BARCELONA
IN METROSTOPS
Barcelona in 8 metrostops
NATUURLIJK KUN JE OP JE IPHONE ALLE STEGEN VAN BARCELONA VINDEN. MAAR IS HET NIET VEEL LEUKER OM GEWOON IN DE METRO TE STAPPEN, HET ONBEKENDE TEGEMOET! VOOR REIZ& OP HET SPOOR: NICOLLINE VAN DER SPEK EN FOTOGRAFE LAYLA AERTS. PRÓXIMA ESTACIÓ: BARCELONA BONITA.
Lijn 4, uitgang halte Girona
Plaça Eivissa: Messi & de pensionado’s Maandagochtend in Barcelona. De dag ligt onbeschreven en jong voor ons. Vanuit metrostation Horta staan we meteen op Plaça Eivissa. Geen toerist te zien, wel een aantal voetballende kinderen in Messi-shirt. Het publiek bestaat vooral uit pensionado’s, die zich hebben genesteld op bankjes in de schaduw van de platanen, inclusief een tierende zwerver met eeltige tenen. De zwerver is gelukkig onverstaanbaar, omdat er net een vrachtwagen van Estrella wordt gelost. De rode kratten worden op een steekwagentje het plein over gerold richting het terras waar ik boven een schrijfblok mijn tweede café con leche nuttig. Terwijl de fotografe (blond) een oud dametje fotografeert en door het oude dametje guapa (mooi meisje) wordt genoemd, scoort Messi tegen een boom. De oudjes klappen en de rolluiken van de ijssalon tegenover me gaan langzaam open. Metrostation Horta ligt aan lijn 5
Verdwaald in Horta Laberint
Lijnen 4 en 5 gaan naar het Barceloneta-strand
Terug in de ‘onderwereld’ van Barcelona stappen we over op de groene lijn (no. 11). Onze bestemming? Metrostation Mundet. Achter de campus en het nabijgelegen Vélodrome (de wielerbaan die speciaal voor de Olympische spelen van 1992 is gebouwd) bevindt zich Parc del Laberint d’Horta. Niet gratis (€ 2,30) zoals Parc Güell, maar zonder drommen mensen. Slechts een handjevol toeristen tel ik. Het park is voor de Barcelonezen zelf, die hier op zondag komen. Je vindt er enkele prachtige neoklassieke monumentale gebouwen in pasteltinten en gelukkig zijn er genoeg schaduwrijke plekjes in het bos, waar je via kronkelige paadjes naar een beekje wordt gelokt met libellen en waterschildpadjes. Grootste trekpleister van het park? Het doolhof dat ooit gebruikt is als decor in de film Het Parfum, die hier is opgenomen in 2006. Appeltje-eitje, denk je. Mooi niet. Waren er geen tuinmannen aan het werk geweest die me de weg wezen, dan liep ik nu nóg rond tussen die 700 aan meter keurig geschoren coniferen. Metrostation Mundet ligt aan lijn 11
Sarrià: Barcelona op stand Het openbaar vervoer in de Catalaanse hoofdstad heeft een geïntegreerd kaartsysteem. Je kunt hetzelfde kaartje gebruiken voor de metro uitgevoerd door TMB als door FGC. Dat is handig, want waar wij naartoe gaan, rijdt alleen de metro van FGC. We delen de wagon met een klas vrolijke schoolkinderen en een oude dame die zich achter haar waaier en snor knikkebollend het centrum van de stad laat uitrijden. Onze bestemming is uiteindelijk ook de hare: Sarrià, de rijkste www.reizen.nl september 2012 | 73
Barcelona in 8 metrostops
Rommelmarkt in de wijk Sarrià (lijn FGC) Parc del Laberint d’Horta, een romantisch doolhof (lijn 11)
74 | september 2012 www.reizen.nl
‘IN BAR TINÀS MAKEN ZE DE BESTE PATATAS BRAVAS VAN BARÇA.’ wijk van Barcelona met een juweel van een klooster uit 1326, Pedralbes genaamd. Maar voordat we dit klooster gaan bewonderen, moet er eerst gewinkeld worden. Dringend. Ik loop de belangrijkste winkelstraat in (Major de Sarrìa) en zie vanuit mijn ooghoeken hoe een jongetje van een jaar of tien in het voorbijgaan de ‘n’ wegveegt op een schoolbord dat buiten op de stoep staat van Punta Smile, een broodjeszaak. Nu staat er Puta Smile. Ik vermoed dat dit de running gag is onder schoolgaand Sarrià en moet erom lachen, wetende wat puta betekent in het Spaans. Vlakbij, onder de terracotta gevels en luifels van Plaça del Consell de la Vila, wordt chic geluncht door zakenmannen. En daar doen zakenmannen in Spanje lang over. Nadat ik de hoofdstraat al drie keer op en neer ben gelopen en alle winkels van Sarrià twee keer ben binnengegaan (must-do is de ultrahippe ijssalon op nummer 75: Tomo II) zitten de heren er nóg, wat me eraan doet herinneren dat ook wij eens verder moeten. 13.00 uur kloppen fotografe Layla en ik aan bij het klooster. Twee novicen op teenslippers. Het duurt even voordat het luikje opengaat en we oog in oog staan met een non die het postuur heeft van Paul de Leeuw en de brillenglazen van Freek de Jonge. ‘Can I help you?’, vraagt de zwartgekapte non in perfect Engels. ‘Aquí monestir?’, vraag ik, en toon haar de kaart, wat achteraf een beetje pijnlijk is voor iemand met de brillenglazen van Freek de Jonge. ‘Yes, this is the monastry.’ ‘Monestir de Pedralbes?’, vraag ik, terwijl ik op de grond wijs. ‘No, no’, antwoordt de non, die ook nog in het bezit blijkt te zijn van een te groot aangemeten kunstgebit, ‘if you want to visit Pedralbes you have to take the bus.’ Om 14.02 uur staan we voor de kloosterpoort. Twee minuten te laat. Het prachtige middeleeuwse klooster, waar ik zo graag had willen ontsnappen aan de hectiek van de stad, sluit voor onze neus. We vinden troost in chocola en doen ons te goed aan de cacao-juweeltjes van de Chocolat Factory (Major de Sarrìa 55). Helaas hebben we niet langer de tijd, anders hadden we de hele dag in Sarrìa gebleven en gedineerd in dezelfde straat. In Bar Tomàs (Major de Sarrìa 49) maken ze de beste patatas bravas van Barça, heb ik mij laten vertellen. Een adresje om te onthouden! Metrostation Sarrià ligt aan lijn FGC
Sant Felip Neri, het lievelingsplein van Gaudí (lijn 11)
METRO-FEITEN
t t t t t
t
In 1924 werd de eerste metrolijn in gebruik genomen Jaarlijks maken in Barcelona 300 miljoen mensen gebruik van de metro Het netwerk bestaat uit 11 lijnen met een totale lengte van 119 kilometer en 158 stations De metrolijnen van Barcelona worden door nummers en kleuren van elkaar onderscheiden. De groene (L3) en blauwe (L5) lijn zijn handige metrolijnen voor toeristen. Beide lijnen komen in de buurt van de belangrijkste bezienswaardigheden. Lijn 9 is nog altijd under construction, deze verbindt het vliegveld El Prat met de stad en moet met bijna 50 km de langste ondergrondse metrolijn van Europa worden. Geplande opleverdatum: 2014, maar of dat gaat lukken, is de vraag. Opmerkelijk is dat de metro’s op lijn 9 zonder bestuurder gaan rijden, wat nu ook al gebeurt met sommige metrolijnen in Parijs, Dubai en Singapore.
Druipsteenkerk van Gaudí Om toch iets van religie mee te krijgen, reizen we naar de ‘Kerk der Armen’. Sagrada Família is tevens een metrostation, dus missen kunnen we hem niet. De laatste keer dat ik er in de rij stond, was in 1993. De Sagrada had toen nog geen dak. Ik hoor de Amerikaanse nog roepen: ‘O my God, there is no inside!’ Een dak is er nu wel en dat lijkt een beetje op de binnenkant van een langgerekte eierdoos, vind ik als ik een poosje naar boven staar, maar je kunt er ook de onderkant van een bladerdak inzien, ondersteund door pilaren, die me aan palmbomen doen denken. De eerste steen werd gelegd in 1882 en de kerk is nog steeds niet af. Dat zou ook een beetje raar zijn. De ‘Onvoltooide’, zoals Sagrada Família in de volksmond wordt genoemd, hoort in de Mercat de la Boqueria, ‘de buik van Barcelona’
Barcelona in 8 metrostops
steigers te staan, zoals de Golden Gate Bridge in laag hangende bewolking. Wel is er de laatste paar jaar flink doorgewerkt, harder dan anders, zo lijkt, wat ongetwijfeld te maken heeft met het pausbezoek van Benedictus XVI, die de ‘druipsteenkerk’ op 7 november 2010 inwijdde als basiliek. Metrostation Sagrada Família ligt aan lijn 2
Sok van ijzerdraad in Eixample De volgende dag begint bij metrostation Girona. Een uiterst lucratieve beslissing. In die zin dat hier bekend en minder bekend Barcelona op kruipafstand van elkaar verwijderd liggen. We zijn in 19de-eeuwse wijk Eixample. Antoni Gaudí’s Casa Battló en zijn ‘Steengroeve’ (La Pedrera) liggen om de hoek. Verleidelijk dichtbij, maar wij lopen bewust de andere kant op en worden al snel beloond met het oudste café van Eixample, Café del Centre uit 1873, in Carrer de Girona. Het café is altijd in handen van dezelfde familie gebleven en gelukkig niet ten prooi gevallen aan de bekende designkoorts waar Barcelona in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw nogal onder te lijden heeft gehad. Het café oogt als een mooi oud geworden dame met schorre stem, aan wier slordig gestifte lippen je wilt hangen: 139 jaar oud, delightfully dusty, en vol verhalen. Een andere verborgen schat in deze buurt is de Passatge de Permanyer, een smal straatje dat het strakke schaakbordpatroon van Eixample doorkruist. Met aan weerszijden zoetgekleurde huizen met tuintjes die herinneren aan Notting Hill, uitgezonderd de citroenen die hier aan de bomen groeien, en eetbaar blijken! Als je het straatje uitloopt zul je merken dat het drukker en drukker wordt. Casa Battló nadert. Wie geen zin heeft in wachtrijen doet er verstandig aan nog een stukje door te lopen voor een ander museum, dat van Antoni Tàpies. In 1990 kreeg deze belangrijkste moderne kunstenaar van Catalonië zijn eigen museum aan Carrer d’Aragó. Het gebouw herbergt de grootste Tàpiescollecties ter wereld met op het dakterras Tàpies’ beroemde sok van ijzerdraad. Metrostation Girona ligt aan lijn 4
De bellenblazer van Barri Gòtic We gaan dieper Barcelona in, komen bij metrostation Liceu bovengronds op de Ramblas en kuieren meteen Barri Gòtic in, het gotische oude hart van de stad. Ansichtkaarttoppers in de wijk zijn de middeleeuwse kathedraal La Seu en Mercat de la Boqueria – ‘de buik van Barcelona’ – waar meer dan 30.000 verschillende soorten etenswaar wordt verkocht, van stapels kazen tot knapperige kevers. Achter La Seu staat een bellenblazer die bellen blaast ter grootte van twee volwassen mannen. Kleine bellen vliegen weg en lokken me via een donker steegje naar een pleintje dat onmiddellijk betovert: Plaça de Sant Felip Neri, Gaudí’s lievelingsplein. In de tijd dat hij aan de Sagrada Família (18831926) bouwde, passeerde Gaudí het plaça dagelijks op zijn avondwandeling. Veel moeite kost het me niet om de ‘Dante van de Architectuur’ er te zien lopen. Er is hier in de afgelopen honderd jaar namelijk hoegenaamd niets veranderd. Er zijn geen winkels, geen goochelaars, geen bellenblazers en ook geen volle terrassen. Je vindt er een paar bomen geworteld in oud plaveisel. Kinderstemmen domineren het plein, dat verscholen ligt in de schaduw van de kathedraal. Uren zoet. Metrostation Liceu ligt aan lijn 11
76 | september 2012 www.reizen.nl
Bar Marsella, alwaar sinds 1820 absint wordt geschonken.
Barcelona in 8 metrostops
El Raval, met haar kleine straatjes, is een wijk om verliefd op te worden. Skateboarder tegenover het MACBA, het museum voor moderne kunst.
78 | september 2012 www.reizen.nl
‘OOIT IS HET MACBA ALS EEN ‘CRUISESCHIP’ BINNENGEVAREN OM EL RAVAL EEN ANDER AANZIEN TE GEVEN.’
Revival van El Raval Aan het einde van de dag rijden we in de spelonken van de stad naar de drukste aller metrostations, die van Cataluyna, waar je kunt overstappen op de lijnen 3, 6 en 7. Bovengekomen laten we La Rambla voor wat het is. We hebben een ander doel: de gesaneerde hoerenbuurt El Raval. De winkels zijn nog maar een paar uur open, dus moeten we opschieten, want winkelen in Raval is een must-do. De multi-culti wijk barst bijna letterlijk uit zijn voegen van de hippe vintagewinkeltjes. Wat Raval extra aantrekkelijk maakt is het MACBA (het Museu d’Art Contemporani), dat hier ooit als ‘cruiseschip’ is binnengevaren om de bij de zeelui populaire wijk een ander aanzien te geven. Rond het maagdelijk witte museum verzamelt zich elke namiddag een select groepje skateboard punk rockers. De zelf aangemeten sterrenstatus belet hen niet zich te laten fotograferen, al valt het sommigen zwaar nog altijd niet te zijn ontdekt door MTV. In El Raval bevinden zich ook de vier oudste kroegen van Barcelona, waaronder Bar Marsella in Sant Pau, waar sinds 1820 absint wordt geschonken. De kroeg is een beauty, compleet met mozaïeken vloer, verweerde spiegels en kroonluchters die bijna bezwijken onder 192 jaren stof. Absint wordt nog er altijd geschonken, en dat hakt erin. Ook bij mijn buurman, een Amerikaanse backpacker van 27, die hier is om zijn held Hemingway achterna te reizen. Hemingway zou hier Salvador Dalí hebben ontmoet, laat ik mij vertellen door de aspirant-schrijver, wiens boek helaas nog niet is gepubliceerd is. Ook niet geschreven, vermoed ik, maar aan romantiek geen gebrek. Na zijn derde absint en zevende biertje moet hij gaan. Wij blijven nog even. Metrostation Catalunya ligt aan de lijn 1, 3 en 5
WAT KOST DE METRO?
Veruit de snelste en veiligste manier van reizen in Barça is de metro. Het lijnennet is een palet van kleuren met nummers, van Línia Blava (no. 4) tot Línia Vermella (no. 1). Er zijn verschillende kaartjes te koop in de automaten op de stations, bij kiosken of bij loketten van de vervoersmaatschappijen. Enkele reis € 1,40, dagkaart € 6,95, 10-rittenkaart € 9,25 en 2-dagenkaart € 12,80. Kijk voor de actuele tarieven op: www.tmb.cat
Promenade in de haven van Barcelona
Zonnebrillen op Barceloneta Lang verhaal kort: de volgende dag rest ons niets anders dan gewapend met paracetamol de metro naar Barceloneta te nemen om op het strand van deze oude visserswijk onze roes uit te slapen. De stad mag dan jaren met zijn rug naar zee hebben geleefd, sinds de Olympische Spelen van 1992 boulevard & haven een boost hebben gegeven is het strand van Barça the place to be. In mijn geval zeker. Na drie keer een Vietnamese voetmassage te hebben afgeslagen lukt het me zelfs om in slaap te vallen, tot ik word gewekt door een grote wolk die plotseling voor de zon schuift. Afdeling Ghana. Of ik misschien een zonnebril wil kopen. Saillant detail: ik heb al een zonnebril op. Maar heb ik ook al een rode? Ook dat nog, de zonnebrillen in Barcelona zijn minstens zo kleurrijk als haar metrolijnen. Ze zijn er in het paars, groen, blauw, geel en rood. Metrostation Barceloneta ligt aan de lijnen 4 & 5t
Jaarlijks maken 300 miljoen mensen gebruik van de metro
Het plafond van de Sagrada Família oogt als een bladerdak.
Barcelona in 8 metrostops Hoe kom je er? Vliegen: verschillende lowcosters vliegen naar Barcelona, o.m. Transavia (transavia.com) en Vueling (vueling.nl). Retourticket v.a. € 125 pp all-in. Vanaf het vliegveld ben je in 30 minuten in het centrum (Plaça de Catalunya) met de Aerobús, die elke tien minuten vertrekt. Auto: vanaf Utrecht ben je als je flink doorrijdt binnen 14 uur in Barcelona. Aantal kilometers, waarvan veel tolweg: 1509.
Slapen
3x
1. Guesthouse Jardinets. Eindelijk een leuke accommodatie in één van de gezelligste wijken van Barcelona: Gràcia! In de belangrijkste straat in deze wijk, met vele elegante gebouwen, vind je Bed & Breakfast Jardinets. Gelegen in een fraai pand met een rijk gevulde ijskast. Kamers voor één, twéé of drie personen. V.a. € 70 per nacht. www.guesthousejardinets.com 2. Guesthouse Casa Maca. In de beroemde ‘Gaudí’-wijk Eixample vind je B&B Casa Maca. Toegang tot de keuken met koelkast en magnetron, en een compleet en gevarieerd ontbijtbuffet. V.a. € 70 per nacht. www.guesthousecasamaca.com 3. Bed & Breakfast Casanova. Appartement in de wijk Eixample met vijf stijlvolle en gezellige kamers. Alle kamers hebben een klein balkon, airconditioning en verwarming. V.a. € 70 per nacht. www.guesthousecasanova.com Guesthouse Casa Maca
Beste reistijd
Geheimtip
Aangename maanden voor een bezoek zijn mei/juni en september/oktober, wanneer de temperatuur nog lekker is (ca. 20°C) voor een terrasje. In de zomermaanden loopt de temperatuur stevig op en is de stad afgeladen met toeristen.
Casa Asia. Dit Azië Huis vond ik werkelijk een ontdekking, misschien wel mooier dan Gaudí’s Casa Battló. Rijk versierd, nog gratis ook en met diverse tentoonstellingen. Avenue Diagonal 373, metro 3 en 5. Zie: www.casaasia.es.
Barcelona Card Met de Barcelona Card (v.a. € 29) reis je niet alleen gratis in bus en metro, maar heb je ook nog eens korting bij musea, winkels en theaters. Te koop in de automaten op de stations, bij kiosken en bij loketten van de vervoersmaatschappijen. Kijk voor meer informatie over de Barcelona Card op: www.bcn.travel.
Nu op reizen.nl t.FFSHFIFJNUJQTWJOEKFPQwww.reizen.nl onder stedentrips. Klik op City-Expert Barcelona. t1MVTHSBUJTEPXOMPBECBSFBSUJLFMFOABarcelona, 3 up & coming wijken: Poble Sec, Poble Nou en Gràcia’ en: ‘De 10 relaxpleinen van Barcelona’.
Barcelona Reisgidsen, meteen te bestellen Handige compacte reisgids met uitneembare kaart is ANWB Extra Barcelona, € 8,95. Idem Barcelona Marco Polo, ook met plattegrond en inside-tips, € 9,99. Nieuw is de Nederlandstalige Rough Guide Barcelona, vol tips over Catalaans eten, muziekbars, strand, beste uitzichtpunten en véél meer. 294 pagina’s, € 19,99. Scan de QR-code met je smartphone en bestel dan, zonder verzendkosten, je favoriete Barcelona-gids.
Informatie via internet twww.spain.info Site van het Spaans Verkeersbureau. Veel nuttige informatie: van vervoer tot openingstijden musea en winkels. twww.barcelonaturisme.com Site van Turisme de Barcelona. Infokantoor ter plekke: Plaça de Catalunya twww.guesthousebarcelona.com De Nederlander Maarten Tromp, die samen met zijn vrouw drie guesthouses runt in Barcelona, heeft een lijst gemaakt met wat je allemaal gratis kunt doen in de stad. Klik op ‘Gratis in Barcelona’, Maartens lijst wordt langer en langer. BEKIJK MET LAYAR (UITLEG LAYAR ZIE PAGINA 9)
80 | september 2012 www.reizen.nl
Barcelona: kabelbaan naar Montjuïc
Barcelona in 8 metrostops
Travel Club vanaf
NIEUW: ANWB Ticket Buitenland
€
Geen wachtrij bij de kassa van de kabelbaan naar Montjuïc, het Nou Camp Experience van FC Barcelona of het MACBA Museum. Het kan vanaf nu met een ANWB Ticket Buitenland. WAAR? In Barcelona, Parijs en Berlijn Tickets voor de topattracties, bezienswaardigheden, rondleidingen en voorstellingen in Barcelona, Parijs en Berlijn zijn nu vooraf te koop via anwb.nl/tickets. Het voordeel? t/JFUNFFSXBDIUFOFFOSJK XBUWPPSFFOUFSQMFLLFUF kopen kaartje tot een half uur kan oplopen). t(FHBSBOEFFSEF[JUQMBBUTWPPS CJKWPPSCFFME FFOTIPX JOIFU1BSJKTF-JEPPGWBOEF#MVF.BO(SPVQJO#FSMJKO 54 attracties: van DDR Museum tot Lido Via anwb.nl/tickets zijn entreebewijzen te koop van PNBUUSBDUJFQBSLFO EJFSFOUVJOFO WPPSTUFMMJOHFO NVTFB SPOEMFJEJOHFOFOWFMFCF[JFOTXBBSEJHIFEFO Enkele bekende attracties: het Louvre, de Eiffeltoren, het -JEP 1BSJKT $BTB.JMB $BNQ/PV&YQFSJFODFFO$BTB #BUMMP #BSDFMPOB IFU1FSHBNPONVTFVN ;PP#FSMJOFO %%3.VTFVN #FSMJKO *OUPUBBM[JKOFSWPPSBUUSBDUJFTJO het trio steden tickets te bestellen. Later dit jaar wordt het BBOCPEVJUHFCSFJENFU-POEFO /FX:PSLFO3PNF anwb.nl/tickets De tickets zijn dus te bestellen via anwb.nl/tickets. +FPOUWBOHUIFU"/8#5JDLFUUIVJT5FSQMFLLFLBOIFU "/8#5JDLFUJOHFMFWFSEXPSEFOCJKFFOTQFDJBMFLBTTB FOMPPQKFMBOHTEFXBDIUSJKFO;JKOFSOPHWSBHFO EBOLVOKFDPOUBDUPQOFNFONFU"/8#5JDLFUT WJBPG
[email protected].
Berlijn: Museuminsel in de Spree
Parijs: Eiffeltoren
3 DAGEN
298 p.p.
BARCELONA Ontdek bruisend Barcelona, per metro en te voet: van Gaudí’s ‘Kerk der Armen’ tot het Barceloneta-strand. Speciaal voor de lezers van REIZEN heeft Sunair Vakanties een exclusief arrangement samengesteld.
Hotel Meson Castilla**
Een hotel met karakter, stijl en een persoonlijke sfeer in hartje Barcelona, in een rustig straatje vlak achter de Ramblas en nabij het nieuwe Modern Art Museum en de Plaça Catalunya. Gevestigd in een voormalig woonhuis en in traditionele, Spaanse stijl ingericht. Alle kamers zijn voorzien van bad of douche, toilet, haardroger, telefoon, televisie, minibar en airconditioning.
Prijs (pp o.b.v. 2 personen in een 2-pk)
1 nov t/m 27 dec 2012, 3 jan t/m 14 mrt 2013 v.a. € 298 1 sep t/m 31 okt 2012, 15 mrt t/m 31 mrt 2013 v.a. € 319 28 dec 2012 t/m 2 jan 2013 v.a. € 382 Vertrek dagelijks mogelijk. Verlengingsprijs van € 59 tot € 101 pp.p.n. Extra voordeel: 3e nacht gratis bij verlenging in de periode 1 dec t/m 27 dec 2012 of 3 jan t/m 31 jan 2013 4e nacht gratis bij verlenging in de periode 1 nov t/m 30 nov 2012 of 1 feb t/m 28 feb 2013.
Inclusief:
t7MJFHSFJT"NTUFSEBNo#BSDFMPOBNFU5SBOTBWJB incl. luchthavenbelastingen a € 45,- pp. tPWFSOBDIUJOHFOJOFFOQL JODMPOUCJKUCVGGFU t ANWB Extra Reisgids Barcelona, met stadsplattegrond. t7PVDIFSAVVSHSBUJTåFUTIVVS SPVUFLBBSUNFUUJQT van locals tBarcelona Metro Walk, combi van wandelroute en openbaar vervoer. Met routegidsje en ov-kaart t5BQBTMVODI IBQKFTNFUFFOESBOLKF XJKOPGTBOHSJB in Restaurant Farga Niet inbegrepen: eventuele vluchttoeslagen, transfers, ANWB Administratiekosten € 15, bijdrage CalamiteitenGPOETé QFSCPFLJOHFOEF$JUZ5BYé QQQO UFS QMBBUTFUFWPMEPFO 7SBBHCJKEF"/8#OBBSIFUMBBHTUF XFCGBSFWBO5SBOTBWJBDPNWJB4VOBJS
Informatie & Boeking
#FMIFU"/8#5FMFGPOJTD3FJTCVSFBV UFM MPLBBMUBSJFG PGXXXSFJ[FOOM Op alle arrangementen zijn de ANVRreisvoorwaarden van toepassing.
www.reizen.nl september 2012 | 81