BBD: Bowel Bladder Dysfunction Bladder Dysfunction
Dr. Leen Geyskens Kinderarts, interesse in bedplassen en continentieproblematiek
Symposium 5 jaar kindergeneeskunde 20/9/2014
Blaasdysfunctie: moeilijkheden bij vullen of ledigen van de blaas • •
incontinentie overdag enuresis: nachtelijke incontinentie
cijfers • Continentie overdag 4 jaar (2,4 +/- 0,6 j): tussen 2-4 jaar klaar om toilettraining te starten 92 % op 5 jaar, 99 % op 12 j
• Nachtelijke continentie 5-7 jaar (85 % op 10 j) • Zuigeling 15-20x/d plassen (reflex) • Normale frequentie op 5 jaar 4-7 x/d • Blaascapaciteit: 2 tot 14 jaar :
(leeftijd in jaar + 2) x 30 ml
etiologie • Neurogene oorzaken: onderbreking in bezenuwing: congenitaal, verworven (traumatisch) • Anatomische oorzaken: ectopische ureter, urethrakleppen,… • Functionele oorzaken: idiopathisch: vertraagde rijping, toilettrainingsmoeilijkheden,…?
Incontinentie (overdag)
1. 2. 3. 4.
Overactieve blaas Hypo actieve blaas Dysfunctional voiding Andere…
1. Overactieve blaas • Overactieve detrusorspier • • • • •
Frequente mictie Urgency Vaak ook incontinentie en urge-incontinentie Associatie met UTI Frequente associatie met constipatie (BBD)
• • • •
Behandeling Vaak spontane verbetering (soms pas tienerleeftijd) Vaste tijdstippen plassen (1,5-2u) Behandelen van constipatie/UTI
2. Hypo actieve blaas • Weinig frequent plassen (2-3x/d) • Ophoudmaneuvers • Toename blaascapaciteit met uitrekken van detrusorspier met verzwakken • Grote residu’s • Risico op UTI • Associatie met constipatie • Soms incontinentie tgv overloop, urge • Behandeling • Constipatie of UTI behandelen • Aansporen tot plassen (vaste tijdstippen) en volledige blaaslediging
3. Dysfunctional voiding • Het niet kunnen ontspannen van de urethrasfincter en/of bekkenbodem tijdens het plassen • Veroorzaakt door: • •
neurologisch letsel: ruggenmergaandoening,.. geen neurologische afwijking
• Vaak geassocieerd met constipatie, soiling, encopresis • Verhoogd risico op UTI, VUR, trabekelblaas • Diagnose: urodynamisch onderzoek • Behandeling is complexer: anticholinergica, alfa blokkers, plassen op vaste tijdstippen, gedragstherapie, relaxatie, biofeedback, (antibiotica, behandeling constipatie)
4. Andere… • • • • •
Giechelincontinentie: meestal meisjes 7-15 j grote plas tijdens lachen etiologie? behandeling: anticholinergica? Methylphenidaat? Biofeedback?
• • • • •
Vaginale reflux prepubertair nadruppelen binnen de 10 minuten na de mictie tgv labia-adhesie, tgv plassen met benen te weinig gespreid behandeling: labiae minora losmaken (oestrogenencrème bv. Aacefemine®1-2x/d), benen spreiden
Evaluatie blaasdysfunctie
anamnese klinisch onderzoek aanvullende onderzoeken
anamnese • Plasfrequentie, incontinentie-episodes, plasvolumes • Symptomen van blaasdysfunctie: urgency, dysurie, ophoudmaneuvers, druppelen, …. • Stoelgangsfrequentie, bristol schaal, soiling, encopresis,.. • Stress, gedrag • Dieet: drinkgewoontes,… • Zindelijkheidstraining • Familiale anamnese: renale, urologische problemen, blaasdysfunctie,… • Voorgeschiedenis: perinatale asfyxie, trauma, UTI • Ontwikkeling
klinisch onderzoek • • • •
Neurologisch onderzoek Inspectie onderrug: dimpel, lipoom, beharing,… Perianale en genitale zone Abdomen / ppa: constipatie?
aanvullende onderzoeken • Urineonderzoek: microscopisch, kweek, stick • Bloedname • Beeldvorming • enkel indien: • verdacht voor neurologische of anatomische afwijkingen • geen effect van therapie • UTI, VUR • proteïnurie: nierschade? • Echo nieren,blaas • Mictiecystografie • MRI lumbosacraal
• Uroflow (Urodynamisch onderzoek)
Behandeling
• conservatieve aanpak • medicamenteuze behandeling • andere
conservatieve aanpak Vermindering van de klachten in 40-70 % 1. Aanpakken van plasgedrag: • • • •
Normale plasgewoonten uitleggen en afwijkend plasgedrag bekijken Vast plasschema opmaken: om de 1,5-3 u Juiste plashouding, volledig leegplassen, geen buik pers gebruiken Plaskalender opmaken: uur, volume, incontinentie, stoelgang, drank,… • Beloningssysteem (voor meewerken!) • Bekkenbodemkinesitherapie te overwegen
2. Behandel constipatie (in 30-80 % van kinderen met blaasdysfunctie aanwezig!) 3. Bij meisjes: vermijd urethritis/vaginitis: geen bubbelbaden, zepen beperken, goede hygiëne
medicamenteuze behandeling • Anticholinergica: ontspannen detrusorspier • Meest gebruikte : Oxybutynine (Ditropan®): (0,1-)0,2 mg/kg/dosis, 3x/dag • Andere: • Tolterodine (Detrusitol®): minder neveneffecten, minder efficiënt; 5-10 j: 2x1 mg/d • Solifenacine (Vesicare®): minder neveneffecten, dosis?
• Neveneffecten: constipatie, droge mond, flushing, warmteintolerantie, centraal zenuwstelselklachten (agitatie, sedatie, nachtmerries, verwarring, hallucinaties)
• Alfa blokkers: ontspannen blaashals en detrusorspier • Bv. Terazosine = startdosis: 0,5 mg/d, max 5 mg/d, ‘s avonds • Neveneffecten: hypotensie, asthenie, hoofdpijn, slaperigheid, nausea
(andere behandelingen) • • • • •
Biofeedback Elektrostimulatie Botox Heelkunde Katheterisatie intermittent
BBD: Bowel Bladder Dysfunction Erg frequente associatie: 50 % van de kinderen met blaasdysfunctie heeft darmdysfunctie
3 hypothesen: 1. Druk van gevuld rectum op blaasachterwand 2. Urethra en anale sfincter 1 eenheid met zelfde bezenuwing 3. Erg gevuld rectum waardoor langdurige contractie bekkenbodem en daardoor niet ontspannen van urethra: dyscoördinatie
Behandeling: eerst darmdysfunctie (constipatie) aanpakken, nadien blaasdysfunctie!
Constipatie → incontinentie overdag → enuresis
O ka pi Bekkenbodemkliniek voor kinderen AZ Turnhout Dr. Liesbet Vercammen, kindergastro-enterologie Dr. Leen Geyskens, kinderarts Bekkenbodemkinesisten Kinderdiëtisten
O ka pi Oppuntstelling Kaka Pipi problemen bij kinderen
Kiko meets Okapi!
