BACK TO BACH Tourneeprogramma 8 tot en met 23 mei 2015
BLIJVENDE HERINNERING? KOOP HET SOUVENIRBOEK BACK TO BACH!
—
Met exclusieve interviews en uniek fotomateriaal Te koop in de winkel of online €7,50
03
credits
credits
IN LIGHT AND SHADOW
AXIOM OF CHOICE
Choreografie Krzysztof Pastor Muziek Johann Sebastian Bach, Aria uit Goldbergvariaties, BWV 988 en Derde Orkestsuite in D-majeur, BWV 1068 Piano Robert Greuter Decor- en kostuumontwerp Tatyana van Walsum Lichtontwerp Bert Dalhuysen Instudering Stephane Dalle Balletmeesters Judy Maelor Thomas Guillaume Graffin
Choreografie Ernst Meisner Muziek Concert voor hobo en viool in c-mineur, BWV 1060; Koraalvoorspel (Ich ruf’ zu Dir, Herr Jesu Christ), BWV 639, in een bewerking voor hobo d’amore en strijkers van Andreas Tackmann Viool Tinta Schmidt von Altenstadt Hobo, hobo d’amore Irma Kort Decor- en kostuumontwerp Jean-Marc Puissant Lichtontwerp Bert Dalhuysen Balletmeester Sandrine Leroy
Wereldpremière 15 juni 2000, Het Muziektheater, Amsterdam Tijdsduur 30 minuten
PAUZE
Wereldpremière 11 oktober 2014, Nationale Opera & Ballet, Amsterdam Tijdsduur 17 minuten
KORTE OMBOUW
04
credits
credits
FANTASÍA
A MILLION KISSES TO MY SKIN
Choreografie Hans van Manen Muziek Johann Sebastian Bach, Koraalvoorspel (Ich ruf’ zu Dir, Herr Jesu Christ), BWV 639; Preludium in a-mineur (Fantasie), BWV 922; pianobewerking van Ferruccio Busoni van Bachs koraal Nun komm’ der Heiden Heiland, BWV 659 Piano Olga Khoziainova Decor- en kostuumontwerp Keso Dekker Lichtontwerp Joop Caboort Instudering Mea Venema Balletmeester Rachel Beaujean
Choreografie David Dawson Muziek Johann Sebastian Bach, Concert voor cembalo (piano), strijkers en basso continuo, BWV 1052 Piano Olga Khoziainova Decor- en kostuumontwerp Yumiko Takeshima Lichtontwerp Bert Dalhuysen Instudering Tim Couchman Balletmeester Charlotte Chapellier
Wereldpremière 15 april 1993, Nederlands Dans Theater, Den Haag Première bij Het Nationale Ballet 11 oktober 2014, Nationale Opera & Ballet, Amsterdam Tijdsduur 16 minuten
PAUZE
Wereldpremière 15 juni 2000, Het Muziektheater, Amsterdam Tijdsduur 25 minuten
05
Muzikale begeleiding Het Balletorkest Dirigent Benjamin Pope
Vervaardiging decors, kostuums, rekwisieten, kap en grime, belichting en geluidseffecten De Techniek Nationale Opera & Ballet Met dank aan Nelly van der Velden (kostuums Fantasía) en Amanda Barrow Costumes (kostuums Axiom of choice) Productieleiding Joshua de Kuyper Voorstellingsleiding Kees Prince Margus Spekkers Inleidingen Liesbeth Osse
Totale tijdsduur Twee uur en vijfentwintig minuten, inclusief twee pauzes
06
IN LIGHT AND SHADOW
AXIOM OF CHOICE
In Light and Shadow is gemaakt voor het Bach-programma (2000), tegelijk met David Dawsons A Million Kisses to my Skin. Inmiddels zijn het beide veelgeprezen en geroemde balletten. In Light and Shadow van Krzysztof Pastor vertelt geen verhaal, het is een puur choreografische vertaling van de geest van de barok. Het is een verwijzing naar het samenspel van licht en schaduw in de schilderkunst uit die tijd, zoals de diagonale lichtinval in de schilderijen van Vermeer of het clairobscur van Rembrandt.
De wereldpremière in dit programma is afkomstig van Ernst Meisner, voormalig danser van Het Nationale Ballet en inmiddels werkzaam als choreograaf en als artistiek coördinator van de Junior Company. Het is zijn eerste grote werk voor het gezelschap, al heeft hij zijn sporen inmiddels ruimschoots verdiend met Saltarello (2012), And after we were (2012), Embers (2013), Thais (2013), de eerste kleutervoorstelling van Het Nationale Ballet De kleine grote kist (2011) en speciaal voor de Junior Company: Lollapalooza (2013).
Het ballet opent met de Aria uit de Goldbergvariaties: een moment van reflectie en diepgang, om over te gaan naar de Derde Orkestsuite die vreugdevol en explosief van sfeer is. Pastor vertaalt de muziek met behulp van dans in zijn karakteriserende neoklassieke stijl, terwijl de schoonheid van de dans wordt benadrukt in de ruimte en in de kleuren van de kostuums.
Meisner heeft een grote affiniteit met barokmuziek en vooral met Bach. Hij heeft gekozen voor het Concert voor hobo en viool en aan het slot het beroemde ‘Ich ruf’ zu dir, Herr Jesu Christ’, niet gezongen, maar gespeeld door een hobo d’amore.
DE GEEST VAN DE BAROK
In Light and Shadow was al snel een internationaal succes. De productie werd voor het eerst gepresenteerd door Het Nationale Ballet tijdens het Holland Festival in Amsterdam en ging daarna op tournee in Nederland, Frankrijk en Canada. In de volgende jaren werd Pastors choreografie opgevoerd door het Koninklijk Zweeds Ballet (2003), het Scottish Ballet (2006), het Opera en Ballet Theater in Ankara (2007), Pools Nationale Ballet (2009) en het Hong Kong Ballet (2010).
WERELDPREMIÈRE
Axiom of choice is een choreografie voor twaalf dansers, zes jongens en zes meisjes. Het eerste deel begint met de mannelijke solist alleen; hij vormt als het ware de rode draad door het hele stuk. Een boodschap heeft Meisner niet met zijn ballet, al is hij het eens met Balanchines uitspraak ‘Een ballet voor één danser is een solo, een ballet voor twee dansers is een drama’.
07
FANTASÍA
PREMIÈRE VOOR HET NATIONALE BALLET
Fantasía is in 1993 gemaakt voor Nederlands Dans Theater 1. Hans van Manen heeft Bach vaak gebruikt als inspiratiebron, onder meer voor Solo (1997), Bach Pieces (2000) en Monologue, Dialogue (2003). Over Solo zei een van de dansers: “Hans gebruikte Bach niet. Hij vóelde Bach.” Voor Fantasía wist de meesterchoreograaf meteen dat hij muziek van Bach zou gebruiken: een koraalvoorspel (Ich ruf’ zu Dir, Herr Jesu Christ), het Preludium in a-mineur (Fantasie) en de pianobewerking van Busoni van Bachs koraal Nun komm’ der Heiden Heiland. Het is een kenmerkend Van Manen ballet: optimale zeggingskracht met structurele precisie, eenvoud en puurheid. Van Manen maakte het ballet destijds voor drie danseressen die elk een afzonderlijke pas de deux dansen met een man, maar het zestal deelt ook het podium. De choreografie belicht hun persoonlijke kwaliteiten én hun onderlinge relaties. De choreografie is door de jaren heen al door diverse buitenlandse gezelschappen uitgevoerd. Iedere groep en iedere cast geeft er uiteraard haar eigen invulling aan.
A MILLION KISSES TO MY SKIN
EERBETOON AAN DE DANS A Million Kisses to my Skin betekende voor David Dawson zijn internationale doorbraak. Hij maakte het ballet voor het Bach-programma (2000), waarbij hij zich vooral liet inspireren door de lichtheid en vreugde die spreekt uit Bachs muziek. Op het Concert voor cembalo (piano), strijkers en basso continuo verwerkte hij de pure klassieke ballettechniek (“maar wel met kleine venijnige variaties”) tot een hemelbestormende, de gehele ruimte vullende choreografie voor negen dansers. Alsof hij wil laten zien dat de mogelijkheden van het menselijk lichaam onbegrensd zijn. Dat het altijd nóg hoger, nóg verder, nóg sneller, nóg extremer kan. Zijn creatie is een eerbetoon aan de dans en de danser. “Het is uniek om met je lichaam zo veel muziekstukken, zo veel verhalen tot leven te mogen brengen en zo veel verschillende dansstijlen en technieken te mogen ervaren. Ik wilde het onbeschrijfelijke ‘kippenvelgevoel’ dat je als danser soms kunt hebben – alsof je op één en het zelfde moment ‘a million kisses to your skin’ voelt – als uitgangspunt voor mijn creatie nemen.” A Million Kisses to my Skin is opgebouwd uit drie delen: een energiek eerste deel, een dromerig middendeel en een uitbundige finale.
08
IN LIGHT AND SHADOW
AXIOM OF CHOICE
THE SPIRIT OF BAROQUE
WORLD PREMIERE
In Light and Shadow was made for the Bach programme (2000), at the same time as David Dawson’s A Million Kisses to my Skin. Both ballets have since received much praise and acclaim. In Light and Shadow by Krzysztof Pastor is not a narrative work, but a purely choreographic interpretation of the spirit of baroque. It refers to the interplay of light and shadow in the painting of the time, such as the diagonal rays of light in the paintings of Vermeer or the chiaroscuro used by Rembrandt
The world premiere in this programme is created by Ernst Meisner, former dancer with Dutch National Ballet and now working as a choreographer and the artistic coordinator of the Junior Company. It is his first big work for the company, although he has already earned his spurs with Saltarello (2012), And after we were (2012), Embers (2013), Thais (2013), the first children’s production by Dutch National Ballet The little big chest (2011) and the work created especially for the Junior Company Lollapalooza (2013).
The ballet opens with the Aria from the Goldberg Variations: a moment of reflection and profundity, followed by the joyful and explosive Orchestral Suite No. 3. Pastor interprets the music through dance, in his characteristic neoclassical style, while the beauty of the dance is emphasised by the space and the colours of the costumes.
Meisner has a great affinity with baroque music and particularly with the music of Bach. He has chosen to use the Concerto for oboe and violin, and at the end he uses the famous Ich ruf’ zu Dir, Herr Jesu Christ, played by an oboe d’amore rather than sung.
In Light and Shadow soon became an international success. The production was first presented by Dutch National Ballet during the Holland Festival in Amsterdam, and then went on to tour the Netherlands, France and Canada. In subsequent years, Pastor’s work was performed by the Royal Swedish Ballet (2003), Scottish Ballet (2006), the Opera and Ballet Theatre in Ankara (2007) and Hong Kong Ballet (2010).
Axiom of choice is a work for twelve dancers: six boys and six girls. The first section begins with just the male soloist, who forms the thread running through the whole piece. Although Meisner is not conveying a message with his ballet, he agrees with Balanchine’s saying: ‘A ballet for one dancer is a solo, and a ballet for two dancers is a drama.’
09
FANTASÍA
PREMIERE FOR DUTCH NATIONAL BALLET
Fantasía was created in 1993 for Nederlands Dans Theater 1. Hans van Manen has often used Bach as a source of inspiration; for example for Solo (1997), Bach Pieces (2000) and Monologue, Dialogue (2003). One of the dancers said about Solo: “Hans doesn’t use Bach. He feels Bach.” For Fantasía, the master choreographer knew immediately that he would use music by Bach: a chorale prelude (Ich ruf’ zu Dir, Herr Jesu Christ), the Prelude in A Minor (Fantasia) and Busoni’s piano arrangement of Bach’s chorale Nun komm’ der Heiden Heiland. In its optimal expressive power and structural precision, simplicity and purity, Fantasía is a typical Van Manen ballet. Van Manen originally made the ballet for three female dancers, who each dance a pas de deux with a man, but the six of them also share the stage. The piece highlights their personal qualities and their mutual relationships. Over the years, the ballet has been performed by several companies abroad, and each company and cast of dancers gives their own interpretation of it.
A MILLION KISSES TO MY SKIN
A TRIBUTE TO DANCE A Million Kisses to my Skin was David Dawson’s international breakthrough. He made the ballet for the Bach programme in 2000, taking his inspiration mainly from the lightness and joy exuded by Bach’s music. Set to the Concerto for harpsichord (piano), strings and basso continuo Dawson uses pure classical ballet technique (“but with some mean little variations”) to create a revolutionary piece that fills the whole stage, performed originally by fourteen dancers and now by nine. It is as if he wants to show that the human body has limitless possibilities. And that things can always be even higher, even further, even faster and even more extreme. His creation is a tribute to dance and the dancer. “It is unique to be able to bring to life so many pieces of music and so many stories with your body, and to be able to experience so many different dance styles and techniques. I wanted to base my creation on the indescribable ‘goose bump’ sensation you sometimes get as a dancer as if you feel a million kisses to your skin all at the same time”. A Million Kisses to my Skin is constructed of three sections: an energetic first part, a dreamy middle part and an exuberant finale.
10
HET NATIONALE BALLET
NATIONALE OPERA & BALLET
Raad van Toezicht Voorzitter Jean-François van Boxmeer Else Bos Pieter Maarten Feenstra Victor Halberstadt Sir Peter Jonas Bernadette Langius Barbara Leach Jos Nijhuis Corinne Vigreux Het Nationale Ballet Met 76 dansers − plus 12 dansers van de Junior Company − is Het Nationale Ballet het grootste dansgezelschap van Nederland. Het Nationale Ballet werd achtereenvolgens geleid door: Sonia Gaskell (19611969), Rudi van Dantzig en Robert Kaesen (1969-1971), Rudi van Dantzig (19711991) en Wayne Eagling (1991-2003). Sinds 2003 is Ted Brandsen artistiek directeur. Het Nationale Ballet heeft een breed repertoire: avondvullend klassiekromantisch ballet, nieuwe producties van klassiekers en belangwekkend werk uit het begin van de twintigste eeuw. Het gezelschap behoort volgens de New York Times (2013) wereldwijd tot de top vijf van belangrijke balletgezelschappen.
Directie Algemeen directeur Els van der Plas Directeur De Nationale Opera Pierre Audi Directeur Het Nationale Ballet Ted Brandsen Adjunct-directeur Frans Huneker
11
NATIONALE OPERA & BALLET
CENTRALE AFDELINGEN
Directeur Ted Brandsen
De Techniek Frans Huneker, directeur
Planning Dein Schmidt, manager
Decoratelier Rolf Hauser, hoofd
Productie- en voorstellingsleiding vacature, hoofd
Vaste choreografen Hans van Manen Krzysztof Pastor
Pianisten Robert Greuter Kanako Inoue Ryoko Kondo Michael Mouratch Viktoriya Ryapolova
Associate artist David Dawson
Zakelijk manager Toine van der Horst
Hoofd artistieke staf Rachel Beaujean
Hoofd planning en productie G.J. Smeenk
Balletmeesters Charlotte Chapellier Judy Maelor Thomas Guillaume Graffin Alan Land Senior balletdocent Rinat Gizatulin Choreologist / repetitor Sandrine Leroy Artistiek coördinator Junior Company Ernst Meisner Muzikaal leider/ chef-dirigent Matthew Rowe Eerste pianist Olga Khoziainova
Medische begeleiding Marleen Grol, coördinator John ten Kulve, case manager
Onderhoud theatertechniek Dirk Bakker, hoofd Toneel- en belichtingsdienst Hugo van Uum, hoofd AVC-dienst Hans-Willem de Haan, hoofd Rekwisietendienst Erik de Haan, hoofd Facilitaire dienst Martin Haars, hoofd ICT en Informatisering Wim Turksma, hoofd Kostuums, kap en grime Robby Duiveman, directeur Kostuums ballet Oliver Haller, hoofd Kap- en grimeafdeling Alexander Kinds, hoofd
Marketing, Communicatie en Verkoop Sandra Eikelenboom, hoofd Educatie en Participatie Mechteld van Gestel, hoofd Fondsenwerving en Relatiebeheer Eline Danker, hoofd Financiën Sandra Postvan Leeuwen, financieel manager Personeel en Organisatie Edmée Stoffele, hoofd Horeca en Publieksbegeleiding Bas Schotsman, hoofd
12
TABLEAU DE LA TROUPE EERSTE SOLISTEN EERSTE SOLISTEN
Jurgita Dronina
Casey Herd
Igone de Jongh
Vito Mazzeo
TWEEDE SOLISTEN
Victoria Ananyan Wen Ting Guan Suzanna Kaic Qian Liu Emanouela Merdjanova Sasha Mukhamedov Vera Tsyganova Nadia Yanowsky Megan Zimny Kaftira — Roman Artyushkin Serguei Endinian Young Gyu Choi Rink Sliphorst James Stout Alexander Zhembrovskyy
GRAND SUJETS
Naira Agvanean Maria Chugai Erica Horwood Joanna Mednick Samantha Mednick Aya Okumura Rachel Oomens Milena Sidorova
Maia Makhateli
Anna Tsygankova
Anu Viheriäranta
Marijn Rademaker
Artur Shesterikov
Jozef Varga
Maiko Tsutsumi — Anatole Babenko Oleksey Smolyakov Edo Wijnen
CORYPHÉES
Sara Ricciardelli — Sebastien Galtier Peter Leung Matthew Pawlicki Bruno da Rocha Pereira Chao Shi Wolfgang Tietze
CORPS DE BALLET Angela Agresti Nadine Drouin Floor Eimers Krista Ettlinger Hannah de Klein Jingjing Mao Saya Okubo Pascalle Paerel Sandra Quintyn Tess Sturmann
Antonina Tchirpanlieva Clotilde Tran-Phat Martina Verbeni Wendeline Wijkstra — Rémy Catalan Rohan Dunham Dario Elia Clemens Fröhlich (tijdelijk) Chanquito van Hoeve Vincent Hoffman Skyler Martin Miles Pertl Sem Sjouke Bastiaan Stoop
ÉLÈVES
Michaela DePrince Jessica Xuan — Nathan Brhane Mert Erdin Wentao Li Daniel Montero Sho Yamada
Remi Wortmeyer
JUNIOR COMPANY Tweedejaars Nancy Burer Veronika Verterich Daniel Cooke Martin ten Kortenaar
Eerstejaars Lisanne Kottenhagen Riho Sakamoto Emilie G. Tassinari Yuanyuan Zhang Thomas van Damme Bart Engelen Antonio Martinez Ryosuke Morimoto Cristiano Principato
Op operaballet.nl vindt u de biografieën van de dansers.
13
HET BALLETORKEST Het Balletorkest staat onder leiding van Benjamin Pope.
Eerste viool Tinta Schmidt von Altenstadt (concertmeester) Kotaro Ishikawa Suzanne Huynen Robert Cekov Jan Eelco Prins Majda Varga - Beijer Katharina Schönberg Arwen Terlou Tweede viool Arnieke BeilschmidtEhrlich Yumi Goto Paul van Coeverden Willy Ebbens Christiane Belt Cécile Gouder de Beauregard Bert van den Hoek Mirjam Michel Altviool Naomi Peters Arwen van der Burg Maria Ferschtman Brian Marcus Joël Waterman Cello Artur Trajko Lies Schrier Evelien Prakke Graham Summersgill
Willemiek Tavenier Contrabas Annelies Hemmes Rob Zeelenberg Pim van der Zwaan Hobo Irma Kort Bert Steinmann Fagot Janet Morgan Piccolo-trompet Erwin ter Bogt Erik Torrenga D-trompet Adriaan Kramer Hans van Loenen Pauken Peter de Vries Klavecimbel Jan van Grootheest (klavecimbel) hetballetorkest.nl
BENJAMIN POPE dirigent
Benjamin Pope (Verenigd Koninkrijk) studeerde af aan de Oxford University en de Royal College of Music in Londen. Pope leidde orkesten over de hele wereld, waaronder de Royal Philharmonic Orchestra, het BBC Concert Orchestra. As gastdirigent was hij actief bij onder meer The Royal Ballet, New York City Ballet en English National Ballet. Daarnaast is hij een veelgevraagd componist en arrangeur voor film- en televisiemuziek.
14
HET NATIONALE BALLET DANKT
STEUN HET NATIONALE BALLET
PARTICULIEREN HET NATIONALE BALLET FONDS Alle donateurs, Vrienden en Geefkringleden die Het Nationale Ballet steunen.
BEDRIJVEN ABN AMRO AkzoNobel De Nederlandsche Bank
Loyens & Loeff Papillon Shell
FONDSEN
SUBSIDIËNTEN
COLOFON Vertaling Susan Pond Samenstelling, tekst en eindredactie Margriet Prinssen Basis ontwerp Lesley Moore
De Vrienden van Het Nationale Ballet dragen bij aan nieuwe producties, kostuums, decors en de ontwikkeling van dansers. En daarom hebben zij een streepje voor. Zo zijn Vrienden onder meer welkom bij trainingen, masterclasses en balletreizen. Ook ontvangen ze drie maal per jaar een tijdschrift met achtergrondinformatie over de dansers en het gezelschap. Wat zijn de mogelijkheden? - Word Vriend voor €50 per jaar; - Word Gouden Vriend voor €200 per jaar en geniet van nog meer voordelen; - Gezinsleden worden voor €25 per jaar Huisgenoot-Vriend; - Word voor vijf jaar lid van de Geefkringen voor €1.000, €5.000 of €10.000 per jaar. Door belastingvoordeel krijgt u meer dan de helft van uw gift terug van de fiscus. In dat geval treedt u al toe tot de Geefkringen met een netto schenkingsbedrag vanaf €350.
Opmaak Bibi de Bruijn Fotografie Robin de Puy, Petrovsky&Ramone, Altin Kaftira Druk en afwerking Tuijtel Uitgever Nationale Opera & Ballet Postadres Postbus 16822 1001 RH Amsterdam Bezoekadres Waterlooplein 22, 1011 PG Amsterdam T 020 551 8225,
[email protected], operaballet.nl
Meer informatie: operaballet.nl/steunballet
Meer informatie: Nadja van Deursen T 020 551 8225 operaballet.nl/steunballet
EEN REPETITIE BIJWONEN? —
Word Vriend van Het Nationale Ballet en kijk achter de schermen!
NATIONALE OPERA & BALLET AGENDA TOURNEEVOORSTELLINGEN Ballet —
GISELLE
Het Balletorkest o.l.v. Dominic Grier Maastricht, Theater aan het Vrijthof – 27 oktober 2015 Groningen, Stadsschouwburg – 28 oktober 2015 Leeuwarden, De Harmonie – 29 oktober 2015 Den Haag, Lucent Danstheater – 4 november 2015 Eindhoven, Parktheater – 5 november 2015 Breda, Chassé Theater – 6 november 2015 Rotterdam, Schouwburg – 7 november 2015 Theater Heerlen – 10 november 2015 Arnhem, Schouwburg – 11 november 2015
Utrecht, Stadsschouwburg – 19 april 2016 Eindhoven, Parktheater – 22 april 2016 Rotterdam , Schouwburg – 23 april 2016 Ballet —
NARNIA
Samenwerking ISH/HNB (Junior Company) Tournee: 11 september tot en met 30 oktober 2015
Ballet —
Onder meer te zien in: Rotterdam, Schouwburg – 17 september 2015 Amsterdam, Meervaart – 30 september 2015 Eindhoven, Parktheater – 1 oktober 2015 Theater Heerlen – 21 oktober 2015 Arnhem, Schouwburg – 22 oktober 2015
NL tournee Het Balletorkest o.l.v. Matthew Rowe
Ballet —
Zwolle, Theater de Spiegel – 12 en 13 april 2016 Den Haag, Lucent Danstheater – 18 april 2016
Junior Company Tournee: 13 februari tot en met 22 mei 2016
HANS VAN MANEN GOLD
BALLET BUBBLES
