Band-wegdek interactie: stil, schoon, zuinig?
Band-wegdek interactie: stil,schoon,zuinig? Dr. ir. Ines Lopez Arteaga Dynamics & Control Faculteit Werktuigbouwkunde
Technische Universiteit Eindhoven
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
2
Onderzoek TU Eindhoven VEILIG (Stuurgedrag, comfort)
SCHOON
STIL
(Rolweerstand, band en wegdekslijtage)
(Geluid binnen en buiten het voertuig)
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
3
Inhoud • • • •
Wat is rolweerstand? Rolweerstand & Milieu Invloedsfactoren Rolweerstand-Grip-Geluid
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
4
Weerstand leidt tot brandstofverbruik Luchtweerstand
100%
Rolweerstand Aandeel in totale weerstandskracht
Rolweerstand
50%
80 km/h
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
Snelheid
5
Wat is rolweerstand? STILSTAAND
Z
-Z
ROLLEND
Z
-Z
Wat is rolweerstand? MOMENT
TEGENMOMENT
Fmotor
x Z
R
-Z 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
FRR
7
Wat is rolweerstand? EVENWICHT
• Rolweerstandscoefficient
CRR =FRR/Z – Autobanden 0.8 - 1.2% – Vrachtwagenbanden 0.4 – 1% • Oorzaak: Energie verlies door herhaalde deformatie FRR
-Z
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
8
Rolweerstand & Milieu • 10% minder rolweerstand betekent: – Auto’s: 0.5 tot 1.5 % minder brandstof – Vrachtwagens: 1.5 tot 3 % minder brandstof
• Minder brandstofverbruik minder CO2 uitstoot en minder NOx, PM10 uitstoot • PM10 door uitlaatemissie is 70% van het totaal. 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
9
Invloedsfactoren • Band – Viscoelastische eigenschappen van rubber – Afmetingen, opblaasdruk, belasting
• Wegdek – Textuur – Impedantie
• Voertuig – Snelheid – Wielophanging 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
10
Rolweerstand & Rubbereigenschappen Demping
FRR
-Z
Geen demping
-Z
Oplossing: Zuiver elastische rubber maken? 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
11
Geen rolweerstand …. GEEN GRIP!
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
12
Rolweerstand & Textuur Unevenness
Mega-texture
Macro-texture
Micro-texture
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
13
Rolweerstand & Textuur Unevenness
Mega-texture
Macro-texture
Tyre / road noise Tyre wear
Micro-texture
Tyre / road friction Unevenness 50 m
Rolling Resistance Mega-texture
Macro-texture
5m
0.5 m
50 mm
5 mm
4.4 Hz
44 Hz
440 Hz
4400 Hz
Micro-texture 0.5 mm
44000 Hz
Texture wavelength
Frequency
Frequenties bij 80 km/h 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
14
Rolweerstand metingen Meetsysteem TU Gdansk Proefvakken Kloosterzande
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
15
Wegdek types
ISO
Thin layered asphalt
Rubberized surfaces
SMA
DAC
PAC
Double layer PAC
Surface dressings
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
16
Rolweerstand voor alle proefvakken
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
17
Textuur metingen
-3
x 10 0 -5 -10
0.5
1
Root Mean Square Profile Depth (RMS) 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
18
Rolweerstand vs. RMS Texture Depth
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
19
Rolweerstand vs. RMS Texture Depth Duidelijke correlatie tussen textuur en rolweerstand
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
20
Rolweerstand vs. RMS Texture Depth • Rolweerstand neemt toe met RMS Texture Depth • 1 mm minder RMS Texture Depth betekent 10% minder rolweerstand • Dus gemiddeld 2% minder brandstof verbruik
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
21
Rolweerstand vs. RMS Texture Depth
Grote positieve textuur
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
22
Rolweerstand vs. RMS Texture Depth
? 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
23
Dynamischgedrag wegdek
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
24
Dynamischgedrag wegdek
F
Dynamische stijfheid: Z=
F X
M X
Admittance: A=
X F
Verloren energie E=Re{F*X}=Re{A*F2}
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
25
Rolweerstand vs. Dynamisch gedrag wegdek
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
26
Rolweerstand & Textuur Unevenness
Mega-texture
Macro-texture
Tyre / road noise Tyre wear
Micro-texture
Tyre / road friction Unevenness 50 m
Rolling Resistance Mega-texture
Macro-texture
5m
0.5 m
50 mm
5 mm
4.4 Hz
44 Hz
440 Hz
4400 Hz
Micro-texture 0.5 mm
44000 Hz
Texture wavelength
Frequency
Frequenties bij 80 km/h 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
27
Rolweerstand vs. Dynamisch gedrag wegdek
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
28
Rolweerstand vs. Dynamische stijdheid • Flexibele wegdekken kunnen hoge en lage rolweerstand veroorzaken. • Meer demping op macro/megatextuur gebied = meer rolweerstand • Invloed stijfheid?? • Onderzoek nodig om invloed van demping en stijfheid vast te stellen 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
29
Rolweerstand vs. Geluid
Positieve correlatie?
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
30
Rolweerstand vs. Skid resistance
Geen correlatie
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
31
Samenvattend • 1 mm minder RMS Texture Depth, 10% minder rolweerstand, 2% minder brandstofverbruik. • Rolweerstand van flexibele wegdekken hangt af van dynamische stijdheid onderzoek nodig om optimaal ontwerp vast te stellen. • Minder rolweerstand = minder geluid. • Geen correlatie tussen rolweerstand en skid resistance. 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
32
Cursus band/wegdek interactie Leer meer over de invloed van band en wegdek op: • Geluid • Rolweerstand • Grip/veiligheid in Amsterdam op 11 & 12 November 2010. Meer info op www.mp.nl/cursus2010
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
33
Bedankt voor uw aandacht!
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
34
Band-wegdek interactie: stil,schoon,zuinig? Dr. ir. Ines Lopez Arteaga Dynamics & Control Faculteit Werktuigbouwkunde
Technische Universiteit Eindhoven
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
35
Model geluid & rolweerstand
Contact forces
Contact model
Model rotating tire
Energy dissipation
Rolling resistance
Tyre response
Sound radiation
Hub forces
Interior noise
Road texture Dynamic Stiffness 7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
36
Vergelijking model met experimenten Goede voorspelling van de relatie tussen rolweerstand en textuur
model
experiment
7e SilentRoads Symposium, 18 mei 2010
Verschil in rubbereigenschappen banden
37