/vandale/zoekService.do?selectedDictionary=nn&selectedDictionaryName=Nederlands&searchQuery=Antilliaan 6. http://nos.nl/artikel/190167-antillen-wat-er-verandert.html 7. http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/project/1046126/nederland-migratieland/2157310/aardrijkskunde/item/1122944/multiculturele-samenleving/
HOOFDSTUK 2 LITERATUURONDERZOEK 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk schrijf ik over de resultaten van mijn literatuuronderzoek. Ik verdiep me eerst in beeldvorming en wat voor effecten beeldvorming heeft op het publiek. Verder kijk ik hoeveel andere onderzoeken er gedaan zijn naar media en de multiculturele samenleving. Ook richt ik me specifiek op onderzoeken over Antillianen en beeldvorming. Uiteindelijk probeer ik antwoord te geven op de twee deelvragen: 1. Wat is beeldvorming? 2. Hoe gaan media om met de multiculturele samenleving volgens eerdere onderzoeken? Het hoofdstuk sluit ik af met een eigen visie op het literatuuronderzoek en een korte samenvatting van mijn bevindingen. 2.2 Beeldvorming De eerste wetenschappers die onderzoek deden op het terrein van communicatiewetenschap schreven bijna allemaal een grote macht toe aan de media. Hoewel die onderzoekers niet allemaal dezelfde theorie gebruikten, waren er toch een aantal overeenkomsten tussen hun theorieën. Namelijk dat de boodschap van de zender (de media) effect had op de ontvanger (de kijker). Bij deze theorie, de almacht van de media-theorie, gingen onderzoekers er van uit dat de ontvanger de boodschap passief en kritiekloos overneemt. Maar de invloed van media is volgens veel onderzoekers al redelijk afgezwakt[I5] , maar ze concludeerden wel allemaal dat media op een of andere manier macht hebben.1 Dus ondanks dat veel mensen het grootste gedeelte van de dag blootgesteld staan aan massamediaboodschappen, hebben die slechts een beperkte invloed op hen. Er bestaat namelijk geen direct verband tussen de inhoud van de boodschap en de invloed daarvan op de ontvanger schrijven De Boer en Brennecke. Mensen kunnen dezelfde boodschap op een verschillende manier verwerken. Daarnaast onthouden mensen ook niet alles wat zij te zien of te horen krijgen. Zij hebben de neiging om alleen die informatie te onthouden die overeenkomt met hun eigen opvattingen en verwachtingen. Dat geldt dus ook voor nieuws over Antillianen. Sommige zullen een negatief beeld ontwikkelen, anderen pikken het nieuws op een andere manier op of vergeten het.1 Wat echt, belangrijk en geloofwaardig is, wordt niet zozeer gedicteerd door de inhoud van een verhaal, maar eerder door het verhaal waarin het wordt verteld.[I6] Zowel het medium als de kijkers gebruiken regels en afspraken, codes en conventies, zonder dat zij zich daarvan voortdurend bewust zijn. Daardoor kunnen teksten een bepaalde betekenis aan de kijker of lezer opleggen zeggen Hermes en Reesink.2 Televisie kan publieksgroepen niet rechtstreeks beïnvloeden en heeft geen onmiddellijke effecten, hoewel journalisten dat wel proberen, zeggen Hermes en Reesink. Maar doordat het publiek een eigen mening heeft, vormt zij een tegenmacht. Een goed voorbeeld is reclame: we kopen lang niet altijd de producten waarvoor reclame gemaakt wordt. Natuurlijk hebben televisieteksten wel een bepaald effect, want anders zou er geen discussie over zijn vinden Hermes en Reesink.[I7] 2 Maar wat voor effect dat heeft bij mening van mensen over Antillianen, is nog nooit onderzocht. Dat is ook lastig, want niet alleen informatie via de media speelt daarbij een rol. Beeldvorming wordt deels bepaald door berichtgeving in de media, maar andere factoren, zoals de inhoud van de mediaboodschap[I8] of sociale en demografische variabelen spelen een rol van betekenis, zegt Vergeer.3 Tonnaer en Serveas omschrijven beeldvorming als een cultureel proces waarbij individuen en/of sociale groepen op basis van contacten en relaties met „omgevingsobjecten‟ de werkelijkheid waarin die objecten zich bevinden, interpreteren en dat beeld vervolgens toetsen aan de eigen werkelijkheid. Beeldvorming gebeurt dus niet alleen op basis van de zichtbare omgeving van de mens.4 Dat kan betekenen dat je een andere mening ontwikkeld over Antillianen als je ze in werkelijkheid vaak ziet of spreekt. De media kunnen op verschillende manieren bijdragen aan de beeldvorming van mensen. Daar is niet één manier voor en ook de invloed en de rol van de media is punt van discussie. Maar massamedia zijn volop aanwezig in het leven van mensen. Journalisten bepalen wat het publiek leest, ziet of hoort. Journalisten kunnen het publiek beïnvloeden door hun onderwerpskeuze en invalshoek, maar ook door de hoeveelheid aandacht voor een bepaald onderwerp. Hoe vaker er aandacht aan wordt besteed, hoe meer het publiek zal denken dat het belangrijk is.1 De media kunnen een bepaald beeld van een persoon, organisatie of nieuwsfeit laten zien dat niet per se met de werkelijkheid of de feiten overeen hoeft te komen. Zij hebben de macht, maar kiezen er meestal voor om de werkelijkheid weer te geven. Omdat ook journalisten beïnvloed worden door verschillende processen, kiezen zij (bewust of onbewust) voor een bepaald beeld. Het is daarom per journalist verschillend hoe hij een onderwerp benaderd.1 Een van de theorieën over de macht van de media is Priming & Framing. Met Priming bedoelen onderzoekers dat de invloed van de media (mocht die er zijn) verder gaat dan alleen het agenderen van een onderwerp. Hierdoor zullen mensen niet alleen over het onderwerp nadenken, de media beïnvloeden ook de manier waarop ze over dat onderwerp nadenken. Framing heeft dan te maken met de wijze waarop een onderwerp wordt gepresenteerd en geïnterpreteerd in de mediaberichtgeving. Een voorbeeld van Priming: het woord „slaan‟ activeert het deel van het geheugen waarin ook informatie over „geweld‟ en „ruzie‟ is opgeslagen en niet het deel van het geheugen over „plezier‟ en „gezondheid‟.1 Daardoor kan het dus gebeuren dat als je veel berichten over Antillianen en geweld leest of ziet, je deze twee begrippen sneller aan elkaar zult koppelen. De volgende keer dat je dan iets leest of ziet over Antillianen of geweld, wordt ook het begrip „geweld‟ of „Antillianen‟ daar aan toegevoegd, ongeacht waar het bericht over gaat. Dat ligt natuurlijk wel genuanceerder. Want hoe meer kennis men heeft over een onderwerp, hoe minder invloed berichtgeving heeft op die informatie in het geheugen. Je kunt het nieuws dan beter relativeren.1 Bij het gebruik van frames is het de keuze van de journalist hoe hij het nieuws wil laten zien. Daarbij wordt hij beïnvloed door interne en externe factoren.
Interne factoren zijn waarden en normen, agenda, routine en opvattingen over nieuwswaarde. Externe factoren zijn belangengroepen, de politiek en voorlichters. Allen oefenen invloed uit op de keuze van de journalist om het nieuws op een bepaalde manier te brengen.1 En door het nieuws in een bepaald frame te laten zien, kan het publiek ook op die manier naar het nieuws gaan kijken. Als er in de berichtgeving over geweld bij Antillianen veel nadruk wordt gelegd op Antillianen zelf, richt de aandacht van het publiek zich ook meer op Antillianen. Ik heb vijf frames gebruikt in mijn eigen analyse om te zien hoe er over Antillianen wordt bericht. De frames die ik daarvoor gebruik zijn1: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijkheid voor het probleem/de oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of het individu) 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) In hoofdstuk drie zal ik hier verder op ingaan en geef ik voorbeelden per frame om het te verduidelijken. Wanneer er onderzoeken gedaan zijn naar beeldvorming hebben die vaak als onderwerp media en de multiculturele samenleving. Omdat Antillianen onder de multiculturele samenleving vallen, [I9] behandel ik in de volgende paragraaf eerdere onderzoeken naar media en de multiculturele samenleving. 2.3 Media en de multiculturele samenleving Beeldvorming is niet alleen afkomstig van de media, maar is ook geaard in patronen van afkomst, opvoeding, onderwijs en taal, zegt Heijes.5 Dat geldt ook voor beeldvorming over de multiculturele samenleving in Nederland. Er zijn al veel onderzoeken gedaan naar de berichtgeving over de multiculturele samenleving in Nederland. Hieronder vat ik de belangrijkste conclusies van die onderzoeken samen. De manier waarop er over de multiculturele samenleving wordt bericht is veel besproken in de media en tussen journalisten onderling. Het benadrukken van verschillen, problemen signaleren en taboes doorbreken hoort daarbij, aldus Deuze.6 Er is een constante discussie over multiculturalisme en de media. Volgens Deuze zijn daarin drie aspecten te onderscheiden: kennis, representatie en verantwoordelijkheid. Bij kennis gaat het om wat journalisten weten van de multiculturele samenleving. Representatie gaat over de beeldvorming over migranten, het aantal journalisten op de werkvloer en in de verslaggeving. In een democratie zijn er bepaalde verwachtingen van de media, dus zij hebben ook een verantwoordelijkheid in berichtgeving over de multiculturele samenleving. 6 De wijze waarop etnische minderheden in het nieuws komen – de beeldvorming van deze groepen – is een belangrijk thema in de multiculturalisering van de Nederlandse maatschappij, schrijft Deuze.6 Het professionele zelfbeeld van de journalist als „neutrale buitenstaander‟ komt daarmee onder druk te staan. Liesbet van Zoonen schrijft in Media, cultuur & burgerschap dat er bij berichtgeving over etnische minderheden vaak geldt, dat: - Er weinig aandacht is voor hen. Zowel qua frequentie als de omvang van de berichten. - Het meestal negatieve berichtgeving is. Het gaat dan om problemen, overlast, misdaad en geweld. - Er sprake is van stereotypering. Als er over etnische minderheden wordt gesproken zijn ze vaak ondergeschikt. Of er wordt over hen gesproken als succesvol artiest of sporter. Maar ook vaak als misdadiger of probleemgeval. - Het accent ligt op (gewelddadige) incidenten in plaats van op de achtergrond, cultuur of het dagelijks leven van minderheden. - Het vaak vanuit het wij-zij perspectief wordt bekeken.7 Ook wordt er, volgens haar, vaker de afkomst vermeld als het om gekleurde misdadigers gaat. Kleurlingen als geïnterviewde op straat komen best vaak voor, maar etnische minderheden zijn bijna nooit deskundige of woordvoerder in de media. De conclusie van Van Zoonen: media bieden over het algemeen geen positieve, sociale identiteit aan „zwarten‟.7 Maurice Vergeer promoveerde in 2000 in Nijmegen op een studie naar de relatie tussen blootstelling aan media en opvattingen over etnische minderheden. Zijn conclusie: negatieve berichtgeving zorgt niet automatisch voor negatieve beeldvorming bij krantenlezers. Hij spreekt dus van een geringe macht van de media.3 Om misverstanden en vooroordelen te voorkomen, speelt het informeren van alle burgers over diversiteit in de samenleving een belangrijke rol en krijgen de media een eigen rol toegedicht in het bevorderen van integratie, zeggen D‟Haenens en Koeman.8 De media bepalen welke onderwerpen de politiek en het publiek belangrijk vinden en sturen voor een groot deel de opinievorming over deze onderwerpen. Door deze machtstoename groeit ook de publieke verantwoordelijkheid van de media, vinden D‟Haenens en Koeman. Dat gaat dus ook over de presentatie van minderheden en hun integratie.8 Deuze komt ook tot een soortgelijke conclusie. Het meest zichtbare aspect is volgens hem de representatie van etnische minderheden bij redacties, in het netwerk van de journalist en uiteindelijk ook in het nieuws. Zo wordt er van de allochtone Deskundigengids (een gids met allerlei deskundigen van allochtone afkomst), maar weinig gebruik gemaakt, zegt Deuze.6 Een aantal organisaties in Nederland hebben in publicaties en debatten uitgesproken dat (Nederlandse) journalisten over het algemeen weinig moeite lijken te doen om meer kennis te krijgen van verschillende culturen en etnische groepen. Daardoor lukt het niet om migranten op een niet-stereotyperende manier in het nieuws te brengen, vinden zij.6 Uiteindelijk lezen, horen of zien mensen wat ze zelf willen lezen, horen of zien. Daarbij speelt taalgebruik een rol. Inhoudsanalyses van Nederlandse media suggereren dat etnische minderheden niet alleen in een negatieve context in het nieuws komen, maar ook veelal worden „gedepersonaliseerd‟ vanuit een dominant „wit‟ perspectief. Bijvoorbeeld dat er gesproken wordt over wij-zij of dat de minderheid zelf niet aan het woord komt.
Er zijn twee opvattingen over het schrijven over de multiculturele samenleving: 1. Verslaggeving over de multiculturele samenleving is niet anders dan de rest van de journalistieke onderwerpen en 2. Juist alles over dit onderwerp moet de journalist extra uitleggen. De eerste benadering doet net alsof sociale ongelijkheid niet bestaat, terwijl de tweede er juist voor kan zorgen dat vooroordelen aangewakkerd worden of bevestigd. Meer berichtgeving over multiculturele samenleving is dus niet per se een oplossing.6 Het pleidooi voor een meer kleurrijke of etnisch diverse redactie gaat uit van de veronderstelling dat het aannemen van meer journalisten met verschillende etnische achtergronden leidt tot meer diversiteit en nuance in de verslaggeving, aldus Deuze.6 Surveys onder Amerikaanse journalisten met verschillende etnische achtergronden laten zien dat er geen verschillen in waarden, normen of rolpercepties te vinden zijn tussen blanke en zwarte reporters in Amerika. Journalisten leunen in hun berichtgeving vooral op officiële en elitaire bronnen: een netwerk van voornamelijk blanke mannen in overheid en zakenleven. Daardoor lijkt het alsof minderheden worden uitgesloten.6 Het veelal autochtone netwerk van journalisten lijkt de participatie van allochtone zegslieden en deskundigen in de weg te staan, zegt Deuze. Toch komen er steeds meer allochtone bronnen in het netwerk van de journalist. De verantwoordelijkheid van journalisten geldt vooral op het gebied van afspiegeling en controle: de media zijn een representatieve spiegel van de maatschappij aldus Deuze. Interessant is om te bepalen of onderwerpen die de multiculturele samenleving betreffen een eigen portefeuille nodig hebben, zoals dat gebeurt bij sport, economie en cultuur. De bestaande kennis over allochtonen, migranten en andere culturen lijkt bij journalisten niet per definitie te berusten op eigen ervaringen schrijft Deuze.6 Journalisten moeten meer ervaringskennis opdoen, vindt Deuze. Ze moeten persoonlijke contacten met achterstandswijken onderhouden of bijvoorbeeld een andere taal leren.6 Door de Concessiewet uit 2000 is de publieke omroep verplicht tijd te besteden aan multiculturele onderwerpen.15 Dat geldt voor de media-inhoud en voor het personeel. De commerciële omroepen opereren vanuit economisch oogpunt en zien allochtonen dus als onderdeel van het publiek. Diversiteit is dan slechts een reflectie van wat de markt zou willen.8 In de optiek van veel allochtonen zijn de media geen goede afspiegeling van de multiculturele samenleving en worden de positieve kanten van de multiculturele samenleving te weinig benadrukt. Ook is er sprake van negatieve beeldvorming schrijven D‟Haenens en Koeman. Enerzijds is dat te verklaren vanuit het genre nieuws en actualiteitenrubrieken dat altijd op zoek is naar het afwijkende, het problematische. Goed nieuws is geen nieuws voor journalisten. Anderzijds is dat te verklaren vanuit het gebrek aan verscheidenheid van allochtone groepen in de media en de meestal gebrekkige kennis bij journalisten over die allochtonen. Vooral het gebrek aan variatie in de keuze van gesprekspartners uit de etnische minderheidsgroepen verkleint de kans dat autochtone kijkers die personen zien als individuen. 8 Datzelfde geldt voor allochtonen in Vlaamse media. Allochtonen werden, in Vlaamse media, vaak geassocieerd met probleemgroepen en/of criminaliteit. Allochtonen zijn vooral op zoek naar herkenningspunten in de media blijkt uit onderzoeken.8 Andra Leurdijk schrijft in haar onderzoek Televisiejournalistiek over de multiculturele samenleving dat nieuwsmedia vooral over allochtonen berichten met negatieve zaken als werkloosheid, criminaliteit en drugs. Zij vindt dat de invloed van de media vooral te maken heeft met het beschikbaar maken van informatie over mensen, waardoor het publiek een beeld kan vormen over de voor hen sociale werkelijkheid.9 Over het algemeen denken journalisten dat de brede thematiek van de multiculturele samenleving slechts weinig Nederlanders echt interesseert. De persoonlijke achtergrond en het zelfbeeld van journalisten heeft invloed op zijn of haar werk en daarmee dus op de inhoud van de media. Uit de meeste onderzoeken blijkt dus dat er over etnische minderheden vooral negatief wordt geschreven naar aanleiding van incidenten rondom criminaliteit, werkloosheid en drugs. Er is meer aandacht voor negatieve, dan positieve ontwikkelingen. Als verklaring geven een aantal onderzoekers daarvoor dat berichten over etnische minderheden en de multiculturele samenleving vooral vanuit Nederlands perspectief worden bericht. Daardoor staan de problemen over andere culturen centraal, omdat dat niet dezelfde cultuur is als de Nederlandse. Ook is er weinig kennis onder Nederlandse journalisten, gebruiken zij voornamelijk witte bronnen en is er te weinig diversiteit op Nederlandse redacties. Specifieke onderzoeken over Antillianen en beeldvorming bespreek ik in de volgende paragraaf. 2.4 Berichtgeving over Antillianen Onderzoeken die specifiek gaan over beeldvorming, berichtgeving en Antillianen zijn er niet. Er zijn wel onderzoeken gedaan naar beeldvorming over Antillianen op de werkvloer, maar daar wordt de rol van de media niet in vermeld. In veel onderzoeken naar Antillianen en over Antillianen wordt er wel vaak gesproken over een negatieve houding van de media in de berichtgeving over Antillianen. Dat wordt in geen van die onderzoeken onderbouwd, maar gaat over een gevoel. Als we Antillianen onder de noemer multiculturele samenleving scharen, dan wordt er ook over hen negatief geschreven (dus vooral over problemen, wapenbezit, drugs, geweld, schooluitval en overlast) volgens Van Zoonen.7 Er wordt gebruik gemaakt van stereotypering en het accent ligt vooral op incidenten in plaats van op de achtergrond van Antillianen, de Antilliaanse cultuur en hun dagelijks leven.8 In De Curaçaose jeugd van Valdemar Marcha vertelt een politiefunctionaris bij Politie Haaglanden over de Curaçaose probleemjeugd in Nederland. Zij vindt dat de media extra benadrukken als er problemen zijn met Antilliaanse jongeren. Terwijl die problemen volgens haar ook voorkomen bij Nederlandse, Marokkaanse en Turkse jongeren. Zij geeft als reden dat Antilliaanse jongeren zichtbaar aanwezig zijn met hun problemen, omdat ze veel buiten zijn. Als reden voor het grote aantal Antilliaanse jongeren in de statistieken geeft zij: door onjuiste interpretatie worden meer meldingen opgetekend van overlast door Antillianen dan terecht is. Daardoor laten statistieken over Curaçaose jongeren en overlast mogelijk onzuivere cijfers zien. 10 In een lezing uit 2003 beschrijft Justus Veenman de beeldvorming over Antillianen. Hij vindt dat ze er slecht vanaf komen, zowel bij cijfers over het onderwijs als bij cijfers over de werkeloosheid en uitkeringen. Hij vindt dat vooral over criminaliteit veel wordt geschreven in de media. Hij zegt dat de tweede generatie Antillianen erin geslaagd is om de opleidingsachterstand op autochtonen weg te werken. En volgens hem zijn het vooral de
nieuwe jonge migranten van de Antillen met wie het niet goed gaat. Hij vindt dat een nuance het negatieve beeld van Antillianen kan veranderen.11 Stiana Sibon heeft in haar afstudeeropdracht gekeken naar krantenartikelen over Antillianen en andere etnische groepen in Nederland. Zij wilde weten of die artikelen een representatief beeld geven van Antillianen (en andere groepen) die in aanraking komen met criminaliteit. Haar conclusie was dat dagbladen geen representatief beeld geven van Antillianen (en Turken, Marokkanen en Surinamers). Zij concludeert dat de aandacht voor minderheden en criminaliteit naar verhouding soms overdreven maar net zo vaak onderbelicht is. Soms krijgt de Antilliaanse etniciteit te veel aandacht, zowel in hoeveelheid berichten als in plaatsing en vormgeving, maar net zo vaak krijgt het onderwerp te weinig aandacht. Een interessante conclusie is nog dat volgens Sibon het aantal artikelen waarin de Antilliaanse etniciteit wordt genoemd relatief is toegenomen in 2004.12 Op internet vind ik ook veel interviews met Antillianen over de beeldvorming over hen in de media. Zij vinden eigenlijk allemaal dat de Nederlandse media een negatief beeld laten zien van Antillianen. Zo vertelt Raymond Labad (voorzitter MAAPP – Movimentu Antiano i Arubano pa Promové Partisipahon) dat hij zich ergert aan vooroordelen over Antillianen die bij veel andere Nederlanders leven. Racistische stereotypering als „bolletjesslikkers‟ en „gewelddadige messentrekkers‟ worden volgens hem veel gebruikt. Hij vindt het erg dat veel Nederlanders niet weten dat Antillianen de Nederlandse nationaliteit hebben. Volgens Labad blijft de etniciteit van een Antilliaan achterwege als hij maatschappelijk succesvol is. Maar als hij wordt bestempeld als crimineel of probleemjongere, dan wordt zijn etniciteit benadrukt.13 Het is lastig om aan te geven waarom er bij veel mensen het idee heerst dat Antillianen negatief in het nieuws komen en of dit ook echt zo is. Het is nooit echt wetenschappelijk onderzocht. In hoofdstuk 4 zal ik aan de hand van mijn eigen analyse een conclusie trekken over de periode september en oktober 2010. Ik kan dan concluderen of er in die periode een negatieve, positieve of neutrale berichtgeving is over Antillianen en wat de aanleiding is voor berichtgeving over Antillianen. 2.5 Conclusie Journalisten en media hebben een grote macht bij het laten zien van de werkelijkheid aan mensen. Zij kunnen die werkelijkheid vertekenen en zorgen voor stereotypering, eenzijdige of negatieve beeldvorming, maar vanuit hun sociale verantwoordelijkheid doen ze dat zo min mogelijk. Soms proberen ze zelf het stereotype beeld te doorbreken.6 Bij berichtgeving over de multiculturele samenleving zouden journalisten er rekening mee moeten houden dat ze niet alleen maar berichten over problemen bij etnische minderheden zegt Deuze. Hierdoor blijft het beeld dat van Antillianen bestaat ook in stand. Omdat er vanuit de Nederlandse cultuur wordt gekeken naar de multiculturele samenleving blijft het wij-zij denken onder journalisten bestaan.6 Het blijven herhalen van berichten over criminaliteit, drugs en wapenbezit kan er voor zorgen dat de publieke opinie over allochtonen veranderd. Veel negatieve berichten kunnen ervoor zorgen dat er vooroordelen ontstaan in een samenleving en tegen allochtonen in het bijzonder, maar positieve berichtgeving kan die vooroordelen ook in stand houden. Daarom is het belangrijk dat journalisten goed nadenken bij het vermelden van de etniciteit van een persoon. Zoals ook de Leidraad voor de Journalistiek aanraadt: alleen vermelden als het relevant is en het toegevoegde waarde heeft.14 Uit eerdere onderzoeken blijkt namelijk dat het beeld dat over de multiculturele samenleving wordt geschetst niet representatief is. Er is veel aandacht voor problemen, zoals criminaliteit en werkloosheid. Doordat redacties over het algemeen blank zijn, is ook daar sprake van eenzijdigheid. Hierdoor is de kans groot dat journalisten anders berichten over de werkelijkheid, omdat zij onderwerpen weergeven vanuit de eigen optiek (in dit geval de blanke, mannelijke journalist).9 Deskundigen, onderzoekers en journalisten zijn het over eens dat de media een belangrijke rol spelen bij beeldvorming. Ook veel geïnterviewde Antillianen praten over het negatieve imago van Antillianen in Nederlandse media. Zij vinden de berichtgeving eenzijdig en benadrukken dat het maar een kleine groep is die voor problemen zorgt. Doordat Antillianen (of andere allochtone onderzoekers) weinig worden gesproken voor reportages, wordt er meer over dan met ze gepraat. Om een representatief beeld van Antillianen (en de multiculturele samenleving) te laten zien is het belangrijk dat er ook aandacht is voor gevarieerde berichtgeving. In mijn analyse kan ik kijken of er in de periode september – oktober 2010 aandacht is voor negatieve, positieve of neutrale berichtgeving. Voetnoten 1. De Boer en Brennecke (2003) Media en publiek 2. Hermes en Reesink (2004) Inleiding televisiestudies 3. Vergeer (2000) Een gekleurde blik op de wereld 4. Servaes en Tonnaer (1992) De nieuwsmarkt: vorm en inhoud van de internationale berichtgeving 5. Heijes (2004) Het stereotype voorbij 6. Deuze (2002) Gekleurd nieuws in Journalistieke cultuur in Nederland 7. Van Zoonen (2002) Media, cultuur en burgerschap 8. d'Haenens en Koeman (2005) De blinde vlek in het nieuws: multiculturaliteit in de Nederlandse en Vlaamse televisieberichtgeivng in Nieuws op televisie 9. Leurdijk (1999) Televisiejournalistiek over de multiculturele samenleving 10. Marcha (2010) De Curaçaose jeugd 11. Veenman (2003) Allochtonen: kans of bedreiging? via http://www.rotterdamlezing.nl/Rotterdam%20Lezing%202003.htm 12. Sibon (2005) Berichtgeving over allochtonen en criminaliteit via http://www.publistat.nl/site/nieuws/pdf/berichtgeving-over-allochtonen-encriminaliteit.pdf 13. (2010) http://www.doorbraak.eu/?p=295
HOOFDSTUK 3 ANALYSE 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk beschrijf ik hoe een aantal Nederlandse media nieuws over Antillianen brengen. Ik analyseer daarvoor drie Nederlandse kranten en twee televisieprogramma‟s. Ik heb voor twee verschillende media gekozen om zowel iets te kunnen zeggen over kranten (alleen woorden) als televisie (beeld, geluid en tekst). Ik wil nagaan hoe de berichtgeving van deze media is over Antillianen in een bepaalde periode. Daarmee geef ik antwoord op de deelvragen: 1. Is de berichtgeving over Antillianen positief, negatief of neutraal in de periode september en oktober 2010 in een aantal Nederlandse kranten en televisieprogramma‟s? 2. Welke thema‟s worden in diezelfde periode het meest besproken in diezelfde Nederlandse kranten en televisieprogramma‟s? Ik heb gekozen voor de twee landelijke kranten de Telegraaf en de Volkskrant en de regionale krant het Eindhovens Dagblad. Via het programma LexisNexis vond ik de artikelen terug. De uitzendingen van EénVandaag en het NOS Journaal zijn terug te zien via Uitzending Gemist en de losse reportages zijn ook te zien op de websites van de programma‟s.1 Er zijn vier zoektermen waarop ik de reportages heb geselecteerd. Dat waren: Antilliaan, Antillianen, Nederlandse Antillen en Curaçao. De periode waarin ik gezocht heb, was van 1 september 2010 t/m 31 oktober 2010. Ik heb voor deze periode gekozen omdat er begin september een aantal geweldsincidenten met Antillianen waren en op 10 oktober 2010 de Nederlandse Antillen werden ontmanteld. Hierdoor wist ik dat er reportages te vinden moesten zijn. In de paragraaf onderzoeksmethode zal ik verder uitleggen hoe mijn analyse tot stand is gekomen. Ik bespreek mijn belangrijkste bevindingen per medium en ik geef een aantal voorbeelden uit de analyse. Ik sluit af door al mijn bevindingen in de conclusie samen te vatten. 3.2 Onderzoeksmethode De berichtgeving over Antillianen heb ik uitgebreid geanalyseerd. Het waren artikelen en reportages van media uit de periode 1 september 2010 t/m 31 oktober 2010. Via de website van Uitzending Gemist heb ik de reportages van EénVandaag en het NOS Journaal teruggevonden. Ik heb de uitzendingen van 13:00 uur en 20:00 uur van het NOS Journaal bekeken. Op zondag verviel de uitzending van 13:00 uur, die vervangen werd door een uitzending om 12:00 uur. Ik heb gekeken naar reportages waarin duidelijk werd vermeld dat het om Antillianen ging of om nieuws over de Nederlandse Antillen of het eiland Curaçao (dat het grootste eiland van de Antillen is). Ik heb eerst gekeken hoe er over het nieuws werd bericht, welk frame daarvoor werd gebruikt en of het nieuws en/of de aanleiding positief, negatief of neutraal te noemen is. Hierdoor kan ik aan het einde concluderen of er positief, negatief of neutraal over Antillianen wordt geschreven door verschillende media en op welke manier (met welk frame). In het analyseschema geef ik een samenvatting van het nieuws, geef ik dat nieuws een hoofdthema en een frame. Daarmee kan ik laten zien dat er over één nieuwsonderwerp op verschillende manieren (frames) kan worden gesproken of geschreven. Vervolgens deel ik de berichten in bij negatief, positief en neutraal. Samenvatting In één of twee zinnen probeer ik duidelijk te maken waar de reportage over gaat. Bijvoorbeeld: Nederland krijgt veel nieuwe planten en diersoorten in Nederland door de ontmanteling van de Nederlandse Antillen (Telegraaf, 9 oktober 2010). Thema Elke reportage heb ik een thema gegeven, om te kunnen zien over welke onderwerpen het meest wordt bericht als het om Antillianen gaat. Daarbij probeer ik alles zoveel mogelijk in hoofdcategorieën te plaatsen. Dus geweld, wapenbezit en schietpartijen voeg ik allemaal samen onder de noemer criminaliteit. Andere thema‟s kunnen zijn: de ontmanteling van de Nederlandse Antillen, etnische registratie, reisverhalen en portretinterviews. Frames Ik heb vijf frames gebruikt in mijn analyse om te laten zien hoe er over Antillianen wordt bericht. De frames die ik daarvoor gebruik, zijn: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Uit de Telegraaf van 6 september: een partycentrum in Zoetermeer moet dicht na een schietpartij met Antillianen, conflict tussen de eigenaar en de gemeente (Maatregelen tegen feestzaal na moord). 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Uit het NOS Journaal (20:00 uur) van 8 oktober 2010 een reportage over Sint Maarten: over de economische gevolgen en kansen voor Sint Maarten door de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijkheid voor het probleem/de oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of het individu) Uit het Eindhovens Dagblad van 4 oktober 2010 een reportage over een protestmars van Antillianen tegen geweld: er worden meningen gegeven over wie dit probleem moet oplossen: de Antilliaanse gemeenschap of de politiek. 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Uit de Volkskrant van 18 september 2010 de reportage „Ik ben geen crimineel, ik werk hard, maak huiswerk‟: buurtbewoners, Antillianen, hulpverleners aan het woord over de problemen met Antillianen, verschillende persoonlijke verhalen. 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) Vaak columns of ingezonden brieven. Uit de Volkskrant van 25 september: ingezonden brief over de registratie van Roma en de Antillianen-index voor criminelen. Positieve aanleiding en/of berichtgeving Het is lastig om een definitie te geven van positief nieuws. Ik vind dat er sprake is van positieve berichtgeving als er op een positieve manier over Antillianen wordt gesproken. Bijvoorbeeld berichtgeving over goede
scholing, weinig overlast, succesvolle Antillianen of oplossingen voor problemen. Maar ook als Antillianen veel aan het woord komen of als er veel verschillende meningen te lezen zijn. Negatieve aanleiding en/of berichtgeving Negatieve berichtgeving vind ik makkelijker te verwoorden. In het bericht of in de reportage is er sprake van een probleem door of van Antillianen. Dat kan te maken hebben met criminaliteit, geweld, wapenbezit, integratie of andere problemen voor de maatschappij. Maar ik vind het ook negatief als Antillianen niet worden gesproken in onderwerpen die over hen gaan en als er geen hoor- en wederhoor is toegepast. Neutrale aanleiding en/of berichtgeving Soms is een reportage niet in de categorie positief of negatief te plaatsen. Omdat het te kort is of omdat het een beschrijving is van een gebeurtenis. Zoals de ontmanteling van de Nederlandse Antillen en de staatkundige veranderingen. Dat is een gebeurtenis en heeft niets te maken met problemen of oplossingen. Het verhaal is neutraal als beide kanten worden belicht, er geen standpunt wordt ingenomen en voldoende informatie wordt gegeven. Het analysemodel ziet er als volgt uit: Titel: Datum: Uit: Journalist: Samenvatting Thema: Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? 3.3 Analyse In dit gedeelte probeer ik antwoord te geven op mijn deelvragen: 3. Is de berichtgeving over Antillianen positief, negatief of neutraal in de periode september en oktober 2010 in een aantal Nederlandse kranten en televisieprogramma‟s? 4. Welke thema‟s worden in diezelfde periode het meest besproken in diezelfde Nederlandse kranten en televisieprogramma‟s? Ik laat zien hoe vaak er over Antillianen wordt geschreven in de periode september-oktober 2010 in de kranten Telegraaf, Volkskrant, het Eindhovens Dagblad en de programma‟s EénVandaag en het NOS Journaal. De resultaten heb ik ook verwerkt in een diagram om te laten zien over welke onderwerpen het meest wordt gesproken en welke frames het meest gebruikt zijn. Vervolgens zal ik ingaan op de resultaten van mijn analyse aan de hand van bovenstaand schema. De gehele analyse staat in de bijlage, omdat dit nogal wat pagina‟s zijn. De belangrijkste bevinden en conclusies beschrijf ik in deze paragraaf. In totaal heb ik 122 uitzendingen van het NOS Journaal bekeken. Dat aantal bestaat uit 12:00/13:00 uuruitzendingen en 20:00 uur-uitzendingen. In die periode waren er 43 uitzendingen van EénVandaag die ik heb bekeken. Qua hits kreeg ik met de drie kranten in totaal 241 hits op mijn vier zoektermen. Daarvan heb ik uiteindelijk in totaal 77 artikelen geanalyseerd. Waarom ik bepaalde reportages niet analyseer heb ik per zoekterm, per medium duidelijk gemaakt in de bijlage. Uit de uitzendingen van EénVandaag heb ik één reportage geanalyseerd. Uit de NOS-uitzendingen heb ik in totaal 11 reportages geanalyseerd die over Antillianen gaan. Ook heb ik een speciale uitzending van de NOS op 10-10-10 over de ontmanteling van de Antillen bekeken. Daarover geef ik een algemeen oordeel, dus ik analyseer niet alle losse reportages en onderdelen van die uitzending. In totaal dus 77 artikelen en 13 reportages bekeken is 90 analyses. Eindhovens Dagblad In totaal krijg je met de vier zoektermen 56 hits in LexisNexis. Daarvan heb ik uiteindelijk 15 verhalen geanalyseerd en die verhalen verdeeld in 2 thema‟s: criminaliteit en de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. De meest gebruikte frames zijn frame 3 en frame 4. De meeste verhalen hebben een negatieve aanleiding en een neutraal verhaal, een negatieve aanleiding en een positief verhaal of een neutrale aanleiding en een neutraal verhaal. Het waren dus vooral negatieve aanleidingen om verhalen te maken over Antillianen, maar die verhalen werden over het algemeen neutraal gemaakt. Thema’s 1. Criminaliteit (10 verhalen) 2. Ontmanteling van de Nederlandse Antillen (5 verhalen)
Frames
Aanleiding en berichtgeving Eindhovens Dagblad
Volkskrant In totaal 114 hits in LexisNexis, waarvan een groot gedeelte weerberichten en het colofon is. Uiteindelijk heb ik 27 analyses gemaakt. Veel verhalen over de ontmanteling van de Nederlandse Antillen en etnische registratie in Nederland. Ook wel wat verhalen over criminaliteit, maar niet zo veel als bij de andere media. Er zijn drie frames die het meest gebruikt worden: human-interest, moreel en conflict. Human-interest is vooral van toepassing op de reportages over de Antillen en het conflictframe vooral op de etnische registratie van Roma. De meeste verhalen hebben een neutrale aanleiding en een neutraal of positief verhaal. De meeste aanleidingen zijn neutraal bij verhalen over Antillianen en worden vertaald naar een positief verhaal. Thema’s 1. Ontmanteling van de Antillen (9 verhalen) 2. Criminaliteit (5 verhalen) 3. Etnische registratie (5 verhalen) 4. Portretten (2 verhalen) 5. Economie in het Caribisch gebied (2 verhalen) 6. Werkgelegenheid (1 verhaal) 7. Integratie (1 verhaal) 8. Tienermoeders (1 verhaal) 9. Proces Geert Wilders (1 verhaal)
Frames
Aanleiding en berichtgeving Volkskrant
Telegraaf In totaal 71 hits in LexisNexis bij de Telegraaf. Uiteindelijk heb ik 35 analyses gemaakt. Veel verschillende verhalen over verschillende onderwerpen, soms niet direct gericht op Antillianen of de Nederlandse Antillen. Grootste aanleiding om te schrijven blijft criminaliteit en daarna de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Er is vooral veel gebruik gemaakt van het human-interest frame, om verhalen persoonlijker en emotioneler te maken. Hierdoor pakken de verhalen ook vaker positief uit dan bij de andere twee kranten. De meeste verhalen hebben dan ook een neutrale aanleiding en een positief verhaal. Ook veel neutrale verhalen in de Telegraaf over veel verschillende onderwerpen, waarbij Antillianen dan kort genoemd worden. Thema’s 1. Criminaliteit (10 verhalen) 2. Ontmanteling (8 verhalen) 3. Koningshuis (3 verhalen) 4. Economie in het Caribisch gebied (3 verhalen) 5. Amstel Curaçao Race (2 verhalen) 6. Duurzaamheid (2 verhalen) 7. Portretten (2 verhalen) 8. Vakantie (2 verhalen) 9. Prijsvragen (1 verhaal) 10. Curaçao North Sea Jazz (1 verhaal) 11. Geschiedenis (1 verhaal)
Frames
Aanleiding en berichtgeving Telegraaf
EénVandaag Er is in de onderzochte periode maar één reportage gemaakt over Antillianen. Dat was na aanleiding van een negatief verhaal: schietincidenten in de Antilliaanse gemeenschap. De reportage is neutraal gemaakt, omdat er twee meningen te horen zijn over het probleem. Thema is criminaliteit en de vraag die gesteld wordt: wie is er verantwoordelijk voor het oplossen van dit probleem met Antillianen? Daarom frame 3. Ik heb geen grafieken gemaakt voor EénVandaag, omdat er slechts één reportage geanalyseerd is. Thema: Criminaliteit (1 verhaal) Frame: 3. Negatieve aanleiding, neutraal verhaal. NOS Journaal Met de vier zoektermen vond ik in totaal 17 reportages. Ik heb 12 verhalen geanalyseerd, waaronder de speciale uitzending over de ontmanteling. Het zijn veel verhalen over de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Ook een aantal verhalen over criminaliteit onder Antilliaanse jongeren. Er is vooral veel gebruik gemaakt van het human-interest frame en het conflictframe. Uiteindelijk zijn er het meest positieve verhalen gemaakt over neutrale aanleidingen. Dat komt omdat de reportage uitgebreid was en veelzijdig. De meeste aanleidingen voor verhalen zijn neutraal, en de verhalen zelf zijn positief. Thema’s 1. Ontmanteling (7 verhalen) 2. Criminaliteit (4 verhalen) 3. Proces Geert Wilders (1 verhaal)
Frames
Aanleiding en berichtgeving NOS Journaal
Totaal In totaal zijn er 259 hits bij alle media. Daarvan heb ik in totaal 90 analyses gemaakt. Het meest voorkomende thema is criminaliteit, gevolgd door de ontmanteling van de Nederlandse Antillen (dat scheelt één verhaal). In deze periode werd er veruit het meest over deze onderwerpen bericht. Thema’s (16) Aantal reportages (90) Percentage (100%) Criminaliteit 30 33,3 Ontmanteling van de Nederlandse Antillen 29 32,2 Etnische registratie 5 5,6 Economie in het Caribisch gebied 5 5,6 Portretten 4 4,4 Koningshuis 3 3,3 Proces Geert Wilders 2 2,2 Amstel Curaçao Race 2 2,2 Duurzaamheid 2 2,2 Vakantie 2 2,2 Werkgelegenheid 1 1,1 Integratie 1 1,1 Tienermoeders 1 1,1 Prijsvraag 1 1,1 Curaçao North Sea Jazz 1 1,1 Geschiedenis 1 1,1 De meeste verhalen zijn geschreven met frame 4. Dat betekent veel persoonlijke verhalen, emotionele reacties. Deze verhalen behandelen vooral de mening van mensen over het onderwerp en geven het nieuws iets persoonlijks.
Frames (5) Aantal reportages (90) Percentage (100%) 1. Conflict 20 22,2 2. Economisch 19 21,1 3. Verantwoordelijkheid 12 13,3 4. Human-interest 25 27,7 5. Moreel 14 15,5 De verhalen hebben vooral een neutrale aanleiding en dan een neutraal of positief verhaal. Op deze manier zijn de meeste verhalen gemaakt. Een van de neutrale aanleidingen was de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. De reportages van alle media zijn over het algemeen neutraal gemaakt. Daarmee bedoel ik dat er hoor- en wederhoor is toegepast, dat het een beschrijving is van het nieuws, zonder er een positief of negatief oordeel aan te geven. Aanleiding – Verhaal Aantal (90) Percentage (100%) Negatief – negatief 7 7,7 Negatief – neutraal 14 15,5 Negatief – positief 10 11,1 Neutraal – negatief 10 11,1 Neutraal – neutraal 21 23,3 Neutraal – positief 21 23,3 Positief – negatief 0 Positief – neutraal 2 2,2 Positief – positief 5 5,5 Aanleiding (90) Percentage (100%) Verhaal (90) Percentage (100%) Negatief 31 34,4 16 17,7 Neutraal 52 57,7 37 41,1 Positief 7 7,7 37 41,1
Ik geef een aantal voorbeelden om mijn analyse te illustreren, omdat ik niet alle analyses hier zal weergeven. Alle analyses zijn terug te vinden in de bijlage. Ik geef van alle media voorbeelden om te laten hoe ik de verhalen geanalyseerd heb. Sommige voorbeelden komen ook weer terug in de interviews, omdat ik deze reportages met de journalisten heb besproken. Voorbeeld 1 – Negatieve aanleiding, negatief verhaal Aantal: 7 Uit: de Telegraaf, 7 september 2010 „Gegraai‟ brengt besluit over Antillen in gevaar Aanleiding voor het nieuws: laatste vergadering met Antilliaanse bestuurders en Nederlandse bestuurders over de ontmanteling van de Antillen. Negatief verhaal: Door ruzie tussen politici over geld op de Antillen ontstaat er een conflict met de SP en PVV. Het is een negatief verhaal, omdat er geen mening wordt gevraagd van Antilliaanse politici. Er wordt alleen over hen gesproken door de SP en PVV. Ze krijgen geen wederhoor. Frame 1: Een conflict tussen Nederlandse en Antilliaanse politici. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Voorbeeld 2 - Negatieve aanleiding, neutraal verhaal Aantal: 14 Uit: Eindhovens Dagblad, 2 oktober 2010 Antillianen zijn het nu beu Aanleiding voor het nieuws: er is veel geweld en wapenbezit onder Antillianen in Nederland. Neutraal verhaal: er wordt gesproken met een deskundige over het gebruik van geweld in de Antilliaanse gemeenschap. Ik heb gekozen voor neutraal, omdat er met een deskundige over wordt gepraat. Was deze deskundige een Antilliaan geweest, had ik het een positief verhaal genoemd, omdat er dan met iemand uit de gemeenschap gesproken wordt. Frame 3: Dit frame is van toepassing omdat de insteek van verhaal is om te onderzoeken wie er verantwoordelijkheid neemt om dit probleem op te lossen. In dit geval de Antillianen zelf, omdat ze een protestmars willen organiseren. Thema: Criminaliteit. Voorbeeld 3 – Negatieve aanleiding, positief verhaal Aantal: 10 Uit: de Volkskrant, 18 september 2010 „Ik ben geen crimineel, ik werk hard, maak huiswerk‟ Aanleiding voor het nieuws: Problemen en criminaliteit bij Antillianen in Den Helder. Positief verhaal: De insteek van het verhaal is dat het nu de goede kant op gaat met de Antillianen. Er wordt met Antillianen zelf gesproken en ook met jongerenwerkers. Omdat er over Antillianen wordt gesproken is het goed dat er ook om hun mening wordt gevraagd. Frame 4: Het gaat vooral om de persoonlijke verhalen van de Antillianen in Den Helder. Thema: Criminaliteit. Voorbeeld 4 – Neutrale aanleiding, negatief verhaal Aantal: 10 Uit: de Volkskrant, 7 september 2010 Werkgever kiest eerder voor autochtone werknemer Aanleiding voor het nieuws: cijfers uit de Discriminatiemonitor over migranten op de werkvloer. Negatief verhaal: als het op Antillianen aankomt in dit verhaal, is dat negatief. Er wordt gezegd dat Antillianen niet worden aangenomen omdat ze geassocieerd worden met problemen (dat blijkt uit het rapport). Algemene reden daarvoor is het beeld in de media. Verder wordt daar geen aandacht meer aanbesteed, waardoor de conclusie negatief is voor Antillianen. Frame 1: over conflicten tussen werknemers en werkgevers bij het aannemen van migranten. Thema: Werkgelegenheid. Voorbeeld 5 – Neutrale aanleiding, neutraal verhaal Aantal: 21 Uit: NOS Journaal 20:00 uur, 6 oktober 2010 Laatste uren voor de Nederlandse Antillen Aanleiding voor het nieuws: de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. De laatste vergadering, ceremonies en reacties van mensen op straat. Neutraal verhaal: Gerri Eickhof behandelt in zijn reportage de laatste dag van Curaçao als onderdeel van de Nederlandse Antillen. Neutraal omdat er van alles wordt besproken over de ontmanteling. Frame 4: omdat het vooral gaat om de mening van de bewoners van Curaçao. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Voorbeeld 6 – Neutrale aanleiding, positief verhaal Aantal: 21 Uit: Eindhovens Dagblad, 30 oktober 2010 Gemengde gevoelens (column van correspondent) Aanleiding voor het nieuws: de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Positief verhaal: correspondent Trix van Bennekom op Bonaire vertelt over de eerste weken na de ontmanteling op haar eiland. Ze ziet alleen positieve dingen, maar bespreekt ook de negatieve kanten die mensen voelen, maar concluderend is het verhaal positief. Frame 5: de kijk van de correspondent op de ontmanteling van de Antillen en de gebeurtenissen daaromheen. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Voorbeeld 7 – Positieve aanleiding, negatief verhaal
Dit type is nergens voor gekomen. Voorbeeld 8 – Positieve aanleiding, neutraal verhaal Aantal: 2 Uit: de Telegraaf, 1 september 2010 Terug naar thuisland Aanleiding voor het nieuws: groot muzikaal festival op Curaçao waar de Antilliaanse zangeres Giovanca gaat optreden. Neutraal verhaal: dit verhaal zou ook positief kunnen zijn, maar het is alleen het persoonlijke verhaal van Giovanca over haar band met de Antillen. Frame 4: de mening en het leven van Giovanca staan centraal in dit interview. Thema: Portretinterview, omdat het om Giovanca zelf gaat. Voorbeeld 9 – Positieve aanleiding, positief verhaal Aantal: 5 Uit: de Telegraaf, 11 september 2010 “Wij worden het groenste Caribische eiland” Aanleiding voor het nieuws: er komen allerlei nieuwe projecten op Aruba om het eiland duurzamer te maken. Positief verhaal: de initiatiefnemer en de premier van Aruba komen uitgebreid aan het woord om te benadrukken hoe graag zij het eiland duurzaam willen maken. Frame 2: Vooral de economische aspecten, voor- en nadelen van de projecten komen aan bod. Thema: Duurzaamheid. 3.4 Conclusie Nu kan ik in deze conclusie antwoord geven op de twee deelvragen: 3. Is de berichtgeving over Antillianen positief, negatief of neutraal in de periode september en oktober 2010 in een aantal Nederlandse kranten en televisieprogramma‟s? 4. Welke thema‟s worden in diezelfde periode het meest besproken in diezelfde Nederlandse kranten en televisieprogramma‟s? Ik kan concluderen dat van de 90 reportages die ik bekeken heb, de meeste reportages een neutraal verhaal laten zien, ongeacht wat de aanleiding is voor de reportage. Alle vijf de media maken vooral neutrale verhalen over Antillianen. Daarmee bedoel ik het gebruik van hoor- en wederhoor, diverse meningen en geen vooringenomen standpunt. Qua nieuwsaanleiding zit er nog wel verschil tussen de vijf media. Het Eindhovens Dagblad, de Telegraaf en EénVandaag maakte vooral verhalen met als aanleiding of thema criminaliteit. De Volkskrant en het NOS Journaal met het thema de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Hiermee zie ik geen verschil tussen krant en televisie of zelfs tussen landelijk en regionale kranten. Ik kan concluderen dat de berichtgeving over het algemeen neutraal is in de periode september en oktober 2010. Aanleiding voor deze verhalen zijn deels negatief en deels neutraal. De thema‟s die het meest gebruikt zijn, waren criminaliteit en de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Dat waren de twee hoofdthema‟s in deze periode, verder alleen losse verhalen over Antillianen, waarin zij zijdelings betrokken zijn. Qua thema‟s is vooral het human-interest frame veel gebruikt, dat geldt voor alle media. De mening van mensen staat centraal of het verhaal wordt persoonlijker gemaakt. Hierdoor komt het nieuws dichterbij voor mensen. Opvallend vond ik verder dat Antillianen niet in alle onderwerpen over hen ook zelf aan het woord komen. Dat miste ik soms in berichtgeving, waardoor ik die reportage dan als negatief heb bestempeld. Voetnoten 1. http://www.uitzendinggemist.nl/
HOOFDSTUK 4 INTERVIEWS 4.1 Inleiding Nadat ik alle reportages geanalyseerd heb en een literatuuronderzoek heb gedaan, deed ik interviews met Nederlandse journalisten die bij de media werken die ik heb geanalyseerd. Daarbij heb ik alle journalisten benaderd die in deze periode een of meerdere reportages hebben gemaakt over Antillianen. Ik heb niet van alle journalisten antwoord gekregen. Sommige journalisten heb ik face-to-face geïnterviewd, andere via de telefoon of via e-mail. Ik heb ook twee correspondenten op de Antillen gesproken via e-mail en Skype. In dit hoofdstuk wil ik aan de hand van hun antwoorden, antwoord geven op de vraag: 5. Wat is de werkwijze van journalisten bij berichtgeving over Antillianen? Ik bespreek verschillende onderdelen uit de interviews, bijvoorbeeld de algemene berichtgeving over Antillianen of de redactionele regels rondom het schrijven over de multiculturele samenleving. Ik bekijk op welke punten de journalisten het met elkaar eens zijn of dezelfde werkwijze hebben. Hieruit moet blijken hoe deze journalisten over Antillianen schrijven en wat hun ideeën zijn over de berichtgeving. De volledige interviews met de journalisten zijn opgenomen in de bijlage. De journalisten die ik benaderd heb en/of gesproken: Eindhovens Dagblad 6. Verslaggever John Graat: gesproken in een interview. 7. Correspondent Trix van Bennekom: vragen beantwoord via e-mail. Volkskrant 8. John Wanders: niet aanwezig door vakantie. 9. Jan Hoedeman: geen reactie. 10. Eileen Ros: geen reactie. 11. Charlotte Huisman: ze wilde niet meewerken aan een interview, te weinig kennis over Antillianen. 12. Mariëlle van Bussel: geen reactie. 13. Correspondent Jean Mentens: gesproken via Skype en e-mail. Telegraaf - Jenny van der Zijden: geen reactie. - Reisjournalist Jos van Noord: geen reactie. - Eric de Brouwer: geen reactie. - Pieter Klein Beernink: geen reactie. EénVandaag - Marc Schrikkema: afspraak gemaakt, afgezegd, geen reactie meer gehad. NOS Journaal - Henrik Willem Hofs: gesproken via de telefoon en e-mail. - Lidwien Gevers: geen reactie. - Gerri Eickhof: geen reactie. - Jeroen Wollaars: via e-mail, niet veel verstand van Antillianen. - Kees van Dam: op vakantie. Ik heb dus gesproken met John Graat (ED), Trix van Bennekom (ED), Jean Mentens (Volkskrant) en HenrikWillem Hofs (NOS). In de volgende paragrafen bespreek ik de belangrijkste punten uit die interviews. Eerst praat ik over de algemene berichtgeving over Antillianen en de mening van de journalisten daarover. Vervolgens schrijf ik over hun eigen werkwijze bij de berichtgeving over Antillianen en de regels die zij wel of niet moeten volgen. Ik sluit af met een conclusie waarin ik de belangrijkste punten samenvat. 4.2 Berichtgeving over Antillianen Alle journalisten zijn het over eens dat het algemene beeld van Antillianen in de Nederlandse media niet positief is. Zo zegt John Graat van het ED: omdat Antillianen op veel aspecten afwijken van het normale, zijn zij nieuwswaardig. Correspondent Trix van Bennekom somt alles bij elkaar op: criminaliteit, veel geweld, tienermoeders, gebroken gezinnen en Antillianen die vaak slecht Nederlands spreken. Jean Mentens, correspondent van de Volkskrant, geeft voor een deel ook de politiek de schuld van die negatieve berichtgeving. Hij zegt dat als een politieke partij veel aandacht geeft (op een negatieve manier) aan een bevolkingsgroep, dat zij automatisch ook negatief in het nieuws komen. NOS-verslaggever Henrik-Willem Hofs sluit zich daarbij aan. Hij vertelt over de onmacht van het Nederlandse gezag en de Antilliaanse gemeenschap om een einde te maken aan de criminaliteit onder Antilliaanse jongeren. Die zorgen volgens hem vooral voor het negatieve beeld. Over het noemen van etniciteit van daders verschillen de meningen. John Graat vindt dat het per bericht bekeken moet worden. Als het verder op de achtergronden van het nieuws ingaat, past het in de Antillianenproblematiek en dan is het zeker relevant. Maar noem ze niet automatisch Antillianen, zegt hij. Beide correspondenten vinden het moeilijk daar iets over te zeggen. Ze volgen weinig Nederlands nieuws en lezen vooral Antilliaanse kranten of bijdrages van collega-correspondenten. Jean Mentens zegt dat het niets met etniciteit of woordkeuze te maken heeft. Hij vindt dat er met standaard clichés wordt gewerkt, waardoor een bepaald beeld wordt geschetst. Dat heeft volgens hem vooral met een gebrek aan kennis te maken. Dat gebrek aan kennis beamen alle journalisten. Trix van Bennekom zegt dat ze dat vooral terugziet in berichtgeving over de Nederlandse Antillen. De zes eilanden zijn ontzettend verschillend, maar vanuit Nederland lijken ze één geheel, is haar mening. Het beeld van Antillianen in Nederlandse media wordt bepaald door een kleine groep die voor grote overlast zorgt, zegt Van Bennekom. Jean Mentens zegt dat er over alle multiculturele groepen negatief wordt geschreven, niet alleen over Antillianen. Ook hij vindt dat er te weinig kennis is bij Nederlandse journalisten over de Antilliaanse cultuur. Hij zegt dat journalisten te veel achter hun bureau blijven, in plaats van op pad gaan. Reportagewerk brengt meer verlichting vindt Mentens. Of er meer Antilliaanse journalisten op redacties moeten komen, daar verschillen de meningen over. John Graat denkt dat het erg goed zou zijn, bij het Eindhovens Dagblad zijn vrijwel geen allochtone journalisten. Toch vindt
hij dat je als journalist je moet kunnen verdiepen in alle onderwerpen in de samenleving. Hij denkt wel dat een Antilliaanse journalist beter kan doordringen in die gemeenschap. Ook Trix van Bennekom en Jean Mentens vinden het een meerwaarde om Antilliaanse journalisten te hebben op redacties. Mentens zegt dat zij gedeeltelijk een andere kijk op het nieuws hebben, de achtergrond van iemand bepaalt zijn blik. Wel vinden ze allemaal dat een Antilliaanse journalist niet alleen maar onderwerpen zou moeten maken over de Antillianen. Henrik-Willem twijfelt een beetje. Hij denkt dat er meer cultuurbesef en eventueel beter contact zou zijn met de Antilliaanse gemeenschap, maar of er daardoor betere verhalen komen, betwijfelt hij. Allemaal zeggen ze dat het een voordeel is als de journalist Papiaments spreekt. Volgens John Graat wordt er meer over dan met Antillianen gesproken als zij in het nieuws komen. Maar hij ziet wel verbetering, er wordt minder vanuit instanties gesproken. Maar dat is de taak van de journalist, hij moet op pad en mensen spreken. Hij vindt dat het te weinig gebeurd, want het is erg belangrijk om Antilliaanse contacten op te bouwen. Trix van Bennekom vindt wel dat er genoeg met Antillianen wordt gesproken. Zij verwijst naar een aantal „talking heads‟ die vaak terugkomen in de media. Jean Mentens vindt juist van niet, hij zegt dat er te weinig gesprekpartners zijn. Hij vindt het van groot belang om moeite te doen om Antillianen aan het woord te laten over hun eigen problemen. Henrik-Willem is het met Trix van Bennekom eens. Maar hij zegt wel dat het moeilijk blijft om bijvoorbeeld probleemjongeren te spreken. Helemaal als dat voor een camera moet. 4.3 Werkwijze journalisten John Graat (ED) maakt vooral verhalen op eigen initiatief. Als hij iets hoort, probeert hij in contact te komen met de groep waarover het gaat. Hij vindt het vooral noodzakelijk om Antillianen zelf te interviewen. Dat heeft vooral met investeren te maken en volgens hem is dat het grote probleem van de journalistiek. De correspondenten werken net iets anders. Zij houden vooral het nieuws bij op de eilanden en onderhouden daar hun netwerk. Uiteindelijk kiezen zij onderwerpen die interessant moeten zijn voor de Nederlandse lezers of kijkers. Zij schrijven dus veel meer over de eilanden dan over Antillianen als „probleemgroep‟, zegt Van Bennekom. Mentens vertelt dat de Volkskrant ook wel eens opdrachten geeft voor een verhaal, bijvoorbeeld bij de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Hij vindt het erg belangrijk dat er een correspondent op de eilanden is. Henrik-Willem gaat bij verhalen over Antillianen niet anders te werk dan anders. Bronnen raadplegen, rondbellen en sprekers regelen. Het nieuws komt volgens hem vooral via officiële kanalen. Trix van Bennekom denkt zelf niet veel na over het vermelden van etniciteit of afkomst. Ze is wel voor openheid en zegt dat via internet toch alles te achterhalen is. Ook Jean Mentens vindt dat het eigenlijk altijd vermeld zou moeten worden. Als leeftijd en geslacht relevant is, is nationaliteit dat ook, vindt hij. Maar journalisten moeten wel oppassen voor stereotypering. De etniciteit is een bijkomstigheid volgens hem. HenrikWillem vindt dat het alleen vermeld moet worden als het relevant is. Bij een losstaand incident is het vermelden van etniciteit niet relevant, vindt hij. Maar bij een trendverhaal over meerdere schietpartijen juist weer wel. Alle journalisten zijn niet bezig met het beeld dat bestaat van Antillianen. Hun doel: laten zien wat er gebeurt en de lezer of kijker informeren. John Graat vindt dat je zowel de positieve als de negatieve dingen moet signaleren, je moet alles zien, zegt hij. Hij vindt het nieuws vrij eenzijdig, verschillende ontwikkelingen ontbreken soms in het nieuws. Trix van Bennekom probeert in haar verhalen de werkelijkheid te laten zien. Ze stelt zich op als waarnemer, een soort antropoloog en vanuit die invalshoek maakt ze het verhaal. Jean Mentens denkt geen seconde na over het beeld dat kan ontstaan. Hij wil kennis overbrengen op de lezer, dat vindt hij het belangrijkst. Ook Henrik-Willem vindt dat het beeld soms eenzijdig is. Maar als journalist heb je te maken met nieuws, zegt hij. Schietende Antilliaanse criminelen komen vaker in het nieuws dan de hardwerkende Antillianen. Dat is een feit en dat weet een kijker ook, zegt hij. Met taalgebruik kun je precies aangeven dat je niet over de hele gemeenschap praat, aldus Hofs. Dus criminele Antilliaanse jongeren in plaats van Antillianen maakt al een heel verschil. John Graat denkt dat je als journalist het beeld wel een beetje kunt beïnvloeden. Door nuances te brengen bijvoorbeeld. Hij denkt dat journalisten dat wel proberen, maar dat het niet lukt door een gebrek aan kennis en te weinig moeite om zich te verdiepen in het onderwerp. Hij vindt dat journalisten moeten uitkijken dat het probleem niet groter wordt gemaakt. Ook Trix van Bennekom probeert een waarheidsgetrouw beeld te laten zien. Dat kan negatief zijn, maar is volgens haar dan enkel en alleen de waarheid laten zien en proberen om meerdere kanten te belichten. Henrik-Willem is ook niet bezig met beeldvorming, hij houdt zich bezig met nieuws. Dat nieuws kan bestaan uit stereotypen die voor bepaalde beeldvorming zorgen. Maar zolang het feitelijk klopt wat je vertelt, is het geen probleem. Op geen enkele redactie zijn er redactionele regels rondom het schrijven over Antillianen of de multiculturele samenleving. John Graat zegt dat je bij criminaliteitsverhalen ook vaak afhankelijk bent van de politie en de informatie die zij geven. Hij probeert alles in perspectief te plaatsen. Hij vindt wel dat je sommige dingen beter kunt benoemen dan openlaten. Dan is het vermelden van etniciteit bijvoorbeeld handig om duidelijkheid te scheppen. Alle journalisten zijn het er wel over eens dat schrijven over een andere cultuur lastig kan zijn als Nederlandse journalist. John Graat zegt dat andere aspecten van de Antilliaanse cultuur je natuurlijk wel opvallen. Hij vindt dat je daar open voor moet staan en niet te snel een oordeel moet geven. Hij ziet ook ontzettend veel overeenkomsten. Hij heeft veel Antilliaanse bronnen die hij kan bellen voor duiding of aanvullende informatie. Trix van Bennekom zegt dat je jezelf moet opstellen als onafhankelijke waarnemer. Ze zegt wel dat het meespeelt dat er een gemeenschappelijke geschiedenis is tussen Nederland en de Antillen. Henrik-Willem vindt dat het wel meevalt. Je moet je alleen wel verdiepen in het onderwerp en de historie kennen. Hij spreekt al jaren met mensen uit de Antilliaanse gemeenschap, waardoor hij genoeg context heeft om erover te berichten. Eigenlijk krijgen alle journalisten weinig reacties van lezers of kijkers op hun verhalen. Meestal zijn die reacties positief. Antillianen waarderen het als je je verdiept in hun cultuur. Ook al ben je kritisch, je besteedt tenminste aandacht aan hun gemeenschap. John Graat vindt het erg belangrijk om reacties serieus te nemen, hij heeft het liefst dat zijn lezers kritisch zijn. Trix van Bennekom krijgt ook vaak positieve reacties en zegt dat haar verhalen soms leiden tot vragen in de Tweede Kamer. Jean Mentens krijgt meestal inhoudelijke reacties van mensen die iets toe willen voegen omdat ze meer weten.
4.4 Conclusie De vier journalisten spreken allemaal over een gebrek aan kennis over Antillianen, hun cultuur en de Nederlandse Antillen. Journalisten zitten te veel achter hun bureau in plaats van de straat op te gaan om mensen te spreken. Ze vinden dat er een negatief beeld van Antillianen bestaat, maar dat daar weinig aan te doen is: het nieuws is nu eenmaal zo. Of het vermelden van etniciteit daar invloed op heeft, verschillen de meningen. Soms kan het relevant zijn, vindt John Graat van het ED. Meer Antilliaanse journalisten op redacties kan helpen voor meer kennis, duiding en contacten, maar in principe zou de berichtgeving hetzelfde moeten blijven. Een Antilliaanse journalist zou niet alleen onderwerpen moeten maken over Antillianen. Het is wel een groot voordeel als je Papiaments spreekt als Nederlandse journalist. Er worden steeds meer Antillianen aan het woord gelaten over onderwerpen over de Antilliaanse gemeenschap. Maar volgens Jean Mentens van de Volkskrant nog steeds te weinig. Het is van groot belang om Antillianen aan het woord te laten, maar het blijft ook moeilijk om bijvoorbeeld probleemjongeren voor de camera te krijgen. Journalisten schrijven niet anders over Antillianen dan over andere onderwerpen. Ze zijn niet bezig met beeldvorming, maar willen de kijker informeren en laten zien wat er gebeurt in de wereld. Maar er moet oog zijn voor zowel positieve als negatieve zaken. Allemaal proberen de journalisten de werkelijkheid te laten zien en kennis over te brengen op de kijker of lezer. Henrik-Willem Hofs van het NOS Journaal denkt dat taalgebruik wel voor nuance kan zorgen. Geen enkele redactie heeft redactionele regels rondom het schrijven over Antillianen of de multiculturele samenleving. De journalisten denken wel dat het lastiger is als Nederlandse journalist om te schrijven over een andere cultuur. Maar ze vinden dat je over alles zou moeten kunnen schrijven. Een kwestie van meer verdieping en moeite doen. Veel journalisten hebben Antilliaanse bronnen in hun netwerk. Die gebruiken ze vooral voor duiding over bepaalde onderwerpen. Om antwoord te geven op mijn deelvraag: Wat is de werkwijze van journalisten bij berichtgeving over Antillianen? Journalisten schrijven niet anders over Antillianen dan over andere onderwerpen. Zij vinden dat ze kijkers of lezers moeten informeren, hen de waarheid moeten laten zien en kennis overbrengen. Wel vinden de journalisten dat er een gebrek aan kennis is bij journalisten over de Antilliaanse cultuur, waardoor nuances soms ontbreken. Antilliaanse bronnen zijn van groot belang, maar het is aan de journalist om meer moeite te doen contacten op te bouwen in de gemeenschap. Dat gebeurt nu veel te weinig.
HOOFDSTUK 5 REFLECTIE In dit laatste hoofdstuk geef ik antwoord op mijn hoofdvraag: Hoe berichten journalisten over Antillianen en welk beeld ontstaat er van Antillianen in vijf Nederlandse media? Aan de hand van mijn analyse, literatuuronderzoek en de interviews met vier journalisten schrijf ik deze reflectie. Ik vind dat ik hiermee voldoende bronnen en informatie heb gebruikt, om een goed onderbouwde conclusie te schrijven. In de periode van 1 september t/m 31 oktober 2010 was de berichtgeving in de Nederlandse media neutraal over Antillianen. Daarmee wil ik zeggen dat er over Antillianen niet positief of negatief werd geschreven in de meeste gevallen. De berichtgeving over hen was neutraal, wat inhoudt dat er geen standpunt werd ingenomen, er hoor en wederhoor werd toegepast en dat er voldoende informatie over het onderwerp werd gegeven door de journalist. De aanleiding voor het nieuws is in veel gevallen negatief of neutraal. Daaruit kan ik wel opmaken dat wanneer er nieuws over Antillianen bekend wordt, dat in veel gevallen negatief of neutraal is. In ieder geval nooit een positieve aanleiding.[I10] In de onderzochte periode waren er twee momenten waarop er veel over Antillianen werd gesproken. Dat was in begin september, een aantal geweldsincidenten in de Antilliaanse gemeenschap en rondom 10 oktober toen de Antillen werden ontmanteld. Twee verschillende aanleidingen, waardoor er ook verschillende verhalen werden geschreven. Bij de verhalen met als thema criminaliteit was de aanleiding altijd negatief. De berichtgeving echter verschilde enorm. Het Eindhovens Dagblad maakte bijvoorbeeld een aantal positieve verhalen, door met Antillianen zelf of hulpverleners van Antilliaanse afkomst te praten. Hierdoor werd er niet over Antillianen gesproken, maar met ze. Dat vond ik een positief teken, maar de verhalen waren ook vaak neutraal. Dan werd er gesproken met een onderzoekster of een politicus, maar zonder dat er een oordeel werd gegeven over het probleem. Dat is goed om te concluderen, omdat journalisten waarnemers horen te zijn bij het nieuws. Dat is in veel gevallen in mijn analyse wel het geval. De journalisten die ik heb gesproken over de berichtgeving over Antillianen zijn het over sommige dingen met elkaar eens, maar lang niet bij alles. De belangrijkste conclusie van de vier, is dat journalisten te weinig kennis hebben van de Antilliaanse cultuur en gemeenschap en daar ook te weinig moeite voor (willen) doen. Hierdoor blijven zij bepaalde woordkeuzes maken of kunnen zij het nieuws niet goed duiden. De rol van het vermelden van etniciteit is hierbij ondergeschikt in de berichtgeving, vind ik. Sommige journalisten vinden het niet relevant (vooral bij losse incidenten), maar anderen vinden etniciteit altijd van belang, net zoals leeftijd of geslacht dat is. Uiteindelijk vinden alle journalisten het belangrijk dat er ook met Antillianen wordt gesproken over het nieuwsfeit. En daar ben ik het mee eens, maar het is wel een investering die de journalist moet maken. Ze moeten Antillianen meer in het nieuws betrekken. Investeren in de Antilliaanse gemeenschap en daar een aantal goede bronnen onderhouden. De andere belangrijke conclusie is dat journalisten niet anders te werk gaan bij het schrijven over Antillianen, dan bij andere onderwerpen. Ze zijn zich bewust van beeldvorming, maar denken daar nooit over na tijdens het werken. Nieuws blijft nieuws. Journalisten willen de kijker informeren, laten zien wat er gebeurt in de wereld en vooral kennis bijbrengen over de Antilliaanse gemeenschap. Toen ik aan dit onderzoek begon, was ik van mening dat er over het algemeen negatief wordt bericht over Antillianen. Dat gold zowel voor de nieuwsaanleiding als voor de manier waarop journalisten schreven over de Antilliaanse gemeenschap. Maar na mijn analyse moet ik mijn veronderstelling aanpassen. Ik heb gezien dat de berichtgeving van de vijf media over het algemeen neutraal is. De berichtgeving is niet enkel negatief, hoewel de nieuwsaanleidingen toch nog vaak negatief zijn. De periode die ik gekozen heb, is een uitzondering, ben ik van mening. Het is een periode waarin twee grote verhalen rondom Antillianen leefden. Ik denk dat als ik een andere maand had gekozen, er minder berichten zouden zijn over Antillianen. Aan de ene kant vind ik dat jammer, want er zou meer bericht kunnen worden over de Antilliaanse gemeenschap,[I11] maar aan de andere kant: als er geen nieuws is, hoeft er ook niet over geschreven te worden. Want hoe meer media berichten over problemen bij Antilliaanse jongeren, hoe groter de kans op een negatief beeld bij het publiek. [I12] Dat de media invloed hebben op de kijker of lezer heb ik onderzocht in hoofdstuk 2. Daarin heb ik gekeken wat beeldvorming nu precies is. Hoe meer mensen een negatief beeld voorgeschoteld krijgen door de media, hoe groter de kans dat zij gaan geloven dat dit beeld de werkelijkheid is. Hier geldt wel, dat hoe meer kennis de kijker of lezer heeft, hoe kleiner de kans dat de media invloed hebben op de beeldvorming van die persoon. Uit eerdere onderzoeken over de multiculturele samenleving en media blijkt vaak dat de media erg negatief over allochtonen berichten. Ik heb dat met deze analyse niet kunnen bewijzen. Dat Antillianen vooral in het nieuws komen als er iets fout gaat, dat is wel een feit. Maar in deze periode komen ze ook vaak in de media door een neutraal nieuwsfeit, in dit geval de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Ik denk dat dit eerder een uitzondering op de regel is, dan dat deze gebeurtenissen vaker zullen voorkomen. De ontmanteling was een gebeurtenis op zich. De criminaliteit onder Antillianen is nog steeds bezig en komt met vlagen weer in het nieuws. Ook dacht ik dat het vermelden van etniciteit een groot discussiepunt zou zijn bij journalisten. Na de interviews blijkt dat zij weinig nadenken over het vermelden en dat het geen opvallend onderdeel is van het verhaal. Veel journalisten zeggen dat het alleen vermeld moet worden als het relevant is[I13] . Bijvoorbeeld in een grote reportage over wapenbezit bij Antilliaanse jongeren. Maar als er een losse schietpartij wordt gemeld, is het noemen van etniciteit minder relevant. Vooral Volkskrant-correspondent Jean Mentens is van mening dat etniciteit altijd van belang is, het zou dus altijd vermeld moeten worden. Hij vindt etniciteit te vergelijken met leeftijd of geslacht. Ik deel zijn mening ook, omdat ik denk dat het beter is om het probleem te benoemen, dan het open te laten. Mensen kunnen dan eerder zelf een conclusie gaan trekken, die niet altijd juist is. Daarom vind ik dat in veel gevallen het vermelden van etniciteit wel moet, maar dan moet het ook
beide kanten op. Dus zowel het noemen van het Antilliaan of Marokkaan zijn als het vermelden van de Nederlandse afkomst. En daar zit vaak het verschil, zegt ook Eindhovens Dagblad-verslaggever John Graat. Die Nederlandse afkomst wordt veel minder vaak belicht. Nuance in taalgebruik is vooral erg belangrijk bij de berichtgeving over Antillianen, denk ik. In plaats van Antillianen, kun je probleemgevallen ook gerichter benoemen. Bijvoorbeeld: criminele Antilliaanse jongeren. Door die nuance scheer je niet meteen alle Antillianen over één kam. Die woordkeuze zou kunnen komen doordat er bij journalisten te weinig kennis over de Antilliaanse cultuur en gemeenschap. Daardoor vervallen journalisten snel in stereotypering, vindt ook Jean Mentens van de Volkskrant. Aan de andere kant zijn er ook weinig Antilliaanse journalisten op redacties die voor duiding kunnen zorgen. Het zou een grote meerwaarde zijn als er meer Antilliaanse journalisten zouden komen bij Nederlandse media. Zij kunnen hun collega‟s wijzen op taalgebruik, invalshoeken of bronnen uit hun eigen gemeenschap. Nu moet dat vooral van de journalist zelf komen. Die is daar soms te lui voor of maakt er geen tijd voor vrij[I14] . Netwerken is investeren en investeringen hebben nu eenmaal niet meteen rendement, zegt ook John Graat. Het is een absoluut pluspunt vind ik als journalisten Antilliaanse bronnen in hun netwerk hebben. Journalisten kunnen hun bronnen bellen voor duiding, tips of regelen als spreker, maar aan de andere kant kunnen die bronnen ook tips geven wanneer er iets speelt in de Antilliaanse gemeenschap. Op die manier komt het nieuws niet alleen van instanties (politiek, politie, scholen, CBS), maar vanuit de gemeenschap zelf. In dat nieuws zullen veel Antillianen zich dan ook beter herkennen. Het is belangrijk dat Nederlandse media verschillende kanten laten zien van de multiculturele samenleving in Nederland, simpelweg omdat er ook verschillende kanten te zien zijn. De journalist moet die alleen wel signaleren en ik denk dat het moeilijk is als hij de hele dag achter zijn bureau zit. In de periode die ik onderzocht heb, kan ik concluderen dat journalisten het goed doen. Ondanks de negatieve nieuwsaanleidingen maken zij overwegend neutrale of positieve verhalen. Ze laten Antillianen zelf aan het woord, gaan de straat op en zoeken de Antillianen op. Dat Antillianen zelf niet altijd mee willen werken, is een kwestie van wantrouwen, zo bevestigt ook NOS-verslaggever Henrik-Willem Hofs. Om goed over Antillianen te berichten, moet het vertrouwen van de Antilliaanse gemeenschap gewonnen worden. Het spreken van Papiaments is daarbij een goede eerste stap. Ik hoop dat journalisten op deze manier door zullen gaan met de berichtgeving over Antillianen, omdat ze op de goede weg zijn. Het signaleren van positief nieuws is een volgende stap.[I15] Maar ik kan ook concluderen dat journalisten niet anders bezig zijn met nieuws over Antillianen dan elk ander nieuws.[I16] Het blijft hun taak om nieuws te signaleren en daar een degelijk verhaal van te maken voor de lezer of kijker. Het beeld verbeteren, veranderen of in stand houden is niet de taak van de journalist. Hij moet de kijker of lezer informeren en kennis overbrengen. Uiteindelijk bepaalt de kijker of lezer toch wat hij ziet, leest of hoort. Maar het is de taak van de journalist om het nieuws op de juiste manier aan de kijker of lezer te laten zien. Bij mijn onderzoek en analyse kunnen wel wat kanttekeningen worden geplaatst. Het is een kleinschalig onderzoek over een periode van twee maanden in verschillende media. Toch wijst het een bepaalde berichtgeving aan over Antillianen. Het zou een begin kunnen zijn van een groter onderzoek over een langere periode met meerdere of juist minder media. Tijdens het schrijven van mijn reflectie kwam ik wel een aantal zaken tegen die me interessant lijken om verder te onderzoeken. - Hoe denken Antillianen over de berichtgeving over de Antilliaanse gemeenschap in Nederlandse media? Welke programma‟s kijken ze graag en waarom? Hoe vinden zij de berichtgeving, boeit het ze wel of vinden ze het niet belangrijk? Welke verbeteringen zouden zij willen zien? Kortom een onderzoek met Antillianen en hun mening over media. - Een langere periode een bepaald medium analyseren op berichtgeving over Antillianen. Zijn er verbeteringen op te merken? Wat voor nieuws is er rondom Antillianen? Daarnaast ook reacties van het publiek op berichtgeving over Antillianen. Welk beeld hebben zij van de Antilliaanse gemeenschap en waarop baseren ze dat? Welke informatie onthouden zij na een bericht over Antillianen? En is hun conclusie negatief of positief? Verder vind ik dat journalisten veel meer kennis zouden moeten ontwikkelen over de Antillianen in Nederland, de Nederlandse Antillen en de Antilliaanse cultuur. Alleen dan kunnen zij een duidelijk beeld laten zien tijdens reportages over Antillianen. Zij kunnen het nieuws zelf duiden of met gebruik van een (Antilliaanse) bron. Antillianen zouden in ieder geval meer aan het woord mogen komen als er nieuws over Antillianen te melden valt. Laat ze zelf maar reageren, zou ik willen zeggen. Als laatste zou het zeker een meerwaarde zijn als er meer Antilliaanse journalisten op redacties zouden komen. Zij zorgen voor andere invalshoeken, andere achtergronden en daardoor misschien wel andere of betere verhalen over de Antilliaanse gemeenschap. Ik pleit dus voor meer kennis, meer Antilliaanse bronnen en meer Antilliaanse journalisten bij Nederlandse media.
BRONVERMELDING Boeken Boer, de C. en Brennecke, S. (2003) Media en publiek. Amsterdam: Boom. Deuze, M. (2002) Gekleurd nieuws uit Journalistieke cultuur in Nederland. Amsterdam: University Press. d‟Haenens, L. en Koeman, J. (2005) De blinde vlek in het nieuws: multiculturaliteit in de Nederlandse en Vlaamse televisieberichtgeving uit Nieuws op televisie. Culemborg: Centraal Boekhuis. Heijes, C. (2004) Het stereotype voorbij. Amsterdam: SWP. Hermes, J. en Reesink, M. (2004) Inleiding televisiestudies. Amsterdam: Boom. Leurdijk, A. (1999) Televisiejournalistiek over de multiculturele samenleving. Amsterdam: het Spinhuis. Marcha, V. (2010) De Curaçaose jeugd. Amsterdam: SWP. Servaes, J. en Tonnaer, C. (1992) De nieuwsmarkt: vorm en inhoud van de internationale berichtgeving. Groningen: Wolters-Noordhoff. Zoonen, van L. (2002) Media, cultuur en burgerschap. Amsterdam: Aksant. Internet Antillianen in Nederland, http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_Antillianen_in_Nederland geraadpleegd op: 3 oktober 2011 Concessiewet 2000, http://www.minocw.nl/omroepen/869/De-Mediawet-en-Concessiewet.html#A2358 geraadpleegd op: 3 oktober 2011 Elsevier, 30 maart 2011, Aanwijzingen incest bij 12-jarige Groningse moeder, http://www.elsevier.nl/web/Nieuws/Nederland/293286/Aanwijzingen-incest-bij-12jarige-Groningsemoeder.htm geraadpleegd op: 3 oktober 2011 Interview Raymond Labad (2010) http://www.doorbraak.eu/?p=295 geraadpleegd op: 3 oktober 2011 Lezing Justus Veenman (2003), http://www.rotterdamlezing.nl/Rotterdam%20Lezing%202003.htm geraadpleegd op: 3 oktober 2011 Multiculturele samenleving, http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/project/1046126/nederlandmigratieland/2157310/aardrijkskunde/item/1122944/multiculturele-samenleving/ geraadpleegd op: 3 oktober 2011 NOS.nl, 10 oktober 2010, Ontmanteling van de Nederlandse Antillen, http://nos.nl/artikel/190167-antillen-water-verandert.html geraadpleegd op: 3 oktober 2011 Uitzending Gemist, http://www.uitzendinggemist.nl/ geraadpleegd op: 3 oktober 2011 Van Dale woordenboek via http://www.vandale.nl/vandale/zoekService.do?selectedDictionary=nn&selectedDictionaryName=Nederlands&s earchQuery=Antilliaan geraadpleegd op: 3 oktober 2011 Rapporten en onderzoeken Sibon, S. (2005) Berichtgeving over allochtonen en criminaliteit via http://www.publistat.nl/site/nieuws/pdf/berichtgeving-over-allochtonen-en-criminaliteit.pdf geraadpleegd op: 3 oktober 2011 Van Emmerik-Levelt, H. en Teulings, A. (1967) Buitenlandse arbeiders en de pers in Buitenlandse arbeiders in Nederland. Leiden: Spruyt. Vergeer, M. (2000) Een gekleurde blik op de wereld. Nijmegen: Katholieke Universiteit Nijmegen. Mensen John Graat, verslaggever op de Helmondredactie van het Eindhovens Dagblad. Trix van Bennekom, correspondent op Bonaire voor de Nederlandse Antillen, o.a. voor het Eindhovens Dagblad. Jean Mentens, correspondent op Curaçao voor de Nederlandse Antillen, onder andere voor de Volkskrant. Henrik-Willem Hofs, verslaggever voor het NOS Journaal (zowel radio als televisie).
BIJLAGE Per medium heb ik een aantal berichten geanalyseerd waarin er wordt gesproken of geschreven over Antillianen, Antilliaan, Nederlandse Antillen of Curaçao. Eindhovens Dagblad Het Eindhovens Dagblad (ED) is een regionale krant die verschijnt in de regio rondom Eindhoven en Helmond. Het behoort tot Wegener NieuwsMedia net als het Brabants Dagblad, BN DeStem, PZC, De Twentsche Courant Tubantia, De Gelderlander en de Stentor. De oplage is ruim 110.000 kranten voor abonnees. Hoofdredacteur is John van den Oetelaar. Zoeken in LexisNexis met zoekterm Antilliaan levert in totaal acht hits op van drie verhalen. Het verhaal Antilliaanse eilanden op eigen benen komt daardoor zes keer voor in verschillende edities van het ED, maar is in principe hetzelfde verhaal. Hits: 8 Geanalyseerde verhalen: 3 Titels: Protestmars burgemeester Aboutaleb: harde aanpak criminelen – Antillianen hebben buik vol van geweld Antilliaanse eilanden op eigen benen Hosselen voor je kinderen Zoeken in LexisNexis met de zoekterm Antillianen levert in totaal 17 hits op. Het verhaal Antilliaanse eilanden op eigen benen komt hier ook weer voor, in totaal zes keer in verschillende edities. Ook het andere verhaal waarin Antilliaan voorkwam is hierbij gerekend. Ik heb de verhalen Antilliaanse eilanden op eigen benen en Protestmars Burgemeester Aboutaleb: harde aanpak criminelen – Antillianen hebben buik vol van geweld niet opnieuw geanalyseerd. Een verhaal komt zowel voor in de Eindhovense editie als de Helmondse editie, maar onder twee verschillende titels: Aanpak Antilliaanse jeugd stuurloos en Geen regie aanpak Antilliaanse criminelen. Het is precies hetzelfde verhaal, maar met twee titels. Een verhaal dat eigenlijk niet echt meetelt is het portretinterview met politicus Roger van Boxtel. Hij noemt een keer Antillianen als het gaat om maatregelen voor mensen die zich niet aan de regels houden. Daarbij noemt hij ook Marokkanen en autochtone Nederlanders. Ik heb het daarom niet bij de geanalyseerde verhalen gezet. Hits: 17 Geanalyseerde verhalen: 8 Titels: Lang onderzoek Marokkaanse problematiek Antillianen zijn het nu beu Kansarme Antillianen Aanpak Antilliaanse jeugd stuurloos en Geen regie aanpak van Antilliaanse criminelen (zelfde verhaal onder 2 verschillende titels) Criminaliteit „We hebben rolmodellen nodig‟ „Vaak gaat het al mis in de opvoeding‟ Lezersreactie op opiniepagina Zoeken met de zoekterm Nederlandse Antillen in LexisNexis levert 12 hits op. Het verhaal Antilliaanse eilanden op eigen benen komt hier ook weer zes keer voor. Verder ook een column van correspondent Trix van Bennekom die op Bonaire woont. Ik heb het verhaal Antilliaanse eilanden op eigen benen niet opnieuw geanalyseerd. Het verhaal Antillianen zijn het nu beu heb ik geanalyseerd met de term Antillianen. Daarom analyseer ik het verhaal niet opnieuw. Een van de hits is de troonrede die koningin Beatrix voorlas op Prinsjesdag. Daarin zit een kleine alinea waarin het gaat over de staatkundige vernieuwingen van de Nederlandse Antillen. Ik heb er voor gekozen om dat verhaal niet te analyseren, omdat het geen journalistiek verhaal is, maar de toespraak van de koningin. Hits: 12 Geanalyseerde verhalen: 3 Titels: Vernederlandsing ligt gevoelig op Bonaire De Nederlandse Antillen zijn niet meer Onzekerheid over autonome status is groot – mat afscheid van de Antillen Zoeken in LexisNexis met de term Curaçao levert 19 hits op, het grootste aantal bij het ED. De column van correspondent Trix van Bennekom zit daar ook bij, maar die analyseer ik niet opnieuw. Het verhaal Mat afscheid van de Antillen heb ik al eerder geanalyseerd bij Nederlandse Antillen. Onder de term Curaçao komt het opnieuw voor, maar daarom analyseer ik het niet nog een keer. Ook het bericht De Nederlandse Antillen zijn niet meer heb ik al eerder gedaan, evenals Hosselen voor je kinderen (Antilliaan), Vaak gaat het al mis in de opvoeding (Antillianen), Vernederlandsing ligt gevoelig op Bonaire (Nederlandse Antillen) en We hebben rolmodellen nodig (Antillianen). Het verhaal Antilliaanse eilanden op eigen benen heeft zes hits, maar analyseer ik ook niet opnieuw. De troonrede van koning Beatrix zit er ook tussen, maar bekijk ik niet. Tussen de hits is ook een oproep voor een cursusboek Papiaments voor iemand die stage gaat lopen op Curaçao. Dat heb ik niet geanalyseerd, omdat het geen journalistiek verhaal is. Een verhaal dat ik wel gelezen heb, maar niet analyseer is Alles moet bij Römer en haar paard kloppen. Het is een portret van een sporter die voor haar opleiding een paar maanden op Curaçao was. Verder wordt er niet over het eiland gesproken. Dat geldt ook voor het verhaal over ondernemer Ben Woldring (staat geen titel bij). Er wordt alleen gezegd dat hij een veelgevraagd spreker is, onder anderen op Curaçao. Daar blijft het bij, dus analyseer ik dit artikel niet. Dan is er nog een interview met zwemster Marleen Veldhuis, waarin ze vertelt dat
ze op trainingskamp gaat naar Curaçao. Verder wordt daar niet over gesproken, dus laat ik ook weg uit mijn analyse. Hierdoor blijft er maar één klein bericht over. Hits: 19 Geanalyseerde verhalen: 1 Titel: Gemengde gevoelens
Analyse Eindhovens Dagblad Titel: Protestmars burgemeester Aboutaleb: harde Datum: 4 oktober 2010. aanpak criminelen – Antillianen hebben buik vol van geweld Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Onbekend. Samenvatting Ongeveer 150 Antillianen lopen mee in een protestmars tegen geweld onder Antillianen. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) Wie moet dit probleem oplossen: Antillianen zelf of de Nederlandse politiek? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – een aantal schietincidenten met Antillianen. Positief verhaal – Antillianen willen zelf hun imago verbeteren en veroordelen het geweld en wapenbezit. Titel: Antilliaanse eilanden op eigen benen Datum: 8 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Floor Ligtvoet Samenvatting Reportage op de Antillen over de veranderingen door de ontmanteling. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Persoonlijke verhalen van de inwoners op de Antillen over de veranderingen voor de eilanden, de heersende conflicten, hoe het nu verder moet en wat de veranderingen zijn voor de inwoners. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal - Reportage over de eilandbewoners, die zijn soms negatief en soms positief, dus een goede balans. Titel: Hosselen voor je kinderen Datum: 9 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: John Graat Samenvatting Antilliaanse jongen in Eindhoven vertelt over zijn leven en de criminaliteit. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Het is een persoonlijk verhaal van een Antilliaanse jongen die in de criminaliteit zat en probeert een beter leven op te bouwen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – Criminaliteit onder Antilliaanse jongeren. Neutraal verhaal – De Antilliaanse jongen komt zelf aan het woord, er wordt niet over hem gesproken. Titel: Lang onderzoek Marokkaanse problematiek Datum: 30 september 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Onbekend. Samenvatting Belangrijkste punten uit een onderzoek naar schooluitval, uitkeringen en criminaliteit van bureau Risbo bij Marokkanen en Antillianen. Thema: Criminaliteit (statistieken) Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Waar in de samenleving zitten de conflicten met Antillianen? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Onderzoek naar schooluitval, uitkeringen en criminaliteit. Negatief verhaal – alleen de cijfers over de criminaliteit van Antillianen worden genoemd. Daardoor ligt de nadruk op de negatieve cijfers. Titel: Antillianen zijn het nu beu Datum: 2 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Joost Bosman
Samenvatting Aankondiging van een protestmars die Antillianen organiseren tegen geweld. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) Antillianen nemen zelf de verantwoordelijkheid door een protestmars te organiseren tegen het geweld in hun gemeenschap. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – criminaliteit en wapenbezit onder Antillianen. Neutraal verhaal – er wordt met een deskundige gepraat over de protestmars, maar geen Antillianen aan het woord. Titel: Kansarme Antillianen Datum: 9 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: onbekend, commentaar. Samenvatting Commentaar over de manier waarop het probleem rondom criminaliteit en Antilliaanse jongeren aangepakt moet worden. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) De schrijver bespreekt vanuit zijn optiek hoe dit probleem opgelost moet worden, het is niet duidelijk of hij een Antilliaan is. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – criminaliteit, wapenbezit en geweld onder Antilliaanse jongeren. Positief verhaal – de schrijver probeert een oplossing te verzinnen voor het probleem rondom criminaliteit en Antillianen. Hij bekijkt het probleem op een positieve manier. Titel: Aanpak Antilliaanse jeugd stuurloos en Geen Datum: 9 oktober 2010 regie aanpak van Antilliaanse criminelen (hetzelfde verhaal onder 2 verschillende titels) Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: John Graat Samenvatting Met een aantal Eindhovens hulpverleners wordt gesproken over de aanpak van problemen bij Antillianen zoals criminaliteit, schooluitval en werkeloosheid. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) Er wordt gezocht naar degene die het probleem met Antillianen moet oplossen. Wie neemt de verantwoordelijkheid bij het oplossen? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – problemen bij Antilliaanse jongeren. Neutrale berichtgeving – er wordt gesproken met een aantal organisaties die oplossingen zoeken voor het probleem. Titel: Criminaliteit Datum: 9 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Onbekend. Samenvatting Statistieken van Antillianen in Eindhoven. Thema: Criminaliteit (statistieken) Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Waar zitten de problemen in de Antilliaanse gemeenschap? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – problemen en criminaliteit in de Antilliaanse gemeenschap. Negatief verhaal – vooral de slechte cijfers over Antillianen staan hierin. Titel: „We hebben rolmodellen nodig‟ Datum: 9 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Onbekend Samenvatting Problemen bij Antilliaanse jongeren in Nederland. Gesproken wordt met een projectleider van een Antillianenproject in Eindhoven. Thema: Criminaliteit
Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) Wie moet de problemen met Antillianen oplossen? In dit verhaal een gesprek met een projectleider in Eindhoven. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – problemen met Antilliaanse jongeren. Neutraal verhaal – gesprek met jongerenwerker die oplossingen probeert te zoeken. Titel: „Vaak gaat het al mis in de opvoeding‟ Datum: 9 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Onbekend Samenvatting Persoonlijk verhaal van een Antilliaan die veel probleem heeft gehad. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Persoonlijk verhaal van een Antilliaan die probeert op het rechte pad te blijven. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – criminaliteit bij Antillianen. Positief verhaal – deze Antilliaan krijgt begeleiding en probeert uit de criminaliteit te blijven. Titel: Lezersreactie op opiniepagina Datum: 12 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Lezer, Guus Kokx Samenvatting Reactie van een lezer op de verhalen over criminele Antillianen. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) In het commentaar vertelt de lezer wat hij vond van de verhalen over Antillianen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – de verhalen over de criminaliteit bij Antillianen. Positief verhaal – de lezer wil dat er positief over Antillianen gedacht wordt, ondanks alle problemen (aan de naam te zien geen Antilliaan) Titel: Vernederlandsing ligt gevoelig op Bonaire Datum: 7 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Trix van Bennekom Samenvatting Verslag vanuit Curaçao en Bonaire over de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Wat zijn de veranderingen voor de eilanden, Nederland en de inwoners? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal – Gevarieerd verslag met allerlei meningen over de ontmanteling en de veranderingen. Titel: De Nederlandse Antillen zijn niet meer Datum: 11 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Onbekend Samenvatting De laatste dag van de Nederlandse Antillen die nu zelfstandig of als gemeente verder gaan in het Koninkrijk. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Het gaat vooral om de veranderingen en de gevolgen voor de eilanden nu ze zelfstandig zijn. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Staatkundige veranderingen voor de Nederlandse Antillen. Neutraal verhaal – Weergave van de festiviteiten en veranderingen rondom de ontmanteling. Titel: Onzekerheid over autonome status is groot – Datum: 11 oktober 2010. mat afscheid van de Antillen Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Trix van Bennekom Samenvatting Festiviteiten en ceremonies rondom de laatste dag van de Antillen op Curaçao. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen
Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Straatinterviews met Antillianen op de Nederlandse Antillen, persoonlijk verhaal op de ceremonie. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal – Reportage met verschillende kanten en meningen op en over de ontmanteling van de Antillen. Titel: Gemengde gevoelens Datum: 30 oktober 2010 Uit: Eindhovens Dagblad Journalist: Trix van Bennekom Samenvatting Column van correspondent Trix van Bennekom over de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) Persoonlijk verhaal van de correspondent en haar kijk op veranderingen op de eilanden. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling en staatkundige veranderingen van de Nederlandse Antillen. Positief verhaal – column over het leven op Bonaire na de ontmanteling van de Antillen, met nadruk op de positieve veranderingen. Totaal aantal hits ED: 56 Totaal aantal geanalyseerde verhalen: 15 Top 3 van thema’s (15): 1. Criminaliteit: 10 2. Ontmanteling: 5 Top 5 van frames (15): 3: vier 4: vier 5: drie 1: twee 2: twee Aanleiding – Verhaal Aantal (15) Negatief – negatief 1 Negatief – neutraal 4 Negatief – positief 4 Neutraal – negatief 1 Neutraal – neutraal 4 Neutraal – positief 1 Positief – negatief Positief – neutraal Positief – positief Aanleiding (15) Verhaal (15) Negatief 9 2 Neutraal 6 8 Positief 5 In totaal krijg je met vier zoektermen 56 hits in LexisNexis. Daarvan heb ik uiteindelijk 15 verhalen geanalyseerd en die verhalen verdeeld in 2 thema‟s: criminaliteit en de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. De meest gebruikte frames zijn frame 3 en frame 4. De meeste verhalen hebben een negatieve aanleiding en een neutraal verhaal, een negatieve aanleiding en een positief verhaal of een neutrale aanleiding en een neutraal verhaal. Het waren dus vooral negatieve aanleidingen voor verhalen, maar die verhalen werden over het algemeen neutraal gemaakt.
Volkskrant De Volkskrant is een landelijke krant van De Persgroep Nederland. De oplage is ongeveer 263.000. Hoofdredacteur is Philippe Remarque en de redactie zit in Amsterdam. Oorspronkelijk werd de krant als roomskatholiek gezien, de laatste jaren als politiek links. Het is de enige krant met een vaste correspondent op Curaçao, namelijk Jean Mentens. Zoeken met de term Antilliaan levert 5 hits op in LexisNexis. Het interview „Kut zeggen is al normaal bij jonge meisjes‟ met socioloog Bas van Stokkom wordt er even gesproken over Antillianen. Ik heb getwijfeld of ik dit artikel moest analyseren, maar heb er voor gekozen om dat niet te doen. Het hoofdonderwerp gaat namelijk niet over Antillianen en het gedeelte dat er wel over ze wordt gesproken is te verwaarlozen. Ook het verhaal Meester Ruud heeft de school genezen analyseer ik niet. Het is een verslag over een basisschool die het eerst heel slecht deed, maar nu veel beter is geworden. Ergens in een alinea wordt er genoemd dat een meisje op school half-Antilliaans is. Niet noemenswaardig dus om te analyseren. Hits: 5 Geanalyseerde verhalen: 3 Titels: Je bent iemand, want je hebt een vuurwapen Meel in de pen Registratie Roma De term Antillianen komt in totaal 14 keer voor in LexisNexis. De ingezonden brief Meel in de pen heb ik al geanalyseerd bij de zoekterm Antilliaan en daarom analyseer ik die niet opnieuw. Ook het verhaal Je bent iemand, want je hebt een vuurwapen heb ik al eerder geanalyseerd. Onder de zoekresultaten is een boekrecensie van het boek Jullie zijn anders als ons waarin ook Antillianen voorkomen. Ik analyseer dit bericht niet, omdat het hoofdonderwerp het boek is. Ik gebruik het boek wel als bron voor mijn literatuuronderzoek (is dat zo?). Ook het interview met burgemeester Eberhard van der Laan (Is dit normaal?) analyseer ik niet, omdat het een algemeen interview is met de burgemeester. Slechts in één zin wordt er over Antillianen gesproken en wel als het gaat om de inwoners van Amsterdam Zuidoost. Hits: 14 Geanalyseerde verhalen: 10 Titels: Werkgever kiest eerder voor autochtone werknemer; niet-westerse sollicitanten geassocieerd met „gedoe‟ „Het is finito met de kruiwagenpolitiek‟ – interview Gerrit Schotte, beoogd premier van Curaçao „Ik ben geen crimineel, ik werk hard, maak huiswerk‟ CDA: zet Roma uit als ze de wet overtreden „Roma etnisch registeren‟ Herkomstlijst roept associatie met nazi‟s op Schijngevechten over etnische registratie Burgemeester Aboutaleb waarschuwt criminele Antilliaanse jongeren; protestmars tegen geweld Verdwenen land Ander paspoort en toch Brits Zoeken met de term Nederlandse Antillen in LexisNexis levert 15 hits op. De ingezonden brief Verdwenen land heb ik al geanalyseerd met de term Antillianen en analyseer ik daarom niet nog een keer. De Nederlandse Antillen worden ook een keer genoemd in een foto-onderschrift bij een verhaal over het koninklijk huis. Dat onderschrift luidt: Prins Willem-Alexander en prinses Maxima verlaten het gebouw van de Staten van de Nederlandse Antillen. De prins en prinses waren in Willemstad aanwezig in verband met de opheffing van de Nederlandse Antillen. Omdat er in het artikel verder niet over de Antillen wordt gesproken, analyseer ik dit verhaal niet. Een van de hits is de troonrede die koningin Beatrix voorlas op Prinsjesdag. Daarin zit een kleine alinea waarin het gaat over de staatkundige vernieuwingen van de Nederlandse Antillen. Ik heb er voor gekozen om dat verhaal niet te analyseren, omdat het geen journalistiek verhaal is, maar de toespraak van de koningin. Een hit is een gedeelte uit Media en Mensen waarin kort wordt aangekondigd dat de NOS een uitzending zal maken over de staatkundige hervormingen van de Nederlandse Antillen. Ik analyseer dat stukje niet, omdat het over een uitzending gaat. De uitzending zelf analyseer ik wel. De reportage Premiers vertrekken met stille trom analyseer ik niet. Het is een verslag van de laatste dag van minister-president Balkenende. In één zin staat vermeldt dat ook de gevolmachtigd minister van de Nederlandse Antillen afscheid neemt. Verder wordt er in het verhaal niet meer over gesproken, dus niet interessant om te analyseren. Verkeerde dadendrang rond Draka, Een Nijmeegs kasteel voor een prikkie en Apotheker berispt om levering via website analyseer ik ook niet omdat slechts een keer over de Antillen wordt gesproken in één zin. Opmerkelijk is wel dat alle drie de reportages waarin slechts een keer over de Antillen wordt gesproken betrekking heeft op 1. Na problemen met de inspectie week de site uit naar de Nederlandse Antillen (Apotheker berispt om levering via website) 2. De loterij werd georganiseerd vanuit een vennootschap op de Nederlandse Antillen (Een Nijmeegs kasteel voor een prikkie) 3. Belangen achter een rookgordijn op de Antillen verscholen (Verkeerde dadendrang rond Draka) Drie economische redenen die met de Antillen te maken hebben (Frame 2). In alle reportages ontbreekt een verdere uitleg over de reden om zaken te doen op de Antillen. Hits: 15 Geanalyseerde verhalen: 7 Titels: Eilandsraad van Curaçao stemt na heftig debat voor nieuwe grondwet Geduldig bestuurder die geen uitglijders maakt; profiel Ank Bijleveld „Minder bureaucratie, want er vervalt een bestuurslaag‟
Vlag voor laatste keer gestreken – opheffing Nederlandse Antillen – Zondag krijgen eilanden officieel nieuwe status 10/10 Adieu Nederlandse Antillen – Op de eerste minuut van 10-10-10 werd Curaçao zelfstandig Tientientien In LexisNexis zijn er 80 hits als je zoekt met de term Curaçao. Daarvan zijn 50 weerberichten en 9 colofons waarin Jean Mentens genoemd wordt als correspondent op Curaçao. Ik heb zowel de weerberichten als colofons niet geanalyseerd. Drie hits gaan over een lijst met exposities. Daarin wordt Curaçao genoemd in de fotoexpositie van Ilse Frech: Curaçao en Bonaire. Ik heb dit artikel niet geanalyseerd omdat verdere informatie ontbreekt (het is drie keer ongeveer dezelfde lijst). De ingezonden brief Verdwenen land heb ik al geanalyseerd met de term Antillianen. De verslagen Adieu Nederlandse Antillen en Vlag voor laatste keer gestreken heb ik geanalyseerd met de term Nederlandse Antillen. Datzelfde geldt voor het kleine bericht Zelfstandige landen en het interview met oud-premier Emily de Jongh-Elhage („Minder bureaucratie, want er vervalt een bestuurslaag‟). Een hit is een gedeelte uit Media en Mensen waarin kort wordt aangekondigd dat de NOS een uitzending zal maken over de staatkundige hervormingen van de Nederlandse Antillen (kreeg ik ook met de zoekterm Nederlandse Antillen). Ik analyseer dat stukje niet, omdat het over een uitzending gaat. De uitzending zelf analyseer ik wel. Een van de hits is de troonrede die koningin Beatrix voorlas op Prinsjesdag. Daarin zit een kleine alinea waarin het gaat over de staatkundige vernieuwingen van de Nederlandse Antillen. Ik heb er voor gekozen om dat verhaal niet te analyseren, omdat het geen journalistiek verhaal is, maar de toespraak van de koningin. Het verhaal „Ik ben geen crimineel, ik werk hard, maak huiswerk‟ heb ik geanalyseerd met de term Antillianen. Het verhaal Je bent iemand, want je hebt een vuurwapen analyseerde ik eerder met de zoekterm Antilliaan. Beide verhalen analyseer ik dus niet opnieuw. Dat geldt ook voor het interview met premier Gerrit Schotte, „Het is finito met de kruiwagenpolitiek‟ (zoekterm: Antillianen) en het bericht Eilandsraad van Curaçao stemt na heftig debat voor nieuwe grondwet (zoekterm: Nederlandse Antillen). Hits: 80 Geanalyseerde verhalen: 7 Titels: Moederexamen – moederen met een laag IQ „De meeste mannen vind ik dodelijk saai‟ Apart overzee „Alleen de Sint Maartenaar bestaat niet‟ Twee minuten kunnen heel lang duren Met dienstplicht wil Bouterse de jeugdcriminaliteit te lijf Rechters lopen op eieren in Wilders-proces Na 130 jaar: zeilpost naar de West – Pakketpost per zeilschip is groen en goedkoop
Analyse Volkskrant Titel: Je bent iemand, want je hebt een vuurwapen Datum: 15 september 2010 Uit: Volkskrant Journalist: John Wanders Samenvatting Wapenbezit en geweld onder Antilliaanse jongeren in Rotterdam. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) Wie moet het probleem oplossen met Antilliaanse jongeren en wapens? In dit verhaal komen politiek, burgemeester en Antillianen aan het woord. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – geweld en criminaliteit onder Antilliaanse jongeren. Positief verhaal – verschillende oplossingen vanuit verschillende kanten worden aangedragen om het op te lossen. Titel: Meel in de pen Datum: 18 september 2010 Uit: Volkskrant Journalist: J. Betist Samenvatting Brief over geweld onder Antillianen. Wat is de oplossing? Allemaal fouilleren of etniciteit bekend maken, worden in de brief genoemd. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) Persoonlijk idee over het noemen van nationaliteit. Is herkomst relevant voor het nieuws? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – criminaliteit en wapenbezit bij Antilliaanse jongeren. Neutraal verhaal – idee en uitleg voor het noemen van nationaliteit van criminelen. Titel: Registratie Roma Datum: 25 september 2010 Uit: Volkskrant Journalist: Onbekend Samenvatting Ingezonden brief over het etnisch registreren van (criminele) Roma.
Thema: Etnische registratie Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) Betoog over het wel of niet etnisch registreren van Roma (en andere allochtone groepen). Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – het wel of niet etnisch registreren van Roma. Negatief verhaal – Antillianen worden in deze brief neergezet als overtreders. Titel: Werkgever kiest eerder voor autochtone Datum: 7 september 2010 werknemer; niet-westerse sollicitanten geassocieerd met „gedoe‟ Uit: Volkskrant Journalist: Onbekend Samenvatting Cijfers en verhalen naar aanleiding van de Discriminatiemonitor over migranten op de werkvloer. Thema: Werkgelegenheid Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Omdat Antillianen in het verhaal als negatief worden beschouwd (door de media zeggen werkgevers) een conflict dus tussen werkgevers en Antilliaanse werknemers. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – cijfers naar aanleiding van de Discriminatiemonitor over migranten. Negatief verhaal – Antillianen worden niet aangenomen omdat ze negatief in het nieuws komen. Titel: „Het is finito met de kruiwagenpolitiek‟ – Datum: 10 september 2010 interview Gerrit Schotte, beoogd premier van Curaçao Uit: Volkskrant Journalist: Jan Hoedeman Samenvatting Interview met de nieuwe premier van Curaçao: Gerrit Schotte Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) De visie van Gerrit Schotte op het nieuwe land Curaçao. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Nederlandse Antillen en daarom een nieuwe premier voor het land Curaçao. Positief verhaal – deze Antilliaan wil er voor zorgen dat het goed gaat met Curaçao. Titel: „Ik ben geen crimineel, ik werk hard, maak Datum: 18 september 2010. huiswerk‟ Uit: Volkskrant Journalist: Eileen Ros Samenvatting Verhaal over de Antilliaanse gemeenschap in Den Helder. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Buurtbewoners, Antillianen en hulpverleners aan het woord over de problemen met Antillianen in Den Helder en of de aanpak geslaagd is. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – problemen en criminaliteit onder Antillianen Positief verhaal – het gaat beter met de Antillianen in Den Helder en dat wordt van verschillende kanten bevestigd. Titel: CDA: zet Roma uit als ze de wet overtreden Datum: 22 september 2010. Uit: Volkskrant Journalist: Alex Burghoorn Samenvatting Het CDA wil dat de overheid Roma uitzet als die de wet overtreden. Thema: Etnische registratie Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Conflicten tussen de politie, politiek en Roma. Wat voor oplossingen moeten er komen? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom?? Neutrale aanleiding – etnische registratie van Roma in Nederland. Negatief verhaal – ook een index voor het uitzetten van Antillianen met strafblad. Titel: „Roma etnisch registeren‟ Datum: 23 september 2010
Uit: Volkskrant Journalist: Anja Sligter Samenvatting De burgemeester van Nieuwegein bepleit de maatregel om Roma etnisch te registreren. Thema: Etnische registratie Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Er is een conflict met Roma in Nederland en de burgemeester van Nieuwegein pleit daarom voor etnische registratie. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – etnische registratie van Roma in Nederland. Negatief verhaal – Voor Antillianen is dit bericht negatief, want er wordt vermeld dat er ook een index was voor Antilliaanse risicojongeren. Titel: Herkomstlijst roept associatie met nazi‟s op Datum: 24 september 2010 Uit: Volkskrant Journalist: Alex Burghoorn Samenvatting Etnische registratie is een beladen onderwerp, wat is het nu precies? Thema: Etnische registratie Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Bij probleemgroepen (en conflicten) het land van herkomst of de etniciteit registeren van die criminelen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – etnische registratie van Roma. Negatief verhaal – Antillianen vallen onder de probleemgroepen, volgens dit verhaal. Titel: Schijngevechten over etnische registratie Datum: 30 september 2010 Uit: Volkskrant Journalist: Frank de Zwart Samenvatting Ingezonden brief over de voor- en nadelen van etnisch registreren Thema: Etnische registratie Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) De lezer geeft zijn mening over etnische registratie. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – etnische registratie van Roma in Nederland. Neutraal verhaal – Antillianen worden hier genoemd als een van de allochtone groepen in Nederland. Titel: Burgemeester Aboutaleb waarschuwt criminele Datum: 4 oktober 2010 Antilliaanse jongeren; protestmars tegen geweld Uit: Volkskrant Journalist: Onbekend (ANP) Samenvatting Protestmars tegen geweld onder Antillianen, georganiseerd door de Antilliaanse gemeenschap. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Tussen Antillianen onderling zijn veel conflicten die tot geweld leiden. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – geweld en wapenbezit onder Antillianen. Positief verhaal – De Antilliaanse gemeenschap organiseert zelf een protestmars tegen het geweld. Titel: Verdwenen land Datum: 11 oktober 2010 Uit: Volkskrant Journalist: Onbekend. Samenvatting Ingezonden brief over de ontmanteling van de Nederlandse Antillen en de staatkundige veranderingen voor de eilanden. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) De schrijver geeft zijn visie op de staatkundige vernieuwingen voor de eilanden. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutraal – Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Neutraal verhaal - Brief over het uiteengaan van de Nederlandse Antillen, geen positieve of negatieve kant te ontdekken.
Titel: Ander paspoort en toch Brits Datum: 19 oktober 2010 Uit: Volkskrant Journalist: Henk van Klaveren Samenvatting Ingezonden brief over de integratie in Nederland van verschillende allochtone groepen. Thema: Integratie Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) Van Klaveren geeft zijn mening over de integratie in Nederland en legt uit hoe hij vindt dat het allemaal gaat. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – etnische registratie van Roma. Positief verhaal – Van Klaveren vindt dat er te veel gepraat wordt over nationaliteiten en etniciteit. Hij vindt dat allemaal onzin. Titel: Eilandsraad van Curaçao stemt na heftig debat Datum: 6 september 2010. voor nieuwe grondwet Uit: Volkskrant Journalist: Jean Mentens Samenvatting Vergadering van de nieuwe eilandsraad van Curaçao. Na heftig debat is er gekozen voor een nieuwe grondwet. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Veranderingen voor het nieuwe land Curaçao en de gevolgen met de nieuwe grondwet worden besproken. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Neutraal verhaal – Er is een nieuwe grondwet aangenomen op Curaçao. Titel: Geduldig bestuurder die geen uitglijders Datum: 30 september 2010 maakt; profiel Ank Bijleveld Uit: Volkskrant Journalist: Noël van Bemmel Samenvatting Ank Bijleveld wordt commissaris van de Koningin in Overijssel: een interview met haar. Thema: Portretinterview Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Het persoonlijke verhaal van Bijleveld over haar werk, privéleven en haar nieuwe baan. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Bijleveld stopt als staatssecretaris en wordt commissaris van de Koningin. Positief verhaal – Ank Bijleveld heeft goede en positieve herinneringen aan haar baan als staatssecretaris voor Koninkrijksrelaties. Titel: „Minder bureaucratie, want er vervalt een Datum: 9 oktober 2010 bestuurslaag‟ Uit: Volkskrant Journalist: Jean Mentens Samenvatting Interview met de laatste premier van de Nederlandse Antillen: Emily de Jongh-Elhage. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Persoonlijke kijk van de oud-premier van de Antillen over het nieuwe land Curaçao en de ontmanteling van de Antillen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling en staatkundige veranderingen van de Antillen. Positief verhaal – De Jongh-Elhage heeft er alle vertrouwen in dat het beter gaat worden, een positieve boodschap. Titel: Vlag voor laatste keer gestreken – opheffing Datum: 9 oktober 2010 Nederlandse Antillen – Zondag krijgen eilanden officieel nieuwe status Uit: Volkskrant Journalist: Charlotte Huisman Samenvatting Verslag vanaf het Antillenhuis in Nederland waar de vlag van de Nederlandse Antillen naar beneden wordt gehaald. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom:
4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Reacties van medewerkers van het Antillenhuis op de ontmanteling van de Antillen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal – reacties van medewerkers op de staatskundige vernieuwingen, zowel positief als negatief. Titel: 10/10 Datum: 9 oktober 2010 Uit: Volkskrant Journalist: Onbekend Samenvatting De Nederlandse Antillen bestaan niet meer. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. De Nederlandse Antillen bestaan niet meer, wat zijn de veranderingen? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal – de Antillen bestaan niet meer, twee zelfstandige eilanden en drie nieuwe gemeentes is het resultaat. Titel: Adieu Nederlandse Antillen – Op de eerste Datum: 11 oktober 2010 minuut van 10-10-10 werd Curaçao zelfstandig Uit: Volkskrant Journalist: Jean Mentens Samenvatting Reportage vanaf Curaçao over de ceremonie, festiviteiten rondom de ontmanteling. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Persoonlijk verhaal, met allerlei meningen en quotes over de ceremonie en de staatkundige vernieuwingen voor Curaçao. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen. Positief verhaal – Gedetailleerd verslag van de festiviteiten, het voelt alsof je er tussen staat. Titel: Tientientien Datum: 11 oktober 2010 Uit: Volkskrant Journalist: Jean-Pierre Geelen Samenvatting TV-recensie/column over tientientien op televisie. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) Column over de special van de NOS over de ontmanteling en andere televisieprogramma‟s. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Nederlandse Antillen Negatief verhaal – het lijkt alsof Geelen vindt dat er te veel aandacht werd besteed aan de ontmanteling door de NOS. Titel: Moederexamen – moederen met een laag IQ Datum: 11 september 2010 Uit: Volkskrant Journalist: Mariëlle van Bussel Samenvatting Drie moeders met een laag IQ krijgen begeleiding in een tehuis voor moeders met een verstandelijke beperking. Thema: Tienermoeders Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Persoonlijke verhalen van de moeders in het tehuis over hun leven met een kind, naar school gaan of werken. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – onder Antillianen veel tienermoeders (nationaliteit wordt niet genoemd, maar wel Curaçao als herkomstland of het land waar nog familie woont) Positief verhaal – er is begeleiding voor deze vrouwen om ze te helpen, aan de namen kun je ook zien dat het om Antillianen gaat. Titel: „De meeste mannen vind ik dodelijk saai‟ Datum: 11 september 2010 Uit: Volkskrant Journalist: Evelien van Veen Samenvatting Interview met schrijfster Marion Pauw over haar persoonlijke leven. Pauw heeft een hele tijd op de Antillen gewoond en dat komt ter sprake. Thema:
Portretinterview. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Persoonlijk verhaal van schrijfster Pauw over haar familie, gezin en het leven op de Antillen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – nieuw boek van schrijfster Marion Pauw komt uit. Neutraal verhaal – Pauw vertelt over de Antillen zonder daar een positief of negatief oordeel over te geven. Titel: Apart overzee „Alleen de Sint Maartenaar Datum: 18 september 2010. bestaat niet‟ Uit: Volkskrant Journalist: Rob Gollin Samenvatting Reisverslag over Sint Maarten: wat is er te zien en te doen? Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Wat zijn de veranderingen voor Sint Maarten na de ontmanteling, waar leven de bewoners van en hoe is het leven op het eiland? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Antillen. Positief verhaal – Een verblijft op Sint Maarten wordt door de schrijver zeer aangeraden. Titel: Twee minuten kunnen heel lang duren Datum: 25 september 2010 Uit: Volkskrant Journalist: Wil Thijssen Samenvatting Ruimtereizen worden beschikbaar voor toeristen. In welke landen zijn ze daar al mee bezig? Thema: Economie in ‟t Caribisch gebied. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Ook op Curaçao wordt er gewerkt aan een plan voor ruimtereizen. Hoe kunnen landen hier geld aan verdienen? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ruimtereizen wordt beschikbaar voor toerisme. Positief verhaal – ook op Curaçao wordt er gewerkt aan ruimtetoerisme. Titel: Met dienstplicht wil Bouterse de Datum: 6 oktober 2010. jeugdcriminaliteit te lijf Uit: Volkskrant Journalist: Stieven Ramdharie Samenvatting De Surinaamse president Bouterse wil de dienstplicht weer invoeren in Suriname om criminaliteit tegen te gaan. Thema: Criminaliteit (in Suriname) Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) In Suriname is veel criminaliteit onder de jongeren. Zij komen in aanraking met politie en justitie. Wat zijn de oplossingen? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – jeugdcriminaliteit in Suriname. Negatief verhaal – Er wordt letterlijk gezegd: het is niet zo erg als op Curaçao. Dus niet erg gunstig voor het eiland. Titel: Rechters lopen op eieren in Wilders-proces Datum: 7 oktober 2010. Uit: Volkskrant Journalist: Janny Groen en Remco Meijer Samenvatting Proces van Geert Wilders over de onpartijdigheid van de rechters. Thema: Proces van Geert Wilders Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Conflict tussen de rechters en Geert Wilders. Het gaat niet eerlijk volgens hem. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – Wilders vindt dat zijn proces niet eerlijk gaat. Neutraal verhaal – een vrouw die Wilders heeft aangeklaagd woont op Curaçao. Titel: Na 130 jaar: zeilpost naar de West – Datum: 12 oktober 2010 Pakketpost per zeilschip is groen en goedkoop Uit: Volkskrant Journalist: Toine Heijmans
Samenvatting Net als vroeger is er nu weer vrachtvervoer via zeilschip richting het Caribisch gebied. Thema: Economie in het Caribisch gebied. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Een nieuw bedrijf dat een oud vervoersmiddel weer opnieuw gaat gebruiken. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – nieuw bedrijf dat transport aanbiedt naar het Caribisch gebied. Neutraal verhaal – er wordt verteld wat het bedrijf precies van plan is. Totaal aantal hits Volkskrant: 114 Totaal aantal geanalyseerde verhalen: 27 Top 10 van thema’s (27): 1. Ontmanteling: 9 2. Criminaliteit: 5 3. Etnische registratie: 5 4. Portretten: 2 5. Economie in het Caribisch gebied: 2 6. Werkgelegenheid: 1 7. Integratie: 1 8. Tienermoeders: 1 9. Proces Geert Wilders: 1 Top 5 van frames (27): 1: zeven 4: zeven 5: zeven 2: vijf 3: één Aanleiding – Verhaal Aantal (27) Negatief – negatief 1 Negatief – neutraal 2 Negatief – positief 4 Neutraal – negatief 6 Neutraal – neutraal 7 Neutraal – positief 7 Positief – negatief Positief – neutraal Positief – positief Aanleiding (27) Verhaal (27) Negatief 7 7 Neutraal 20 9 Positief 11 Veel verhalen over de ontmanteling van de Nederlandse Antillen en etnische registratie in Nederland. Ook wel wat verhalen over criminaliteit. Er zijn drie frames die het meest gebruikt worden: human-interest, moreel en conflict. Human-interest is vooral van toepassing op de reportages over de Antillen en het conflictframe vooral over de etnische registratie van Roma. De meeste verhalen hebben een neutrale aanleiding en een neutraal of positief verhaal. De meeste aanleidingen zijn neutraal bij verhalen over Antillianen en worden vertaald naar een positief verhaal.
Telegraaf De Telegraaf is de grootste landelijke krant van Nederland en bestaat sinds 1893. In 2009 was de oplage van de Telegraaf 695.635. De redactie zit in Amsterdam met hoofdredacteur Sjuul Paradijs. De krant wordt vaak gezien als populair, omdat er veel amusement en sensatie in de krant staat. De Telegraaf is de enige krant die ook een Caribische editie heeft. Die krant wordt gedrukt op Curaçao en is dus dezelfde dag beschikbaar op de eilanden. Zoeken met de term Antilliaan geeft 8 hits in LexisNexis. Daarin is twee keer het bericht Verdacht drietal schietpartij vrij dat op 10 september in de krant stond. Het ene bericht (in Haaglanden) had 71 woorden en het bericht op de binnenland-pagina heeft 97 woorden. Ik analyseer ze allebei om te kijken welke woorden er zijn weggelaten. Twee verhalen gaan over een grote miljoenenroof en de moord op een van de verdachten. Daarin wordt kort de moord genoemd op een Antilliaan. Ik analyseer beide verhalen wel, omdat ik het interessant vind dat zijn nationaliteit wordt genoemd in het verhaal. Hits: 8 Geanalyseerde verhalen: 8 Titels: „Gegraai‟ brengt besluit over Antillen in gevaar Zorg over hoge uitval Antillianen op school Partycentrum vier weken op slot Winnaar 5 Duitsers oppermachtig in Amsterdam en Maxima is onvoldoende (hetzelfde verhaal met andere titel) Mollema onderkoeld naar dertiende plek Tegenbezoek op Curaçao 2006 In LexisNexis vind je met zoekterm Antillianen in totaal 6 hits. Het verhaal Eerste Antillianen hoogopgeleid staat er twee keer in, met dezelfde woorden en dezelfde titel. Die analyseer ik dus maar één keer. Het interview met Giovanca, Terug naar „thuisland‟ analyseer ik niet nog een keer. Dat heb ik al gedaan met de zoekterm Antilliaan. Een hit is een verzameling reacties op een reiscolumn over Curaçao. De column analyseer ik met de zoekterm Curaçao, omdat het met die zoekterm wel een hit is. Hits: 6 Geanalyseerde verhalen: 4 Titels: Science café Curaçao: springplank naar de ruimte DNB: Banken worden pas in 2012 weer winstgevend Raymann blijft cool Met de term Nederlandse Antillen vind je 20 hits in LexisNexis. Het verhaal Eerste Antillianen hoogopgeleid heb ik al geanalyseerd met de zoekterm Antillianen. Die analyseer ik dus niet nog een keer. Dat verhaal komt trouwens twee keer voor in de lijst, met hetzelfde aantal woorden en titel. Het reisverhaal „Hilma Hooker‟ nu thuis voor de tarpon heb ik al geanalyseerd met de term Antilliaan. Ook in de Telegraaf staat de troonrede van de koningin. Daarin zit een kleine alinea waarin het gaat over de staatkundige vernieuwingen van de Nederlandse Antillen. Ik heb er voor gekozen om dat verhaal niet te analyseren, omdat het geen journalistiek verhaal is. Het interview met Giovanca, Terug naar „thuisland‟ analyseer ik niet nog een keer. Dat heb ik al gedaan met de zoekterm Antilliaan. Een hit is een gedeelte uit de televisiegids waarin kort wordt aangekondigd dat de NOS een uitzending maakt over de staatkundige hervormingen van de Nederlandse Antillen. Ik analyseer dat stukje niet, omdat het over een uitzending gaat. De uitzending zelf analyseer ik wel. Sommige hits zijn raar op de computer, omdat er drie keer dezelfde tekst wordt weergegeven in één hit. Ik heb deze verhalen wel geanalyseerd. In de reisreportage Genieten in de Voerstreek wordt in een alinea de Antillen genoemd waar de gids een tijdje werkte. Verder wordt er niet meer over gesproken, dus analyseer ik deze reportage niet. Datzelfde geldt voor het verhaal Aanklagers Wilders niet ter discussie waarin verteld wordt dat Tom Schalken bij het hof van de Nederlandse Antillen en Aruba heeft gewerkt. Dat is alles, dus niet interessant om te analyseren. Hits: 20 Geanalyseerde verhalen: 12 Titels: “Wij worden het groenste Caribische eiland” Dushi Korsou! Oude dag in de Caraïben Opheffing op munt Typetjes Feest op Antillen Slavenhandel Prinselijk afscheid Antillen Rijkdom aan natuur op de Antillen „Wij stappen morgen in één keer van derde naar eerste wereld‟ „Ja, ik ben een superboerin‟ EU-subsidie voor Antillen In LexisNexis krijg je 37 hits met de zoekterm Curaçao. Veel verhalen heb ik al eerder geanalyseerd met andere zoektermen, zoals Oude dag in de Caraïben (zoekterm Nederlandse Antillen), Opheffing op munt (zoekterm Nederlandse Antillen), de column Typetjes (zoekterm Nederlandse Antillen), Feest op Antillen (zoekterm Nederlandse Antillen), het verhaal Slavenhandel (zoekterm Nederlandse Antillen), Prinselijk afscheid
Antillen (zoekterm Nederlandse Antillen), Rijkdom aan natuur op de Antillen (zoekterm Nederlandse Antillen), de reportage Alles anders in de (zoekterm Nederlandse Antillen), bericht Eerste Antillianen hoogopgeleid (zoekterm Antillianen, 2 keer een hit), interview Ja, ik ben een superboerin (zoekterm Nederlandse Antillen), Zonnige toekomst Antillen (zoekterm Nederlandse Antillen), reacties op column Zwemmen in vriendelijkheid (zoekterm Antillianen) en het interview met Giovanca Terug naar „thuisland‟ met zoekterm Antilliaan. Deze verhalen analyseer ik dus niet nog een keer. Een van de hits is ook een gedeelte uit de televisiegids waarin wordt aangekondigd dat de NOS een uitzending maakt over de ontmanteling van de Antillen. Dat stuk analyseer ik niet, maar de uitzending zelf wel. Ook in de Telegraaf staat de troonrede van de koningin. Daarin zit een kleine alinea waarin het gaat over de staatkundige vernieuwingen van de Nederlandse Antillen. Ik heb er voor gekozen om dat verhaal niet te analyseren, omdat het geen journalistiek verhaal is. De hit Jongeren op avontuur is een aankondiging van de verhalen in de reisbijlage van de Telegraaf. Daarin worden ook de reacties op een column over Curaçao vermeldt. Die reacties heb ik al geanalyseerd (Zwemmen in vriendelijkheid), maar de column analyseer ik nog wel. Het verhaal Het verrassende boerenleven analyseer ik niet, omdat er slecht in één zin over Curaçao wordt gesproken. Er wordt verteld over een ondernemer die veel bedrijven heeft, waaronder een Albert Heijn op Curaçao. Weinig om te analyseren dus. Dat geldt ook voor het bericht Nina Brink zet appartement te koop, waarin wordt gezegd dat ze via een bedrijf op Curaçao een hypotheek heeft. Opvallend weer bij beide verhalen is de economische kant met het noemen van Curaçao. In het interview met KLM-topman Peter Hartman „Laat ons niet in de steek‟ wordt Curaçao kort genoemd als bestemming van de vluchten van KLM. Te weinig informatie voor een analyse. Datzelfde geldt voor het interview met zanger Robert Valter. Daarin vertelt hij dat hij ging reizen voordat hij echt blind werd, onder andere naar Curaçao. Verder wordt er niet over gesproken, dus analyseer ik dit interview niet. Ook het verhaal Wie lust er mol? analyseer ik niet, omdat er één keer gezegd wordt dat je op Curaçao goede steak kunt eten. Niet interessant om te analyseren. Dat geldt ook voor het interview Overvallers moeten worden gepakt, waarin een weduwe vertelt dat ze misschien naar Curaçao gaat. Verder wordt er niet over Curaçao of Antillianen gesproken. Twee hits hebben hetzelfde verhaal, maar twee verschillende titels: Maximale is onvoldoende en Duitsers oppermachtig in Amsterdam. Ik analyseer één keer het verhaal, maar neem wel mee dat er twee verschillende titels zijn gekozen. De voetbalanalyse NEC voorkomt vier op een rij voor Roda JC heeft een zin waarin Curaçao voorkomt. Zij stopt namelijk als sponsor van de club. Verder wordt er niet over gesproken, dus analyseer ik dit verhaal niet. Hits: 37 Geanalyseerde verhalen: 11 Titels: Zonnige toekomst Antillen Nederlander reist erop los Eerste Antillianen hoogopgeleid „Snelle‟ fouilleeracties tegen wapens op straat Zwemmen in vriendelijkheid Duikparadijs Caribisch: Bonaire „Hilma Hooker‟ nu thuis voor de tarpon Vijftien miljoen weg en ook betrokkenen spoorloos of dood Nieuw spoor in gruwelmoord Verdacht drietal schietpartij vrij Maatregelen tegen feestzaal na moord Terug naar thuisland
Analyse Telegraaf Titel: „Gegraai‟ brengt besluit over Antillen in gevaar Datum: 7 september 2010. Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend. Samenvatting Geruzie tussen Antilliaanse bestuurders en de SP en PVV over geld. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Er is een conflict tussen de SP en PVV met Antilliaanse bestuurders omdat de Antilliaanse bestuurders te veel geld zouden besteden aan hun eigen pensioen in plaats van politieke dingen te regelen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – Ontmanteling van de Antillen gaat niet goed doordat de bestuurders het geld niet correct besteden. Negatief bericht – De Antillianen doen het niet goed, maar er wordt niet om hun mening gevraagd. Er is geen wederhoor toegepast. Titel: Zorg over hoge uitval Antillianen op school Datum: 24 september 2010. Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Reacties op een onderzoek naar Antilliaanse Rotterdammers over onderwijs, criminaliteit, werkgelegenheid. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Antillianen zitten nog altijd veel in de criminaliteit, spijbelen veel, halen geen diploma. Ze zijn in conflict met
de overheid, onderwijs en de politie. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Een rapport met cijfers over Antilliaanse Rotterdammers. Negatief verhaal – Het verhaal is negatief omdat er alleen gekeken wordt naar de slechte cijfers over Antillianen. Titel: Partycentrum vier weken op slot Datum: 8 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Jenny van der Zijden Samenvatting Een partycentrum in Zoetermeer moet dicht na een schietpartij voor de deur. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijkheid van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) De gemeente neemt de verantwoordelijkheid na een schietpartij bij een partycentrum: het centrum moet dicht. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – schietpartij op een Antilliaans feest. Neutraal verhaal – Het centrum moet tijdelijk dicht van de gemeente (negatief?), maar wel reacties van de gemeente en de eigenaar, dus hoor en wederhoor. Niemand van de Antilliaanse gemeenschap. Titel: Winnaar 5 Datum: 30 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Reactie op het winnen van een prijsvraag van een Antilliaan uit Willemstad, Curaçao. Thema: Prijsvraag Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Prijswinnaar vertelt hoe blij hij is met de prijs en dat het geld naar een goed doel gaat. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Positieve aanleiding – het winnen van een prijs voor een goed doel. Neutraal – reactie van een prijswinnaar uit Willemstad Titel: Duitsers oppermachtig in Amsterdam en Datum: 25 oktober 2010 Maxima is onvoldoende (hetzelfde verhaal met andere titel) Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Wielerverslag van de Zesdaagse van Amsterdam. Curaçao wordt genoemd in de Amstel Curaçao Race als afsluiting van het wielerseizoen. Thema: Amstel Curaçao Race Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Weinig renners tijdens de Zesdaagse, Nederlanders werden verslagen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Wielerverslag van de Zesdaagse in Nederland. Positief verhaal - Curaçao is het toetje van het wielerseizoen. Titel: Mollema onderkoeld naar dertiende plek Datum: 18 oktober 2010. Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Verslag van de wielerwedstrijd Ronde van Lombardije. Thema: Amstel Curaçao Race Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Verslag van de wielerwedstrijd met persoonlijk verhaal van Bauke Mollema. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Verslag van de wielerwedstrijd Ronde van Lombardije. Positief verhaal - Curaçao is het toetje van het wielerseizoen. Titel: Tegenbezoek op Curaçao Datum: 9 oktober 2010. Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Koninklijk bezoek op de Antillen voor twee mensen die geld krijgen van het Oranjefonds en daarom WillemAlexander en Maxima zullen ontmoeten. Thema:
Koningshuis Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Persoonlijk verhaal van twee mensen die het prinselijk paar zullen ontmoeten tijdens de ontmanteling. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Positief verhaal – Twee mensen op Curaçao die door een eigen initiatief het prinselijk paar zullen ontmoeten. Titel: 2006 Datum: 9 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Foto-onderschrift bij een foto van de koningin die op bezoek is op Curaçao. Thema: Koningshuis Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Koningin op Curaçao tijdens een bezoek op de Antillen, persoonlijke foto. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Neutraal verhaal – bezoek van de koningin aan Curaçao. Titel: Science café Datum: 9 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Aankondiging van een bijeenkomst over duurzaamheid op de Antillen. Thema: Duurzaamheid Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) Curaçao wil verantwoordelijkheid dragen voor duurzaamheid op het eiland en heeft nieuwe projecten bedacht. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Positieve aanleiding – Curaçao wil projecten ontwikkelen voor een duurzamer eiland. Positief verhaal – Curaçao praat in Nederland over projecten voor duurzaamheid. Titel: Curaçao: springplank naar de ruimte Datum: 18 september 2010. Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Overzicht van allerlei landen die bezig zijn om ruimtereizen mogelijk te maken. Thema: Economie in het Caribisch gebied. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Voor- en nadelen van ruimtereizen voor toeristen, bedrijven en landen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ruimtetoerisme is in opkomst. Positief verhaal – op Curaçao komt een groot project voor ruimtereizen. Titel: DNB: Banken worden pas in 2012 weer Datum: 16 september 2010. winstgevend Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Vooruitzichten van de winsten/verliezen van de Nederlandse banken. Thema: Economie. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Extra werk voor de DNB omdat de Antillen ontmanteld worden, waardoor op de BES-eilanden de dollar wordt ingevoerd. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Neutraal verhaal – door de ontmanteling van de Antillen krijgt de DNB het drukker. Titel: Raymann blijft cool Datum: 11 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Jurgen Raymann Samenvatting Column van Raymann waarin hij vertelt over het Curaçao North Sea Jazz festival dat hij mocht presenteren. Thema: Curaçao North Sea Jazz
Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) De belevenissen van Raymann ter voorbereiding op zijn presentatie van het CNSJ. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – CSNJ festival op het eiland. Positief verhaal – Raymann vertelt positief over het festival en dat hij zin heeft om het te presenteren. Titel: “Wij worden het groenste Caribische eiland” Datum: 11 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Aruba wil het duurzaamste eiland in het Caribisch gebied worden en daarvoor zijn allerlei projecten gestart op het eiland. Thema: Duurzaamheid Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Allerlei plannen van de Arubaanse premier om Aruba duurzamer te maken. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Positieve aanleiding – Meer duurzaamheid in het Caribisch gebied creëren. Positief verhaal – Aruba ontwikkelt nieuwe projecten om het eiland duurzamer en schoner te maken. Titel: Dushi Korsou! Datum: 4 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Jos van Noord Samenvatting Column over een eerdere column die Van Noord schreef over vakantie op Curaçao. Hij vindt dat erg gevaarlijk, omdat hij vindt dat het eiland vol is met criminelen. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) Column over de voor- en nadelen van een vakantie op Curaçao. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – Van Noord schrijft een column over criminelen en dieven op Curaçao. Negatief verhaal – doordat Van Noord veel negatieve reacties kreeg op zijn eerste stuk, schrijft hij opnieuw een column waarin hij alles uitlegt, maar hij blijft negatief over het eiland. Titel: Oude dag in de Caraïben Datum: 26 oktober Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Nieuw project voor woningen op Bonaire, speciaal voor oudere mensen. Thema: Economie in het Caribisch gebied. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Voor- en nadelen van een nieuwbouwproject op Bonaire speciaal gericht op oudere Nederlanders. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Positieve aanleiding – Een nieuwbouwproject op Bonaire. Positief verhaal – Er komen nieuwe huizen op Bonaire en er worden alleen maar positieve redenen gegeven om daarheen te verhuizen. Titel: Opheffing op munt Datum: 12 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Ter herdenking van de ontmanteling is er een speciale munt geslagen. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Speciale herdenkingsmunt over de Antillen na de staatkundige veranderingen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal – speciaal voor de ontmanteling is een nieuwe munt geslagen. Titel: Typetjes Datum: 11 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Column of ingezonden brief over typetjes op televisie. Thema: Ontmanteling van de Antillen.
Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) De schrijver vertelt over alle typetjes op televisie en noemt daarbij de uitzending van de NOS over de ontmanteling. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen. Negatief verhaal – de schrijver ziet overal op televisie verschillende typetjes en dat bevalt hem niet. Titel: Feest op Antillen Datum: 11 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Pieter Klein Beernink Samenvatting Het prinselijk paar bezoekt een aantal projecten op Curaçao. Zij zijn daar om de ceremonies rondom de staatskundige vernieuwingen bij te wonen. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Gezellig verslag van de bezigheden van het koninklijk paar op Curaçao. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen Positief verhaal – Blije verhalen en gezichten omdat het prinselijk paar op Curaçao is. Titel: Slavenhandel Datum: 9 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Kleine geschiedenis van de relatie tussen Nederland en de voormalig Nederlandse Antillen. Thema: Geschiedenis van de Nederlandse Antillen en de relatie met Nederland. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) De jarenlange relatie tussen Nederland en de Nederlandse Antillen bestaat uit verschillende conflicten, zoals de slavernij. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen. Negatief verhaal – relatie tussen Nederland en de Antillen is niet positief. Titel: Prinselijk afscheid Antillen Datum: 9 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Prins Willem-Alexander en prinses Maxima zijn op Curaçao voor de opheffing van de Nederlandse Antillen. Terugblik op de andere keren dat het prinselijk paar op Curaçao was. Thema: Koningshuis Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Overzicht van andere keren dat het prinselijk paar op Curaçao was, met persoonlijke verhalen en veel foto‟s. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal – overzicht van de keren dat de Koninklijke familie op de eilanden was. Titel: Rijkdom aan natuur op de Antillen Datum: 9 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Nederland krijgt veel nieuwe planten en diersoorten in Nederland door de ontmanteling van de Antillen, waardoor Bonaire, Saba en Sint Eustatius bijzondere gemeenten worden van Nederland. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Veranderingen voor de eilanden Saba en Sint Eustatius door de ontmanteling van de Antillen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Antillen. Positief verhaal – veel nieuwe plantensoorten horen nu bij Nederland. Titel: „Wij stappen morgen in één keer van derde Datum: 9 oktober 2010 naar eerste wereld‟ Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Veranderingen voor de eilanden van de Nederlandse Antillen door de staatkundige veranderingen. Thema:
Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Bewoners van de eilanden geven hun mening over de ontmanteling van de Antillen en de veranderingen voor de inwoners. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal – Antillianen geven positieve en negatieve meningen over de ontmanteling, dus goed in balans. Titel: „Ja, ik ben een superboerin‟ Datum: 2 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Interview met de eerste vrouwelijke voorzitter van een voetbalclub in Nederland. Thema: Portretinterview Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) Mening van Ross over voetbal en andere zaken. Onderdeel zijn de Nederlandse Antillen waar ze af en toe naar toe gaat voor projecten. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Positieve aanleiding – eerste vrouwelijke voorzitter van een voetbalclub in Nederland. Neutraal verhaal – De persoonlijke kijk van de voorzitter op het voetbal en andere zaken waar zij zich mee bezig houdt. Titel: EU-subsidie voor Antillen Datum: 23 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Herman Stam Samenvatting EU-subsidies voor de eilanden van de Antillen, omdat zij nu bijzondere gemeenten zijn van Nederland. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Omdat de Antillen ophouden met bestaan hebben de BES-eilanden kans op extra subsidie van de Europese Unie. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Neutraal verhaal – De BES-eilanden krijgen eventueel extra subsidie door hun nieuwe status. Titel: Zonnige toekomst Antillen Datum: 10 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Laatste vergadering over de ontmanteling van de Antillen Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) Welke bestuurders gaan de regels en wetten op de Antillen invoeren en uitvoeren? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal – verslag van de laatste vergadering over de Antillen in Nederland. Titel: Nederlander reist erop los Datum: 2 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Frans Schrader en Ronald Veerman Samenvatting Overzicht van populaire vakantiebestemmingen. Ondanks de crisis reizen veel mensen naar verre landen. Thema: Vakantie Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Informatie over welke landen populair zijn voor Nederlandse vakanties. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Cijfers van Nederlanders die op vakantie gaan. Positief verhaal – de Antillen scoren hoog als vakantie-eiland. Titel: Eerste Antillianen hoogopgeleid Datum: 8 oktober 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting
Terugblik op de eerste Antillianen in Nederland, na aanleiding van de geweldsincidenten met Antillianen. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Waarom kwamen de eerste Antillianen naar Nederland en wat voor werk en opleiding hadden ze. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – door geweldsincidenten is er aandacht voor Antillianen en wordt er uitgezocht waar ze vandaan komen. Neutraal verhaal – geschiedenis van de Antillianen in Rotterdam. Titel: „Snelle‟ fouilleeracties tegen wapens op straat Datum: 10 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Eric de Brouwer Samenvatting Korte fouilleeracties in Rotterdam worden gebruikt in plaats van grote controles op wapenbezit bij o.a. Antillianen. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) De politie heeft op dit moment de verantwoordelijkheid om te zorgen dat steeds minder mensen een wapen dragen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding –Wapenbezit bij veel Rotterdammers, waaronder veel Antillianen. Negatief verhaal – In dit verhaal een aparte alinea over Antillianen die als risicogroep worden beschreven. Titel: Zwemmen in vriendelijkheid Datum: 4 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Positieve en negatieve reacties van lezers op een column over op vakantiegaan op Curaçao Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 5. Moraliteitsframe (morele beschrijving van het onderwerp) Lezers reageren verontwaardigd of juist positief op de column over vakantie (en de gevaren) op Curaçao. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – column over criminaliteit op Curaçao Neutraal verhaal – zowel positieve als negatieve reacties over vakanties op het eiland. Titel: Duikparadijs Caribisch: Bonaire „Hilma Hooker‟ Datum: 2 oktober 2010 nu thuis voor de tarpon Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Duiken, snorkelen en veel vissen op Bonaire. Thema: Vakantie Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Persoonlijk verhaal over wat je allemaal kunt doen op Bonaire. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Positieve aanleiding – veel mensen gaan op vakantie naar Bonaire. Positief verhaal – Er is heel veel moois en leuks te zien en te doen op het eiland. Titel: Vijftien miljoen weg en ook betrokkenen Datum: 2 oktober 2010 spoorloos of dood Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Gebeurtenissen rondom een roof van miljoenen van het Kunstfonds. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Een groep mensen heeft miljoenen weggesluisd van het Kunstfonds, daarbij zijn ook doden gevallen. Niemand weet waar het geld is of waar de betrokkenen zijn. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – Miljoenenroof door een aantal Nederlanders. Neutraal verhaal – Er wordt gesproken over een eerdere moord op een Antilliaan. Titel: Nieuw spoor in gruwelmoord Datum: 28 september 2010
Uit: Telegraaf Journalist: John van den Heuvel en Bert Huisjes Samenvatting Reconstructie over de roof van miljoenen en de moord op Ronald Noteboren die de miljoenen wegsluisde. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Een groep mensen heeft miljoenen weggesluisd en daar zijn ook doden bij gevallen. Niemand weet waar het geld is of waar de betrokkenen zijn. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – Miljoenenroof door een aantal Nederlanders. Neutraal verhaal – Er wordt gesproken over een eerdere moord op een Antilliaan. Titel: Verdacht drietal schietpartij vrij Datum: 10 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Drie verdachten van een schietpartij zijn vrijgelaten. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu) Verdachten van de schietpartij zijn vrijgelaten. Het is nog niet duidelijk wie het wel heeft gedaan. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – een schietpartij op een Antilliaans feest waarbij één dode is gevallen. Negatief verhaal – de verdachten zijn vrijgelaten en het is niet duidelijk wie er geschoten heeft. Titel: Maatregelen tegen feestzaal na moord Datum: 6 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Jenny van der Zijden Samenvatting Een partycentrum in Zoetermeer moet dicht na een schietpartij met Antillianen. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Na een schietpartij met Antillianen moet een partycentrum dicht van de gemeente. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – een schietpartij op een Antilliaans feest door Antillianen. Negatief verhaal – Het partycentrum moet hierdoor dicht van de gemeente, er worden geen reacties van Antillianen gevraagd. Titel: Terug naar thuisland Datum: 1 september 2010 Uit: Telegraaf Journalist: Onbekend Samenvatting Zangeres Giovanca gaat terug naar Curaçao om daar voor het eerst op te treden. Thema: Portretinterview Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Persoonlijk verhaal van Giovanca over Curaçao, zingen en haar familie. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Positieve aanleiding – Succesvolle Antilliaanse zangeres treedt op op haar eigen eiland. Positief verhaal – Antilliaanse zangeres aan het woord over de Antillen en Curaçao. Totaal aantal hits Telegraaf: 71 Totaal aantal geanalyseerde verhalen: 35 Top 11 van thema’s (35): 14. Criminaliteit: 10 15. Ontmanteling: 8 16. Koningshuis: 3 17. Economie in het Caribisch gebied: 3 18. Amstel Curaçao Race: 2 19. Duurzaamheid: 2 20. Portretten: 2 21. Vakantie: 2 22. Prijsvragen: 1 23. Curaçao North Sea Jazz: 1 24. Geschiedenis: 1 Top 5 van frames (35): 4: tien
2: 1: 3: 5:
negen zeven vijf vier Aanleiding – Verhaal Aantal (35) Negatief – negatief 5 Negatief – neutraal 5 Negatief – positief Neutraal – negatief 3 Neutraal – neutraal 7 Neutraal – positief 8 Positief – negatief Positief – neutraal 2 Positief – positief 5 Aanleiding (35) Verhaal (35) Negatief 10 7 Neutraal 18 14 Positief 7 14 Veel verschillende verhalen over verschillende onderwerpen, soms niet direct gericht op Antillianen of de Nederlandse Antillen. Grootste aanleiding om te schrijven blijft criminaliteit en daarna de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Vooral veel gebruik gemaakt van het human-interest frame, om verhalen persoonlijker en emotioneler te maken. Hierdoor pakken de verhalen ook vaker positief uit dan bij andere kranten. De meeste verhalen hebben dan ook een neutrale aanleiding en een positief verhaal. Ook veel neutrale verhalen in de Telegraaf. EénVandaag EénVandaag is een actualiteitenprogramma op televisie. Er zijn vier presentatoren die elkaar afwisselen, Pieter Jan Hagens, Marijn Duintjes Tebbens, Margriet Vroomans en Bas van Werven. Het programma bestaat sinds september 2006. Het wordt uitgezonden op Nederland 1. Het programma is een samenwerking van AVRO en de TROS en de hoofdredacteur is Jan Kriek. Een terugkerend onderdeel van EénVandaag is het Opiniepanel met vrijwillige deelnemers. Zij beantwoorden regelmatige vragen in een enquête over een actueel onderwerp. In september 2010 heeft EénVandaag maar één reportage gemaakt over Antillianen. Dat was op zes september. In de uitzending van 6 september zit een reportage over een aantal geweldsincidenten waarbij Antillianen betrokken waren. De reportage is gemaakt door Marc Schrikkema en gaat vooral over een oplossing voor de problemen met Antillianen in Nederland naar aanleiding van geweldsincidenten in een korte tijd. Er wordt met twee personen gesproken: CDA-politica Mirjam Sterk en Glenn Helburg, directeur van het Overlegorgaan Caribische Nederlanders (OCaN). Het standpunt van Sterk: terugsturen naar het eigen land (Curaçao en Sint Maarten) en daar het probleem oplossen. Helberg zegt dat zoiets juridisch onmogelijk is en dat er in Nederland aan de problemen gewerkt moet worden met ondersteuning op de Antillen. Belangrijkste nieuws: Antillianen zorgen voor problemen in Nederland, veel geweldsincidenten. De vraag die hier wordt gesteld: wat is de oplossing? Terugsturen naar de eilanden of hier in Nederland de problemen oplossen? Er worden twee meningen gevraagd, een politica en een Antilliaan die een hoge functie heeft als directeur van de OCaN. Qua beeld komen zij vooral in beeld tijdens het interview, pratende hoofden dus. Er wordt een paar keer gebruik gemaakt van journaalbeeld van de schietincidenten (veel politie, afzettingen), beeld van jongeren die rondlopen in een centrum (muts, petjes, bontjassen) en beeld op een van de eilanden (mannen die buiten zitten) en het allerlaatste shot is weer de twee mannen die rondlopen in het centrum met petjes en bontjassen. De kijker kan het nieuws op twee manieren interpreteren door het idee van Sterk te kiezen of het idee van Helburg. Dat Antillianen betrokken waren bij de incidenten is een feit, dus daar kun je weinig van vinden. De oplossing verschilt. Frame: 3. In de uitzending van 25 oktober zit een reportage over tienermoeders in Nederland die op een speciale school in Schiedam les krijgen. In de tekst of voice-over wordt er niet gesproken over Antillianen, maar qua beeld komen wel een aantal meisjes in beeld die Antilliaans kunnen zijn. Maar omdat er verder niet over wordt gesproken dat het Antillianen zijn, heb ik deze reportage niet geanalyseerd. In totaal is er in twee maanden EénVandaag maar één reportage die specifiek over Antillianen gaat.
Analyse EénVandaag
Titel: Problemen met Antillianen in Nederland Datum: 6 september 2010 Uit: EénVandaag Journalist: Marc Schrikkema Samenvatting Een oplossing voor de problemen met Antillianen in Nederland na aanleiding van geweldsincidenten in een korte tijd. Er wordt met twee personen gesproken: CDA-politica Mirjam Sterk en Glenn Helberg, directeur van het Overlegorgaan Caribische Nederlanders (OCaN). Het standpunt van Sterk: terugsturen naar het eigen land (Curaçao en Sint Maarten) en daar het probleem oplossen. Helberg zegt dat zoiets juridisch onmogelijk is en dat er in Nederland aan de problemen gewerkt moet worden met ondersteuning op de Antillen. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of
individu) Antillianen zorgen voor problemen in Nederland, er zijn veel geweldsincidenten. De vraag die hier wordt gesteld: wat is de oplossing? Terugsturen naar de eilanden of hier in Nederland de problemen oplossen? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – geweldsincidenten bij Antillianen. Neutraal verhaal – Er wordt gesproken met een politica en een Antilliaan die voorzitter is van het overlegorgaan voor Antillianen. Twee verschillende meningen over hetzelfde onderwerp. Er wordt hier met Antillianen gesproken in plaats van over ze. Er is in de onderzochte periode maar één reportage gemaakt over Antillianen. Dat was na aanleiding van een negatief verhaal: schietincidenten onder Antillianen. De reportage is neutraal gemaakt, omdat er twee meningen te horen zijn over het probleem. Thema is criminaliteit en de vraag die gesteld wordt: wie is er verantwoordelijk voor het oplossen van dit probleem met Antillianen? Daarom frame 3. NOS Journaal Het NOS Journaal wordt gemaakt door de NOS zowel op radio als op televisie. De centrale redactie is in Hilversum, maar ook in Den Haag zit een NOS-redactie. Ik beperk me in deze analyse tot de 13:00 uur uitzending en de 20:00 uur uitzending. In de uitzending van 13:00 uur zit ook standaard een sportgedeelte met een presentator van Studio Sport. In de avonduitzendingen zit ook het weerbericht met een presentator. De presentatoren van de NOS (en Sport) zijn: Sacha de Boer, Dione de Graaff (sport), Astrid Kersseboom, Aicha Marghadi (sport), Jeroen Overbeek, Henry Schut (sport), Jeroen Stomphorst (sport), Jeroen Tjepkema, Rob Trip, Simone Weimans (sinds 2011), Rik van de Westelaken en Herman van der Zandt. In deze periode waren Eva Jinek en Gerard Arininkhof ook nog presentator. September 2010 – 13:00 (12:00 uur op zondag) uur uitzendingen In de 12:00 uur-uitzending van zondag vijf september wordt er gesproken over een schietincident bij een partycentrum. Daar berichtte de Telegraaf ook uitgebreid over, alleen vermelde de krant wel de nationaliteiten, namelijk Antillianen. Het NOS Journaal doet dat niet. In de 13:00 uur-uitzending van maandag zes september zit een klein item over Joran van der Sloot. Aruba wordt een paar keer genoemd, maar verder wordt er weinig over gezegd. Daarom geen verdere analyse. Op zondag is er geen 13:00 uur-journaal, maar een uitzending om 12:00 uur. Zowel op zondag als op zaterdag is er geen sportnieuws. De aflevering van 21 september is op Prinsjesdag en begint om 12:30 uur. In september 2010 is er in de 13:00 uur-uitzendingen niet één keer gesproken over Antillianen of zijn ze in beeld geweest. De twee meest opmerkelijke berichten waren van 5 en 6 september, maar daarin werd niet specifiek gesproken over Antillianen, Curaçao of de Nederlandse Antillen. Oktober 2010 – 13:00 (12:00 uur op zondag) uur uitzendingen In de uitzending van 1 oktober wordt kort vermeldt dat staatssecretaris Ank Bijleveld van Koninkrijksrelaties (dus de Antillen) wordt benoemd tot commissaris van de koningin in Overijssel. Er wordt geen beeld gebruikt, alleen een foto en verder wordt er ook niet gesproken over haar werk op de Antillen. Verder is er dus niet één onderwerp in de journaals van 13:00 uur dat over Antillianen, de Nederlandse Antillen of Curaçao gaat. In de 12:00 uur-uitzending van zondag 10 oktober vertelt Eva Jinek kort dat de Nederlandse Antillen sinds afgelopen nacht niet meer bestaan en dat de NOS daar uitgebreid bij stilstaat en kondigt die uitzending aan om zes uur met Rob Trip. Verder wordt er niet meer over gesproken. Die uitzending analyseer ik wel. September 2010 – 20:00 uur uitzendingen In de uitzending van vrijdag 3 september zit een reportage over een dodelijke schietpartij in Amsterdam. Er wordt niet over Antillianen of andere nationaliteiten gesproken, maar de vrienden van het slachtoffer die geïnterviewd worden hebben een getinte huid en „buitenlandse‟ namen. Er wordt verder gesproken over andere incidenten waarbij jonge personen snel een wapen gebruiken om iemand neer te schieten. Omdat er niet letterlijk wordt gesproken over Antillianen, is het lastig om te bepalen of dit nieuws het beeld over ze beïnvloed. Opvallend is nog dat de politiewoordvoerder ook een buitenlandse naam heeft. Opvallende beelden: Qua beeld wordt er vooral veel politiebeeld gebruikt, dus afzettingen in de straat, forensisch onderzoek, politieauto‟s. De interviews zijn buiten op straat bij een soort hangplek van de jongeren. Interview met de politie is in de binnenstad. Ook wordt er archiefbeeld gebruikt van de korpschef van Amsterdam. Frame: 1,3,4 In de aflevering van zaterdag 4 september worden er op de markt in Utrecht straatinterviews gedaan, waar ook getinte mensen geïnterviewd worden. Omdat het zonder naam is, is het niet duidelijk wat voor nationaliteiten zij hebben. Ze worden geïnterviewd over de politiek in Nederland. In de uitzending van zondag vijf september wordt er gesproken over een schietincident bij een partycentrum. Daar berichtte de Telegraaf ook uitgebreid over, alleen vermelde de krant wel de nationaliteiten, namelijk Antillianen. Het NOS Journaal doet dat niet (het is hetzelfde bericht als in de 12:00 uur uitzending). In de 20:00 uur-uitzending van 9 september zit een langere reportage over Antillianen en wapenbezit. Inleiding is dat de Antillianen-aanpak in grote steden niet werkt. Er worden een aantal incidenten genoemd waarbij Antillianen betrokken waren. Vervolgens wordt er ingezoomd op Rotterdam, omdat daar de meeste Antillianen wonen. Er wordt gesproken met een Antilliaanse jongerenwerker, de burgemeester van Rotterdam Aboutaleb en onderzoekster Marion van San. Alle geïnterviewden proberen een oplossing te bedenken voor het wapenbezit onder Antillianen en het gebruik daarvan. Rob Trip zegt in de uitlui nog dat Antilliaanse organisaties pleiten voor een zerotolerance beleid. Opvallende beelden: In het begin wordt er archiefbeeld gebruikt van drie incidenten waarbij Antillianen verdacht worden, daarna straatbeeld van Rotterdam en interviews met jongerenwerker (je ziet hem aan het werk), onderzoekster Marion van San (zij leest haar onderzoek) en burgemeester Aboutaleb (in het gemeentehuis). Aan het einde nog beeld van een gemeenteraadsvergadering in Rotterdam. Frame: 1, 3, 5
In de uitzending van 23 september wordt er in een reportage over Martinair kort vermeld dat ze vooral naar het Caribisch gebied vliegen. Verder wordt daar niets meer over gezegd, dus heb ik het item niet verder geanalyseerd. Oktober 2010 – 20:00 uur uitzendingen In de uitzending van 3 oktober zit een reportage over de protestmars die Antillianen hielden tegen het geweld in hun gemeenschap. Dat is ook een van de headlines waarmee het journaal begint. In die headline zie je beeld van de brassband met Antilliaanse jongens. In de reportage zelf wordt verslag gedaan van de protestmars met veel geluid, muziek en spandoeken. Er wordt gesproken met twee Antilliaanse mannen (zonder titel) die van de organisatie zijn en ook hoor je een stuk uit de toespraak van burgemeester Aboutaleb. Er wordt nog even teruggekeken naar de afgelopen weken waarin een aantal incidenten besproken worden waarbij Antillianen betrokken waren. Opvallende beelden: Veel beeld van de demonstratie. Een optocht van mensen met witte t-shirts, een brassband, spandoeken en witte ballonnen. Twee interviews tijdens de optocht. Archiefbeeld van de afgelopen weken qua incidenten (veel politiewagens, forensisch onderzoek, ambulances) en toespraak Aboutaleb op een podium. Een positieve afsluiting door te eindigen met de quote van Aboutaleb waarin hij zegt dat ondanks alles de criminaliteit in Rotterdam onder Antillianen afneemt. Frame: 3, 5, 1 Op zes oktober een reportage over het eiland Sint Eustatius, één van de Nederlandse Antillen. Het is een van de headlines met beeld van drie meisjes op straat op Sint Eustatius en de tekst: Sint Eustatius van paradijs tot Nederlandse gemeente. In de reportage zelf is verslaggever Gerri Eickhof op Sint Eustatius om een beeld te geven van het eiland, met inwoners te praten over de veranderingen en te vertellen wat er allemaal veranderd voor de Statianen. Voor de reportage begint legt presentator Rob Trip uit wat er op 10-10-10 gaat gebeuren met de Nederlandse Antillen en legt hij uit welke eilanden daar toe behoren. Vervolgens wordt ingezoomd op Sint Eustatius en vertelt hij hoe groot het is, hoeveel mensen er leven en welke taal ze spreken. De reportage van Eickhof laat veel plaatjes zien van het eilanden en de meningen van de eilandbewoners die eigenlijk allemaal tegen de Nederlandse regels zijn. Er wordt gesproken over belastingen, sociale zekerheden en het homohuwelijk. Opvallende beelden: Voor de reportage wordt met een animatie duidelijk gemaakt waar de Antillen liggen en welke eilanden daar deel van uitmaken. Er wordt ingezoomd op Sint Eustatius met informatie. Dan begint de reportage met veel eilandbeelden zodat je een idee hebt hoe het er daar uitziet. Interviews met bewoners op straat, bij hun huizen. Ook een interview met iemand van de kerk en een gedeputeerde, beide in hun kantoren. Veel vlaggen, mensen die over straat lopen, auto‟s die langs rijden, de zee, kerken en een standupper van Gerri Eickhof voor het gemeentehuis. Frame: 4, 3, 2, 1 In de uitzending van acht oktober een reportage van Gerri Eickhof vanaf het eiland Sint Maarten, één van de Nederlandse Antillen. Voordat de reportage begint vertelt Rob Trip eigenlijk hetzelfde verhaal als bij de reportage over Sint Eustatius. Namelijk dat de Antillen ophouden met bestaan vanaf 10-10-10 en dat er veel veranderd op de eilanden. Ook wordt er nog even vermeld dat vandaag de laatste keer de Antilliaanse vlag werd gestreken bij het Antillenhuis in Nederland, maar daar is geen beeld van. Rob Trip legt aan de hand van het kaartje weer uit hoe het allemaal zit, waar Sint Maarten ligt, hoe groot het is, hoeveel mensen er wonen en welke taal ze spreken. Vervolgens begint de reportage van Eickhof. Het idee is weer hetzelfde als met Sint Eustatius, alleen wordt er nu veel meer ingespeeld op de economische gevolgen en kansen voor Sint Maarten. Er wordt gesproken met mensen op straat en een gedeputeerde van Financiën. Ook weer een standupper van Eickhof op straat in Sint Maarten. Veel beelden van het eiland weer, maar ook veel regen (dat was ook in de Sint Eustatius-reportage). Je merkt dat de mensen op Sint Maarten enthousiaster zijn over de plannen van de opheffing. Opvallende beelden: Vooral veel beelden van het eiland Sint Maarten. De zee, toeristen, straten, winkels, het strand, auto‟s die rondrijden en natuur. Er wordt gesproken over het zelfstandig worden met mensen op straat, de financiële kant met een oud-gedeputeerde, over de politie en veiligheid met de korpschef en vervolgens nog met mensen over het toerisme en de voor-en nadelen. De interviews zijn allemaal buiten op straat, behalve het interview met de oud-gedeputeerde. Opvallend vind ik zelf dat de enige blanke persoon in het verhaal de politiechef is. Frame: 2, 4, 3 Op 9 oktober zitten er twee reportages in het journaal. Ook een van de headlines gaat over de opheffing van de Antillen. Onder het beeld van de laatste toespraken in het Antilliaanse parlement is de tekst: Laatste uren voor de Nederlandse Antillen. De eerste reportage is gemaakt door Gerri Eickhof op Curaçao. Het volgt de laatste bijeenkomst van de Antilliaanse regering, het publiek buiten, een interview met de nieuwe premier van Curaçao en de reacties van de mensen op straat. Ook Willem Alexander en Máxima zijn er bij. Veel beelden van het eiland, het parlement en de pontjesbrug in Willemstad. Het interview met premier Schotte is binnen, de andere interviews zijn buiten op straat. Ook een klein stuk uit de toespraak van Schotte tijdens de laatste vergadering. Beelden: Veel beeld van de binnenstad van Curaçao, het parlement en de vergadering, de Pontjesbrug en mensen op straat. Frame: 4, 3 De tweede reportage is een overzicht van de geschiedenis van Nederland en haar koloniale gebieden, waaronder Indonesië, Suriname en de Nederlandse Antillen. Er wordt uitgelegd hoe de Antillen zijn ontstaan en hoe het gaat nu ze worden opgeheven. Beelden: De reportage begint met polygoon beeld van de Nederlandse Antillen en het tekenen van het Statuut door koningin Juliana in 1954. Vervolgens beelden van de onafhankelijkheid van Suriname. Daarna nog wat algemeen straatbeeld van Curaçao. Daarna een dls, waarin wordt uitgelegd wat er veranderd, welke eilanden zelfstandig worden en welke eilanden Nederlandse gemeenten worden. Frame: 2, 3
Vervolgens is er een kruisgesprek met Gerri Eickhof op Curaçao. Er wordt gevraagd of er feest wordt gevierd en wat de reacties van de Antillianen zijn op het uit elkaar gaan van de Antillen. Qua beeld zien we alleen Gerri Eickhof voor de gekleurde huizen staan in Willemstad. Na het gesprek kondigt Rob Trip de speciale uitzending aan over de Antillen die op 10 oktober te zien is op de NOS. Frame: 4, 5 Op tien oktober opnieuw een reportage over de opheffing van de Nederlandse Antillen. In de headline zie je beeld van het strijken van de Antilliaanse vlag, met tekst: Nederlandse Antillen nu officieel opgeheven. In het verslag van Gerri Eickhof de officiële ceremonie op Curaçao met het strijken van de Antilliaanse vlag en toespraken van de oude premier van Curaçao. Ook een bijeenkomst van een groep die tegen de opheffing was en is. Daarbij wordt gesproken met de leider van de partij die het organiseerde, Helmin Wiels. Daarna weer terug naar de ceremonie waar nu de Curaçaose vlag wordt gehesen. Ook nog een standupper van Gerri op het plein van de ceremonie. Beelden: ceremonie op Curaçao in het donker, strijken van de vlag, toespraken, publiek, andere bijeenkomst op Curaçao met interview van een politicus en daarna weer terug naar de ceremonie en nu de Curaçaose vlag in de lucht. Frame: 4, 2, 5 In de uitzending van 17 oktober zit een reportage over het proces tegen Geert Wilders. Hij is aangeklaagd voor haat zaaien en discriminatie van Turken, Marokkanen en Antillianen. Er is bekend geworden dat het Openbaar Ministerie vrijspraak zal eisen en in deze reportage wordt er gesproken met de voorzitter van het Nederlands Marokkaans Netwerk, Ab Jaafar en de voorzitter van Beweging Antillianen Nederland, Raymond Labad. Zij worden beide geïnterviewd over de uitspraken van Wilders en wat zij daar zo vervelend aan vinden. Beelden: Qua beeld is het heel simpel gehouden. Er is een paar shots van protesten van moslims, de interviews met beide mannen zijn binnen in een huiskamer en verder wordt er beeld gebruik van het proces van Geert Wilders. Frame: 1,3,4 10-10-10 – NOS Antillen – speciale uitzending op zondag 10 oktober Een grote uitzending rondom de opheffing van de Nederlandse Antillen als land. Een special van ongeveer veertig minuten, gepresenteerd door Rob Trip. In de studio praat hij met twee gasten, Verslaggever Gerri Eickhof doet vanuit Willemstad (Curaçao) verslag van de dagen rondom de opheffing. Hij is zelf Surinaams. Volgens de NOS is het één van de grootste staatkundige hervormingen in de geschiedenis van Nederland. In de uitzending volgt de NOS het bezoek van prins Willem-Alexander en prinses Máxima op Curaçao. Ik zal deze lange uitzending per onderdeel analyseren en een algemeen beeld geven over de uitzending. Totaal overzicht van de uitzending (43 minuten) 1. Welkom door presentator Rob Trip, beeld van de ceremonie op Curaçao. 2. Vanuit de studio, een dls van de eilanden en uitleg van het koninkrijk en wat er nu veranderd is. 3. Reportage van de ceremonie op Curaçao, het verwisselen van de vlaggen. 4. Kruisgesprek met verslaggever Gerri Eickhof op Curaçao. Er wordt gesproken over het feest, de nieuwe premier Schotte, verwachtingen, politieke cultuur en de veranderingen. 5. Reportage van Sint Eustatius en Sint Maarten. 6. Studiogesprek met Glenn Helberg (OCaN) en Gert Oostindie (hoogleraar Caribische studies) over veranderingen voor de eilanden. 7. Kleine uitleg van de drie nieuwe Nederlandse gemeentes: vulkanen, planten en dieren, landingsbaan en de dollar. 8. Studiogesprek over Nederlanders en de Antillen, de relatie tussen Nederland en de Antillen, het volk en de interesse vanuit het Koninkrijk. 9. Reportage over de laatste vergadering van de Nederlandse Antillen. 10. Beeld van overleg de laatste jaren met tekst van Rob Trip. 11. Interview met staatssecretaris Ank Bijleveld, op Curaçao. 12. Studiogesprek over weemoed, koloniale verhoudingen, toezicht, vriendjespolitiek, wegdoen van de Antillen, koloniaal verleden en het referendum voor de ontmanteling. 13. Reportage van Bonaire. 14. Studiogesprek over veranderingen, nieuwe regels, de kant van Nederland, criminaliteit van Antilliaanse jongeren in Nederland, levenstandaard, onderwijs en taal. 15. Reportage van Curaçao, het prinselijk paar bezoekt een aantal projecten. 16. Studiogesprek over populariteit koningshuis en de band van het Koninkrijk der Nederlanden. 17. Kruisgesprek met Gerri Eickhof over slavernijverleden en vertrouwen. 18. Reportage op Curaçao met straatinterviews over Nederlanders op Curaçao. 19. Kruisgesprek met Eickhof over vertrouwen, Schotte. 20. Interview met nieuwe premier Gerrit Schotte over hoogopgeleiden. Afsluiting in de studio, laatste gesprek over vertrouwen en optimisme. Als laatste nog wat samenvattende beelden uit alle reportages. Hits: 17 Geanalyseerde verhalen: 12 Titels: Schietpartij bij partycentrum Zoetermeer Dodelijke schietpartij in Amsterdam Wapenbezit bij Antilliaanse jongeren Protestmars tegen geweld in Antilliaanse gemeenschap Sint Eustatius Sint Maarten
Laatste uren voor de Nederlandse Antillen Geschiedenis van het Koninkrijk der Nederlanden Kruisgesprek Gerri Eickhof op Curaçao Ontmanteling van de Nederlandse Antillen Aanklagers van het proces tegen Geert Wilders 10-10-10 NOS Antillen
Analyse NOS Journaal Titel: Schietpartij bij partycentrum Zoetermeer Datum: 5 september 2010 Uit: NOS Journaal 12:00 uur en 20:00 uur Journalist: Onbekend Samenvatting Schietincident bij een partycentrum met één dode. Het gaat om Antillianen, maar de NOS meldt dat nergens. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Schietpartij tussen jongeren bij een feest in Zoetermeer. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – een schietpartij tijdens een feest in Zoetermeer. Positief verhaal – er worden geen nationaliteiten vermeld, dus je weet niet dat het om Antillianen gaat. Titel: Dodelijke schietpartij in Amsterdam Datum: 3 september 2010 Uit: NOS Journaal 20:00 uur Journalist: Jeroen Wollaars Samenvatting Schietpartij met één dode in Amsterdam. Er wordt niet over Antillianen of andere nationaliteiten gesproken, maar de vrienden van het slachtoffer die geïnterviewd worden hebben een getinte huid en „buitenlandse‟ namen. Er wordt verder gesproken over andere incidenten waarbij jonge personen snel een wapen gebruiken om iemand neer te schieten. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Ruzie tussen twee vrienden resulteert in een schietpartij. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – Een schietpartij in Amsterdam met één dode. Neutraal verhaal – Er wordt gesproken met de vrienden van de jongens en ook met een politiewoordvoerder uit Amsterdam. Er worden geen nationaliteiten genoemd. Titel: Wapenbezit bij Antilliaanse jongeren Datum: 9 september 2010 Uit: NOS Journaal 20:00 uur Journalist: Hendrik Willem Hofs Samenvatting Antillianen-aanpak in grote steden werkt niet. Er worden een aantal incidenten genoemd waarbij Antillianen betrokken waren. Vervolgens wordt er ingezoomd op Rotterdam, omdat daar de meeste Antillianen wonen. Er wordt gesproken met een Antilliaanse jongerenwerker, de burgemeester van Rotterdam Aboutaleb en onderzoekster Marion van San. Alle geïnterviewden proberen een oplossing te bedenken voor het wapenbezit onder Antillianen en het gebruik daarvan. Rob Trip zegt in de uitlui nog dat Antilliaanse organisaties pleiten voor een zerotolerance beleid. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) Onder Antillianen worden veel wapens gebruikt. Hoe moet dit probleem opgelost worden? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – veel wapenbezit en gebruik onder Antillianen. Neutraal verhaal – gesproken wordt met een jongerenwerker, een onderzoekster en de burgemeester. Ik mis alleen de Antillianen zelf, daarom geen positief verhaal. Titel: Protestmars tegen geweld in Antilliaanse Datum: 3 oktober 2010 gemeenschap Uit: NOS Journaal 20:00 uur Journalist: Lidwien Gevers Samenvatting Protestmars met veel geluid, muziek en spandoeken. Er wordt gesproken met twee Antilliaanse mannen (zonder titel) die van de organisatie zijn en ook hoor je een stuk uit de toespraak van burgemeester Aboutaleb. Er wordt nog even teruggekeken naar de afgelopen weken waarin een aantal incidenten besproken worden waarbij Antillianen betrokken waren. Thema: Criminaliteit Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 3. Verantwoordelijkheidsframe (verantwoordelijk van het probleem/oplossing ligt bij overheid, de groep zelf of individu)
Wie is er verantwoordelijk om dit probleem op te lossen? Nu proberen de Antillianen het op deze manier. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Negatieve aanleiding – Veel geweld onder Antillianen. Positief verhaal – Antillianen organiseren zelf een protestmars om te laten zien dat ze willen dat het geweld stopt. Titel: Sint Eustatius Datum: 6 oktober 2010 Uit: NOS Journaal 20:00 uur Journalist: Gerri Eickhof Samenvatting Gerri Eickhof is op Sint Eustatius om een beeld te geven van het eiland, met inwoners te praten over de veranderingen en te vertellen wat er allemaal veranderd voor de Statianen. Voor de reportage begint legt presentator Rob Trip uit wat er op 10-10-10 gaat gebeuren met de Nederlandse Antillen en legt hij uit welke eilanden bij de Antillen horen. Vervolgens wordt ingezoomd op Sint Eustatius en vertelt hij hoe groot het is, hoeveel mensen er leven en welke taal ze spreken. De reportage van Eickhof laat veel beeld zien van het eiland en de meningen van de eilandbewoners die eigenlijk allemaal tegen de Nederlandse regels zijn. Er wordt gesproken over belastingen, sociale zekerheden en het homohuwelijk. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Inwoners van Sint Eustatius wordt gevraagd wat zij vinden van alle veranderingen rondom de ontmanteling van de Antillen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen. Positief verhaal – verslag met allerlei insteken, verschillende antwoorden en verschillende mensen. Heel gevarieerd. Titel: Sint Maarten Datum: 8 oktober 2010 Uit: NOS Journaal 20:00 uur Journalist: Gerri Eickhof Samenvatting Het idee is weer hetzelfde als met Sint Eustatius, alleen wordt er nu veel meer ingespeeld op de economische gevolgen en kansen voor Sint Maarten. Er wordt gesproken met mensen op straat en een gedeputeerde van Financiën. Ook weer een standupper van Eickhof op straat in Sint Maarten. Veel beelden van het eiland, maar ook veel regen (dat was ook in de Sint Eustatius-reportage). Je merkt dat de mensen op Sint Maarten enthousiaster zijn over de plannen van de opheffing. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) Wat zijn de economische verbeteringen voor Sint Maarten nu het eiland zelfstandig wordt? Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Antillen. Positief verhaal – Ook in deze reportage ruimte voor allerlei meningen, verschillende sprekers en heel gevarieerd verhaal. Titel: Laatste uren voor de Nederlandse Antillen Datum: 9 oktober 2010. Uit: NOS Journaal 20:00 uur Journalist: Gerri Eickhof Samenvatting De laatste bijeenkomst van de Antilliaanse regering, het publiek buiten, een interview met de nieuwe premier van Curaçao en de reacties van mensen op straat. Ook Willem Alexander en Máxima zijn er bij. Veel beelden van het eiland, het parlement en de pontjesbrug in Willemstad. Het interview met premier Schotte is binnen, de andere interviews zijn buiten op straat. Ook een klein stuk uit de toespraak van Schotte tijdens de laatste vergadering. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Mening van de mensen op Curaçao over de laatste dag van de Nederlandse Antillen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Neutraal verhaal – verslag vanaf Curaçao over de laatste dag van de Antillen met verschillende onderdelen en meningen. Titel: Geschiedenis van het Koninkrijk der Datum: 9 oktober 2010 Nederlanden Uit: NOS Journaal 20:00 uur Journalist: Onbekend Samenvatting Overzicht van de geschiedenis van Nederland en haar koloniale gebieden, waaronder Indonesië, Suriname en de Nederlandse Antillen. Er wordt uitgelegd hoe de Antillen zijn ontstaan en hoe het gaat nu ze worden opgeheven.
Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 2. Economisch frame (economische gevolgen voor individu, groep, land) De geschiedenis tussen Nederland en de Nederlandse Antillen en de veranderingen voor Nederland en de Antillen nu ze ontmanteld worden. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal – geschiedenis van de relatie tussen de Antillen en Nederland (vanuit Nederland gezien). Titel: Kruisgesprek Gerri Eickhof op Curaçao Datum: 9 oktober 2010 Uit: NOS Journaal 20:00 uur Journalist: Gerri Eickhof Samenvatting Er wordt gevraagd of er feest wordt gevierd en wat de reacties van de Antillianen zijn op het uit elkaar gaan van de Antillen. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Eickhof vertelt of de mensen feest gaan vieren en wat voor reacties ze geven op de ontmanteling. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen. Positief verhaal – Eickhof vertelt over de inwoners en laat beide kanten van het verhaal zien. Feit dat hij als verslaggever op het eiland is, is positief, want hij staat dicht bij de samenleving. Titel: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen Datum: 10 oktober 2010 Uit: NOS Journaal 20:00 uur Journalist: Gerri Eickhof Samenvatting In het verslag van Gerri Eickhof de officiële ceremonie op Curaçao met het strijken van de Antilliaanse vlag en toespraken van de oude premier van Curaçao. Ook een bijeenkomst van een groep die tegen de opheffing was en is. Daarbij wordt gesproken met de leider van de partij die het organiseerde, Helmin Wiels. Daarna weer terug naar de ceremonie waar nu de Curaçaose vlag wordt gehesen. Ook nog een standupper van Gerri op het plein van de ceremonie. Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 4. Human-interest frame (persoonlijk, dramatisch, emotioneel) Persoonlijk verhaal waarin gesproken wordt met Curaçaoënaars op straat over de ontmanteling en de ceremonie. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – ontmanteling van de Antillen. Neutraal verhaal – Verschillende meningen van de eilandbewoners, maar vooral veel kijken naar de ceremonies. Titel: Aanklagers van het proces tegen Geert Wilders Datum: 17 oktober 2010 Uit: NOS Journaal 20:00 uur Journalist: Kees van Dam Samenvatting Er is bekend geworden dat het Openbaar Ministerie vrijspraak zal eisen en in deze reportage wordt er gesproken met de voorzitter van het Nederlands Marokkaans Netwerk, Ab Jaafar en de voorzitter van Beweging Antillianen Nederland, Raymond Labad. Zij worden beide geïnterviewd over de uitspraken van Wilders en wat zij daar zo vervelend aan vinden. Thema: Proces Geert Wilders Welk frame is het meest van toepassing en waarom: 1. Conflict frame (nadruk op conflict tussen individuen, groepen, wie wint of verliest?) De beide mannen in deze reportage zijn in conflict met Wilders na uitspraken die hij heeft gedaan over Marokkanen en Antillianen. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – proces van Geert Wilders Positief verhaal – Duidelijke meningen van zowel de Marokkanen als de Antillianen. Alleen de reactie van Wilders ontbreekt. Titel: 10-10-10 NOS Antillen Datum: 10 oktober 2010 Uit: Speciale uitzending Journalist: o.a. Gerri Eickhof, Rob Trip Samenvatting Een grote uitzending rondom de opheffing van de Nederlandse Antillen als land. Een special van ongeveer veertig minuten, gepresenteerd door Rob Trip. In de studio praat hij met twee gasten: Glenn Helberg en Gert Oostindie. Verslaggever Gerri Eickhof doet vanuit Willemstad (Curaçao) verslag van de dagen rondom de opheffing. Hij is zelf Surinaams. Volgens de NOS is het één van de grootste staatkundige hervormingen in de geschiedenis van Nederland. In de uitzending volgt de NOS het bezoek van prins Willem-Alexander en prinses
Máxima op Curaçao. Hieronder de verschillende onderdelen, met tussen de haakjes het frame. 1. Welkom door presentator Rob Trip, beeld van de ceremonie op Curaçao (4) 2. Vanuit de studio, een dls van de eilanden en uitleg van het koninkrijk en wat er nu veranderd is (2) 3. Reportage van de ceremonie op Curaçao, het verwisselen van de vlaggen (4) 4. Kruisgesprek met verslaggever Gerri Eickhof op Curaçao. Er wordt gesproken over het feest, de nieuwe premier Schotte, verwachtingen, politieke cultuur en de veranderingen (3) 5. Reportage van Sint Eustatius en Sint Maarten (4) 6. Studiogesprek met Glenn Helberg (OCaN) en Gert Oostindie (hoogleraar Caribische studies) over veranderingen voor de eilanden (2) 7. Kleine uitleg van de drie nieuwe Nederlandse gemeentes: vulkanen, planten en dieren, landingsbaan en de dollar (2) 8. Studiogesprek over Nederlanders en de Antillen, de relatie tussen Nederland en de Antillen, het volk en de interesse vanuit het Koninkrijk (5) 9. Reportage over de laatste vergadering van de Nederlandse Antillen (2) 10. Beeld van overleg de laatste jaren met tekst van Rob Trip (2) 11. Interview met staatssecretaris Ank Bijleveld, op Curaçao (4) 12. Studiogesprek over weemoed, koloniale verhoudingen, toezicht, vriendjespolitiek, wegdoen van de Antillen, koloniaal verleden en het referendum over de ontmanteling (5) 13. Reportage van Bonaire (2) 14. Studiogesprek over veranderingen, nieuwe regels, de kant van Nederland, criminaliteit van Antilliaanse jongeren in Nederland, levenstandaard, onderwijs en taal (5) 15. Reportage van Curaçao, het prinselijk paar bezoekt een aantal projecten (4) 16. Studiogesprek over populariteit koningshuis en de band van het Koninkrijk der Nederlanden (5) 17. Kruisgesprek met Gerri Eickhof over slavernijverleden en vertrouwen (1) 18. Reportage op Curaçao met straatinterviews over Nederlanders op Curaçao (1) 19. Kruisgesprek met Eickhof over vertrouwen, Schotte (3) 20. Interview met nieuwe premier Gerrit Schotte over hoogopgeleiden (3) 21. Afsluiting in de studio, laatste gesprek over vertrouwen en optimisme. Als laatste nog wat samenvattende beelden uit alle reportages (4) Thema: Ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Welk frame is het meest van toepassing en waarom: In deze uitzendingen zijn alle frames van toepassing in verschillende reportages. Als ik alle bij elkaar optel is er vooral sprake van frame 2 en 4. Een mengeling van persoonlijke verhalen, meningen en reacties en de (economische) veranderingen en belangen voor zowel de Antillen als Nederland. Aanleiding en berichtgeving is positief/negatief/neutraal en waarom? Neutrale aanleiding – Ontmanteling van de Antillen. Positieve uitzending – vrij gevarieerd aanbod van reportages over de ontmanteling van de Antillen. Ik miste alleen meningen van Antillianen in Nederland. Verder komt alles aan bod. Totaal aantal hits NOS: 17 Totaal aantal geanalyseerde verhalen: 12 Top 3 van thema’s (12): 1. Ontmanteling van de Antillen: 7 2. Criminaliteit: 4 3. Proces Wilders: 1 Top 5 van frames (12): 4: vier 1: vier 2: drie 3: één 5: nul Aanleiding – Verhaal Aantal (12) Negatief – negatief Negatief – neutraal 2 Negatief – positief 2 Neutraal – negatief Neutraal – neutraal 3 Neutraal – positief 5 Positief – negatief Positief – neutraal Positief – positief Aanleiding (12) Verhaal (12) Negatief 4 Neutraal 8 5 Positief 7 Vooral veel verhalen na aanleiding van de ontmanteling van de Nederlandse Antillen, zelfs een hele special over het onderwerp. Ook aantal verhalen door criminaliteit onder Antilliaanse jongeren. Vooral veel gebruik gemaakt van het human-interest frame en het conflictframe. Uiteindelijk zijn er het meest positieve verhalen gemaakt
over neutrale aanleidingen. Dat komt omdat de reportage uitgebreid was en veelzijdig. De meeste aanleidingen voor verhalen zijn neutraal, en de verhalen zelf zijn voor positief.
Interviews ED-verslaggever John Graat – gesproken op maandag 26 september. Vragen & antwoorden Berichtgeving algemeen 1. Wat is het algemene beeld over Antillianen volgens jou in de Nederlandse media? Ik denk dat het beeld, als je hebt over positief en negatief, dat het beeld niet positief is. De media zijn er om te wijzen op iets dat afwijkt van het normale. En Antillianen wijken op nogal wat onderdelen af. Al die factoren daarvan zijn nieuwswaardig. Het is lullig voor het totale beeld en daardoor is dat beeld negatief. Bij Antillianen gaat het lang niet altijd goed. 2. Wat vind je van de berichtgeving over Antillianen (qua woordkeuze, beelden, foto‟s)? Het noemen van etniciteit maakt zeker uit voor het beeld dat van Antillianen ontstaat. Vaak wordt het niet genoemd, maar ik verwacht dat sommige kranten, zoals de Telegraaf het eerder zullen vermelden. Bij het ED zijn we bewust daarmee bezig. Zoals bij de schietpartij bij het Glazen Huis in 2010. Daar ging het om Antillianen, maar dat is niet genoemd in de krant. Voor ons waren het gewoon Eindhovenaren, maar van allochtone afkomst. Hoewel, waar trek je die grens? Als ze geboren zijn op Curaçao en Aruba, zijn het dan allochtonen? In principe niet, omdat ze de Nederlandse nationaliteit hebben. En dat wordt niet genoemd. Als je verder op de achtergronden ingaat, dan zijn het wel Antilliaanse jongeren, het past in die problematiek. Maar we noemen ze niet automatisch Antillianen. Het zou kunnen dat het niet expliciet wordt genoemd als het om autochtonen gaat. Maar wanneer je een onderscheid maakt, wil het niet zeggen dat het andere fout is. 3. Valt je iets speciaals op bij berichtgeving over Antillianen? Zie punt 1. 4. Hoe komt het denk je dat er op een bepaalde manier over Antillianen wordt geschreven? Zie punt 1 en 2. 5. Zou het een meerwaarde zijn als er meer Antilliaanse journalisten op redacties komen werken? Ik denk dat het in ieder geval goed zal zijn, heel goed. Er zijn ook wel af en toe allochtone journalisten. Maar je moet meer investeren daarin. Bij het ED zijn er vrijwel geen allochtone journalisten. En dat is wel zorgelijk. Het zou goed zijn, maar ik vind dat je als journalist altijd in alle groepen van de samenleving moet kunnen verdiepen. Op zijn minst een poging doen om alles te begrijpen. Misschien krijg je met allochtone journalisten: jij bent Marokkaan, jij mag de Marokkanen doen. Dat werkt ook niet. Ik zou ze wel laten verdiepen in de Marokkanenproblematiek. Omdat ik denk dat hij/zij beter kan doordringen in die gemeenschap. Het wantrouwen overwinnen, ook vanuit de groep jongeren ten opzichte van de media. 6. Worden Antillianen genoeg aan het woord gelaten in onderwerpen die over hen gaan? Het is wel vaak zo dat er over ze wordt gesproken. Toch vind ik dat het de laatste jaren beter wordt. Er wordt minder vanuit de instanties gesproken. Maar het is ook de bedoeling om de betrokkenen zelf op te zoeken. Ik doe dat wel. Verhalen die je eigenlijk nooit leest, maak ik ook. Over stages, werk, nachtreportages op straat. Ik probeer door te dringen en met hen in gesprek te gaan. Daar heb ik wel een paar maanden aan gewerkt. Ik vind het wel heel belangrijk om te proberen om de mensen te spreken om wie het gaat. Bij sommige verhalen gaan we niet eens kijken, we gaan niet eens in gesprek met de mensen. Je moet het nieuws vertalen naar mensen toe. Helaas gebeurt het veel te weinig dat mensen op pad gaan. Ik denk dat het heel belangrijk is om contacten op te bouwen. Met de Antilliaanse gemeenschap was het lastig, telefoonnummers die veranderd waren, losse afspraken. Uiteindelijk lukt het me wel. 7. Worden Antillianen ook genoeg gesproken als het om alledaagse onderwerpen gaat (bijvoorbeeld als deskundige, woordvoerder of man op de straat)? Zie punt 6. 8. Zou een Antilliaanse journalist beter/anders schrijven en contact hebben met de Antilliaanse gemeenschap? Zie punt 5. Werkwijze 1. Hoe ga je te werk bij verhalen over Antillianen (qua invalshoek, sprekers, nieuws)? Op eigen initiatief. Je komt iemand tegen, je hoort eens iets. Dan heb je iemand die jou in contact kan brengen met Antillianen. Dan kun je soms een interview doen. Het is niet echt één beleid. Ik vind het noodzakelijk om Antillianen zelf te interviewen. Je moet wel investeren en dat is het grote makke van de journalistiek. Dan krijg je die reacties: „Ja, eigenlijk moet het morgen in de krant staan‟. Investeringen hebben niet meteen rendement zeg ik dan. Dat kost tijd en veel energie, afspraken maken. Ik heb daar uiteindelijk veel contacten aan over gehouden. Toch heb ik soms ook dat ze het niet goed begrijpen. Vooral als je kritisch bent, als je het nieuws langer blijft volgen. Zij denken soms dat ik hun kant kies, dat ik één van hen ben. Ze gaan je beschouwen als een van hen. Maar ik ben van niemand zeg ik dan. 2. Hoe denk je over het vermelden van namen, nationaliteit of andere details waardoor je weet als lezer dat om Antillianen gaat? Zie punt 2. 3. Wanneer kies je ervoor om nationaliteit te vermelden? Zie punt 2.
4. Wanneer is het relevant om nationaliteit te vermelden? Zie punt 2. 5. Heb je een idee welk beeld je laat zien door je verhalen over Antillianen? Denk je daar over na tijdens het schrijven? Wat ik het belangrijkst vind: gewoon laten zien wat er gebeurt. In verschillende facetten. Ik vind zelf dat ik daar bij Antillianen onvoldoende mee bezig ben gebleven. Met Marokkanen wel. De positieve en negatieve dingen signaleren. Het is een groep waar veel over gesproken en geschreven word. Ook in de Tweede Kamer, dat weet iedereen. Ik vind dat je het nieuws goed moet volgen, maar je moet wel alles zien. Promoverende Antillianen, maar ook het straatjochie. Daar moet je ook verhalen over maken. De dingen zoeken waar mensen mee bezig zijn. Maar ook een balans vinden, als je maar oog hebt voor verschillende ontwikkelingen. Dat ontbreekt soms. Dan is het nieuws vrij eenzijdig. 6. Let je zelf op beeldvorming tijdens het schrijven? Misschien kan je het nieuws een klein beetje beïnvloeden. Iets meer nuances brengen. Je doet wel pogingen, maar het is een gebrek aan kennis. Te weinig moeite om je te verdiepen. Dat is ook moeilijk, sommige allochtonen denken misschien: een Nederlandse journalist snapt het toch niet. Maar er zijn collega‟s die zich sowieso niet verdiepen en die dat ook niet proberen. Weet jij iets van hun achtergronden vraag ik dan? Ik zou graag eens zo‟n Antilliaan wat langer willen volgen. Gaat het de slechte of de goede kant op? En hoe komt dat dan? Ook door ons gedrag van journalisten moeten we uitkijken dat de probleemgroep niet groter wordt. Wij vergroten het probleem uit. 7. Zijn er redactionele regels rondom het schrijven over Antillianen/multiculturele samenleving? Er zijn geen richtlijnen. Maar als je spreekt over schietpartijen, dan ben je afhankelijk van informatie van de politie. De politie zegt in principe niets over nationaliteit. Dan houd je het echt zo veel mogelijk bij de feiten. Soms kan het wel relevant zijn om de afkomst te vermelden. In het geval met de schietpartij bij het Glazen Huis had je er over kunnen discussiëren. Antilliaanse jongeren in de binnenstad zitten veel in de criminaliteit en hebben wapens op zak. Daardoor gebeurt een schietpartij eerder. Dat schrijf je dan in een ander verband. Op het moment dat het nieuwsfeit in het algemene beeld past, zijn we heel voorzichtig. Je moet het in dat perspectief plaatsen. Soms kun je het ook beter benoemen, dan dat je het openhoudt. Mensen kunnen dan denken: het zullen wel Antillianen zijn, terwijl het soms niet om Antillianen gaat. Vermelden van etniciteit gebruik je dan om duidelijkheid te scheppen. 8. Wat is jouw uitgangspunt bij het schrijven over Antillianen? Zie punt 5. 9. Hoe schrijf je als Nederlandse journalist over een andere cultuur (in dit geval de Antilliaanse cultuur)? Is dat lastig? Andere aspecten van een cultuur vallen wel op. Ik vind dat je daar in ieder geval open voor moet staan en dat je daar niet te snel oordelend in moet zijn. Natuurlijk zijn er bepaalde culturele verschillen, maar er zijn enorm veel overeenkomsten. Ze willen niets liever dan erbij horen. Het heeft te maken met de wens om erbij te horen, maar niet weten hoe dat nu precies moet. Door afwijzingen is dat lastig. Dan krijg je te horen: „jij bent een Antilliaan, dan kies ik liever iemand anders‟. Van beide kanten ontstaat hierdoor een verwijdering. Daardoor is het interessant om je daarin te verdiepen. Waar komt dat wantrouwen vandaan? Dat gaat terug naar de voorouders. De gemeenschappen verschillen veel. Daardoor ontstaat er wrijving, door die culturele verschillen. Maar dat slijt wel, het is maar een minderheid die voor de echte problemen zorgt. Ik heb veel jongerenwerkers als bron voor als ik iets niet begrijp. Ik heb veel buitenlandse namen in mijn bronnenboekje. Ook omdat dat mijn gebied was. Collega‟s vragen om die nummers. Vier jaar geleden hadden we geen contacten bij het ED. De krant was ongelooflijk blank. Inmiddels is dat wel verbeterd, maar je moet dat contact wel onderhouden. 10. Reflecteer je wel eens op je eigen verhalen (over Antillianen)? Lees je ze terug en bedenk je hoe je het anders had kunnen doen? Of wat je goed of niet goed vond aan het verhaal? Het kan vaak wel beter, altijd wel beter. 11. Krijg je veel reacties op verhalen die over Antillianen gaan? Wat doe je met die reacties en wat voor reacties zijn dat over het algemeen? Meestal is het heel positief. Men waardeert het heel erg als je je verdiept in hun cultuur. Het is ook heel goed voor je contacten. En zij zien ook dat je je erin probeert te verdiepen. Je krijgt uitnodigingen voor bijeenkomsten van Marokkanen en Antillianen. Men wil het gesprek met me aangaan, mij beter leren kennen. Dan bereik je wel een stadium dat je een soort wederzijds respect krijgt. Ook al ben je kritisch, je besteedt er tenminste aandacht aan. Serieus nemen die reacties, ik vind het belangrijk als mensen iets zeggen, het liefst iets kritisch. Het is niet altijd leuk natuurlijk. Het is moeilijk te voorspellen wat voor reacties je krijgt. Maar over het algemeen, als het gaat om Marokkanenproblematiek, dan komen er al snel mensen met reacties. Geldt ook voor Antillianen. Goede zaak is dat we sinds kort ons e-mailadres vermelden bij reportages, dat levert soms nuttige informatie op. De stap om te reageren is kleiner geworden. Reportages Dit zijn jouw reportages uit de periode die ik heb geanalyseerd (zie hieronder) 1. Waarom heb je het verhaal op deze manier gemaakt? Had je een doel voor ogen? Had je het verhaal anders willen maken? Er waren sowieso veel problemen in Eindhoven. Op een gegeven moment kreeg ik van iemand te horen, verdiep je eens in de gemeente en de aanpak van Antillianen. Dus voerde ik gesprekken tussen het werk door. Met die informatie heb ik de gemeente geconfronteerd. De gemeente biechtte op dat er te weinig gedaan werd. Het was niet goed aangepakt, terwijl de gemeente er wel geld voor kreeg. De woordvoerder zei ook dat ze ons
stuk nodig hadden. De week daarop ging er iemand aan het werk om een nieuw plan te maken. Het was eigenlijk een dossier dat niemand wilde openen. Dat vond ik fijn, dat je iets in beweging kan zetten. Soms moet je de vinger op de zere plek leggen. Dat was hier aan de orde. Maar ik moet dan ook zo‟n jongen om wie het gaat spreken. Hij wilde gelukkig meewerken. Ik vind het belangrijk dat de journalist dingen laat zien. Journalisten doen dat te weinig, ze zijn veel te gemakzuchtig. Veel te veel afhankelijk van instanties en ze gaan te weinig het veld in om te praten met mensen. Ze moeten problemen signaleren waar de overheid weer iets mee kan. Dat is ook de rol van de journalist. Waar gaat het niet goed en waar gaat het wel goed in de samenleving?
Eindhovens Dagblad 9 oktober 2010 zaterdag Aanpak Antilliaanse jeugd stuurloos door John Graat e-mail:
[email protected] EINDHOVEN - In Eindhoven wordt al een tijd amper actie ondernomen om de hoge criminaliteit, schooluitval en werkloosheid onder Antilliaanse jongeren te bestrijden. Eindhoven krijgt hier wel extra rijksgeld voor en had in ruil daarvoor afspraken gemaakt met de overheid. Het actieve straatwerk van het project Rumbo Nobo, bedoeld om Antillianen uit de criminaliteit te halen, ligt al een half jaar stil. Binnen het Veiligheidshuis is het reguliere overleg tussen instanties als reclassering, jongerenwerk, politie, justitie, Leger des Heils en gemeente over Antilliaanse risicojongeren vorig jaar een stille dood gestorven. In het begeleid-wonenproject Vast & Verder van het Leger des Heils zijn de problemen met ex-gedetineerde Antillianen zo groot dat ze op straat zijn gezet. Dat blijkt uit een rondvraag bij betrokkenen en instanties. In een reactie erkent de gemeente dat het aan 'regie' heeft ontbroken. "De gemeente gaat meer de regie nemen dan tot nu toe het geval was", aldus een woordvoerder, vooral als het gaat om preventie en het begeleiden van jongeren (terug) naar school of werk. Maar de gemeente zegt hiervoor wel medewerking nodig te hebben van maatschappelijk werk, reclassering, politie en Leger des Heils. Het Leger des Heils is via stichting MAJ momenteel de enige partij in de stad die zich specifiek bezighoudt met Antilliaanse risicojongeren. MAJ huisvest en begeleidt er zo'n zeventig. Maar volgens projectleider Cynthia Deane van MAJ komt dit onder steeds grotere druk te staan omdat zware criminelen vooral bij tienermoeders intrekken. Deane: "Sommige begeleiders van ons zijn af en toe gewoon bang om een huis binnen te gaan. Maar moet ik die jonge meiden met kinderen dan uit huis zetten? Ik weet niet waar ik met die zware jongens naartoe moet." Hans-Martin Don, directeur van Leger des Heils Zuid-Nederland, heeft in augustus per brief aan de bel getrokken bij het college van burgemeester en wethouders. "Ik heb tot op heden niets gehoord", zegt Don, tot dit voorjaar zelf nog wethouder in Eindhoven. "Het is een versnipperd veld, zonder bestuurlijk overleg. Het ontbreekt aan structuur. De enige partij in Eindhoven die functioneert is de politie", meent Don. Eindhoven kreeg vanaf 2006 zo'n twee ton per jaar van het rijk om de hoge criminaliteit, schooluitval en werkloosheid onder Antilliaanse jongeren te bestrijden. Tot 2013 krijgt de stad 137.500 euro, en ze moet dat bedrag zelf verdubbelen. Antillianen scoren gemiddeld veel hoger dan Marokkanen, Turken of Nederlanders in de statistieken als het gaat om drugshandel, overvallen, diefstallen en geweldsmisdrijven. Rumbo Nobo was bedoeld om jongeren van de straat naar een huis, werk en/of school te begeleiden. Volgens Don heeft de gemeente niet aangegeven dat er nog geld voor dit project is. "Ik kan dus ook geen personeel aannemen." De gemeente ontwikkelt nieuw Antillianenbeleid en praat hierover binnenkort met alle partijen. Maar de bezuinigingen maken dat niet eenvoudig, aldus de zegsman. Eindhovens Dagblad 9 oktober 2010 zaterdag Hosselen voor je kinderen SAMENVATTING Antilliaanse jongeren zitten veel meer dan gemiddeld in de criminaliteit. Ook in Eindhoven. Inspanningen van gemeente en instanties hebben tot dusver weinig opgeleverd. Len Paulina (24) is een van de draaideurcriminelen van Antilliaanse afkomst. Hij droomt van een ander leven. door John Graat VOLLEDIGE TEKST: Het goud glinstert in zijn oorlellen, op zijn voortanden en in zijn wenkbrauw. Zijn donkere huid heeft hij versierd met tattoos. Len Paulina (24) was een draaideurcrimineel. Een keer of tien werd hij door de politie opgepakt in Eindhoven, vijf keer zat hij een gevangenisstraf uit. "Drugsdealen, diefstal, vechten,
een schietpartijtje, gewoon alles wat met de straat te maken heeft", zegt hij op nuchtere toon. Op tafel ligt zijn onderarm, met een vervaarlijk litteken. Souvenir van de dag dat hij in het politiebureau een ruit aan diggelen sloeg. Len werd geboren op Curaçao. Ze leefden in bittere armoede. Tot hij in 2000 samen met zijn moeder en broer hun vader achterna reisde naar Nederland had hij nooit onder stromend water gedoucht. Ze woonden aan de rand van het eiland, in een veredelde hut. Het dak lekte, elektriciteit was er niet, aansluiting op het riool evenmin. In Nederland zou alles wel beter gaan. Maar voor Len was de overgang te groot. Hij deed het vmbo op De Burgh in Stratum. "Daar zaten allemaal criminelen. In de pauze gingen ze een overvalletje doen. Ik zag dingen die ik nog nooit had gezien. Ik had ook problemen op school. Toen ik een sneeuwballetje naar een leraar had gegooid, werd ik eraf getrapt." Zonder diploma stond hij op straat. Hij was al vader. Hij zag om zich heen hoe gemakkelijk andere jongens geld op straat verdienden. "Als je zoals ik heel klein bent begonnen, met niks, en je ziet ineens grote dingen, dan wil je die ook. Een mooie auto, een mooie scooter, een dikke ketting, mooie kleren. Dat kost allemaal geld. Hoe kwam ik daaraan? Met werken verdien je bijna niks." Hosselen, drugs verkopen op straat, bleek veel lucratiever. "Coke, wiet, maar ik verkoop ook fietsen hoor, of telefoontjes. Ik kan héél goed praten." Hij lacht. Op een goede avond valt er vlot 500 euro te verdienen, maar het waren er ook wel eens 1000 of 2000. Als hij in de gevangenis zat, voelde dat amper als straf. Hij kreeg eten en drinken, rookte jointjes, poolde en deed krachttraining. Hij lacht. "Je komt er alleen maar sterker uit." Jawel, hij ondernam heus wel pogingen om zijn leven een wending te geven. Twee jaar terug volgde hij via het Werkplein van de gemeente een leerwerktraject bij VDL in Veldhoven. Hij kreeg een diploma, net als alle andere Antilliaanse jongens. Maar geen van hen is bij VDL blijven werken, weet Len. "Ze hadden een baan beloofd. Ik mocht ook werken, van 8 tot 4 uur, maar voor 600 euro. Ik wilde net als anderen 1000 euro verdienen. Al die jongens bleven thuis." Typisch zo'n project dat vanuit de gemeente verkeerd is aangepakt, vindt Orlando Cicilia. De Antilliaan werkte anderhalf jaar voor het nu slapende project Rumbo Nobo. Dat was bedoeld om de zwaarste risicojongeren van de straat te plukken en hen te begeleiden naar werk, huis en inkomen. Cicilia werd in mei de laan uitgestuurd door het Leger des Heils waar Rumbo Nobo onder valt. Cicilia: "Dat leerwerkproject is geldverspilling geweest. De jongens moesten allemaal lassen, maar ze hadden veel beter kunnen kijken wat die jongens zelf willen. Eentje wilde kapper worden." Dat was Len. Hij knipt heel veel vrienden en wil niets liever dan daarmee zijn geld verdienen. Een kapper bood hem een kans om een stoel voor duizend euro in de maand te huren, maar dat kon hij niet betalen. Door openstaande boetes en andere onbetaalde rekeningen werd zijn budget de afgelopen jaren beheerd via schuldhulpverlening. "Maar mijn schuld is alleen maar opgelopen, van 5000 naar 10.000 euro." Wonen deed hij een tijdje in een huis van Vast & Verder, een begeleid wonenproject van het Leger des Heils voor ex-gedetineerden. Hij zegt er 'veel geleerd' te hebben, over structuur en regelmaat. Maar een halfjaar geleden werd hij met nog drie Antilliaanse jongens daar op straat gezet, na diverse incidenten. Volgens Len werden ze weggestuurd omdat ze niet werkten, zoals de begeleiders wilden. "Ik heb alle uitzendbureaus afgelopen, maar je wordt nooit teruggebeld." Waar moest hij heen? Zijn uitkering verviel omdat hij geen huis meer had. Hij trok in bij zijn vriendin in Woensel. Als tieners hadden ze samen een zoontje gekregen, later volgde nog een tweeling. Hij woont er nu nog steeds, alhoewel dat eigenlijk niet mag. Zijn vriendin heeft het huis als tienermoeder gekregen via de Antilliaanse stichting MAJ. Inmiddels staat het huis op haar naam, maar ze wordt nog 'gemonitord' vanuit MAJ. Veel van de tienermoeders hebben criminele vrienden in die huizen, zegt Cynthia Deane, de drijvende kracht achter MAJ. "Ze horen daar niet, maar wat moeten wij doen? Moeten we die meiden met jonge kinderen dan maar op straat zetten? Die zware jongens moeten door anderen worden geholpen maar dat gebeurt op dit moment niet." Lens vriendin heeft sinds kort een klein baantje in de thuiszorg. Maar van het geld kunnen ze niet rondkomen. Toch wil hij voor zijn drie kinderen zorgen. "De winter komt eraan, die kinderen hebben jassen nodig. Wat moet ik doen? Ik blijf hosselen want ik moet mijn familie helpen. Mijn leven is toch al verpest. Maar ik wil niet dat mijn kinderen hetzelfde overkomt. Ik wil het liever niet. Geef mij wat geld om een eigen kapsalon te openen en ik neem drie jongens van de straat mee om voor mij te werken. Maar ik krijg die steun niet, niemand helpt je nog. Wat heb ik dan nog voor keus?" Het liefst wil hij terug naar Curaçao. Hij heeft er ooit een lapje grond gekocht. Hij droomt van een groot huis met zwembad. Correspondent Trix van Bennekom – via e-mail op 25 september Vragen & antwoorden Berichtgeving algemeen
1. Wat is het algemene beeld over Antillianen volgens jou in de Nederlandse media? Negatief: oververtegenwoordigd in criminaliteit, grijpen gemakkelijk naar geweld, veel tienermoeders en gebroken gezinnen, spreken vaak slecht Nederlands. 2. Wat vind je van de berichtgeving over Antillianen (qua woordkeuze, beelden, foto‟s)? Ik lees niet zoveel berichtgeving over Antillianen in Nederlandse media. Lees vooral bijdragen van collegacorrespondenten. Maar wat ik wel lees van anderen en in reacties op websites bij artikelen zorgt er niet voor dat er een ander beeld ontstaat dan onder 1 genoemd. Antillianen slaan er slecht voor in de berichtgeving in Nederlandse media. Er is weinig ruimte voor nuance. 3. Valt je iets speciaals op bij berichtgeving over Antillianen? Er is in Nederland nauwelijks feitelijke kennis over de Antillen en het Koninkrijk aanwezig en dat zie je terug in berichtgeving. De zes eilanden zijn allemaal zo verschillend maar vanuit Nederland lijken ze één geheel. 4. Hoe komt het denk je dat er op een bepaalde manier over Antillianen wordt geschreven? Het beeld van Antillianen in Nederland wordt bepaald door de groep die voor grote overlast zorgt en een veelheid aan maatschappelijke problemen heeft die moeilijk zijn op te lossen. Voor het grootste deel afkomstig uit een aantal achterstandswijken op Curacao. 5. Zou het een meerwaarde zijn als er meer Antilliaanse journalisten op redacties komen werken? Jazeker. 6. Worden Antillianen genoeg aan het woord gelaten in onderwerpen die over hen gaan? Ja, er zijn een aantal talking heads die je vaak terug ziet. 7. Worden Antillianen ook genoeg gesproken als het om alledaagse onderwerpen gaat (bijvoorbeeld als deskundige, woordvoerder of man op de straat)? Zoals gezegd, ik lees niet veel berichten in Nederlandse media maar heb wel indruk dat dat gebeurt. Zie ook 6. 8. Zou een Antilliaanse journalist beter/anders schrijven en contact hebben met de Antilliaanse gemeenschap? Journalisten die afkomstig zijn van de ABC-eilanden spreken Papiaments. Het is zeker een voordeel om in de eigen taal met de Antillianen in Nederland te kunnen praten. Werkwijze 1. Hoe ga je te werk bij verhalen over Antillianen (qua invalshoek, sprekers, nieuws)? Lokale nieuws op de zes eilanden goed bijhouden, netwerk onderhouden, heel veel lezen, onderwerpen destilleren de interessant kunnen zijn voor Nederlandse lezers. Ik schrijf als correspondent nauwelijks over ' 'Antillianen' als wel over de interessante ontwikkelingen op de eilanden. 2. Hoe denk je over het vermelden van namen, nationaliteit of andere details waardoor je weet als lezer dat om Antillianen gaat? Heb ik niet mee te maken. Overigens gaat in de Antilliaanse media alles met naam en toe naam. 3. Wanneer kies je ervoor om nationaliteit te vermelden? Heb ik niet mee te maken. 4. Wanneer is het relevant om nationaliteit te vermelden? Heb ik niet mee te maken, maar ik ben wel voor openheid. Via internet is toch alles binnen een paar minuten te achterhalen. e 5. Heb je een idee welk beeld je laat zien door je verhalen over Antillianen? Denk je daar over na tijdens het schrijven? Er is een groot verschil tussen op vakantie gaan op de Antillen er wonen. In slechts één op de tien huishouden is Nederlands de voertaal. De ABC-eilanden zijn een Papiamentstalige wereld, de SSS-eilanden Engelstalig. Die dominantie zie je terug in de lokale media. Wil je als Nederlander weten wat er speelt in de Antilliaanse samenleving dan ontkom je er niet aan om Papiaments te leren. Er gaat een wereld voor je open. In de verhalen die ik schrijf probeer ik die werkelijkheid te laten zien. Ik stel me op als waarnemer, een soort antropoloog, en vanuit die invalshoek schrijf ik. 6. Let je zelf op beeldvorming tijdens het schrijven? Nee, ik denk niet, dit is misschien negatief voor het beeld over de eilanden of Antillianen. Of laat ik eens wat positiefs schrijven. Doe niet aan zelfcensuur ook al word ik hier soms aangesproken op wat ik schrijf. Ik probeer een waarheidsgetrouw beeld te geven waarin ik meerdere kanten belicht. 7. Zijn er redactionele regels rondom het schrijven over Antillianen/multiculturele samenleving? Nee. 8. Wat is jouw uitgangspunt bij het schrijven over Antillianen? Zie antwoord 6. 9. Hoe schrijf je als Nederlandse journalist over een andere cultuur (in dit geval de Antilliaanse cultuur)? Is dat lastig? Het is belangrijk om je als onafhankelijke waarnemer op te stellen. Wat wel meespeelt is de gemeenschappelijke geschiedenis. Op de Antillen leven veel negatieve gevoelens ten opzichte van de voormalige kolonisator. 10. Reflecteer je wel eens op je eigen verhalen (over Antillianen)? Lees je ze terug en bedenk je hoe je het anders had kunnen doen? Of wat je goed of niet goed vond aan het verhaal? Ik lees mijn verhalen inderdaad af en toe terug of kom ze tegen op internet. Ik heb nog geen enkele keer gehad dat ik dacht dat ik het anders kan kunnen doen. Wel denk ik vaak, zelfs bij Elsevier artikelen waar ik toch veel ruimte krijg, had ik nog maar meer woorden kunnen gebruiken. Er is zoveel meer te vertellen. 11. Krijg je veel reacties op verhalen die over Antillianen gaan? Wat doe je met die reacties en wat voor reacties zijn dat over het algemeen? Ik krijg regelmatig reacties, bijna allemaal positief. Heb wel met
enkele politici op de eilanden heisa gehad. Mijn artikelen leiden soms ook tot vragen in de Tweede Kamer. Maar zoals gezegd, ik schrijf niet over Antillianen maar over de Antillen. Reportages Dit zijn jouw reportages uit de periode die ik heb geanalyseerd (zie hieronder) 1. Waarom heb je het verhaal op deze manier gemaakt? Had je een doel voor ogen? De eerste twee verhalen waren concrete opdrachten van de redactie Buitenland: maak enkele dagen voor 10.10.10 een verhaal hoe het op de Bes-eilanden ligt om een deel van Nederland worden én een repo over officiële opheffing op 10.10.10. Het laatste stuk is een Standplaats, een persoonlijke column waarin ik voor het eerst voor Nederlandse kranten een persoonlijk verhaal heb gemaakt. 2. Had je het verhaal anders willen maken? Nee, zou ik nu weer zo doen. Eindhovens Dagblad 7 oktober 2010 donderdag Vernederlandsing ligt gevoelig op Bonaire door onze correspondent Trix van Bennekom KRALENDIJK - Op 10 oktober is het hoogste punt van Nederland niet meer de Vaalserberg maar Mount Scenery op Saba. En Venezuela wordt onze nieuwe buurman. Nederland heeft er met Bonaire, Sint Eustatius en Saba drie 'bijzondere gemeenten' bij. Zaterdagnacht om 12 uur wordt op alle eilanden van de Antillen de Antilliaanse vlag voorgoed gestreken. Op Curaçao en Sint Maarten gaat de eigen vlag in top, op Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES-eilanden) wappert vanaf dat moment de Nederlandse driekleur. Een unieke stap, niet eerder keerden voormalige koloniale gebieden terug in de schoot van het voormalige koloniale moederland. Na 56 jaar heeft Nederland - in de persoon van de rijksvertegenwoordiger- opnieuw het hoogste gezag. Vanuit Nederland lijken de drie eilanden in de Caribische zee één geheel. Niets is minder waar. Sint Eustatius (3.300 inwoners) en Saba (2.000 inwoners) kunnen elkaar in de verte zien liggen. Negenhonderd kilometer naar het zuiden ligt Bonaire (16.000 inwoners), enkele tientallen kilometers voor de kust van Venezuela. Er zijn geen rechtstreekse vliegverbindingen tussen de eilanden. Chris Johnson, politicus op Saba: "Ik ben sneller in Nederland dan op Bonaire." Opvallend zijn ook de taalverschillen. Op Sint Eustatius en Saba is het zangerige West-Indische Engels de voertaal, op Bonaire het op Spaans en Portugees lijkende Papiaments. Vooral jongeren hebben moeite met de Nederlandse taal. Taalverschillen of niet, er moet onder Nederlandse leiding wel worden samengewerkt. Er komt één politiekorps, brandweer, ambulancedienst en meldkamer. Een brand op Saba wordt straks gemeld op Bonaire. Mensen vragen zich bezorgd af of dat wel goed gaat. De BES-eilanden krijgen wel een eilandsbestuur (te vergelijken met een gemeentebestuur), maar worden verder vanuit Den Haag bestuurd. De 'vernederlandsing' van de eilanden ligt vooral op Bonaire gevoelig. Sint Eustatius en Saba zijn pragmatisch: ze zijn piepklein en hebben geen andere keus. Bonaire is één van de minst bevolkte eilanden van het Caribisch gebied. Het is qua oppervlakte groter dan Aruba (105.000 inwoners) en Sint Maarten (50.000 inwoners) samen. Bonaire kan alle kanten op: of een echt natuureiland blijven of grootschalig toerisme ontwikkelen. Nu is er nog te weinig economisch draagvlak om op eigen benen te staan. Over vijftien jaar kan dat anders zijn. Een kleine militante minderheid, die is verenigd in Awor t'Ora ('nu is het moment'), verzet zich tegen aansluiting bij Nederland. "Bonaire wordt geen deel van Nederland, Nederland lijft ons in." Veel zal afhangen of Nederland de grote verbeteringen gaat waarmaken die BES-commissaris (voorloper van de rijksvertegenwoordiger) Henk Kamp de bevolking in het vooruitzicht heeft gesteld. Een feeststemming is er niet, de meerderheid van de bevolking neemt een afwachtende houding aan: eerst zien, dan geloven. Eindhovens Dagblad 11 oktober 2010 maandag CEREMONIE Onzekerheid over autonome status is groot - Mat afscheid van de Antillen SAMENVATTING Pas op het laatste moment ontstond op Curaçao een feestelijke sfeer over de opheffing van de Nederlandse Antillen. "Natuurlijk, het kan mis gaan." VOLLEDIGE TEKST: door onze correspondent Trix van Bennekom Een tropisch warm en zwoel Brionplein in hartje Willemstad. Duizenden mensen hebben zich op deze zaterdagavond verzameld voor de officiële ceremonie waarbij de vlag van de Nederlandse Antillen voorgoed wordt gestreken en die van het land Curaçao in top gaat. Over enkele momenten bestaan de Nederlandse Antillen niet meer. Bonaire wordt net als Sint- Eustatius en Saba een bijzondere gemeente van Nederland. Curaçao en Sint-Maarten gaan verder als zelfstandige landen. Een uur voor middernacht lopen onder gejuich prins Willem- Alexander en prinses Máxima over de beroemde pontjesbrug naar het plein. Enkele minuten later volgt het laatste Antilliaanse kabinet, de vertrekkende premier Emily de Jongh-Elhage voorop. Een nog luider applaus valt haar ten deel. "Ze wuift als een koningin", zegt een vrouw trots terwijl zij uitbundig met een vlaggetje van Curaçao zwaait. Daarmee is de toon gezet. Dit is de avond van de vrouw die eind augustus de verkiezingen won, maar tot haar teleurstelling niet de eerste premier van het nieuwe land Curaçao is geworden. Die eer moet ze laten aan de jonge politicus Gerrit Schotte. De laatste dag van de Nederlandse Antillen is op Curaçao een merkwaardige dag. Al weken is de sfeer mat, een beetje weemoedig. De onzekerheid over wat de autonome status gaat betekenen, is groot. Die matheid lijkt ook het koninklijk bezoek in zijn greep te hebben. 's Morgens is het prinselijk paar, dat vrijdag via de RVD twitterde dat het volgend jaar samen met koningin Beatrix op bezoek gaat op alle eilanden, aanwezig bij de laatste plechtige zitting van de Staten, het Antilliaanse parlement. De publieke belangstelling is gering. Vooral Nederlandse toeristen, staan achter het dranghek. Tijdens de officiële ceremonie op het Brionplein stroomt het publiek wel toe. Het hijsen van de vlag van het zelfstandige Curaçao roert veel mensen tot tranen. Zoals Wilbert, een vijftiger, geboren en getogen op het eiland: "Niemand weet wat er gaat gebeuren. Natuurlijk, het kan mis gaan, maar laten we optimistisch zijn." De aanwezigheid van het prinselijk paar verhindert niet dat op het Brionplein onderhuids de spanning tussen de nieuwe regering en de oppositie voelbaar is. Schotte zegt al weken dat Curaçao nog niet klaar is om een zelfstandig land te worden. Veel zaken zijn nog niet geregeld. Neem de ambtenaren. Voor velen is deze week nog onduidelijk waar hun werkplek is en wat hun functie is. De Jongh-Elhage gebruikt haar toespraak om te wijzen op wat haar regering allemaal heeft bereikt. Hoe gevoelig de verhoudingen op Curaçao liggen heeft het prinselijk paar eerder die dag zelf kunnen horen. Tijdens de laatste zitting van het parlement sprak ook de belangrijkste coalitiepartner van Schotte, de links-nationalistische Helmin Wiels. Wiels
noemde de nu bereikte autonome status slechts een kleine verandering. Om daar zelfverzekerd aan toe te voegen: "Wij willen werken aan echte volwassen onafhankelijkheid." Eindhovens Dagblad 30 oktober 2010 zaterdag COLUMN - STANDPLAATS BONAIRE door Trix van Bennekom - Gemengde gevoelens Sinds 10 oktober bestaan de Nederlandse Antillen niet meer. Bonaire is een bijzondere gemeente van Nederland geworden. Voor het eiland een grote stap: van de derde naar de eerste wereld. In het dagelijks leven is er nog niet veel van te merken. Gisteren hadden we weer een urenlange stroomstoring en de wegen zitten dankzij het vroeg begonnen regenseizoen vol gaten en scheuren. Wel doet de Koninklijke Marechaussee nu de grensbewaking. De laatste weken krijg ik regelmatig de vraag hoe het is weer in Nederland te wonen. Om eerlijk te zijn, ik heb er gemengde gevoelens over. Laat ik dat uitleggen. De keuze om in 2005 naar Bonaire te gaan, was doelbewust. Ik wilde vanuit een ander eiland dan Curaçao over de Antillen berichten. Daar was een speurtocht langs verschillende eilanden aan voorafgegaan. Snel werd duidelijk dat het helemaal niet boterde tussen Curaçao en de andere eilanden. Curaçao beschouwde de andere eilanden als een blok aan het been. Die voelden zich op hun beurt ernstig verwaarloosd en zelfs bestolen door Curaçao. Wel was er als het zo uitkwam een gemeenschappelijke vijand, Nederland, het voormalige, koloniale moederland. Gefascineerd door die onderlinge gevoelige verhoudingen wilde ik juist niet vanaf Curaçao, maar met een van de andere eilanden als basis over de Antillen schrijven. Even overwoog ik Sint Maarten, maar dat is druk en toeristisch. Het werd Bonaire, een toen nog verbazingwekkend ongerept eiland met een vriendelijke bevolking die haar culturele en historische tradities koestert. Maar ook een eiland dat al jaren zindert van geruchten over corruptie. Curaçao ligt op 40 kilometer, een kwartiertje vliegen. Ik viel met mijn neus in de boter. Op alle eilanden waren net referenda gehouden en het staatkundig hervormingsproces stond in de startblokken. Langzaam zag ik Bonaire veranderen. De toenemende Nederlandse invloed woelde diep verscholen antikoloniale sentimenten in de Bonairiaanse samenleving naar boven. Een pijnlijk proces. Je merkt het bij kleine gebeurtenissen in het dagelijks leven, maar ook in de journalistiek. Een voorbeeld. De media spelen een belangrijke rol op Bonaire, vooral radio en televisie. De persberichten van de lokale overheid komen in het Papiaments, de voertaal van 80 procent van de bevolking. De Rijksdienst Caribisch Nederland, waar Henk Kamp, tot hij minister werd, de scepter zwaaide, brengt tegenwoordig tweetalige persberichten uit. Maar o wee wanneer iemand het waagt geen Papiamentse vertaling bij te leveren. Vroeger was dat geen enkel probleem, maar de laatste tijd leidt dat bij sommige lokale journalisten tot felle en soms zelfs racistische reacties. Dan heb ik weer een mailbox vol met 'Papiaments is onze moedertaal' en 'berichten in het Nederlands gaan meteen in de prullenbak'. In plaats dat het soepeler gaat nu Bonaire officieel een deel van Nederland is, wordt het alleen maar erger. Vorige week zei een lokale journalist tegen me dat hij dan wel grote moeite heeft met 'Nederland', maar dat hij ook aardige Nederlanders kent. Om eraan toe te voegen dat ik ook in dat rijtje hoor. Het deed mij denken aan de Nederlander die roept dat hij een hekel heeft aan Marokkanen en tegelijkertijd tegen zijn Marokkaanse buurman zegt dat hij het niet over hem heeft. Correspondent Jean Mentens – gesproken op vrijdag 23 september. Vragen & antwoorden Berichtgeving algemeen 9. Wat is het algemene beeld over Antillianen volgens jou in de Nederlandse media? In de Nederlandse media is dat beeld negatief. Maar ik vind niet dat daardoor de boodschapper (de media) altijd fout is. De berichtgeving is het resultaat, nadat de politiek er aandacht aanbesteedt. En door de PVV bijvoorbeeld is dat meestal negatief. Als een bepaalde politieke partij een bevolkingsgroep benadrukt dan komt er vanzelf ook negatieve berichtgeving in de pers. Maar ik ben me ook wel bewust dat Antillianen, als ze in de krant komen, vaak genoemd worden in gemengd nieuws, bijvoorbeeld met overvallen. En als je de Telegraaf leest, is het hier (op Curaçao) een drugskeet. Dat geeft een negatief beeld over Antillianen. Over de perfect geïntegreerde Antillianen hoor je niks. Het zijn de criminele Antillianen. En als de Antillen niet via misdaad in het nieuws komen dan komt het via politieke verslaggeving. Het is dus niet altijd de schuld van de media zelf, maar door waar de media over bericht. De Antillianen zijn geen uitzondering. Het is een trend om over de gekleurde medemens te berichten. 10. Wat vind je van de berichtgeving over Antillianen (qua woordkeuze, beelden, foto‟s)? Het is niet de nadruk op woordkeuze of etniciteit, volgens mij. Het schoentje knelt ergens anders. Journalisten weten te weinig over Antillianen en de Antillen om de standaard woorden te vervangen. Ik lees al vijf jaar de Nederlandse kranten niet meer over Antillianen. Wel over de Nederlandse Antillen, zeg ik met nadruk. Je ziet de standaard clichés, net als met Marokkanen en Turken. Het is geen prettige tijd voor degene die geen aardappelen met spruitjes eten. 11. Valt je iets speciaals op bij berichtgeving over Antillianen? Zie punt 1 en 2. 12. Hoe komt het denk je dat er op een bepaalde manier over Antillianen wordt geschreven? Antillianen zijn geen uitzondering. Alle etnische groepen worden door een bril bekeken en mensen stellen vragen als: „Deugen ze wel?‟, „willen ze inburgeren?‟, „hebben we er last van?‟. Het gaat niet alleen over de Antillianen. Het is een combinatie van politiek en nieuws. Bij Antillianen en de Antilliaanse cultuur zie ik een totaal gebrek aan kennis bij de Nederlandse journalisten. Een heel beperkte kennis over de Antillen en het wordt ingekleurd volgens de lijnen van het politieke sentiment. Het gaat om mensen die superioriteit willen uitstralen. De journalisten zitten achter hun computers. Ze moeten veel meer de straat op, het bureauwerk is dodelijk. Reportagewerk brengt meer verlichting. Vooral in combinatie met Antilliaanse journalisten op de redactie. Bij Hart van Nederland was het principepunt om journalisten van verschillende etnische groepen uit te nodigen. Een echte goede afspiegeling van de maatschappij: Antilliaan, Marokkaan, Turken. Tien jaar geleden kregen we daar veel complimenten voor. Het ontbreekt aan niet-Nederlandse journalisten op de redacties. Het journalistieke ras staat ver af van de maatschappelijke rassenmix in Nederland. 13. Zou het een meerwaarde zijn als er meer Antilliaanse journalisten op redacties komen werken? Absoluut. Antilliaanse journalisten hebben gedeeltelijk een andere kijk op het nieuws. Ik denk wel dat het journalistieke ambacht hetzelfde is bij elke cultuur. Maar iemands achtergrond bepaalt zijn of haar blik. Er is maar één journalistiek ambacht en één journalistieke ethiek. Bij themakeuze is die verscheidenheid belangrijk,
want aan sommige dingen zou een Nederlandse journalist niet eens denken. Met een multiculturele redactie kun je heel veel verschillende items maken. Maar een Antilliaanse journalist hoeft niet specifiek alleen over Antilliaanse zaken te schrijven. Maar als een Antilliaan, of wie dan ook, is ingebed in de redactie, kan door zijn achtergrond beter worden omgegaan met Antilliaanse onderwerpen. 14. Worden Antillianen genoeg aan het woord gelaten in onderwerpen die over hen gaan? Nee, er wordt veel meer over ze gepraat dan met ze. Ik weet niet of dat komt doordat er weinig gesprekpartners zijn. Maar het is van groot belang om moeite te doen om Antillianen aan het woord te laten over hun eigen problemen, achtergrond, de eilanden en de politiek. Het is kamerbreed in de pers, maar je ziet altijd dezelfde mensen over dezelfde thema‟s. 15. Worden Antillianen ook genoeg gesproken als het om alledaagse onderwerpen gaat (bijvoorbeeld als deskundige, woordvoerder of man op de straat)? Straatinterviews zijn sowieso een aanvulling op het nieuws, het gaat over meningen die al beschreven zijn. In ieder geval vind ik voxpop‟s moeilijk. 16. Zou een Antilliaanse journalist beter/anders schrijven en contact hebben met de Antilliaanse gemeenschap? Zie punt 5 en 6. Werkwijze 12. Hoe ga je te werk bij verhalen over Antillianen (qua invalshoek, sprekers, nieuws)? In 80 procent komen de verhaalsuggesties van mij. Als elke journalist lees ik kranten, persberichten hier op Curaçao en volg ik het nieuws. Ik zit nu vijf jaar op Curaçao en ik ken de samenleving. Voor mij is het apart, want ik schrijf voor de Nederlandse lezer. Hoe ik mijn verhalen maak, is erg in het licht van de Nederlandse lezer. Op het moment dat er in Nederland over het homohuwelijk wordt gesproken of over staatkundige veranderingen, dan ga ik kijken wat er hier in de samenleving aan de hand is. Mijn verhalen zijn afgestemd op de lezer van de Volkskrant. De meeste suggesties komen van mijzelf. In andere gevallen belt de Volkskrant mij om te peilen wat er leeft op Curaçao. Zou je iets willen schrijven over de Antillen? Dan ga ik daar mee aan de slag. Van groot belang: ik vind dat de krant, vooral voor berichtgeving over de Antillen, er goed aan heeft gedaan om een correspondent hier te hebben. Hij zit in de samenleving, hij kent de samenleving, de cultuur, de Antillianen, de hoofdthema‟s en hij begrijpt hoe het hier werkt. Een correspondent schrijft dan een stuk dat nauwer aansluit bij de realiteit. Dat is dus heel anders dan wanneer je als journalist van achter je bureau iets opzoekt via contacten. Misschien heb je een adresboekje met mensen van het vorige kabinet en zijn de nummers niet meer up-to-date. Een bureauredacteur maakt het verhaal vanuit zijn bureau, met zijn contacten, terwijl ik elke dag werk aan mijn contacten. Er moet ook verschil zijn tussen correspondentenverhalen en verhalen op de redactie. Tenminste als het gaat over de Antillen. Je moet als correspondent overal kunnen werken. Eerder was ik al correspondent in Rio de Janeiro en in Rome. Nu ben ik op Curaçao. Ik schrijf over de Antillen niet anders dan over Bolivia of over de paus. Wat dat betreft heb ik geen last van een Nederlandse bril. Want dat zie je vaak bij journalisten. Ze kleuren de berichtgeving in met hun mening die vanzelfsprekend is omdat ze Nederlander zijn. Via school of werk, volwassene of kind. Voor Antilliaanse journalisten is dat anders. 13. Hoe denk je over het vermelden van namen, nationaliteit of andere details waardoor je weet als lezer dat om Antillianen gaat? Noemen van Antillianen en namen en nationaliteiten moeten altijd genoemd worden, vind ik. Als de leeftijd en het geslacht relevant is, is nationaliteit dat ook. Journalisten moeten wel proberen om niet te veel stereotypering te gebruiken. Ik vind dat er meer slechte dan goede journalisten zijn. Een goede journalist zal niet vervallen in stereotypering, ondanks dat hij een nationaliteit te noemt. Maar als je slecht bent, dan wel. Het heeft een inhoudelijke lading. Nationaliteit is een bijkomstigheid. 14. Wanneer kies je ervoor om nationaliteit te vermelden? Zie punt 2. 15. Wanneer is het relevant om nationaliteit te vermelden? Zie punt 2. 16. Heb je een idee welk beeld je laat zien door je verhalen over Antillianen? Denk je daar over na tijdens het schrijven? Ik denk daar geen seconde over na. Mijn drijfveer is om kennis over te brengen op de lezer over de Nederlandse Antillen. Ik vind dat het belangrijker is om kennis over te brengen dan om het beeld te beïnvloeden. 17. Let je zelf op beeldvorming tijdens het schrijven? Zie punt 5. 18. Zijn er redactionele regels rondom het schrijven over Antillianen/multiculturele samenleving? Ik weet niet of de Volkskrant bepaalde richtlijnen hanteert. 19. Wat is jouw uitgangspunt bij het schrijven over Antillianen? Zie punt 5.
20. Hoe schrijf je als Nederlandse journalist over een andere cultuur (in dit geval de Antilliaanse cultuur)? Is dat lastig? Zie punt 1. 21. Reflecteer je wel eens op je eigen verhalen (over Antillianen)? Lees je ze terug en bedenk je hoe je het anders had kunnen doen? Of wat je goed of niet goed vond aan het verhaal? Nee. En ik krijg eigenlijk nooit opmerkingen over mijn verhalen. Als je bij de Volkskrant mag werken, dan ben je een goede journalist. Ze stellen geen vragen of het wel klopt. De Volkskrant probeert een keur aan journalisten te verzamelen om de krant vol te schrijven. En journalisten hebben het bij het rechte eind. Daar moet je van uit kunnen gaan. Maar er is natuurlijk wel verschil tussen de Volkskrant en de Telegraaf. Ik lees mijn eigen verhalen nooit terug. Als ik ze teruglees, is dat om iets snel op te zoeken, hoe zat dat ook alweer? Staatkundig overleg, incidenten, wanneer heb ik iets geschreven, daarvoor lees ik het terug. Mijn eigen stukken gebruik ik als achtergrondinformatie, maar verder beschouw ik ze als oud nieuws. Je kunt nooit zeggen had ik dat maar anders geschreven. In het licht van die dag maak je het verhaal. 22. Krijg je veel reacties op verhalen die over Antillianen gaan? Wat doe je met die reacties en wat voor reacties zijn dat over het algemeen? Ik heb weinig reacties gekregen in vijf jaar tijd. Alles bij elkaar misschien tien. Diverse reacties, bijvoorbeeld mensen die iets willen toevoegen omdat ze meer weten. Geen reacties op thema‟s, maar vaak inhoudelijke reacties. Reportages Dit zijn jouw reportages uit de periode die ik heb geanalyseerd (zie hieronder) 3. Waarom heb je het verhaal op deze manier gemaakt? Had je een doel voor ogen? Had je het verhaal anders willen maken? Adieu van de Nederlandse Antillen: Het is een reportage waar je geschiedenis mee probeert vast te leggen. Er was veel Nederlandse pers: NOS, royaltyverslaggevers, ANP. Vanuit de Antillen gezien was dit groot nieuws, maar vanuit Nederland niet. Hoogtepunt van nieuws over de Nederlandse Antillen is Joran van der Sloot en de moord op Marlies van der Kouwe op Bonaire. De ontmanteling was minder smeuïg. Maar je moet niet alle Nederlanders over een kam scheren. Mijn lezers zijn meer geïnteresseerd in de ontmanteling. Het is natuurlijk welk segment van de samenleving je aanspreekt. Telegraaflezers genieten meer van Joran van der Sloot. NRC en Volkskrant worden gelezen, omdat ze dieper op de zaken ingaan. Dat geldt ook voor politici en Antillianen. De Antillianen waar je nooit wat van hoort, lezen meer de Volkskrant dan de Telegraaf.
de Volkskrant 6 september 2010 maandag Eilandsraad van Curaçao stemt na heftig debat voor nieuwe grondwet Willemstad Op de eerste vergadering van de nieuwe Eilandsraad is in de nacht van zaterdag op zondag na een heftig debat de Staatsregeling (grondwet) voor het autonome land Curaçao goedgekeurd. Daarvoor was al gelijk een wisselmeerderheid nodig met de vorige regeringspartij PAR, die bij de vorming van het nieuwe college buiten de boot was gevallen. Aanname van die Staatsregeling was een voorwaarde voor het doorgaan van de zogeheten slotrondetafelconferentie (RTC), over de ontmanteling van de Antillen, op 9 september in Den Haag. Pas na die conferentie kan Curaçao op 10 oktober een zelfstandig land binnen het koninkrijk worden. Op de RTC wil de nieuwe bestuursploeg nog harde noten kraken. Eerder op zaterdag was er een bestuurscollege gevormd door MFK, Pueblo Soberano (PS) en MAN. MFK van zakenman Gerrit Schotte, de grote winnaar van de verkiezingen vorige week, en de sterk in populariteit gestegen PS van nationalist Helmin Wiels hadden nog nooit aan een eilandelijke bestuur deelgenomen. Samen met de traditioneel centrum-linkse MAN hebben ze 11 zetels in de 21 zetels tellende raad. Pueblo Soberano wil eigenlijk direct volledige onafhankelijkheid van Curaçao en niet de gecontroleerde autonomie waarover de vorige coalitie jarenlang heeft onderhandeld met Nederland. De coalitiepartners zijn ook niet blij met de Nederlandse voorwaarden waaronder het eiland straks zelfstandig wordt, maar zij zijn minder uitgesproken over directe onafhankelijkheid. Onafhankelijkheid is voor hen een streven op langere termijn. Het bestuur van MFK, PS en MAN had afgesproken dat alle drie de partijen naar eer en geweten over de nieuwe grondwet konden stemmen. Het nieuwe bestuurscollege begint wel meteen een procedure om een andere Staatsregeling in te voeren. Deze moet het document dat afgelopen weekend werd goedgekeurd, vervangen. MFK, PS en MAN gaan er op 9 september in Den Haag ook voor pleiten dat in het einddocument van de RTC een 'opzegrecht' wordt opgenomen waardoor ze van sommige afspraken met Nederland afkunnen. De oude Eilandsraad, onder leiding van de PAR, heeft op het scheiden van de markt nog de eilandsverordening over de pensioenregeling voor overheidsdienaren op de agenda gezet. Daardoor konden afzwaaiende politici zichzelf nog snel een riante pensioenvoorziening toekennen.
Als Curaçao op 10 oktober een autonoom land wordt, is de nieuwe Eilandsraad direct ook het parlement. Het bestuurscollege wordt dan de nieuwe regering. MFK, PS en MAN vormen een bestuurscollege. de Volkskrant 9 oktober 2010 zaterdag 'Minder bureaucratie, want er vervalt een bestuurslaag'; Interview Emily de Jongh-Elhage, premier Nederlandse Antillen SAMENVATTING De laatste premier van de Nederlandse Antillen hoopt in het nieuwe land Curaçao 'een bindende rol' te kunnen blijven spelen. VOLLEDIGE TEKST: Willemstad Ze is nog één dagje premier van de Nederlandse Antillen. Zondagnacht houdt dat land op te bestaan en wordt Emily de Jongh-Elhage ambteloos burger. Wat gaat u vanaf maandag doen? 'Mijn dochter is op bezoek en die krijgt even al mijn aandacht, maar daarna ga ik meer doen voor mijn partij, de PAR. Ik ga niet uit de politiek, maar ik word ook niet meteen Statenlid, hoewel ik wel verkozen ben met het grootste aantal voorkeurstemmen. Dat komt later wel. 'Ik probeer eerst mijn bindende rol op dit eiland te blijven spelen. Ik wil me inzetten voor de jeugd, de sport en de bejaarden. Donderdag ga ik laptops op vmbo-scholen uitdelen.' Breekt het u op dat u niet de premier wordt van het nieuwe land Curaçao? De PAR is als grootste partij uit de stembus gekomen, maar heeft nooit de kans gehad om te onderhandelen over regeringsdeelname. Ik denk dat Gerrit Schotte per se premier wilde worden en dat daar al afspraken over bestonden met Charles Cooper van de MAN, uit de tijd dat Schotte uit die partij stapte. 'Ik heb na de verkiezingen direct van de MAN een brief gekregen dat ze niet met ons wilden onderhandelen. Het heeft me verrast dat Schotte en Cooper wel zaken hebben willen doen met Helmin Wiels van de PS, ik vind dat een gevaarlijk heerschap. Hij zaait haat.' Maar breekt het u op dat u niet de persoon bent die als premier de vlag hijst van het nieuwe land? U heeft daar toch vier jaar lang over onderhandeld met Nederland. 'De nieuwe coalitie stapt in een gespreid bedje. Er is voor het eerst in tijden een begrotingsoverschot, er zijn goede afspraken gemaakt met Nederland. Ze gaan precies doen wat wij voor ze hebben voorbereid. Ze hebben nog steeds niet verteld wat ze anders willen gaan doen. Dat wij nu niet in de regering zitten, heeft te maken met onszelf. Misschien hebben we te weinig of niet goed gecommuniceerd over onze plannen en over wat we hebben bereikt. Daarom moet ik mijn rol van bruggenbouwer nu blijven spelen en samenwerking zoeken.' Wat gaat er veranderen voor de eilanden na 10-10-10? 'Er zal minder bureaucratie zijn, want er valt een bestuurslaag weg. De BES-eilanden zullen al spoedig gaan merken dat ze vanuit Nederland worden bestuurd.' U zegt dat er minder bureaucratie zal zijn, maar er blijven wel evenveel ambtenaren. 'Er zijn veel ambtenaren van de Nederlandse Antillen die dezelfde taak nu gaan uitvoeren voor het nieuwe land Curaçao of Sint Maarten. Denk aan douane of politie. Er is niet zo veel overlapping tussen de bestuurslagen als je denkt, maar de komende vijf jaar zullen door natuurlijk verloop achthonderd ambtenaren verdwijnen. We hebben de laatste maanden ruim honderd contracten tijdelijk verlengd. Die groep zal als eerste met pensioen gaan of afvloeien.' Emily de Jongh-Elhage Wat verandert er voor Bonaire, Saba en Sint Eustatius (de BES-eilanden), die maandag speciale gemeenten worden van Nederland, en voor Curaçao en Sint Maarten, die autonome landen worden binnen het Koninkrijk? De Amerikaanse dollar wordt vanaf 1 januari wettig betaalmiddel op de BES-eilanden, niet de euro. In een overgangsperiode zullen de Antilliaanse gulden en de dollar samen geaccepteerd worden. De bevolking vreest dat met de invoering van de dollar de prijzen zullen stijgen. Op Curaçao en Sint Maarten komt een Caribische gulden, maar wegens tijdnood wordt die pas waarschijnlijk in 2012 ingevoerd. Op de BES-eilanden wordt stapsgewijs de Nederlandse wetgeving inzake abortus, euthanasie en het homohuwelijk ingevoerd. Dat zijn op die eilanden zeer controversiële onderwerpen en er bestaat veel verzet tegen. Het grote argument is dat voor wat betreft dat soort kwesties Nederland wel gelijkvormigheid eist, maar die niet wil gunnen voor wat betreft sociale voorzieningen. Op Sint Maarten en Curaçao verandert er weinig want de meeste plannen zitten nog in de pijpleiding. Er is afgesproken dat men nog twee jaar de tijd neemt om alle gewenste en met Nederland afgesproken veranderingen door te voeren.
Nederland is straks verantwoordelijk voor politie en justitie op alle eilanden en houdt de financiën in het oog. de Volkskrant 11 oktober 2010 maandag Adieu Nederlandse Antillen; Op de eerste minuut van 10-10-10 werd Curaçao zelfstandig Willemstad Matroos der tweede klasse Cindy Neggers, gedecoreerd voor haar uitzending naar Bosnië, loste zaterdag om precies middernacht bij Fort Amsterdam op Curaçao het eenentwintigste kanonschot. Daarmee was het lot van de Nederlandse Antillen bezegeld; dat land hield op te bestaan. Een eindje verder, op het Brionplein in het hartje van Willemstad, werd op dat moment de Antilliaanse vlag 'met de vijf sterren' gestreken. Prins Willem-Alexander en zijn echtgenote Maxima keken plechtig toe hoe in de eerste minuut van 10-10-10, onder tromgeroffel en klaroengeschal, de vlag van Curaçao werd gehesen. Vanaf dat moment, zonder te verhuizen, woonden 150 duizend eilandbewoners in een nieuw land; hun eigen zelfstandige Curaçao, dat net als Aruba en St. Maarten deel uitmaakt van het Koninkrijk de Nederlanden. De kleinere Antilliaanse eilanden Bonaire, Saba en St. Eustatius werden om middernacht ieder een 'bijzondere gemeente' van Nederland. Onder de vele duizenden mensen die op het Brionplein waren samengestroomd werd tijdens het vuurwerk de zakdoek vaak bovengehaald om een traantje te deppen. Het applaus en het gejuich bewijzen de vreugde, maar twijfel blijft. Is dit nu wat we willen? Moest het geen regelrechte onafhankelijkheid zijn of kunnen we niet zonder Nederland? Insignes Twee politieagenten, die erover waken dat de menigte zich niet mengt met de vele hoge gasten, zijn vanaf middernacht geen Antilliaanse ambtenaren meer, maar Curaçaose. 'We hebben nog niet gehoord wat er voor ons gaat veranderen', vertellen de twee dames. 'We hebben nog geen nieuwe insignes voor op ons uniform', zegt eentje. Ze wijst op de Antilliaanse vlag die op haar mouw prijkt. Emily de Jongh-Elhage zit naast de prins. Ze heeft haar laatste toespraak net gehouden en moet een traantje wegpinken. Ze was premier van de Nederlandse Antillen, die vier jaar lang de leiding had bij de onderhandelingen met Nederland over de staatkundige hervorming. Ze moet het stokje overgeven aan de jonge zakenman Gerrit Schotte, de eerste premier van het nieuwe land Curaçao. Schotte bezweert dat de nieuwe regering hard zal werken voor een gezond en veilig land. 'We kunnen nu helemaal zelf onze beslissingen nemen, maar dat betekent ook meer verantwoordelijkheid', zegt hij, 'we zijn een land met 160 nationaliteiten. Wij vormen samen het volk. Het land, dat zijn wij.' Hij wil de angst voor zijn coalitiepartner Helmin Wiels wegnemen. Die heeft 's ochtends nog in de laatste vergadering van de Antilliaanse Staten tegenover het prinselijk paar voor onafhankelijkheid gepleit en houdt er nare denkbeelden op na over wie er eigenlijk thuishoort op Curaçao. Tevreden Staatssecretaris Ank Bijleveld van Koninkrijksrelaties is echt tevreden dat ze de ontmanteling net bijtijds heeft geklaard en zelfs nog - zo vlak voor het aantreden van een nieuw kabinet - de feestelijkheden op Curaçao heeft kunnen bijwonen. Ze benadrukt de verantwoordelijkheid van Nederland in de nieuwe relaties met alle eilanden. Ondertussen heeft ze de gezaghebbers van de nieuwe gemeenten Bonaire, Saba en Sint Eustatius de ambtsketens al overhandigd, zoals burgemeesters in Nederland die ook dragen. Kampioen van de avond is premier Mike Eman van Aruba. In zijn begeesterende toespraak pleit hij voor nauwe samenwerking tussen alle eilanden van de 'Nederlandse Caraïben'; hij ontpopt zich als voortrekker van eenheid tussen Aruba en de nieuwe landen die nu allemaal van de knellende band zijn verlost die ooit door Nederland werd opgelegd. Commentaar Pagina 18 Op alle Antilliaanse eilanden werd om middernacht de vlag van de Nederlandse Antillen gestreken en de eigen vlag gehesen. Op Sint Maarten werden de honneurs waargenomen door demissionair minister van Justitie, Ernst Hirsch Ballin. Hij was het, die twintig jaar geleden met de eerste blauwdruk kwam om St. Maarten te verzelfstandigen. Met de nieuwe staatkundige structuur komt er een einde aan de frictie tussen de Antillen en Sint Maarten. Hirsch Ballin: 'Daar valt onvermijdelijk nu nog veel te doen want er moet vanaf de grond een staatsstructuur worden opgebouwd.' Of voor Curaçao en St. Maarten ooit onafhankelijkheid in het verschiet ligt? Hirsch Ballin: 'Nederland zal daar uiteraard geen beletsel voor vormen'. De minister is blij met de autonomie. 'Alle eilanden in de Caraïben die ooit groepjes vormden zijn zelfstandig', zei hij, 'nu ook de Nederlandse'. NOS-verslaggever Henrik-Willem Hofs – gesproken op maandag 26 september Vragen & antwoorden Berichtgeving algemeen/NOS
17. Wat is het algemene beeld over Antillianen volgens jou op de Nederlandse televisie? Persoonlijk denk ik dat het algemene beeld over Antillianen niet erg positief is. Vooral jonge kansarme Antillianen in Nederland worden vaak in verband gebracht met criminaliteit en vuurwapengeweld. Het gaat dan ook vaak over de onmacht van het Nederlandse gezag en de Antilliaanse gemeenschap om daar een eind aan te maken. Als het over de Antillianen op de Antillen gaat zijn het meestal de strubbelingen over het eilandbestuur die het nieuws halen. Dat is ook vaak niet zo positief. Onlangs heb ik item gemaakt over Antilliaanse jongeren die in Nederland kwamen studeren (samen met Edwin vd Berg) dat was redelijk positief. 18. Zou het een meerwaarde zijn als er meer Antilliaanse journalisten op redacties komen werken? Dat weet ik niet. Een Antilliaanse journalist zou de redactie misschien wat meer cultuurbesef bij kunnen brengen. En misschien betere contacten met de Antilliaanse gemeenschap. Of we daardoor meer, betere of andere verhalen zouden maken betwijfel ik. 19. Worden Antillianen genoeg aan het woord gelaten in onderwerpen die over hen gaan? In principe wel. Het blijft alleen wel moeilijk om bijvoorbeeld die kleine groep Antilliaanse probleemjongeren voor de camera te krijgen. Vaak lukt dat alleen via welzijnswerkers of buurtwerkers. Ik heb zelf twee contacten; een welzijnswerker en een buurtmoeder. 20. Worden Antillianen ook genoeg gesproken als het om alledaagse onderwerpen gaat (bijvoorbeeld als deskundige, woordvoerder of man op de straat)? In Rotterdam lopen 174 verschillende nationaliteiten op straat. Dus als je straatinterviews draait dan kom je ze van zelf tegen. Ik ken een woordvoerster van Antilliaanse komaf en zo nog een aantal voorbeelden. Je gaat natuurlijk niet bijhouden of je genoeg Antillianen interviewt. 21. Zou een Antilliaanse journalist beter/anders schrijven en contact hebben met de Antilliaanse gemeenschap? Er is in ieder geval geen taalbarrière als de journalist in kwestie papiamento spreekt. Dat kan helpen. Verder hangt het wel af van de achtergrond van de journalist of ie met de Antillianen op straat klikt. Werkwijze 23. Hoe ga je te werk bij verhalen over Antillianen (qua invalshoek, sprekers, nieuws)? Eigenlijk net als bij andere verhalen. Bronnen raadplegen. Sprekers regelen. Nieuws komt wel vaak via officiële kanalen. Of er is sprake van een trend (bijvoorbeeld schietpartijen met Antilliaanse verdachten). 24. Hoe denk je over het vermelden van namen, nationaliteit of andere details waardoor je weet als kijker dat het om Antillianen gaat? Alleen als het relevant is vind ik dat je het moet melden. Dus bij een op zichzelf staande schietpartij geen nationaliteit melden. Maar als het een trendverhaal is over meerdere schietpartijen met Antilliaanse verdachten dan wel. 25. Heb je een idee welk beeld je laat zien door je verhalen over Antillianen? Denk je daar over na tijdens het filmen? Natuurlijk kan dat beeld als eenzijdig worden ervaren. Maar als journalist heb je te maken met nieuws. Feyenoordhooligans komen vaker in het nieuws dan de gewone Feyenoordsupporters. Schietende Antilliaanse criminelen komen vaker in het nieuws dan de hardwerkende Antillianen met kinderen op school. Dat is een feit en dat weet een kijker/luisteraar ook. Je kunt door taalgebruik… dus Antilliaanse criminelen ipv jongeren wel preciezer aangeven dat je het niet over de hele gemeenschap hebt. 26. In hoeverre is de NOS bezig met beeldvorming rondom Antillianen? We zijn niet bezig met beeldvorming. We houden ons bezig met nieuws. Nieuws kan bestaan uit stereotypen die een bepaalde beeldvorming teweeg brengen. Maar zolang het feitelijk klopt wat je schrijft/vertelt is het geen probleem. 27. Zijn er redactionele regels rondom het schrijven over Antillianen/multiculturele samenleving? Nee. 28. Wat is jouw uitgangspunt bij het schrijven over Antillianen? Geen andere dan bij andere verhalen. 29. Hoe schrijf je als Nederlandse journalist over een andere cultuur (in dit geval de Antilliaanse cultuur)? Is dat lastig? Nee dat valt wel mee. Je moet je er wel in verdiepen en de historie kennen. Ik heb de afgelopen jaren veel verhalen over de Antilliaanse gemeenschap gemaakt. En ook met veel mensen gesproken erover. Dat geeft genoeg context om erover te berichten. 30. Krijg je veel reacties op verhalen die over Antillianen gaan? Wat doe je met die reacties en wat voor reacties zijn dat over het algemeen? Nee eigenlijk weinig reacties. [I1]..of kiezen journalisten juist voor het negatieve of positieve nieuws?
Dit punt is tijdens de feedback, samen met Cindy, aan de orde gekomen. Jij houdt je in jouw scriptie ook bezig met de vraag of bij Antillianen juist meer het negatieve of positieve nieuws gebracht wordt. Daarnaast heb je het ook over demanier waarop er over Antillianen geschreven wordt. Dat maakt jouw reflectie complex. Weest je daar bewust van en houdt die zaken uit elkaar!
[I2]Waarom maak je van Arubanen een aparte groep en stop je de andere eilanden in één groep? De Antillen
zijn in 2010 toch verder uit elkaar gevallen, zoals je zelf beschrijft. Of heb je daar een reden voor? Dat kan, maar wees je daar bewust van! Misschien moet je dat nog goed toelichten. [I3]Hier hebben we het ook over gehad. Probeer goed te omschrijven wat je onder positieve en negatieve
berichtgeving verstaat! [I4]Ik ben het niet met je eens dat het geweld onder de Antillen de nieuwsaanleiding is. De demonstratie is toch
de nieuwsaanleiding (en dat is volgens jouw definitie dus positief)? [I5]Wat bedoel je hier: is de invloed van de media zelf echt
afgezwakt? Of zijn onderzoekers in de loop van de
tijd tot andere conclusies gekomen ? [I6]Wat bedoel je hiermee? [I7]is dat zo? Misschien wordt er een discussie gevoerd zonder dat die effecten er zijn! [I8]Dat is toch deel van de berichtgeving? (Snap ik niet helemaal). [I9]Vind ik een wat vreemde zin. Iedereen
valt toch onder de multiculturele samenleving?
[I10]Hierover hebben we het tijdens het gesprek ook gehad. DE vraag is of dit bij andere bevolkingsgroepen ook
zo is. Hoe is de berichtgeving over autochtone Nederlanders? Voor jouw reflectie is het belangrijk om te weten in hoeverre de berichtgeving over Antillianen afwijkt van die van andere bevolkingsgroepen. Misschien is het zo dat in het algemeen nieuws pas 'nieuws' is bij een negatieve gebeurtenis maar misschien ook wel niet. In jouw reflectie heb je daar niet veel over geschreven. Wees je daar bewust van! [I11]Kritische vraag: waarom vind je dar jammer? Je bent toch onafhankelijke journalist? Als er nieuws is, is er
nieuws; ander hoef je er toch niet over te schrijven? [I12]Ook hier: nieuws is nieuws!
Ik heb het al eerder aangegeven: wijkt de berichtgeving over Antillianen af van die over andere groeperingen? [I13]Wanner vind jij het
relevant? Kun je daar voorbeelden van geven?
[I14]Vind ik een hele gevaarlijk opmerking. Zijn journalisten lui??? Mischien hebben autochtone journalisten
gewoon het kader niet (de culturele voelsprieten niet) om goed te kunnen berichten. [I15]Moet die stap alleen voor Antillianen gezet worden of ook voor andere groeperingen? [I16]Hierover heb ik eerder een opmerking gemaakt. Waaruit concludeer je dat? Ik lees er eigenlijk
ander nieuws in jouw reflectie. Dan kun je het hier ook niet zo maar concluderen.
niets over
