Pedagoggisch h dosssierr
B Baanggee vvoggeel… … … m moet je zzien!
INLEIDING In een notendop Bange vogel is een film rond het thema drugs voor jongeren vanaf 11 jaar. De film duurt bijna veertig minuten en is uitleenbaar op het documentatiecentrum van de CAD Limburg vzw. De nabespreking wordt gedaan aan de hand van een stellingspel met vier personages uit de film. Dit dossier bevat werkbladen om een nabespreking met de leerlingen op gang te brengen. Daarnaast vind je algemene achtergrondinformatie voor jou als leerkracht. Bange vogel is een productie van Karel Soffers en Bruno Verbeeck in het kader van een drugpreventiecampagne van Politiezone Noord: Kapellen Stabroek.
Bezint eer ge begint … Het filmpje is nuttig om een belangrijke periode voor de leerlingen bespreekbaar te maken. De overstap van de lagere school naar het secundair onderwijs. De film past dan ook voor leerlingen van de derde graad lager onderwijs, of het eerste jaar secundair. In het buitengewoon onderwijs is hij geschikt in de observatiejaren. In het verhaal komt één van de personages in aanraking met middelengebruik. De film en de nabespreking geven je de mogelijkheid om hierover te reflecteren. Maak op voorhand afspraken rond een aantal attitudes: Vraag aan de groep een open en veilige omgeving waarbij iedereen zijn mening wordt gerespecteerd en waarbij persoonlijke dingen niet worden doorverteld. Zorg dat elke deelnemer de mogelijkheid krijgt om tijdens de sessie aan het woord te komen. Het kan dat sommige deelnemers liever op de achtergrond blijven, maar het is belangrijk dat ze toch de kans krijgen. Bij het afsluiten van de nabespreking kan je vermelden dat er organisaties of websites zijn die men kan contacteren indien er vragen of problemen zijn. CAD Limburg vzw De Druglijn KOPP- OP
www.cadlimburg.be www.druglijn.be www. kopp-op.be
Zoek je als leerkracht ondersteuning bij het uitbouwen van een drugbeleid of leerlijn preventie in jouw school? Dan kan je (kostenloos) terecht bij: CAD Limburg vzw – preventie, Salvatorstraat 25 3500 Hasselt. Je kan ons elke werkdag telefonisch bereiken van 9.00 tot 17.00 u.
‘Bange Vogel’ in een notendop Jasper en Julie, twee boezemvrienden, sluiten hun lagere schoolperiode af. Na de grote vakantie zullen ze niet meer samen op school zitten. Tijdens de schoolvakantie trekken ze vaak met elkaar op. Ze brengen regelmatig een bezoekje aan Sander, een uitvinder. Hij is een wat zonderling maar sympathiek man die samen met zijn vrouw in een afgelegen schuur woont. Jasper en Julie zijn vaak getuige van zijn rare én onrealistische uitvindingen.
Julie is lid van een dansgroep en repeteert tijdens de vakantie voor een belangrijk optreden. Ze danst een solo en doet dit schitterend, maar op steeds hetzelfde moment in de dans heeft ze het moeilijk. Jasper gaat vaak mee naar de repetities om Julie aan te moedigen en op dit moeilijke moment steekt hij van op zijn vaste plaats telkens zijn duim in de lucht. Hoewel Jasper en Julie niet op dezelfde school zitten, spreken ze wel nog af om samen de bus te nemen. Bij het begin van het schooljaar verloopt de aanpassing van Julie rimpelloos. Jasper heeft het veel moeilijker. Hij vindt niet zo snel aansluiting met zijn nieuwe klasgenoten. Na een tijd trekt hij vaak op met een groep oudere jongens. Op een dag zetten de oudere jongens Jasper af bij de schuur van Sander. Jasper ziet er bleek uit in zijn gezicht en begint over te geven. Sander en Julie denken dat hij ziek is en bellen zijn moeder.
Jasper trekt meer en meer op met de oudere jongens en begint Julie te mijden. Hij neemt zonder duidelijke aanleiding afstand van haar. Julie begrijpt er niets van. Hij neemt ook niet meer de bus naar school, maar rijdt nu achterop een scooter van de oudere jongens mee. Op een dag na de dansles, ziet Julie Jasper toevallig skaten. Jasper is duidelijk niet blij om haar te zien en stuurt haar weg. Jullie laat zich niet zomaar wegsturen en wil antwoorden op haar vragen. Het draait uit op een ruzie en in het geduw en getrek vallen er zakjes met witte pillen uit Jaspers’ broekzak. Er duiken een paar oudere jongens op die Julie hardhandig duidelijk maken dat ze maar beter verdwijnt. Julie gaat weg, maar grist een zakje mee. Julie verstopt zich in de struiken en kijkt wat Jasper gaat doen. Ze ziet dat er verschillende auto’s stoppen en dat ze Jasper iets geven in ruil voor een zakje pillen. Julie beseft dat er iets niet pluis is en besluit Sander in vertrouwen te nemen. Sander (hun oudere vriend) onderzoekt
de pillen en stelt vast dat het drugs zijn. Hij overtuigt Julie om Jasper zijn ouders in te lichten. Dat is de enige manier om Jasper te helpen. Julie twijfelt want ze voelt dit aan als verraad van haar beste vriend. Op de dag van de dansvoorstelling vertelt Julie aan Jasper zijn mama het hele verhaal. Jasper ziet dit en loopt weg. Iedereen gaat op zoek naar hem. Sander en Julie vinden hem. Hij is duidelijk onder invloed. Ze brengen hem naar huis en de dokter komt. De dokter laat weten dat het goed komt met Sander, maar zegt ook dat dit het gevolg is van een slechte vriendenkring. Hij moedigt de mama van Sander aan om hier dringend met haar zoon over te praten. Ook gaat hij de mama contacten geven van organisaties die hun kunnen helpen. Julie moet dringend vertrekken naar de dansvoorstelling. Ze is helemaal van de kaart. Ze vraagt zich af of Jasper haar nu als een verrader beschouwt. Net voor ze het podium op gaat, krijgt Julie tot overmaat van ramp het bericht dat Jasper weer verdwenen is … . Zo gaat toch het podium op, maar je ziet duidelijk dat ze zich helemaal niet goed voelt en geen zin heeft om te dansen. Maar wanneer Sander teken doet en laat zien dat Sander er ook is, is ze weer helemaal beter. Het dansoptreden verloopt zeer goed.
Verloop van de nabespreking De nabespreking van ‘Bange vogel’ gebeurt aan de hand van stellingen en vragen die door vier personages uit de film worden aangebracht. Verdeel de leerlingen in (vier) groepjes. Elk groepje krijgt een stellingenblad en vier lege bladen. Op het stellingenblad spreekt één van de personages een stelling uit. Onderaan dat blad staan er ook enkele vraagjes. Ronde 1: geef elk groepje één stellingblad. Geef de leerlingen voldoende tijd om na te denken over die stelling met bijhorende vraagjes. De leerlingen mogen met mekaar overleggen en in discussie treden. Ze schrijven hun gemeenschappelijke mening(en) op het eerste lege blad. Schuif door en doe hetzelfde met de andere stellingenbladen. Zorg dat ieder groepje uiteindelijk vier stellingenbladen heeft gekregen. Nadien doe je een gezamenlijke nabespreking. Ter ondersteuning vind je achteraan in de bundel achtergrondinformatie geeft rond drugs en verslaving.
DO OKT TER
Gelukkkig ware en Julie en Sand der er op ttijd bij! Het hadd ook helem maal anders kun nen lop pen. U moe et wel beseffen dat dit niet zo o verderr kan. D it is het gevolgg van ee en verkeeerde vriend denkringg.
Vraaggjes - Heeeft de dookter gelij ijk? - Zijnn er andeere reden nen waaroom iemaand drugss kan gaaan gebruiiken? - Weelke druggs ken jij ? Wat dooen ze met m je ? - Waat had er kunnen gebeuren g n als Juliee en Sand der niet oop tijd waren? w
SA ANDER JJulie, jijj moet h het helee vverhaal aan de ouders van JJasper vvertellen n. Dat iss de beste m manier o om Jaspeer te helpen!
Vraagjes - Was hett een goede raad vvan Sand der om tee zeggen dat Juliee het moeest zeggen tegen t zijn n ouders? Waarom wel, waarom w nniet? - Moest een vriend d van jouu drugs gebruiken g n, zou jij het dan ook tegeen zijn oudders verteellen? Waaar wel, waarom w niet? - Wat zouu je nog kunnen k ddoen als je j weet dat d een vrriend van n jou druggs gebruiktt?
JA ASPE ER
Ik vindd het fijn n dat ik nieuwee vriend den heb b leren kkennen.. Die ouderee jongen ns zijn mijn e chte vrrienden!!
V Vraagjes - Z Zijn dit echte e vrieenden vaan Jasperr? W Waarom m wel, waaarom nieet? - H Hoe gingg Jasper zich z gedrragen do oor de dru ugs? - V Vind je het h verhaaal van Jaasper gelloofwaardig?
JU ULIIE
Wat is er W toch ge ebeurd met Jaspe m er?! Gebruikt h hij nu u drugs,, of wat? Hij zall to och niet verslaaafd zijn?
VRA AAG GJES - D Denken juullie dat Jaasper versllaafd is drrugs? W Waarom wel, w waaro om niet? - K Kan iederreen verslaaafd wordeen? - H Hoe kan je iemand met een vverslaving helpen?
Achtergrondinfo voor de begeleider Gebruik deze info om voor jezelf de antwoorden op de nabesprekingsvragen voor te bereiden. De 3 M’s: Mens, Middel en Milieu Wat bepaalt of iemand drugs gebruikt en hoeveel hij of zij gebruikt? Deze vragen zijn niet steeds eenduidig te beantwoorden, maar dikwijls wordt verwezen naar drie factoren die een rol spelen en die elkaar beïnvloeden. Men spreekt dan over de 3 M's: mens, middel en milieu.
Mens Het is waarschijnlijk dat sommige mensen gevoeliger zijn om alcohol of andere drugs overmatig te gaan gebruiken, dan anderen.
Vanuit onderzoeken veronderstelt men dat er erfelijke factoren een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van alcoholproblemen. De onderzoeken geven echter niet steeds eenduidige resultaten, omdat men niet altijd precies kan uitmaken wat met erfelijkheid te maken heeft en wat met omgevingsfactoren waarin iemand opgroeit (zie 'milieu').
Persoonlijkheidsstoornissen of ziektebeelden kunnen een rol spelen. Als iemand sterke negatieve gevoelens ervaart, zonder deze te kunnen hanteren, zal deze persoon 'kwetsbaarder' zijn om alcohol of andere drugs te gaan gebruiken. Hetzij als 'zelftherapie', hetzij als 'ontsnappingsroute' om problemen te vergeten. Na verloop van tijd kan er dan een 'vicieuze cirkel' ontstaan, waarbij de aanvankelijke oplossingsstrategie uiteindelijk zelf een probleem wordt.
Ook stressfactoren die iemand ondervindt kunnen een oorzaak zijn. Iemand die ernstig in problemen geraakt met zijn omgeving, of bepaalde levensfaseproblemen doormaakt (denken we bijv. aan puberteit en adolescentie), kan eveneens vatbaarder zijn voor misbruik van alcohol of andere drugs.
Verder zullen alcohol en drugs, bij iemand die weinig bezigheden of interesses heeft, een grotere kans maken om een plaats te veroveren, dan bij iemand die voortdurend druk bezig is of duidelijke doelen heeft.
Middel Alcohol is geen neutrale stof, maar heeft bepaalde kenmerken die afhankelijkheid of verslaving in de hand kunnen werken. Dit geldt ook voor andere drugs, maar sommige drugs zijn verslavender dan andere, of hebben een sterker effect dan andere.
Veelvuldig
gebruik
van
drugs
kan
ertoe
leiden
dat
er
'tolerantie'
en
ontwenningsverschijnselen ontstaan. o
Tolerantie wil zeggen dat je geleidelijk meer van het product moet gebruiken om hetzelfde effect te blijven bekomen. Bijv. iemand heeft aanvankelijk 2 glazen nodig om een ontspanningsgevoel te ervaren, maar heeft na enige tijd 4 of meer glazen nodig om 'ontspannen' te worden.
o
Ontwenningsverschijnselen ontstaan doordat het lichaam naar alcohol 'vraagt', omdat het aan de alcohol gewend geraakt is.
Er zijn drugs waarbij je snel 'tolerantie' en ontwenningsverschijnselen ontwikkelt en er zijn drugs waarbij dat veel langzamer gaat. Natuurlijk speelt de mate van gebruik een belangrijke rol en bij sommige drugs ook de wijze waarop ze gebruikt worden. Het meest verslavend zijn: roken van tabak, inhaleren ('basen') van crack en het gebruiken van heroïne. Alcohol neemt een gemiddelde plaats in op deze lijst.
Milieu Het milieu waarin iemand opgroeit en leeft, kan eveneens een belangrijke rol spelen.
Als je opgroeit in een gezin waar drugs gebruikt wordt, is de kans groter dat je zelf ook drugs zal gebruiken. Je kan de gewoonte zonder er veel bij stil te staan, gewoon overnemen. Dit is echter geen automatisch proces. Sommigen zullen net bewust minder drinken of geen drugs gebruiken, omdat ze teveel nadelen ondervonden hebben wegens het alcoholgebruik van anderen.
Als je leeft, werkt en je ontspant in een milieu waar alcohol en drugs gemakkelijk beschikbaar is en veelvuldig gebruikt wordt, is opnieuw de kans groter dat je ook veel gaat drinken of drugs gaat gebruiken.
De sociale situatie op zich speelt ook een rol, onafgezien van het feit of er veel gedronken of drugs gebruikt wordt. Het al of niet hebben van mensen die om je geven, het opgroeien in een stressvolle omgeving, het al of niet aanwezig zijn van ontspanningsmogelijkheden … kunnen invloed hebben op het gebruik van drugs.
Het sam menspel Bovensttaande factooren staan niet n los van elkaar, maaar spelen op p elkaar in. Vanzelfsprrekend is op vooorhand niet te voorsp pellen of ieemand met alcohol problemen p zal krijgeen, maar bovensttaande factooren kunnen n wel een inndicatie geveen in hoeverre iemand risico looptt.
Verslavvingspiram mide Iemand wordt niet verslaafd van de ene oop de anderee dag. Dit gebeurt in sttappen. De tijdsduur t van elkee stap kan verschillen. v Sommige m mensen zulllen nooit veerder dan dee eerste stap p komen terwijl aandere in heet topje van de piramidde zitten.
Eerste contact: Het eerste co ontact is dee kennismak king met eeen middel. A Als de perssoon een slechte ervaring haad of hij vin ndt het niet llekker kan het zijn dat het gebruikk hier stopt en blijft bij een eeerste kenniismaking. De D kennismaaking gebeu urt meestal onder vriennden of bij familie. f
Experim ment: Expeerimenteerg gedrag is eeen globaall kenmerk van puberttijd. Meesttal is de aanleidiing van gebbruik nieuw wsgierigheidd of voor de d kick. Nattuurlijk speeelt groepsd druk ook een rol. Iedereen (nniet alleen jongeren) j ddoorgaat dezze experimeenteerfase w wanneer meen verder gaat meet gebruikeen en het niet n blijft b ij een eerste contact. Na de eerrste ervaringen met illegale drugs stopppen de meesste jongerenn. Anderen gaan verderr in de piram mide.
Sociaal gebruik: In deze fase wordt er gebruikt zonder dat er bijkomende problemen zijn. Er wordt gebruikt voor de sfeer of tijdens bepaalde gelegenheden. Als we het over het product alcohol hebben, zijn velen van ons sociale gebruikers.
Excessief gebruik of misbruik: Drug-of alcoholgebruik is een gewoonte geworden. Men heeft regelmatig problemen op verschillende domeinen : op school, justitieel, thuis, op het werk, in de relatie, financieel,… Het product wordt steeds belangrijker. Soms komen mensen eventjes in deze fase terecht door een acuut voorval (bv. een sterfgeval). Men kan nog steeds beslissen om terug naar sociaal gebruik te gaan.
Verslaving: Wanneer het product een functie vervult die zonder inname van het product niet meer bereikt kan worden, is het druggebruik problematisch geworden. Belangrijke levensdomeinen tellen niet meer mee (werk, gezin, relatie ...). Alle waarden in het leven vervallen, enkel het product is belangrijk. Men kan zowel geestelijk als lichamelijk aan een drug verslaafd geraken.
Prod ductin nform matie (b begeleider)) 1. Alcoohol Alcohol oontstaat dooor gisting vaan natuurlijjke suikers die in graneen en fruit zzitten. De gistcellen g zetten gluucose om in i alcohol. De concenttratie alcoh hol in een drank d wordt dt in België meestal uitgedrukkt in gradenn. Vaak zie je ook de vermelding g vol%. Ditt betekent 'vvolume pro ocent' en geeft het aantal milliiliter pure alcohol per 1100 milliliteer drank weer. Wat doett het? Alcohol hheeft niet altijd a en bij iedereen exxact hetzelffde effect. Of O je snelleer of trager dronken wordt, haangt onder meer m af van n je lichaam msgewicht en e vetmassaa, van de snnelheid waaarmee je drinkt, vaan het feit of o je drinkt op een vollle of een leege maag en e ook van hoe gestressseerd of vermoeidd je bent op het momen nt dat je alcoohol drinkt. Alcohol hheeft een verdovend v effect e op dee hersenen. Het verdoo oft in eerstee instantie de d delen van de heersenen diee ons gedrag g en onze eemoties con ntroleren. Zo Z komt hett dat je je door d een kleine hooeveelheid alcohol tocch gestimuuleerd of on ntremd kan n voelen. A Als je meerr drinkt, vermindeert je reactieevermogen.. Je hoort een ziet mind der scherp, maar je zellfvertrouween neemt misleidennd toe. Daarrdoor ga je soms meer risico’s nem men, bijvoorbeeld in heet verkeer. Indien I je blijft dooordrinken, worden w ook de diepere structuren van v de hersenen verdooofd. Verdov ving van dit stuurccentrum kann leiden tot coma en evventueel tot hart- en adeemhalingssttilstand of kan k zelfs de dood ttot gevolg hebben. h Risico’s Op korte termijn: E Een ‘kater’ A Alcohol veermindert de d seksuelee prestaties en kan op p de duur potentieproblemen vveroorzakenn. E Een 'black-oout' W Wie dronkeen is kan nog n moeilij k risico's in nschatten. Iedereen I keent de gevaaren van aalcoholgebrruik in het verkeer v en dde mogelijke gevolgen daarvan. A Alcohol kann roekeloosheid en agrressie uitlok kken Op langge termijn: B Beschadiginng van de lever (ontssteking, vettopstapeling g, cirrose), de pancreaas en de hhersenen. Slecht, vaak k onrustig, minder m langg en zeker niet n verkwik kkend slapenn.
O Overgewichht: het lichaaam heeft im mmers de neiging n eersst de alcohool te verbraanden en kkomt niet meer m toe aan n de vetverbbranding, waardoor w vettopstapelingg ontstaat en n je gaat vverdikken. G Geheugensttoornissen A Alcoholgebbruik zorgt ervoor dat jje je gedrag g en emotiees minder inn de hand hebt. h Op llange termijjn kunnen echte e karaktterveranderiingen ontstaaan.
2. Cann nabis Marihuanaa en hasj zijnn beide afkom mstig van dee hennepplan nt. Het werkzzame bestandddeel in mariihuana en hasj heet THC (tetraahydrocannab binol). De g gedroogde toppen van n de vrouw welijke henn nepplant
noemt meen marihuanna (of weed d/wiet). Marrihuana ziett eruit als fijjne tot grove ve thee en vaarieert in kleur vann grijsgroenn tot groen nbruin. Hasj sj (of shit) wordt gem maakt van dde harsachttige laag waarmee de toppen van de vro ouwelijke heennepplant bedekt zijn n. Deze stoff is een lich htbruine, groenbruiine tot zwarrte kleverige substantiee. Wat doett het? De effectten van cannnabis kunn nen verschiillen naargeelang de ho oeveelheid, de kwaliteeit en de manier w waarop je cannabis c geebruikt, maaar zijn ook k afhankeliijk van je persoonlijk kheid, je verwachttingen en de d situatie waarin w je ggebruikt. Marihuana M en n hasj verssterken meeestal een bepaald ggevoel of eeen bepaaldee stemmingg. Wie zich goed voelt, zal waarscchijnlijk een n prettig gevoel vaan vrolijkheeid (een ‘hiigh’ gevoell) en een licchte bedwelming ervarren. Wie an ngstig of down is, kan zich nog n slechterr gaan voeleen. Je word dt gevoeligeer voor lichht en je pollsslag en ademhaling versnellen. Soms heeb je de neiiging om te lachen mett onbenulliggheden (‘lacchkicks’) en krijg je een honggerig gevoell en een sterrke drang naar n zoetigh heden (‘vreeetkick’). Geebruikers hebben dde indruk daat cannabis hun gedachhtewereld en fantasie stimuleert s en hen een positieve p kijk op dde wereld geeft. THC C verhoogt ook de ziintuiglijke gevoeligheiid en veran ndert de tijdsbelevving, waardoor gebruik kers de realiiteit anders beleven. b
Risico’ss Op korte termijn: B Bij mensenn die psycchisch kweetsbaar zijn n of aanleg hebben voor psycchotische sstoornissen, kan cannabisgebruik de problem men uitlokken of verergeeren. C Concentratiiemoeilijkheeden JJe bloeddru uk daalt en n je krijgt eeen snellere hartslag. Dat kan ggevaarlijk zijn z voor m mensen mett hartprobleemen. D Door een te t hoge dosis THC kkan je duizelig en misselijk worrden en som ms zelfs fflauwvallenn. E Een te hoge dosis TH HC kan ookk een helebo oel negatiev ve gevoelenns opwekkeen, zoals hhevige anggstgevoelenss, paniekaan anvallen, neeerslachtigheid, rustelooosheid, verrwarring een hallucinaaties.
Op langge termijn: V Verminderiing van het concentratieevermogen, het geheug gen en de leeerprestatiess. W Wie veel enn vaak gebrruikt, kan err geestelijk afhankelijk k van wordeen. Dat beteekent dat ccannabis ceentraal kom mt te staan inn je gedach hten, gevoellens en activviteiten en dat je er m moeilijk meee kan stopp pen. E Een joint bevat veel meer m teer daan een sigarret. Zelfs wiie cannabis puur rooktt (zonder ttabak), krijgt veel meeer teer binnnen. Daaro om loop je het risico om een longziekte ((bronchitis,, longkankerr, ziekte aann de luchtw wegen) of haartproblemenn te krijgen n.
3. Cocaaïne Cocaïnee is een oppwekkende stof die ggewonnen wordt w uit de bladeren van de co ocastruik (Erythrooxylon cocaa). De cocaastruik worddt vooral veerbouwd op de hellingeen van de Andes A in Zuid-Am merika. Na chemische bewerking verkrijgt men m een fijn kristalachtiig wit tot geeelachtig poeder met een biittere smaak k. Een afgeeleid producct van cokee is crack. Het heeft een e veel kortere werkingsduuur en leidt sneller tot aafhankelijkh heid.
Wat daat het? Cocaïnee werkt stiimulerend op o de herssenen. Bruiisende enerrgie, euforiie, een gev voel van opwindiing (ook seksuele gevoelens) en grotee helderheiid zijn dee eerste effecten. e Cocaïnee is een druug die vaak gebruikt woordt om te kunnen presteren: je vvoelt je sterk k, actief, spraakzaam en vool zelfvertro ouwen. Je kkan inspann ningen lang ger volhoudden zonder honger, dorst off vermoeidhheid te voeleen.
Risico’ss Op kortte termijn H Het nadeel van het kun nnen levereen van inspaanningen zo onder vermooeidheid, honger of ddorst te voeelen, is dat je j niet merkkt dat je je lichaam l oveerbelast en ddat dit tot uitputting u kkan leiden. Op het moment van ggebruik kunn nen hartkloppingen, blloeddruksto oornissen een zelfs eenn hartaanvall optreden. C Cocaïne kaan roekelooss gedrag veeroorzaken. Dat kan leiiden tot risiico’s in het verkeer, oonveilig vriijen, enzovo oort. Op langge termijn D Door het wegvallen w van v remminngen kunnen n cokegebru uikers agresssief wordeen. Door rregelmatig of overmatiig te gebruiiken, kunneen angsten en e waanvooorstellingen ontstaan ((bijvoorbeeeld beestjes over de huuid zien kru uipen). Gebrruikers voellen zich op de duur rrusteloos enn opgejaagd d en krijgen regelmatig last van neusbloedingeen. E Er kunnen hartritmesto h oornissen onntstaan en de d kans op een e hartaanvval stijgt naargelang jje meer en langer l gebru uikt.
4. GHB B GHB (gaamma-hydrooxy-butyraaat) is een stoof die van nature n in heet menselijkk lichaam aanwezig a is. GHB werd ooit gebruikt om m te verdovven bij opeeraties en alls middel teegen slapelloosheid. Vanwegee de bijwerkkingen wordt het nu nniet meer geebruikt bij mensen. m GH HB is een kleurk en geurloze vloeistof met m een lichte zoutsm maak die veerkocht worrdt in kleinne flesjes of glazen buisjes. H Het wordt sooms in poed dervorm en in capsules verkocht. Wat doett het? GHB wordt veel gebbruikt als partydrug. p H Het zou ook k wel eens door sporteers gebruiktt worden omdat GH HB de spierrmassa zou doen toeneemen. Velen n denken daat het een ooppeppendee drug is, maar GH HB heeft een verdoveende werkinng op het centrale zenuwstelsell. De effeccten zijn afhankelij ijk van het lichaamsgew l wicht van dde gebruikerr en zijn/haar gevoeligh gheid en kun nnen dus sterk versschillen vann persoon to ot persoon. G GHB danktt zijn populaariteit deelss aan het feiit dat het na gebruik geen kattergevoel geeft. g Bij eeen lage dossis raak je in een alcooholachtige roes. Je wordt vroolijk, kalm en ontspan nnen. Angstten en rem mmingen verrdwijnen, jee wordt praaterig en raakt opggewonden. Maar er ku unnen ook onaangenam me effecten n optreden: problemen n met de ademhaling, hartritm mestoornisseen, duizeliggheid, hoofd dpijn, misseelijkheid, eeen slap gevo oel in de genverlies een overvalleen worden door d een onnbedwingbaare slaap. spieren, eeen suf gevoel, geheug Bij een hhogere dosiss kan een zeeer diepe sllaap optredeen waaruit de d gebruikeer gedurend de enkele uren moeeilijk te wekkken is. Bij een overdoosis raak je bewusteloo b s of in com ma en kan je ernstige ademhalingsproblem men krijgen. Overdosisssen doen zicch vrij vaak k voor bij G GHB-gebruik k, vooral nde middeleen. wanneer hhet gecombbineerd wordt met alcohhol of anderre verdoven
Risico’s
E Een van de risico’s is dat velen ddenken dat GHB G vloeib bare XTC iss. GHB heeeft echter hhelemaal niiets met XT TC te makenn, het is geen n oppeppen nde maar eenn verdovend de drug. H Het grootstte risico van GHB-gebbruik is de kans op eeen overdosiis. Die is vrij v groot oomdat GHB B moeilijk te t doseren iis. Er zit maaar weinig verschil tusssen de hoeveelheid G GHB die het gewen nste effect oplevert en de hoeeveelheid die een overdosis o vveroorzaaktt. Een klein n beetje teveeel GHB kan n je al in eeen diepe slaaap brengen.. Bij nog m meer ga je in ov verdosis, raak je bewusteloo os en kunnnen er ernstige aademhalinggsstoornisseen optredenn. Daarenbo oven bestaaat de kans op verstik kking in bbraaksel of tong. V Vooral de combinatie van GHB met alcoh hol is gevaaarlijk en veerhoogt de kans op ooverdosisseen. H Het reactie-- en coördin natievermoggen is na GH HB-gebruik k nog enkelee uren versto oord.
M Mensen meet hart- en vaatziekten, v , epilepsie, bloeddrukaafwijkingenn en andere ziekten, llopen grote risico’s bij GHB-gebru ruik. V Veel en langdurig GHB-gebruuik kan leiden l tot geestelijkee en lichamelijke aafhankelijkhheid.
5. Herooïne Pure herooïne is een wit w poeder met een bitttere smaak k dat oplosbaar is in waater. De herroïne die in ons laand op de zwarte z marrkt belandt,, is meestal zodanig versneden v ddat ze slech hts door toevoeginng van een zwak zuurr (bijvoorbeeeld citroen nsap) oplosbaar is en heeft een grijze g of bruine klleur. Heroïnne wordt, net n als morffine, gemaaakt uit opium m. Opium iis een dikk ke bruine pasta die op haar beuurt afkomsttig is van dee papaverpllant. De opiiumproductiie gebeurt vooral v in Aziatischhe landen. Wat doett het? Heroïne w wordt gebruuikt omwillee van het steerk verdoveende effect. Na het insppuiten (de ‘shot’) of het inadeemen van dee dampen errvaart de geebruiker een n ‘flash’ diee enkele secconden duu urt en die wordt besschreven alls een hevig g gevoel vann genot in het h hele lich haam. Na di die korte flash treedt een roeseeffect op daat 4 à 6 uu ur duurt. Err ontstaat een toestand d van licham melijk welb behagen, warmte en geborgeenheid. Do oor de verrdoving verrdwijnen of o verminde deren onaan ngename gevoelens zoals pijnn, verdriet, honger, h anggst of kou. Maar samen met de neegatieve vaallen ook n seksuelee gevoelen ns weg. de posittieve gevooelens zoaals verliefddheid, blijjdschap en De gebruuiker is versuft en in zicchzelf geke erd, onverschillig, passsief en stil. Hij kan zeeer nauwe pupillen krijgen. Het hart gaat tragger kloppeen, de ad demhaling vertraagt en de lichaamsttemperatuurr daalt.
Risico’s
E Een belanggrijk risico van v heroïneegebruik is de kans op een overdoosis. Aangezien een ggebruiker nooit n weet hoe zuiverr de heroïn ne is, bestaat de kans dat hij off zij een ooverdosis neemt n die dodelijk d kann zijn. Dit gevaar besstaat wanneeer men een betere kkwaliteit geebruikt dan men gewo on is (die dus d meer heeroïne bevaat), of wann neer men nna een periiode van nieet-gebruik oopnieuw eeen dosis neeemt die menn voordien gewoon w was (bijvooorbeeld na een e ontwenn nningsprograamma of wanneer menn net de gev vangenis hheeft verlatten). Ook klleine dosiss en kunnen fataal zijn als a de heroïnne versnedeen is met ggiftige stofffen. H Heroïnegebbruikers veerwaarlozenn vaak hu un voeding en leidenn soms een heel oonregelmatiig leven en e dat kann gevolgen hebben voor hun liichaam. Wie W sterk vvermagert, heeft mindeer natuurlijkke weerstan nd tegen zieektes en infe fecties. Regelmatige ggebruikers krijgen k vaak k last van vverstopping en darmpro oblemen. W Wie sterk verdoofd v is door d de herooïne heeft een e grotere kans k op onggevallen. D Drugs inspuuiten is een n gevaarlijkee manier vaan gebruikeen. Er kunne nen spuitong gelukken oontstaan, wondjes w kunnen ontstekken. Wie vu uile naalden n gebruikt oof naalden deelt d met aandere gebrruikers, loopt kans op besmetting g met hepatiitis en HIV.. Om die risico’s te
vvoorkomenn bestaan sin nds een paaar jaar in Vllaanderen (n net als in veeel andere Europese E llanden) spuuiten-omruill-programm ma’s.
6. LSD D en tripm middelen
Tripmidddelen zijn drugs d die eeen sterke innvloed hebb ben op het gevoel, heet bewustzijjn en de waarnem ming. Ze vervormen wat w we via onze zintu uigen waarn nemen en vveroorzaken n op die manier haallucinaties. Heel wat hallucinoge h enen worden n in labo’s aangemaakkt. LSD is het h meest bekend. Maar hallucinogenen n komen oook in de natuur voor. v Ze zzitten in sommige s paddenstooelsoorten, in sommigee cactussooorten ... Trip pmiddelen komen k zelfss voor in de urine en op de huiid van bepaaalde padden n.
Wat doett het? oties, veran ndert de Een trippmiddel weekt hallucinaties op. Het versterkt bestaaande emot waarnem ming en de beleving b vaan tijd en rruimte. Zo kunnen gehoor, reuk en gevoel intenser worden oof kunnen voorwerpen v licht uitstrralen. De geebruiker kan n muziek bbeginnen ‘ziien’, een schilderij ‘horen’ off een kleurr ‘ruiken’. Bij deze bizarre bewu ustzijnsveraandering errvaart de gebruikerr zijn gedaachten meeestal als heeel helder. Welke efffecten iemaand zal erv varen is afhankelij ijk van het middel, m de dosis d en de manier van n gebruik. Sommige miiddelen zorg gen voor kleurrijkee hallucinaaties, anderre roepen dan weer duistere, angstaanjaggende beellden op. Tripmidddelen kunneen een zeerr krachtige werking heebben. De kracht vann een trip heeft h een golvend kkarakter en gaat dus meet ups en doowns.
Risico’s Op korte termijn E Een verwijding van de d pupillen,, een lichtee temperatu uur- en blo eddrukstijg ging, een ssnelle pols en een droge m mond. And dere verveelende bijvverschijnsellen zijn m misselijkheeid, duizelig gheid, vermooeidheid, triillen en zweeten. H Het grootste risico verbonden aann het gebruik van hallu ucinogene drrugs is het innemen i vvan een te hoge h dosis werkzame w sstof. Je bewu ustzijn kan dan zo sterkk beïnvloed d worden ddat je nog amper besseft dat waat je ervaarrt, veroorzaaakt is doorr druggebru uik. Het oonderscheidd tussen reaaliteit en dee trip valt weg. w Op daat moment kunnen paniek- en aangstgevoellens de kop p opsteken: jje beleeft dan een ‘bad d trip’. Tijdeens een bad d trip kan jje zeer onruustig, angstiig of agressiief worden. T Tripmiddelen werken in minuscuuul kleine en e moeilijk te doseren hoeveelhed den. Dat m maakt het moeilijk m om het effect vvan een trip p vooraf in te schatten. T Tripmiddelen verand deren ook het beoo ordelingsverrmogen. D Daardoor kan k een ggevaarlijke situatie on ntstaan, bijvvoorbeeld wanneer w de gebruiker eeen auto erv vaart als eeen speelgooedautootje..
Op langge termijn T Tripmiddelen houden extra e risico''s in voor in nstabiele, deepressieve oof angstige mensen. D Dat geldt ook voor wie een psychotisch he aanleg heeft. Trip ipmiddelen kunnen ppanieksituaaties en psycchotische reeacties veroo orzaken. H Het optredeen van flash hback: een flashback is het herbeeleven van de oorspro onkelijke hhallucinatiees. Dit doet zich onverrwacht en onaangekon o digd voor een komt bijna altijd oongelegen. Een flashb back duurt m meestal maaar een paarr seconden,, maar in zeldzame z ggevallen kaan dat ook van v een paaar minuten tot een paaar uur zijn. Z Zo’n flashb back kan w weken, maaanden of zellfs jaren lateer nog opdu uiken.
7. Slaap en kalm meringsmiddelen
De slaap-- en kalmeriingsmiddeleen die vanddaag het meest gebruiktt worden, ziijn benzodiazepines (benzo’s)). Vroeger gebruikte g men m barbiturraten, maarr in de loop p der jaren bbleken barb bituraten zeer versllavend en gevaarlijk g tee zijn. Bij dee keuze van n een slaap- of kalmerinngsmiddel zijn z twee zaken belangrijk: hooe snel het middel beggint te werk ken en hoe lang de geebruiker er iets van Wie snel wil inslapen, kaan geholpenn worden met m een midd del dat snel opgenomen n en ook merkt. W snel weerr afgebrokenn wordt. Heet voordeel hiervan is dat d er ‘s and derendaags slechts een n geringe nawerkinng is. Wie echter e lijdt aan a stress een spanningsklachten, is i meer gebbaat met een n middel dat langzaam wordt opgenomen n en lang dooorwerkt.
Wat doett het? Alle beenzodiazepines remm men de hersenactiv viteit. De effecten van slaaap- en kalmeringgsmiddelenn verschillen n naargelanng de soort en de dosering. Benzoodiazepiness worden vooral geebruikt dooor mensen met m slaapprroblemen of met stress- en angsttproblemen.. Bij het eerste geebruik verm minderen dee klachten. De slaap verbetert v en n gevoelenss van angst, onrust, onvrede oof stress veerminderen. Je wordt w wel wat sufffer en onverschilligerr. Je kunt jee minder goed conncentreren en je spieren n verslappenn. Bij dagellijks gebruik k van slaapm middelen nemen de effecten aal na twee weken af. Je moet daan een hogeere dosis neemen voor hetzelfde effect. e Je kunt dus beter niet elke dag eeen slaappil slikken. Daagelijks geb bruik van kkalmeringsm middelen doet de eeffecten verrminderen na n acht wekken. Bij lan ngdurig gebrruik slaan dde voordeleen om in nadelen. JJe krijgt dann last van vervelende v bbijverschijnsselen.
Risico’s Op korte termijn E Elk medicijjn kan lichaamelijke bijjwerkingen hebben. Affhankelijk vvan de gevo oeligheid een gezondhheid van de gebruiker, g kkunnen die bijwerkinge b en sterk verrschillen. O Onder invlloed van sllaap- en kaalmeringsm middelen verrminderen de concenttratie en rreactiesnelhheid. De kan ns op verkeeers- en andeere ongevallen verhooggt. T Te veel slaaap- en kalm meringsmidddelen tegelijk slikken kaan voor eenn overdosis zorgen z Slaap- of ka almeringsm middelen com mbineren met m alcohol is gevaarlijkk. Het gaat in beide ggevallen om m verdoven nde middeleen. Toch is het resultaaat niet evenn simpel alss 1+1=2. H Het verdoveende effect wordt veel groter dan dat. Op langge termijn B Bij langdurrig en regeelmatig gebbruik hoopt zich steed ds meer weerkzame sto of in het llichaam opp. Je krijg gt almaar vvaker last van verveelende bijveerschijnseleen zoals
hhoofdpijn, geheugenve g erlies, verm moeidheid, slappe s en veermoeide sppieren, duizzeligheid een somberhheid. Ook dee zin in sekss kan afnem men. JJe persoonnlijkheid kaan echt gaaan verandeeren: gevoeelens van lliefde, vreu ugde en ggenieten rakken verdooffd. Het leveen lijkt vlak en kleurloo os. B Bij ouderenn en bij kin nderen kunnnen er tegen novergesteld de reacties opduiken: in i plaats vvan rustgeevend krijg gen de slaaap- en kalmeringsm k middelen eeen oppepp pend of oontremmennd effect. Benzodiazep B pines kunneen niet help pen bij deppressies. Ze kunnen iintegendeell een depresssie verberggen of veroo orzaken.
8. Speeed Speed is de straatnaaam voor wekamines, w chemische stoffen waaarvan (dex))amfetaminees, levoz Speed is te koop als pil, maaar komt amfetamiines en metthamfetamines de belaangrijkste zijn. veel vakeer voor in pooedervorm. Het poederr is wat plak kkerig, heefft een vale kkleur (soms ook een pastelkeuur zoals rozee) en een steerke chemissche geur. Wat doett het? Speed geeeft een enoorm energiegevoel: je hhartslag verrsnelt, je blo oeddruk stijjgt, je lichaaam staat scherp. S Speed zorgtt ervoor daat je geen vvermoeidheid en ook geen hongeer meer voelt. Ook mentaal w word je opggepept: je krijgt k het gevvoel bergen n te kunnen verzetten een alles tegeelijk aan te kunneen. Je hebtt meer zelffvertrouwenn (en mind der zelfkrittiek), bent in een eu uforische stemmingg en hebt de d neiging veel v te pratten en te ro oken. Over extra energgie beschik kken kan verleideliijk zijn vooor wie extra lang wil uitgaan, werken, w sporrten of studderen. Speeed wordt vooral inn de vrije tijd gebruikt, maar w wordt ook heel functioneel gebbruikt: voo or betere prestatiess, om deadliines te halen n ... Het eneergiegevoell dat je krijg gt wanneer jje speed geb bruikt, is misleidennd. Natuurlijk komt die d energie niet uit hett poedertje of pilletje,, maar uit je eigen lichaam. Als de speeed is uitgew werkt krijg jje een terug gslag en voeel je je extrra moe, hon ngerig en neerslachhtig. Risico’s Op kortte termijn N Nadat de sppeed is uitgeewerkt, kann je je erg lu usteloos voeelen. Je krijggt de neigin ng om op ddie ellendigge momentten opnieuw w te gebruiiken en zo kan je in een vicieuzze cirkel tterechtkomen. W Wie een lijntje speed snuift, een pil of bomm metje slikt, weet nooitt met zekerh heid wat hhij gebruikkt. De sameenstelling een de zuiverheid kunn nen enorm m verschillen n. Twee iidentiek uitziende pilleetjes of poeddertjes kunn nen een heel andere uittwerking hebben. D De meest voorkomend v de klachtenn ontstaan doordat d speeed de bloeeddruk doett stijgen. E Een gebruuiker kan daardoor last krijg gen van hoofdpijn, h buikpijn, diarree, hhartkloppinngen, hyperv ventilatie, oof spierkram mpen. A Als je (te) veel v gebruik kt hebt, kunnnen de stop ppen doorslaaan en je kaan gaan ‘flip ppen’: je w wordt parannoïde en kan n waanbeeldden en -ideeeën krijgen,, zoals achteervolgingsw wanen. B Bij echt hoge dosissen n kunnen beewusteloosh heid, coma en levensbeedreigende situaties vvoorkomenn: hersenbloeedingen, addemhalingssstilstand, epilepsieaanvvallen … Op langge termijn
L Langdurig gebruik kaan leiden toot complette lichameliijke en geeestelijke uiitputting. L Langdurigee speedgebrruikers verm mageren steerk, waardo oor ook huun weerstan nd tegen zziekte verm mindert. V Veel speedggebruikers krijgen lastt van puistjes en een vette v huid enn riskeren op o lange ttermijn extrra tandbederrf. Er kan scchade ontsttaan aan het hart of de bbloedsomlo oop. O Op geestelijjk vlak beginnen langddurige gebru uikers zich vaak raar tee gedragen. Ze gaan bbijvoorbeelld telkens dezelfde hhandeling herhalen, h lo open vaak te kauween of te ttandenknarssen. Ze ku unnen depreessief word den, maar tegelijk t ookk zeer wispelturig, pprikkelbaarr of agressieef.
9. Vlucchtige snu uifmiddeleen ‘Vluchtigge snuifmidddelen’ is eeen verzamellnaam voor een helebo oel verschilllende produ ucten. Ze worden ook solvennten of op plosmiddelenn genoemd d. Meestal gaat het om produccten die makkelijkk en vrij in de han ndel verkrijjgbaar zijn, zoals benzine, disoolvant, etheer, lijm, drijfgasseen, gas uit sigarettenaaanstekers, antivries, enzovoort. Bepaalde snuifmiddeelen zijn alleen opp doktersvooorschrift in de apotheeek te verkrijjgen. Het zijn de zogeenaamde ‘po oppers’. Poppers zijn capsulles of flesjees met eenn snel verdaampende vlloeistof erinn (vooral amyla of butylnitriiet). De flessjes maken een ‘poppennd’ geluid als a ze geopend wordenn, vandaar de d naam. Poppers ddoen onderr meer de bloeddruk daalen en zorgen voor eeen betere do doorbloeding g van de hartspier.. Ze werdenn daarom vroeger v voooral bij harttpatiënten gebruikt. g Inn het uitgaan nsmilieu (vooral inn homokrinngen) zijn ze populair oomdat ze een krachtige energiestooot lijken te geven, de seksueele gevoelenns versterkeen en een sppierontspann nend effect hebben.
Wat doett het? Wie vlucchtige snuifm fmiddelen gebruikt, ervvaart eerst een e euforiscche roes, diikwijls met lach- of giechelbuuien. Je worrdt ontvank kelijker vooor allerlei zintuiglijke prikkels p en jje besef van tijd en ruimte w wordt anderss. Er kunneen coördinaatiestoornisssen en gaten in je korrte termijng geheugen optreden.. Gebruikers ervaren so oms ook kleeurrijke hallucinaties. Deze D euforiische toestaand duurt niet lang.. Hoewel heet gaat om heel h verschiillende prod ducten, verlloopt de roees in grote lijnen l op dezelfde manier. Uitteraard hang gt het effectt af van de gebruikte g do osis. Hoe m meer je gebru uikt, hoe zwaarderr de effectenn zullen zijn n. Risico’s Op korte termijn O Op korte teermijn kunn nen vluchtigge snuifmid ddelen volgeende sympttomen veroorzaken: rrode tranennde ogen, prrikkeling vaan de slijm mvliezen, miisselijkheid,, braken, diiarree en hhartritmestooornissen. A Als je vluchhtige snuifm middelen gebbruikt, kom m je eerst in een euforissche roes terrecht die nniet zo langg duurt. Geb bruik je meeer, dan ervaaar je een veerdovend efffect: je bew wegingen rraken verstooord en je kan k nauweliijks nog op je benen sttaan. Je gehheugen doett het niet m meer, zodaat je soms vertrouwde v e mensen in n je omgev ving niet m meer herken nt. In dit sstadium kaan je overgevoelig woorden voor pijn, gaat je hart sneeller slaan, gaat je bbloeddruk de d hoogte in n en wordt je ademhaaling onregeelmatig (je bbent kortad demig en
bbegint te ‘ppiepen’). Wanneer W je ddoorgebruik kt, kan er een e volledigge spierverrslapping ooptreden enn kan je het bewustzijn verliezen. Op langge termijn B Bij langdurrig gebruik loop je gevvaar voor leever- en nieerbeschadigging. Ook houdt h elk vvan de veerschillende stoffen oop lange termijn t speecifieke rissico’s in. Benzeen B bbijvoorbeeld kan bloeedarmoede, leukemie en beenmergbeschaddiging veroorzaken, ttolueen kann een afnam me van de blloedcellen en e hersenbeschadiging veroorzakeen … Bij m mensen diee beroepsh halve vaak werken met m oplosm middelen, w wordt meerr kanker vvastgesteld.. Ook de zo ogenaamde ‘verversziekte’ komt vaak v voor. SSoms komt dit voor bbij schilderrs, grafici, drukkers, laboranten n, schoonm makers en houtbewerk kers. Ze hhebben dann vage klach hten over hooofdpijn en concentratiieproblemenn die later overgaan o iin hersenbeschadiging met zware en blijvend de psychisch he problemeen.
10. XTC C De werkzzame stof die d in XTC zit, z heet MD DMA. XTC C wordt in illegale i labooratoria gem maakt en komt in de vorm van v verschiillende geklleurde pilleetjes op de markt. Oook bestaat XTC in poedervoorm. Er besstaan honderden variaanten van XTC. Vaak k worden ddie designeer drugs genoemdd. De pillenn en poederrs zijn zeldeen volledig g zuiver. Meestal M bevaatten ze al dan niet aanverwaante stoffen. Wat doett het? Wie XTC C slikt, ervaaart opwekk kend e en beewustzijnsv veranderend de effecten. Zoals bij allle drugs hangt de werking niet n alleen van v de pil zelf af, maaar ook van n je conditiie, je stemm ming … i de tintelffase. Na zo’’n half uurtjje begint De XTC--roes verlooopt in vijf sttappen. De eeerste fase is de MDM MA te werkeen. Je pupilllen wordenn groter, je voelt je on ntspannen een neemt dee dingen intenser w waar. Het sterkst zijn n de effecteen tijdens de d rushfasee. Gebruikeers beschrijven hun ervaringeen onder meeer als golv vende gevoeelens van gelukzalighe g eid. De clim max duurt maar m een half uur. Daarna verminderen de effectenn. Negatievee effecten kunnen k al aaanwezig ziijn in de ome down--fase treden n ze op de voorgrond. JJe voelt je heel h moe vorige fasen, maar tiijdens de co pen, een drroge mond en hartklop ppingen. V Vaak voel jee je ook en kan laast hebben van kramp benauwd, leeg of deppressief. Naa zeven tot aacht uur ten n slotte, kom m je in de eiindfase van n de roes. Je kan je uitgeput enn humeurig voelen. Slaapeloosheid,, stijve spierren, hoofd- of maagpijn en een depressieeve stemminng kunnen dagen d blijveen hangen. Risico’s Op kortte termijn JJe weet noo oit wat je sliikt. Tests vaan in beslag g genomen pillen p tonenn aan dat pilllen vaak aals XTC veerkocht worrden, terwijll ze het in werkelijkhe w eid niet zijnn. Soms gaaat het om ttotaal anderre stoffen, die d heel onvvoorspelbaaar werken. Het is zelfss mogelijk dat twee ppillen die err helemaal hetzelfde h uiitzien een to otaal versch hillende sam menstelling hebben. h E Er bestaan wetenschap ppelijke aannwijzingen dat XTC zorgt voor vveranderingen in de hhersenen. Je J onthoud dt de dingeen minder goed, je kan mindeer concentrreren en ddepressief worden. w D De dag of dagen d na XT TC-gebruik,, kan je lastt hebben van n een kater. JJe kan een overdosis o aaan XTC nem men.
Het kan aanleiding geven tot onveilig seksueel gedrag. Ook kan veelvuldig gebruik van XTC leiden tot een verminderd orgasme en tot impotentie. XTC kan het coördinatievermogen aantasten en er voor zorgen dat je minder scherp ziet. Het maakt je ook overmoedig. Rijden onder invloed is dus gevaarlijk.
Op lange termijn In vergelijking met andere illegale drugs is XTC een nieuwkomer, er is nog niet veel geweten over de risico's op langere termijn. Wat wel vaststaat, is dat XTC-gebruikers na verloop van tijd depressief kunnen worden. Daarbij horen gevoelens van zinloosheid, leegte, angst- en paniekreacties. Ze hebben dan ook vaak last van paranoïde gedachten en van slapeloosheid. XTC kan de lever en nieren beschadigen. Vrouwelijke gebruikers zouden gevoeliger zijn voor infecties van de urinewegen en voor hersenschade. XTC-gebruikers zouden gemakkelijker verkoudheden en infecties oplopen.
