Balanced Leadership 6e WIFS Jaarcongres
23 april
2015
Voorwoord Het overkoepelende thema voor het WIFS jaarcongres van dit jaar is Balanced Leadership, een begrip waar ik Michèle Mees voor het eerst over hoorde. Zij omschrijft Balanced Leadership als de connectie tussen masculiene en feminiene energie. In jezelf, in je team en in je bedrijf. Al sinds de oprichting van WIFS in 2009 zetten wij ons hiervoor in, omdat wij geloven dat Balanced Leadership de sleutel tot succes is voor een duurzame en klantgerichte financiële sector. Door gebalanceerd leiderschap is er onder andere betere besluitvorming, meer vertrouwen, betere operationele en financiële resultaten en hogere medewerkerstevredenheid. Je zou dus verwachten dat de ‘business case’ voor vrouwen aan de top inmiddels bekend is en dat het voor financiële instellingen een no-brainer is om vrouwelijk talent aan hun organisatie te verbinden. Toch blijkt de praktijk weerbarstiger. Het aandeel vrouwen in de top neemt weliswaar toe, maar het gaat erg langzaam. Als we in dit tempo doorgaan, dan bereiken we pas in 2060 een kritieke massa. Waarom er juist voor de financiële sector een urgentie is om een betere man/ vrouw-verhouding te hebben, kan niemand beter dan Joris Luyendijk over de bühne brengen. In een periode van twee jaar sprak hij met tientallen bankiers in Londen. Zijn interviews ‘The Female Voices of Finance’ heb ik in één adem uit gelezen. En zeg nu niet, dat gaat over Londen, dat gebeurt hier niet. Dat weten u en ik wel beter. Toch wordt mij nog vaak de vraag gesteld: ‘Is het nou wel nodig, al die aandacht voor vrouwen naar de top?’ Zeker nu de laatste tijd de roep om meer vrouwen aan de top steeds luider wordt. Vandaag vertelt Gerdi Verbeet ons waarom een database van topvrouwen nodig is. Ik weet zeker dat deze ‘ultieme poging’ een positieve bijdrage levert aan het zichtbaar maken van vrouwelijk toptalent. Al is het maar omdat vrouwen worden gevraagd zich aan te melden voor deze database, iets dat hen over het algemeen beter past dan een ‘survival of the fittest’-strijd naar de top.
2
Onlangs hoorde ik nog iemand zeggen: ’Kwaliteit heeft geen kruiwagen nodig, goede mensen komen er vanzelf wel’. Esther Mollema laat in haar workshop zien dat ons brein een ingewikkeld ding is, dat ons vaak voor de gek houdt. ‘Mindbugs’ noemt Esther dat. Toen ik een paar jaar geleden zelf haar workshop volgde, dacht ik aan Johan Cruyff: je gaat het pas zien als je het door hebt. Dat vrouwen anders zijn dan mannen weten we allemaal. We ervaren het dagelijks in ons zakelijke en privé leven. Juist door het omarmen van deze verschillen kunnen we de kracht van diversiteit benutten. Michèle Mees vertelt in haar workshop over het type leiderschap dat nodig is om organisaties door deze tijd te loodsen. Gebalanceerd leiderschap is iets wat ons allemaal aangaat en juist het benutten van verschillen zorgt voor een betere balans in organisaties. Een term die vaak geassocieerd wordt met het gebrek aan vrouwen aan de top, is het glazen plafond. Jolanda Holwerda ziet de beperkte doorstroom echter meer als een labyrint, wat staat voor de wijze waarop de carrière van een vrouw verloopt. Ik ben ook heel nieuwsgierig naar de onderzoeksresultaten van ons onderzoek in de financiële sector die gepresenteerd zullen worden door Evangelia Demerouti. Komt zij tot nieuwe inzichten? Ik wil de stuurgroep en de sprekers bedanken voor de organisatie van dit prachtige programma met een thema dat past bij WIFS én actueel is. En uiteraard is een woord van dank op zijn plaats aan de Rabobank, die zo genereus is geweest om als hoofdsponsor op te treden. Ik wens u een dag vol nieuwe inzichten, inspiratie en nieuwe contacten!
Nicolette Loonen Voorzitter WIFS
Programma Voorprogramma (optioneel): Gezonde wandeling 11:00 - 11.30
Ontvangst en Health check
11.30 - 12.00
WIFS Wittekoek Walk wandeling met Janneke Wittekoek
12.00 - 12.30
Lunch
Programma
4
11.30 - 12.30
Ontvangst met lunch
12.30 - 12.50
Welkom en opening
12.50 - 13.15
Gerdi Verbeet
13.20 - 13.50
Interview over ‘Balanced Leadership‘ met Wiebe Draijer, Nicolette Loonen en Jannet Vaessen
13.55 – 14.25
Joris Luyendijk
WIFS verbindt zich aan melkveecoöperatie Intivelugu Mahila Dairy (IMD) te India en doneert € 2.500
Dagvoorzitter
Jannet Vaessen
Algemeen directeur WOMEN Inc.
14.30 - 14.40
Verspreiden naar deelsessies
14.40 - 15.40
eelsessies met Michèle Mees of Esther Mollema D of Jolanda Holwerda
15.40 - 16.00
Pauze & rouleren
16.00 - 17.00
eelsessies met Michèle Mees of Esther Mollema D of Jolanda Holwerda
17.00 - 17.10
Terug naar auditorium
17.10 - 17.40
vangelia Demerouti met o.a. de bekendmaking E van de onderzoeksresultaten
17.45 - 18.10
Nienke Meijer
18.15 - 18.30
Afsluiting en uitreiking cheque IMD
18.30 - 20.00
Networking Market Place: voor en door WIFS
5
De sprekers
Janneke Wittekoek is cardiologe, gezondheidswetenschapper, en oprichtster van de HeartLife klinieken in Utrecht. Zij volgde haar opleiding in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam, is gespecialiseerd in preventie van hart- en vaatziekten en schreef een proefschrift over cholesterol. Daarnaast heeft zij een bijzondere interesse in het vrouwenhart en is actief in de werkgroep Hart voor Vrouwen van de Nederlandse Hartstichting. “Het vergroten van medische kennis bij het publiek op een luchtige, leuke manier, is een van de belangrijkste eerste stappen in een succesvol preventiebeleid”. Om dit kracht bij te zetten, treedt ze regelmatig op in de media en geeft zij wekelijks lezingen voor het publiek over gezondheid, leefstijl en natuurlijk het (vrouwen)hart.
www.heartlife.nl
6
Gerdi Verbeet komt uit een onderwijsgezin en was zelf ook enige tijd lerares. Ze koos uiteindelijk voor een politiek ambtelijke carrière. Ze was politiek adviseur van staatssecretaris Tineke Netelenbos en van PvdA-fractievoorzitter Ad Melkert. In 2001 werd ze lid van de Tweede Kamer. Haar bekendheid dankt ze vooral aan haar Kamervoorzitterschap (2006-2012) waar haar ontspannen en representatieve houding tot veel waardering leidde. Sinds 1 januari 2013 is zij onder meer voorzitter van de NPCF (Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie). Gerdi Verbeet is verder voorzitter van de Raad van Toezicht van het Rathenau Instituut, dat werkzaam is op het raakvlak van wetenschap, samenleving en parlement. Tevens is zij voorzitter van de Raad van Commissarissen van Novamedia en lid van de Raad van Commissarissen van Siemens Nederland. Daarnaast vervult zij diverse onbezoldigde toezichthoudende functies in de culturele sector. In 2012 publiceerde zij het boek ‘Vertrouwen is goed, maar begrijpen is beter’ over de vitaliteit van onze parlementaire democratie. Samen met Alexander Rinnooy Kan schreef zij in 2014 het boek ‘Voorzitter’ over ‘voorzitten zonder hamer’.
7
Wiebe Draijer is sinds 1 oktober 2014 voorzitter van de Raad van Bestuur van de Rabobank. Zijn portefeuille omvat de aandachtsgebieden human resources, communicatie & corporate affairs, juridische zaken, toezicht & compliance en audit. Van 2012 tot medio 2014 was Wiebe Draijer voorzitter van de Sociaal Economische Raad (SER). Van 1990 tot 2012 was hij consultant en managing partner bij McKinsey & Company. Wiebe is de afgelopen decennia actief betrokken geweest bij tal van instellingen en initiatieven op het terrein van natuur, cultuur, wetenschap en maatschappij. Als voormalig lid van de Taskforce ‘Talent naar de Top’ is Wiebe overtuigd van het belang van (gender)diversiteit. Met de ondertekening van het Charter ‘Talent naar de Top’ in 2013 heeft de Rabobank zich publiekelijk gecommitteerd aan het realiseren van duidelijk meetbare doelstellingen wat betreft man/vrouw-diversiteit in de (sub)top van de bank. Volgens Wiebe pleiten twee argumenten nadrukkelijk voor meer diversiteit binnen het medewerkersbestand van de Rabobank, te weten: ‘ Jong, oud, homo, hetero, blank, gekleurd en uiteraard man, vrouw, we moeten als Rabobank kunnen beschikken over een breed spectrum van talenten en kwaliteiten. Een gevarieerd team levert betere discussies en gesprekken, een betere besluitvorming en dus een betere Rabobank. Daarnaast wil je als maatschappelijke bank ook een goede afspiegeling vormen van de samenleving waarin je participeert.’ De Rabobank onderneemt concrete stappen om de doorstroom van vrouwelijke talenten te bevorderen. ’ We gaan er op toezien dat er voor iedere managementvacature ook vrouwelijke kandidaten worden uitgenodigd, dat er in de sollicitatiecommissies vrouwen zitting hebben en tenslotte gaat de diversiteitsboard van directeuren de voortgang kritisch monitoren.’ Meer over de visie van de Wiebe Draijer op Balanced Leadership en de maatregelen van de Rabobank op het vlak van genderdiversiteit tijdens het interview samen met Nicolette Loonen, geleid door Jannet Vaessen. 8
Joris Luyendijk werd geboren in 1971 in Amsterdam en groeide vanaf
zijn vijfde op in Hilversum. Hij studeerde onder meer politicologie, antropologie, Arabisch en geschiedenis in Amerika (Kansas), Amsterdam en Cairo. Hij studeerde in 1997 cum laude af aan de UvA in de religieuze antropologie met als specialisatie Arabische wereld. Luyendijk is auteur van verschillende boeken als; ‘een goede man slaat soms zijn vrouw’ en ‘Het zijn net mensen’, wat in 2007 werd bekroond met de NS Publieksprijs voor het beste boek, dé jaarlijkse prijs van de lezers. In 2010 won het boek de Prix des Assises du Journalisme. Verder is Joris columnist voor NRC en The Guardian en presenteerde hij twee seizoenen ‘zomergasten’. Begin 2015 kwam zijn nieuwe boek uit met de titel ‘Dit kan niet waar zijn’. Het boek kwam tot stand na twee jaar ondergedompeld te zijn in de wereld van bankiers in The City. Joris geeft antwoord op de vragen; zijn bankiers monsters? Is hebzucht het probleem? En veel belangrijker: kan het weer gebeuren? Zijn de diepere oorzaken van de crash van 2008 weggenomen, of is de financiële wereld nog altijd een tijdbom in het hart van onze samenleving?
9
Michèle Mees is co-founder van het Centre for Balanced Leadership,
gevestigd in Brussel, en auteur van ‘De Gebalanceerde Leider. Sleutels tot meer evenwicht tussen masculiene en feminiene energie’. In dat boek beschrijft ze hoe zowel mannen als vrouwen meer balans tussen masculiene en feminiene kwaliteiten kunnen realiseren, en hoe bedrijven eenzelfde balans nodig hebben om inclusieve organisaties te worden waarin diversiteit van denken bijdraagt tot duurzaam succes. Het boek werd ook vertaald naar het Engels (The Balanced Leader) en is ondertussen toe aan een tweede druk. Michèle spreekt zeer regelmatig op congressen en in-company events over heel Europa over de noodzaak om een overwegend masculiene bedrijfscultuur gezonder te maken door de spotlights te zetten op de bijdrage van feminiene energie. Bij klanten werkt ze samen met senior leadership teams aan het realiseren van een inclusieve en gebalanceerde cultuur via o.a. assessments (bedrijf – team – individu), het Balanced Leader Game, trainings, workshops en executive coaching. Met 20 jaar ervaring in managementfuncties in de reclame-, internet- en marketing consulting industrie besteedt ze ook veel aandacht aan interne en externe communicatie over vaak gevoelige thema’s binnen een diversiteitsbeleid.
10
Esther Mollema Na een BBA op Nyenrode en een MBA in de Verenigde Staten, werkte Esther Mollema (1965) in Nederland, Japan, Duitsland en de Verenigde Staten. Ze leidde verschillende trainings- en conferentie- organisaties. Esther Mollema is directeur van Direction Europe BV, een trainings- en ontwikkelingsbureau voor programma’s op gebied van leiderschap en besluitvorming. Esther is een expert op het gebied van diversiteit en (vrouwelijk) leiderschap. Haar boek ‘50% meer Talent’ was genomineerd voor Managementboek van het jaar in 2010. Daarnaast is ze directeur van het HPO Center dat wereldwijd onderzoek doet naar de geheimen van zeer goed presterende organisaties (zie www.hpocenter.nl). Esther Mollema geeft vanuit Direction al jaren trainingen, lezingen en masterclasses met als thema vrouwelijk leiderschap en diversiteit, voor onder meer Gasunie, Capgemini, HaskoningDHV, Schiphol Group, ING, Solvay Pharmaceuticals en Universiteit Utrecht.
11
Jolanda Holwerda MA is directeur en oprichter van Lof Media voor
vrouwen met ambitie. Jolanda startte Lof in oktober 2007, dat is uitgegroeid tot een multimediaplatform voor vrouwen die begaan zijn met hun carrière. Haar missie is om het volle potentieel van vrouwen in hun werkomgeving te benutten en het perspectief op vrouwelijk talent bij organisaties en bij vrouwen zelf te veranderen. Jolanda is ervan overtuigd dat we te weinig positieve vrouwelijke rolmodellen hebben en dit een barrière vormt in de vooruitgang van vrouwen. Daarom probeert Jolanda iedere vrouw te inspireren om een authentiek leider en daarmee een inspiratiebron voor anderen te zijn. Naast de oprichting van LOF magazine, startte zij de Lof Academy in 2012. Gebaseerd op ‘the Circle of Lof’ en het ‘Lof labyrinth’ inspireert deze academy vrouwen om regie te nemen over het eigen leven en een succesvol leider te worden op alle gebieden van het leven. De academy biedt diverse programma’s aan en werkt voor o.a. Accenture, PWC, Post NL, DNB, ING, Robeco, PGGM en UWV. In 2009 won Jolanda Holwerda de ‘Joke Smit Award’, ter erkenning van haar effort om emancipatie te bevorderen. In 2011 won zij de Nederlandse ‘Talent Trofee’.
12
Evangelia Demerouti Prof. Dr. Evangelia Demerouti is hoogleraar
Organisatiepsychologie en sinds 2011 voorzitter van de Human Performance Management groep van de Technische Universiteit Eindhoven. Zij studeerde psychologie aan de Universiteit van Kreta, en promoveerde in 1999 als Arbeidsen Organisatiepsycholoog aan de Universiteit van Oldenburg (Duitsland) – beide diploma’s kregen het predicaat cum laude.
Professor Demerouti is vermaard vanwege haar high-impact onderzoek naar burn-out en bevlogenheid. Zij stond aan de basis van het Job Demands–Resources model dat wereldwijd gebruikt wordt om het welbevinden en de prestaties van werknemers in kaart te brengen. Zij werd in 2013 als enige vrouw opgenomen in de Economen Top 40 (17e plaats). Demerouti is gespecialiseerd in het voorspellen van menselijk gedrag in organisaties. Trefwoorden in haar onderzoek zijn besluitvorming, job crafting, prestaties, en de balans tussen werk- en privéleven. Ze is actief als redacteur van enkele wetenschappelijke tijdschriften en heeft meer dan 200 wetenschappelijke publicaties op haar naam staan. Demerouti’s werk heeft internationaal bijzonder veel impact en wordt veelvuldig toegepast in de praktijk. Over het onderzoek voor het WIFS congres Tijdens haar presentatie worden ook de resultaten van het onderzoek gepresenteerd dat uitgevoerd is onder leden van WIFS, vrouwelijke medewerkers van de Rabobank en hun leidinggevenden. Het doel van dit onderzoek is om meer inzicht te krijgen in de relatie tussen werkbeleving, zelfsturing, steun van de omgeving en prestaties van vrouwen in de financiële sector.
13
Nienke Meijer Nienke Meijer werkte 20 jaar (1989-2009) in de kranten- en uitgeefwereld waar ze verschillende functies heeft bekleed. Ze begon haar loopbaan bij VNU Business Publications in Amsterdam bij het blad Intermediair. Bij VNU werd ze in 1996 directeur van TV Gazet / Nieuwe Media. Daarna was zij onder andere adjunct-directeur Commerciële Zaken bij Dagblad de Limburger. In 1999 ging VNU over in Koninklijke Wegener NV, nu een divisie van Mecom Group. Daar werd zij jongste directeur/uitgever van het Eindhovens Dagblad. Sinds september 2009 is Nienke Meijer werkzaam als lid van het College van Bestuur van Fontys Hogescholen en sinds 1 december 2013 is ze voorzitter van het College van Bestuur. In deze functie is ze verantwoordelijk voor externe relaties zowel in de regio als landelijk. Aandachtsgebieden zijn versterking van de kwaliteit van het onderwijs en het onderwijsproces, versterking van de verbinding tussen onderwijs en het werkveld en actieve participatie in het debat over de toekomst van het onderwijs. Op 25 september 2014 is Nienke uitgeroepen tot Topvrouw 2014. Nienke studeerde Organisatie Psychologie en Sociale Psychologie aan Universiteit Utrecht, Postdoctorale opleiding Mediarecht en Bedrijfseconomie (Universiteit Utrecht, Faculteit Rechten) en Public Relations (Universiteit Wageningen, Faculteit Voorlichtingskunde) en de opleiding ‘Leadership in global environment’ aan INSEAD Business School, Fontainebleau, Frankrijk.
14
Jannet Vaessen WOMEN Inc. is hét netwerk voor alle vrouwen die
zichzelf en elkaar willen versterken. WOMEN Inc. agendeert, versterkt, verbindt & biedt podium. Jannet Vaessen is vanaf de start de drijvende kracht achter WOMEN Inc. Na haar doctoraal geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam werkte zij tien jaar als zelfstandige, regisseur, programmamaker, opnameleider en producent voor verschillende film- en documentaire producties. Zij heeft het oorspronkelijke idee voor WOMEN Inc. continuïteit en draagvlak gegeven binnen media, cultuur, civil society, onderwijs, politiek, bedrijfsleven en wetenschap. Inmiddels geeft Jannet acht jaar leiding aan WOMEN Inc. en helpt zo de kansen van vrouwen te vergroten. Op dit moment voert WOMEN Inc. de campagne IK BEN ER EVEN NIET. Het doel van de campagne is te voorkomen dat de extra zorgdruk die er aan komt door de participatiesamenleving bij vrouwen terecht komt. Met de campagne ‘IK BEN ER EVEN NIET’ roept WOMEN Inc. vrouwen op 1 mei stil te staan bij hun ideale zorg- en werkverdeling en hun onbetaalde zorgtaken een dag aan anderen over te laten. Hiermee wil WOMEN Inc. bij hen én hun omgeving een doorbraak creëren zodat zorgdruk niet automatisch bij vrouwen terecht komt.
15
Rabobank Foundation Tijdens het jaarcongres reikt Monique van de Heisteeg namens WIFS een cheque uit aan een goed doel. Dit jaar komt de cheque ten goede aan de Melkvee Coöperatie Intivelugu Mahila Dairy (IMD) in India. Berry Marttin, lid van de Raad van Bestuur van Rabobank, en An Ha namens Rabobank Foundation zijn aanwezig om de cheque voor IMD in ontvangst te nemen. Op het platteland van India leeft een groot deel van de bevolking onder de armoedegrens. De positie van vrouwen is vaak slecht. Ze zijn afhankelijk van hun man en moeten maar afwachten wat er van het inkomen overblijft voor het huishouden. Om hier verandering in te brengen zijn vrouwen in de staat Andhra Pradesh sinds 1993 georganiseerd in zelfhulpgroepen. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in het opzetten van melkveecoöperatie IMD. IMD telt 13.000 vrouwelijke leden. Rabobank Foundation ondersteunt IMD in organisatieversterking en capaciteitsopbouw (donaties voor technische assistentie) en het afgeven van garanties aan lokale financiële instellingen zodat de spaar- en kredietcoöperatie Indur Intideepam Mutually Aided Thrift & Credit Cooperatives Federation Ltd. (IIMF) leningen aan kan trekken om vervolgens door te lenen
16
aan de leden van IMD. De vrouwen kunnen dankzij deze kleine leningen een koe of een buffel aanschaffen. Botta Vajramma (42) heeft een top ras buffel gekocht om haar melkproductie uit te breiden. Vijftien jaar geleden startte ze met één buffel, nu heeft ze er zestien plus enkele kalveren. Ze ziet het als haar verantwoordelijkheid om andere vrouwen bewust te maken van hun mogelijkheden. Ze vertelt: “Voordat ik lid werd van de society was het erg moeilijk om de dagelijkse kosten te betalen. Mijn man was land arbeider en enig kostwinner. Nadat ik lid was geworden van de Society kon ik de dagelijkse kosten betalen en zorgen dat mijn kinderen een goede opleiding kregen. Voordat ik lid werd, had ik niet het zelfvertrouwen om kritische vragen te stellen aan mijn man. Ik accepteerde waar hij mee thuiskwam, zonder iets te vragen. Nu ik veel heb geleerd over zaken doen en financiën en ben ik zelfverzekerd. Welk probleem ik ook tegenkom, ik kan het zelf oplossen. Ik ben zelfs naar de politie gegaan om op te komen voor de belangen van een collega. Mijn toekomstdroom: zolang als ik leef, wil ik zelfstandig blijven. Ik wil niet afhankelijk worden van anderen. Zelfs als ik oud ben wil ik niet afhankelijk zijn van mijn kinderen.”
WIFS lidmaatschap Het netwerk van WIFS richt zich op vrouwen met minimaal 10 jaar werkervaring, die (bij voorkeur) een leidinggevende positie hebben of beroepsmatig een sterke affiniteit hebben met de financiële sector. Deze vrouwen willen op een positieve wijze een bijdrage leveren aan de missie en de doelstellingen van WIFS door kennis te delen, te netwerken, informatie uit te wisselen, bijeenkomsten bij te wonen en elkaar te ondersteunen. Vrouwen in de doelgroep kunnen op persoonlijke titel lid worden. Voor financiële instellingen is er ook de mogelijkheid tot een bedrijfslidmaatschap.
Wil je lid worden of meer informatie over WIFS? Kijk op onze website wifs.nl.
Onze Raad van Adviesleden: Marilou van Golstein Brouwers Managing Director Triodos Investment Management BV
Else Bos Chief Executive Officer PGGM
Maurice Oostendorp Lid Raad van Bestuur, CFO SNS Reaal
Heino van Essen Voorzitter Raad van Commissarissen, Menzis
Roderick Munsters Chief Executive Officer Robeco Groep
Daphne de Kluis Senior Managing Director ABN AMRO Bank N.V.
17
WIFS Bestuur Nicolette Loonen voorzitter Oprichter/Eigenaar, VERA community
Eveline Stam secretaris Group Treasurer, Bearing Point
Janine Breij penningmeester Director Institutional Sales, Novarca Benelux
Natalia Goncharova activiteiten en wetenschap Senior Performance Manager Commercial & Merchant Banking, ABN AMRO
Monique van de Heisteeg partnerships en jaarcongres Hoofd Demand & Delivery Management End User Services, ABN AMRO
Jeannette Homan bedrijfslidmaatschappen Directeur/Eigenaar PSO Management
Linda Kist secretariaat
18
Bedankt voor je aanwezigheid! Stuurgroep Jaarcongres 2015 Het zesde jaarcongres ‘Balanced Leadership’ voor WIFS kwam tot stand voor en door WIFS: Bernita van Kreij, Erica Stel, Igna van Dijk, Ingrid Mekenkamp, Leontine Treur, Liselotte Dekkers, Lisette Kauer, Monique van de Heisteeg (vz), Natalia Goncharova, Nicole Vugts en Vivian Minten. Met medewerking van Omara Nahar
Dit programmaboekje is gesponsord door
19
