Vaststellen jaarstukken 2012
voor beeldvormende raad naam opsteller: H. Lammers/ B. Veeloo telefoonnummer: 399 685 e-mailadres:
[email protected]
Voorstel: 1. Kennisnemen van het rapport van bevindingen 2012 van de accountant. 2. Ermee instemmen dat het college de bevindingen uit dat rapport verwerkt in het controlplan 2013 en in de overige documenten van de p&c cyclus. 3. De jaarstukken 2012 vaststellen. Daarmee besluit u ook: a. tot het bestemmen van € 1,0 miljoen voor activiteiten in de begroting 2013; b. het nettoresultaat op de reguliere begroting van € 0,7 miljoen toe te voegen aan de algemene reserve; c. het resultaat 2012 op de grondexploitatie ad € 6,4 miljoen te onttrekken aan de reserve taskforce grondexploitatie en ad € 2,1 miljoen te onttrekken aan de algemene reserve grondexploitatie; d. de onderdekking van de reserve grondexploitatie niet bij deze jaarstukken 2012 aan te vullen uit de algemene reserve (cascademodel). Dit in afwachting van de actualisatie grondexploitaties van medio 2013. 1. Wat hebben we in 2012 gedaan en bereikt? In de jaarstukken blikken we terug op 2012. Een dynamisch jaar, waarin de balans tussen het draaiend houden van ons reguliere werk en zorgen dat we klaar zijn voor de toekomst centraal stond. We zijn druk bezig geweest met de implementatie van het in 2011 ingezette ombuigingenpakket van € 13,5 miljoen. De taakstelling voor 2012 van ruim € 5 miljoen is gerealiseerd. In 2012 bleef de economische crisis onverminderd aanhouden. En het einde is nog niet in zicht. Dat heeft grote effecten voor de maatschappij. Bijvoorbeeld in de bouwsector. We moesten opnieuw ingrijpende besluiten nemen over verschillende bouwprojecten. Gelukkig hebben we enkele jaren geleden al besloten om te sparen voor een forse risicobuffer voor de grondexploitatie. De crisis heeft ook grote gevolgen voor de werkgelegenheid. Vooral in de bouwsector. Als gemeente nemen wij onze verantwoordelijkheid door werkgelegenheidsbevorderende maatregelen. Ook geven wij inkomensondersteuning aan burgers die het nodig hebben. In 2012 kregen we een nieuw kabinet. Dit kabinet zet in op verdere bezuinigingen. Die zullen zeker gevolgen hebben voor de samenleving en de gemeenten. Veel taken verschuift het rijk naar de gemeenten. Dat leidt tot een andere rol voor de gemeentelijke overheid. De gemeente gaat in de toekomst krachtiger sturen op allerlei maatschappelijke ontwikkelingen. Wij geloven dat we de uitdagingen waar gemeenten voor staan alleen op een goede manier kunnen oppakken als we dit samen doen met anderen. De gemeente is een partner in de samenleving. Ze probeert samen met inwoners, verenigingen, bedrijven, instellingen en medeoverheden de juiste keuzes te maken. In 2012 hebben we dan ook veel ingezet op samenwerking. We zijn erg blij met de manier waarop (sport)verenigingen, (culturele) instellingen samen met inwoners de ombuigingen hebben vorm gegeven. In plaats van dingen te laten verdwijnen, zijn ze vaak anders en soms zelfs beter ingevuld. Door intergemeentelijke samenwerking is een gezamenlijke kaderstelling voor de decentralisaties vastgesteld. In het kader hebben de acht gemeenten samen benoemd binnen welke voorwaarden de uitvoering van de decentralisaties plaats moet vinden.
Het jaar 2012 heeft ook in het teken gestaan van het zoeken naar de kaders die het Rijk stelt bij de uitvoering van de decentralisaties. Het regeerakkoord geeft hier aanwijzingen voor, maar veel is nog onduidelijk. Zo is duidelijk geworden dat het wetsvoorstel Wet werken naar vermogen wordt vervangen door de Participatiewet, de gehele jeugdzorg overkomt naar de gemeenten en er naast de het onderdeel begeleiding uit de AWBZ ook de onderdelen Dagbesteding en vervoer, en Persoonlijke verzorging gedecentraliseerd worden naar de gemeenten. Daarnaast moet de Huishoudelijke Hulp (HH) (binnen Wmo) opnieuw worden vormgeven en wordt Scheiden van wonen en zorg doorgevoerd. Kortom een forse taakuitbreiding voor de gemeente en een nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Wat ook duidelijk is, is dat er voor alle drie de taakdecentralisaties en de Wmo minder budget beschikbaar komt dan dat er nu aan uitgegeven wordt. Wat nog steeds onduidelijk is, is de hoogte van de budgetten die beschikbaar komen. Het Rijk koerst op het verstrekken van duidelijkheid hierover in de mei-/junicirculaire 2013. Bij het schrijven van de jaarstukken 2012 en dit raadsvoorstel werd het Sociaal akkoord gesloten tussen rijk, werkgevers en werknemers. De vertaling en uitwerking ervan in het rijksbeleid en wetgeving leidt nog regelmatig tot aanpassingen van eerdere plannen. Wij houden u vanzelfsprekend op de hoogte van de actuele ontwikkelingen. Om de risico’s van de ontwikkelingen en de decentralisatie van het rijk (gedeeltelijk) af te dekken, hebben wij in onze gemeentebegroting vanaf 2012 structureel budgetten gereserveerd in de Compensatieagenda. De Wmo-ramingen hebben wij vanaf 2012 structureel verhoogd met € 0,5 miljoen. Daarnaast hebben wij een structurele risicoreservering Sociaal domein opgenomen van € 0,9 miljoen. In de begroting 2013 worden enkele incidentele lasten uit deze risicoreservering geraamd. Hoewel het Rijk inzet op een grotere slag- en bestuurskracht van gemeenten door het vergroten van de schaal lijkt er vooralsnog geen gedwongen herindelingsoperatie te komen. Doetinchem heeft samen met Oude IJsselstreek in 2012 een onderzoek uitgevoerd naar de voor- en nadelen van een mogelijke fusie. Ook de provincie heeft een herindelingsscan uitgevoerd. Uit deze onderzoeken blijken beide gemeenten beleidsmatig en qua visie op de samenleving dicht bij elkaar te liggen. De organisatieontwikkeling verschilt en in de uitvoering worden soms andere keuzes gemaakt. Ook de herindelingsscan die door de provincie is uitgevoerd, laat geen belemmeringen zien. Het laat ook zien dat op korte termijn geen financiële voordelen zijn te verwachten. Begin 2013 is toch besloten dat het verstandiger is een pas op de plaats te maken, en gesteund door de signalen vanuit Den Haag, samen met de hele Regio opnieuw te kijken naar samenwerking op de decentralisaties. Dit zal in 2013 een uitwerking krijgen, mede naar aanleiding van de vraag vanuit het Rijk om medio 2013 met congruente samenwerkingsverbanden te komen. Naast deze toekomstgerichte investeringen in samenwerking zijn een aantal mooie, concrete, resultaten behaald in 2012. Zo is de SJOG, het jongerencentrum voor en door jongeren, in de Gruitpoort ingericht en zijn er bijna dagelijks activiteiten als huiswerkbegeleiding, muziek en cultuur en zaalvoetbal. In Doetinchem Noord is de verkeerssituatie verbeterd om de veiligheid te verhogen. In 2012 zijn ruim 230 woningen gerealiseerd, ondanks de crisis meer dan de afspraak was. Deze woningen sluiten aan bij de vraag van onze inwoners. In Wehl zijn bijvoorbeeld vooral starterswoningen gerealiseerd op Heideslag. Wijkwerk nieuwe stijl heeft zich ontwikkeld en draait nu in een aantal wijken met de buurtcoaches en het wijkbedrijf. Ondanks de druk die de ombuigingen met zich hebben meegebracht, zijn wij er in 2012 toch in geslaagd om samen met onze partners te werken aan een duurzame en toekomstbestendige Doetinchemse samenleving.
2. Wat zijn de rekeningresultaten 2012? Financieel is het jaar 2012 afgesloten met een positief resultaat van € 1,7 miljoen op de reguliere begroting. Voor € 1 miljoen doen we bestemmingsvoorstellen. Daarvan is € 0,2 miljoen bestemd voor activiteiten die nog in uitvoering zijn in 2013. Bijvoorbeeld de verdere uitvoering van maatregelen voor een beter milieu en het project buurtsportcoaches. € 0,8 miljoen stellen wij voor toe te voegen aan de bestemmingsreserve Wmo. Die reserve dient mee als buffer voor de rijksmaatregelen en voorinvesteringen voor transitiekosten. € 0,7 miljoen van het resultaat kan worden toegevoegd aan de algemene reserve. Na het verwerken van de resultaten 2012 bedraagt de algemene reserve ultimo 2012 nog ruim € 16 miljoen. Ook het meerjarig perspectief van de algemene reserve blijft ruim boven de maximum norm van € 13 miljoen. Ondanks het afgelopen crisisjaar blijven wij beschikken over een veilige financiële buffer voor de ontwikkelingen die op ons afkomen. Zoals reeds in de begroting en de Taskforcerapportages was voorzien, is het resultaat 2012 op de grondexploitaties € 8,5 miljoen nadelig. Ter dekking van de geraamde verliezen wordt vanaf de begroting 2012 € 29 miljoen gespaard in de reserve taskforce grondexploitatie. Het nadeel 2012 op de grondexploitatie wordt dan ook gedekt uit deze reserve en uit de reserve grondexploitatie. Uit de analyse van de risicokaarten grondexploitatie constateren wij dat de algemene reserve grondexploitatie € 0,8 miljoen onder het gewenste niveau komt. Volgens de spelregels (cascademodel) zou dit moeten worden aangevuld uit de algemene reserve. Gelet op het feit dat we op korte termijn met een dekkingsvoorstel komen (gekoppeld aan voorstel project Iseldoks) en de risico’s zich in de (verre) toekomst zullen voordoen, stellen wij voor om dit jaar geen gebruik te maken van de cascaderegeling. Wel dienen we voor de begroting 2014 de dekkingsmiddelen geduid te hebben om helder te krijgen hoe de weerstandscapaciteit voor de grondexploitaties in meerjarig perspectief wordt aangevuld. Het rekeningresultaat 2012 lichten wij uit toe in hoofdstuk 4 van de jaarstukken. 3. Wat zijn op hoofdlijnen de oorzaken van het resultaat 2012? Het rekeningresultaat bestaat uit diverse voor- en nadelen die wij toelichten in hoofdstuk 4 van de jaarstukken 2012. Wij noemen hier enkele van de meest omvangrijke posten: - Personele lasten € 0,4 miljoen voordelig De totale personele lasten sluiten in 2012 met een voordelig saldo van € 0,4 miljoen. Een incidenteel nadeel op de loonsom (€ 140.000) wordt ruimschoots gecompenseerd door meevallers op onder andere het opleidingsbudget en de inhuur wegens ziekte. We spannen ons krachtig in om de personele lasten te beheersen. Daarbij zijn we gericht op de beheersing van de lopende budgetten. Maar ook op maatregelen om de ombuigingstaakstellingen op de personele lasten in de komende jaren te realiseren. Flexibilisering van het personeelsbestand is daarbij een sleutelwoord. De uitgangspunten voor het personeelsbeleid zijn verwoord in het Strategisch personeelsplan. - Voorziening eigenrisicodrager WWg € 1 miljoen nadelig In de afgelopen jaren hebben wij met het oog op verdere flexibilisering van het personeelsbestand de vacatures die worden opengesteld veelal tijdelijk op contractbasis ingevuld. Dit leidt ertoe dat de risico’s op wachtgeldverplichtingen zijn toegenomen. Net als voor de medewerkers in vaste dienst, is de gemeente hiervoor eigenrisicodrager. De omvang van dit risico is door ons nader berekend op circa € 1 miljoen. In overleg met de accountant hebben wij daarvoor een voorziening getroffen in de jaarstukken 2012.
- Rente en investeringslasten € 0,6 miljoen voordelig Ten opzichte van de primitieve begroting bedraagt het totale voordeel € 1.4 miljoen. Bij de financiële monitoren 2012 werd een voordeel gemeld van € 800.000. Dit voordeel blijkt uiteindelijk hoger als gevolg van een bijstelling van de financieringsbehoefte en de incidentele vrijval van gereserveerde kapitaallasten voor de MFA Wijnbergen. Momenteel onderzoeken wij een andere methodiek voor de rentetoerekening aan de diverse producten. Bij de begroting 2014 bespreken wij de gevolgen hiervan voor de gemeentebegroting. - Wet werk en bijstand (Wwb) € 0,9 miljoen nadelig Dit is een incidenteel nadeel op de afrekening Wwb met het rijk over 2011. Het wordt veroorzaakt doordat de verwachte incidentele aanvullende uitkering van het rijk groot circa € 1,4 miljoen over het jaar 2011 helaas niet wordt ontvangen. Hiermee was wel gerekend. De afwijzing door het ministerie is naar onze mening onvoldoende onderbouwd. Wij hebben dan ook bezwaar gemaakt. Als dit wordt gehonoreerd, leidt dit in 2013 tot een voordeel. Over 2012 is geen rekening gehouden met een aanvullende uitkering omdat wij onder de 10%norm van het rijk blijven. - Voorziening vluchtelingen € 0,6 miljoen voordelig De voormalige regeling Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN) bestaat niet meer. We hebben het voordelige financiële resultaat in voorgaande jaren gereserveerd in de verwachting dat we dit wellicht zouden moeten terugbetalen aan het rijk. In 2012 is de financiële eindverantwoording van het rijk ontvangen. Hieruit bleek dat het rijk niet terugvordert. - Amphion € 0,2 miljoen voordelig In verband met mogelijk dubbele lasten in 2011 is als bestemmingsvoorstel bij de jaarrekening 2011 rekening gehouden met een extra exploitatiesubside aan Amphion. Uiteindelijk blijkt dat Amphion bij de jaarrekening 2011 een positief resultaat heeft gehaald, ook rekening houdend met de niet verleende extra subsidie. Het beschikbare bedrag in 2012 voor de aanvullende subsidie 2011 hoefde niet uitgekeerd te worden. - Peuterspeelzalen € 0,2 miljoen voordelig Eerder hebt u de notitie Peuterwerk in en na 2011 vastgesteld. Met deze notitie hebt u besloten subsidiëring van peuterspeelzalen om te vormen tot subsidiëring van subsidieplaatsen in de peuteropvang. Subsidieplaatsen zijn beschikbaar voor peuters van ouders die geen aanspraak kunnen maken op kinderopvangtoeslag uit de Wet kinderopvang. Door de terugloop van aangevraagde subsidieplaatsen blijft in 2012 een budget over van € 166.000. - Algemene uitkering gemeentefonds € 0,4 miljoen voordelig De algemene uitkering is gebaseerd op normen en verdeelmaatstaven en wordt vastgesteld door het rijk. Het betreffen incidentele nabetalingen. 4. Wat is de stand van zaken ombuigingen? Op de voortgang van de ombuigingen sturen wij krachtig. In de financiële monitoren hebben wij u daarover specifiek op de hoogte gesteld. Bij de begroting 2013 (jaarschijf 2012) en de financiële monitoren 2012 hebt u besloten om enkele verschuivingen tussen de jaarschijven van de investeringsagenda, de compensatieagenda en ombuigingen te plegen. Dat leidt niet tot aanpassingen in de totaaltaakstelling van de ombuigingen. Wel hebt u besloten om de toeristenbelasting niet in te voeren. De geraamde ombuigingen 2012 van per saldo € 5,3 miljoen zijn gerealiseerd. In hoofdstuk 9 van de jaarstukken 2012 hebben wij een overzicht opgenomen waarin de realisatie en de aanpassingen van de ombuigingen zijn vermeld.
5. Wat vindt de accountant van onze jaarstukken? De accountant heeft de jaarstukken 2012 gecontroleerd. Dit heeft geresulteerd in een goedkeurende controleverklaring voor zowel de getrouwheid als de rechtmatigheid. Deze hebben wij opgenomen in hoofdstuk 7 van de jaarstukken 2012. De accountant heeft zijn rapport van bevindingen aan u uitgebracht. Het rapport sluit aan op en verwijst naar de managementletter over de tussentijdse controle in 2012. De managementletter hebben wij samen met het controlplan 2013 in een raadsmededeling aan u ter kennis gebracht. In het rapport van bevindingen 2012 vraagt de accountant aanvullende acties te ondernemen op de volgende bevindingen: a. Bewaken van de follow-up van adviezen uit de managementletter en verbijzonderde interne controles inclusief het benoemen van eigenaren van actiepuntenen het bijbehorende tijdspad. b. Verbeteren van AO/IC van de belangrijkste financiele processen. c. Het tijdig uitvoeren van verbijzonderde interne controles, zodat eerder bijgestuurd c.q. hersteld kan worden naar aanleiding van de gedane bevindingen. d. Het vergroten van de effectiviteit van de verbijzonderde interne controles door de kwaliteit van de rapportages te verbeteren, de follow-up te bewaken en in de controloes meer aandacht te besteden aan de maatregelen van AO/IC. e. Beooordelen van de waardering van de grondexploitatie. f. Uitvoeren van een periodieke frauderisicoanalyse als vast onderdeel van het interne controlesysteem. g. Verdere ontwikkeling van het risicomanagement door het verder kwantificeren van risico’s in relatie tot de weerstandscapaciteit. Dit speciaal in het sociaal domein. h. h. De afdrachten aan het Fonds Bovenwijkse voorzieningen in meerjarenperspectief te berekenen en via de algemene dienst te laten lopen. De punten a. tot en met d. hebben wij al opgenomen in het controlplan 2013. Voor zover deze niet al zijn opgepakt, gebeurt dat in de loop van 2013. Punt e. gebeurt al meerdere jaren bij de actualisaties van de grondexploitatie. Die worden verwerkt in de P&C documenten. De accountant betoont zich heel tevreden met onze aanpak. Punt f: we brengen ons beleid en de genomen maatregelen in het kader van ons integriteitsbeleid nogmaals kort in beeld. Zo nodig komen wij met voorstellen voor aanvullende maatregelen. In de paragraaf Bedrijfsvoering van de begroting 2014 en de jaarstukken 2013 nemen wij de informatie hierover op. Punt g. is een actiepunt dat wij in 2013 volop uitvoeren in overleg met u. Punt h: dit advies nemen wij in overweging en betrekken dit bij de begroting 2014. Dan komen wij hiervoor met voorstellen. Uiteraard worden de bevindingen zo nodig ook vertaald in acties voor de relevante processen, rechtmatigheidsonderzoeken, et cetera. Het rapport van bevindingen 2012 zenden wij als bijlage bij dit raadsvoorstel mee. In de beeldvormende raadsbijeenkomst op 13 juni 2013 heeft de accountant een toelichting op de bevindingen gegeven.
6. Wat leest u in de jaarstukken 2012? In het eerste deel van de jaarstukken kunt u uitgebreid lezen wat wij hebben gedaan en bereikt in 2012. Dit is het jaarverslag 2012. Het jaarverslag bestaat uit: - Hoofdstuk 2 de programma’s. Met de informatie in dit hoofdstuk verantwoorden wij ons over de voortgang en de resultaten van de activiteiten in 2012. - Hoofdstuk 3 de paragrafen. Al die activiteiten en doelen kosten geld. Die uitgaven kunnen wij betalen door inkomsten van het rijk en van onze burgers. Over de verantwoording van de uitgaven en inkomsten leest u in het tweede deel van de jaarstukken: de jaarrekening. De jaarrekening wordt gecontroleerd door onze accountant. De jaarrekening bestaat uit: - Hoofdstuk 4 Programmarekening en analyse van het rekeningresultaat, - Hoofdstuk 5 Balans en toelichting erop. Overzicht van de reserves en voorzieningen. - Hoofdstuk 6 Verantwoording van de Single information en single audit, - Hoofdstuk 7 Controleverklaring van de accountant, - Hoofdstuk 8 Raadsbesluit tot vaststelling van de jaarstukken 2012. - Hoofdstuk 9 Algemene reserve met toelichting Monitor ombuigingen Kredieten: toelichting en overzicht Overzichten Grondexploitaties Uitgebreide toelichting op de WMO Hoofdstuk 9 valt buiten de controle van de accountant. Burgemeester en wethouders van Doetinchem, De secretaris, De burgemeester, ING. N. VAN WAART
DRS. H.J. KAISER
