Beoordeling aanvullende beleidsopties Schoon & Zuinig

Beoordeling aanvullende beleidsopties Schoon & Zuinig

EEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN

Ecofys Netherlands BV Kanaalweg 16-G P.O. Box 8408 3503 RK Utrecht The Netherlands T: +31 (0) 30 66 23 300 F: +31 (0) 30 66 23 301 E: [email protected] W: www.ecofys.com

Beoordeling aanvullende beleidsopties Schoon & Zuinig

DEFINITIEF

Door: Katrien de Witte, Thomas Winkel en Monique Hoogwijk Datum: 27 april 2010 Project nummer: PSTRNL101128

© Ecofys 2010 In opdracht van: Ministerie van VROM, programma Schoon & Zuinig

E COFYS N ETHERLANDS BV, A PRIVATE LIMITED LIABILITY COMPANY INCORPORATED UNDER THE LAWS OF T HE N ETHERLANDS HAVING ITS OFFICIAL SEAT AT U TRECHT AND REGISTERED WITH THE TRADE REGISTER OF THE C HAMBER OF C OMMERCE IN MIDDEN NEDERLAND UNDER FILE NUMBER 30161191


Inhoudsopgave

1

Inleiding

............................................................................................... 1

2

Sector overschrijdende maatregelen ........................................................ 4

2.1

Generieke verhoging energiebelasting...................................................... 4

2.2

Terugverdientijdeis WM ophogen naar 7 jaar en handhaven. ....................... 7

2.3

SDE duurzame warmte en groen gas industrie .......................................... 9

2.4

Decentrale productie (wkk, vooral glastuinbouw) onder ETS brengen (budgetneutraal). ............................................................................... 10

3

Industrie ETS.......................................................................................... 12

3.1

Generieke verhoging energiebelasting incl. terugsluis via directe belastingen.12

3.2

Herinvoeren terugverdientijd eis WM ..................................................... 12

3.3

SDE duurzame warmte en groen gas industrie ........................................ 12

3.4

Energy efficiency normen in milieuvergunning opnemen ........................... 12

3.5

Grootschalige WKK opnemen in EIA (budgetneutraal). ............................. 12

3.6

Tender voor energiebesparing: Subsidietender voor de industrie en raffinaderijen, gericht op 50 PJ extra energiebesparing in 2020. ................ 13

4

Industrie non-ETS................................................................................... 15

4.1

Generieke verhoging energiebelasting conform voorstel EZ/FIN/VROM ....... 15

4.2

Terugverdientijd eis WM ophogen naar 7 jaar, en handhaven .................... 15

4.3

SDE duurzame warmte en groen gas industrie ........................................ 15

4.4

Tender voor energiebesparing .............................................................. 15

5

Elektriciteitssector.................................................................................. 16

5.1

Wettelijk verankerde meerjaren raming SDE........................................... 16

5.2

Sommige opties eenmalige investeringssubsidie in plaats van SDE............. 16

5.3

Differentiatie SDE voor wind op land...................................................... 17

5.4

Stimulering groen gas en duurzame warmte via de SDE ........................... 18

5.5

Verplichting tot meestoken biomassa in grote centrales (import van duurzame biomassa is toegestaan) ...................................................................... 18

5.6

CO2 normering kolencentrales en/of CCS-verplichting. ............................. 19

27 April 2010

Concept PSTRNL101128


i

6

Land- en Tuinbouw ................................................................................. 22

6.1

Introductie van een CO2-vereveningssysteem voor de glastuinbouw........... 22

6.2

Duurzame warmte en groen gas in SDE, meer budget voor (co) vergisting (CO2 en CH4) ..................................................................................... 23

6.3

Introductie van OBG-vereveningsysteem ............................................... 23

6.4

Innovatieprogramma stal en veevoeding................................................ 24

7

Duurzame energie .................................................................................. 26

8

Verkeer en vervoer ................................................................................. 27

8.1

Verhogen verplichting hernieuwbare energie in de brandstof naar 12-14 % in 2020................................................................................................. 27

8.2

Europese verplichting multi-/flexifuel in 2015 ......................................... 28

8.3

CO2 tax brandstoffen........................................................................... 29

8.4

Verduurzamen goederenvervoer: Truck van de toekomst ......................... 30

8.5

Doorberekenen – via werkgever en niet via de belastingdienst – van gemaakte privékilometers door de leasepopulatie.................................... 34

9

Gebouwde omgeving inclusief elektrische apparaten ............................. 36

9.1

Verhoging van de energiebelasting met 50% .......................................... 36

9.2

Verbieden van G-label vanaf 2015 en F-label vanaf 2020, met aankondiging verdere aanscherping (E-label vanaf 2025, D-label vanaf 2030). ............... 36

9.3

Verplichting voor particuliere eigenaren naar analogie van de Wet Milieubeheer ...................................................................................... 38

9.4

Witte certificaten: verplichting voor energiebedrijven en woningcorporaties om energiebesparing te realiseren bij woningeigenaren............................ 39

9.5

Strenge toepassing van energieprestatie-eisen bij renovatie en aanbouw (integraal en op componentniveau) ....................................................... 40

9.6

Convenanten met individuele woningcorporaties ..................................... 41

9.7

Verplicht uitrollen slimme meters .......................................................... 42

9.8

Doorrekenen niet-fiscale bonus/malus regeling gekoppeld aan energielabel/energieprestatie ............................................................... 42

9.9

Resultaatverplichting voor energiebedrijven voor een deel van de MeerMetMinder-doelstelling.................................................................. 43

10 Overige broeikasgassen (niet landbouw) ............................................... 45 10.1

Onder ETS brengen van grote puntbronnen ............................................ 45

10.2

Aanscherpen BEMS methaan slip wkk glastuinbouw ................................. 46

PSTRNL101128


ii

10.3

N2O en CH4 reductie van RWZI’s expliciet in convenant waterschappen....... 47

10.4

Optimaliseren EIA, MIA en VAMIL: déstimuleren van HFK’s door stimulering natuurlijke koudemiddelen ................................................................... 47

27 April 2010

Concept PSTRNL101128


iii

1

Inleiding

In 2007 is het werkprogramma Schoon en Zuinig van start gegaan. In het werkprogramma zijn de nationale doelstellingen en maatregelen voor energiebesparing, CO2-reductie en duurzame energie vastgelegd. Begin 2010 is het werkprogramma geëvalueerd. Uit de evaluatie is gebleken dat de doelstellingen naar verwachting niet op alle punten in 2020 gehaald zullen worden. Er zijn daarom door de betrokken ministeries aanvullende beleidsopties gedefinieerd. Deze aanvullende beleidsopties zijn samengevat in Tabel 1 . De programmadirectie Schoon en Zuinig heeft Ecofys gevraagd om deze aanvullende beleidsopties te beoordelen op de volgende onderdelen: carbon leakage, level playing field, administratieve lasten en effecten van de maatregel op andere sectoren. Hieronder wordt verstaan: Carbon leakage: Het optreden van een verhoging van de CO2 emissie in een land buiten de EU door het effect van deze maatregel (ook wel verplaatsing van een bedrijf met een significante CO2 uitstoot naar een ander land buiten de EU). Level playing field: Het effect van een verstoring van de concurrentie positie binnen een sector in de EU. Administratieve lasten: De administratieve kosten (lasten) voor burgers en bedrijfsleven als gevolg van de invoering van de maatregel. Bij de administratieve lasten wordt gekeken wat de verhoging van de administratieve lasten is ten opzichte van het huidige beleid (het verschil in administratieve lasten ofwel Δ) Effecten van de maatregel op andere sectoren: Effect van de maatregel op een andere economische sector, bijvoorbeeld werkgelegenheid of afwenteling van de kosten. In deze rapportage zijn de resultaten van de beoordeling per sector weergegeven. ECN heeft de aanvullende beleidsopties eerder al kwantitatief beoordeeld op de bijdrage aan de doelstellingen. De evaluatie binnen dit project vindt plaats op kwalitatieve criteria. De rapportage is in eerste instantie bedoeld als intern document ten behoeve van het werkprogramma Schoon en Zuinig, In de volgende hoofdstukken worden kort de sector overschrijdende maatregelen beschreven en daarna de maatregelen per economische sector.

PSTRNL101128


1

Tabel 1: overzicht van het aanvullende maatregelenpakket Schoon en Zuinig (1 februari 2010) Aanvullend maatregelenpakket Schoon & Zuinig 2

Sectoroverstijgend

2.1

Generieke verhoging energiebelasting

2.2

Terugverdientijdeis WM ophogen naar 7 jaar, en handhaven.

2.3

3. SDE duurzame warmte en groen gas industrie

2.4

decentrale productie (wkk, vooral glastuinbouw) onder ETS brengen

3

Industrie ETS

3.1

Generieke verhoging energiebelasting incl. terugsluis via directe belastingen.

3.2

Herinvoeren terugverdientijd eis WM

3.3

SDE duurzame warmte en groen gas industrie

3.4

Energy efficiency normen in milieuvergunning opnemen

3.5

Grootschalige WKK opnemen in EIA (budgetneutraal).

3.6

Tender voor energiebesparing: Subsidietender voor de industrie en raffinaderijen, gericht op 50 PJ extra energiebesparing in 2020.

4

Industrie non-ETS

4.1


4.2

Terugverdientijd eis WM ophogen naar 7 jaar, en handhaven

4.3


4.4

Tender voor energiebesparing

5

Elektriciteitssector

5.1

Wettelijk verankerde meerjaren raming SDE

5.2

Sommige opties eenmalige investeringssubsidie in plaats van SDE

5.3

Differentiatie SDE voor wind op land

5.4

Stimulering groen gas en duurzame warmte via de SDE

5.5

Verplichting tot meestoken biomassa in grote centrales (import van duurzame biomassa is toegestaan)

5.6

CO2 normering kolencentrales en/of CCS-verplichting

6

Land- en tuinbouwsector

6.1

Introductie van een CO2-vereveningssysteem voor de glastuinbouw.

6.2

Duurzame warmte en groen gas in SDE, meer budget voor (co) vergisting (CO2 en CH4)

6.3

Introductie van OBG-vereveningsysteem voor alle sectoren

6.4

Innovatieprogramma stal en veevoeding.

7

Duurzame energie

7.1

Extra SDE beleid op maat duurzame warmte: geothermie, warmte koude opslag en bioketel

8

Verkeer en Vervoer

8.1

Verhogen verplichting hernieuwbare energie naar 12-14 % in 2020

8.2

Europese verplichting multi-/flexifuel in 2015

8.3

CO2 tax brandstoffen

8.4

Verduurzamen goederenvervoer: Truck van de toekomst

PSTRNL101128


2

8.5

Doorberekenen – via werkgever en niet via de belastingdienst – van gemaakte privékilometers door de leasepopulatie

9

Gebouwde omgeving (inclusief elektrische apparaten)

9.1

Verhoging van de energiebelasting met 50%

9.2

Verbieden van G-label vanaf 2015 en F-label vanaf 2020, met aankondiging verdere aanscherping (E-label vanaf 2025, D-label vanaf 2030).

9.3

Verplichting voor particuliere eigenaren naar analogie van de Wet Milieubeheer

9.4

Witte certificaten: verplichting voor energiebedrijven en woningcorporaties om energiebesparing te realiseren bij w- en u-eigenaren

9.5

Strenge toepassing van energieprestatie-eisen bij renovatie en aanbouw (integraal en op componentniveau)

9.6

Convenanten met individuele woningcorporaties

9.7

Verplicht uitrollen slimme meters

9.8

Niet-fiscale bonus/malus regeling gekoppeld aan energielabel/energieprestatie

9.9

Resultaatverplichting voor energiebedrijven voor een deel van de MeerMetMinderdoelstelling

10

Overige broeikasgassen

10.1

Onder ETS brengen van grote puntbronnen

10.2

Aanscherpen BEMS methaan slip wkk glastuinbouw

10.3

N2O en CH4 reductie van RWZI’s expliciet in convenant waterschappen

10.4

Optimaliseren EIA, MIA en VAMIL: déstimuleren van HFK’s door stimulering natuurlijke koudemiddelen

PSTRNL101128


3

2

Sector overschrijdende maatregelen

2.1


Om een subsidietender voor energiebesparing in de industrie en raffinaderijen te kunnen realiseren (deze wordt daarmee budgetneutraal), wordt een verhoging van de energiebelasting met 2mld euro 50/50 gas en elektriciteit. Voor alle schijven een uniforme tariefverhoging van 3.51ct/m3 op aardgas en 1,18 ct/kWh. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Aanzienlijk zonder/gedeeltelijke terugsluizing. Gering tot matig met terugsluizing voor de industrie ETS, afhankelijk van de mate van terugsluizing. Specifiek voor de glastuinbouw (energie-intensief) is het effect op carbon leakage onduidelijk (zie ook sectie land en tuinbouw). Gering voor industrie niet onder de ETS/ energie-extensieve bedrijven die niet carbon leakage gevoelig zijn. Zonder of beperkte compensatie uit tender subsidie energiebesparing: Verhogingen van de energiebelasting hebben zich in het verleden geconcentreerd op huishoudens en midden - en kleinverbruikers, en hebben grootverbruikers fiscaal voordeel onder andere als gevolg van de Meerjarenafspraken (MJA) (bv. vrijstelling energiebelasting elektriciteit voor convenantpartijen) en kortingen op de energiebelasting voor de landbouw (CE-rapport 16 februari 2010) 1 . De energie-intensieve industrie en dan met name de grootverbruikers worden financieel relatief zwaarder getroffen door deze maatregen dan kleinverbruikers. Zonder terugsluizing zal het risico op carbon leakage aanzienlijk zijn voor ETS bedrijven omdat zij dubbele lasten krijgen (hogere kosten door het ETS systeem en verhoging van de energiebelasting). De maatregel zal met name invloed hebben op grote bedrijven in de pulp en papier, keramische en de staal/aluminium sector. Bij bedrijven in deze sectoren is het deel van de energiekosten op de totale kosten relatief groot en varieert grofweg tussen de 8-10 procent in de keramische industrie tot 30 procent in de staal/aluminium industrie 2 .

1

Er geldt in de EB alléén een vrijstelling voor elektriciteitsverbruik boven 10 mln kWh wanneer wordt deelgenomen aan afspraken tussen overheid en bedrijven inzake verbetering energie-efficientie.

2 Ramirez, C.A., Patel, M., Blok, K. (2005) The non-energy intensive manufacturing industry. An energy analysis relating to the Netherlands. Energy (30) 749-767.

PSTRNL101128


4

De energiebelasting voor de hoogste schijf is momenteel verwaarloosbaar tot marginaal voor elektriciteit (0,05 ct/kWh) en zeer laag voor gas (0,8 ct/m3). Een verhoging van de energiebelasting betekent dat de (marginale) kosten voor elektriciteit met 86 procent toenemen voor elektriciteit en met meer dan 430 procent voor gas. De toename van de totale marginale kosten voor bedrijven in de hoogste schijf komt overeen met gemiddeld 20 procent voor elektriciteitsverbruik en 12 procent voor aardgasverbruik en in 2020 3 . Een aanzienlijk deel van deze bedrijven handelt internationaal en is daarmee tevens blootgesteld aan een risico op carbon leakage 4 . Ook de glastuinbouw zonder WKK-installaties wordt relatief zwaar getroffen door een verhoging van de energiebelasting 5 . De marginale kosten voor aardgas worden door de verhoging van de belasting grofweg 3,5 keer zo hoog wat neerkomt op 2 keer de CO2 kosten (bij CO2 prijs van 20 euro/ton) bij energieintensieve glastuinbouwbedrijven 6 . De totale energiekosten nemen bij glastuinbouwbedrijven sterk toe in 2020, gemiddeld meer dan in andere sectoren. Het is echter niet bekend of de tuinbouw sector carbon exposed is. De Europese Commissie doet hier momenteel onderzoek naar. Wanneer uit dit onderzoek blijkt dat de sector dit wel is, dan zou carbon leakage voor deze sector op kunnen treden. Met terugsluizen door middel van compensatie uit tender subsidie energiebesparing: Door de invoering van de voorgestelde financiële compensatie uit een tender voor energiebesparing zal het risico op carbon leakage gering tot matig (tot aanzienlijk) kunnen zijn, waarbij de mate afhankelijk is van de hoogte van het beschikbare budget en de opzet van de tender. •

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Geen verstoring tot positieve verandering van het level playing field bij voorgestelde terugsluizing. Bij minder terugsluizen en grootverbruikers treedt wel een verslechtering op. Door de voorgestelde terugsluizing (bv. tender voor energiebesparing) wordt het level playing field niet verstoord voor de energie-intensieve industrie door de

3 Berekening gebaseerd op ECN aanvullend beleid industrie, landbouw, WKK (29-01-2010). Bij minder energie-intensieve glastuinbouw bedrijven zijn de kosten voor aardgas 4

Volgens de Europese Commissie is 77 procent van de emissies in de industrie (onder ETS) carbon leakage. Zie ETS Richtlijn. 5 Bedrijven met een WKK-installatie met een rendement hoger dan 30% zijn vrijgesteld van energiebelasting op aardgas en blijven dat ook volgens het voorstel. 6

Berekening gebaseerd op ECN aanvullend beleid industrie, landbouw, WKK (29-01-2010). PSTRNL101128


5

invoering van deze maatregel. Door terugsluizing via de directe belastingen is er op sectoroverstijgend niveau geen verslechtering van het level playing field. Het zal echter lastig zijn om 100% evenredig terug te sluizen. Er kunnen daarmee verschuivingen optreden tussen bedrijven en sectoren. Voor sectoren, die veel belaste energie verbruiken (grootverbruikers) en die weinig gebruik kunnen maken van de terugsluis via de directe belastingen, kan een verslechtering van het level playing field optreden en leiden tot een aanzienlijke stijging van zowel de marginale als de totale energiekosten, vooral relevant voor de energie-intensieve sectoren (zie carbon leakage hierboven). Voor sectoren die weinig met EB belaste energie gebruiken (midden – en kleinverbruikers) en veel gebruik kunnen maken van de terugsluis kan een verbetering van het level playing field optreden. Binnen een sector(en) van energie-intensieve bedrijven zou het kunnen zorgen voor een aanzienlijke verslechtering van het level playing field voor kleinschalige ten opzichte van grootschalige bedrijven omdat bij kleinschalige bedrijven de energiekosten een relatief groot deel uitmaken van de totale kosten 7 . De maatregel stimuleert dus schaalvergroting van bedrijven in Nederland. De effecten zijn over het algemeen geringer voor de energie-extensieve bedrijven omdat de energiekosten hier een relatief klein deel van de totale kosten uitmaken. •

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Niet van toepassing.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam). Effecten op energiebesparing, innovatie en mogelijke afwenteling van de kosten. De maatregel zorgt voor besparingsprikkels in met name de energie-intensieve sectoren waarbij het netto effect op energiebesparing moeilijk is in te schatten. Matig positief voor het vermarkten en het tot stand brengen van nieuwe innovaties in energiebesparingsmaatregelen in de energie-intensieve industrie. De mate van afwenteling op afnemers van producten en goederen hangt sterk af van de specifieke sector en in hoeverre er op prijs wordt geconcurreerd.

7

Ramirez, C.A., Patel, M., Blok, K. (2005) The non-energy intensive manufacturing industry. An energy analysis relating to the Netherlands. Energy (30) 749-767.

PSTRNL101128


6

Voor met name de energie-extensieve producenten in de tuinbouw zal het zeer lastig blijken om de hogere kosten door te rekenen in de prijs aan consumenten omdat er in deze sector sterk internationaal geconcurreerd wordt. Dit zal leiden tot schaalvergroting in deze sector en dus ook de mogelijke ondergang van kleinschalige bedrijven. 2.2

Terugverdientijdeis WM ophogen naar 7 jaar en handhaven.

Het opleggen/aanscherpen van terugverdientijd eisen voor energiebesparingopties en de handhaving. Er zijn twee varianten voor het aanscherpen en handhaven van terugverdientijden voor industriebedrijven (ETS en niet-ETS) en raffinaderijen: • •

Aanscherping van de terugverdientijdeis voor industrie non-ETS van 5 naar 7 jaar Herinvoeren van een terugverdientijdeis voor ETS bedrijven van 5 of 7 jaar.

Het gaat hier om extra energiebesparende maatregelen te realiseren. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). De effecten hangen af van de TVT, of een bedrijf al dan niet onder de ETS valt en of het deelneemt aan de MJA/MEE. o TVT 5 jaar: bedrijven (nonETS/ETS) die deelnemen aan de MJA/MEE: geen effect; o TVT 5 jaar: bedrijven (nonETS/ETS) die niet deelnemen aan de MJA/MEE: gering effect; o TVT 7 jaar: bedrijven non ETS (deelname MJA/MEE geen invloed): zeer gering effect; o TVT 7 jaar: bedrijven ETS: maatregel geldt niet, bedrijven zijn vrijgesteld door IPPC wetgeving. TVT 5 jaar, bedrijven (nonETS/ETS) die deelnemen aan de MJA/MEE: Geen effect voor bedrijven (al dan niet ETS) die momenteel aan de MJA/MEE deelnemen bij een terugverdientijdeis van 5 jaar. MJA/MEE participanten moeten momenteel al maatregelen nemen met een terugverdientijd van 5 jaar. TVT 5 jaar, bedrijven die niet deelnemen aan de MJA/MEE: Het invoeren van de terugverdientijd van 5 jaar voor de niet-deelnemers aan de MJA/MEE, zou kostenverhogend kunnen werken voor deze partijen omdat deze eis momenteel niet geldt. Ecofys schat echter dat, door de aard van deze bedrijven, het risico op carbon leakage buiten de EU gering is. TVT 7 jaar, non-ETS bedrijven: Een terugverdientijd van 7 jaar kan voor alle non-ETS bedrijven een effect hebben, maar dit effect zal voor zowel de deelnemers als de niet-deelnemers aan de MJA/MEE afspraken zeer gering zijn. Het verschil tussen 5 en 7 jaar is klein en PSTRNL101128


7

maakt voor bedrijven in termen van winstgevende CO2 reductie niet bijzonder veel uit 8 . De maatregelen verdienen zich relatief snel terug. De benodigde extra investeringen zouden mogelijk ten koste kunnen gaan van andere investeringen. Ecofys acht het echter niet aannemelijk dat de aanscherping van de terugverdientijd zal leiden tot een verslechterde concurrentiepositie van deelnemers aan de meerjarenafspraken (MJA) (non-ETS) t.o.v. bedrijven buiten de EU waar dergelijke eisen niet gelden. Een terugverdientijdeis van 7 jaar zal voor bedrijven niet de doorslag geven om te verhuizen naar buiten de EU. TVT 7 jaar, ETS bedrijven: Voor bedrijven die onder het EU ETS vallen (en niet deelnemen aan de MJA/MEE) geldt dat zij volgens de IPPC richtlijnen zijn vrijgesteld van (nationaal opgelegde) energiebesparingeisen.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Geen effect voor deelnemers aan MJA/EE (ETS en non-ETS). Geringe verslechtering van het level playing field bij een terugverdientijdeis van 5 of 7 jaar voor niet-deelnemers. Niet van toepassing op industrie-ETS. Zie argumenten bij carbon leakage boven staande paragraaf.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Gering voor deelnemers aan de MJA/MEE en aanzienlijk voor niet deelnemers MJA/MEE. Deelnemers MJA/MEE hebben nu al een verplichting tot rapportage 9 . Nietdeelnemers aan MJA/MEE moeten gaan rapporteren en monitoren.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam) Afwenteling van de kosten en matig positief op innovaties.

8 Blok, K. et al. (1993) ‘The cost-effectiveness of Carbon Dioxide Reduction achieved by energy conservation’. Energy Policy. Energy Policy. 21/6 p. 656-667. 9

Bedrijven moeten weliswaar nu al de terugverdientijd van maatregelen aantonen in het kader van de

MJA/MEE, maar door het gebrek aan handhaving gebeurd dit momenteel niet. Door sterkere handhaving dient rapportage te worden nageleefd wat zal leiden tot een effectieve en aanzienlijke toename van administratieve lasten.

PSTRNL101128


8

Kosten worden afgewenteld op afnemers van producten en goederen. De mate van afwenteling hangt sterk af van de specifieke sector en in hoeverre er op prijs wordt geconcurreerd. De maatregel is matig positief voor het vermarkten en het tot stand brengen van nieuwe innovaties in energiebesparingsmaatregelen.

2.3

•


Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Niet van toepassing.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Matige verbetering van het level playing field voor duurzame warmte en groen gas ten opzichte van de EU waar duurzame warmte en groen gas over het algemeen weinig aandacht/stimulering geniet . Omdat het grootste potentieel duurzame warmte in biomassa toepassingen (ketels en WKK) in de industrie en landbouw te vinden is (35 PJ) 10 , waarvan een groot deel bestaat uit grotere installaties in de industrie, zal deze maatregel vooral effect hebben op grootschalige installaties in de industrie. Kleinschalige decentrale toepassingen worden al via de SDE gestimuleerd.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Gering tot aanzienlijk. Vergelijkbaar met huidige SDE voor bijvoorbeeld duurzame elektriciteit.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam) Gering positief effect op de ontwikkeling van en de marginale kosten voor duurzame warmte en groen gas.

10

‘Aanvullend potentieel duurzame warmte en groen gas’, concept notitie 28 januari 2010 ECN/Ecofys PSTRNL101128


9

2.4

Decentrale productie (wkk, vooral glastuinbouw) onder ETS brengen (budgetneutraal).

Decentrale WKK-eenheden op locaties die niet deelnemen aan emissiehandel gaan onder het systeem vallen. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Onbekend. Het is niet bekend of de glastuinbouw sector, waar deze maatregel vooral betrekking op heeft, aan carbon leakage blootgesteld (exposed) is. De Europese Commissie doet hier momenteel onderzoek naar. Ecofys verwacht dat het risico op carbon leakage binnen de EU gering zal zijn omdat meer dan 87 procent van de totale export van Nederland binnen de EU blijft en dus naar landen gaat waar vergelijkbare CO2 beperkingen (gaan) gelden 11 .

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Verslechtering van het level playing field Zorgt voor een stijging van de marginale kosten van bestaande WKK’s en daarmee voor een verslechtering van het level playing field voor bedrijven met decentrale WKK-installaties ten opzichte van vergelijkbare buitenlandse bedrijven waar dit niet het geval is, of waar duurzame opties zijn geïnstalleerd. N.B. Door de voorgestelde verhoging van de energiebelasting zullen meer bedrijven geneigd zijn om WKK’s te installeren (omdat hier een energiebelastingvrijstelling voor geldt), wat door het onder brengen van decentrale productie onder het ETS, juist weer wordt ontmoedigd. Het is niet met zekerheid te zeggen of beide maatregelen elkaar opheffen. De CO2 kosten zullen over het algemeen lager zijn dan de extra marginale kosten door energiebelasting. Dit zou kunnen betekenen dat per saldo de glastuinbouwsector door de energiebelasting meer gestimuleerd wordt tot het installeren van WKK’s.

11

‘CO2 emissiehandel in 2020 - betekenis voor de Nederlandse glastuinbouw’. TU Wageningen. Rapport 2009-055. Juni 2009.

PSTRNL101128


10

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Aanzienlijk. De administratieve lasten voor het bedrijfsleven met betrekking tot het monitoren, rapporteren en verifiëren zijn voor kleine installaties aanzienlijk ten opzichte van grotere installaties. Dit is één van de belangrijkste redenen waarom deze installaties momenteel niet onder ETS vallen.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam) Zorgt voor een stijging van de marginale kosten van bestaande WKK’s. Extra kosten worden afgewenteld op verbruikers van stroom of warmte of afnemers van producten uit bijvoorbeeld de glastuinbouw (consumenten of voedselverwerkende industrie).

PSTRNL101128


11

3

Industrie ETS

3.1

Generieke verhoging energiebelasting incl. terugsluis via directe belastingen.

Zie paragraaf 2.1.

3.2

Herinvoeren terugverdientijd eis WM

Zie paragraaf 2.2.

3.3


Zie paragraaf 2.3.

3.4

Energy efficiency normen in milieuvergunning opnemen

Zie paragraaf 2.3.

3.5

Grootschalige WKK opnemen in EIA (budgetneutraal).

WKK installaties met een vermogen groter dan 150 MWe komen op dit moment niet in aanmerking voor energie-investeringsaftrek (EIA). Kleinere WKK-installaties al wel. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect) Niet van toepassing.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Zeer geringe verbetering van het level playing field voor grootschalige WKK in Nederland ten opzichte van andere EU lidstaten.

PSTRNL101128


12

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Zeer gering. SEO Economisch onderzoek heeft geconcludeerd dat de huidige administratieve lasten voor ondernemers (voor aanvraag van de EIA) relatief laag zijn 12 .

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam) De maatregel is budgetneutraal en zal naar onze verwachting weinig nieuwe investeringen teweeg brengen. De invloed op de andere sectoren is daarmee klein. In geval van nieuwe investeringen zal het vooral gaan om de vervanging van bestaande en oude installaties.

3.6

Tender voor energiebesparing: Subsidietender voor de industrie en raffinaderijen, gericht op 50 PJ extra energiebesparing in 2020.

De subsidietender stimuleert restwarmtebenutting.

energiebesparing,

investeringen

in

WKK

en

De maatregel heeft effect op de energiebesparing in de industrie en raffinaderijen. Naast extra besparingen op finaal verbruik kunnen ook investeringen in WKK en restwarmtebenutting mee gestimuleerd worden. Naast potentieel voor stroomproducerende WKK is er ook potentieel voor WKK met directe warmtebenutting. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Maatregel geldt alleen voor industrie-ETS en heeft een (gering) positief effect op deze sectoren. Bedrijven zullen eerder geneigd zijn om in Nederland te blijven.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field wordt beter voor de Nederlandse industrie en raffinaderijen die in aanmerking komen voor de subsidie, afhankelijk van de criteria van de tender en de hoeveelheid geld dat wordt doorgesluisd. Aan de andere kant verslechtert de positie van partijen die niet in aanmerking komen voor de tender.

12

Brief aan de Tweede Kamer van minister Van der Hoeven en staatssecretaris De Jager, 14 januari 2009. PSTRNL101128


13

N.B. Wanneer de tender wordt toegepast onder de ETS, dan verstoort dit de werking van het ETS (met uitzondering van restwarmte dat is vrijgesteld) wat zal leiden tot een lagere CO2 prijs. Het ETS zorgt voor een level playing field tussen de ETS industrie in Europa. Wanneer het ETS verstoord wordt, verstoord dit ook het level playing field.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Aanzienlijk voor de aanvraag van subsidie.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam De maatregel heeft een positief effect op energiebesparinggerelateerde sectoren, op de producenten en leveranciers van efficiëntere installaties voor bijvoorbeeld WKK en restwarmtebenutting.

PSTRNL101128


14

4

Industrie non-ETS

4.1

Generieke verhoging energiebelasting conform voorstel EZ/FIN/VROM

Zie paragraaf 2. 1 4.2

Terugverdientijd eis WM ophogen naar 7 jaar, en handhaven




Tender voor energiebesparing

Zie paragraaf 3.6

PSTRNL101128


15

5

Elektriciteitssector

5.1

Wettelijk verankerde meerjaren raming SDE

Wettelijk verankerde meerjarenraming: wettelijk vastleggen hoeveel geld jaarlijks beschikbaar is voor de SDE. Leidt niet tot meer potentieel, maar draagt bij aan de realisatie van het potentieel. •


•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Geringe verbetering van het level playing field voor duurzame elektriciteit in Nederland ten opzichte van omringende landen zoals Duitsland waar een stabieler beleid en meer budgetzekerheid is. Effect is te verwaarlozen omdat andere factoren ook meespelen, zo niet belangrijker zijn (budgetplafonds, feed-in tarief vs premie etc.).

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Mogelijk gering positief effect op administratieve lasten in de markt door het mogelijk maken van een betere inschatting van de kansen op subsidie in de tijd.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam) Niet van toepassing. Geen invloed op andere sectoren, behalve door groter aandeel duurzame energie.

5.2

Sommige opties eenmalige investeringssubsidie in plaats van SDE

Alleen voor kleinschalige zon-PV. Dus ipv een terugleververgoeding een eenmalige investeringssubsidie voor een x % van de kosten per paneel. Het zal om niet meer dan ongeveer 50.000 huishoudens per jaar gaan. Levert een bezuiniging op de SDE op van een nog onbekende omvang. De hoogte van de besparing wordt nog door ECN doorgerekend.

PSTRNL101128


16

•


•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Niet van toepassing.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten voor huishoudens worden verlaagd door een afname aan complexiteit ten opzichte van de huidige SDE. De lasten met betrekking tot het terugleveren van stroom aan het net (en de inherente complexiteit) blijven gelijk. Dit laatste vormt momenteel een aanzienlijke administratieve last voor deze groep.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam) Niet van toepassing. Geen invloed op andere sectoren, behalve door groter aandeel duurzame energie.

5.3

Differentiatie SDE voor wind op land

De hoogte van de SDE subsidie wordt gedifferentieerd op basis van de plek waar de windmolen gebouwd wordt. In windrijke gebieden is de subsidie lager dan in minder wind rijke gebieden. •


•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Rentabiliteit van verschillende locaties wordt naar een vergelijkbaar niveau gebracht, daar waar minder windrijke gebieden momenteel niet of nauwelijks interessant zijn voor projectontwikkelaars. Verbetert mogelijk het level playing field in zeer geringe mate ten opzichte van het buitenland.

PSTRNL101128


17

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Zeer geringe additionele administratieve lasten ten opzichte van de huidige lasten die de huidige SDE met zich meebrengt.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam). Niet van toepassing. Geen invloed op andere sectoren, behalve groter aandeel duurzame energie.

5.4

Stimulering groen gas en duurzame warmte via de SDE

Zie paragraaf 2.3.

5.5

•

Verplichting tot meestoken biomassa in grote centrales (import van duurzame biomassa is toegestaan)

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Van een verhoogd risico op carbon leakage buiten de EU is geen sprake. Elektriciteitsproductie wordt in de ETS richtlijn als niet - carbon leakage beschouwd. Het risico op carbon leakage binnen de EU is echter aanzienlijk 13 . ECN geeft aan dat de winstmarges tussen een centrale in Duitsland zonder meestook-verplichting en in Nederland met een meestook-verplichting sterk afhangen van CO2 prijzen en meestookpercentages 14 . Bij een meestook verplichting van meer dan 20% en een lage CO2 prijs (minder dan 20 euro/ton CO2) zijn de variabele kosten aanzienlijk hoger dan voor een vergelijkbare centrale in Duitsland zonder verplichting. Alleen bij hoge CO2 prijzen (tenminste 40 euro/ton CO2) zijn de variabele kosten van een centrale in Nederland lager. ECN schat in dat bij een CO2-prijs van 20 euro/ton en een minimaal bijstook percentage van 40%, de variabele kosten voor een centrale in Nederland 6 euro/MWh hoger liggen tov een soortgelijke centrale in Duitsland. Bij 60% is het verschil zelfs 11 euro/MWh 15 . Op basis hiervan kan worden gesteld

13

Een alternatief kan daarom zijn om de verplichting bij elektriciteitsleveranciers neer te leggen in plaats van bij de elektriciteitsproducenten. Hiermee wordt het risico op carbon leakage binnen de EU aanzienlijk verlaagd omdat deze verplichting dan ook zou gelden voor geïmporteerde elektriciteit. 14

ECN. Notitie aan EZ: vragen over nieuwe kolencentrales in Nederland. 13 december 2007.

15

ECN. Notitie aan EZ: vragen over nieuwe kolencentrales in Nederland. 13 december 2007. PSTRNL101128


18

dat door deze maatregel exploitanten van centrales waar deze verplichting voor gaat gelden mogelijk naar Duitsland uitwijken. Ook voor andere buurlanden kan dezelfde conclusie getrokken worden zolang er hier ook geen verplichting is ingevoerd en er in Nederland geen flankerend beleid komt. Momenteel gelden in de omringende landen dergelijke verplichtingen niet al worden er in Duitsland op politiek niveau wel discussies gevoerd over de haalbaarheid hiervan. •

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field voor betreffende centrales zal ten opzichte van het buitenland significant verslechteren. Voor een onderbouwing, zie carbon leakage effecten hierboven. In geval van subsidies voor meestook zal de business case voor centrales waar deze verplichting voor geldt beter blijven, afhankelijk van het beschikbare budget.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Gering. Centrales hebben nu al een verplichting tot het registreren van hun productiemiddelen en uitstoot onder ETS.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam) Zie CO2 normering kolencentrales en/of CCS-verplichting (zie paragraaf 5.6).

5.6

CO2 normering kolencentrales en/of CCS-verplichting.

Normering: 350gram/kWh. CCS verplichting: op de langere termijn (2020), maar nu al beleid zoals investeringssubsidies. De CO2 -prijs via emissiehandel zou uiteindelijk vanzelf tot CO2-opslag moeten leiden, maar biedt op dit moment duidelijk niet afdoende prikkels voor de elektriciteitsbedrijven om grootschalig te investeren. Een norm biedt die zekerheid wel. Om de invoering te vergemakkelijken zal de overheid meefinancieren aan de demonstratieprojecten. Daarna moeten de bedrijven het zelf betalen.

PSTRNL101128


19

•

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Van een extra risico op carbon leakage buiten de EU is geen sprake. Elektriciteitsproductie wordt in de ETS richtlijn als niet - carbon leakage beschouwd. Het risico op carbon leakage binnen de EU is echter aanzienlijk. De norm van 350gram/kWh zal alleen worden gehaald door duurzame energie, WKK en zeer efficiënte gascentrales. Voor andere fossiele opwekkingsvormen zoals kolencentrales is deze norm niet haalbaar tenzij er wordt ingezet op meestook van biomassa (minimaal 55%) of CCS 16 . CCS is een lange-termijn optie en zal pas grootschalig kunnen worden ingezet na 2020. De maatregelen zorgen voor een aanzienlijke stijging van de variabele kosten van bestaande centrales en maken business cases voor nieuwe kolencentrales slecht. Zonder flankerend beleid zal het leiden tot het volledig uit bedrijf nemen van bestaande en het niet meer bouwen van nieuwe centrales 17 . Het invoeren van de CO2 normering (en/of een CCS-verplichting) is dus effectief een verbod op kolencentrales in Nederland. Voor energiebedrijven zal deze maatregel de doorslag geven om geen kolencentrales in Nederland te bouwen en dit elders te gaan doen binnen Europa waar dergelijke eisen niet gesteld worden. Momenteel gelden alleen in Denemarken en Noorwegen vergelijkbare regels (moratorium op kolen of verplichting CCS).

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Deze maatregel verslechtert het level playing field voor kolencentrales ten opzichte van het buitenland significant (zie voor onderbouwing carbon leakage effecten hierboven).

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Gering. Centrales hebben nu al een verplichting tot het registreren van hun productiemiddelen en uitstoot onder ETS.

16

ECN (2010) noemt ook bio-coal als een optie voor het halen van de norm, maar geeft aan dat ook dit pas op lange termijn realistisch is. 17 ECN 2010. Elektriciteitsproductie: CO2 normering kolencentrales en/of CCS-verplichting PSTRNL101128


20

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO2, of meer duurzaam) ECN schat dat door het niet meer inzetten van kolencentrales de gemiddelde elektriciteitsprijs op de markt stijgt met 10% tot 66 euro/MWh in 2020. De kosten worden dus afgewenteld op de gebruikers. Een hogere elektriciteitsprijs maakt duurzame elektriciteit relatief aantrekkelijker. Deze maatregel verbetert tevens de situatie voor efficiënt gasgestookte centrales en duurzame - en WKK installaties ten opzichte van niet-duurzame producenten omdat de laatste aan zwaardere duurzaamheidcriteria moeten gaan voldoen (en daardoor uit bedrijf geraken). ECN stelt dat door het niet meer inzetten van kolencentrales als gevolg van de maatregel, de gemiddelde elektriciteitsprijs op de markt stijgt met 10% tot 66 euro/MWh in 2020. De prijsstijging is relevant voor alle verbruikers van elektriciteit. Voor huishoudens en kleinverbruikers zullen de prijsstijgingen relatief minder hoog uitvallen dan voor grootverbruikers. Huishoudens verbruiken nu voornamelijk duurdere piekurenstroom uit gasgestookte centrales. Grootverbruikers echter, verbruiken vooral goedkope uit kolencentrales afkomstige dalurenstroom. Wanneer deze goedkope stroom door het wegvallen van kolencentrales niet meer beschikbaar is, zal de stroom uit gasgestookte centrales komen die inherent duurder is. De lastenverzwaring loopt in 2020 op tot een geschatte 769,8 miljoen euro.

Elektriciteitsvraag in 2020: 128,3 TWh (ECN 2010). Gemiddelde elektriciteitsprijs stijgt (door het wegvallen van kolencentrales) van 60 euro/MWh naar 66 euro/MWh. 6 euro/MWh * 12.830.0000 MWh = 769,8 miljoen euro/jaar in 2020. Wanneer kolencentrales middels flankerend beleid (bijv. subsidie voor biomassa meestook of CCS) gecompenseerd worden voor (een deel) van de extra kosten zal de business case voor deze centrales beter blijven en de kosten voor het gebruik en de gebruikers van elektriciteit evenredig lager zijn.

PSTRNL101128


21

6

Land- en Tuinbouw

6.1

Introductie van een CO2-vereveningssysteem voor de glastuinbouw.

In het werkprogramma Schoon en Zuinig heeft het kabinet vastgelegd een collectief CO2-kostenvereveningssysteem op te zetten voor de circa 6000 glastuinbouwbedrijven die niet meedoen met het Europese CO2-handelssysteem (EU-ETS). De kern van het systeem is dat er financiële gevolgen (bonusmalus) worden verbonden aan het overschrijden of onderschrijden van een (nog af te spreken) emissieruimte (plafond). •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Carbon leakage onbekend Het plafond voor het vereveningsysteem is nog in onderhandeling. Bij een voldoende laag plafond zal de glastuinbouwsector aanvullende maatregelen moeten nemen. Als de sector carbon exposed is, dan zouden er Carbon Leakage effecten op kunnen treden. De Europese Commissie heeft in december 2009 bekend gemaakt welke sectoren gevoelig zijn voor carbon leakage. De landen tuinbouwsector stond niet op deze lijst. De Nederlandse glastuinbouwsector is het hier niet mee eens en heeft dit aangekaart bij de Europese Commissie (EC). De EC heeft toegezegd nogmaals naar de landen tuinbouwsector te kijken. Het is niet bekend wanneer zij met een reactie komt.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Level playing field kan significant verslechteren Uit onderzoek van het LEI (2009) 18 blijkt dat de concurrentie van de glastuinbouw in Nederland verslechtert als alle emissierechten geveild worden (bij bijvoorbeeld een CO2 prijs van 20 euro per ton, daalt de productie met 5-9%).

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten voor het bedrijfsleven zijn gering Door het collectieve karakter van de maatregel zijn de administratieve lasten beperkt. Registratie van energiegebruik en gerelateerde emissies vindt al plaats.

18 Bunte en Dijkxhoorn, LEI, juli 2009, CO2 emissiehandel in 2020, betekenis voor de Nederlandse glastuinbouw- 2009-055

PSTRNL101128


22

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). Ecofys verwacht dat afwenteling van de kosten niet plaats vindt, omdat de glastuinbouw moet concurreren met een Europese/wereldmarkt. De gevolgen zijn dus vooral binnen de eigen sector zichtbaar.

6.2

Duurzame warmte en groen gas in SDE, meer budget voor (co) vergisting (CO2 en CH4)

•

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). N.v.t.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Level playing field verbetert Het level playing field verbetert voor producenten van duurzame warmte, groen gas en biogas, afhankelijk van de hoogte van de subsidies.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Administratieve lasten zijn gering tot aanzienlijk Vergelijkbaar met huidige SDE voor bijvoorbeeld duurzame elektriciteit.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). Niet van toepassing. Geen invloed op andere sectoren.

6.3

Introductie van OBG-vereveningsysteem

Introductie van OBG-vereveningssysteem 19 voor Land- en Tuinbouwsectoren, plafond 16,6 Mton CO2-eq. • Als het OBG-kostenvereveningssysteem op dezelfde manier gaat werken als het CO2-vereveningssysteem voor de glastuinbouw dan moeten de deelnemers gezamenlijk betalen bij overschrijding van het emissieplafond (en vice versa bij onderschrijding). De deelnemers krijgen geen emissierechten toegewezen.

19

OBG staat voor overige broeikasgassen (i.c. methaan en lachgas). PSTRNL101128


23

•

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Carbon Leakage onbekend Zie maatregel 6.1.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Geringe verstoring van het level playing field. Gezien de onzekerheden in het vaststellen van het merendeel van de emissies is het niet realistisch om – op dit moment – al te stringente reductie-doelstellingen op te leggen. Volgens de Verkenning Schoon en Zuinig van april 2009 is de prikkel, die van een dergelijk systeem uitgaat om te reduceren, laag. Een deel van de te nemen maatregelen heeft relatief lage specifieke kosten, doordat bijvoorbeeld bespaard kan worden op meststoffen. Daarmee zal het level playing field nauwelijks verstoord worden. Als de reductie doelstellingen hoger worden dan kan het level playing field aanzienlijk verstoord worden.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten voor het bedrijfsleven zijn aanzienlijk. Afhankelijk van het ontwerp zijn de administratieve lasten vooralsnog aanzienlijk, want bedrijven moeten een registratiesysteem opzetten en monitoren. Op termijn zouden deze wellicht lager kunnen worden, doordat registratie gekoppeld zou kunnen worden aan bestaande systemen.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). Niet van toepassing.

6.4

Innovatieprogramma stal en veevoeding.

Innovatieprogramma stal en veevoeding. Dit is een stimuleringsprogramma. De volgende aspecten worden wellicht gestimuleerd: Uitstoot van methaan door pensfermentatie verminderen door aanpassingen in dieet. Afvang van methaan bij opslag mest.

PSTRNL101128


24

•


•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field verbetert gering. Het level playing field kan door een stimuleringsregeling gering verbeteren.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten voor het bedrijfsleven zijn gering tot aanzienlijk. Aan een stimuleringsregeling zijn altijd administratieve lasten verbonden. Afhankelijk van het ontwerp van de stimuleringsregeling zijn de administratieve lasten gering tot aanzienlijk.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). Niet van toepassing.

PSTRNL101128


25

7

Duurzame energie

1. Extra SDE beleid op maat duurzame warmte: geothermie, warmte koude opslag en bio-ketel •


•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Matige verbetering van het level playing field voor duurzame warmte ten opzichte van de EU waar duurzame warmte en groen gas over het algemeen weinig gestimuleerd wordt.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Aanzienlijk. Zal vaak gaan om kleinere projecten, dus relatief veel administratieve lasten. Jaarlijkse premiebepaling en achteraf bijstelling. Aanzienlijke lasten voor partijen voor indiending en (jaarlijkse) rapportage.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). Gering tot significant positief effect op de ontwikkeling van en de marginale kosten voor duurzame warmte. Het effect is afhankelijk van het beschikbare budget. Zorgt voor een stijging van de kosten voor verbruik van warmte en gas door toename aandeel duurzaam. Verbruikers gaan dus meer betalen.

PSTRNL101128


26

8

Verkeer en vervoer

8.1

Verhogen verplichting hernieuwbare energie in de brandstof naar 12-14 % in 2020

Nu geldt een Europese eis van 10% voor 2020. Het nationale beleid gaat daarmee verder dan het Europese beleid. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Carbon leakage buiten Europa zal niet plaats vinden. De inkomsten van de brandstofleveranciers nemen niet af door deze maatregel. De brandstofkosten worden afgewenteld op de automobilisten, waardoor de brandstofprijs hoger wordt in Nederland. De maximale verhoging schat ECN in op 0,02 euro per liter in 2020 (uit notitie effectdoorrekeningen aanvullende beleid ECN, 2010). De verwachting is dat de automobilisten hetzelfde aantal kilometers blijven rijden. Er zou tanktoerisme kunnen optreden, maar op basis van onderzoek van het ministerie van Financiën blijkt dat het slechts bij een groot prijsvoordeel, in combinatie met een kleine reisafstand, de moeite loont om over de grens accijnsgoederen te kopen (Belastingplan 2006, motie Bakker). Het ministerie van Financiën concludeert dat, als het prijsverschil voor de verhoging niet groot is, dat een verhoging van de belastingen met 10 cent niet leidt tot grote marktverstoringen in het grensgebied.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Geringe verslechtering level playing field voor brandstofleveranciers De verhoging van de brandstofprijs met 0,02 euro heeft naar verwachting geen invloed op tanktoerisme. (referentie Ministerie Financiën, motie Bakker belastingsplan 2006). Het level playing field blijft daarom hetzelfde voor brandstofleveranciers in Nederland. Geringe verslechtering voor transporteurs Voor transporteurs kan het level playing field ten opzichte van verschillende landen verslechteren. De brandstofprijzen voor diesel in omringende landen zijn als volgt: Duitsland 1,192 Euro, België: 1.135, Nederland: 1.171 (dd 08-03-2010). Een verhoging van de brandstofprijs met 0,02 euro zal daarom een geringe

PSTRNL101128


27

invloed op het level playing van Nederlandse transporteurs hebben ten opzichte van transporteurs in omliggende Europese landen. •

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Niet van toepassing. De bijmengverplichting bestaat al, er zijn daarom geen extra administratieve lasten.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). o o o

8.2

De extra kosten van 0,02 euro worden afgewenteld op de weggebruikers. Toename werkgelegenheid rondom biogas/ groen gas productie in Nederland. Mogelijke problemen gerelateerd aan de duurzaamheideisen voor biomassa.

Europese verplichting multi-/flexifuel in 2015

Alle voertuigen moeten voldoen aan een multi-/flexifuel verplichting in 2015. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Carbon leakage buiten Europa zal niet plaats vinden. Dit is een Europese verplichting die geldt voor alle voertuigimporteurs. Hierbij kan geen carbon laekage plaats vinden.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field blijft hetzelfde. Dit is een Europese verplichting die geldt voor alle voertuigimporteurs.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Administratieve lasten zijn zeer gering.

PSTRNL101128


28

De lasten zijn zeer gering voor het bedrijfsleven. Voertuigimporteurs moeten één regel extra melden bij de keuringsinstantie (RDW). Dit wordt meegenomen in de reguliere meldingsplicht bij de RDW. •

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). N.v.t.

8.3

CO2 tax brandstoffen

De maatregel betreft een heffing van 30 euro per ton CO2 op (onder meer) motorbrandstoffen. De heffing wordt per 1 januari 2012 doorgevoerd op het niveau van de brandstofleverancier. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Carbon leakage buiten Europa zal niet plaats vinden. De hoogte van een CO2 belasting is vergelijkbaar met een prijsverhoging van 5,5% (ECN). De kosten worden afgewenteld op de weggebruikers. De prijselasticiteit van brandstof is 0,15 (MNP, 2005). Het brandstofgebruik neemt af met 1,5 %, dit is naar verwachting niet voldoende reden voor brandstofleveranciers om zich ergens anders te vestigen en zeker niet buiten Europa. De verwachting is dat het tanktoerisme aanzienlijk zal zijn, omdat het prijsverschil tussen benzine in Duitsland en België momenteel al respectievelijk 14 cent en 10 cent is en dat het verschil door deze maatregel nog 9 cent groter wordt. Hierdoor zal echter geen carbon leakage optreden, brandstofleveranciers gaan zich niet buiten Europa vestigen.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Geringe verslechtering van het level playing field voor brandstofleverancier. Het prijseffect van de maatregel op benzine is minder groot dan op diesel. In principe leveren alle leveranciers diesel en benzine. Voor brandstofleveranciers verslechtert het level playing gering door mogelijk tanktoerisme (zie carbon leakage). Een matige verslechtering van het level playing field voor transporteurs.

PSTRNL101128


29

Voor de Nederlandse transporteurs (deze gebruiken diesel) verslechtert het level playing field. De dieselprijs stijgt met iets minder dan 10 cent. Hiermee wordt de dieselprijs 8 cent duurder ten opzichte van de Duitse dieselprijs en 12 cent ten opzichte van de Belgische dieselprijs (Belastingplan 2006, motie Bakker). •

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Administratieve lasten zijn zeer gering of aanzienlijk (afhankelijk van de uitvoering van de maatregel). Als de nieuwe regelgeving gaat aansluit bij de huidige accijnsstellingen, dan zijn de administratieve lasten gering. Er komt 1 extra regel administratie voor de brandstofleveranciers in de prijsstellingen voor brandstoffen. Dit is een eenmalige aanpassing in de administratie. Als deze maatregel middels nieuwe belastingwetgeving wordt ingevoerd dan zijn de administratieve lasten aanzienlijk.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). De brandstofleveranciers wentelen de kosten af op de weggebruikers.

8.4

Verduurzamen goederenvervoer: Truck van de toekomst

Gedragscampagne HNR verbreden naar de vrachtwagenchauffeur •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage effecten.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). N.v.t.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) N.v.t.

PSTRNL101128


30

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). Het Nieuwe Rijden draagt bij aan brandstofkostenbesparing en is zodoende interessant voor transport branche.

Stimuleringsregeling eco-innovaties aërodynamica, LZV, zuinige banden ( EU wetgeving)

•

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage Bij een stimuleringsregeling treden geen carbon leakage effecten op. Een regeling zou zelfs positief kunnen werken op het vestigingsklimaat.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field verslechtert niet.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Administratieve lasten gering (aanvaardbaar) afhankelijk van de invulling van de stimuleringsregeling. Een subsidieregeling gaat altijd gepaard met administratieve lasten. De subsidieregeling moet zo opgesteld worden dat de lasten zo laag mogelijk zijn. Voorstellen: digitaal downloaden, digitaal aanvragen, combinatie van subsidieregelingen.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). De regeling stimuleert innovatie en werkgelegenheid bij toeleveranciers in de automotive sector.

Stimuleren/belonen van schone en zuinige stedelijke distributie/privilegeaanpak (o.a. middels launching customership ) •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage

PSTRNL101128


31

Bij een stimuleringsregeling treden geen carbon leakage effecten op. Een regeling zou zelfs positief kunnen werken op het vestigingsklimaat. •

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field verslechtert niet in Nederland ten opzichte van andere Europese landen.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Administratieve lasten gering (aanvaardbaar) afhankelijk van de invulling van de stimuleringsregeling. Een aanbesteding etc. gaat altijd gepaard met administratieve lasten. De regeling/eisen moeten zo opgesteld worden dat de lasten zo laag mogelijk zijn. Voorstellen: digitaal downloaden, digitaal aanvragen, combinatie van regelingen.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). De maatregel stimuleert innovatie en werkgelegenheid bij toeleveranciers in de automotive sector.

Stimuleringsprogramma (subsidie) ketenoptimalisatie (Projecten komen in aanmerking als er 15% efficiencyverbetering in de logistieke keten in 2020 plaats vindt) •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage Bij een stimuleringsregeling treden geen carbon leakage effecten op. Een regeling zou zelfs positief kunnen werken op het vestigingsklimaat.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field verslechtert niet in Nederland ten opzichte van andere Europese landen.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) PSTRNL101128


32

Administratieve lasten blijven hetzelfde. De regeling wordt opgenomen in het bestaande Programma Duurzame Logistiek. Er is daarom geen toename van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. •

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). De maatregel stimuleert innovatie en werkgelegenheid bij toeleveranciers in de automotive sector.

Realisatie CO2 normering vracht- en bestelauto’s Norm wordt gezet volgens het voorstel van de Europese Commissie: 175 gr 2016, 135 gr 2020, incl. review moment 2013. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage De regeling geldt voor alle Europese landen. De levering van voertuigen jn Europa zal naar verwachting niet veranderen.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field blijft gelijk. Regeling geldt voor alle leveranciers en importeurs in Europa.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Administratieve lasten zijn gering. Importeurs moeten vaststellen welke vrachtwagenmodellen wel/niet geleverd kunnen worden in Nederland. Dit zijn zeer geringe administratieve lasten. Voertuigenfabrikanten hebben al een plicht tot het vaststellen van de CO2 emissies. Voor hen nemen de administratieve lasten daarom niet toe.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatie etc.). Vrachtwagens kunnen duurder worden, dit kan effect hebben op de verkoop van vrachtwagens en model shift. Dit effect is naar verwachting zeer gering.

PSTRNL101128


33

8.5

Doorberekenen – via werkgever en niet via de belastingdienst – van gemaakte privékilometers door de leasepopulatie

Beleidsinzet op het creëren van een prijsprikkel voor gebruik van de lease-auto’s. De kilometerprijs (ABvM personenvervoer) + brandstofprijs voor privé-kilometers wordt door werkgever doorberekend aan de werknemer. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). (De effecten buiten Europa.). Geen carbon leakage effecten De maatregel heeft betrekking op alle leasebedrijven en werkgevers met een lease wagenpark. Verwachting is dat er door deze maatregel minder werknemers kiezen voor een leaseauto. Hiermee derven de leasebedrijven inkomsten. Leasebedrijven zouden hierdoor wellicht kunnen vertrekken uit Nederland, maar carbon leakage buiten Europa treedt hierbij niet op.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Level playing verslechtert gering Maatregel heeft betrekking op alle leasebedrijven en werkgevers met een lease wagenpark. Verwachting is dat er door deze maatregel minder werknemers kiezen voor een leaseauto. Hiermee derven de leasebedrijven inkomsten en verslechtert het level playing field t.o.v. andere Europese landen gering.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Administratieve lasten burger aanzienlijk Administratieplicht voor het registeren van de privé kilometers geldt nu voor alle leaserijders, eerst alleen voor leaserijders die privé en zakelijke kilometers scheidden. Hiermee stijgen de administratieve lasten voor deze groep. Administratieve lasten bedrijfsleven aanzienlijk De werkgever moet een administratie systeem inrichten en de informatie ergens opslaan en doorbelasten. Werkgever zal ook moeten controleren. Voorheen moest werkgever alleen gegevens overleggen aan het leasebedrijf, nu moet het verwerkt worden in de loonadministratie.

PSTRNL101128


34

Voorstel tot verlaging administratieve lasten: 1) afrekening vindt plaats bij eindejaarsafrekening. 2) privékilometer registratie integreren met het 'kastje voor Anders Betalen Voor Mobiliteit'. •

Effecten van de maatregel op andere sectoren N.v.t.

PSTRNL101128


35

9

Gebouwde omgeving inclusief elektrische apparaten

9.1

Verhoging van de energiebelasting met 50%

Hierbij wordt gekeken wat het effect van deze maatregel is voor huurders, particuliere woningeigenaren en gebruikers van utiliteitsgebouwen. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage. Huishoudens zijn niet aan carbon leakage blootgesteld.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Level playing field kan voor gebruikers utiliteitsgebouwen aanzienlijk afnemen. Huishoudens concurreren niet met elkaar. Voor MKB en andere gebruikers van utiliteitsgebouwen wordt het level playing field slechter, afhankelijk van onderlinge concurrentie (in Europa) en energie-intensiteit.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) N.v.t.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren De extra kosten van gebruikers van utiliteits gebouwen kunnen afgewenteld worden op gebruikers.

9.2

Verbieden van G-label vanaf 2015 en F-label vanaf 2020, met aankondiging verdere aanscherping (E-label vanaf 2025, D-label vanaf 2030).

Verbod bij particuliere huur- en koopwoningen. Voor sociale huurwoningen is ander aanvullend beleid beschouwd). In de beschouwing van ECN is uitsluitend gekeken naar het verbod op Glabels. In het voorstel is het verbod op F, E en D labels gepland na 2020, zodat dit geen effect zal hebben op de emissies in 2020.

PSTRNL101128


36

•

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage. Huishoudens en particuliere verhuurders zijn niet carbon exposed.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Level playing field particuliere verhuur neemt af of toe (zie toelichting) Verhuurders van particuliere huurwoningen moeten wel aan de eisen voldoen, de corporatiesector niet. Ecofys stelt dat dit geen verstoring van het level playing field voor de particuliere huur veroorzaakt, omdat de corporatiesector een landelijk convenant heeft afgesloten waardoor ze 24 PJ moeten besparen en omdat de corporatiesector en de particuliere huursector nauwelijks concurrende markten zijn. Binnen de particuliere huursector verslechtert het level playing field voor eigenaren van huizen met G labels omdat ze extra moeten investeren (hiervan zouden ze wel een deel kunnen terugvragen van de huur door de verwachtte aanpassing van het woningwaarderingsstelsel (WWS). Andersom kan geredeneerd worden dat het level playing field verbeterd,omdat eigenaren met relatief zuinige woningen al geïnvesteerd hebben. Voor particuliere woningeigenaren is een level playing field niet relevant.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten voor de burger zijn aanzienlijk. De hele woningvoorraad (particulierkoop en –huur) moet van een energieprestatie certificaat (energielabel) voorzien worden. Nu geldt die eis alleen als de woning verkocht wordt. Kosten voor een label zijn gemiddeld 150 euro, er zijn in totaal 4,8 miljoen particuliere koop en – huurwoningen in Nederland. Per jaar muteert 5% van de particuliere woningen van eigenaar. Tot aan 2015 zou dan 25% van de woningen al verplicht een energielabel moeten hebben. De administratieve lasten zijn 0,5 miljard euro. Daarnaast moeten de eigenaren met een woning met label G, na de investeringen in energiebesparing, weer opnieuw een label aanvragen. Administratieve lasten voor het bedrijfsleven zijn aanzienlijk: PSTRNL101128


37

Hierbij geldt dezelfde redenatie als voor de particuliere woningen. In totaal zijn er 0,8 miljoen particuliere huurwoningen. De totale kosten voor het aanvragen van een energielabel voor alle particuliere huurwoningen komen neer op ongeverer 120 miljoen euro. Advies om de administratieve lasten te verminderen: eis van aantonen van de energieprestatie koppelen aan een bouwjaar van de woning. Het kadaster kan bouwjaar gegevens inzichtelijk maken.

•

9.3

Effecten van de maatregel op andere sectoren Vergroot de markt/werkgelegenheid voor EPA adviseurs, vergroot de markt/werkgelegenheid voor de bouwsector (installatiesector en toeleveranciers van bouw/isolatie materialen).

Verplichting voor particuliere eigenaren naar analogie van de Wet Milieubeheer

Particuliere woningeigenaren moeten verplicht alle maatregelen treffen die een terug verdien tijd hebben van 5 jaar of minder •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage. Huishoudens zijn niet carbon exposed.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). N.v.t. Huishoudens concurreren niet met elkaar.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten zijn aanzienlijk. Elke eigenaar moet een scan laten doen om te weten welke maatregelen binnen 5 jaar terug te verdienen zijn. Dit zou gekoppeld kunnen worden aan het energielabel. Kosten hiervoor zijn 0,5 miljard euro (zie maatregel 9.2). Advies: eis alleen laten gelden bij mutatiemomenten, energielabel moet dan toch al aangevraagd worden, op het energielabel zou moeten staan welke maatregelen binnen 5 jaar terugverdiend kunnen worden.

PSTRNL101128


38

•

9.4

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren Vergroot de markt/werkgelegenheid voor EPA adviseurs, vergroot de markt/werkgelegenheid voor de bouwsector (installatiesector en toeleveranciers van bouw/isolatie materialen).

Witte certificaten: verplichting voor energiebedrijven en woningcorporaties om energiebesparing te realiseren bij woningeigenaren

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage. Energieleveranciers krijgen een verplichting. Aan de productiekant zijn geen verplichtingen. De productie en daarmee de CO2 producerende kant zal zich daarom door deze maatregel niet buiten Europa vestigen (ook niet buiten Nederland). De retail kant van de energieleveranciers berekenen de extra kosten, middels een opslag, door aan de klant.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Verslechtert niet of gering voor grote energieleveranciers en verslechtert matig tot aanzienlijk voor kleine energieleveranciers. De concurrentiepositie van grote leveranciers verslechtert niet tot gering in Europa t.o.v. andere grote leveranciers in Europa. Verwachting is dat de meerkosten van de investeringen afgewenteld worden op de energieverbruikers. Voor kleinere energieleveranciers verslechtert het level playing field in Europa matig tot aanzienlijk omdat de kleine leveranciers de slagkracht en de investeringsmiddelen missen om een gehele uitvoeringsorganisatie op te zetten. Opmerking: Op de Nederlandse markt verbetert de positie van grote leveranciers, die van kleine leveranciers verslechtert. Kleinere bedrijven missen de investeringskracht om zelf nieuwe concepten te ontwikkelen of om installatie- of isolatiebedrijven in te lijven teneinde een complete energiebesparingsdienst te kunnen aanbieden. In Nederland is dus sprake van een verslechtering van het level playing field.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten zijn aanzienlijk.

PSTRNL101128


39

De energieleveranciers moeten een uitvoeringsorganisatie opzetten, gerealiseerde besparingen administreren, op basis hiervan certificaten aanvragen en eventueel verhandelen en het portfolio van certificaten te beheren (Bertoldi and Rezessy 2006) 20 Uit de literatuur zijn weinig gegevens over de uitvoeringskosten bekend. Alleen vanuit de Britse markt is informatie beschikbaar (daar vindt geen daadwerkelijke handel plaats en zijn het alleen de kosten van de exploitatie). Totale kosten van het beheer van het programma worden jaarlijks op ₤ 1 miljoen pond geschat. •

Effecten van de maatregel op andere sectoren Vergroot de markt/werkgelegenheid voor EPA adviseurs, vergroot de markt/werkgelegenheid voor de bouwsector (installatiesector en toeleveranciers van bouw/isolatie materialen), extra werkgelegenheid voor ESCO's. Eventuele marktverstoring. De energieleveranciers zullen verweg de grootste afnemers zijn van materialen en diensten ter bevordering van energiebesparing. Meerkosten worden afgewenteld op de energieverbruikers.

9.5

•

Strenge toepassing van energieprestatie-eisen bij renovatie en aanbouw (integraal en op componentniveau) Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage. Maatregel grijpt in op huishoudens/gebouwen.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Geen verslechtering van het level playing field. Voor de particuliere huursector verandert het level playing field niet, omdat de eisen gelden voor de gehele particulier huursector. Je zou kunnen redeneren dat het level playing field verslechtert in de grensstreken, maar deze markten concurreren nauwelijks met elkaar, daarnaast worden er nu al in Duitsland strengere renovatie-eisen gesteld.

•

20

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk)

Bertoldi, P. & S. Rezessy, 2008.

Tradable white certificate schemes: fundamental concepts. Energy Efficiency (2008) 1:237–255.

PSTRNL101128


40

De administratieve lasten blijven hetzelfde De vergunning moest al aangevraagd worden voor de verbouwing, nu krijgt de eigenaar/corporatie te horen dat er aanvullende energiebesparingsmaatregelen genomen moeten worden. Hier zijn geen extra administratieve lasten aan verbonden. •

9.6 •

Effecten van de maatregel op andere sectoren Vergroot de markt/werkgelegenheid voor de bouwsector (installatiesector en toeleveranciers van bouw/isolatie materialen).

Convenanten met individuele woningcorporaties Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage. De woningen staan in Nederland

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field verbetert of verslechtert (afhankelijk van de benadering). Voor corporaties met een relatief energiezuinige voorraad verbetert het level playing field t.o.v. van corporaties met een energieonzuinige voorraad. Andersom verslechtert het level playing field voor corporaties met een energieonzuinige woningvoorraad omdat ze meer moeten gaan investeren (met de verwachtte aanpassing van het WWS kunnen ze wel een deel van de investeringen in de huur terug vragen).

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten zijn gering. De administratieve lasten zijn afhankelijk van hoe het convenant gemonitord gaat worden. Het gaat om 300-400 corporaties. Corporaties moeten registreren en rapporteren (er is al een labelplicht voor corporaties, ook monitoren corporaties de energiebesparingsmaatregelen).

•


PSTRNL101128


41

9.7 •

Verplicht uitrollen slimme meters Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). N.v.t. De maatregel grijpt in op woningen en gebouwen.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). N.v.t.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten zijn gering. Administratieve lasten bedrijfsleven: Netwerkbedrijven moeten informatie overleggen welke klanten een slimme meter hebben. Ze hebben al geregisteerd welke meter de klant heeft. De administratieve lasten verhoging is daarom gering.

•

9.8

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren Kosten worden afgewenteld op de energiegerbuikers.

Doorrekenen niet-fiscale bonus/malus regeling gekoppeld aan energielabel/energieprestatie Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). N.v.t. De maatregel grijpt in op woningen en gebouwen.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). N.v.t. Huishoudens concurreren niet met elkaar.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten zijn gering.

PSTRNL101128


42

Afhankelijk van de uitvoering van de maatregel. Als de maatregel aansluit bij verhuismomenten dan zijn er geen administratieve lasten voor de aanvraag van het label omdat de labelplicht al bestaat. Als de maatregel jaarlijks geldt, dan zijn de administratieve lasten aanzienlijk door het aanvragen van het label voor elke woningbezitter. Zie ook maatregel 9.2. •

9.9


Resultaatverplichting voor energiebedrijven voor een deel van de MeerMetMinder-doelstelling

In vergelijking met maatregel 9.4 witte certificaten vindt hierbij geen handel van energiebesparingcertificaten plaats. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage. Energieleveranciers krijgen een verplichting. Aan de productiekant zijn geen verplichtingen. De productie en daarmee de CO2 producerende kant zal zich daarom door deze maatregel niet buiten Europa vestigen (ook niet buiten Nederland). De retail kant van de energieleveranciers berekenen de extra kosten, middels een opslag, door aan de klant.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Verslechtert niet of gering voor grote energieleveranciers en verslechtert matig tot aanzienlijk voor kleine energieleveranciers. De concurrentiepositie van grote leveranciers verslechtert niet tot gering in Europa t.o.v. andere grote leveranciers in Europa. Verwachting is dat de meerkosten van de investeringen afgewenteld worden op de energieverbruikers. Voor kleinere energieleveranciers verslechtert het level playing field in Europa matig tot aanzienlijk, omdat de kleine leveranciers de slagkracht en de investeringsmiddelen missen om een gehele uitvoeringsorganisatie op te zetten. Opmerking: Op de Nederlandse markt verbetert de positie van grote leveranciers en die van kleine leveranciers verslechtert. Kleinere bedrijven missen de investeringskracht om zelf nieuwe concepten te ontwikkelen of om installatie- of isolatiebedrijven in te lijven teneinde een complete energiebesparingsdienst te kunnen aanbieden. In Nederland is dus sprake van een verslechtering van het level playing field.

PSTRNL101128


43

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten zijn aanzienlijk De energieleveranciers moeten een uitvoeringsorganisatie opzetten, gerealiseerde besparingen administreren en op basis hiervan certificaten aanvragen (Bertoldi and Rezessy 2006) 21 Uit de literatuur zijn weinig gegevens over de uitvoeringskosten bekend. Alleen vanuit de Britse markt is informatie beschikbaar (daar vindt geen daadwerkelijke handel plaats en zijn het alleen de kosten van de exploitatie). Totale kosten van het beheer van het programma worden jaarlijks op ₤ 1 miljoen pond geschat

•

21

Effecten van de maatregel op andere sectoren Vergroot de markt/werkgelegenheid voor EPA adviseurs, vergroot de markt/werkgelegenheid voor de bouwsector (installatiesector en toeleveranciers van bouw/isolatie materialen), extra werkgelegenheid voor ESCO's. Eventuele marktverstoring. De energieleveranciers zullen verweg de grootste afnemers zijn van materialen en diensten ter bevordering van energiebesparing. Meerkosten worden afgewenteld op de energieverbruikers.

Bertoldi, P. & S. Rezessy, 2008.

Tradable white certificate schemes: fundamental concepts. Energy Efficiency (2008) 1:237–255.

PSTRNL101128


44

10

Overige broeikasgassen (niet landbouw)

10.1 Onder ETS brengen van grote puntbronnen De volgende puntbronnen zijn bekend in Nederland: • (Caprolactam, DSM), met een N2O emissie van circa 0,5 Mton CO2 -eq. Hier is mogelijk een fysieke reductie haalbaar van 0,2 (+/- 0,1) Mton CO2-eq. • De HFK23-emissies die vrijkomen bij de productie van HCFK22 productie (Dupont). • Bij deze bron is de emissie sinds 1998 al teruggebracht van 7,8 naar 0,24 Mton CO2-eq in 2007. In 2020 bedraagt de emissie naar verwachting 0,28 Mton CO2eq. • Gasmotoren: Dit zijn relatief kleine puntbronnen. In totaal bedroeg de CH4emissie van gasmotoren 0,75 Mton CO2-eq in 2007, waarvan 0,26 Mton CO2-eq bij 88 “grotere” motoren (die vanaf 2008 onder de emissiehandel vallen). • De PFK’s en SF6 bij de halfgeleiderindustrie: in overleg met het bevoegd gezag is een emissieplafond van 0,3 Mton CO2-eq vanaf 2005 in de vergunning vastgelegd. Bij productiegroei moeten reducties behaald worden door end-of-pipe maatregelen of overschakelen op alternatieven. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Carbon leakage gering Bij krappe allocatie kan carbon leakage optreden. Ecofys verwacht dat het effect gering zal zijn. De meeste multinationaal opererende bedrijven met grote puntbronnen van niet-CO2 broeikasgassen, hebben gezamenlijk initiatieven ontplooid om hun emissies terug te dringen (adipinezuur, halfgeleiderindustrie, etc.). Vanwege de relatief lage specifieke reductiekosten die samenhangen met de hoge global warming potentials van de betreffende gassen (exacte kostenkentallen ontbreken, maar uit presentaties door de industrie en b.v. van US-EPA valt af te leiden dat de kosten ‘acceptabel’ zijn). Voor methaan-emissies uit gasmotoren speelt carbon leakage niet.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Eventuele verstoring van het level playing field Als bedrijven onder ETS vallen, dan bij krappe allocatie mogelijke verstoring van level playing field.

PSTRNL101128


45

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Gering, voor zover de emissies eenvoudig te meten zijn. Voor gasmotoren zal dit moeilijker te realiseren zijn.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (werkgelegenheid, innovatie etc.). N.v.t.

10.2 Aanscherpen BEMS methaan slip wkk glastuinbouw BEMS (Besluit emissie-eisen middelgrote stookinstallaties) stelt een emissie-eis van 1500 mg C/Nm3. Voor nieuwe gasmotoren in WKK-installaties geldt deze eis per 1-12010 en voor bestaande gasmotoren per 1-1-2017. Mogelijk zal binnen 3 jaar na inwerkingtreding een scherpere emissie-eis van 1100 mg C/Nm3 gaan gelden. Dit levert een emissie-reductie op van ruim 0,1 Mton CO2-eq in 2020. De emissiereductie is beperkt omdat de gemiddelde emissiefactor in 2020 naar verwachting rond 1200 mg C/Nm3 ligt. Dit is in de Referentieraming reeds ingeboekt. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Carbon leakage gering. Het is niet bekend of de tuinbouw (inclusief glastuinbouw) carbon exposed is. Europese Commissie is onlangs een onderzoek gestart. Als de glastuinbouw carbon exposed is dan kan carbon leakage optreden.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field neemt af Het level playing field verslechtert ten opzichte van soortgelijke bedrijven binnen Europa, want die hebben deze aanscherping niet.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t., gering, matig en aanzienlijk) De administratie lasten voor het bedrijfsleven zijn gering De maatregel raakt vooral de fabricage en het onderhoud van gasmotoren. De kwaliteit is met certificering te waarborgen. Certificering is er al.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (afwenteling van de kosten, werkgelegenheid, innovatie etc.). N.v.t.

PSTRNL101128


46

10.3 N2O en CH4 reductie van RWZI’s expliciet in convenant waterschappen

•

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). Geen carbon leakage De RWZI’s en waterschappen blijven in Nederland.

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). Het level playing field wordt niet verstoord. Geldt voor alle RWZI's en waterschappen, convenant is vrijwillige afspraak

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) De administratieve lasten zijn aanzienlijk Het meten van de N2O/CH4 emissies kan gecompliceerd zijn en derhalve aanzienlijke kosten met zich meebrengen.

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (werkgelegenheid, innovatie etc.). De kosten van waterzuivering kunnen toenemen, mogelijk resulterend in een hogere waterschapsbelasting.

10.4 Optimaliseren EIA, MIA en VAMIL: déstimuleren van HFK’s door stimulering natuurlijke koudemiddelen

Aanvulling op het ‘voorgenomen beleid’, waarin al een reductie is geraamd van 0,3 Mton CO2-eq. als gevolg van de maatregel “Stimulering natuurlijke koudemiddelen bij vervanging HCFK’s in de koelsector”. Mogelijk is door een optimalisatie van EAI, MIA en VAMIL een extra reductie van 0,2 (+/- 0,1) Mton CO2-eq in 2020 haalbaar. •

Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect). N.v.t. De koudevraag zal niet wezenlijk worden beïnvloed. Een stimuleringsregeling kan zelfs positief werken op het vestigingsklimaat.

PSTRNL101128


47

•

Level playing field (verbeterd, verslechterd (gering, matig, significant en aanzienlijk). N.v.t. Het level playing field verslechtert niet, het kan voor bedrijven in Nederland, zelfs verbeteren door deze maatregel.

•

Administratieve lasten (voor burgers en het bedrijfsleven) (n.v.t. gering, matig en aanzienlijk) Administratieve lasten n.v.t. of zelfs positief Niet van toepassing of positief (de regelingen bestaan al en worden mogelijk beter op elkaar afgestemd).

•

Effecten van de maatregel op andere sectoren (werkgelegenheid, innovatie etc.). Geen.

PSTRNL101128


48

Beoordeling aanvullende beleidsopties Schoon & Zuinig

Recommend Documents