Ontwikkeling Lelystad Airport Presentatie en toelichting van de in het MER te onderzoeken routevarianten door
Hans Alders Informatiebijeenkomst Biddinghuizen 29 januari 2014
1
Opdracht Alderstafel Lelystad Advies Schiphol (2008): 510.000 Schiphol + 70.000 Eindhoven en Lelystad Verzoek Kamer tot voortvarende uitvoering (februari 2009) Opdracht tot instelling regionale Tafel + verzoek om advies over ontwikkeling Lelystad in relatie tot nationale capaciteitsvraag (2009) Ingegaan dient te worden op: “de consequenties met betrekking tot de indeling van het luchtruim (waaronder de interferentie met het luchtruim van Schiphol)” Respectering van vliegveiligheid en netwerkkwaliteit Schiphol 2
Randvoorwaarden + aanpak Motie Kamer (november 2009) om onder “voorwaarde dat de afwikkeling van het Schiphol verkeer niet wordt belemmerd duidelijkheid te verschaffen over het feit dat de uitbreiding van de luchthaven Lelystad op de huidige locatie plaats zal vinden indien de interferentie met Schiphol dat toestaat” Hierop is door de Tafel met NLR een inventarisatie opgesteld van mogelijke oplossingsrichtingen Tussenconclusie Tafel augustus 2010: “Uit de uitgevoerde scenario’s blijkt dat van een eenvoudige inpassing van het vliegveld Lelystad geen sprake kan zijn” 3
Beperkingen ontwerpruimte
Schiphol Wachtgebied (ARTIP) Oude land
Militair luchtruim (CBA Land)
Oude land Oostvaardersplassen Schietgebied Oldebroek Oude land Oosterwold Militair laagvlieggebied (GLV VII)
4
Luchtruimvisie Luchtruimvisie Naar aanleiding van gesignaleerde knelpunten: start luchtruimvisie in maart 2011 Daarin uitwerken van ‘extra scenario’ met inachtneming van andere lopende nationale en Europese trajecten)
Rijksbrief luchtruim juni 2011 (eerste inzicht Luchtruimvisie) Inpassing van Lelystad met 45.000 bewegingen vergt een wijziging van het luchtruim Op weg naar 2020 vinden belangrijke wijzigingen in het luchtruim plaats en verdergaande civiel-militaire samenwerking Deze ontwikkelingen brengen de mogelijkheid van inpassing van Lelystad dichterbij 5
Advies Tafel 2012 Routestructuur kan “ten behoeve van dit advies niet worden vastgesteld, omdat daarvoor de wijze van inpassing in het luchtruim eerst uitgewerkt moet zijn”. Definitieve uitspraken waren destijds niet mogelijk, derhalve zijn de scenario’s van NLR gehanteerd. Op basis hiervan is ten behoeve van de bestuurlijke besluitvorming een indicatief beeld gegeven van hinderprofiel c.q. geluidscontouren.
6
Advies Tafel 2012 48 Lden contouren Delta bij 45.000 vliegtuigbewegingen
7
Advies Tafel 2012 48 Lden contouren Bravo bij 45.000 vliegtuigbewegingen
8
Advies Tafel 2012 Advies: indicatieve routestructuur wordt uitgewerkt (2013/2014), met inachtneming van de in het advies omschreven punten ten aanzien van inpassing luchtruim: 1. Natura 2000: vliegen boven de 3000ft boven Natura 2000-gebieden 2. Interferentieproblematiek Buitenveldertbaan – Lelystad 3. Afstemming met laagvliegroutes militairen en militaire oefengebieden
9
Advies Tafel 2012 Expliciet aandacht gevraagd in advies voor hinderbeperking: Vermijden van woonkernen Toepassing PRNAV 6000ft boven oude land (m.u.v. nadering vanuit het zuiden) Interceptiepunt Dronten op 3000ft ipv 2000ft CDA’s (afhankelijk van operationeel afhandelingsconcept Schiphol)
En verder: Beperken ‘thrust reverse’; Zogenaamde ‘reduced flaps landing’; Verbod vliegtuigtypen ACI Noise Index Rating D/E/F (‘lawaaibakken’); Tariefdifferentiatie op basis van ACI Noise Index Rating. 10
Luchtruimvisie/kabinetsstandpunt (september 2012) Gezamenlijk uitgevoerd door Rijk, LVNL, CLSK en luchthaven Met als conclusie dat “de nieuwe luchtruimhoofdstructuur een luchtzijdige inpassing van de luchthaven Lelystad binnen de kaders uit de Luchtvaartnota, de Luchtruimvisie en het Aldersadvies Lelystad mogelijk [maakt]”. Daarbij gelden een aantal voorwaarden zoals in de luchtruimvisie omschreven: - Eén gezamenlijke civiel-militaire luchtverkeersdienstverlening - Realisatie luchtruimvisie (4e IAF + TMA Holland regional) - PRNAV verplichting - Gefaseerde ingebruikname conform Aldersadvies 11
DEEL 2: MER-routevarianten Baan 23 en baan 05 MER routevariant A MER routevariant A+ MER routevariant B MER routevariant B+
Sub-varianten Baan 23: Gedraaide eindnadering (‘offset approach’) Baan 23: Aangepaste vertrekroute (‘één graad verlegging’) Baan 05: 1.500 ft versus 1.700 ft interceptie hoogte eindnadering
12
Ontwerp in Notitie Reikwijdte en Detailniveau (zomer 2013) Doel Routeontwerp voor invoerset MER met internationale eisen m.b.t. vliegprocedureontwerp als leidraad Uitgangspunten m.b.t. routes Detaillering van routestructuur uit Luchtruimvisie vooruitlopend op een definitief ontwerp voor routes, luchtruim en luchtverkeersleidingsconcept Resultaat: Variant A en A+ Openstaande (knel)punten Voorbehoud voor routes met noordelijke uitvliegrichting i.v.m. interferentie Schiphol c.q. betrouwbaarheid Lelystadoperatie
13
MER routevariant A (baan 23) 6000 ft 6000 ft
3000 ft
6000 ft 3000 ft indien route beschikbaar
6000 ft •
Uitwerking van indicatieve routes Voorstudie
•
Conform ontwerp-standaarden vliegprocedures
•
Opgenomen in Notitie Reikwijdte en Detailniveau
2000 ft indien laag Schipholverkeer 3000 ft indien geen laag Schipholverkeer 14
MER routevariant A (baan 05) 6000 ft 6000 ft Vlieghoogte afhankelijke van verkeersleidingsoplossing voor conflict op kruising naderend en stijgend verkeer bij Biddinghuizen
3000 ft
6000 ft
6000 ft 1700 ft
2000 ft
•
Uitwerking van indicatieve routes Voorstudie
•
Conform ontwerp-standaarden vliegprocedures
•
Eindnadering 1.700 ft onder voorbehoud door Inspectie geaccepteerde veiligheidsstudie
•
Opgenomen in Notitie Reikwijdte en Detailniveau 15
MER routevariant A+ (baan 23) 6000 ft 6000 ft
3000 ft 6000 ft
6000 ft
3000 ft indien route beschikbaar
6000 ft 3000 ft
2000 ft
•
Luchtverkeersleidingstechnisch haalbaar maken van routevariant A
•
Vertrekroutes op voldoende afstand Schiphol TMA
16
MER routevariant A+ (baan 05) 6000 ft 6000 ft
6000 ft
3000 ft
6000 ft
1700 ft
2000 ft
6000 ft
•
Luchtverkeersleidingstechnisch haalbaar maken van routevariant A
•
Vertrekroutes op voldoende afstand Schiphol TMA
17
Indicatief detailontwerp in Notitie Reikwijdte en Detailniveau (zomer 2013) In het studietraject van LVNL/CLSK wordt in brede zin gekeken naar mogelijkheden om interferentieproblematiek te mitigeren. Een alternatieve routevariant wordt onderzocht die het verkeer vanaf baanrichting 23 naar het noorden en het westen accommodeert zonder interferentie met Schiphol. Deze optie was eerst niet mogelijk in voorstudie, maar wordt in het lopende studietraject (CONOPS) mede mogelijk gemaakt door de verdere integratie civiel-militair luchtruim (variant B) Vervolgens optimalisatie inpassing omgeving (variant B+) 18
MER routevariant B (baan 23) 6000 ft 6000 ft
3000 ft
6000 ft
6000 ft 6000 ft 3000 ft
2000 ft
•
Optimalisatie op bereikbaarheid
•
Faciliteren van bestemmingen in het noordwesten / noorden / noordoosten
19
MER routevariant B (baan 05) 6000 ft 6000 ft
6000 ft
3000 ft
6000 ft
1700 ft
2000 ft
•
Optimalisatie op bereikbaarheid
•
Faciliteren van bestemmingen in het noordwesten /
6000 ft
noorden / noordoosten
20
MER routevariant B+ (baan 23) 6000 ft 6000 ft
3000 ft
6000 ft
6000 ft 6000 ft 3000 ft
2000 ft
•
Optimalisatie op omgeving
•
Vertrekroutes voor deze baan verlegd ter hoogte van Zeewolde, Biddinghuizen en Kampen
21
MER routevariant B+ (baan 05) 6000 ft 6000 ft
6000 ft
3000 ft
6000 ft
1700 ft
2000 ft
6000 ft
•
Optimalisatie op omgeving
•
Naderingsroutes verlegd ter hoogte van Biddinghuizen en Kampen
22
MER routevariant B+ (verkeersintensiteiten per route baan 23) Gemiddeld aantal vluchten per dag
= 10
(‘Groot’ verkeer) bij gebruik baan 23 (circa 60% van de tijd)
= 10
(aantallen afgerond op 10-tallen) = 50 = 60
= 50
= 60 45.000 vliegtuigbewegingen per jaar komt overeen met circa 120 bewegingen per dag, (60 starts + 60 landingen)
23
MER routevariant B+ (verkeersintensiteiten per route baan 05) Gemiddeld aantal vluchten per dag
= 10
(‘Groot’ verkeer) bij gebruik = 10
baan 05 (circa 40% van de tijd) (aantallen afgerond op 10-tallen)
= 50 = 60
= 50
= 60 45.000 vliegtuigbewegingen per jaar komt overeen met circa 120 bewegingen per dag, (60 starts + 60 landingen)
24
Optimalisaties op MER varianten In aanvulling op de optimalisaties in variant B+ : Gedraaide eindnadering Swifterbant/Dronten Verdere aanpassing routeligging Biddinghuizen Aanvlieghoogte Oosterwold
25
1. Optimalisaties op MER varianten baan 23: gedraaide eindnadering Gedraaide eindnadering onderzocht Afname geluidsniveau in Dronten Negatief effect op voorspelbaarheid en betrouwbaarheid Negatief effect op veiligheid nader te onderzoeken Afwijkend van ICAO en NL standaard
Vervolg Meenemen in MER Interviews met luchtvaartmaatschappijen Voorleggen aan IL&T 26
2. Optimalisaties op MER varianten baan 23: aangepaste vertrekroute Eén graad verlegging naar het zuiden Afname geluidsniveau nabij Biddinghuizen Aandachtspunten: ‘Veluwemeer’ (Natura 2000) en 6.000 voet bij Oude land’
Vervolg Meenemen in MER
27
3. Optimalisaties MER varianten baan 05: aanvlieghoogte Aanvlieghoogte 1.500 ft in plaats van 1.700 ft Vliegroute boven Oosterwold verschuift circa 1 kilometer op richting luchthaven Vlieghoogte 200 ft lager Negatief effect op veiligheid nader te onderzoeken Milieueffect (geluidbelasting) nog niet bekend
Vervolg Meenemen in MER Interviews met luchtvaartmaatschappijen Voorleggen aan IL&T 28
Animaties MER variant B+
Animaties van de routes door To70
29
Geluid: wat is een decibel? Geluidmeet-apps voor smart-phones
Zoektermen voor APP store: “Sound meter” , “Decibel meter” , “Noise meter”
30
Geluid: Indicatieve niveaus (bij variant B+, zonder optimalisaties) Opnames vliegtuiggeluid bij Schiphol door omroep Flevoland (27/1/2014) “In een situatie bij Amstelveen die vergelijkbaar is aan die straks bij Biddinghuizen, maken stijgende vliegtuigen gemiddeld 64 decibel geluid.“
Routes op 1 a 2 km Vlieghoogte 2.500 – 4.500 ft
Dronten
Routes op 2 a 3 km Vlieghoogte 2.500 – 4.500 ft
Zeewolde
Lelystad Routes op 3,5 km Vlieghoogte 500 – 1.000 ft
Routes op 2 km Vlieghoogte 2.000 ft
Swifterbant
Biddinghuizen
Routes op 1 - 1,5 km Vlieghoogte circa 3.000 – 4.000 ft
“Zonder vliegtuigen in de buurt wees de meter 58-60 db aan. Aan de Bremerbergweg in Biddinghuizen haalden we zonder verkeer ook geregeld die waarde, al zakte de meting nog even tot 55,7 db.” 31
(afstanden tot route gemeten vanaf rand van de woonkernen)
Biddinghuizen afstand tot vliegroute
32
Biddinghuizen afstand tot vliegroute Kijkend van Biddinghuizen maar de vliegroute
Boerderijen op circa 1,5 km afstand (200 – 400 meter ‘achter’ de vliegroute)
33
Rand bebouwde kom van Biddinghuizen
Biddinghuizen afstand tot vliegroute Kijkend van (grondpad) vliegroute naar Biddinghuizen
Rand bebouwde kom van Biddinghuizen op 1 a 1,3 km afstand
34
Biddinghuizen en de vliegroute: waarneembaarheid
Animaties op locatie door NLR
35
Deel 3 - Overige aspecten Geur Luchtkwaliteit Gezondheid Gewasschade Klachtenregeling / geluidsmetingen Compensatie Economische effecten / werkgelegenheid Landzijdige ontsluiting Andere regionale luchthavens als alternatief 36
Geurhinder Geurhinder van kerosine alleen in de directe omgeving van de luchthaven. Bij Schiphol is geur tot vijfenhalve kilometer waarneembaar. (bron GGD studie 2010) Een vliegoperatie die qua omvang vergelijkbaar is met Schiphol zou daarmee waarneembaar (“te ruiken”) zijn in de woonkernen Dronten en Swifterbant De maximale vliegoperatie op Lelystad (45.000 vliegtuigbewegingen) is qua aantallen een factor 10 kleiner dan de vliegoperatie op Schiphol. Daarnaast zullen op Lelystad de allergrootste vliegtuigtypen als Boeing 747 / Boeing 777 / Airbus 380 etc niet komen. Uit de klachtenrapportages voor de regio’s Schiphol (Bas) en Rotterdam (DCMR) blijkt dat in de afgelopen jaren het aantal klachten dat betrekking heeft op stankoverlast minder is dan 0,5% van het totaal aantal klachten. Uit navraag bij Eindhoven Airport blijkt dat klachten over stankoverlast ook daar nauwelijks 37 tot niet voorkomen.
Luchtkwaliteit Het wereldwijde vliegverkeer draagt rond 3 procent bij aan totale CO2 uitstoot. In de directe omgeving van Schiphol is de bijdrage aan de luchtverontreiniging, afhankelijk van de stof, 2 tot 10 procent. In de omgeving van een luchthaven heeft het wegverkeer (b.v. een snelweg) het grootste aandeel in de luchtverontreiniging Luchtkwaliteit in de omgeving van Schiphol is vergelijkbaar met stedelijk gebied Bron: Factsheet Luchtkwaliteit en Schiphol (website CROS)
38
Gezondheid GGD onderzoek Schiphol (nu: 400.000 – 450.000 bewegingen) op verzoek van de Alderstafel Schiphol Hoofdconclusie: Niet of nauwelijks sprake van een relatie tussen luchtverontreiniging door Schiphol en de onderzochte medische aandoeningen. Wel bestaat een verband tussen geluid [bij geluidsniveau’s ruim boven de 50 Lden-waarde] en bepaalde aandoeningen (geluidshinder, slaapverstoring, bloeddruk en concentratieproblemen). Hiervan is bij de woonkernen Lelystad geen sprake. In aanvulling op veel concrete beleidsmaatregelen, doet GGD verdere aanbevelingen voor maatregelen, onderzoek en beleid. Lelystad: Effect op leerprestaties / werkprestaties. “Pas bij zeer verstorende geluidseffecten (hoge piekbelasting) is een effect te verwachten. Daarvan zal in de bedoelde woonkernen [bij Lelystad Airport] geen sprake zijn. Naar verwachting zal dit ook gelden voor werkprestaties.” (NRD) 39
Gewasschade / voedselveiligheid Vanuit de Commissie van Direct Omwonenden is zorg voor de effecten van de verandering in gebruik van de luchthaven op de opbrengsten kwaliteit van gewassen. Advies: Opstellen monitoringsprogramma en compensatieregeling met een tweeledig doel: geruststelling, zolang er geen waarden worden overschreden schadebepaling, wanneer waarden worden overschreden die toe te kennen zijn aan de ontwikkeling van de luchthaven
Stappen bij op te zetten monitor: Analyse (Identificeren kwaliteitsnormen / criteria) Besluitvorming over mitigatie, compensatie en monitoring Monitoring en uitvoering (0-meting, periodieke meting, mitigatie en compensatie)
Complex vraagstuk, omdat de ontwikkeling van Lelystad Airport plaatsvindt naast andere, autonome, ontwikkelingen (zoals de toename van vliegverkeer voor Schiphol over het zelfde gebied en huidige activiteit luchthaven).
40
Klachtenregeling / geluidsmetingen Leefbaarheid / beperking geluidshinder is één van de werkstromen van het werkprogramma uitvoering Aldersadvies Lelystad Doel: uitwerking van de hinder beperkende maatregelen conform de gemaakte afspraken in het advies. Professionele klachtenafhandeling en informatievoorziening / geluidsmetingen zijn hier onderdeel van. Na afronding van de MER procedure zal een werkgroep worden opgezet onder regie van Lelystad Airport waardoor de omgeving aan de ‘voorkant’ en bij tussentijdse resultaten betrokken wordt bij de uitwerking. Mogelijke samenwerking met het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol. Uitwerking voorstel voor de toekomstige klachtenafhandeling en de rol daarin voor een Commissie Regionaal Overleg Luchthaven. Onderzoek naar inzet NOMOS systeem (Schiphol) op Lelystad Airport. 41
Schaderegeling/nadeelcompensatie Wet luchtvaart, art. 8.31 Indien een belanghebbende ten gevolge van het luchthavenindelingbesluit of het luchthavenverkeerbesluit schade lijdt of zal lijden, welke redelijkerwijs niet of niet geheel te zijnen laste behoort te blijven en waarvan de vergoeding niet of niet voldoende anderszins is verzekerd, kent Onze Minister van Verkeer en Waterstaat hem op aanvraag een naar billijkheid te bepalen schadevergoeding toe.
Regeling nadeelcompensatie Verkeer en Waterstaat 1999 Beoordelingscriteria: Abnormale last Speciale last Actieve risicoaanvaarding Voorzienbaarheid Passieve risicoaanvaarding Schadebeperking Verrekening van voordeel
42
Economisch effect Economische structuurversterking in samenhang met luchthavenontwikkeling is één van de werkstromen van de uitwerkingsagenda bevorderen van de economische spin-off en het monitoren van de economische effecten als gevolg van de luchthavenontwikkeling.
Het luchthaventerrein en het bedrijventerrein Larserpoort hebben potentie om te ontwikkelen tot een knooppunt met een regionale tot nationale functie. Realiseren van werkgelegenheid en het verbeteren van het economisch vestigingsklimaat door acquisitie en vestiging van nieuwe bedrijven in het MROsegment ('Maintenance, Repair and Overhaul'). Uitbreiding van luchthaven Lelystad en verbetering van de bereikbaarheid vormen positieve vestigingsfactoren voor bedrijven en instellingen en leveren daarmee een belangrijke bijdrage aan de werkgelegenheid in de regio. Ondersteunend daaraan zijn (luchtvaartgerelateerde) (beroeps)opleidingsinitiatieven en een goede aansluiting tussen opleidingen en de Lelystadse en regionale vraag en aanbod op de arbeidsmarkt noodzakelijk. 43
Werkgelegenheid Te verwachten effecten bij de ontwikkeling van Lelystad Airport: voor de bedrijven die rechtstreeks met luchtvaartactiviteiten te maken hebben en voor bedrijven die daaraan toeleveren ontstaan er meer kansen. vanwege het feit dat Almere de grootste gemeente is en in de nabijheid van Amsterdam ligt, zullen deze effecten m.n. in Flevoland optreden.
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een luchthaven gericht op charters en LCC kan uitgaan van 300-400 FTE directe werkgelegenheid per mln passagiersbewegingen. Deze verdubbelen indien een luchtvaartmaatschappij besluit de luchthaven als basis voor stationeren van vliegtuigen of de gehele vloot te gebruiken. Werkgelegenheidsmogelijkheden ontstaan verder als activiteiten van luchtvaart-maatschappijen van andere luchthavens (bijvoorbeeld Schiphol) worden verhuisd. 44
Landzijdige ontsluiting Kabinetsreactie op advies Voor de landzijdige ontsluiting wordt een intentie-overeenkomst gesloten tussen Rijk, Provincie Flevoland en de gemeente Lelystad, waarin wordt besloten tot de start van een MIRT -onderzoek om te onderzoeken in hoeverre de gewenste ontwikkeling van de luchthaven zich verhoudt tot de bereikbaarheid en welke maatregelen wellicht nodig zijn. Het punt van de gemeente Dronten met betrekking tot de regionale weginfrastructuur zal binnen de provincie Flevoland worden opgepakt. Notitie Reikwijdte en detailniveau Effecten onderzoek naar Aansluiting luchthaven op N302 HOV-verbinding Derde afslag op A6 na 2020
45
Andere luchthavens als alternatief Bebouwingsdichtheid Lelystad
46
Bebouwingsdichtheid Rotterdam
47
Bebouwingsdichtheid Eindhoven
48
Slot
Vragen die vanavond niet aan de orde komen kunt u altijd stellen via: www.alderstafel.nl 49