RECHT EN ONDERNEMING
HANDBOEK LEASING P. Beselaere, O. Lenaerts, B. Tilleman en A. Verbeke (eds.)
J. Bekaert
A. Meidell
J. Beleyn
D. Philippe
P. Beselaere
S. Ronse
M. Bleus
V. Sagaert
G. Bogaert
E. Schoonvliet
A. Chamberod
R. Van Boven
J. Debucquoy
C. Van Caekenberg
P. Debyser
Y. Van Couter
C. Dehouck
T. Van Coningsloo
G. Delvaux
T. Van Dyck
H. Dhondt
H. Van Geluwe
P.A. Foriers
K. Vanhove
W. Goossens
B. Van Itterbeek
C. Janssens
J. Verhoeye
O. Lenaerts
M. Verplancke
E. Leroux
L. Waelkens P. Wautelet 2007
BE Business and Economics
INHOUDSTAFEL
INHOUDSTAFEL Woord vooraf
V
Voorwoord
VII
Inhoudstafel
IX
Hoofdstuk 1. Enkele grondslagen van leasing in het ius commune Door L. Waelkens
1
§ 1. Operationele leasing in de Oudheid
3
§ 2. Sale and lease back in de Oudheid
6
§ 3. Renting en onroerende leasing in de middeleeuwen
8
§ 4. Census reservativus en census consignativus
12
§ 5. Besluit
15
Hoofdstuk 2. De leasingmarkt Door P. Beselaere
17
§ Ï.België
21
§ 2. Europa
24
Hoofdstuk 3. Kredietanalyse in het kader van leasing: een "law and economics" benadering Door O. Lenaerts
27
§ 1. Algemene schets van het risicoprofiel van leasing versus bankkredieten I. Juridische eigenheid II. Impact Basel II
29 29 29
§ 2. Analyse van het risicoprofiel van een leasingtransactie I. Kredietrisico A. Analyse van het kredietrisico 1. Vertrouwen in de klant
30 30 30 31 IX
INHOUDSTAFEL
2. Beantwoording van een leasing aan een gezonde behoefte 3. Terugbetalingscapaciteit en de financiële dimensie van de leasingaanvraag 4. Zijn er voldoende zekerheden om een crisis te overleven? 5. Rendabiliteit van de leasing en de klantenrelatie B. Dekking van het kredietrisico 1. Meerhoofdige leasing 2. Andere contractuele waarborgmechanismen in het kader van een leasingtransactie II. Aard van het bedrijfsgoed III. Structuur van de leasingtransactie
31 31 32 32 32 33 36 37 37
§ 3. Conclusie
40
Hoofdstuk 4. Leasing: een complexe bijzondere overeenkomst Door K. Vanhove
41
§ 1. Leasing is financiering
43
§ 2. Geen omvattende wettelijke regeling
43
§ 3. Kwalificatieproblematiek
45
§ 4. Meerpartijenoperatie
46
§ 5. Tweepartijenovereenkomst
47
§ 6. Leasing is geen gewone huur I. Algemeen II. Verschillende finaliteit III. Contractduur en vroegtijdige beëindiging IV. Genotverschaffing V. Vergoeding VI. Teruggaveplicht versus aankoopoptie
49 49 52 53 54 55 55
§ 7. Aankoopoptie
56
§ 8. Leasing is geen (ver)koop op afbetaling
58
§ 9. Leasing is geen huurkoop
59
Hoofdstuk 5. Totstandkoming van de leasingovereenkomst Door W. Goossens
X
61
INHOUDSTAFEL
§ 1. Algemeen
63
§ 2. Precontractuele aansprakelijkheid en informatieplichten I. Onrechtmatig afbreken van onderhandelingen II. Precontractuele informatieplichten
64 64 65
§ 3. Opschortende voorwaarden
66
§ 4. Elementen van de wilsovereenstemming
67
§ 5. Omvang van de wilsovereenstemming / algemene voorwaarden
68
Hoofdstuk 6. De verplichtingen van de leasingnemer ten opzichte van de leasinggever Door E. Leroux en H. Van Geluwe
71
§ 1. Inleiding
73
§ 2. Overzicht van de verplichtingen van de leasingnemer I. Verplichtingen in de precontractuele fase A. Verplichtingen voortvloeiend uit het gemene verbintenissenrecht B. Aanwijzing van het te leasen goed 1. Hoedanigheid van de leasingnemer bij het aanwijzen van het te leasen goed 2. Invloed op de rechten van de leasingnemer tegenover de leasinggever II. Verplichtingen tijdens de looptijd van de leasingovereenkomst A. De inontvangstname van het geleasede goed 1. Het proces-verbaal van aanvaarding of niet-aanvaarding 2. Gevolgen van de ondertekening van het proces-verbaal van aanvaarding B. Verbintenis tot betalen van de leasevergoedingen 1. Wettelijk kader 2. Belang van de definitie van de betalingsverbintenis 3. Referenties 4. Berekening van de leasevergoeding 5. Kwalificatie van de leasevergoeding 6. Verjaring van vervallen leasevergoedingen C. Negatieve verplichtingen van de leasingnemer 1. Juridisch en feitelijk vervreemdingsverbod m.b.t. het geleasede goed 2. Wijzigingsverbod D. Het naleven van de publiciteitsverplichting 1. Het M.B. van 23 februari 1968 ter bepaling van de voorwaarden tot erkenning van de ondernemingen gespecialiseerd in financieringshuur
73 73 73 74 74 75 75 75 75 77 79 79 80 80 81 84 85 88 88 89 89 89 XI
INHOUDSTAFEL
2. Het K.B. van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van Vennootschappen 3. Contractuele uitbreiding van de publiciteitsverplichting E. Het naleven van de meldingsverplichting F. Het gebruik van het geleasede goed als een goede huisvader 1. De onderhouds- en instandhoudingsplicht m.b.t. het geleasede goed 2. Verhouding met de onderhoudsverplichting van de gemeenrechtelijke huurder G. Verzekeringsverplichting III. Verplichtingen naar aanleiding van de beëindiging van de leasingovereenkomst A. Mogelijkheid tot uitoefening van de aankoopoptie 1. Bepaling van de uitoefenprijs van de koopoptie 2. De leasingnemer moet een effectieve keuze hebben: notie "optie" 3. Dwingende regels inzake koop-verkoop: prijs moet bepaald of bepaalbaar zijn B. De teruggave van het geleasede goed 1. Omvang van de restitutieverbintenis 2. Resultaats- of middelenverbintenis? IV. Invloed van incidenten tijdens de leasingovereenkomst op de verplichtingen van de leasingnemer A. De teloorgang van het geleasede goed B. Faillissement van de leasingnemer V. Sancties bij niet-naleving van de verplichtingen van de leasingnemer A. Niet-naleving van de betalingsverbintenis B. Niet-naleving van de overige verbintenissen van de leasingnemer 1. Toepassing van het gemene verbintenissenrecht 2. Schadevergoeding of uitvoering door een derde bij schending van de onderhoudsverplichting 3. Niet-naleving van de publiciteitsverplichting uit hoofde van het M.B. van 23 februari 1968 4. Revindicatie bij weigering tot teruggave of schending van het vervreemdingsverbod
90 91 91 92 92 93 94 95 95 95 96 99 99 99 100 101 101 104 104 104 105 105 105 106 107
Hoofdstuk 7. Risico - onderhoudsverplichtingen van de leasingnemer of lessee DoorM. Verplancke en C. Van Caekenberg
109
§ 1. Inleiding
111
§ 2. Onderhoudsverplichtingen
112
§ 3. Het risico van het tenietgaan van de geleasede zaak
113
§4. Besluit
119
XII
INHOUDSTAFEL
Chapitre 8. Relations lessee-fournisseur Par A. Chamberod et P.A. Foriers
121
§ 1. La formation du contrat de «vente» dans ses rapports avec Ie lessee
125
§ 2. Transfert au lessee des recours du lessor contre Ie fournisseur I. Validité de principe II. Analyse A. Le mandat B. La stipulation pour autrui C. La délégation D. Subrogation E. Cession de créance F. Contrat tripartite III. Transfert en garantie et action rédhibitoire ou résolutoire
126 126 128 128 128 129 130 130 131 131
§ 3. Nullité ou résolution de la vente et contrat de leasing I. La question de la caducité II. Nullité pour défaut de cause?
133 133 137
Hoofdstuk 9. Beëindiging van de leasingovereenkomst Door G. Bogaert
139
§ 1. Algemeen - Contract van bepaalde duur
141
§ 2. Vroegtijdige beëindiging van de leasingovereenkomst I. Vroegtijdige beëindiging - Eigendomsrecht van lessor - Tegenstelbaarheid II. Vroegtijdige beëindiging - Eigendomsrecht van de lessor - Revindicatie
143 144 147
§ 3. Vroegtijdige beëindiging ingevolge verval - verdwijning van het voorwerp 148 I. Het verval van de leasingovereenkomst ingevolge de ontbinding van de koopovereenkomst 150 II. Het verval van de leasingovereenkomst als gevolg van de verdwijning van het voorwerp door toedoen van de lessee 152 Hoofdstuk 10. Straf- en exonoratiebedingen in leasingovereenkomsten Door H. Dhondten Y. Van Couter
153
§ 1 . Inleiding
155
§ 2. Strafbedingen
155 XIII
INHOUDSTAFEL
I. Situering II. Wettelijk kader A. Definitie B. Geldigheidsvoorwaarden voor een strafbeding 1. Contractuele wanprestatie 2. Forfaitaire vergoeding 3. Schade die kan worden geleden C. Matigingsbevoegdheid D. Overeenkomsten met consumenten III. Strafbedingen in leasingovereenkomsten A. De achterliggende reden B. Beoordeling van strafbedingen in leasingovereenkomsten 1. Leasingovereenkomsten die niet onder het toepassingsgebied van de WHPC/ WCK vallen 2. Leasingovereenkomsten die wel onder het toepassingsgebied van de WHPC/ WCK vallen
155 156 156 156 156 157 157 157 160 161 161 162 162 168
§ 3. Exonoratiebedingen I. Afwezigheid van een wettelijk kader II. Exonoratiebedingen in leasingovereenkomsten
169 169 170
§ 4. Besluit
175
Hoofdstuk 11. Toepassingen - structuur Door B. Van Itterbeek
177
§ 1. Overzicht van de vormen
179
uciële leasing Definitie A. IAS 17 1. Definitie onder IAS 17 2. Commentaar B. Belgische boekhoudkundige definitie 1. De wettelijke bepalingen 2. Commentaar C. K.B.nr. 55 1. Definitie financieringshuur 2. Commentaar D. BTW-leases II. Klassieke financiering versus financiële lease A. Onroerend goed: hypothecaire lening versus financiële leasing (met aankoopoptie) B. Roerend goed: pand versus financiële lease § 3. Operationele leasing XIV
181 181 181 181 182 183 183 184 186 186 187 187 189 189 191 192
INHOUDSTAFEL
I. Definitie II. Residuele waarderisico's
192 195
Hoofdstuk 12. Leasing en consumentenkrediet: pleidooi voor eenmaking en diversiteit DoorT. VanDyck
197
§ 1. Inleiding
199
§ 2. Leasing en consumentenkrediet: stand van zaken
200
§ 3. De W.C.K., het K.B. nr. 55 en het gemeen recht
206
§ 4. De verschilpunten tussen het K.B. nr. 55 en de W.C.K. getest
209
§ 5. De raakvlakken tussen het K.B. nr. 55 en de W.C.K. getest
219
§ 6. Enkele (tentatieve) conclusies: op naar meer eenheid in de diversiteit?
221
Hoofdstuk 13. Sale en lease back Door C. Dehouck
225
§ 1 . Definitie
227
§ 2. Kenmerken I. Onbenoemde overeenkomst II. Geen driepoligheid III. Positie van de verkoper-lessee A. Nood aan financiering B. Geen ultiem redmiddel IV. Positie van de koper-lessor V. Eigendomsoverdracht en levering
227 227 227 229 229 229 230 230
§ 3. Tegenwerpelijkheid I. Oudere rechtsleer: inpandgeving zonder buitenbezitstelling II. Rechtspraak en moderne rechtsleer: aanvaarding van tegenwerpeiijkheid sale en lease back III. Invloed "Sart-Tilman" arrest op de tegenwerpelijkheid van sale en lease back IV. Ontwikkelingen na "Sart Tilman" arrest
231 231
234 236
§ 4. Conflicten met derden
237
231
XV
INHOUDSTAFEL
Hoofdstuk 14. Enkele administratiefrechtelijke aspecten van leasing van en door lokale besturen Door J. Beleyn en S. Ronse
239
§ 1 . Inleiding
241
§ 2. Beperkingen vanuit het domeingoederenrecht
242
§ 3. Beperkingen vanuit specifieke wetgevingen: het Bodemsaneringsdecreet en de Overheidsopdrachtenwet
248
§ 4. Beperkingen vanuit het gelijkheidsbeginsel
252
Hoofdstuk 15. Toepassingen - voorwerp (vliegtuigen) Door B. Van Itterbeek
257
§ 1 . Inleiding
259
§ 2. Commercial jets I. Financieringshuur II. Dry lease versus wet lease III. Andere vormen, zoals Operationele Lease, Charter, en ACMI
260 260 263 264
§ 3. Corporate jets I. Financieringshuur II. Managementovereenkomsten III. Charterovereenkomst
266 266 266 267
Chapter 16. Lease of Ships - Bareboat charters ByA.Meidell
269
§ 1. Introduction I. The character of lease - the Bareboat Charter II. The contracts
271 271 272
§ 2. Delivery and charter period I. Owners' obligations in general - delivery of the ship II. Time and place for delivery III. Cancellation of the bareboat charter by the charterers
273 273 274 274
§ 3. Charterers' obligations I. Introduction
275 275
XVI
INHOUDSTAFEL
II. Payment of charter hire III. Maintenance and operation IV. Insurance and repairs V. Redelivery of the ship
275 276 277 277
§ 4. Finance charters I. The attractiveness of bareboat charters in ship finance II. Some special issues raised by the bareboat charter used for financing purposes
278 278 279
§ 5. Liability towards third parties
279
Hoofdstuk 17. Onroerende leasing Door V. Sagaert
281
§ 1. Inleiding
283
§ 2. Wordingsgeschiedenis
283
§ 3. Begrip I. Civielrechtelijk begrip van onroerende leasing II. Fiscaalrechtelijk begrip van onroerende leasing III. Boekhoudkundig begrip van onroerende leasing IV. Analyse van de constitutieve bestanddelen A. De overeenkomst moet betrekking hebben op een bebouwd onroerend goed B. Het vereiste dat de leasinggever moet hebben gehandeld op aanwijzen van de leasingnemer C. Het gebruik en genot door de lessee voor professionele doeleinden D. Het verlenen van een aankoopoptie aan de leasingnemer E. De onopzegbaarheid van de onroerende leasing
284 284 286 288 290
291 292 294 297
§ 4. Hoedanigheid van de partijen bij onroerende leasing I. Geen wettelijke erkenning van de lessor vereist II. De huurder als lessor? III. De erfpachter als lessor? IV. De opstalhouder als lessor? V. De concessiehouder als lessor?
298 298 298 299 301 303
§ 5. Afbakening ten opzichte van verwante contracten I. Onroerende leasing en verkoop II. Onroerende leasing en huur III. Onroerende leasing en erfpacht IV. Onroerende leasing en opstal V. Onroerende leasing en concessie
304 304 305 306 306 307
290
XVII
INHOUDSTAFEL
§ 6. Totstandkoming van onroerende leasing
307
§ 7. Bevoegdheden van de leasinggever en de leasingnemer I. Rechten en verplichtingen van de leasinggever A. Rechten van de leasinggever B. Verplichtingen van de leasinggever II. Rechten en verplichtingen van de leasingnemer A. Rechten van de leasingnemer B. Verplichtingen van de leasingnemer
309 309 309 309 310 310 311
§ 8. Einde van de onroerende leasing I. Gronden van beëindiging: algemeen II. Stilzwijgend ontbindend beding III. Uitdrukkelijk ontbindend beding IV. Verval van de onroerende leasing V. Onteigening VI. Gevolgen van beëindiging
315 315 315 316 317 318 319
Hoofdstuk 18. Leasing van aandelen Door R. Van Boven
321
§ 1 . Inleiding
323
§ 2. Leasing van aandelen in onze buurlanden I. De regeling in Frankrijk A. Algemeen B. Wettelijk kader 1. Toepassingsgebied 2. Modaliteiten van de huurovereenkomst 3. Verlenging van de huurovereenkomst 4. Onderverhuring/lening van de aandelen 5. Levering van de aandelen 6. Uitoefening van de rechten verbonden aan de aandelen II. Aandelenlease in Nederland A. Algemeen B. Kwalificatie van de aandelenleaseproducten
324 324 324 324 324 325 326 326 326 327 327 327 328
§ 3. België: de leasingfiguur toegepast op aandelen I. Kenmerken van de leasingfiguur in België II. Toepassing van de Wet op het consumentenkrediet III. De rechten verbonden aan de aandelen
329 329 331 331
XVIII
INHOUDSTAFEL
Hoofdstuk 19. "Vendor leasing" of alternatieve vormen van financieringen gebaseerd op de waarde van bepaalde activa Door O. Lenaerts
333
§ 1. Begripsomschrijving
335
§ 2. Overzicht van de alternatieve financieringsvormen gebaseerd op de waarde van bepaalde activa ("asset-based")
337
§ 3. Analyse van de courante formules gebaseerd op de rechtshandeling van het overdragen I. Juridische eigenheid II. Analyse van de juridisch-technische aspecten van de rechtshandeling van het overdragen A. Voorwerp van overdracht B. Analyse van de totstandkoming van de overdracht 1. Zakelijke werking van de overdracht 2. Verbintenisrechtelijke werking van de overdracht
340 340 340 340 344
§ 4. Praktische toepassing van de rechtshandeling van het overdragen in de courante praktijk I. Debiteurenrisico II. Insolventierisico III. Documentatierisico IV. Restwaarderisico V. Technisch risico
347 347 348 348 349 350
§ 5. Besluit
352
Hoofdstuk 20. Fiscale aspecten van leasing in een nationale context Door T. Van Coningsloo
339 339
353
§ 1 . Inleiding
355
§ 2. Systematiek
355
§ 3. Onroerende leasing I. Definitie A. Begrip B. Juridisch kader II. Operationele leasing A. Begrip B. Behandeling in hoofde van de leasinggever 1. Bij het aangaan van het contract
358 358 358 358 359 359 360 360 XIX
INHOUDSTAFEL
2. Tijdens de duur van het contract 3. Op het einde van het contract C. Behandeling in hoofde van de leasingnemer 1. Bij het aangaan van het contract 2. Tijdens de duur van het contract 3. Op het einde van het contract III. Financiële leasing A. Begrip B. Behandeling in hoofde van de leasinggever 1. Bij het aangaan van het contract 2. Tijdens de duur van het contract 3. Op het einde van het contract C. Behandeling in hoofde van de leasingnemer 1. Bij het aangaan van het contract 2. Tijdens de duur van het contract 3. Op het einde van het contract
360 362 362 362 363 363 364 364 365 365 368 369 371 371 371 375
§ 4. Roerende leasing I. Definitie A. Begrip B. Juridisch kader II. Operationele leasing A. Begrip B. Behandeling in hoofde van de leasinggever 1. Bij het aangaan van het contract 2. Tijdens de duur van het contract 3. Op het einde van het contract C. Behandeling in hoofde van de leasingnemer 1. Bij het aangaan van het contract 2. Tijdens de duur van het contract 3. Op het einde van het contract III. Financiële leasing A. Begrip B. Behandeling in hoofde van de leasinggever 1. Bij het aangaan van het contract 2. Tijdens de duur van het contract 3. Op het einde van het contract C. Behandeling in hoofde van de leasingnemer 1. Bij het aangaan van het contract 2. Tijdens de duur van het contract 3. Op het einde van het contract
376 376 376 376 376 376 377 377 377 378 378 378 379 380 380 380 381 381 384 384 385 385 386 387
§ 5. Bijzondere aspecten I. Herbelegging van meerwaarden II. Sale and lease back A. Traditioneel B. Alternatief III. Leasing van personenauto's
387 387 389 389 392 394
XX
INHOUDSTAFEL
IV. IAS/IFRS V. Onzakelijke transacties A. Abnormale of goedgunstige voordelen 1. Verleende abnormale of goedgunstige voordelen 2. Ontvangen abnormale of goedgunstige voordelen B. Commissie voor Boekhoudkundige Normen VI. Intercalaire interesten VII.Investeringsaftrek
Hoofdstuk 21. BTW en roerende leasing Door M. Bleus
395 397 397 398 398 399 399 400
403
§ 1. Situering I. Binnenlandse leasing II. Cross border leasing
405 405 405
§ 2. Grensoverschrijdende verhuur van vervoermiddelen I. Waar vindt de leasingprestatie plaats? A. Onderscheid tussen financiële leasing en operationele leasing 1. Financiële leasing 2. Operationele leasing B. Lokalisatieregels: Waar vindt de leasingdienst plaats? 1. Het begrip verhuur van een vervoermiddel 2. Plaats van dienst 3. Het begrip " in België gevestigd" C. Maatstaf van heffing en tarief II. Aftrek input-btw door leasingnemer A. Recht op aftrek van btw B. Beperking van het recht op aftrek voor voertuigen C. Voertuigen waarop de beperking van het recht op aftrek van toepassing is III. Aftrek teruggaaf Belgische input-btw door buitenlandse leasingmaatschappij A. Recht op aftrek B. Recht op teruggaaf IV. Registratieverplichting buitenlandse leasemaatschappij V. Voorstel tot richtlijn: plaats van de dienst VI. Inschrijving van voertuigen in België A. Principe B. Uitzonderingen op de inschrijvingplicht voor personen die in België verblijven C. Wie kan de wagen inschrijven ? VIL Belasting op inverkeerstelling en verkeersbelasting A. De belasting op de inverkeerstelling (BIV) 1. Belastbare voertuigen
406 406 407 407 408 408 408 409 411 413 414 414 414 415 415 415 417 417 418 419 419 419 423 423 423 423 XXI
INHOUDSTAFEL
2. Vrijstellingen 424 3. Belastbare grondslag 424 4. Tarieven 424 B. De verkeersbelasting (VB) 424 1. Belastbare voertuigen 424 2. Vrijstellingen 424 3. Belastingschuldigen 425 4. Belastbare grondslag 425 5. Tarieven 425 6. Belastingverminderingen 425 7. De aanvullende verkeersbelasting 426 C. De accijnscompenserende belasting (ACOB) 426 D. Terugbetaling van de verkeersbelasting, de aanvullende verkeersbelasting en de accijnscompenserende belasting 426 § 3. Grensoverschrijdend verhuur van andere goederen dan vervoermiddelen I. Waar vindt de dienstprestatie plaats? A. Leasinggever en leasingnemer zijn in België gevestigd B. Leasinggever is gevestigd in België en leasingnemer in een andere EU- lidstaat C. Leasinggever is in een andere EU- lidstaat gevestigd en leasingnemer in België D. Leasinggever is gevestigd in België en leasingnemer buiten de Gemeenschap E. Leasinggever is gevestigd buiten de Gemeenschap en leasingnemer in België
426 426 427 427 428 428 428
Hoofdstuk 22. BTW en onroerende leasing DoorM.Bleus
431
§ 1 . Situering
433
§ 2. Voorwaarden voor een met BTW belaste overeenkomst I. Voorwaarden met betrekking tot de leasinggever A. Het gebouw moet opgericht of verkregen worden door een onderneming die gespecialiseerd is in financieringshuur of onroerende leasing (art. 1,1° KB nr. 30) II. Voorwaarden met betrekking tot de goederen A. Het leasingcontract moet betrekking hebben op een gebouwd onroerend goed, doch eventueel met inbegrip van het terrein waarop het gebouw zich bevindt (art. 1,1° KB nr. 30) B. De leasinggever moet het gebouw oprichten, laten oprichten of verkrijgen met voldoening van btw (art. 1,1° KB nr. 30) 1. Opgericht 2. Verkregen
434 435
XXII
435 435 435 436 437 438
INHOUDSTAFEL
C. De verkrijging of de oprichting van het gebouw door de leasinggever moet gebeuren overeenkomstig de gespecifieerde aanwijzingen van de leasingnemer (art. 1,1° KB nr. 30) D. De werkzaamheid die de leasingnemer moet uitoefenen in het gebouw moet een werkzaamheid zijn als btw-plichtige (art. 1, l°KBnr. 30) III. Voorwaarden met betrekking tot het contract A. Niet-eigendomsoverdragend contract (art. 1, 2° KB nr. 30) B. Niet opzegbaar (art. 1, 2° KB nr. 30) C. Aankoopoptie (art. 1,3° KB nr. 30) 1. Een optie 2. Een aankoopoptie 3. Optie op de zakelijke rechten die de leasinggever op het gebouw heeft 4. Bepaalde prijs D. Het wedersamenstellen van het geïnvesteerde kapitaal (art. 1,4° KB nr. 30) 1. Miskenning van de ratio legis 2. Nieuw artikel 1,4° KB nr. 30 3. Herzieningstermijn 4. Oude contracten 5. Duur IV. Registratierecht
439 439 44 ] 442 442 443 444 445 446 446 448 449 449 451 451 452 453
§ 3. Bijzondere vraagstukken I. Overdracht van het geleasede goed II. Voortijdige verbreking van de leasingovereenkomst III. Overdracht van de overeenkomst door de leasingnemer IV. Onderverhuur V. Overdracht aankoopoptie op gebouw VI. Sale and lease back VII. Meerdere leasingnemers A. Wijziging van het gebruiksaandeel in de loop van de overeenkomst B. Uit onverdeeldhied treden van één van de verbonden leasingnemers - toetreden van een nieuwe leasingnemer C. Clausule van "solidariteit" voor het lichten van de optie VIII. Verbouwen, uitbreiden, inrichten of herstellen van een gebouw dat het voorwerp is van een overeenkomst van onroerende leasing A. Werken die uitmonden in een nieuwe constructie B. Werken die niet uitmonden in een nieuwe constructie C. Aanpassing van de oorspronkelijke overeenkomst D. Doorrekening van de kosten aan de leasingnemer
453 453 454 454 455 455 456 456
457 457 457 458 458
§ 4. Onroerende leasing nog steeds interessant alternatief?
459
456 457 457
XXIII
INHOUDSTAFEL
Hoofdstuk 23. Grensoverschrijdende leasing: inkomstenbelasting aspecten Door E. Schoonvliet
461
§ 1. Inleiding
463
§ 2. Vaste inrichting in hoofde van de buitenlandse lessor I. Algemene regels A. Grondbeginselen B. Opstelling en installatie van goederen in België C. Terbeschikkingstelling van goederen in België II. Verhuur van onroerende goederen III. Impact van het bestaan van een vaste inrichting
464 464 464 466 467 469 471
§ 3. Onroerende leasing I. Inbound (buitenlandse lessor - Belgische lessee - Belgisch onroerend goed) A. Tijdens de duur van de overeenkomst 1. Toewijzingsregel 2. Belgisch fiscaal regime in hoofde van de buitenlandse lessor B. Op het einde van de overeenkomst 1. Toewijzingsregel 2. Belgisch fiscaal regime in hoofde van de buitenlandse lessor II. Outbound ( Belgische lessor - buitenlandse lessee - buitenlands onroerend goed) A. Tijdens de duur van de overeenkomst 1. Toewijzingsregel 2. Belgisch fiscaal regime in hoofde van de Belgische lessor B. Op het einde van de overeenkomst 1. Toewijzingsregel 2. Belgisch fiscaal regime in hoofde van de Belgische lessor
472
§ 4. Roerende leasing I. Inbound (buitenlandse lessor - Belgische lessee) A. Tijdens de duur van de overeenkomst 1. Toewijzingsregel 2. Belgisch fiscaal regime in hoofde van de buitenlandse lessor B. Op het einde van de overeenkomst 1. Toewijzingsregel 2. Belgisch fiscaal regime in hoofde van de buitenlandse lessor II. Outbound (Belgische lessor - buitenlandse lessee) A. Tijdens de duur van de overeenkomst 1. Toewijzingsregel 2. Belgisch fiscaal regime in hoofde van de Belgische lessor B. Op het einde van de overeenkomst 1. Toewijzingsregel 2. Belgisch fiscaal regime in hoofde van de Belgische lessor XXIV
472 472 472 477 480 480 481 482 482 482 483 489 489 489 489 489 489 489 491 493 493 494 494 494 494 495 497 497 497
INHOUDSTAFEL
§ 5. Specifieke vraagstukken I. Invloed van de boekhoudkundige definities op de toewijzingsregels II. Cessie van schuldvordering III. Sale and lease-back IV. Verkoop op afbetaling en huurkoop V. Begrip "uiteindelijk gerechtigde" A. Toepassing van de DBV's B. Toepassing van de Interest-Royalty Richtlijn VI. Formaliteiten A. Toepassing van de DBV's B. Toepassing van de Interest-Royalty-Richthjn VII. Aftrek van interest en royalty's VIII. Abnormale of goedgunstige aandelen IX. Wederbelegging van meerwaarden X. Investeringsaftrek XI. Outboundleasing door Belgische lessor via buitenlandse vennootschap
Chapitre 24. La comptabilisation des contrats de location-financement Par G. Delvaux et C. Janssens
497 497 49H 49S 499 500 500 503 504 504 506 506 507 508 508 508
511
§ 1. Rappel du cadre légal
513
§ 2. La comptabilisation I. Le contrat de location-financement mobilier A. Définition B. Aspects comptables chez le preneur 1. Exemple 2. L'acquisition 3. Paiement des échéances 4. Opérations en fin d'exercice 5. Au cours des autres exercices 6. En fin de contrat C. Aspects comptables chez le bailleur 1. Biens mobiliers donnés (par propriétaire-bailleur) en location-financement 2. Facturation de la tranche d'amortissement 3. Constatation de la dépréciation du matériel MOBIX chez LARUE & Cie pour usage 4. En fin de contrat II. La vente et location-financement (sale and lease back) A. Aspects comptables dans la société A en l'an T 1. Achat par la société A de la machine-outil (sur base de la facture) 2. Reglement de la facture
514 514 514 516 517 518 524 526 527 528 530 530 531 531 532 532 533 533 534 XXV
INHOUDSTAFEL
3. Dotation annuelle aux amortissements 4. Fin de l'exercice T+5 B. Aspect comptable de la vente de la machine-outil 1. Cession de la machine-outil pour 50 000,00 EUR 2. Reglement de la cession C. L'opération de location-financement III. Leasing immobilier A. Chez le preneur 1. A la conclusion du contrat 2. Les droits, obligations et engagements 3. Lorsque l'entreprise recoit sa première échéance a payer 4. En fin d'exercice 5. Au cours des autres exercices 6. En fin de contrat B. Aspects comptables chez le bailleur 1. A la conclusion du contrat avec le preneur en location-financement 2. Facturation de la tranche d'amortissement (pour l'exemple hors TVA) 3. Constatation de la dépréciation de l'immeuble pour usage 4. En fin de contrat
534 534 534 534 534 535 535 536 536 536 537 538 539 539 541 541 542 542 542
Hoofdstuk 25. De impact van de begrotingsnormering op leasingoperaties van de overheid Door J. Debucquoy en P. Debyser
545
§ 1 . Inleiding
547
§ 2. Context I. Normen voor de omvang van overheidstekort en -schuld A. Omschrijving B. Belang II. Normen voor de registratie van overheidsverrichtingen A. Omschrijving B. Belang III. Normen voor de opmaak en uitvoering van overheidsbegrotingen
548 548 548 549 550 550 551 552
§ 3. Classificatie als operationele of financiële leasing I. Situering II. Basis: de ESR-definities (1995) III. Begeleidende criteria: de ESR-handleiding (2002) IV. Aanvullende criteria: het ESR-addendum (2004) V. Vergelijkbare criteria: de IAS-standaard (2005)
553 553 554 555 556 558
§ 4. Classificatie als overheidsverrichting
559
XXVI
INHOUDSTAFEL
I. Situering II. Criteria III. Voorbeeld A. Basisgegevens B. ESR-neutraliteit § 5. Toepassing: leasing van gerechtsgebouwen § 6. Besluit
559 559 559 560 56) 562 564
Hoofdstuk 26. Internationaal privaatrechtelijke aspecten van leasing Door P. Wautelet
565
§ 1. Inleidende beschouwingen § 2. De Unidroit Conventie I. Toepassing van het Verdrag van Ottawa in België II. Het Verdrag van Ottawa in kort bestek III. Overige internationaalrechtelijke instrumenten § 3. De verhoudingen tussen lessor en leverancier I. Kwalificatie II. Recht toepasselijk op de koopovereenkomst III. De aanknoping van de vordering van de lessee tegen de leverancier § 4. De verhoudingen tussen lessor en lessee I. De contractuele aspecten A. Geen toepassing van het Weens Koopverdrag B. (Her)kwalificatie van het contract C. Vrijheid van rechtskeuze D. Recht toepasselijk bij afwezigheid van rechtskeuze II. De niet-contractuele aspecten A. De goederenrechteïijke aspecten B. De invloed van een insolventieprocedure
567 569 570 57] 573 575 575 577 577 579 579 579 580 581 582 584 585 586
Hoofdstuk 27. Insolventierechtelijke aspecten van leasing en tegenwerpelijkheid van leasing Door J. Bekaert
591
§ 1 . Inleiding § 2. Tegenwerpelijkheid van het eigendomsrecht van de leasinggever I. Beginsel II. Publiciteit § 3. Leasing en gerechtelijk akkoord I. Gerechtelijk akkoord leasingnemer A. Invloed van het gerechtelijk akkoord op de lopende leasingovereenkomsten 1. Beginsel 2. Gevolgen voortzetting lopende leasingovereenkomsten
593 594 594 596 597 597 597 597 599 XXVII
INHOUDSTAFEL
B. Aangifte schuldvordering C. Opschorting executierechten 1. Voorlopige opschorting van betaling (observatieperiode) 2. Definitieve opschorting van betaling II. Gerechtelijk akkoord leasinggever
601 601 601 603 605
§ 4. Leasing en faillissement I. Faillissement leasingnemer A. Invloed van het faillissement op de lopende leasingovereenkomsten 1. Beginsel 2. Gevolgen voortzetting lopende leasingovereenkomsten 3. Gevolgen beëindiging leasingovereenkomsten B. Uitoefening revindicatie 1. Wijze - Termijn 2. Kosten bewaring en teruggave (art. 101, vierde lid Faill. W.) C. Conflicten met rechten van derden 1. Driepolige leasing 2. Sale and lease back II. Faillissement leasinggever
605 605
§ 5. Leasing en collectieve schuldenregeling I. Inleiding II. Gevolgen toelating leasingnemer tot collectieve schuldenregeling
627 627 628
§ 6. Actiemogelijkheden in geval van vervreemding van de geleasede goederen I. Inleiding II. Persoonlijke vordering A. Derde-medeplichtigheid aan andermans contractbreuk 1. Toepassingsvoorwaarden 2. Schade en oorzakelijk verband B. Vordering t.a.v. onderverkrijger 1. Beginsel 2. Schade en oorzakelijk verband C. Vordering t.a.v. vennootschapsorgaan III. Zakelijke vordering tot revindicatie A. T.a.v. de onmiddellijke derde B. T.a.v. onderverkrijger
630 630 631 631 631 636 637 637 638 639 639 639 640
De financieringshuur of leasing: nabeschouwing Door D. Philippe
643
§ 1. Voorwoord I. Achtergrond II. Voordelen van de operatie
645 645 645
XXVIII
605 605 607 610 610 610 612 613 613 623 626
INHOUDSTAFEL
A. Toestand van de leasinggever - lessor B. Toestand van de leasingnemer - lessee § 2. De financieringshuur op burgerlijk vlak I. Definitie II. De totstandkoming van een leasingcontract A. Algemeen B. Bijzonder geval: de consument als medecontractant III. De wettelijke voorwaarden van de financieringshuur IV. Speciale vormen van leasing A. Sale and lease back (huuroverdracht) B. Leasing van software V. Rechten en verplichtingen van de partijen - Gebruikelijke clausules A. Verplichtingen van de leasinggever of lessor B. Verplichtingen van de leasingnemer of lessee C. Niet-conformiteit en gebreken D. Duur van de leasing E. Overdracht aan de lessee van rechten van de lessor tegen de verkoper F. Verlies van het in leasing gegeven voorwerp G. Leasing en de wet op het consumentenkrediet H. Leasing en aanverwante overeenkomst
645 646 646 646 648 648 650 650 652 652 653 653 653 654 654 656 657 657 658 659
§ 3. Leasing en samenloop tussen de schuldeisers, in het bijzonder het faillissement 659 I. Principe 659 II. Publiciteitsvoorschrift en rechten van derden 660 III. Tegenstelbaarheid van de lease back 660 IV. Samenloop met het voorrecht van de verhuurder 661 V. Herverkoop van de in leasing gegeven wagen: kwade trouw in hoofde van de verkoper 662 VI. Verzekeringsvergoeding rechtstreeks betaald aan de lessee 663 § 4. Het einde van het contract I. Toestand van de leasingnemer II. Ontbinding van het contract - Schadebedingen
663 663 664
§ 5. Enkele preciseringen met betrekking tot de onroerende financieringshuur I. Begrip II. De wettelijke voorwaarden van de operatie
665 665 666
§ 6. Besluit
667
BIJLAGE IAS 17: Lease overeenkomsten DoorJ. Verhoeye
669
XXIX
