Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________
Basis wijncursus
door Moments4wine 1
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Welkom! Wat ontzettend leuk dat u aangemeld bent bij Moments4wine. Vanaf nu kunt u bij Moments4wine online werkelijk alles, maar dan ook alles te weten komen over wijn. Om u hierbij zo veel mogelijk te helpen, om te ontdekken wat wijn voor u kunt betekenen, kunt u met onze gratis wijncursus direct aan de slag. Om tijdens de cursus ook te kunnen proeven hebben we enkele wijnen geselecteerd die de cursus volledig maakt. Zo kunt u zelf ook gaan proeven! Verderop in de cursus leest u hier alles over.
Basis wijncursus 3.0 Dit is de 3.0 versie van deze e-wijncursus. In april 2011 lanceerde Moments4wine de eerste versie van deze cursus. Afgelopen jaar was daar de 2.0 versie en sinds februari 2013 is er dan de 3.0 versie. We hebben een nieuwe versie gemaakt zodat de cursisten nu ook zelf kunnen proeven. Deze cursus is een opstap voor iedereen die meer te weten wil komen over wijn om zo in de toekomst meer plezier te beleven aan wijn. Want wat is er nou mooier dan weten wat je lekker vindt en weten welke druif er in de wijn zit. Weten wanneer je welke wijn kunt drinken. Kortom meer kennis over wijn vergaren. Want wijn is toch de mooiste drank die van fruit wordt gemaakt. Met geen enkele fruitsoort kun je zoveel smaak en beleving creëren als met wijn. Op dit moment is de kennis van de Nederlandse wijndrinker nog zeer beperkt. Ongeveer 85% van de wijndrinkers weet te weinig af van wijn. Dit komt hoofdzakelijk doordat ongeveer 79% van de consumenten wijn koopt bij de supermarkt. Er is geen één supermarkt in Nederland waar er enige vorm van advies of service wordt gegeven over wijn. Vaak wordt de informatie alleen beperkt tot lekker bij kip en bij pizza. Hoe kun je dan in hemelsnaam ooit enige kennis krijgen van wijn als je niet eens weet welke wijn, of laat staan welke druif je lekker vindt. In deze cursus leert u de basis over wijn. Deze wijncursus is de opstap naar “meer genieten van wijn”. Wij wensen je heel veel plezier bij het volgen van de cursus en wij gaan ervan uit dat je wat met de opgedane kennis gaat doen. Want wijn is te mooi om het alleen maar te drinken zonder er iets van af te weten. Hans Dreyer en Hans de Wit
2
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Voorwoord Toen wij jaren geleden in aanraking kwamen met de wereld van wijn wisten we eigenlijk nog helemaal niets van wijn. Ja, dat het gemaakt wordt van druiven en dat er alcohol in zit. Door onze interesse in wijn hebben we 15 jaar geleden allereerst de wijnacedemy in Maarn gevolgd. Vanaf die tijd is onze dorst naar nog meer wijnkennis enorm toegenomen en doen we niets liever dan wijnkennis delen. Want oh, wat is wijn toch een te mooi product! De afgelopen jaren hebben we gemerkt dat er steeds meer mensen zijn die toch wel erg graag wat meer wijnkennis willen hebben. Dat uitte zich in het feit dat wij in ons “wine experience centre” de afgelopen 1,5 jaar ongeveer 1250 enthousiaste wijnliefhebbers hebben verwelkomd tijdens een wijnproeverij. Het “wine experience centre” is ons prachtige proeflocatie in Amsterdam. En daar merkten wij dat er maar weinig basis wijnkennis aanwezig is bij de proevers. Dat is helemaal niet erg, maar wel zonde omdat men door weinig kennis zo weinig aan proeven toe komt. Wat we ook merkten is dat deze mensen heel graag meer kennis wilde opdoen over wijn, maar eigenlijk geen idee hadden waar te beginnen. Nou kun je natuurlijk een wijnboek kopen, deze gaan lezen en dan denken dat je ineens wijnkennis hebt. Je kunt naar een land gaan waar ze wijn maken, goed kijken hoe dat gaat. Je kunt wat flesjes kopen en gaan drinken maar zo werkt het niet. Om meer te gaan genieten van wijn zal je vooral heel veel moeten proeven. Het is net als met eten. Als je jong bent moet je je smaak ontwikkelen door veel verschillende dingen te proeven en te eten. Nou is eten natuurlijk een 1ste levensbehoefte, waardoor je veel meer smaken tot je krijgt en veel meer smaak ontwikkelt naar mate je meer proeft en eet. Maar toch, het principe is hetzelfde. Veel proeven om te ontdekken hoeveel smaken er eigenlijk zijn. En vooral veel proeven om te ontdekken wat je lekker vindt. Want dat is het aller belangrijkste. Wijn proeven en drinken en dan genieten van de smaak die je lekker vindt. En er zijn zoveel verschillende smaken dat het natuurlijk geweldig zou zijn als je zoveel wijnsmaak ontwikkelt dat je van steeds meer wijnen kunt genieten. Om wijn echt te waarderen, om te begrijpen waarom wijn voor vele landen bij de cultuur van dat land hoort, om te ervaren hoe het gehele wijnproces werkt is deze basiscursus de ideale opstap naar steeds meer genieten van wijn.
Supermarktwijnen Alvast een kleine tip. Als je echt wijn wilt ontdekken, als je echt je smaak wilt ontwikkelen, mijdt dan de supermarkt als je niet weet wat je moet kopen. Het verbaast ons namelijk nog steeds dat er zo veel mensen wijn kopen bij de supermarkt terwijl daar totaal geen service, advies of enige beleving aanwezig is. Ja, hoor ik je denken, maar in Frankrijk hebben ze toch ook wijn in de supermarkt en vaak nog veel meer en betere dan hier. Ja, en ja dat klopt. Alleen zijn er 2 redenen waarom de mensen in Frankrijk wel bewust wijn in de supermarkt kopen. Ten eerste omdat de kennis in Frankrijk over wijn enorm is omdat wijn in Frankrijk bij de opvoeding hoort. De Fransen weten welke wijn ze moeten kopen omdat ze veel over wijn weten. Elk kind leert vanaf zijn/haar 16de wijndrinken als onderdeel van de maaltijd. Waar wij melk drinken bij het eten drinken de Franse kinderen wijn met water. Ten tweede is het assortiment in
3
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Frankrijk veel groter en vooral veel beter. In Nederland liggen er in de supermarkt wijnen omdat de importeur of wijneigenaar graag wil dat zijn product verkocht wordt, ongeacht de smaak van de consument. Er wordt niet gekeken naar de consument. Er wordt gekeken wat marge technisch het beste is voor de supermarkt. En wat valt dan het meeste op. De wijnen die het meeste worden aangeboden (lees meeste marketingbudget hebben), worden vaak het beste verkocht, maar zijn zeker niet de lekkerste wijnen. Vele zullen zeggen, ja maar de wijn bij de supermarkt is best lekker en natuurlijk goedkoper. En wij als Hollanders gaan voor goedkoop en aanbiedingen. Niets mis mee natuurlijk, alleen zo leer je nooit eens echt wijnsmaak ontwikkelen. Waarom niet? Omdat je in de supermarkt door de bomen het bos niet meer ziet. En wat doe je dan? Je gaat voor de aanbieding, ongeacht of je de wijn kent, weet welke druif erin zit, laat staan of je weet of je hem lekker vindt. De mensen hebben vaak geen idee. En dan kom je thuis en is de wijn niet lekker (maar wel goedkoop), rare gedachte toch? Je koopt toch ook geen vlees (die toevallig in de aanbieding is), waarvan je niet eens weet wat voor vlees het is, van welk dier het is en of je het wel lekker vindt? We hopen ook dat je gaat beseffen dat de prijs van een wijn die in de supermarkt circa € 3,95 is, is opgebouwd uit: druiven plukken, druiven persen, van druivensap wijn maken, opslaan in tanks, bottelen in flessen, transporteren naar Nederland, opslaan in Nederland, transporteren naar winkels, in schappen leggen, btw, accijnzen, transportkosten en alle schakels die wat willen verdienen............En dat voor € 3,95?? Wat willen we hiermee nou zeggen? Als je echt wilt verdiepen in wijn, als je je smaak wilt ontwikkelen, als je meer wilt gaan genieten van vooral de smaak van wijn en vooral het moment wanneer je de wijn drinkt, dan is de supermarkt niet altijd de juiste plaats voor het kopen van wijn. Enerzijds omdat er geen service is en anderzijds omdat de wijnen te weinig variatie vertonen. Om een voorbeeld te geven. Bij onze supermarkt in Amsterdam liggen maar liefst 25 soorten Sauvignon Blanc wijnen en 25 soorten Chardonnay wijnen. Wie weet waarom, mag het zeggen. Je zult zien dat wanneer je deze cursus gedaan hebt en je graag nog meer wilt weten over wijn, je toch heel graag service, advies en wijnbeleving wilt bij de aankoop van je wijnen. Want wijn is beleven, is emotie, is genieten en toch geen prijzenslag?!
4
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Inhoudsopgave Les 1: Het ontstaan van wijn
6
Wijn in de oudheid Wijn door de eeuwen heen De symbolische kracht van wijn Amerika ontdekt onze wijn Ziekten Wijn in de twintigste eeuw
6 6 7 8 8 9
Les 2: De wijnbereiding Hoe wordt wijn gemaakt Van wijngaard naar kelder Snoeien van de wijngaard Het persen van wijn
10
Les 3: De druif
18
10 11 11 12 13 13 14 14 16
Het maken van rode en witte wijn Het “opvoeden” van wijn Gisting Verschil in soorten wijn Champagne
De basis Witte druivensoorten Blauwe druivensoorten Viticultuur Terroir
18 19 21 23 24
Les 4: Proeven
25
Eerst kijken Helderheid De kleuren Geuren waarnemen Proeven Smaakomschrijvingen Wijn uitdrukkingen
25 25 26 28 29 29 31
Les 5: Het etiket
32
Etiket lezen Classificatie buiten Europa Sulfiet
32 32 32
Les 6: Zelf proeven Smaak herkennen Proefdoos
34
Nawoord
35
34 34
WSET wijncursus
35
5
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Les 1: Het ontstaan van wijn
Wijn in de Oudheid De wijnbouw is ontstaan in het Oosten. Daar ontdekte men dat men de vruchten van een wilde kruipplant kon laten vergisten tot een drank die mensen in een roes bracht. De eerst bekende bloeiperiode van de wijnbouw stamt uit het Egypte van de Farao’s. Griekenland onderhield in die tijd - zo’n 4000 jaar voor Christus - nauwe contacten met Egypte. Wijn bereikte via de handelsroutes dit land, maar ook andere plaatsen aan de overkant van de Middellandse Zee. Zo begon de geschiedenis van de wijnbouwin Europa. Uit papyrusrollen waarop het leven van de Egyptenaren wordt beschreven, hebben oudheidkundigen kunnen achterhalen wat voor belangrijke rol wijn speelde. Voor de reis naar het dodenrijk werden naast vergaarde rijkdommen ook gerechten en wijn in kruiken meegegeven.
vr1/8
Wijn door de eeuwen heen Onder de Romeinse heerschappij ontstonden de centra van de Europese wijncultuur: onder andere de wijngebieden Bordeaux, Roemenië, Catalonië, Rioja en Moezel vinden hier hun oorsprong. Na de ondergang van het Romeinse rijk volgde een lange periode waarbij de wijn in vergetelheid raakt. Links zien we een oud mozaïek waarop we zien hoe wijn met de voeten geperst wordt. Het kneuzen van de druiven met de voeten komt tegenwoordig nog zelden voor. Dit arbeidsintensieve proces zien we nog bij enkele kleine wijnboeren in Spanje en Portugal. Het met voeten treden van de druiven heeft als voordeel dat de pitten heel blijven zodat er weinig tot geen bitterstoffen vrijkomen.
6
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Wijngoden De oude Romeinen en Grieken hadden binnen hun veelgodendom ook hun goden van de wijn, feest en plezier. Bij de Grieken was dat Dyonisos en de Romeinen hadden Bacchus, van wie het woord bacchanaal is afgeleid. Een woord dat zoveel betekent als een losbandig feest waar de wijn rijkelijk vloeit.
De symbolische kracht van wijn Zonder de symbolische kracht van wijn als het bloed van Christus was wijn wellicht uit onze cultuur verdwenen. Gelukkig kon men niet zonder wijn in de christelijke eredienst. Daarom bleven de monniken in de kloosters wijn maken. Vanaf de eerste eeuwwisseling zorgden zij voor een nieuwe economische bloeiperiode, mét verder ontwikkelde methoden om wijn te produceren. De wijnliefhebber keizer Karel de Grote stimuleerde in de negende eeuw de bouw van nieuwe kloosters. De kloosters breidden hun bezittingen en wijngaarden uit over heel Europa en legden hiermee de basis voor een wijnleer die nog steeds geldt. Wijn werd ook als medicijn gezien (zie foto).
7
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Amerika ontdekt onze wijn Toen we in de vijftiende en zestiende eeuw de rest van de wereld gingen ontdekken, namen we onze Europese wijnstokken mee. Wijn was op elke scheepsreis aan boord, omdat de drank relatief lang houdbaar was. Zo bereikte wijn voor het eerst Amerika. Deze wijnstokken, geïmporteerd vanuit Europa, kregen echter in Amerika met de ziekte druifluis (Phylloxera) te maken. Pas door het enten op Amerikaanse stokken werd dit probleem overwonnen. In de zestiende eeuw ontstonden de eerste wijngaarden in Chili en Zuid-Amerika. Daarnaast gingen Hollanders en Engelsen zich op grote schaal bezighouden met de internationale wijnhandel. Vanaf die tijd ontstonden wijnsoorten die karakteristiek waren voor een bepaalde streek. 3/8
Ziekten In de 19e eeuw zorgden plagen voor een dieptepunt in de Europese wijnbouw. De verwoestende komst van de druifluis bracht de wijnbouw bijna helemaal tot stilstand. De druifluis of Phylloxera Vastatrix vreet namelijk de wortels van de plant op. De enige remedie bleek het enten van de Europese wijnstokken op de Amerikaanse wijnstok die resistent was tegen deze luis. En dat is tot op de dag van vandaag nog steeds de manier waarop we deze luis bestrijden. Hele wijngebieden waren verdwenen, maar andere werden met nieuwe druivenstokken her aangeplant. Pas tegen het einde van de eeuw herstelde de wijnbouw zich een beetje. De geschiedenis van de wijn in Amerika wordt o.a. beschreven in de klassieker van Thomas Pinney: A History of Wine in America.
8
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Wijn in de twintigste eeuw In de twintigste eeuw werden er steeds meer wijngaarden aangeplant in overzeese gebieden. Het wijnbouwoppervlak in Europa werd echter steeds kleiner. Niet de kwantiteit, maar de kwaliteit werd steeds belangrijker. Daarom werden aan het begin van de twintigste eeuw het systeem van 'appelation contrôlée' ingevoerd. Op het etiket van de wijn verschijnt deze uitdrukking en de naam van het herkomstgebied. Omdat het om een kwaliteitscontrole ging werden er ook strikte regels voor ingevoerd. Zo worden wijnen uit bepaalde herkomstgebieden beschermd tegen misbruik (zie afbeelding onder: Appellation Limoux contrôlée = de herkomst Limoux is gecontroleerd). Het belang van individuele eigenschappen werd steeds groter. Ook de naam van de producent werd een indicatie voor de kwaliteit. Door de eeuwen heen is de wijnbouw wereldwijd ingrijpend en spectaculair veranderd. Nog nooit zijn er zo veel goede wijnen geproduceerd als in de eenentwintigste eeuw. 6/8
9
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Les 2: De wijnbereiding Hoe wordt wijn gemaakt? Hoe wordt wijn gemaakt? Dat is een interessante vraag met een verrassend antwoord. Het letterlijke antwoord is: wijn wordt niet gemaakt! Wijn wordt verkregen. Dat klinkt alsof het vanzelf gebeurt, maar dat is ook niet helemaal waar. We spreken wel van de bereiding van wijn of van het vervaardigen van wijn. Daarmee bedoelen we de verwerking van druiven tot wijn. Wijn wordt verkregen door alcoholische gisting van vers geperste druiven (pulp of druivenmost).Twee belangrijke factoren die de kwaliteit van een wijn bepalen zijn de manier waarop de druiven worden verbouwd (viticultuur) en de manier waarop er wijn van de druiven wordt bereid (vinificatie).
3: hoe wijn gemaakt wordt
1/15
10
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Van wijngaard naar kelder De druiven zijn het uitgangsmateriaal voor wijn. De basis voor een goede wijn ligt dan ook in de wijngaard. De kwaliteit van een wijn is bijvoorbeeld afhankelijk van het druivenras, de bodem en de individuele manier van bewerking door de wijnboer. Daarnaast spelen onvoorspelbare factoren als klimatologische omstandigheden, parasieten of insecten een rol. Als alle omstandigheden hebben geleid tot goede en gezonde druiven, kan de wijnboer gaan oogsten. Dit gebeurt soms handmatig, maar meestal wordt gekozen voor de snelle en kostenbesparende machinale oogst. Het voordeel van handmatige pluk is dat de wijnboeren tijdens de oogst onderscheid kunnen maken tussen goede en minder goede druiven. Daar tegenover staat dat de snellere, goedkopere machinale bewerking vaak ook leidt tot goede én betaalbare wijnen. Nadat de druiven zijn geplukt, komt de techniek in de kelder aan de beurt. 2/15
Snoeien van de wijngaard We staan nog even stil bij de uitdrukking 'snoeien'. De druif is een plant die gesnoeid moet worden. Maar als dat snoeien niet goed gebeurt, zal dat van invloed zijn op de kwaliteit van de plant. En de kwaliteit van de plant zal weer van invloed zijn op de smaak van de wijn. Zijn er nog meer punten die de smaak bepalen? Natuurlijk zijn die er. Denk maar eens aan de kenmerken van de bodem, de temperatuur, de ligging ten opzichte van de zon, enzovoorts. Vraag een wijnboer naar het geheim van zijn wijn. Hij kan dan uren vertellen met als slot "het echte geheim mag ik u uiteraard niet vertellen".
3: hoe wijn gemaakt wordt
3/15
11
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Het persen van wijn Er zijn verschillende perstechnieken. Meestal gebeurt het persen van de druiven machinaal. Voor het verkrijgen van witte wijn maken sommige wijnboeren gebruik van ontsteelmachines. Voor rode wijnen worden de druiven afgeritst en gekneusd. Dit zijn technieken die ervoor zorgen dat ‘pulp’ ontstaat, een pap van sap en druivenschillen.
3: h
Iedereen heeft wel een bepaald idee als we het over 'persen' hebben. Als je een aantal mensen met blote voeten in een vat op druiven ziet trappelen, weten we direct dat het persen dan op zeer authentieke wijze gebeurt. De drab van geperste druiven noemen we most. Over perstechnieken en alle deelprocessen (persen, ontstelen) valt nog veel meer te vertellen. Zo is het persen een handeling op zich en er zijn niet voor niets moderne persmachines ontwikkeld. Hierbij kan men bijvoorbeeld bepalen hoe groot de persdruk moet zijn, hoe fijnmazig de zeven zijn.
12
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Het maken van witte en rode wijn De procesgang van de witte wijn lijkt op die van de rode wijn. Maar er zijn een aantal zaken die van belang zijn om het onderscheid tussen rode en witte wijn te begrijpen. Allereerst het feit dat voor witte wijn vooral witte druivenrassen gebruikt worden en dat schil en sap direct na het persen van elkaar gescheiden worden. Zo kan de schil ook geen kleurstof afgeven. Bij rode wijn worden de druiven eerst gekneusd en laat men deze vervolgens gisten met schil en pit. Zo zullen de kleurstoffen van de schil ook worden meegenomen. Het grootste deel van de rode kleur wordt bepaald door de schil van de druif. Voor het kneuzen worden de druiven overigens eerst ontsteelt (steeltjes bevatten tannine en maken de wijn wrang).
3: hoe wijn gemaakt wordt Het 'opvoeden' van de wijn Zonder gisting heeft een wijnboer alleen maar druivensap. Druivensap kan op veel verschillende manieren gisten en ook de tank waarin dit gebeurt, heeft invloed op het resultaat. Gisten is een chemisch proces, waarbij gistcellen vruchtensuikers omzetten in alcohol. Die suikers halen ze uit de geperste of gekneusde druiven.
Witte wijnen worden opgevoed - zo heet dat inderdaad - in gistvaten. Als er niet genoeg gistcellen in de most (sap van geperste druiven) aanwezig zijn, voegt de wijnboer gekweekte gisten toe. Het voordeel hiervan is dat de reactie voorspelbaar is en dat er dus ook geen onverwachte en onaangename nevensmaken ontstaan. Het gisten gebeurt vaak in roestvrij stalen tanks.
Rode wijnen voedt men vooral op in houten vaten, dit afhankelijk van het type wijn. Ze gisten meestal sneller dan witte wijnen. Aan de andere kant hebben rode wijnen ook een tweede gisting nodig: de zogenaamde melkzuurgisting. Daarna moet de rode wijn nog enige tijd rijpen. Zo duurt het toch nog lang voordat een rode wijn drinkbaar is.
3: hoe wijn gemaakt wordt
13
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Gisting Hier links zien we een foto van de grote Franse wetenschapper Louis Pasteur. Zijn naam zal voor altijd verbonden blijven aan de wijze waarop we melk langer houdbaar kunnen maken. Dat proces heet 'pasteuriseren'. Louis Pasteur was ook diegene die voor het eerst begreep hoe bepaalde microben, de zogenaamde gistcellen, verantwoordelijk zijn voor de omzetting van druivensuiker (glucose) een suikersoort die in de druif voorkomt, naar alcohol (ethanol).
Verschil tussen soorten wijn Er bestaan verschillende soorten wijn. Men maakt onderscheid tussen: - rode wijn - witte wijn - rosé wijn - mousserende wijn
Rode wijn Bij rode wijn worden eerst de steeltjes van de druiven verwijderd. Deze bevatten veel tannine (looizuur). Na het zogenaamde kneuzen van de druiven wordt de most (sap van de druif) samen met de schillen en de pitten tot gisting gebracht. De wijnmaker zal eigen gistcellen toevoegen om het proces van gisting beter in de hand te houden. Het gistingsproces duurt ongeveer 6 tot 14 dagen. Als het percentage alcohol te hoog wordt, sterven de gistcellen en zakken naar de bodem. Na deze periode blijven afhankelijk van het type wijn de schillen en pitten nog aanwezig om nog meer kleur te krijgen. Na maximaal 3 weken is de wijn klaar. De wijn wordt nu van de schillen en pitten ontdaan en wordt overgeheveld naar grotere vaten. Daar kan de wijn nog maanden tot rust komen. Bij deze wijze van spreken we van melkzuurgisting of de zogenaamde malolactische gisting. Hierbij wordt appelzuur in melkzuur omgezet en zal de wijn minder wrang smaken.
14
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Barriquewijnen Bij de zogenaamde barriquewijnen (een barrique is een houten vat) wordt de wijn dikwijls nog van vat verwisseld om de bezinksels zoveel mogelijk te verwijderen. Alvorens de wijn in flessen gaat wordt deze eventueel nog extra gefilterd en geklaard. Klaring is het helder worden van de most doordat de kleinste organische deeltjes in de most bezonken zijn. Les 3:
Witte wijn Het voornaamste verschil met rode wijn is dat de gisting hier plaatsvindt zonder schillen en pitten. Veel mensen denken dat rode wijn verkregen wordt uit blauwe (rode) druiven en witte wijn uit witte druiven. Dat is dus onjuist. Wel is het zo dat bij veel witte wijn er ook van witte druiven wordt uitgegaan, maar dat is dus geen must. Bij sommige wijnen zoals bij de Chardonnay wordt de smaak rijker door het rusten in houten vaten. Men spreekt dan van de 'opvoeding op hout'. Het kan ook zijn dat men verschillende wijnen mengt, men spreekt dan van een blend, om tot de gewenste smaak te komen.
Les 3: hoe wijn gemaakt wordt
Rosé Om rosé te verkrijgen start men het proces overeenkomstig het recept bij rode wijn. Maar de schilletjes worden eerder verwijderd waardoor er slechts een licht rode kleur ontstaat.
Wist u...
Veel mensen denken dat rosé wordt verkregen door rode en witte wijn te mengen. Het is verboden om deze wijn als 'rosé' te verkopen. 11
15
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Champagne Champagne is een feestdrank, het wordt voornamelijk gedronken om iets te vieren. Traditioneel luiden we ieder nieuw jaar in met champagne, maar ook bij andere bijzondere momenten past het uitstekend om champagne te schenken. Eigenlijk is het jammer dat champagne over het algemeen alleen bij bijzondere momenten ontkurkt wordt. Deze heerlijke frisse drank is namelijk ook zeer geschikt als aperitief of bij de maaltijd. De prijs zal er zeker mee te maken hebben dat we champagne niet zomaar “even tussendoor” drinken: alleen mousserende wijn uit het gebied Champagne mag champagne heten en deze is over het algemeen wat hoger geprijsd. De geschiedenis van de champagne gaat terug tot de 17e eeuw, toen de monnik Dom Pérignon een methode ontwikkelde om de wijn na de tweede gisting helder en ook goed bewaarbaar te maken. De oudste natuurlijk mousserende wijnen stammen waarschijnlijk uit de Champagne. De basis van de drank champagne bestaat uit drie verschillende druivenrassen: pinot meunier, pinot noir en chardonnay. De drank kent vele smaken als gevolg van variatie in de verhouding tussen de drie druivenrassen. Maar er ontstaan ook verschillen tijdens de tweede gisting in de fles. Deze bepaalt de individuele smaak en heeft veel invloed op de belletjes, die champagne tot een feest der zintuigen maakt. De meest ‘gewone’ champagne is een mengdrank van wijnen uit verschillende wijnjaren. Alleen in zeer goede wijnjaren wordt de wijn niet gemengd en spreekt men van een millésime champagne.
Les 9: mousserende wijn
16
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Champagne bereiding Champagne wordt samengesteld uit een mengsel van witte wijn verkregen uit blauwe druiven (het sap van blauwe druiven is wit) en witte wijn van witte druiven. Om te voorkomen dat de rode kleurstof van de schillen door de most wordt opgenomen, gebruikt men wijde, zeer ondiepe persen. Het bijzondere van champagne-achtige dranken is de gisting op de fles, de meest complexe methode voor gisting. Daarvoor worden de flessen gevuld met een mengsel van wijn, suiker en speciale gistculturen. De gistcellen beginnen onmiddellijk de suiker te verwerken waardoor er koolzuur vrijkomt. Dit proces duurt ongeveer een maand. Tijdens die maand worden de flessen voorzichtig geschud en gedraaid en steeds verder loodrecht geplaatst (zogenaamde remuage).Uiteindelijk bevindt het volledige gistresidu zich in de flessenhals. Gelukkig heeft men er iets op gevonden om ons dit residu te besparen: voordat de wijn wordt verkocht, wordt de flessenhals met de gistresten in een pekelbad bevroren. De prop met vuil schiet eruit wanneer de fles wordt geopend. De fles wordt daarna opgevuld met een kleine hoeveelheid zogenaamde liqueur d’expedition (rietsuiker, witte wijn en eventueel esprit de cognac) en de fles wordt gekurkt. Om te voorkomen dat de kurk door de druk van de mousserende wijn van de fles schiet, wordt deze met een ‘muselet’ (een metalen vlechtwerkje) verstevigd. Voordat de wijn in de handel komt, laat men deze nog een tijd rijpen op de fles. Les 9: mousserende wijn 6/13
17
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Les 3: De druif De basis - Het heeft in het begin absoluut geen zin om al die namen en eigenschappen uit het hoofd te leren. - De soorten gaan pas leven in combinatie met het proeven van de wijn. Er is geen wijnkenner die al die gegevens meteen in zijn hoofd heeft geprent. Slechts het proeven - en dus ervaren - in combinatie met het weten om welke soort druif het gaat, brengt een leerproces op gang. Bij de volgende opsomming van bekende druivensoorten hebben we ook een korte omschrijving van de smaak gegeven. Maar nogmaals, het heeft geen zin om dit allemaal uit het hoofd te leren. Wijnen gaan pas leven als je ze ook echt proeft. Het is wel van belang dat u de belangrijkste soorten druiven kent. - Het is tevens belangrijk dat u weet hoe u bepaalde eigenschappen van druiven kunt opzoeken. Hier speelt internet uiteraard weer een praktische rol bij. Les 4: alles draait om de druif
Zonder druiven geen wijn De basis voor een goede wijn ligt in de wijngaard, daar waar de druiven groeien. Maar een goede wijn wordt niet van de eerste de beste druif gemaakt. Het kan een witte druif of een blauwe druif zijn, waarbij de witte eerder geel is en de blauwe donkerrood met een blauwe waas. Witte wijn kan ook gemaakt worden van blauwe druiven. Verder bepalen nog een aantal andere factoren de smaak en de kwaliteit, waaronder het druivenras, de bodem, de werkwijze van de wijnboer, waterverzorging en het klimaat.
De bekendste witte druivensoorten:
Chardonnay Chenin Blanc Macabeo Muscat Blanc à petits grains Pinot Blanc Pinot Gris Riesling Sauvignon Blanc Sémillion Viognier
18
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Witte druivensoorten Chardonnay Chardonnay is een zeer bekende soort, en dan met name de Chardonnays uit de Bourgogne. Deze druivensoort leent zich uitstekend voor veel klimaten en gebieden, en vormt ook de basis voor de champagne. Wijn van deze druif kan zowel fris als fruitig zijn en is goed houdbaar. Hoe donkerder de tint, hoe steviger het karakter. Als de wijn op hout is gerijpt kan men zelfs de smaak van vanille herkennen.
Chenin (blanc) Chenin (blanc) is een soort die vaak gebruikt wordt om zoete witte wijnen te krijgen. Wanneer de Chenin uit een mild klimaat komt dan is deze frisser, komt deze uit een warmer klimaat dan wordt er zoetere wijn van gemaakt. Deze druivensoort wordt ook voor mengwijnen, zogenaamde blends, gebruikt. Wijn van deze druif is verfrissend en soms met een honingachtige smaak. Tegenwoordig wordt Chenin Blanc gebruikt voor droge witte wijn, onder andere in blends. In Zuid Afrika is deze druif erg populair, hier noemt men deze soort 'steen'. Les 4: alles draait om de druif Macabeo Macabeo is een druivensoort die we in de omgeving van Roussillon en de Languedoc aantreffen. Deze druif is goed tegen de hitte bestand en is in de Spaanse streek Rioja bekend onder de naam Viura. De wijn die gemaakt wordt van deze druivensoort heeft een bleke, groengele kleur en heeft een frisse en droge smaak. Muscat Blanc à petit grains Deze gele muskaatdruif wordt in de gehele wereld verbouwd. Het zwoele aroma maakt de druif zeer geschikt voor het produceren van zoete wijnen en dessertwijnen. De wijnen hebben een fruitige, bloemige geur en smaak waarin kruiden, sinaasappel en rozen zijn te herkennen. Pinot Blanc De Pinot Blanc is zeker een van de bekendste soorten druiven. De soort wordt in Duitsland 'Weissburgunder' genoemd en is vooral bekend als druivensoort van de Elzas. Deze soort wordt ook in Italië en Chili aangeplant en heeft aroma's van niet te rijp fruit als lychees en appels, en soms van boterbabbelaars waardoor de druif aan de Chardonnay kan tippen.
19
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Pinot Gris Het druivenras Pinot Gris is zeer waarschijnlijk een mutatie van de Pinot Noir. Na de Tweede Wereldoorlog heeft Pinot Gris, als Pinot Grigio, furore gemaakt in Italië. In Duitsland is de druif bekend onder de naam Ruländer en Grauburgunder. De smaak hangt sterk af van het gebied waar de wijn vandaan komt. Zo is de Pinot Gris uit de Elzas mild en zoet van smaak, maar er zijn ook droge varianten. Riesling Riesling is een soort die we vooral in de Elzas aantreffen. Deze druif heeft vaak een frisse, zoete smaak en bouquet herinnert vaak aan grapefruit of appel. Sauvignon Blanc De Sauvignon Blanc geeft zeer frisse, droge wijnen met een krachtig aroma, soms met de geur van citrusvruchten, kruisbessen en gras. Dit is een bijzonder populaire druivensoort die steeds meer voor de productie van droge witte wijn wordt gebruikt. Les 4: alles draait om de druif Sémillion Deze druivensoort komt oorspronkelijk uit Frankrijk, en dan met name uit Bordeaux en Bergerac. De geur doet denken aan rijpe sinaasappels, honing en zoet tropisch fruit. Sémillion wordt in de Bordeaux gebruikt om samen met de Sauvignon Blanc zowel zoete als droge wijnen te verkrijgen. Voignier Viognier is een witte druivensoort die vooral in de Franse Rhônevallei voorkomt. Wijn die van de Viognier wordt gemaakt kenmerkt zich door zijn boeket van zacht fruit en bloemen, laag zuurgehalte, kracht en hij is vrijwel altijd droog.
Les 4: alles draait om de druif
20
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ De bekendste blauwe druivensoorten:
Cabernet Franc Cabernet Sauvignon Gamay Noir Grenache/Garnache Merlot Pinot Noir Sangiovese Syrah / Shiraz Tempranillo
Blauwe druivensoorten Cabernet Sauvignon Cabernet Sauvignon is wellicht de meest bekende druivensoort. Ook al omdat men deze druif in vrijwel alle bekende wijngebieden ter wereld aantreft. De druif geeft een donkerrode (paars rode) wijn met een relatief hoog gehalte aan tannine. De wijnen zijn krachtig en hebben een rijk bouquet. Vaak treft men er de geur van zwarte bessen en soms van kersen in aan. Cabernet Franc De Cabernet Franc heeft een bordeaux rode kleur. Ten opzichte van de Cabernet Sauvignon is de Cabernet Franc lichter van kleur, fruitig en er zit minder tannine in. Deze soort wordt vaak gebruikt bij het mengen van wijn. Gamay Noir De wijn van de Gamay-druif is sprankelend en licht rood van kleur. Door het zuurgehalte doet de wijn fris aan en heeft een duidelijk fruitaroma. Deze druivensoort komt vooral voor in de Beaujolais. Grenache/ Garnach De Grenache geeft een fruitige, kruidige en peperige smaak. Het gaat om een zeer veel verbouwde wijnsoort die zijn oorsprong in Spanje vond. Deze druivensoort wordt vaak in blends gebruikt met Syrah-druiven, waarbij de Grenache voor het fruit zorgt en de Syrah voor de kracht (Côtes du Rhône).
21
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Merlot Merlot brengt grootse wijnen voort zoals de Pomerol en de St. Emillion (vaak 100% Merlot). Merlot geeft een wijn met een donkerrode kleur en een volle smaak. Deze druif heeft een relatief hoog alcoholpercentage en is tegenwoordig overal ter wereld te vinden. Er worden zeer drinkbare rode wijnen van gemaakt die niet de jarenlange rijping nodig hebben van de traditionele Bordeaux wijnen. Pinot Noir De Pinot Noir komt oorspronkelijk uit de Bourgogne en heeft een helderrode kleur. Het bouquet doet aan bramen of aardbeien denken. Sangiovese Deze druif is de basis voor veel Toscaanse wijnen, zo ook voor de bekende Chianti. De Sangiovese geeft een robijnrode kleur en een relatief droge wijn. Syrah/Shiraz Deze druivensoort komt in veel gebieden in Frankrijk voor, maar is vooral in Australië een ware topper. De druif geeft een dieprode kleur en hoog tannine gehalte. Vaak proeft men pittige kruiden en kan men er de geur van pruimen in herkennen. Les 4: alles draait om de druif
22
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Viticultuur Viticultuur is de manier waarop de druiven worden verbouwd. Dit bepaalt voor een belangrijk deel de kwaliteit van wijn. Allereerst is het natuurlijk belangrijk om de wijnstokken ziektevrij te houden. Kleine plantenziektes kunnen invloed hebben op de vruchten en uiteindelijk op de wijn. De geschiedenis leert ons bovendien dat bijvoorbeeld de verspreiding van druifluis desastreuze gevolgen kan hebben voor de wijnbouw. Daarnaast is de rijpheid van de geoogste druiven van belang. De oogst van alleen de rijpste druiven in combinatie met een snelle verwerking levert een betere kwaliteit wijn op. Tenslotte is de opbrengst van de wijngaard belangrijk. Heeft een wijnstok minder druiven? Dan zal de wijn een intensere smaak hebben.
De smaak is streekgebonden In het voorafgaande zagen we dat op veel plaatsen in de wereld druiven van één bepaalde druivensoort worden verbouwd. Denk als voorbeeld maar eens aan druivensoorten als Merlot, Cabernet Sauvignon en Chardonnay. Zo kan het zijn dat u een Cabernet Sauvignon uit Frankrijk, Chili, Zuid-Afrika of nog een ander land tegenkomt. De druif is dan wel gelijk, maar de bodem, klimaat en het gebied verschillen aanmerkelijk waardoor ook de smaak aanmerkelijk verschillend kan zijn. Andere wijnen, de zogenaamde streekwijnen, kenmerken zich juist door de streek waar ze vandaan komen (Bordeaux, Beaujolais, Languedoc). Dat we ook combinaties van beroemde druivensoorten in beroemde streken tegenkomen, zal niet verbazen. Het gaat om soorten die bij de wet 'verbonden' zijn aan deze streken. Les 4: alles draait om de druif
23
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Terroir In het woord 'terroir' komt 'terre' voor (aarde). Maar het begrip terroir is in de wereld van de wijn een allesomvattend begrip. We geven ermee aan wat de gesteldheid van de bodem is, het klimaat en de ligging ten opzichte van de zon. Kortom, alles wat bepalend is voor de uiteindelijke kwaliteit komt in dit begrip naar voren.
13/15
12/15 8
24
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Les 4: Proeven Het begint met kijken Met het proeven proberen we de bijzonderheid van wijn te ontdekken. Het plezier en het genot wordt verhoogd door de kwaliteit van de wijn, de drinkomstandigheden en de ervaring van de proever. Wijn proeven begint al bij kijken en ruiken: we kijken naar de kleur, ruiken de geur en proeven de smaak. Allereerst bekijkt een proever de wijn om hem op helderheid en kleur te beoordelen. Om dat te doen, tilt u het glas op bij de steel en houdt u het een beetje schuin tegen het licht. Veel mensen denken dat zij het glas bij de steel moeten vasthouden om nare vlekken en geuren te voorkomen. De voornaamste reden om het glas bij de steel te houden, is echter het voorkomen dat de wijn onnodig wordt opgewarmd.
Les 5: proeven voor beginners Helderheid
Wijnen kunnen erg van kleur verschillen. Witte wijnen - ook de oudere - horen volledig doorzichtig te zijn en glanzend helder. Kleine, doorzichtige kristallen (wijnsteen) zijn natuurlijke substanties die de wijn niet schaden. Soms is er sprake van vertroebelingen die duiden op samenklontering van stoffen die niet gewenst zijn. In rode wijnen komen dit soort vertroebelingen vaak voor, maar meestal bestaan ze uit onschadelijke looi- en kleurstoffen. Door oudere wijnen te laten rusten voor het openen, kunt u het bezinksel op de bodem van de fles laten neerslaan.
Les 5: proeven voor beginners
25
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ De kleuren van rode wijn De kleur als rood benoemen volstaat niet. Vandaar dat we nu een indeling geven van kleuren die u kunt waarnemen. Jonge wijnen zijn vaak paarsrood en oude wijnen oranje/rood. Daartussen treft men veel schakeringen die mede afhankelijk zijn van de druivensoort.
Robijnrood: diep rood van kleur, een goede Bordeaux of Bourgogne. Kersenrood: vaak de kleur van lichte soepele wijnen of van druivensoorten met weinig pigment. Paarsrood: vaak erg jonge, geconcentreerde wijnen. Rood met oranje tint: er kan sprake zijn van een zekere ouderdom. Dakpannenrood: vaak een wijn van grote ouderdom. Bruin: voor een aantal wijnen geldt dat, wanneer ze bruin van kleur zijn, ze helaas niet meer op dronk zijn. Maar pas op, dit geldt niet voor alle wijnen.
Les 5: proeven voor beginners
4/27
De kleuren van witte wijn Net als bij rood volstaat bij witte wijn de kleur als wit benoemen ook niet. Hieronder een indeling van kleuren die u kunt waarnemen bij witte wijnen: Bleek geelgroen: een jonge vaak droge wijn zoals bijvoorbeeld een Chablis of Sauvignon Blanc.
Bleekgoud: in feite is dit de lichtgele kleur van een witte Bordeaux of een witte Bourgogne. Kleurloos: een meestal nog erg jonge wijn. Strogeel: de kleur van een wat oudere wijn zoals een Gewurzstramiener. Goudgeel: doorgaans een zoete witte wijn of een oudere droge wijn. Amber: vaak een heel oude zoete witte wijn.
Les 5: proeven voor beginners 6/27 5/27
26
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ De kleuren van rosé Licht rood/roze: een rosé kent allerlei kleurvarianten. De kleur geeft weinig extra informatie bij de rosé.
Conclusie Bij het bekijken van de wijn maken we een onderscheid naar: - helderheid: troebel, dof, transparant, helder, kristal helder - eventuele vertroebeling: wijnsteen, samengeklonterd - kleur: zie overzicht
Les 5: proeven voor beginners 7/27
27
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Geuren waarnemen Om de fijnste en meest subtiele geuren waar te nemen, ruikt een wijnproever aan de wijn op ten minste twee momenten: direct na het inschenken van de wijn en nadat hij de wijn in het glas heeft laten bewegen. Voordat u het glas heeft bewogen, kunt u de fijnste en vluchtigste geuren in de wijn herkennen: citroen, munt, koffie, tabak, rozenblaadjes en nog veel meer. Hebt u een aantal geuren kunnen thuisbrengen, dan laat u de wijn zachtjes ronddraaien in het glas (walsen). Op die manier komen de andere geurstoffen en zogenaamde etherische oliën vrij, waardoor ook foute geuren herkenbaar worden. Foute geuren zijn bijvoorbeeld de geur van rotte eieren, zwavel of azijn. Uw wijn kan ook ‘kurk’ hebben. Deze meest voorkomende fout in wijn heeft niets te maken met de stukjes kurk die in de wijn kunnen achterblijven na het ontkurken van de fles, maar alles met een door met een schimmel besmette kurk die een muffe geur en smaak veroorzaakt. Is uw glas leeg, dan kunt u de geurstoffen ruiken die zijn achtergebleven in het glas. En ook die geuren proberen we te benoemen.
28
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Proeven De manier waarop we iets proeven is vastgelegd in onze tong, ons smaakzintuig. Onze smaakpapillen laten ons smaak ervaren: als we iets met smaak in onze mond krijgen, leiden twee smaakzenuwen signalen naar de hersenen, waar we de smaak ervaren. Meestal bevestigt de smaak de indrukken die onze ogen en neus al hadden gekregen. Nieuwe indrukken ontstaan door het warm worden van de wijn in de mond. Om de smaak goed te proeven, moet u een flinke slok wijn nemen en de vloeistof over de hele tong verdelen, langs uw verhemelte en langs uw tanden laten glijden. U mag daarbij gerust slurpen, smakken en gorgelen, want op die manier kunt u alle smaken goed proeven. Het waarnemen van een kleur van een voorwerp wordt sterk beïnvloed door de omgevingskleuren. De meesten kennen dat verschijnsel wel. Met smaak is het ook zo. Bepaalde smaken kunnen juist in combinatie extra aangenaam zijn. Een bekend voorbeeld is natuurlijk de Franse kaas in combinatie met rode wijn.
Smaakomschrijvingen Bij het proeven valt als eerste op of een wijn droog (niet zoet) of zoet is. Tijdens het eerste moment zijn de zoete smaakstoffen overheersend. Daarnaast heeft de zuurgraad invloed op het waarnemen van smaak. Daarom is het verstandig om even te wachten met oordelen. Als u uw favoriete smaak kent, geeft dat houvast bij het kiezen van wijn. Les 5: proeven voor beginners Fris en Fruitig Frisse wijnen met de smaak van licht fruit. De wijnen zijn het lekkerst als ze jong worden gedronken. Aanbevolen bij wit vlees, vis en salades. Soepel en zacht Wijnen die passen bij iedere gelegenheid. Het fruit in deze wijnen is zacht zoals aarbei, kers, frambozen en meloen. Aanbevolen bij pasta en lichte gerechten.
29
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Vol en rijp Rijke wijnen met een diepe kleur en geur. De wijnen zijn geurig, geconcentreerd en rijk van smaak. De smaak geeft een rijke indruk zoals bij bananen, perzik en mango. Aanbevolen bij rijke vleesschotels, wildschotels en romige kazen. Kruidig en krachtig Uitgesproken wijnen met een krachtige smaak en een kruidige geur. De stevige wijnen bevatten indrukken van donker fruit (pruimen, vijgen en bramen) en iets van kruiden en specerijen. Aanbevolen bij gekruid eten, gegrilde gerechten en oude kazen. Elegant en verfijnd Uitgebalanceerde wijnen, rijk aan geur- en smaaknuances. Vaak heeft houtrijping nog wat extra verfijning toegevoegd. Mooi om als cadeau te geven en een feest om zelf te drinken.
De afdronk Als u de wijn heeft doorgeslikt of uitgespuugd (ja dat mag bij het wijnproeven) blijft de smaak toch nog 'in de mond hangen'. Die smaaksensatie noemen we de afdronk. We onderscheiden: - hoe de afdronk smaakt - hoe lang de afdronk duurt En die duur wordt doorgaans aangegeven in een 'ca. ... seconden': Kort: tot ca. 3 seconden Middellang: 4 - 6 seconden Lang: 7 - 9 seconden Heel lang: 10 en meer seconden
30
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Wijn uitdrukkingen Alcohol: van licht naar zwaar Een lichte wijn is een wijn die weinig alcohol bevat. Bijvoorbeeld Perla Del Sur (zoet) met 10% alcohol en de mousserende Clairette met maar 6% alcohol. Een wijn die veel alcohol bevat noemen we zwaar. Hoe zuur is de wijn Bij wijn kan men spreken over lage en hoge zuren. Dit wordt gebaseerd op het zuurgehalte.
Zoet: van droog naar erg zoet Het woord droog betekent - het klinkt tegenstrijdig voor een vocht - niet zoet. Daarna kan men een omschrijving gebruiken als 'licht zoet' of 'enigszins zoet'. Bitterheid en astringentie We noemen een wijn astringent als deze veel tannine bevat. Dit zal tot gevolg hebben dat de mond als het ware uitdroogt en tot een wrange smaak leidt. Als een wijn veel tannine bevat zal een bittere smaak overheersen. Overigens is de smaak niet echt bitter maar je hebt meer het gevoel dat je lippen aan je tanden plakken. Pas op, ook de kwaliteit van de tannine telt mee. Zacht We geven met deze term aan dat de wijn heerlijk zacht smaakt en geen enkele scherpe smaakcomponenten bevat. Soepel Een wijn met weinig tannine en met weinig zuur. Complex Wanneer een wijn als complex wordt omschreven betekend dit dat er veel smaken en geuren in de wijn worden aangetroffen. En die combinatie is bovendien moeilijk om direct onder woorden te brengen. Les 5: proeven voor beginners Elegant en verfijnd Les 5: proeven voor Uitgebalanceerde wijnen, rijk aan geur- en smaakstoffen. Vaak heeft hotrijping nog wat verfijning toegevoegd. Typisch voor een feestelijke aangelegenheid. 21/27
31
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Les 5: het etiket Een etiket kan een goede indicatie geven van de kwaliteit van de wijn. Maar dan is het wel handig als u begrijpt wat men bedoelt met de vermeldingen op het etiket. In Europa zult u altijd de inhoud, het alcoholgehalte en de herkomst van de wijn kunnen vinden op het etiket. Vaak is ook het jaartal van productie vermeld. Op etiketten van Europese wijnen vindt u ook het kwaliteitsniveau van de wijn. Binnen de EU bestaan classificaties. Hoe hoger de classificatie, hoe beter de kwaliteit van de wijn. Dat is eigenlijk de stelregel. Een landwijn (Vin de Pays) zou beter moeten zijn dan tafelwijn (Vin de Table) vanwege wijnwetten in het land van productie. Om het allemaal nog ingewikkelder te maken: tegenwoordig is het niet meer vanzelfsprekend dat een hogere classificatie een hogere kwaliteit garandeert. Sommige wijnboeren met een hoog geclassificeerde wijn leunen rustig achterover en leveren een middelmatig product, terwijl andere wijnboeren die een tafelwijn of landwijn maken, met passie en trots een heerlijke wijn produceren. Les 11: het etiket lezen Ook het jaar van productie kan iets zeggen over de kwaliteit van de wijn: slechte Europese zomers zijn niet bevorderlijk voor de druivenoogst. Uit warme, zonnige zomers komen betere wijnen.
Classificaties buiten Europa Buiten Europa is veel minder wijnwetgeving. Dat maakt het soms moeilijker om de kwaliteit van de wijn te bepalen aan de hand van het etiket. Alles heeft echter zijn waarde: voor een kwalitatief goede wijn betaalt u vaak meer. De prijs van een wijn is dan ook vaak een indicatie van kwaliteit. Maar ook de reputatie van de producent kan een indicatie zijn. Vaak zijn wijnen die uit één enkele wijngaard komen van een goede kwaliteit. Haal echter uw neus niet op voor goedkopere wijnen. Tegenwoordig is er al lekkere wijn te koop voor heel weinig geld.
Sulfiet Tegenwoordig moet er op het etiket aan de achterkant van de fles worden aangegeven of de wijn sulfiet (zwavel) bevat. Dit roept eigenlijk wel vragen op; is dit wel gezond, krijg ik daar geen hoofdpijn van? Die onzekere gevoelens zijn beslist niet nodig. Bijna elke wijn bevat immers sulfiet. Sulfiet wordt aan de wijn toegevoegd om een bepaalde houdbaarheid te garanderen. Er zijn strenge controles om te voorkomen dat een wijn niet teveel sulfiet bevat. Hoofdpijn is eerder het gevolg van simpelweg teveel drinken, dan van de hoeveelheid sulfiet die een wijn bevat.
32
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Etiket zegt niet alles Hoewel een etiket best veel informatie bevat, zegt het niet alles. Zo zal het belangrijkste feit namelijk 'of u hem lekker zult vinden' niet op het etiket staan. Om hier achter te komen zijn er wel een aantal hulpmiddelen:
De smaakaanduiding (op het schap, op het tweede etiket) Beschrijvingen van bekende wijnproevers Bekenden (... zeg heb je die wijn al eens geproefd) Aanbevelingen (bijvoorbeeld in een restaurant) En natuurlijk: gewoon eens proberen!
En wat u vooral van het etiket moet onthouden, is de naam van de wijn. Het etiket is in feite het 'naambordje' zodat u een volgende keer weer diezelfde heerlijke wijn weet te vinden.
Les 11: het etiket lezen
33
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Les 6: zelf proeven Nu de cursus erop zit wordt het tijd om de kennis in praktijk te brengen en om de smaak te gaan ontdekken. Zoals al eerder in de cursus wordt beschreven. Het beste om wijn te leren kennen en genieten is proeven, proeven en nog eens proeven. Om u daarbij te helpen hebben we een proefdoos samengesteld zodat u zelf de basis smaken kunt ontdekken. In de doos zitten 6 verschillende wijnen van 6 verschillende druivensoorten. Zo kunt u zelf gaan proeven om uit te vinden welke druif u nou eigenlijk lekker vindt. In de doos zitten wijnen van de volgende druiven. 3 x rode wijn, Cabernet Sauvignon, Merlot, Shiraz. 3 x witte wijn, Sauvignon Blanc, Chardonnay en Riesling. Proeven is de basis van wijn ontdekken. Als u weet welke druif u lekker vindt dan gaat het vervolg vanzelf. En vergeet vooral niet om van alle geproefde wijnen aantekeningen te maken zodat u steeds kunt teruglezen wat de smaken zijn. 7/10
Bestel vandaag nog en ontvang de proefdoos met 6 flessen wijn. Bij alle wijnen zit een beschrijving.
van € 39,00 voor € 29,00
Klik hier om te bestellen.
34
_________________________________________ ©2013 Moments4wine
Basis wijncursus! 3.0 door: Moments4wine
_________________________________________ Nawoord: Na 34 pagina’s wijncursus gaan we ervan uit dat u vanaf nu een klein beetje anders naar wijn kijkt dan u gewend was. Wij hopen dat de cursus een bijdrage heeft geleverd aan u enthousiasme voor wijn en dat u nu verder gaat in de wondere wereld van wijn. Om u daarbij nog meer te helpen bieden we alle wijnliefhebbers die deze gratis wijncursus hebben gevolgd een Internationaal erkende wijncursus aan.
Moments4wine verzorgt in samenwerking met WSET de enige internationaal erkende
wijncursus.
Het in Londen gevestigde prestigieuze Wine & Spirit Education Trust (WSET) is opgericht in 1969 om te voorzien in wijnopleidingen en trainingen van hoog niveau. Sindsdien is de WSET uitgegroeid tot de grootste wijnopleider ter wereld met wereldwijd jaarlijks meer dan 20.000 studenten. De diploma's van de WSET zijn internationaal erkend en worden veel gevraagd. Wij zijn bijzonder trots dat wij deze cursus mogen geven. Doordat wij zijn aangesloten bij W.S.E.T (Wine Spirit & Education Trust) is de cursus internationaal erkend.
Klik hier om meer te weten te komen over de cursus.
Heel veel plezier bij de verdere ontdekkingen over wijn! Om altijd op de hoogte te blijven van de “WERELD VAN WIJN”, en om de beste wijnen te kopen voor het perfecte moment, volg ons op onze website www.moments4wine.nl . Met heel veel wijngroeten, Hans Dreyer en Hans de Wit
35
_________________________________________ ©2013 Moments4wine