‘emissies, vergroening en verduurzaming in de landbouw’ Kennisdag
Be- en verwerken van mest: een zegen voor water en milieu? Mark Heijmans 2 december 2014
Het speelveld: schaken op meerdere borden
Opzet • Achtergrond mestbeleid • Definities en begripsbepaling: wat is mestverwerking? • Mestverwerking: emissies, vergroening en verduurzaming • Hoe samen verder?
Achtergronden mestbeleid • Agrarisch ondernemer moet alle mestafzet verantwoorden • Verplicht bijhouden mestboekhouding • Mest- en mineralengebruik Nederlandse land- en tuinbouw beperkt – Specifieke normen voor stikstof en fosfaat gedifferentieerd naar: • Grondsoort • Gewas – Onderscheid in kunstmest en dierlijke mest
• Dierrechten (varkens en pluimvee) en ‘melkveewet’ volumebeleid • Middelvoorschriften (bemestingsvrije zones, uitrijperiodes, scheuren grasland, vanggewassen)
Achtergrond mestbeleid en verwerking Productie:
Plaatsing:
170 miljoen kg P2O5
134 miljoen kg P2O5
Niet plaatsbaar: 36 miljoen kg P2O5 Cijfers: 2011 (PBL, 2013)
Emissies en mestbeleid Inzet Nederlandse mestbeleid •Evenwicht op de mestmarkt Een duurzaam evenwicht tussen productie en afzet van dierlijke mest
•Bijdragen aan schoon water Doelen KRW en Nitraatrichtlijn
•Koppeling met andere dossiers Ammoniak, broeikasgassen, bodem, ….
Mestverwerking in wet Definitie verwerken: 1. Zodanig behandelen van dierlijk mest dat het resultaat geen dierlijke mest meer is (as na verbranding). 2. Exporteren buiten de Nederlandse landbouw Dus: juridische definitie anders dan ‘spraakgebruik’
Waarom verplichte mestverwerking? • Druk op nationale mestmarkt verlagen (milieu) • Productie bodemverbeteraars en kwaliteitsmeststoffen (mineralengebruikersplantaardige sectoren en water/bodem systeem) • Geen herintroductie dierrechten • Lagere totale mestafzetkosten realiseren (veehouderij) • Gegarandeerde aanvoer en structuur creëren (economie)
Mestverwerking: gebieden en % 2014 Regio
5%
15% 5%
30%
Zuid Oost Overig
30% 15% 5%
2015 (indicatief) 50% 30% 10%
Hoofdroutes mestbehandeling
Route mestverwerking Proces verwerking drijfmest (gebruikelijke route) LET OP: export pluimveemest is andere route 1. Scheiding in dikke en dunne fractie - Mobiele of vaste installatie - Mogelijk in combinatie met vergisting - Mogelijk in combinatie met productie kunstmestvervangers
2. Exportwaardig maken dikke fractie Hygiëniseren op locatie of centraal Drogen dikke fractie tot mestkorrel Composteren droge mestsoorten Dan de optie: Afzet in het buitenland
Route mestverwerking Initiatieven op diverse schaalniveaus diverse ketens mogelijk
- Noodzakelijke scheidingsstap als onderdeel van mest verwaarding om slepen met water te beperken (scheiding dunne en dikke fractie) - Niet altijd fysiek mogelijk, efficiënt en wenselijk om scheidingsstap op iedere boerderij te realiseren - De complete route van mest verwaarding kan (afhankelijk van…) ook concurrerend op kleine schaal worden toegepast
hygienisatie dikke fractie
compostering
Mestbehandeling in de praktijk - I export via covergisting
drogen en korrelen verbranding
Verbranden
Productie mineralenconcentraat en dikke fractie
Mestbehandeling in de praktijk - II
Scheiden en boxenstrooisel
Mestbehandeling in de praktijk - III
Monovergisting
Case: mineralenconcentraat
Wat is mineralenconcentraat
Productie
Productie Flotatie unit
Productie Zeefbandpers
Productie Omgekeerde osmose
Emissies, vergroening, verduurzaming?
Mestverwerking en regelgeving Vergunningverlening: •Wet op de Ruimtelijk Ordening
•Wet Milieubeheer • Wet alg. bep. Omgevingsrecht • Waterwet • Natuurbeschermingswet • Meststoffenwet Rijk
Mestverwerking en milieu Aandachtspunten - Geluid - Geur - Ammoniak - Verkeersbewegingen - Extra opslag - Ongediertebestrijding - Water
Mestverwerking en emissies naar water • Incidenten JA: -
“Vervuild water in riool Nistelrode geloosd, proces-verbaal voor eigenaar Biogas BV “ “Lekkage Biomoer zorgt voor commotie: in de sloten ligt een vies goedje en er zijn dode kikkers aangetroffen"
• Maar trend na mestverwerking/behandeling: – – – – –
Evenwicht op NL markt Minder onbewerkte mest gebruik Meststoffen met betere werking en daardoor minder uitspoeling Vervanger traditionele kunstmest (klimaat en energie) Toepassing bodemverbeteraars bodem-watersysteem
1. Resource efficiency via mineralen verwaarding
2. Functionele agro biodiversiteit via duurzaam bodembeheer
3. Naar een groene grondstoffen economie
