beeldkwaliteitplan
LELYSTAD AIRPORT JUNI 2013 1
INHOUD
VOORWOORD INLEIDING LEESWIJZER
3 4 5
1 UITGANGSPUNTEN 1.1 de grote schaal 1.2 uitgangspunten op schaalniveau Lelystad Airport 1.3 bebouwing en inrichting buitenruimte 1.4 toetsing en kwaliteitsbewaking 1.5 landschapselementen binnen contour plangebied 1.6 deelgebieden Beelden landside Beelden airside
6 8 9 11 12 13 14 15
2 BEELDKWALITEITPLAN
16
Deelgebied A, noordoostelijk deel, bestaande situatie uitwerkingen Deelgebied A, zuidwestelijk deel en B, bestaande situatie uitwerkingen Deelgebied C Deelgebied D
17 18 22 23 27 29
3 BEBOUWINGSREGELS 3.1 architectuur 3.2 terrein
31 31 35
Opdrachtgever: Lelystad Airport b.v. Arendweg 7, 8218 PE Lelystad T 0320-284770 Postbus 2201 8203 AE Lelystad
[email protected]
Opsteller beeldkwaliteitplan: Noorderlicht Architekten Rotterdamseweg 183c 2629 HD Delft tel. 015-2682659
[email protected]
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
2
VOORWOORD
In de luchtvaart gelden hoge kwaliteitseisen. Een luchthaventerrein moet zich dan ook onderscheiden van een doorsnee bedrijventerrein of kantorenpark. Op dit moment is Lelystad Airport vooral nog een luchthaven voor de General Aviation. Lesvluchten, onderhoud en recreatie zijn de belangrijkste activiteiten. In de toekomst zullen zakenluchtvaart en passagiersvluchten een steeds belangrijker deel gaan vormen. Die ambitie van Lelystad Airport vertaalt zich in de inrichting en bebouwing op het luchthaventerrein. Sinds 1993 streeft Lelystad Airport naar uitbreiding en kwaliteitsverbetering van de bebouwing. Er is een groot onderscheid tussen de kwaliteit van de bebouwing van voor en na 1993. Lelystad Airport wil met dit beeldkwaliteitplan een duidelijke lijn aangeven voor nieuwe bebouwing en vervanging van bestaande bebouwing.
Een goede landschapsinrichting en kwaliteit van de bebouwing is een visitekaartje voor de luchthaven en de daar gevestigde bedrijven. De waarde van onroerend goed is niet alleen afhankelijk van de kwaliteit van een enkel object maar ook van het totaal aan gebouwen en inrichting. De luchtvaartbeleving is voor velen een reden om naar die luchthaven te komen, als reiziger, als bezoeker of als leerling. Lelystad Airport streeft nadrukkelijk naar die luchtvaartbeleving.
Dit beeldkwaliteitplan is op verzoek van de Gemeente Lelystad opgesteld. Lelystad Airport heeft daartoe de opdracht verstrekt aan Noorderlicht Architekten. Dit architectenbureau was in 2001/2003 verantwoordelijk voor het ontwerp van de gebouwen in het Luchtvaartthemapark Aviodrome. In 2008/2009 maakte dit bureau de schetsen voor het masterplan van de luchthaven. In 2009/2010 verzorgde het bureau het ontwerp van een grote hangaar voor de Stichting Catalina op het luchthaventerrein.
Februari 2012 Lelystad Airport
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
3
INLEIDING Voor Lelystad Airport is in de toekomst een grotere rol weg gelegd in de Nederlandse luchtvaart. Op dit moment is Lelystad Airport de grootste luchthaven voor de General Aviation. Daarbij vormen les- en privé vluchten de grootste categorie. Op bescheiden schaal vindt zakelijk verkeer plaats. In de toekomst zal de hoeveelheid zakelijk verkeer toenemen en zal Lelystad Airport ook voor vliegtuigonderhoud een grotere rol kunnen vervullen. Ook voor lesverkeer en recreatie liggen er nieuwe mogelijkheden. Op enig moment zal Lelystad Airport ook een rol kunnen gaan vervullen voor de overloop van passagiersvluchten indien op de mainport Schiphol de grenzen van de afgesproken capaciteit in zicht komen. Het bestemmingsplan Luchthaven Lelystad biedt ruimte om deze verschillende ontwikkelingen te kunnen accommoderen. Dit beeldkwaliteitsplan is daarbij een handvat. Zowel een bescheiden ontwikkeling in aansluiting op bestaande bebouwing, als een grootschalige ontwikkeling zijn mogelijk. In dit beeldkwaliteitplan zijn regels voor bebouwing en inrichting uitgewerkt. Zij geven aan hoe de beoogde kwaliteit kan worden bereikt. De regels en adviezen hiervoor gaan verder dan het bestemmingsplan en zijn door zowel luchthaven als gemeente te gebruiken als toetsingskader voor plannen voor uitbreiding en vernieuwing, nieuwbouw en renovatie.
Illustratie Masterplan Lelystad Airport 2010
Voor het gebied tussen het luchthaventerrein en de A6 wordt door gebiedsontwikkelaar OMALA, een samenwerkingsverband van de provincie Flevoland en de gemeenten Lelystad en Almere, de komende jaren een hoogwaardig en duurzaam businesspark ontwikkeld. Uitdaging is OMALA en het luchthaventerrein aaneen te schakelen tot een hoogwaardig en aantrekkelijk werklandschap. Het beeldkwaliteitplan Lelystad Airport heeft de ambitie ervoor te zorgen dat de uitbreiding en vernieuwing van de Airport in de komende jaren daadwerkelijk tot een kwaliteitsverbetering gaat leiden. Aantrekkelijk als vestigingslocatie en recreatieplek, met een betere landschappelijke kwaliteit en duurzamer. De luchtvaart is een zeer dynamische sector. Ontwikkelingen zijn moeilijk te voorspellen. Exacte scenario’s zijn niet te geven. Dit beeldkwaliteitplan maakt verschillende ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk en geeft randvoorwaarden voor ruimtelijke / architectonische kwaliteit. Het is essentieel om goed te kijken naar de nu aanwezige kwaliteiten op het luchtvaartterrein en daar zo mogelijk verbeteringen in aan te brengen en toekomstige ontwikkelingen daarbij te laten aansluiten. Op die manier kan met dit plan over een langere periode de ruimtelijke kwaliteit van de luchthaven bewaakt worden. Voor het terminalgebied is een aanzet gedaan, dit gebied is echter zo specifiek dat hier nader op gestudeerd zal moeten worden. Het beeldkwaliteitplan bevat uitgangspunten voor een welstandstoets voor nieuwe gebouwen, maar ook voor de renovatie van bestaande bedrijfsbebouwing. De ruimtelijke kwaliteit van het luchthavengebied wordt maar ten dele door het uiterlijk en het functioneren van de gebouwen bepaald. Minstens zo belangrijk is de inrichting van de openbare ruimte: open delen, zichtlijnen, groen en bestrating. Dit beeldkwaliteitplan bevat aanzetten om de inrichting van de openbare ruimte ter hand te nemen.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
4
LEESWIJZER / TOELICHTING OP DE INHOUD HOOFDSTUK 1: UITGANGSPUNTEN HOOFDSTUK 2: BEELDKWALITEITPLAN Deelgebied A (Airportpark) 1 Aviodrome 2 Centraal Groen Gebied Bedrijfsterrein / Parkeerterrein 3 Centraal Gebied 4 Business Terminal 5 Bedrijventerrein 1 & 2 6 Bedrijventerrein 3 7 Bedrijventerrein 4
pag. 18 pag. 19
pag. 20 pag. 21 pag. 23 pag. 24 pag. 24
Deelgebied B 8 Bedrijventerrein 5
pag. 25
Deelgebied C 9 Corridor
pag. 27
Deelgebied D 10 Terminalgebied
pag. 29
HOOFDSTUK 3: BEBOUWINGSREGELS
Hoofdstukt 1 beschrijft de Uitgangspunten voor het beeldkwaliteitplan: - externe kwaliteit: aansluiten op het landschap, - interne kwaliteit: het verzorgen van een goede inwendige structuur/kwaliteit. In dit deel wordt in grote lijnen de gewenste ontwikkeling beschreven. Bovendien wordt aangegeven hoe Lelystad Airport en gemeente willen omgaan met dit plan en de toetsing. Het daadwerkelijke beeldkwaliteitplan is te vinden in de delen 2 en 3: In deel 2 staan de Stedenbouwkundige uitgangspunten deelgebieden & Beeldkwaliteit. Per deelgebied wordt een korte beschrijving gegeven van de bestaande situatie en vervolgens wordt per deelgebied de gewenste situatie beschreven. In deel 3: Bebouwingsregels zijn de algemene uitgangspunten voor bebouwing aangegeven. Voor ontwerpers en toetsers concrete regels voor ontwerp van gebouw en terrein.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
5
1
UITGANGSPUNTEN
1.1: de grote schaal: Lelystad Airport en OMALA: hart van Flevoland Toekomst Luchthaven Dit beeldkwaliteitplan dient aan te sluiten op het bestemmingsplan en masterplan van Lelystad Airport en tegelijkertijd rekening te houden met onzekerheden in de ontwikkelingen op de luchthaven en het aansluitende OMALA-gebied. In de plannen wordt rekening gehouden met de ontwikkeling van Lelystad Airport naar een grote, interregionale luchthaven (airport city) met een maximum van ca. 4 miljoen passagiers/jaar, maar ook met veel bescheidener toekomstverwachtingen met als minimumvariant het handhaven van de status quo. Het beeldkwaliteitplan bevat zowel regels voor een goede aansluiting op het huidige landschap en het versterken van bestaande kwaliteiten, als voor het uitzetten van de contouren van nieuwe ontwikkelingen. Samenhang & zelfstandigheid van OMALA & Lelystad Airport In het gecombineerde gebied van OMALA en Lelystad Airport bevinden zich momenteel enkele bebouwde gebieden, waarvan de luchthaven er één is. De verwachting is dat de komende jaren de bebouwing (sterk) zal toenemen. Het is belangrijk dat er een bepaalde samenhang gaat ontstaan binnen de verschillende zones in dit gebied. Het bestemmingsplan Luchthaven Lelystad spreekt over ‘groene kamers’ in het landschap. Wij beschouwen de combinatie OMALA -Lelystad Airport als één van die kamers, zelf weer onderverdeeld in kleinere landschappelijke eenheden met een eigen identiteit.
Lelystad Airport en OMALA; Ingesloten door A6 en Larserweg en groene randen; omringd door open landschap
Dit beeldkwaliteitplan hanteert de volgende uitgangspunten voor de grote schaal van Flevoland: 1: creëer een herkenbaar gebied met een eigen identiteit: • Houdt de hoofdstructuur duidelijk. • Houdt randen duidelijk (groene randen, wegen, snelweg). • ‘Landmarks’ op strategische plekken. • Maak aanwezige (luchtvaart-) functies manifest. • Bewaak zichtbaarheid, houdt zichtlijnen open. 2: verbeter ruimtelijke kwaliteit: • Buit attractiviteit luchthaven uit. • Voorkom rommeligheid. • Creëer groene uitstraling. • Buit weidsheid landschap uit. Huidige (bedrijfs)bebouwing Larserknoopgebied. Belangrijkste elementen in het gebied: verstrooide bebouwing in de hoek Larserweg/A6, groen en bebouwing Luchthaven, groen rondom test/crossbanen.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
OMALA en Lelystad Airport Bron: Beeldkwaliteitplan Airport Garden City, Gűller Gűller/Ben Kuiper december 2012
6
Samenhang Lelystad Airport en Omala
verbindingsas centraal ontvangstgebied ‘bedrijvenbos’
entreegebied
visuele verbindingsas
platform
Toekomst: verbindingsas Omala - Lelystad Airport. Centraal ontvangstgebied met nieuwe terminal/ platform/ bedrijvigheid etc.
‘bedrijvenbos’
agrarische strook terminalgebied groene rand strip Lelystad Airport
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
Lelystad Airport groene luchthaven
7
1.2: uitgangspunten op schaalniveau luchthaven Deelgebieden: Voor de luchthaven is de sleutel voor het bereiken van een goede beeldkwaliteit gevonden in het benoemen en zichtbaar maken van de verschillende terreinen met een eigen bestemming, functie of gebruiker. Deze verschillende gebieden zijn te vinden in paragraaf 1.4. De tweede stap is het sturen van de beeldkwaliteit van deze terreinen. De middelen die daarvoor worden gebruikt (indeling, beplanting, bestrating, verlichting, bebouwingsvoorschriften etc.) sluiten aan op het karakter van het deelgebied en de dynamiek van de daar gevestigde partijen. Ze kunnen dan ook zeer verschillend zijn. Het is niet mogelijk of wenselijk om een gedetailleerd stedenbouwkundig plan te maken met een invulling met bouwmassa’s per deelgebied. Dit beeldkwaliteitplan anticipeert op een ‘ontwikkeling per deelgebied’. Binnen een kavel of deelgebied is samenhang en een bepaalde eenheid van vormgeving en sfeer van belang; tussen de kavels mag diversiteit bestaan of ontstaan. De ambitie van dit beeldkwaliteitplan is om veel verschillende ontwikkelingen mogelijk te maken en tegelijkertijd een geleidelijke kwaliteitsverbetering voor de hele airport te realiseren. Een aparte categorie vormen die gebieden met één functie/gebruiker per gebied. Hiervoor worden algemene (stedenbouwkundige) uitgangspunten geformuleerd, m.n. voor de ‘buitenzijde’ van deze gebieden die in een ontwerp verder uitgewerkt moeten worden. Voor de ontwerper bestaat grote vrijheid om de inwendige structuur en materialisering van het terrein uit te werken. Deze gebieden zijn vooral te vinden op deelgebied A (1, 2, 3, 4, zie pag. 5) maar ook de open strook van de ‘corridor’ , kan hieronder gerekend worden. Daarnaast zijn er gebieden waar een aantal verschillende kavels met hun bestemmingen gezamenlijk een ruimtelijke karakteristiek delen. Dit zijn met name de bedrijventerreinen. De beeldkwaliteitregels zijn hier veel gedetailleerder. ‘landside- airside’: Op een luchthaventerrein wordt onderscheid gemaakt binnen het gebied waar de luchtvaartactiviteiten plaatsvinden: - de luchtzijde (airside): dit gebied is afgescheiden met hekwerken en is niet openbaar. - de landzijde (landside): het deel van het luchthaventerrein dat niet tot de airside behoort. De grenslijn tussen airside en landside is een belangrijk ruimtelijk gegeven op een luchthaven. Openbare ruimte: Deelgebieden worden onderling verbonden door wegen, paden, parkeerterreinen. De ruimtelijke kwaliteit van de Luchthaven wordt met name bepaald door de openbare ruimte, door groen, bestrating, bebouwing en straatmeubilair. In veel gevallen wordt dat aangelegd, geplaatst en onderhouden door de luchthaven zelf, maar dikwijls ook door de verschillende ondernemers in het gebied. Het beeldkwaliteitplan geeft richtlijnen voor de inrichting van de openbare ruimte voor de verschillende partijen.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
8
1.3 beeldkwaliteit van bebouwing en buitenruimte voor beeld bestaande situatie zie pagina 14 / 15 Bebouwing De gevels van de gebouwen bepalen voor een belangrijk deel de kwaliteit van de buitenruimte. De uitgangspunten zijn afgeleid van het gewenste karakter van de buitenruimte, de gebouwen dienen zelf ook van goede architectonische kwaliteit te zijn. Kwaliteitsniveaus De gebouwen zijn grofweg in drie categorieën in te delen: Categorie 1: Stallingen en werkplaatsen (hangaars) – voornamelijk langs de airside Categorie 2: Kantoor- en overige bedrijfsgebouwen – voornamelijk aan de landside Categorie 3: Publieksgebouwen (bijv. terminal-, onderwijs-, recreatie- en museale gebouwen) en overige bebouwing/inrichting van de openbare ruimte in de deelgebieden van de luchthaven waar veel publiek kan worden verwacht. Voor alle bebouwing geldt dat het moet bijdragen aan de luchtvaartsfeer. Concreet betekent dat: een hoofdrol voor vliegtuigen, infrastructuur en het benadrukken of versterken van de dynamiek van het (reizigers)verkeer: de platforms en landingsbaan, maar ook de publiekszones vóór de terminals, zijn het toneel van de bedrijvigheid van de luchtvaart. Het zichtbaar maken daarvan is een grote uitdaging voor de ontwerper. Een belangrijk middel hiervoor is het concentreren van de dynamiek op het luchthaventerrein. De vormgeving van de gebouwen moet worden afgestemd op de schaal van de luchtvaart en de grote maten van het terrein door een robuuste, heldere en enigszins ‘stoere’ vormgeving Voor gebouwen in categorie 1 en 2 zijn heldere uitgangspunten geformuleerd in dit beeldkwaliteitplan in deel 3, waarmee een ondergrens voor de architectonische kwaliteit wordt vastgesteld. Uitzonderingen binnen deze twee categorieën zijn toegestaan (‘juweeltjes’) mits deze voldoende afwijken, gemotiveerd worden door de functie en een duidelijk hogere kwaliteit voor de omgeving opleveren. Categorie 3: publieksgebouwen - maar ook de ‘juweeltjes’ uit categorie. 1 & 2- dienen van een hoge architectonische kwaliteit te zijn. Naast de stedenbouwkundige uitgangspunten van dit beeldkwaliteitplan wordt voor deze gebouwen/complexen verwezen naar de Welstandnota van de gemeente Lelystad’, met name de ‘algemene welstandcriteria’ hoofdstuk 4. Vooral samenhang in materiaal- en kleurgebruik binnen een complex is hier van belang. De buitenruimten van deze gebouwen moeten bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit van de luchthaven. Inrichtingselementen (straatmeubilair Groen, beplanting Kenmerkend voor Lelystad Airport is dat het een ‘groen’ bedrijvengebied is. Dat sluit goed aan op zowel de groene, duurzame ambitie van OMALA, als op het recreatieve karakter van de luchthaven. Tezamen met het te creëren bos ter plaatse van de Larserpoort bij de A6 vormt het luchthaventerrein een robuuste groene rand van het bedrijvengebied ten zuidoosten van de A6.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
9
Op landside zijn reeds enkele grootschalige groenstructuren (laanbeplanting, zuidelijke groenrand). Het groen op de Airport kan echter wel een kwaliteitsimpuls gebruiken. Dit beeldkwaliteitplan streeft naar: • Versterken van het groene (bos)karakter: • Een bredere en dichtere zuidelijke groenrand. • Het handhaven, toevoegen en verbeteren van de huidige boombegroeiing. • Meer samenhang en rust op het luchthaventerrein. • Het beperken en met zorg uitkiezen van de soorten beplanting op het terrein van de luchthaven zelf. • Het afstemmen van het groen rond de bedrijfsbebouwing, nieuw én bestaand. Bestrating De wegen op Lelystad Airport zijn geasfalteerd. Op landside zijn de verharde erven rondom de bedrijfsbebouwing overwegend van betonsteen in diverse kleuren, incidenteel van stelconplaat. Het doorgaande fietspad langs de Eendenweg is vervaardigd van in het werk gestort beton. In het centraal gebied voor de huidige Terminal is een goede kwaliteit betontegel in een strooimotief toegepast. Naast het type bestrating zijn de afstemming van de maatvoering van de verharde vlakken en de overgangen van belang voor de beeldkwaliteit. • • • •
Duidelijke (groene) markering overgang openbare weg/privéterrein d.m.v. beplanting; Onderlinge samenhang in bestrating/verharding van de erven; Voorterreinen representatief en zorgvuldig ontworpen; Eventuele beplanting op erven in gemarkeerde vakken;
Hekken, straatmeubilair, verlichting Ook voor deze onderdelen geldt dat de luchthaven richtinggevend is en dat de bedrijven volgen. Uniforme toepassing van: • Hekken en poorten, m.n. op de overgang airside-landside, langs de velden maar ook tussen de gebouwen; • Verlichting. Openbare verlichting is de verantwoordelijkheid van de luchthaven. Aanvullende verlichting, ook van de individuele gebouwen, is gelijksoortig en ondergeschikt; • Straatmeubilair en overige inrichting van de openbare ruimte: voor de gebieden waar veel publiek kan worden verwacht valt het ontwerp van openbare ruimte en de elementen daarin onder categorie 3 (pag. 9).
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
10
1.4 Toetsing en kwaliteitsbewaking Het gebied van de luchthaven is een ‘ontwikkelingsgebied’. Gemeente en gebiedsontwikkelaar maken hiervoor samen afspraken over de te handhaven stedenbouwkundige en architectonische kwaliteit en leggen die vast in het beeldkwaliteitplan. Dit beeldkwaliteitplan vormt de basis voor de toetsing van de ontwerpen voor terreininrichting en nieuwe en/of te verbouwen gebouwen door de welstandscommissie. Alle gronden op het luchthaventerrein zijn eigendom van de N.V. Luchthaven Lelystad en worden uitsluitend in erfpacht uitgegeven. In de erfpachtovereenkomst legt de luchthaven regels vast omtrent het gebruik van het erfpachtgoed. Een erfpachtovereenkomst wordt pas afgesloten als een kandidaat erfpachter een ontwerp van de voorgenomen bebouwing heeft voorgelegd aan de luchthaven en dit ontwerp door de luchthaven is geaccepteerd. Het ontwerp wordt vervolgens deel van de overeenkomst. De erfpachtovereenkomsten die na 1993 zijn afgesloten leggen bovendien vast dat erfpachter de goedkeuring van de luchthaven behoeft voor aanpassingen aan bestaande bebouwingen. Voor de toetsing van ontwerpvoorstellen van de verschillende marktpartijen op de luchthaven zal Lelystad Airport een architect als supervisor aanwijzen. Deze beoordeelt de ontwerpen in naam van Lelystad Airport en verzorgt de toetsing aan dit beeldkwaliteitplan. De supervisor kan niet gelijktijdig ontwerper en supervisor voor dezelfde opdrachtgever/locatie zijn, met uitzondering van de bebouwing voor Lelystad Airport zélf.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
11
1.5 Landschapselementen binnen contour Plangebied
grens plangebied,
overgang airside-landside Markante groene rand
Open corridor met strakke gebouwde grenzen
Indeling verschillende deelgebieden
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
Plangebied / airside-landside
En groene randen..
Sparingen en transparantie in bedrijvenpark
Compact en groen bedrijvenpark aan zuidoostzijde
Lelystad Airport met landmarks & nieuw terminal-gebied
12
1.6 Deelgebieden
D
Lelystad Airport bestaat uit een aantal verschillende deelgebieden, die hun eigen karakteristieken en kwaliteiten hebben. De ruimtelijke kwaliteit door het gebied wordt voor een groot deel ook bepaald door grootschalige landschappelijke kenmerken
A: Airportpark B: ‘Overzijde’ Bedrijfsterrein 5. De groene randen van het RDW terrein en crossterrein maken geen deel uit van het airportterrein, zij zijn wel mede beeldbepalend.
C: Corridor
C
A
D: Terminalgebied Bedoeld voor grootschalige ontwikkeling van passagiersverkeer.
B
A
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
D B
C
A
13
Beelden landside
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
14
Beelden airside
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
15
2
BEELDKWALITEITPLAN
stedenbouwkundige uitgangspunten en beeldkwaliteit per deelgebied
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
16
Bestaande situatie deelgebied Platform Functioneel en symbolisch hart van de luchthaven maar maakt geen deel uit van gebied A. Verharde opstelplek van vliegtuigen. Asfalt (-beton) terrein omringd met hekken. Plek waar Airside en landside elkaar het duidelijkst raken. Toren van de terminal is sterk sfeerbepalend.
noordoostelijk deel Airportpark: publieksvoorzieningen
Groenstrook pelikaanweg Grasstrook, bouwterrein voor kantoren en bedrijven, tweede linie vanaf de airside. Sinds 2010 is gebouw ‘De Pelikaan’ hier gevestigd
Aviodrome: Recreatief: Het Luchtvaart-Themapark Aviodrome is een recreatief themapark, met veel vliegtuigen en verschillende gebouwen, die een (historische) luchtvaartsfeer oproepen. Daarmee zet de Aviodrome ook voor een groot deel de toon van de luchthaven.
Centraal Groen Gebied Voornamelijk laagwaardig polderbos. Dichte begroeiing, snelgroeiende boomsoorten. Dit meest bosrijke stukje luchthaven draagt bij aan het groene karakter van LA, en kan wellicht gebruikt worden bij toekomstige ontwikkeling.
P-terrein Tussengebied, betaald parkeren voor Aviodrome en toekomstige functies.
Uitbreiding Platform, Business Terminal gebied Polderbos, met kantoor van luchthaven. Scheidt centraal Areaal en bedrijventerrein 3
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
A
Centraal Areaal Verdiept centraal parkeerterrein, zorgvuldig aangelegd, in aansluiting op terminal. Zicht op platform, baan en vliegbewegingen. Centraal areaal is belangrijkste toegang tot het bedrijvengebied. Bos aan weerszijden van het areaal geeft beslotenheid. Terminal (m.n. toren) zorgt voor de luchtvaartsfeer.
Naar binnen gekeerd: Het complex is naar binnen gericht. Tussen de bebouwing van het park is een open terrein, half airside (met platform), half landside, gescheiden door water en een hek. Het terrein wordt omringd door een groene bomenrand/bosrand. Dit draagt zeer bij tot de eigen sfeer en beslotenheid van het themapark. ‘Achterkant’ naar Larserweg: Naar de Larserweg vertoont de Aviodrome een rommelige achterzijde. Dit doet afbreuk aan de aantrekkelijkheid van het themapark, maar ook aan die van de luchthaven als geheel. Duidelijk entreeplein naar Pelikaanweg: Het entreeplein is ontworpen als rustig voorplein. Met de inrichting en opgestelde attributen (vlaggen, windzakken, vliegtuig) op het voorplein worden vooral verwachtingen gewekt voor het te bezoeken themapark. Het voorplein is net zichtbaar vanaf eendenweg. Duidelijk gezicht naar luchtvaartcorridor: Grote tekst ‘Aviodrome’ en de Boeing 747 zijn een belangrijk landmark en vormen samen een poort naar het Aviodrometerrein.
17
A
Uitwerkingen beeldkwaliteit zichtlijn vanaf Larserweg zichtlijn vanaf OMALA-boulevard
visueel openhouden
Airportpark: Aviodrome T2 zichtlijn naar landzijde Schiphol ‘28 Schiphol ‘28
Landzijde originele Schiphol stationsgebouw, situatie 1928
hoofdgebouw expohal
zichtlijn naar entreeplein
openingen in de contour als pleinachtige uitsparing met dichte randen;
Stedenbouwkundige uitgangspunten en beeldkwaliteit De Aviodrome is de voortuin van Lelystad Airport, zichtbaar vanaf de Larserweg en heeft een bijzondere positie op de luchthaven. De Aviodrome valt in categorie 3 (pag. 9) • Handhaven/versterken van de contour rondom park, met groen en/of bebouwing, ook aan zijde Larserweg en naast de expositiehal. Openingen in de contour altijd uitwerken als strakke uitsparing met dichte randen. • Zichtlijnen naar markante plekken van de Aviodrome openhouden. • Replica ‘Schiphol ‘28’ zichtbaar en toegankelijk maken vanaf Larserweg, bijvoorbeeld een plein. • Bebouwing: ‘luchtvaartsfeer’, museale en/of feestelijke uitstraling. Vormgeving dient aan te sluiten op naastgelegen bebouwing. • Maximum bebouwingshoogte 6m. aan zijde Schiphol ‘28, 10m. aan zijde hoofdgebouw. • Terreingrens aan ‘Corridor’, tussen Boeing en T2 hangaar, uitwerken als etalage van het themapark, bijzondere aandacht voor de scheiding op de overgang airside – landside. • Verbergen (achter groene rand)buitenopslag van de Aviodrome tussen T2 hangaar en Larserpad.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
18
zichtlijnen naar bedrijfsbebouwing
Pterrein
A
Airportpark: Centraal Groen Gebied
zichtlijn naar platform centraal gebied
Hoofdtoegang
toegang terrein
Voorbeeld uitwerking Centraal Groen gebied: onderwijsinstelling
Stedenbouwkundige uitgangspunten en beeldkwaliteit
zichtlijn naar bebouwing
Centraal Groen Gebied: Gebied draagt bij aan het groene karakter van Lelystad Airport, geschikt voor (tijdelijke) parkeervoorzieningen of (bedrijfs)huisvesting. Het Centraal Groen Gebied valt in categorie 3 (pag. 9) • hiertoe de zuidelijke groenrand handhaven/versterken • Eerste fase van bebouwing grenst aan de Noordwestkant. Pelikaanweg kan zo het karakter van een bedrijfsstraat krijgen, eerste fase bebouwing grenst ook aan het Centraal Areaal en maakt ‘gezicht’ naar het Centraal Areaal. Bij voorkeur hier ook een belangrijke entree, • Zuidoostelijk deel van het gebied dient zijn groene karakter te houden. Invulling met parkeervoorzieningen en/of paviljoenachtige bebouwing zijn mogelijk. Enkele doorkijken naar het open polderlandschap geven een gevoel van ruimte. Parkeervoorzieningen vormgeven conform bestaand parkeerterrein. • Maximum bouwhoogte: volgens bestemmingsplan. • Het terrein leent zich bijzonder goed voor een grootschalig complex met een gevarieerd, luchtvaartgebonden karakter en een karakteristieke verschijningsvorm. Te denken valt aan bijvoorbeeld een onderwijsinstelling (Airport Academy). Bedrijven tussen Pelikaanweg en Arendweg: • Verspringende bebouwing, paviljoenachtig, zichtlijnen tussen centraal groen gebied en bedrijventerrein 1 openhouden, • openingen, evt. P-oppervlak, ter breedte van naastgelegen bedrijfsgebouw. Architectuur: • afzonderlijke gebouwen sterk eigen karakter in vormgeving en materiaalgebruik; • moderne vormtaal.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
19
zichtlijn naar platform/corridor
A
toren/terminal (met beperkte uitbreidingsmogelijkheid)
Airportpark: Centraal gebied looproute
platform
OV halte pauzeplek parkeerterrein t.b.v ‘terminal’
OV halte centraal gebied open en zichtbaar houden
Stedenbouwkundige Uitgangspunten en beeldkwaliteit Op het ‘centraal gebied‘ manifesteert de luchthaven zich naar het publiek; het is het welkomsgebied van Lelystad Airport en is zelf vrij van gebouwen, kwaliteit wordt voornamelijk gemaakt door inrichting van het terrein. De inrichting van dit gebied en de elementen daarbinnen vallen in categorie 3 (pag. 9)
• Heldere markering / herkenbaarheid centraal gebied t.o.v. omringend terrein. • Visuele verbinding polderlandschap met platform/corridor en huidige terminal, zichtlijnen vanuit open landschap (zuidwest) en naar platform/corridor open houden. • Handhaven / versterken karakter open plein met strakke randen. • Samenhang in bestrating / straatmeubilair van gehele centraal gebied aansluitend bij bestaande inrichting bij de huidige terminal. • Looproute(s) dwarsrichting (Business Terminal- centraal groen gebied ). • OV opstappunten vóór centraal groen gebied en/of Business Terminal gebied. • Pauzeplek op parkeerterrein, met zicht op platform, ruimte voor kiosk /wachtplek /bankjes /landmark. • Uitbouwen parkeerterrein conform bestaande indeling. • Handhaven bestaande laanbeplanting aan de zijden van het centraal gebied en langs looproute.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
20
A
Bestaande Terminal zichtlijn naar platform
opstelruimte vliegtuigen
centraal gebied
Airportpark: Uitbreiding platform, Business Terminal
OV-halte hoofdtoegang
platform Business Terminal
bedrijventerrein 3
Stedenbouwkundige uitgangspunten en beeldkwaliteit Het bestaande platform in het centrale areaal kan in omvang verdrievoudigd worden. Ook de bestaande terminal kan vergroot worden. Aan het eind van de het vergrote platform kan een nieuwe terminalvoorziening worden gebouwd die specifiek voor afhandeling van zakenvluchten of als een bescheiden terminal voor passagiersvluchten kan worden benut. Afhankelijk van de invulling in dit huidige terminalgebied door kleinschalige dan wel grootschalige functies, zullen de ruimtes rond dit gebied ook een invulling krijgen. Zo kan het Centraal Groen Gebied daarbij een rol vervullen als (tijdelijk) parkeerareaal waarbij het groene karakter zo veel mogelijk gehandhaafd blijft. Het Business Terminal gebied valt in categorie 3 (pag. 9) • Platform en (Business)Terminal vormen het gezicht van Lelystad Airport naar het publiek. • De Terminal vraagt om een beeldbepalend gebouw, efficiënt, publieksvriendelijk en duurzaam. Samenhang met hangaars op bedrijventerrein 3, of zelfs gebruik als stallingruimte is voor de langere termijn goed mogelijk. In vormgeving kan hierop geanticipeerd worden. • publieksontsluiting / belangrijkste overslagzone aan pleinzijde, uitwerken als heldere strakke rand; uitnodigende gevel. • Zicht op platform / corridor openhouden, terreinafscheiding (overgang airside-landside) uitwerken als venster op de luchthaven. • Vliegtuig opstelplaats is ook etalage van vliegtuigen: rekening houden met zichtbaarheid vanaf Landside. • OV opstappunt vóór Business-Terminal. • Landzijdig deel van de overslagzone uitwerken als onderdeel van het centraal gebied.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
• Architectuur: onderscheidend, uitnodigend, duurzaam, eenheid in materiaalgebruik.
21
Bestaande situatie Bedrijventerrein 5: (deelgebied B) Nog te ontwikkelen terrein, deels OMALA, deels Lelystad Airport. Het deel aan de landside valt buiten het plangebied. Het deel airside is een smalle strook tussen de strip en de ontsluitingsweg. Bedrijventerrein 5 wordt op de langere termijn ontwikkeld.
deelgebieden
Bedrijventerrein 1, Oudste bebouwing. Overwegend laagwaardige en matig onderhouden bedrijfsbebouwing, met afwisselende dakvormen, kleuren, beplating. Aan airside en landside verspringende rooilijn.
A /B
zuidwestelijk deel Airportpark & overzijde: bedrijventerreinen
Bedrijventerrein 3, Via terrein 2 bereikbaar vanaf airside. Grenst zelf niet direct aan de airside. Terrein is mede geschikt voor grotere bedrijfsbebouwing, m.n. hangars. Momenteel nog grotendeels onbebouwd. Huidige bebouwing vertoont samenhang in kleur en materiaalgebruik, wel onderscheid in gebouwvormen. Nieuwe bebouwing
Bedrijventerrein 4: Nog te ontwikkelen terrein is een relatieve smalle strook tussen de strip en de Eendenweg. De diepte van de strook is niet of nauwelijks diep genoeg om meerdere bedrijven tussen airside en landside te vestigen.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
Bedrijventerrein 2, tussen platform en terrein 4 Als terrein 1, aangevuld met een bedrijvenhof aan de airside, met grotere bedrijfsbebouwing.
Bedrijventerreinen: De bebouwing op de terreinen aansluitend op airside vertoont typische kenmerken van de luchtvaart: stalen loodsen met grote hangardeuren; kantoren, als onderdeel van de bedrijfshallen of als zelfstandig gebouw. Oudste bebouwing. Overwegend laagwaardige en matig onderhouden bedrijfsbebouwing, met afwisselende dakvormen, kleuren, beplating. Aan airside en landside verspringende rooilijn.
22
Uitwerkingen beeldkwaliteit
A
Airportpark Bedrijventerrein 1 &2
Stedenbouwkundige uitgangspunten en beeldkwaliteit Bedrijfsterrein 1 en 2 zijn reeds langere tijd in gebruik. Voorschriften voor beeldkwaliteit zijn vooral van toepassing in geval van renovatie en vernieuwing en herontwikkeling van de kavels en bebouwing. De inrichting van dit gebied en de elementen daarbinnen vallen in categorie 1/2 (pag. 9)
Buitenruimten:
•Verharding airside •Dwingende rooilijn airside •Bebouwing •Voorterrein (groen/parkeren)
• Verhardingen bedrijfsbebouwing aan airside: beton /asfalt in lijn met bestaande verhardingen. • Verhardingen bedrijfsbebouwing aan landside (voorgebied): parkeren/entreezone etc.: betonklinkers, zie bebouwingsregels. • Verhardingen/groen tussen gebouwen: betonklinkers of groen. • Strook van 0,8 meter rondom gebouwen vrij van groen houden. • Tussen straat en parkeervakken: groene hagen, zie bebouwingsregels. • Groenvoorzieningen in voorgebieden volgens groenplan en onderling af te stemmen, plantentypen n.t.b., aanwezige groenvoorzieningen kunnen hierin een rol spelen. • Materialen, kleur en detailleringen volgens bebouwingsregels. • Ruimten tussen de bouwwerken: hekken volgens standaard Luchthaven, 1m. terugliggend t.o.v. van airsidegevel.
•Uiterste bebouwingsgrens landside •Groene afscheiding met weg •Verdichten bomenrand •Zichtlijnen naar airside (niet plekgebonden) Positie van de verschillende grens-/rooilijnen per deelgebied vast te stellen
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
Bebouwing :
• Gevellijn van bebouwing aan airside op de rooilijn; hangaardeuren mogen daarvan afwijken, zie bebouwingsregels. • Bebouwing aan landside niet voorbij bebouwingsgrens; voorgebied in te richten volgens bebouwingsregels. • Heldere en onderling samenhangende architectuur, met onderscheid tussen airside/landside en overige zijden; materiaal, kleur, detailleringen en naamsaanduidingen volgens bebouwingsregels. • Onderlinge gebouwafstand, t.b.v. transparantie en brandveiligheid, zie bebouwingsregels. • Max. bebouwingshoogte volgens bestemmingsplan. • Bescheiden buiten verlichting t.p.v. gebouwentree; niet concurrerend met terreinverlichting.
23
A
Airportpark: Bedrijventerrein 3 •Verharding airside •Dwingende rooilijn airside •Bebouwing
Stedenbouwkundige uitgangspunten en beeldkwaliteit
•Voorterrein (groen/parkeren) •Uiterste bebouwingsgrens landside •Groene afscheiding met weg •Verdichten bomenrand •Zichtlijnen naar airside (niet plekgebonden) Positie van de verschillende grens-/rooilijnen per deelgebied vast te stellen
Bedrijfsterrein 3 is via een korte taxibaan bereikbaar areaal, dat momenteel in ontwikkeling is. Aan beide zijden van de track zijn hangaars te vinden. Aan de noordzijde een reeks uniforme hangaars, aan de zuidzijde een reeks diepere terreinen geschikt voor hangaars voor grotere vliegtuigen. De gevellijn aan airside is dwingend, wisselende diepte van voorruimten aan landside. De inrichting van dit gebied en de elementen daarbinnen vallen in categorie 1/2 (pag. 9)
Buitenruimten:
• Airside ontwikkelen als samenhangende stedenbouwkundige ruimte. • Verhardingen bedrijfsbebouwing: aan airside: beton /asfalt in lijn met bestaande verhardingen; aan landside (voorgebied): parkeren, entreezone etc.: betonklinkers, zie bebouwingsregels. Strook van 0,8 meter rondom gebouwen vrij van groen houden. Groenvoorzieningen in voorgebieden volgens plan en onderling af te stemmen, plantentypen n.t.b. . Tussen straat en parkeervakken: groene hagen, zie bebouwingsregels. • Materialen, kleur en detailleringen volgens bebouwingsregels. • Ruimten tussen de bouwwerken: hekken volgens standaard Luchthaven, 1m. terugliggend t.o.v. van airsidegevel.
Bebouwing :
• Aan Roadrunnerweg (zuidoostzijde terrein 3): grote robuuste en karakteristieke gebouwen. Heldere en onderling samenhangende architectuur, met onderscheid tussen airside/landside en overige zijden; materiaal, kleur, detailleringen en naamsaanduidingen volgens bebouwingsregels. • Bebouwing aan landside niet voorbij bebouwingsgrens; voorgebied in te richten volgens bebouwingsregels. Gevellijn van bebouwing aan airside op de rooilijn, hangaardeuren mogen daarvan afwijken, zie bebouwingsregels. • Onderlinge gebouwafstand, t.b.v. transparantie en brandveiligheid, zie bebouwingsregels. • Max. bebouwingshoogte volgens bestemmingsplan. • Bescheiden buitenverlichting t.p.v. gebouwentree; niet concurrerend met terreinverlichting.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
24
A
bebouwing aan airside strak tegen rooilijn
bebouwing aan landside verspringend en los van opzet, Terugliggende bebouwingslijnen onderling afstemmen
Airportpark: Bedrijventerrein 4
Stedenbouwkundige uitgangspunten en beeldkwaliteit Bedrijfsterrein 4 wordt nieuw ontwikkeld. Zone met diepe bedrijfsterreinen. De gevellijn aan airside is dwingend, bijgevolg zullen de afmetingen van de voorruimten aan landside sterk wisselen. Inrichting van de voorgebieden vraagt om extra zorgvuldigheid. Dit gebied valt in categorie 1/2 (pag. 9). Detailuitwerking van voorgebieden aan de Eendenweg zal de toon zetten voor overige kavels en zal plaats moeten vinden in overleg met de luchthaven.
verharding (parkeren, toegangen, etc.) als eilanden in groen.
lage haag als scheiding met parallelweg. groen (gras, bomen, lage begroeiing) volgens groenplan en i.o. met luchthaven. Parkachtige invulling tussen bebouwing en bomenrand langs Eendenweg
verdichten bomenrand
Bedrijventerrein 4 parallelweg
rooilijn airside bebouwingsgrens landside
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
Buitenruimten: • Verhardingen bedrijfsbebouwing : aan airside: beton/asfalt in lijn met bestaande verhardingen; aan landside (voorgebied): parkeren, entreezone etc.: betonklinkers, zie bebouwingsregels, strook van 0,8 meter rondom gebouwen vrij van groen houden. • Groenvoorzieningen in voorgebieden volgens groenplan en onderling af te stemmen, plantentypen n.t.b. Tussen straat en parkeervakken: groene hagen, zie bebouwingsregels. • Materialen, kleur en detailleringen volgens bebouwingsregels. • Ruimten tussen de bouwwerken: hekken volgens standaard Luchthaven, 1m. terugliggend t.o.v. van airsidegevel. Bebouwing : • Gevellijn van bebouwing aan airside op de rooilijn; hangaardeuren mogen daarvan afwijken. Bebouwing aan landside niet voorbij bebouwingsgrens, voorgebied in te richten volgens bebouwingsregels. • Heldere en onderling samenhangende architectuur, met onderscheid tussen airside/landside en overige zijden; materiaal, kleur, detailleringen en naamsaanduidingen volgens bebouwingsregels. • Onderlinge gebouwafstand, t.b.v. transparantie en brandveiligheid, zie bebouwingsregels. • Max. bebouwingshoogte volgens bestemmingsplan. • Bescheiden buiten verlichting t.p.v. gebouwentree, niet concurrerend met terreinverlichting.
25
B bedrijventerrein 5 •Verharding airside •Dwingende rooilijn airside •Bebouwing
Stedenbouwkundige uitgangspunten en beeldkwaliteit
•Voorterrein (groen/parkeren) •Uiterste bebouwingsgrens landside •Groene afscheiding met weg •Verdichten bomenrand •Zichtlijnen naar airside (niet plekgebonden) Positie van de verschillende grens-/rooilijnen per deelgebied vast te stellen
Bedrijventerrein 5 wordt op de langere termijn ontwikkeld. Ligt tussen het OMALA gebied en de corridor; rekening houden met een zichtlijn over dit terrein vanaf OMALA. Bedrijventerrein 5 is niet direct aangesloten op het luchthaventerrein aan de overzijde van de corridor. In de uitwerking dient de samenhang met dat deel van de luchthaven echter wel zichtbaar te zijn. Dit gebied valt in categorie 1/2 (pag. 9)
Buitenruimten:
• De gevellijn aan airside is dwingend. • Verhardingen bedrijfsbebouwing aan airside: beton /asfalt in lijn met bestaande verhardingen, aan landside (voorgebied): parkeren, entreezone etc.: betonklinkers, zie bebouwingsregels. Strook van 0,8 meter rondom gebouwen vrij van groen houden. • Groenvoorzieningen in voorgebieden volgens plan en onderling af te stemmen, plantentypen n.t.b. Tussen straat en parkeervakken: groene hagen, zie bebouwingsregels. • Materialen, kleur en detailleringen volgens bebouwingsregels. • Ruimten tussen de bouwwerken: hekken volgens standaard Luchthaven, 1m. terugliggend t.o.v. van airsidegevel.
Bebouwing :
• Gevellijn van bebouwing aan airside op de rooilijn; hangaardeuren mogen daarvan afwijken, zie bebouwingsregels; aan landside niet voorbij bebouwingsgrens; voorgebied in te richten volgens bebouwingsregels. • Heldere en onderling samenhangende architectuur, met onderscheid tussen airside/landside en overige zijden; materiaal, kleur, detailleringen en naamsaanduidingen volgens bebouwingsregels. • Onderlinge gebouwafstand, t.b.v. transparantie en brandveiligheid, zie bebouwingsregels. • Max. bebouwingshoogte volgens bestemmingsplan. • Bescheiden buiten verlichting t.p.v. gebouwentree; niet concurrerend met terreinverlichting.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
26
Bestaande situatie en uitwerkingen beeldkwaliteit venster op corridor open houden; naamsaanduiding Lelystad Airport
deelgebied
C
‘Corridor’ Landingsbaan en aangrenzend terrein
Stedenbouwkundige uitgangspunten en beeldkwaliteit In ‘De Corridor ‘ zijn de vliegactiviteiten geconcentreerd. Het omvat ondermeer landingsbaan en taxibanen en sluit aan op de Platforms. Er heerst een strikt veiligheidsregime, het terrein is met hekken afgescheiden van de buitenwereld. situatie 2010
open houden
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
• Strook zoveel mogelijk open en leeg houden. • Zicht vanaf Larserweg en vanaf A6 in stand houden. • Versterken van ‘luchtvaartsfeer’ door keuze van attributen, kleurgebruik etc. • randen aan de lange zijden handhaven / versterken. • Hekken: één type en afwerking, doorzichtig. • Poorten/toegangen op overgang Landside-Airside :uniform. • Verhardingen bedrijfsbebouwing aan airside: beton /asfalt in lijn met bestaande verhardingen. • Bebouwing in het corridorgebied: enkelvoudige vormen, voorzien van signaalkleuren (rood-wit) , voor veilgheid en samenhang. • Verlichting bedrijfsbebouwing op Airside: alleen tegen de gevels.
27
Bebouwing
C
Het gebied van de landingsbaan is in principe onbebouwd. Slechts kleine utilitaire objecten en bouwwerken ten dienste van de luchtvaart zijn hier toegelaten. Deze zijn om veiligheidsredenen meestal in roodwitte of gele aandachtskleuren geschilderd. Bij toekomstige baanverlenging en aanleg van Luchtverkeersleiding komen er nog zaken als baanverlichting , bewegwijzering voor vliegtuigen etc. bij. Zij vormen samen met bewegende en stilstaande vliegtuigen de typische luchthavensfeer. Welstandsregels hiervoor zijn weinig zinvol, omdat de meeste zaken vanuit de luchtvaart zijn voorgeschreven. Indien er keuzemogelijkheden zijn dan dient dezelfde taal voortgezet te worden.
Corridor toelichting
Hekwerken omheiningen De airside is geheel van de landside gescheiden door middel van een minimaal 2 m. hoge scheiding. Dit is op de meeste plaatsen een eenvoudig gaashek, aan de bovenzijde voorzien van prikkeldraad om overklimming te voorkomen. De beeldkwaliteit van een dergelijk hek voldoet. Doordat het relatief open is geeft het de minste visuele belemmering. Bij voorkeur één hektype als standaard voor de gehele luchthaven in een neutrale kleur. Dit past in een landelijke en bebouwde omgeving. De plaatsing van het hek dient zodanig te zijn dat het materiaal van de bodem, in de meeste gevallen gras, onder het hek doorloopt. Aan het onderhoud dient de nodige aandacht te worden besteed. Slecht geknipte grasrandjes geven een rommelig beeld. Bij het ontwerpen van nieuw te maken toegangspoorten worden hoge eisen aan de vormgeving gesteld. Materiaal en detaillering van hek, bestrating en opstallen dient zeer zorgvuldig op de locatie te worden afgestemd. Ook hier is een grote mate van eenheid gewenst. Signing en kleurgebruik spelen hierin een belangrijke rol.
Gras Gras is in kwantiteit het belangrijkste materiaal in de corridor. De eis dit zo onaantrekkelijk mogelijk te maken voor vogels (botsingsgevaar) bepaalt de wijze van onderhoud. Dit levert een enigszins ruig gras op.
Verhardingen Voor verhardingen aan de airside zijn asfalt en beton de standaard afwerkmaterialen. In de praktijk wordt voor asfalt gekozen waar vliegtuigen rijden en voor beton (monoliet of platen) waar vliegtuigen stilstaan. Dit principe dient als basis voor uitbreiding en renovatie. Het streven naar een heldere, strakke indeling draagt bij aan de beeldkwaliteit . Toepassing van betonplaten (bijvoorbeeld stelconplaten) is toegestaan, mits deze alleen in zuiver rechthoekige vlakken wordt gelegd.
Belijningen Belijningen en markeringen zijn internationaal vastgelegd zijn. Deze markeringen kunnen als uitgangspunt dienen om het platform verder in te richten.
Reclame Bij het plaatsen van reclameborden erop toezien dat deze de visuele kwaliteit en zichtbaarheid van de luchthaven niet aantasten, niet op/in zichtlijnen of open te houden randen; reclameborden niet verspreid plaatsen. Reclameborden niet laten conflicteren met luchthavenbebording.
28
Bestaande situatie en uitwerkingen beeldkwaliteit deelgebied
D
Terminalgebied middengebied Lelystad Airport / OMALA als éénheid uitwerken. ‘centrale As ‘ Lelystad-Airport - OMALA: zichtlijn / boulevard
OMALA
bebouwingsrand, hoge architectonische kwaliteit. Richt zich naar Larserweg én naar te ontwikkelen centrale as zichtlijn naar Terminal (lanside)
Lelystad Airport
centrale ontsluitingsweg tweede fase bebouwing, centrumfunctie
parkeergebied, met plein/parkachtig karakter
parkeergebouwen Langs pleinrand, evt. in combinatie met overige bebouwing terminalgebied, toestand 2010
groene buffer: t.b.v. beslotenheid. terminalgebied .
zichtlijn naar Terminal (airside)
Stedenbouwkundige uitgangspunten en beeldkwaliteit Terminalgebied vormt het hart van de ruimtelijke ontwikkelingen van Lelystad Airport en OMALA. Het middengebied is de belangrijkste ‘kamers’ in de zin van het bestemmingsplan Luchthaven Lelystad. Dit gebied valt in categorie 3 (pag. 9)
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
• Stedenbouwkundige opzet: open kerngebied met park- of pleinachtig karakter met verblijfskwaliteit, bij terminal gelegenheid tot maaiveldparkeren. Daaromheen een bebouwingsrand van architectonisch hoogwaardige gebouwen met een stedelijk en/of parkachtig karakter, deze volgt de contour van het middengebied en versterkt het plein/park-karakter. Terminalgebied voorzien van groene buffer (t.p.v huidige RDW terrein). • Op termijn ook parkeergebouwen in de bebouwingsrand, eventueel in combinatie met overige bebouwing. • De terminal vormt het gezicht van de luchthaven; zichtbaarheid vanaf Larserweg is essentieel, vanaf beide zijden. De terminal moet kunnen groeien in ZW richting. • Open houden van ontwikkelas van OMALA naar de corridor. De ontwikkelas op termijn te ontwikkelen tot tweezijdig bebouwde boulevard met een meer stedelijk karakter. Bij maximale groei terminal zal deze zich ook richten naar de ontwikkelas.
lange-termijn groei-as Terminal
terminalgebied
Platform: • ‘Wachtende’ vliegtuigen zijn een krachtig symbool van een luchthaven, zichtbaarheid vanaf Larserweg dient punt van aandacht te zijn.
29
D
bedrijfsbebouwing: afwisselend, transparant. bebouwing richt zich naar de openbare ruimte, gebouwplint open en uitnodigend
Terminalgebied, referentiebeelden
parkeergarages: bebouwing dient aan te sluiten bij de sfeer van het terminalgebied en de ruimtecontour te volgen
platform Lelystad Airport Entree-
gebied OMALA
30
3
geen aanbouwen
BEBOUWINGSREGELS / TOETSINGSCRITERIA
3.1: architectuur Op pagina 9 wordt onderscheid gemaakt tussen drie soorten gebouwen: Categorie 1: Stallingen en werkplaatsen (hangaars) – voornamelijk langs de airside Categorie 2: Kantoor- en overige bedrijfsgebouwen – voornamelijk aan de landside Categorie 3: Publieksgebouwen simpele, heldere, eenduidige volumes
Hieronder zijn regels te vinden voor categorie 1 en 2. Voor de derde categorie en de zogenaamde ‘juweeltjes’ wordt verwezen naar de Welstandnota van de gemeente Lelystad. Zie verder pagina 9.
Algemeen: • • • entrees inpandig • •
Gebouwen moeten worden vormgegeven als simpele, heldere, eenduidige volumes. Geen aanbouwen. Alle opslag van afval, containers, installaties, fietsenstallingen e.d. inpandig. bij bestaande gebouwen en gebouwen waar opslag binnen niet is toegestaan: secundaire bebouwing voor afvalopslag toegestaan, bij voorkeur vrijstaand, architectonisch behorend bij hoofdgebouw, uitwerking in overleg met luchthaven. Entrees inpandig, luifels zijn wel toegestaan. Geen “gezochte” symmetrie.
Verkaveling:
• Er zijn geen standaardkavels, kavels worden uitgegeven naar behoefte. • Verplichte rooilijn airside (alleen categorie 1). • In aanvulling op het bestemmingsplan geld een minimumafstand tussen zijgevel en kavelgrens 3 meter, m.u.v. einde bebouwingzone. Dus de afstand tussen twee gebouwen is minimaal 6 meter. Grotere afstand is toegestaan. Ruimte tussen gebouwen geheel vrijhouden van parkeerplaatsen, opslag etc. tussenruimte minimaal 6 meter, geheel vrijhouden
afscheidingen tussen de gebouwen aan de airside 1 meter terugliggend
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
31
gebouwen richten op airside èn landside door middel van detaillering en materiaal
Categorie 1: Airside gebonden gebouwen Vorm / massa:
• Lelystad Airport streeft naar uniformiteit in dakvorm en hoogte. Voorkeur voor platte daken. Bij kleine hangaars uitsluitend platte doosvorm, tenzij deze voorkomen in een rij met overwegend zadeldaken. • Gebouwen dienen zich in architectuur te onderscheiden van de (agrarische) loodsen in het polderlandschap. • Airside gebonden gebouwen dienen zich te richten op zowel de airside als de landside. Dit moet in de architectuur tot uitdrukking komen. Dit kan bijvoorbeeld door de schil als een huls uit te voeren en dit in de detaillering uit te werken. Zijgevels • De gevels aan land- en airside zijn de gezichten van het gebouw en dienen beide als een samenhangende architectonische eenheid te worden ontworpen.
grote vrijstaande hangaars (overspanning > ca. 30m.), goothoogte > 10 m.): zadeldak toegestaan, overleg over materialisering, hellingshoek tussen 10 en 20 graden. kleinere hangaars uitvoeren als platte doosvorm
Schaal: schaal airside
• • • •
De gevels aan de airside dienen de schaal van de vliegtuigen te weerspiegelen. Aan de landside geven de gevels de menselijke maat weer. Geen monumentale entreepartijen over meerdere lagen. Raampartijen zijn op kijkhoogte van de achterliggende verdieping.
Materiaal en kleur deurpartijen duidelijk terugliggend of, als dat vanwege vereiste breedte van de deuropening niet past, vóór de gevel liggend. De buitenliggende rails waarin de deuren glijden afwerken in zwart/antraciet.
schaal landside, de menselijke maat
Detaillering:
geen hoge plinten of gemetselde borstweringen
richting gevelbeplating bij zadeldakvorm
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
Geprofileerde staalplaten en sandwichpanelen zijn het standaardmateriaal voor loodsen en hangaars. De gebouwen op de luchthaven dienen zich te onderscheiden van de typische agrarische loodsen in de polderomgeving en samen een sfeer creëren die bij Lelystad Airport hoort. Hiertoe zijn de volgende regels van kracht: • Om de gebouwen een robuust uiterlijk te geven dienen de platen of panelen van een grove profilering te zijn voorzien. • Bij hangaars met een schuine dakvorm dienen dient de gevelbeplating van zijgevels en dak verticaal en bij de kopgevels horizontaal te worden uitgevoerd. • Hoofdkleur beperken tot één grijstoon en moet liggen in de range van antraciet tot zilvergrijs, in metaalkleuren. Kleine kleuraccenten zijn toegestaan in ondergeschikte gebouwonderdelen. Grootschalige grafische elementen (zie pag.34) aan de airside bepalen mede het karakter van dit gebied • Deurpartijen voor persoonstoegang tbv. de herkenbaarheid van de menselijke maat in een contrasterende toon uitvoeren. • Bij daglicht moet visueel contact tussen buiten en binnen mogelijk zijn, sterk spiegelende beglazing is niet toegestaan. • Dak behandelen als 5e gevel. Daklichten dienen zorgvuldig geplaatst te worden..
• Grote deurpartijen aan airside- en landside òf duidelijk terugliggend, òf duidelijk voor de gevel liggend, maar niet in hetzelfde vlak als de gevel. • Geen hoge plinten of gemetselde borstweringen toepassen bij metalen gevelbekledingen. Plinten maximaal 0,2m hoog, kleur zwart of donkere grijstoon. • Hemelwaterafvoeren en dakgoten in principe binnen de gevellijn . • Bij uitwendige hemelwaterafvoeren en dakgoten moeten deze in vorm en materiaal onderdeel zijn van de architectuur.
32
Categorie 2: Landzijdige gebouwen Vorm / massa:
geen zadeldaken aan de landzijde
• Zadeldaken zijn hier niet toegestaan, deze archetypische vorm is gereserveerd voor de airside. • Anders dan aan de airside moeten gebouwen hier een alzijdige oriëntatie hebben. Dat wil zeggen dat er afgezien van de hoofdentree geen onderscheid is in de architectonische behandeling van voor-, zij of achtergevel. • Geen aanbouwen. • Entrees inpandig.
Schaal:
• Geen entreepartijen over meerdere lagen. • Raampartijen geven de menselijke maat weer.
Materiaal en detaillering:
• Het aantal toe te passen gevelmaterialen is beperkt. De huid kent één basismateriaal., deze is voor elke gevel van het gebouw hetzelfde. • Het kleurgebruik moet terughoudend zijn. Sprekende kleuren zijn voor het basismateriaal niet toegestaan. • Kleine kleuraccenten zijn toegestaan in ondergeschikte gebouwonderdelen. • Hemelwaterafvoeren zonweringen etc. zijn onderdeel van de architectuur of dienen inpandig te worden opgelost. • Geen hoge plinten of gemetselde borstweringen toepassen bij metalen gevelbekledingen. Plinten maximaal 0,2m hoog, kleur zwart of donkere grijstoon. • Sterk spiegelende beglazing is niet toegestaan. Bij daglicht moet naar binnen kunnen worden gekeken.
geen hoge plinten of gemetselde borstweringen
entrees inpandig
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
33
naamsaanduiding / reclame-uitingen
airside
• Beperken tot (bedrijfs)naam en/of logo en “huis”nummer. • Reclame-uitingen zijn niet toegestaan. • Bij gebouwen aan de airside maximaal één keer een aanduiding per gebouw aan de airside en één aanduiding aan de landside. • Bij landzijdige gebouwen alleen één aanduiding aan de wegzijde. • Bij bedrijfsverzamelgebouwen dient een mogelijkheid in het architectonisch ontwerp te worden opgenomen waarbij elk gevestigd bedrijf zich op bescheiden schaal en op gestandaardiseerde wijze kenbaar kan maken. • Naamsaanduidingen moeten passen en afgestemd zijn op de architectuur van het gebouw. • Positie van de naamsaanduiding: op de gevel of op de dakrand. • In principe alleen losse letters toepassen. De achtergrond van de letters wordt gevormd door het materaal van de gevels • Geen tekstborden, -doeken of lichtbakken bevestigen op of aan gevels en dak. • Kleur van de letters: wit op een donkere achtergrond en zwart of donkergrijs op een lichte ondergrond. • Teksten aan de airside mogen afgestemd worden op de schaal aan de airside en de grote leesafstand, dus grote letters of cijfers zijn toegestaan. Logo’s met een eigen kleurgebruik en/of afwijkende grafiek dienen wél bescheiden van afmetingen te zijn. • Tekens aan de landside dienen afgestemd te worden op de schaal van de landside, dus bescheiden van grootte. • “Huis”nummers mogen groot aangebracht worden. In een door de luchthaven aan te geven standaard lettertype. • Voorkeur voor strakke, schreefloze lettertypen bijvoorbeeld Helvetica. • Verlichting van letters: van binnenuit verlicht doosletters of van buitenaf aangeschenen letters op gevels en dakranden. In het laatste geval hinderlijk strooilicht of verblinding voorkomen. • Verlichting moet ondergeschikt zijn aan terreinverlichting
Voorbeeld grafiek op gebouwen aan de airside: korte teksten, groot formaat.
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
34
3.2 terrein Materiaal en detaillering bestrating landzijde
strook verharding langs gevel parkeerplaatsen op “eigen” terrein centrale ontsluiting achter groene haag
• Wegenstructuur wordt aangelegd door Lelystad Airport. • Hoofdmateriaal van de wegen is asfalt. • Inrichting van de erven is een verantwoordelijkheid van de bedrijven. • Hoofdmateriaal van de op de erven gelegen verhardingen zijn (beton)klinkers. • Bestrating parkeervakken met betonklinkers in grijstinten. • Indeling parkeervakken aan te geven door kleurverschillen in de bestratings. • Geschilderde belijningen zijn niet toegestaan • Parkeerbeugels ter voorkoming van wild parkeren zijn niet toegestaan. • Direct aansluitend aan de gevels dient langs de gebouwen een strook van minimaal 0,8 m breed verhard te zijn, als onderdeel van het inrichtingsplan.
Parkeren
parkeerplaatsen direct aan openbare weg niet toegestaan
• Parkeerplaatsen voor bedrijven dienen te worden gesitueerd op “eigen” erf met secundaire ontsluitingsweg. • Gescheiden van de rijbaan d.m.v. groenstrook. • Geen haaks- of langparkeervakken direct vanaf de openbare weg. • Schuin parkeren toegestaan op parkeererven, mits hiermee ruimte wordt beperkt.
aanduiding parkeervakken in afwijkende toon klinkers
BEELDKWALITEITSPLAN LELYSTAD AIRPORT JUNI 2012
35