Bedevaartfietsen nekken
autopilot
1
Jurgen, Edzard en Peter Braam zijn begin mei 2014 vertrokken voor een lange reis over open zee. Doel is om het Iberisch schiereiland te ronden. Ze maken de tocht met een NoLimit 1550, een schip dat tegen eeen stootje kan. Onder het motto ‘even inslingeren’ verlieten de broers in de eerste aflevering bij onstuimig weer de Hollandse water. Via Guernsey zijn ze na een tocht van tweemaal 24 uur aangeland in La Coruna.
vaak gevraagd waar de tubes voor dienen. Daar zijn drie antwoorden op te geven; ten eerste fungeren ze als grote fenders rondom het hele schip, ten tweede gaan ze extreme rolbewegingen tegen en ten derde zijn ze goed voor een extra draagvermogen van acht ton. Een lek kunnen we niet constateren, dus het moet te maken
Tekst: Edzard Braam. Foto’s: Jurgen Braam
hebben met de centrale luchtpomp die de acht compartimenten waarin
50
19 mei
varen, dus ook wij gaan een paar uur
de tubes verdeeld zijn op spanning
Bij het krieken van de dag komen we
liggen.
houdt.
aan in een regenachtig La Coruna.
Halverwege de ochtend, de zon
We overleggen telefonisch met Peter
Het is 7.30 uur en het havenkantoor is
schijnt ondertussen vaal door de wol-
Wieringa van de NoLimit-werf in Gro-
nog dicht; ook een havenmeester is
ken, is het weer tijd voor actie. Was-
ningen. Met onze iPhone maken we
nergens te bekennen dus zoeken we
sen draaien, het schip van binnen
foto’s die we naar hem sturen. Aan de
zelf maar een plek om aan te leggen.
schoonmaken en buiten moet al het
hand van de foto’s geeft Peter ons
Peter ligt ziek in zijn kooi met een heel
zout er nog af worden gespoten.
aanwijzingen en begeleidt hij ons bij
nare hoest. Jurgen en ik zijn onder-
Dan valt ons op dat de tubes rondom
het demonteren en weer monteren
hand moe van het dag en nacht door-
het schip half leeg zijn. Er wordt ons
van de pomp. Een minuscuul onder
www.motorboot.com
Toe r vaar t Rond het Iber i sch s chie r eil and / deel 2
Dan valt ons op dat de tubes rondom het schip half leeg zijn
Keltische volkeren wordt uitgebeeld.
aangesneld. Hij is heel vriendelijk en
Galicië, met zijn hoofdstad La Coruna
behulpzaam bij het aanmeren, waarna
is een van die acht volkeren. Na de
hij ons plechtig de hand schudt. Hij is
toren bezoeken we het Zeeaquarium
blij dat hij wat te doen heeft. Hij is ook
wat aardig is om eens door heen te
vol bewondering over ons schip.
lopen.
Veel formulieren hoeven we niet in te vullen. Dat blijkt bij de volgende ha-
21 mei
vens wel anders te worden. We doen
deel zit vast en zorgt er zo voor dat de
Bij het vertrek uit La Coruna staat er
vlak voor het sluiten van de winkels
tubes leeglopen. Het onderdeel blijkt
een zuid-zuidoostenwind, kracht 6
nog wat boodschappen en drinken
feitelijk niet nodig zodat even later
Bft, met matige golven en forse oce-
nog een biertje in een havencafé, te
alles weer op spanning is.
aandeining. Het zicht is slecht in de
midden van zwijgzame vissers.
De rest van de dag regent het. We wil-
buien, dus blijven we op ruime af-
Wij moeten weer naar de boot. We
len ‘s avonds aan de wal eten. We
stand van de ruige Spaanse noord-
drinken onze glazen leeg, rekenen af
zoeken een klein restaurant op en krij-
westkust. De barometer wijst 998
en nagestaard door de achterblijvers
gen een drie gangenmenu voorge-
mbar aan, de laagste stand tijdens
gaan we naar buiten. Het waait en re-
schoteld inclusief brood, water en wijn
onze hele reis zal later blijken.
gent voor de verandering ook weer
voor € 12,50. En lekker! Waar vind je
Bij nadering van Cabo Trece breekt
eens. Het komt met bakken uit de
dat nog.
de zon eventjes door, het zicht verbe-
hemel. Na het eten gaan we dan ook
Peter heeft geen zin in eten, hij blaf-
tert, de wind ruimt naar zuid-zuidwest
maar vroeg naar onze kooien.
hoest nog steeds, heeft koorts, maar
en de barometer stijgt weer iets. We
La Coruna - La Camarina: 49 NM
wil nog steeds geen dokter aan zijn
zijn door het oog van de depressie,
bed.
het front is gepasseerd, maar we zijn
22 mei
De volgende dag nog steeds miezerig
nog niet uit het slechte weer.
We staan vroeg op en douchen aan
weer. We besluiten nog een dag te
De kust krijgt nu een ander aange-
de wal. Zoals afgesproken met de ha-
blijven liggen. Peter is nog niet beter
zicht, minder ruig. Het wordt, ondanks
venmeester gooien we de sleutels van
en we willen nog wat van de stad zien.
het grijze weer, wat vriendelijker. We
het gedateerde, maar karakteristieke
We pakken onze fietsen en rijden over
varen nu in het gebied van de Ria’s,
havengebouwtje door de brievenbus
de langste boulevard ter wereld vol-
baaien met zachtglooiende heuvels
en vertrekken.
gens de plaatselijke borden. Het is
en groene hellingen en gekleurde
In het schemerdonker varen we de
een prachtige boulevard. Zeker. Bij
huisjes, die doen denken aan de
haven uit, onze volgende bestemming
mooi weer, maar dat is dus het niet.
Deense of Noorse kusten.
is Portosin. Op de kaart hebben we
Onderweg bezichtigen we de vuurto-
Om 18.00 uur komen we aan in La
gezien dat het vandaar de kortste
ren van Hercules, de oudste Ro-
Camarina, met een kleine, wat verla-
weg is naar het bedevaartsoord San-
meinse vuurtoren ter wereld, die nog
ten jachthaven. Het is dan ook nog
tiago de Compostella, dat we willen
steeds in gebruik is. Naast de toren is
vroeg in het seizoen en het weer is
bezoeken. Ondertussen hebben we
een windroos van mozaïek gemaakt,
nog niet echt best.
nog steeds te maken met de uitlopers
waarmee de verbondenheid van acht
De havenmeester komt al van verre
van de depressie, het is zwaar be-
1 De baai van Camarinas ‘s ochtends vlak voor vertrek. 2 Graffiti in het straatbeeld van La Coruna.
2
juni 2015
51
3 4
3 Costa da Morte. 4 Schoolkinderen Santiago de Compostella. 5 Nachtvissers in de haven van La Coruna.
52
www.motorboot.com
5
Toe r vaar t Rond het Iber i sch s chie r eil and / deel 2
wolkt met een zuidwestenwind 5 Bft.
nep-pelgrims die zich met bus en taxi
menn. Peter ligt al in zijn kooi. Wij vol-
Eenmaal buitengaats staat er een
naar de kathedraal laten vervoeren,
gen zijn voorbeeld. De ontberingen
forse deining. De golven komen
ontwaren we toch nog een echte be-
van onze pelgrimstocht naar Santiago
schuin van voren aan stuurboordzijde.
devaartganger. Zo te zien uit Enge-
de Compostella lijken dan al weer ver
Dus het wordt weer rollen.
land, gezien het vlaggetje op zijn
van ons af te liggen. Voor we in slaap
Cabo Finisterre, onderdeel van de be-
rugzak. Uitgemergeld door de zware
vallen, besluiten we de volgende dag
ruchte Costa da Muerte, de kust waar
tocht die hij ongetwijfeld achter de rug
verder te varen. Portosin lijkt ons de
vroeger veel schepen vergingen, pas-
heeft. Met versleten schoenen en leu-
moeite
seren we na drie uur varen. En na
nend op zijn wandelstok strompelt hij
waard. Het weer is er ook niet naar.
nog twee uren bereiken we zonder
over het plein naar de ingang van de
Camarins-Portosin : 39 Nm
van
het
bezichtigen
niet
averij Portosin. De jachthaven is iets
kerk. Met een euforische blik op zijn
groter dan die van Camarins. Ook hier
gelaat lijkt hij zijn laatste stappen te
23 mei
is nog niet veel te doen. We leggen
tellen. Hij heeft het gehaald! Ik voel de
In de ochtend vertrekken we uit Por-
aan bij de wachtsteiger, maar een ha-
neiging in me opkomen om hem te fe-
tosin. Bij het opstarten van de moto-
venmeester zien we niet. Ook op de
liciteren, maar dat doe ik toch maar
ren en navigatieapparatuur blijkt de
oproep via de marifoon reageert nie-
niet. Hij lijkt me nog te zeer in trance
gps niet te werken. We komen niet
mand. Waar is het havenkantoor ei-
om dat te waarderen.
achter de oorzaak. Ik klim nog op het
genlijk? Na enig zoeken vinden we
een heuse receptie met enkele lieftal-
supermoderne oceaanracer. Op de
Met een euforische blik op zijn gelaat lijkt hij zijn laatste stappen te tellen
racer, die zo te zien uit alleen maar uit
lige dames, die de havenmeester laten weten dat er een boot uit Holland is gearriveerd. De havenmeester dirigeert ons naar een andere steiger waar we een plek krijgen naast een
dak van het stuurhuis om bij de beugel te komen waarop alle buitenapparatuur is gemonteerd
waaronder
de
gps-paddestoel voor ontvangst van de satellietsignalen. Het lampje op de paddestoel brandt, dus daar ligt het niet aan. Wat dan wel?
kevlar en carbon bestaat, is niemand.
In de kathedraal is het een gekrioel
Telefonisch overleg met de werf in
Het ziet er ook niet echt comfortabel
van jewelste. Drommen vakantiegan-
Groningen volgt. We worden uitge-
uit.
gers schuifelen achter gidsen aan
hoord en dan komt de verlossende
Terug in het havenkantoor laten we
door het immense bouwwerk. Overal
vraag: “Zijn de master en de slave
ons uitleggen hoe we het beste in
nissen en zijbeuken met altaren, sa-
misschien verwisseld?” Dit vraagt om
Santiago komen. Peter voelt zich nog
cristieën en credensen. Maar bovenal
enige uitleg. Aan boord hebben we de
niet goed genoeg om mee te gaan, hij
de vele, als marktkraampjes naast el-
beschikking over twee beeldscher-
blijft dus op de boot. Jurgen en ik
kaar opgestelde biechthokjes met
men waarop alle motor- en navigatie-
trappen op onze vouwfietsjes de no-
gordijntjes en daarin voor zich uit mij-
gegevens staan geprojecteerd. Een
dige kilometers over heuvels en dalen
merende priesters die je, uiteraard
daarvan is ingesteld als de master, de
op weg naar het verderop gelegen
tegen betaling, van je zonden willen
ander is de slave. Als die verwisseld
stadje Noia. Ook hier is het onderweg
afhelpen. Maar ze hebben het niet
worden doet de gps het niet meer.
weer oppassen geblazen, fietspaden
echt druk.
Dat blijkt inderdaad het geval, hoewel
zijn er niet, dus auto’s en vrachtwagen
Het is genoeg geweest, we gaan
we niet begrijpen hoe dat gebeurd is.
razen vlak langs ons.
weer. We lopen nog een rondje om de
Na het opnieuw programmeren doet
Noia is niet echt de moeite waard, een
kathedraal, struikelend over de vele
de gps het weer. Nu blijkt maar weer
stadje als vele anderen. Hier nemen
bedelaars, waaronder een jong meisje
eens hoe afhankelijk we zijn van alle
we de bus, die op leeftijd, om niet te
die de argeloze toeristen wil verleiden
elektronica. Het is goed om daar af en
zeggen aftands is. De eerste versnel-
tot het geven van een aalmoes. Naar
toe eens bij stil te staan.
ling doet het zo te horen niet meer,
wie dat nalaat steekt ze haar middel-
De barometer is flink gestegen. De
hortend en stotend rijden we door de
vinger op, zie ik als ik me onverwacht
zon schijnt. De wind is gedraaid naar
dorpjes, maar de chauffeur weet blijk-
omdraai.
noordwest, de golven komen nu aan
baar niet beter. Na een uurtje komen
Om de ontberingen van de reis hier
stuurboordzijde schuin van achteren.
we aan in Santiago de Compostella.
naartoe te verwerken, pakken we een
De reis verloopt voorspoedig. Eindelijk
We stappen uit bij het grote overdekte
pul bier en een bord friet in een van
mooi weer. We varen dicht onder de
busstation en wandelen in de stro-
de vele cafés. En dan terug naar de
kust zodat we een goed zicht hebben
mende regen naar de oude stad en
boot, eerst weer een uur in de bus en
op het vasteland met zijn glooiende
de grote kathedraal, het epicentrum
dan het laatste stuk weer op de fiets.
heuvels en bossen.
van het bedevaartsoord en einddoel
Het wordt zwaar, de inspanningen
Na enkele uren varen, krijgt onze boot
van de bedevaartgangers.
van de dag laten zich gelden.
ineens kuren. Ze vaart alle kanten op
Temidden van de vele toeristen en
De avond valt al als we aan boord ko-
behalve de ingestelde koers op de aujuni 2015
53
6 Toren van Hercules. 7 Edzard aan het werk in Portosin . 8 Crisisberaad Portonovo. 9 ‘s Nachts varen op de sterren. 10 Scheepvaart voor de kust van Lissabon.
6
topilot. Wat we ook doen, er volgt
gen te zien dus de sensor binnenin
voor de komende dagen zijn goed.
geen reactie. Gas terug. Het is goed
moet het begeven hebben. Weer te-
Op pad dus maar weer. De baai van
dat we ons op volle zee bevinden,
lefonisch contact met de werf, maar
Vigo weer uit, naar open zee.
want we zijn stuurloos en een prooi
nu kunnen zij ons ook niet meer hel-
Op weg naar Portonovo hadden we
van de golven die ons nu alle kanten
pen. We zullen een Raymarine-dea-
al gemerkt dat het op de standby-
op slingeren. Zijn we een of beide
ler op moeten zoeken om hem te
modus varen, dus sturen met het
roeren kwijtgeraakt? Dat lijkt ons on-
laten vervangen.
stuurwiel, veel energie kost. Zeker
waarschijnlijk. We hebben niets ge-
We besluiten om naar de dichtstbij-
met de golven die schuin van achte-
hoord of gevoeld. Dan maar alles
zijnde de haven te varen voor hulp.
ren komen moet er voortdurend ge-
uitzetten en resetten. Tien seconden
Dat is Portonovo, vier mijl van ons
anticipeerd en gecorrigeerd worden
wachten en weer opstarten. Peter
verwijderd in de baai van Ponteve-
om niet te grote koersafwijkingen te
duikt ondertussen het achterruim in
dra. Daar arriveren we na een half-
krijgen. Op het kompas varen heeft
en inspecteert de stuurmotor en de
uur varen om vier uur in de middag.
geen zin, daarvoor zijn de uitslagen
roerstangen.
verwensingen
De havenmeester, die geen woord
te groot. We varen een soort zigzag-
komen ons nu tegemoet. Een van
Engels spreekt en wij slechts enkele
lijn in plaats van een min of meer
beide vouwfietsen ligt ingeklemd
woorden Spaans, maakt ons met
rechte lijn met de autopilot. Tegen
tussen de roerstangen. Door de gol-
handen en voeten duidelijk dat de
een stuurautomaat kun je niet op,
ven is de lading blijkbaar gaan schui-
technicus ter plaatse al naar huis
hoe ervaren je als roerganger ook
Enige
We zijn stuurloos en een prooi van de golven die ons nu alle kanten op slingeren
54
7
is. Het is vrijdag-
bent.
middag en hij komt
De eerste uren houden we de kustlijn
pas maandag weer
van Portugal als baken aan en zo-
terug.
lang we daar min of meer parallel zoe-
aan varen zitten we goed, en bij dag-
ken we op het inter-
licht werkt dat redelijk. Maar dan
net naar dealers van
wordt het donker en valt de nacht.
Ondertussen
Raymarine. In Lissa-
De kustlijn vervaagt en op niet be-
ven. Na het lostrekken lijkt alles weer
bon zit de dichtstbijzijnde en de
woonde stukken zijn geen lichten.
normaal te functioneren, dat wil zeg-
daaropvolgende in Lagos. Maar ook
Gelukkig is het helder weer en kun-
gen, in de stand-by-modus reageert
daar is het weekend. Wat doen we?
nen we nu de sterren gebruiken als
de boot weer op het stuurwiel. Maar
Het hele weekend wachten in Por-
hulpmiddel bij het navigeren. Deson-
de autopilot is kapot, die doet het
tonovo en dan maandag nog niet
danks blijft het een vermoeiende be-
niet meer. De elektronische sensor
zeker weten dat ze ons daar kunnen
zigheid. Reden genoeg om we de
op de roerstandaanwijzer, die zich
helpen of zonder autopilot doorvaren
wachten te veranderen in twee uur
naast de stuurpomp in het achter-
naar Lissabon en dan maar verder
op, vier uur af. Halverwege de nacht
ruim bevindt, schroeven we los. Aan
zien. We besluiten tot het laatste, het
zien we in de verte de lichten Porto.
de buitenkant zijn geen beschadigin-
is mooi weer, en de vooruitzichten
Portosin-Cascais: 272 Nm
www.motorboot.com
Toe r vaar t Rond het Iber i sch s chie r eil and / deel 2
8
24 mei
keringsbewijs
Ons doel is Cascais, dat net boven
verlopen. Dat betekent feitelijk dat we
Lissabon ligt. We varen stug door
niet in de haven mogen liggen en we
want we willen het enigszins kan daar
we buitengaats voor anker zouden
de finale van de Champions League
moeten gaan. Ze begrijpt dat we het
van
onze
boot
is
9
Het havengeld voor één nacht bedraagt € 78...
tussen Real Madrid en Atletico Madrid
voetbal willen zien en wil ons helpen.
De televisie aan boord blijkt het zo-
zien. Het toerental wordt opgevoerd
Ze belt daarom met de plaatselijke
waar te doen met het kaartje van Digi-
naar 1300 in plaats van de gebruike-
politie, en deze geeft voor deze keer
tenne en we zien hoe de koninklijken
lijke 1020, anders halen we de wed-
toestemming om in de haven af te
de wedstrijd winnen, maar het beeld
strijd niet. We gaan twee knopen
meren. Ik beloof hen dat het thuisfront
dat ons het meeste bijblijft is dat van
harder, maar het brandstofverbruik
ons morgen het actuele document
Ronaldo. Na het winnen van de cup
neemt wel toe met een factor twee!
per e-mail zal toesturen. Ze wenst ons
gaat hi als een baviaan te keer en lijkt
Maar dat hebben we er voor over.
nog een fijne voetbalavond toe.
hij te schreeuwen: ‘Wie heeft mijn bal-
Om kwart over acht ‘s avonds meren
We krijgen een flesje wijn met daarop
len gejat!’ Het bleef nog lang onrustig
we af in de jachthaven van Cascais.
het etiket van de jachthaven als wel-
die avond in de haven.
We moet veel formulieren invullen,
komstgeschenk mee. Dat mag ook
veel meer dan in Spanje. De oplet-
wel want het havengeld voor een
Volgende keer:
tende receptioniste ziet dat het verze-
nacht bedraagt € 78....
Spanje voor de boeg
Tips van de gebroeders Braam •Reserve-onderdelen. Wij hadden de belangrijkste reserve-onderdelen mee (impellors, koelvloeistof, olie, V-snaren en lucht-, olie- en brandstoffilters). In een haven is altijd wel een monteur, maar de juiste onderdelen vaak niet. •Verrekijker. Belangrijk voor het identificeren van objecten in de verte. Dit geeft meer tijd om te anticiperen op anders onduidelijke situaties. •Maak van alle scheeps- en persoonlijke documenten voldoende kopieën. In bijna alle buitenlandse havens moesten wij onze papieren tonen. Zonder kopieën moet je de originele documenten afgeven (en dat doen wij liever niet) en niet elk havenkantoor heeft een kopieerapparaat. Ook stonden al onze documenten op onze iPhones en een USB-stick. N.B. Een officiële bemanningslijst is in sommige landen verplicht. •Radar, onmisbaar bij het varen in mist en bij nacht. Met name in de Golf van Biscaje waren visserschepen ’s nachts niet of slecht verlicht en zonden geen AIS-signaal uit. Bij Ibiza kregen we midden op de dag te maken met plots opkomende mist. •AIS-transponder. Wij vervingen onze AIS-A transponder, die alleen kan ontvangen, door een AIS-B transponder die kan ontvangen en uitzenden. Gezien worden is net zo belangrijk als zelf kunnen zien. •Satelliettelefoon. Wij gebruiken de Iridium 9575 Extreme with gps.
juni 2015
55
