M i n i s t e r i e v a n V e r k e e r en W a t e r s t a a t Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat B o u w d i e n s t Rijkswaterstaat
PDM Europe Congres 22-10-98 t/m 24-10-98 Barcelona Een verslag van R. Jongkind, J.N. Kieft en R.J. van Staveren
C6353 Verslag van PDM Europe te Barcelona van 22 t/m 24 oktober 1998.
biz
BIBUOTHEEK Bouwdienst Rijkswaterstaat Posibus 20.000 3502 L A Utrecht
BIBUOTHEEK BOUWDIENST RIJKSWATERSTAAT NR
CG^&KXcV
Bouwdienst Rijkswaterstaat Stafafdeling Bouwspeurwerk in samenwerking met Hoofdafdeling Droge Infrastructuur, afd. DIO
Rapportnummer
: BSW-R-99-10
Versie Status Datum
: 1.0 : Definitief : 5 januari 1 9 9 9
Auteurs
: R. J o n g k i n d J . N . Kieft R.J. v a n Staveren
Akkoord vrijgave versie: Hoofd BSI: F.J.J.A. van Dam
Auteur:
Verslag van PDM Europe te Barcelona van 22 t/m 24 oktober 1998.
biz 2 van 9
INHOUDSOPGAVE
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Inleiding N i e u w e o n t w i k k e l i n g e n o p het g e b i e d v a n P D M Windchill Digitale c o m m u n i c a t i e bij het " D e p a r t e m e n t o T e r r e t o r i a l " O n t w i k k e l i n g e n o p het g e b i e d v a n STEP B e s c h o u w i n g en c o n c l u s i e s
Verslag van PDM Europe te Barcelona van 22 t/m 24 oktober 1998.
4 5 6 7 8 9
biz 3 van 9
1.
Inleiding
Eind o k t o b e r ' 9 8 v o n d in Barcelona het congres P D M Europe ' 9 8 (Product Data M a n a g e m e n t ) plaats. A a n dit driedaagse congres n a m e n circa 9 0 0 participanten deel uit meer dan twintig landen, waaronder drie vertegenwoordigers v a n de Bouwdienst. Tijdens het congres w e r d e n : • de laatste ontwikkelingen g e t o o n d door leveranciers • algemene b e s c h o u w i n g e n gegeven door systeemonafhankelijke instanties • ervaringen van gebruikers verteld met de selectie, de implementatie en het gebruik van P D M - s y s t e m e n .
Het congresbezoek had de volgende doelen: 1. Inzicht verkrijgen in de nieuwe ontwikkelingen o p het gebied van P D M (Product D a t a M a n a g e m e n t ) in het algemeen, dit ten behoeve van verdere visie-vorming o p het gebied van documentbeheer, w o r k f l o w m a n a g e m e n t t.b.v. de Regionale Diensten van Rijkswaterstaat ( w e r k p r o g r a m m a l & A / O n t w i k k e l i n g Infrastructuur) en de Bouwdienst; 2. Inzicht verkrijgen in de ontwikkeling van het nieuwe P D M - s y s t e e m W i n d c h i l l , in het bijzonder i.v.m. de relevantie voor de B o u w d i e n s t , kennismaken met de leverancier P T C (Parametric Technology) o m inzicht te krijgen in de toekomstplannen van P T C met O p t e g r a , de relatie/samenwerking van P T C met TreeC (de huidige leverancier van O p t e g r a ) en dergelijke; 3. Inzicht verkrijgen in de ontwikkelingen o p het gebied van STEP (Standard for the Exchange of Product M o d e l Data); 4. Inzicht verkrijgen in welke mate andere landen (in dit geval Catalonie) over afspraken beschikken v o o r het digitaal uitwisselen v a n productinformatie, hoe ze dergelijke afspraken tot stand hebben gebracht, welk flankerend beleid daarvoor w o r d t gevoerd, etc. Hiertoe is de gelegenheid benut o m tijdens dit congres een bedrijfsbezoek te brengen aan het " D e p a r t e m e n t o Terretorial", de "Rijkswaterstaat" van de a u t o n o m e provincie Catalonie. 1
1
Enige tijd geleden is Computervision, de leverancier van het CAD-systeem Dimension-Ill en het PDM-systeem Optegra (beide in gebruik bij de Bouwdienst), overgenomen door PTC (Parametric Technology). PTC ontwikkelt momenteel een nieuw PDM-systeem, Windchill, dat - naar verluidt mogelijk- op termijn Optegra zal gaan vervangen. In Nederland worden de oorspronkelijke Computervision-producten geleverd door TreeC. Het was begin oktober nog niet bekend, hoe de samenwerking tussen PTC en TreeC zal plaatsvinden. Wel is er een beleidslijn binnen PTC geformuleerd, welke momenteel behelst, dat het nieuwe product Windchill alleen door PTC zelf aan de klanten geleverd zal worden zonder tussenkomst van "systemintegrators" zoals TreeC. Binnen afzienbare tijd zal meer duidelijkheid met betrekking tot het PTC-beleid ontstaan.
Verslag van PDM Europe te Barcelona van 22 t/m 24 oktober 1998.
biz 4 van 9
2.
Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van PDM.
Alle P D M - s y s t e e m l e v e r a n c i e r s besteden momenteel bijzonder veel aandacht aan de integratie van hun pakket met lnter-/lntranet-technologie. N a g e n o e g alle P D M - s y s t e m e n hebben zodanige functionaliteit dat de gebruiker werkt met een intranetuserinterface en waarbij v o o r het zoeken van beheerde documenten de zoekfaciliteiten van intranet w o r d e n benut. Bedrijven blijken d o o r g a a n s meer dan een P D M - s y s t e e m in gebruik te hebben (bijvoorbeeld v o o r de b i b l i o t h e e k - c o m p o n e n t e n , de projectdocumenten en documentatie van reeds afgeronde projecten). Het transparant k u n n e n benaderen van deze verschillende P D M - s y s t e m e n is een belangrijke wens. D e koppelingen, die verschillende P D M - s y s t e m e n hebben met Internet b e a n t w o o r d e n slechts ten dele aan deze wens. Een ontwikkeling die meer in de richting komt is die van de zogeheten " m i d d l e w a r e " systemen. Deze systemen zijn aanvullingen o p het intranet en voorzien enerzijds in koppelingen met de meest gebruikte P D M - s y s t e m e n ; anderzijds bieden ze functionaliteit o m het transparante zoeken te bevorderen. Enkele van deze zgn. "Middleware producten" zijn: ProductView van Division P r o d u c t V i e w is een set van software-applicaties die t o e g a n g bieden tot alle typen van productinformatie, zoals 3 D - m o d e l l e n , t e k e n i n g e n , images, d o c u m e n t e n , etc. Daarnaast kan P r o d u c t V i e w informatie betrekken uit en samenwerken met andere applicaties waaronder P D M (o.a. Optegra) ERP, M R P , etc. P r o d u c t V i e w is een 'view en access' hulpmiddel dat gebruik maakt van standaard w e b browsers. Binnen de w e b browser kan e e n v o u d i g t o e g a n g verkregen w o r d e n tot engineering data en gegevens uit andere b r o n n e n (bijv. Optegra). In P r o d u c t V i e w zitten zoekprogramma's o m snel en eenvoudig de gewenste databases, projecten en objecten te vinden. Objecten kunnen w o r d e n herkend aan een ' t h u m b n a i l ' plaatje dat onderdeel uitmaakt van elke objectbeschrijving. De thumbnail w o r d t automatisch aangemaakt. P r o d u c t V i e w kent de mogelijkheid standaard C A D Solid M o d e l s te v i e w e n , 2 D - t e k e n i n g e n , desktop applicaties ( M S - W o r d , Excel, A d o b e , etc.), raster images, simulaties (webfly) en w e b p a g e s . 2
M e t P r o d u c t V i e w w e r d e n tijdens het congres met name de view-mogelijkheden gedemonstreerd; de w e r k i n g v a n het systeem t.a.v. g e k o p p e l d e P D M - s y s t e m e n werden (helaas) niet g e t o o n d . D e C A D - p r o j e c t g r o e p van de Bouwdienst bleek vlak voor vertrek naar Barcelona o p m e r k z a a m gemaakt te zijn g e w o r d e n op dit product. Binnen o . m . de projectgroep C A D O B E en de deelprojectgroep D M S / O p t e g r a (Infonet) zal in de k o m e n d e tijd meer aandacht aan dit product w o r d e n besteed. Auxilium Een vergelijkbaar product als P r o d u c t V i e w van Division. Het systeem biedt echter alleen adapters met P D M - s y s t e m e n . Daarnaast bezit A u x i l i u m relatief veel functionaliteit o m werkprocessen (vrijgaveprocessen) te beschrijven; daarmee w o r d e n de reeds geimplementeerde werkprocessen in de " n a t i v e " P D M - s y s t e m e n dus vervangen en fungeren die P D M systemen slechts als (gestructureerde) database voor opslag van de productgegevens. 3
2 3
Zie verder de productinformatie, welke is verstrekt tijdens het congres Zie verder de productinformatie, welke is verstrekt tijdens het congres.
Verslag van PDM Europe te Barcelona van 22 t/m 24 oktober 1998.
biz 5 van 9
3.
Windchill
Tijdens het congres is kennisgemaakt met het nieuwe P D M - s y s t e e m W i n d c h i l l en met enkele vertegenwoordigers van de ontwikkelaar/leverancier P T C . D e z e hebben de aanpak, die nu wordt gehanteerd t.a.v. W i n d c h i l l , uiteengezet. V o o r l o p i g w o r d t W i n d c h i l l ontwikkeld als een " s c h i l " o p andere P D M - s y s t e m e n heen, in het bijzonder o m O p t e g r a (oorspronkelijk d o o r Computervision ontwikkeld en recentelijk d o o r P T C overgenomen) en Pro/lntralink. O p termijn zal echter sprake zijn van een samensmelting van Windchill en de andere P D M - s y s t e m e n . Bij P T C w o r d t veel inspanning gestoken in de ontwikkeling van dit nieuwe systeem (bedrijfskritisch). Inmiddels is de eerste versie van Windchill beschikbaar. De tweede versie w o r d t ) rond de jaarwisseling verwacht. In deze t w e e d e versie zijn w o r k f l o w m a n a g e m e n t faciliteiten o p g e n o m e n op het niveau zoals de Bouwdienst ze m o m e n t e e l in O p t e g r a heeft gei'mplementeerd D e eerste versie maakt in hoge mate gebruik van Intranet-mogelijkheden. De gebruikersinterface kan geheel geintegreerd zijn binnen het bedrijfsintranet zonder dat je merkt dat je productinformatie in een P D M systeem zoekt. D e verzending van mail, met daaraan gekoppelde d o c u m e n t e n uit het P D M - s y s t e e m , geschiedt via U R L verwijzingen. V o o r l o p i g zal ook O p t e g r a ondersteund blijven d o o r P T C , waarbij overigens geen uitspraak werd gedaan o v e r termijnen. W e l w e r d a a n g e g e v e n , dat enkele belangrijke gebruikers van O p t e g r a , zoals Airbus, de intentie hebben o m eind ' 9 9 te migreren van O p t e g r a naar W i n d c h i l l . W i n d c h i l l zal in Nederland w o r d e n geleverd d o o r P T C zelf en in principe niet niet - zoals dat in het verleden v o o r de C o m p u t e r v i s i o n - p r o d u c t e n gold - d o o r een Nederlandse leverancier. De C o m p u t e r v i s i o n - p r o d u c t e n zullen w e l ondersteund blijven d o o r de lokale distributeurs. M e d e o m d a t de Bouwdienst reeds lange tijd een g o e d e relatie heeft met Tree C . Technology B.V., heeft PTC recent al gesproken met Tree C . over de wijze van benadering van de Bouwdienst. P T C zal binnen enkele w e k e n haar beleid m.b.t. O p t e g r a schriftelijk kenbaar maken aan de Bouwdienst. Dit naar aanleiding van vragen van de vertegenwoordigers van de Bouwdienst o m duidelijkheid te verkrijgen in de m o m e n t e e l onduidelijke toekomst van O p t e g r a . In de loop van n o v e m b e r zal d e Nederlandse vertegenwoordiger contact o p n e m e n voor verdere kennismaking en nader overleg (inmiddels staat een gesprek gepland o p 26 november 1998). M I S lijkt als systeemonafhankelijk bureau geschikt (gezien haar deskundigheid van de markt en de Bouwdienst) o m als adviseur bij dergelijke contacten te betrekken.
Verslag van PDM Europe te Barcelona van 22 t/m 24 oktober 1998.
biz 6 van
4.
Digitale communicatie bij het "Departemento Terretorial".
In Barcelona is het D e p a r t e m e n t o Terretorial, oftewel " G I S A " , gevestigd. Deze overheidsinstelling d o e t ten aanzien van het ontwikkelen van infrastructuur in Catalonie het werk dat in Nederland d o o r de M e e t k u n d i g e dienst en de Bouwdienst en de Regionale Diensten w o r d t uitgevoerd. Ze ontwerpen infrastructurele w e r k e n , maar o o k o v e r h e i d s g e b o u w e n , zoals politiekazernes en gevangenissen. D e dienst is vrij j o n g ; ze bestaat ongeveer acht jaar. Aanleiding voor de oprichting was de komst van de O l y m p i s c h e Spelen in Barcelona. Deze Spelen hebben een enorme financiele injectie betekend voor de stad en v o o r heel C a t a l o n i e . D e totale infrastructuur r o n d o m Barcelona is destijds v e m i e u w d . Hiervoor is deze overheidsdienst o p - en ingericht. De financiele injectie heeft de dienst ook in staat gesteld o m te investeren in geautomatiseerde hulpmiddelen. 4
Alle gebied w a t voor de GISA van belang is, is digitaal beschikbaar o p een schaal van 1:5000. Dit w o r d t d o o r een afzonderiijke dienst verzorgd. Z o d r a bekend is dat ergens een project zal w o r d e n uitgevoerd w o r d t het betreffende gebied " i n g e v l o g e n " . Hiervan w o r d t een kaart gemaakt met een schaal van 1: 1 0 0 0 . V o o r het o n t w e r p van de w e g maakt de dienst gebruik van een zelf ontwikkeld ontwerpsysteem. Dit systeem biedt enerzijds mogelijkheden o m een globaal ontwerp in haar o m g e v i n g te plaatsen, uitgaande van d e digitale 3 D - o n d e r g r o n d , en allerlei analyses uit te voeren binnen het landschap (geluidscontroles, milieu-effecten). Anderzijds heeft het systeem functionaliteit o m een gedetailleerd w e g m o d e l te ontwikkelen o p basis van horizontale, verticale alignementen en dwarsprofielen. De ontwerpers van het Departemento Terretorial kennen M o s s , maar vinden het gebruik ervan erg ingewikkeld in vergelijking tot hun eigen systeem. Het w e g m o d e l w o r d t in h o g e mate van detail uitgewerkt. In sommige gevallen w o r d t het w e g m o d e l gebruikt o m animaties te m a k e n (bijvoorbeeld bij keuzes voor varianten). Daarbij w o r d t gebruik gemaakt van 3 D Studio M a x . Het voornaamste doel hiervan is het ondersteunen en vergemakkelijken van de politieke en maatschappelijke besluitvorming. Visualisatie w o r d t ook toegepast o m buitenstaanders te informeren over de verschillende b o u w f a s e n . D a a r n a w o r d t aan ingenieursburo's gevraagd o m de tekeningen te produceren. Dit w o r d t g e d a a n met A u t o c a d (versie 14) en M i c r o s t a t i o n . Als input o n t v a n g e n de ingenieursburo's een C D - r o m met daarop alle ontwerpinformatie, inclusief het w e g m o d e l en een uitgewerkt afsprakenstelsel voor de aan te leveren informatie. D e dienst heeft bewust gestandaardiseerd op gegevens terwille van de vrije concurrentie. Projecten w o r d e n gepubliceerd via Internet, en aanlevering van tekeningen gebeurt via D X F . Idee hierachter is vermindering van de papierwinkel. D e dienst beschikt over een afsprakenstelsel voor het opleveren van digitale tekeningen. Daarbij maakt het niet uit met welk C A D - s y s t e e m de tekeningen vervaardigd zijn, als maar aan de set van afspraken w o r d t v o l d a a n . N a oplevering vindt visuele controle plaats. . D e o n t w i k k e l i n g van de afsprakenstelsels heeft vier jaar g e d u u r d . D e afspraken w o r d e n n o g steeds verder uitgewerkt. De ondersteuning van het hogere m a n a g e m e n t werd - net zoals dat bij R W S geldt - als een kritische succesfactor b e s c h o u w d . Gebruik van de standaards is verplicht en vormt een vast onderdeel van het contract. Per project gaan o n g e v e e r 3 0 0 tekeningen o m . Er is n o g geen geautomatiseerd d o c u m e n t b e h e e r . N a oplevering w o r d t van alles de laatse versie bewaard en op c d - r o m gezet. GISA beschikt w e l over een zelf o n t w i k k e l d systeem v o o r d o c u m e n t b e h e e r over bedrijven en instellingen heen. Z o kunnen d o c u m e n t e n die elders zijn opgeslagen w o r d e n t e r u g g e v o n d e n en w o r d e n o p g e v r a a g d . Oorspronkelijk waren er veel bezwaren tegen de verandering van werkwijze. Toen de mensen zagen dat het nu beter en sneller g i n g dan v o o r h e e n was de weerstand g a u w v e r d w e n e n . In tegenstelling tot de o n t w i k k e l i n g e n in Nederland, waarbij de overheid zich meer en meer terugtrekt tot het voortraject en detailontwerp doorgaans overlaat aan de markt, of waarin middels integrale contractvormen ( D & C ) de ontwerpverantwoordelijkheid elders ligt, is er in Catalonie een tendens in de andere richting. D e ontwerpers v e r w a c h t e n dat ook tekenwerk - dat nu nog d o o r de ingenieursburo's w o r d t uitgevoerd - straks o o k d o o r de eigen dienst ter hand zal w o r d e n g e n o m e n . 4
Catalonie is qua oppervlakte ongeveer net zo groot als Nederland. Het heeft ongeveer zes miljoen inwoners, waarvan er ongeveer vier miljoen in en om Barcelona wonen. Catalonie is een autonome provincie van Spanje en heeft haar eigen regering.
Verslag van PDM Europe te Barcelona van 22 t/m 24 oktober 1998.
biz 7 van 9
5.
Ontwikkelingen op het gebied van STEP.
Tijdens het congres bleek er niet of nauwelijks nieuwe ontwikkelingen op het gebied van STEP. In tegenstelling tot andere jaren, waarbij soms met enthousiasme en h o o p over de internationale standaardisatie werd g e s p r o k e n , werd nu nauwelijks daarop ingegaan. Tijdens de groepsdiscussie over STEP op de laatste d a g , verschenen uiteindelijk vijf geihteresseerden.
Verslag van PDM Europe te Barcelona van 22 t/m 24 oktober 1998.
biz 8 van 9
6.
Beschouwing en conclusies.
De belangrijkste conclusies n.a.v. het congres-bezoek zijn: 1. P D M - s y s t e m e n w o r d e n vergaand geihtegreerd met Inter/Intranet. Zoekakties naar informatie gebeurt heel transparant via een zelfde userinterface/browser, ongeacht in welke P D M - d a t a b a s e de informatie is opgeslagen. . In feite is dit een ondersteuning van de visie die destijds binnen de Bouwdienst is geformuleerd: het beschikken over een voordeur v o o r alle informatie, ongeacht de aard, herkomst etc. D e ontwikkeling v a n de z o g e n o e m d e " M i d d l e w a r e " lijkt een zeer bruikbare aanvulling te zijn o m g o e d e koppelingen tussen (o.a.. P D M - ) systemen en internet te krijgen. 2. W i n d c h i l l is een technologisch zeer interessante ontwikkeling. H o e w e l O p t e g r a n o g enige tijd ondersteund zal w o r d e n d o o r P T C en de lokale distributeurs, gaan de ontwikkelingen zeer snel. Het is belangrijk o m o p korte termijn duidelijkheid te verkrijgen in de (momenteel onduidelijke) toekomst van O p t e g r a en het beleid van PTC ten opzichte van O p t e g r a . Hierover moet het gesprek dat in n o v e m b e r zal plaatsvinden tussen de Bouwdienst, Tree C en P T C uitsluitsel geven. De ontwikkeling van een migratiepad v o o r de k o m e n d e jaren kan hierbij noodzakelijk blijken. Tevens kan de, overigens reeds g e p l a n d e , migratie van het huidige Dimension-Ill naar een nieuw C A D - s y s t e e m (of meerdere systemen) een belangrijke en medebepalende factor zijn. Het is hierbij aan te bevelen o m het, indien noodzakelijk gebleken, te ontwikkelen migratiepad te laten toetsen d o o r een externe partij, waarbij M I S Organisatieingenieurs - gezien haar kennis van dit vakgebied en de Bouwdienst - een geschikte partner lijkt. 3.
M o m e n t e e l lijken er geen belangrijke nieuwe ontwikkelingen op het gebied van STEP te spelen, die van belang zijn v o o r de G W W - s e c t o r en de R W S . Overigens, ook over STEP in andere industriele sectoren, die in de afgelopen jaren druk bezig waren met STEP-implementaties (procesindustrie, vliegtuigbouw) waren er nu nauwelijks n i e u w e ontwikkelingen te melden.
4.
D e manier w a a r o p de Catelaanse R W S haar afsprakenset heeft o n t w i k k e l d , lijkt in sterke mate o p de aanpak, die nu w o r d t gevolgd in het RWS-project "digitaal tekeningverkeer". De ontwikkeltijd (4 jaar) k o m t overeen met de geplande ontwikkeltijd.
5.
D e snelle o n t w i k k e l i n g e n binnen het vakgebied (zowel o p technologisch gebied als organisatorisch) gebiedt (de diverse betrokkenen binnen) de Bouwdienst o m de P D M - m a r k t goed te m o n i t o r e n . Het P D M - c o n g r e s biedt daartoe zeer g o e d e mogelijkheden. De belangrijkste leveranciers t o n e n de laatste o n t w i k k e l i n g e n en vele honderden gebruikers wisselen onderling ervaringen uit. Tenslotte biedt een dergelijk congres een g o e d e gelegenheid o m te netwerken.
Verslag van PDM Europe te Barcelona van 22 t/m 24 oktober 1998.
biz 9 van 9