bulletin
najaar 2011
Verpleegkundige: verbindende schakel in de wijk
pagina 4
Kleinschalige zorg: zo thuis mogelijk mede dankzij het sociale netwerk van de cliënt
Vrijwilligers zijn onmisbaar
pagina 6
pagina 7
ActiVite in haar omgeving
In dit nummer o.a.: Verantwoorde zorg en cliënttevredenheid
Voor u ligt de eerste uitgave van het nieuwe ActiVite bulletin, waarmee wij onze stakeholders periodiek zullen informeren over ontwikkelingen, projecten en innovaties van ActiVite. Vanuit onze missie om door het leveren van integrale zorg, cliënten met onze interventies in staat te stellen zelf de regie te houden over hun leven, acteren wij op de gebieden wonen, welzijn en zorg. De demografische ontwikkelingen, veranderend consumentengedrag, technologische vernieuwingen en het politieke beleid maken dat wij dit doen in een zorglandschap dat in beweging was, is en voorlopig zal zijn. Dat alles leidt er ook toe dat de stakeholders in aantal sterk zijn gegroeid en meestal niet geheel bekend zijn met het volledig palet van ActiVite en de keuzes die zij maakt om te komen tot een integraal zorgaanbod voor cliënten. Dat is waarom wij dit ActiVite bulletin uitbrengen. Wmo, Zorgverzekeringswet en de AWBZ, ze zijn onze dagelijkse werkelijkheid. Omdat bepaalde onderdelen uit de AWBZ worden gehaald en worden ondergebracht in de Wmo of Zorgverzekeringswet, stellen we zor-
garrangementen samen om de cliënt een integraal aanbod te kunnen blijven geven dat past bij zijn of haar zorgvraag. Maar het kader waarbinnen wij werken wordt ook gevormd door, om maar een paar voorbeelden de noemen: de Kwaliteitswet Zorginstellingen, de Inspectie, de Wet Bescherming Persoonsgegevens, de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen. In die context leveren wij onze producten en diensten, waarbij ons adagium steeds is: • De cliënt staat centraal, maar heeft ook een eigen verantwoordelijkheid. • Welzijn als het kan, zorg als het moet. • Wij zoeken samenhangende totaaloplossingen voor de vraag achter de vraag.
De verzorgende trekt steunkousen aan bij de cliënt thuis.
Europees jaar van het vrijwilligerswerk 2011
“Een professionele zorgorganisatie levert verantwoorde zorg. Dit is zorg van een goed niveau, die in ieder geval doeltreffend, doelmatig, veilig en cliëntgericht verleend wordt.” Een mooie definitie uit het landelijk vastgestelde kwaliteitskader verantwoorde zorg, maar wat betekent dit concreet? pagina 2
De wijkverpleegkundige ondersteunt cliënten bij diabetes.
• Wij stimuleren de ontwikkeling en het gebruik van het sociale netwerk van de cliënt. • Wij stimuleren de zelfredzaamheid van de cliënt en diens aandacht voor de eigen gezondheid en bieden slechts daar zorg waar dat noodzakelijk is. Preventie is ons “Leitmotiv”. • Wij leveren verantwoorde zorg die aan alle richtlijnen voldoet. • Wij passen bewezen technologie toe, die de cliënt in staat stelt zo lang mogelijk in de eigen omgeving te wonen. • Dichtbij de cliënt werken wij nauw samen met andere professionals (zoals huisartsen, welzijnsorganisaties, ziekenhuizen, GGD, apothekers, woningcorporatie, etc.) om te komen tot één voor de cliënt integraal aanbod. Met onze keuze voor integrale zorg en regie bij de klant maken we het onszelf niet altijd gemakkelijk. Het gevolg is immers dat wij ook de zogenoemde “onrendabele lijnen” willen blijven continueren. Denk daarbij aan afgelegen dorpen, acute zorg of medisch-verpleegkundige zorg, waarbij de reistijd voor de me-
dewerkers lang is en continue bijscholing noodzakelijk is. Een ander aspect van onze keuzes is ook dat onze “interventies” relatief kortdurend zijn. Dit vergt veel van het vermogen van onze medewerkers om te schakelen. Maar in onze ogen zijn kortdurende interventies essentieel voor onze cliënten, die niet afhankelijk willen zijn en wanneer dat kan weer zelfstandig de regie willen voeren over hun eigen leven. Daarentegen zijn er ook cliënten, denk aan de bewoners in onze woonservicecentra, die kwetsbaarder zijn en daardoor minder goed in staat zijn zelf die regie te pakken. Die verzorgen we uiteraard en bieden we wanneer nodig ook de behandelfunctie aan. Wij hopen u met deze uitgave kort en bondig mee te nemen in de uitdagende, kleurrijke en actieve omgeving, waar ActiVite haar steentje graag aan bijdraagt.
Lita Berkhout - Pos, voorzitter Raad van Bestuur Andries Paats, Raad van Bestuur
Van zorgvraag naar zorgproduct Een zorgvraag voor ActiVite? Hoe die ook luidt, het verzoek belandt bij onze zorgbemiddelaars. Zij nemen kennis van iemands gezondheidsproblemen en persoonlijke situatie om die te vertalen naar diensten en producten. pagina 4
Stevig terug in de maatschappij De veranderingen in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) hebben ook gevolgen voor de unieke vorm van zorg die Thuisbegeleiding is. Het is praktsiche en psychosociale hulp aan huis voor kwetsbare mensen, die de grip kwijt zijn en hulp nodig hebben bij hun dagelijkse structuur. pagina 7
Redactie-adres Postbus 149 2350 AC Leiderdorp T (071) 516 14 15 E
[email protected] I www.activite.nl
2
ActiVite bulletin
Kwaliteit van leven voorop
Verantwoorde zorg en cliënttevredenheid “Een professionele zorgorganisatie levert verantwoorde zorg. Dit is zorg van een goed niveau, die in ieder geval doeltreffend, doelmatig, veilig en cliëntgericht verleend wordt.” Een mooie definitie uit het landelijk vastgestelde kwaliteitskader verantwoorde zorg, maar wat betekent dit concreet? Judith Tjepkema, controller zorgbeleid bij ActiVite, legt het uit. “Verantwoorde zorg draagt bij aan de kwaliteit van leven van de cliënt”, aldus Tjepkema. “Iedereen leidt zijn eigen leven, dat nemen we niet over. Wél kunnen we ervoor zorgen dat cliënten of hun vertegenwoordigers hun eigen verantwoordelijkheid kunnen vasthouden of opnieuw oppakken. De cliënt geeft aan wat voor hem of haar belangrijk is om de kwaliteit van leven te behouden.”
zijn geborgd in onze plan-do-checkact-cyclus. Ieder jaar wordt objectief getoetst of we eraan voldoen, zodat cliënten en hun mantelzorgers weten dat de zorg die ActiVite verleent kwalitatief verantwoord is.”
Sturen en meten De ambitie van ActiVite reikt verder dan alleen voldoen aan de landelijke normen. “Onze ambitie is dat onze cliënten heel tevreden zijn over ActiVite. Daarom hebben we naast de normen verantwoorde zorg ook onze eigen speerpunten gekozen. Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan risicosignalering, de planning, het aantal verschillende medewerkers dat bij één cliënt de zorg verleent, onze bereikbaarheid voor cliënten en artsen, en dergelijke. Daar sturen we continu op, door onze procesinrichting, door klachten en meldingen te analyseren en daar onze verbeterplannen op te baseren.”
“Verantwoorde zorg draagt bij aan de kwaliteit van leven van de cliënt.” Ondersteunen ActiVite levert integrale zorg waarbij wonen, welzijn en zorg zoveel mogelijk in samenhang worden benaderd. Tjepkema: “We zoeken, binnen de kaders van de indicatie en de budgetten, naar mogelijkheden om de kwaliteit van leven te ondersteunen. Voor onze zorg- en dienstverlening werken we volgens de normen verantwoorde zorg (zie kader, red.). Deze zijn landelijk vastgesteld en
Tevreden cliënten De cliënttevredenheidsmeting in 2010 in de woonservicecentra had een hoge respons van 77%. “Uit deze meting kwam naar voren dat de bewoners heel tevreden waren over hun woon- en leefsituatie, participatie en de kwaliteit van de medewerkers.” In de thuiszorg uiten de cliënten een hoge tevredenheid over de planning, de bejegening en aandacht door het personeel, deskundigheid van de medewerkers en inspraak. “Maar liefst 85-95% van de thuiszorgcliënten ervaart een verbetering van de kwaliteit van hun leven dankzij onze interventies! Een resultaat om trots op te zijn.” De aandacht die ActiVite heeft voor risicosignalering speelt hier een rol bij. Het regelmatige contact tussen cliënt en medewerker bij de cliënt thuis, maakt dat je als thuiszorgorganisatie als geen ander de veranderingen bij de cliënt opmerkt. Train je medewerkers om deze signalering om te zetten in een actie, dan kan op tijd de juiste interventie plaatsvinden.”
De beste hulp bij het huishouden leveren.
“De Hulp bij het Huishouden is nog een verhaal apart. In een groot deel van ons werkgebied wordt door de
opdrachtgever, de gemeentes, systematisch de klanttevredenheid gemeten. En we zien dat onze inspanningen om het goed te doen voor onze cliënten beloond worden: we staan tegenwoordig op de derde plaats van de 15 aanbieders! Niet dat we nu achterover gaan leunen, we willen natuurlijk de beste zijn.”
“Onze ambitie is dat onze cliënten heel tevreden zijn over ActiVite.” Weer certificaat voor ActiVite
Teammanager Joke Dijkstra (r) doet ook mee met de activiteiten in het Ontmoetingscentrum Dementie.
Het is snel en gemakkelijk gezegd: verantwoorde zorg en tevreden cliënten én jezelf daar steeds in verbeteren. Het keurmerk van de stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ) is het bewijs dat de processen die hiervoor zijn ingericht werkelijk op orde zijn. Jaarlijks wordt ActiVite opnieuw getoetst en in de zomer van 2011 heeft ActiVite opnieuw het certificaat ontvangen.
3
ActiVite bulletin
Normen verantwoorde zorg 1. Lichamelijk welbevinden/ gezondheid De cliënt mag rekenen op adequate gezondheidsbescherming en -bevordering, en een schoon en verzorgd lichaam, waarbij steeds goed wordt ingespeeld op veranderingen in de lichamelijke gezondheid. Intramuraal vallen hier tevens smakelijke maaltijden, hapjes en snacks onder. 2. Woon- en leefsituatie De cliënt mag rekenen op ondersteuning bij het wonen, met voldoende aandacht voor levenssfeer en privacy. Hij mag rekenen op aandacht voor veiligheid van/in zijn woon- en leefsituatie.
3. Participatie De cliënt mag rekenen op ondersteuning bij het invulling geven aan persoonlijke interesses en hobby’s, en ondersteuning bij een sociaal leven en het contact houden met de samenleving. 4. Mentaal welbevinden De cliënt mag rekenen op respect voor en ondersteuning van de eigen identiteit en levensinvulling en het zoveel mogelijk behouden van de eigen regie.
5. Kwaliteit van de zorgverleners Zorgverleners richten zich op het behouden of bereiken van het optimale niveau van functionele autonomie en kwaliteit van leven voor de betrokken cliënt. Zij werken cliëntgericht, zijn deskundig en zijn een betrouwbare ondersteuner die de cliënt op een goede manier bejegent. Zij signaleren tekorten en niet-passende zorg en zoeken daarbij naar oplossingen.
6. Kwaliteit van de zorgorganisatie De organisatie regelt dat iedere cliënt in het bezit is van de leveringsvoorwaarden, een zorgovereenkomst en een goed ingebed zorgleefplan. De cliënt beslist mee in de zorg en de zorgorganisatie gaat correct om met klachten. Daarnaast mag de cliënt erop rekenen dat de zorgorganisatie hem adequaat informeert over relevante zaken. De zorgorganisatie voorziet in voldoende en competente zorgverleners, is goed bereikbaar en heeft bij acute zorgvraag deskundige zorgverleners beschikbaar. Indien de situatie van de cliënt daarom vraagt, regelt de zorgorganisatie toezicht. De zorgorganisatie streeft naar afstemming en continuïteit in de zorgketen.
De klantadviseur komt bij de cliënt thuis om de zorg- en dienstverlening te bespreken.
7. Zorginhoudelijke kwaliteit en veiligheid De cliënt mag rekenen op zorginhoudelijke veiligheid. De zorgorganisatie treft maatregelen om calamiteiten te voorkomen. Voorbehouden en risicovolle handelingen worden uitgevoerd door bevoegde en bekwame zorgverleners. De zorgorganisatie heeft aandacht voor de instructie en het onderhoud bij hulpmiddelen. Daarnaast voert de zorgorganisatie beleid op het voorkomen van vrijheidsbeperkende maatregelen.
Bron: Kwaliteitskader verantwoorde zorg. Den Haag 2010. Tot stand gekomen onder eindverantwoordelijkheid van de Stuurgroep Kwaliteitskader VV&T, bestaande uit ActiZ, BTN, IGZ, LOC, VWS, Verenso, V&VN, Sting en ZN.
In Beeld: met technologie de cliënt in staat stellen thuis te blijven wonen In 2009 introduceerde ActiVite In Beeld. Een service die persoonlijke zorg op afstand mogelijk maakt. Met behulp van een videosysteem en een eenvoudig aanraakscherm heeft de cliënt via de computer contact met de verpleegkundige of verzorgende van ActiVite. Het werd een succes. In Beeld is dan ook door ActiVite toegevoegd aan het standaard zorgaanbod voor nieuwe cliënten met een grote en langdurige zorgvraag.
Gezamenlijk bewegen op afstand en Thuisbegeleiding. Deze pilots worden uiteraard in nauwe samenwerking met gespecialiseerd verpleegkundigen, huisartsen en specialisten uitgevoerd.
Inmiddels heeft een vast team van verzorgenden en verpleegkundigen dagelijks contact met cliënten via In Beeld. Dit contact kan zich op het gebied van zowel zorg als welzijn richten. Cliënten blijken In Beeld een aangename variant op de zorgverlening te vinden: zij ervaren het dagelijkse contact als prettig en veilig terwijl het niet veel inbreuk maakt op hun dagelijkse ritme. Het zorgt ervoor dat zij langer in hun eigen omgeving kunnen wonen en de regie over hun eigen leven kunnen voeren.
“Dankzij In Beeld kunnen mensen langer in hun eigen omgeving blijven wonen.” Maar ActiVite wil meer met In Beeld. In een groot aantal pilots wordt momenteel goed gekeken naar de mogelijkheden om In Beeld te gebruiken bij onder andere medicatiebegeleiding, astma/COPD-begeleiding, dementie,
In Beeld heeft een eenvoudig aanraakscherm.
Zo zijn er op dit moment cliënten bij wie medicatiebegeleiding via In Beeld gebeurt. Zij krijgen bijvoorbeeld begeleiding bij het opdraaien van hun insulinepen, zodat zeker is dat het aantal te spuiten eenheden klopt, en vervolgens spuiten ze voor de camera van In Beeld hun insuline. Bij cliënten met astma/COPD wordt gekeken of het mogelijk is de kwaliteit van leven en de zelfredzaamheid te verhogen door bijvoorbeeld het gebruik van een inhalator via In Beeld te begeleiden. Voordat ActiVite hiermee startte zijn de protocollen aangescherpt en is achterwacht georganiseerd die bij kan springen als dat plotseling toch nodig is.
4
ActiVite bulletin
Samenhangende totaaloplossingen
Verpleegkundige: verb
Van zorgvraag naar zorgproduct
De wijkverpleegkundige is niet zomaar een verpleegkundige. Naa verbindende rol in de wijk. Zij signaleert, coördineert en helpt m
Een zorgvraag voor ActiVite? Hoe die ook luidt, het verzoek belandt bij onze zorgbemiddelaars. Zij nemen kennis van iemands gezondheidsproblemen en persoonlijke situatie om die te vertalen naar diensten en producten. Zij zijn kortom de spin in het web. Teammanager Gerrie van der Meer: “Alle zorgvragen komen hier binnen: via de AWBZ-brede Zorg Registratie (AZR) ontvangen we indicaties. Cliënten en hun mantelzorgers bellen om zorg aan te vragen en ook medewerkers en huisartsen zoeken telefonisch contact met ons, om te bewerkstelligen dat hun cliënt meer of anders wordt verzorgd. Bureau Doorstroom regelt dat de zorgvraag kan worden omgezet naar concrete zorginzet en dat de financiering rond de te leveren zorg wordt gerealiseerd.”
Hulp bij douchen
De zorgbemiddelaars van Bureau Doorstroom met uiterst rechts teammanager
Gerrie van der Meer. Van der Meer: “De zorgbemiddelaars analyseren de indicatie, achterhalen de zorgvraag en verzamelen aanvullende informatie. Daarna maken zij de vertaling naar een of meer diensten van ActiVite. Hoe staat het precies met iemands gezondheidssituatie? Wat zijn de persoonlijke omstandigheden? Beschouw het als een intakegesprek. Na de zaken in kaart te hebben gebracht, stel je bijvoorbeeld vast dat die oudere dame twee keer in de week hulp moeten krijgen bij het douchen en elke ochtend en avond in of uit bed moet worden geholpen, maar ook dat de mantelzorger wel erg zwaar belast wordt en ondersteuning kan gebruiken of dat de klant zich een stuk veiliger zou voelen met Professionele Alarmopvolging. Ze doen dit aanbod vervolgens aan de cliënt en leggen de afspraken vast in de bedrijfssystemen, zodat de zorg in gang gezet wordt.”
Financiering De benodigde zorg vaststellen is één, de financiering ervan is een ander hoofdstuk. De zorgbemiddelaars buigen zich eveneens over deze kwestie. Van der Meer: “Gezien de vele recente ontwikkelingen die door de politiek in gang zijn gezet, moet je je steeds afvragen op welke financieringsstroom een beroep gedaan moet worden. De ene keer vraag je een AWBZ indicatie aan bij het Centrum Indicatiestelling Zorg, bijvoorbeeld voor die mevrouw die hulp nodig heeft bij douchen en in en uit bed komen. De andere keer heeft een cliënt een operatiewond van een net aangelegd stoma en wend je je voor de financiering van deze verpleegkundige zorg tot een zorgverzekeraar. Voor de zorgbemiddelaars is het echt een uitdaging om in dit dynamische veld ervoor te zorgen dat de cliënt de zorg en ondersteuning krijgt waar hij ècht mee geholpen is en die past binnen de regelgeving en indicatiestelling.”
“Het is een echte uitdaging ervoor te zorgen dat de cliënt de zorg en ondersteuning
Debbie de Croust werkt bij ActiVite als coördinerend verpleegkundige in de wijk. “Een groot verschil met het werk in een ziekenhuis is dat ik nu de mens achter de cliënt zie. Je bent te gast bij iemand thuis,” aldus De Croust. “Dat geeft diepgang in je werk. De mensen zijn blij dat je komt.”
“Een groot verschil met he
is dat ik nu de mens achte
De wijkverpleegkundige bekijkt de hele situatie bij een cliënt thuis. De Croust: “Daarnaast ben ik een verbindende schakel in de wijk. Is er meer zorg nodig, andere huisvesting of hebben mijn collega’s behoefte aan scholing? Ik regel het en zorg voor korte lijnen tussen alle betrokkenen, van woningcorporatie tot huisarts, en van welzijnswerk tot gemeente. Een goed functionerend netwerk werkt prettig voor iedereen en het verhoogt de kwaliteit van zorg.” De wijkverpleegkundige dus terug naar de wijk in de rol zoals deze bedoeld is: iemand die vaak bij de cliënt thuiskomt en alles in de gaten houdt. Die coördineert en in overleg voor de juiste zorg en ondersteuning zorgt. Al in 2009 is ActiVite gestart met meerdere pilots waarin verpleegkundigen èn verzorgenden intensiever samenwerken. De verpleegkundige levert niet alleen integrale zorg, maar zorgt ook voor afstemming tussen huisarts, welzijnsorganisaties en overige zorgverleners rondom de cliënt.
Noordwijkerh
Lis Noordwijk Teylingen Katwijk Oegstgeest Leiden Leiderdor Voorschoten Zoeterwoude
krijgt waar hij echt mee geholpen is.”
“Wij zorgen ervoor dat de zorgvraag wordt omgezet naar concrete zorginzet.“ Communiceren in de keten De AZR, al even genoemd, is een enorm belangrijk communicatiekanaal in de AWBZ-keten. Het is het systeem waarin alle partijen die de AWBZ-keten vormen met elkaar communiceren. Dit zijn het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), het zorgkantoor, de zorgaanbieder en het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Van der Meer: “Het CIZ licht ons via de AZR in dat een cliënt een AWBZ-zorgindicatie heeft gekregen en wat die inhoudt. En het zorgkantoor wijst de zorg via diezelfde AZR aan ons toe, waarna wij zorg mogen leveren. ActiVite meldt vervolgens binnen maximaal vijf werkdagen dat de zorg is gestart. Zo kan de cliënt prima worden gevolgd in de AWBZ-keten en kunnen de partijen efficiënt opereren. Bovendien voldoen we hiermee aan de eisen van het zorgkantoor, ook wat betreft de verantwoording over de zorg die is geleverd.”.
Leiden Mors en Leiden Noord Project Zichtbare Schakel In de wijk De Mors in Leiden wordt de wijkbewoner steeds ouder en het aantal allochtone wijkbewoners neemt toe. De zorgvraag in deze wijk is beduidend hoger dan in andere wijken in Leiden. Samen met huisartsen, wijkbewoners en locale organisaties brengt ActiVite in deze wijk, en ook in de Merenwijk en in de Kooi, vraag en aanbod bij elkaar in het project ‘Zichtbare Schakel’. Niet alleen rondom de reguliere gezondheidszorg, maar ook bijvoorbeeld bij het signaleren van eenzaamheid. De coördinerend verpleegkundige kent de sociale kaart en is hierbij steeds de verbindende schakel. In zo’n geval zoekt de wijkverpleegkundige in het bestaande aanbod of zorgt zij voor een passende nieuwe oplossing. De wijkverpleegkundige is als Zichtbare Schakel in de wijk de verbinding tussen wijkbewoners en de beschikbare diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg.
“Je kunt zonder indicatie na een signaal van de huisarts of het team bij mensen langsgaan. Je kijkt hoe je mensen zo goed mogelijk van zorg kunt voorzien en probeert dit zo goed en snel mogelijk te regelen. Een hele fijne manier van werken.” (Yvonne Rongen, coördinerend verpleegkundige De Mors)
Rijn
ActiVite bulletin
5
bindende schakel in de wijk
ast haar verpleegkundige en verzorgende taken heeft zij een mensen de regie over hun eigen leven weer te voeren.
et werk in een ziekenhuis
er de cliënt zie.”
Amstelveen
Hillegom Haarlemmermeer
hout se
Coördinerend verpleegkundigen Conny Hoogeveen (l) en Debbie de Croust (r).
Kaag en Braassem/Ter Aar Project Wijkzorg Gevraagd
Kaag en Braassem Nieuwkoop
p
Alphen aan den Rijn
nwoude
Sinds november 2009 loopt in het gebied Kaag en Braassem het project ‘Wijkzorg gevraagd’. Ook andere zorgorganisaties in het land doen aan dit project mee. Het is een initiatief van het Van Kleef instituut in samenwerking met Hogeschool Rotterdam. Bij dit project wordt bewust gewerkt met relatief kleine teams bestaande uit 1 of 2 verpleegkundigen en een aantal verzorgenden. De verpleegkundige heeft een coördinerende en verbindende rol en is aanspreekpunt voor de huisartsen en het hele team. Verder voert één verzorgende of verpleegkundige zoveel mogelijk de zorg uit bij één patiënt. Dit betekent dat er minder verschillende mensen bij de patiënt thuis komen en het zorgt voor een efficiëntere zorgverlening. Ook dit team is dagelijks rechtstreeks te bereiken voor de huisarts. Het project loopt tot november 2011.
Alphen aan den Rijn Project Integrale zorg In het project ‘Integrale Zorg’ van het team wijkverpleging in Alphen aan den Rijn, vervult de wijkverpleegkundige een centrale rol in de wijk. De wijkverpleegkundige is herkenbaar in de wijk en dagelijks direct te bereiken voor de huisarts. De korte lijnen en de goede bereikbaarheid zijn volgens het team Alphen echt een groot winstpunt. Per toerbeurt is dagelijks een verpleegkundige alleen bezig met coördinerende taken en doet zij geen reguliere huisbezoeken. Zij heeft contact met huisartsen, collega’s verpleging en verzorging, maatschappelijk werk, cliënten en mantelzorgers en kan zo direct inspelen op veranderingen in de gevraagde zorg en ondersteunen bij nieuwe zorgaanvragen. Het project ‘Integrale zorg’ gaat in 2011 over in het project ‘Gezonde wijk’. Met dit project willen we aantonen dat de inzet van de wijkverpleegkundige leidt tot efficiëntere en effectievere zorgverlening.
de projecten, lees dan verder op www.bulletin.activite.nl
“Het Proeftuin project sluit aan bij Integrale zorg, je krijgt naast de bestaande indicatie als verpleegkundige meer tijd om cliënten te begeleiden. Je richt je op het sociale systeem rondom de cliënt, de wijk, de buurt enz. Zo kun je meer sturen op gezond gedrag en zelfredzaamheid. Je legt dit samen met de cliënt vast in het zorgleefplan. Op die manier kun je echt preventief in de wijk bezig zijn.” (Caroline Lenderink, wijkverpleegkundige team Alphen Noord)
Project Proeftuin Naast het project ‘Integrale Zorg’ heeft het team wijkverpleging in Alphen aan den Rijn meegedaan aan het project ‘Proeftuin basisvoorziening wijkverpleging’. Dit project, dat liep van 1 maart tot en met 31 augustus 2011, was één van de 11 pilots in Nederland en heeft geleid tot een advies van de Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) en de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) aan het ministerie van VWS over de toekomst van wijkverpleging. In deze pilot krijgt de verpleegkundige ruimte voor extra taken zonder indicatie (‘Het nieuwe werken’). Zij wordt gezien als de schakel tussen cure, care en welzijn. Uitgangspunt is nog wel de indicatiestelling van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). In de pilot wordt de indicatie van ongeveer 30 cliënten vergeleken met de daadwerkelijk geleverde zorg. Het uitgangspunt is dat door het stimuleren van zelfredzaamheid uiteindelijk minder zorginzet nodig is. Tijdens de pilot worden verpleegkundigen ondersteund door trainingen en intervisies, georganiseerd door de V&VN en het NPCF. Daarnaast worden er interviews gehouden bij stakeholders, verpleegkundigen, cliënten en mantelzorgers.
Wilt u meer lezen over
Team Alphen aan den Rijn.
6
ActiVite bulletin
Kleinschalige zorg: zo thuis mogelijk mede dankzij het sociale netwerk van de cliënt In diverse locaties werkt ActiVite sinds 2010 voor mensen met dementie volgens het concept ‘kleinschalige zorg’. Er zijn groepswoningen ontwikkeld waar maximaal 8 cliënten per groep wonen, die met elkaar een huishouden zoals een gezin vormen. Zo wordt ‘thuis’ zoveel mogelijk benaderd. In de groepswoningen zijn een gemeenschappelijke huiskamer en keuken. De woning is gezellig en huiselijk ingericht; bij de dagindeling en zorgverlening is ‘gastvrijheid’ de rode draad voor de medewerkers. Zij stimuleren de bewoners om zelf met hun mantelzorger hun eigen vertrouwde leven te leiden in de groep en zelf hun dagindeling te bepalen. Ze drinken samen koffie, koken, doen de was, maken een wandeling, spelen een spelletje, etc. Op die manier blijven de mantelzorgers betrokken bij het leven van de cliënt. De medewerkers zijn aanwezig maar blijven op de achtergrond, al zijn zij natuurlijk direct paraat als dat nodig is. Zo houdt de bewoner de regie over het eigen leven en verminderen we het instituut-denken. Ook blijkt dat door deze manier van werken bewoners veel beter met hun dag- en nachtritme kunnen omgaan.
Behoefte Door de vergrijzing groeit ook de groep van ouderen met dementie. Hier komt bij dat de traditionele zorgverlening niet optimaal aansluit bij de behoefte. Voor dementerende ouderen is het prettig te wonen in een huiselijke sfeer waarbinnen zij nog (zelfstandig) kunnen doen wat ze vóór hun verhuizing naar het woonservicecentrum ook deden. Dat activeert hen en geeft de bewoners het gevoel nuttig te zijn en te kunnen bijdragen aan het geheel en de band tussen de bewoner en de mantelzorger blijft intact. Daarnaast is het voor de medewerkers een prettige manier van zorgverlening. Er wordt een beroep gedaan op hun deskundigheid, zelfstandigheid en creativiteit.
Naast nieuwbouw ook bestaande locaties In Hof van Alkemade in Roelofarendsveen wonen momenteel 24 mensen in vier groepen van zes bewoners en in AgnesStaete in Voorhout zijn drie groepen. Deze nieuwbouwlocaties zijn ontworpen voor groepswonen. Dat wil zeggen dat iedere bewoner, in de nabijheid van de huiskamer, een privéruimte heeft om te slapen en alleen te zijn als hij of zij dit wil. Ook in het
Samen koken en eten.
woonservicecentrum De Ommedijk in Leiderdorp komen vier woongroepen van acht bewoners. Deze locatie opent medio oktober haar deuren, evenals het ontmoetingscentrum dementie. In de overige locaties zijn we in 2011 ook gestart met kleinschalige zorg. Doordat dit geen nieuwbouwlocaties zijn, is het niet altijd mogelijk om de huiskamer te creëren in de buurt van de bestaande appartementen. De be-
woners hebben immers al een eigen appartement in het woonservicecentrum. In totaal zullen in 2013 ca. 250 cliënten genieten van kleinschalige zorgverlening.
“Voor mensen met dementie is het prettig wonen in een huiselijke sfeer waar zij nog (zelfstandig) kunnen doen wat ze thuis ook deden.”
7
ActiVite bulletin
Zelfredzaamheid stimuleren door Thuisbegeleiding
Stevig terug in de maatschappij De veranderingen in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) hebben ook gevolgen voor de unieke vorm van zorg die Thuisbegeleiding is. Dit is praktische en psychosociale hulp aan huis voor kwetsbare mensen, die de grip kwijt zijn en hulp nodig hebben bij hun dagelijkse structuur. Daar kunnen verschillende oorzaken van zijn; psychiatrische of psychosociale problemen, mantelzorgers die overbelast raken, zorgmijders, en risico- en multi-problem gezinnen. De Thuisbegeleiding voor cliënten met psychosociale problemen is in 2010 overgeheveld van de AWBZ naar de Wmo. Dat betekent dat de gemeenten bepalen welke vorm van ondersteuning wordt geleverd aan deze cliënten. De overige doelgroepen volgen in 2013. Thuisbegeleiding is een tijdelijke interventie, waarbij cliënt en thuisbegeleider samen praktisch aan de slag gaan met het oplossen van de problemen. En geleidelijk aan wordt de cliënt gestimuleerd om dit steeds zelfstandiger te doen. Wanneer hij of zij de regie weer helemaal zelf kan uitvoeren wordt de interventie beëindigd. Directeur Welzijn & Preventie Marja Kraakman: “Er wordt geen AWBZ-indicatie meer afgegeven bij ADHD of maatschappelijk ontwijkend gedrag. Nu is dus de vraag: zijn gemeenten bereid dit soort zorg te financieren en hoe zouden ze het kunnen en willen invullen? ActiVite denkt graag mee. Wij kunnen gemeenten helpen met onze kennis over hoe je de doelgroep kunt bereiken en hoe je de geldstroom uit de Wmo zo
Marja Kraakman en Catherina Adema.
goed mogelijk kunt besteden. Heel graag zetten we onze expertise in om met gemeenten de juiste producten te ontwikkelen, zowel voor individuen als voor groepen. Acti-
Vite wil voorkomen dat mensen tussen wal en schip raken, en zet zich ervoor in mensen weer steviger hun plek in de maatschappij te laten innemen.”
Andere oplossingen ActiVite onderzoekt ook of het mogelijk is om met moderne technologie de cliënt te ondersteunen. Teammanager Catharina Adema: “Normaal gesproken komen we drie keer in de week op bezoek bij mensen die ondersteuning nodig hebben bij het opzetten en volgen van een dagelijkse structuur. Maar met In Beeld zijn er ook andere oplossingen mogelijk. We zijn bezig met een pilot waarin we bij vijf cliënten de geïndiceerde uren beter verspreiden over de week en daarbij de momenten anders inzetten: deels achter de voordeur, deels via het beeldscherm.”
Stel, een moeder heeft twee drukke kinderen en kampt daarnaast zelf met de psychische problemen die het gevolg zijn van verslavingsproblematiek. Ze is niet stabiel, raakt snel in paniek en trekt zich dan terug in zichzelf. Doordat het huis niet goed schoon is en nog weleens een maaltijd wordt overgeslagen, is er een situatie ontstaan dat er niet goed voor de kinderen wordt gezorgd.
In het gezin uit dit voorbeeld kan de thuisbegeleider samen met de moeder bijvoorbeeld een weekprogramma opstellen waarin de huishoudelijke werkzaamheden hun plaats hebben maar ook voldoende tijd overblijft om aandacht te besteden aan de kinderen en aan zichzelf. Een paar keer per week herinnert de thuisbegeleider de moeder aan het weekprogramma, en blikt ze ook samen met haar terug op wat goed ging of beter kan. Het effect van deze begeleiding is dat moeder op tijd opstaat en de maaltijden verzorgt, meer tijd met haar kinderen doorbrengt en het huis schoner is; zo neemt de veiligheid voor de kinderen in het gezin aanzienlijk toe.
Wij kunnen gemeenten helpen met onze kennis Ondanks de veranderde financiering streeft ActiVite naar dezelfde zorgkwaliteit en past daarbij waar mogelijk moderne technologie toe. “Wij zetten alles op alles om de cliënt niet in de steek te laten”, aldus Marja Kraakman.
Vrijwilligers zijn onmisbaar Het jaar 2011 is het Europees jaar van het vrijwilligerswerk. Hiermee is een podium gecreëerd waarop in heel Europa alles wat er gebeurt op het gebied van vrijwilligerswerk in de schijnwerpers wordt gezet. In Nederland zijn zo’n 5 miljoen vrijwilligers actief. Zij zetten zich in voor anderen en zijn van onschatbare waarde voor de samenleving. De hoofddoelen van dit Europese jaar van het vrijwilligerswerk zijn:
Zij lezen voor of doen samen met de hulpvrager een activiteit die aansluit bij bijvoorbeeld het vroegere werk, hobby of wat hoorde bij het leven en beleven van de hulpvrager. Zo nemen ze voor even de zorg over van de mantelzorger. Op deze manier heeft de mantelzorger een paar uurtjes voor zichzelf.
• Het vieren en waarderen van de kracht van het Nederlandse vrijwilligerswerk. • Het brede publiek laten zien welke soorten vrijwilligerswerk er zijn. De focus ligt hierbij op de diversiteit; er zijn vele vernieuwende, leuke en interessante manieren van vrijwilligerswerk. • Een gunstig klimaat voor het vrijwilligerswerk behouden.
De consulenten vrijwilligersdiensten van ActiVite werven en begeleiden deze vrijwilligers, ze screenen de hulpvragen, maken een goede match tussen hulpvrager en vrijwilliger en dragen zorg voor deskundigheidsbevordering.
Samen met een vrijwilliger de stad in.
Gewoon een kopje koffie en een praatje. Als vrijwilliger ben je onbetaalbaar.
Ook bij ActiVite zijn meer dan 800 vrijwilligers actief. In o.a. de woonservicecentra zijn zij een belangrijke motor achter vele activiteiten. Met veel enthousiasme zetten zij zich in voor de bewoners. Ze helpen bij het koffie schenken, maken een wandelingetje, doen samen boodschappen
en helpen mee met allerlei verschillende activiteiten. Andere vrijwilligers zijn juist actief bij de mensen thuis: zij gaan erop uit met mensen die dat vanwege een ziekte of beperking niet meer zelfstandig kunnen.
Europees jaar van het vrijwilligerswerk 2011
8
ActiVite bulletin
Preventie door aandacht voor gezondheid en gedrag ‘Gezond zijn en blijven’ willen we allemaal. Jong en oud. Gedurende de achtereenvolgende levensfases krijgt deze wens een andere dynamiek en andere prioriteiten. In de jonge jaren gaat het om een gezonde start, gezondheidsopvoeding, gezond opgroeien. Volwassenen in de kracht van hun leven, moeten vooral het goede voorbeeld geven en investeren in hun eigen gezondheid. Tijdens de ouderdom is het belangrijk om te koesteren wat er is. Voor mensen met chronische aandoeningen gaat het om het optimaliseren van de kwaliteit van leven. Kortom: gezondheid is voor ieder individu van essentiële waarde. Het nemen van maatregelen die erop gericht zijn de gezondheid te bevorderen en (verergering van) ziekten of gezondheidsproblemen te voorkomen, wordt preventie genoemd. Vanuit onze missie om oplossingen te bieden voor maatschappelijke hulpen zorgvragen is preventie voor ons dan ook een heel belangrijke activi-
Ledenorganisatie van ActiVite. Een greep uit de voorbeelden van de cursussen en spreekuren: valpreventie, zwangerschapsgymnastiek, gezondheidscontroles, de cursus ‘Meer bewegen voor ouderen’, leefstijlcoach, vrijwilligersdiensten, thuisbegeleiding, voedingsvoorlichting of de pedicure die aan huis komt. Met dit De verpleegkundige controleert de bloedglucose tijdens de Gezondheidscontrole.
“Preventie zorgt voor een verbeterde kwaliteit van leven.” teit. Die is natuurlijk nadrukkelijk verweven in de dagelijkse zorg- en hulpverlening van de extra- en intramurale medewerkers. Daarnaast krijgt preventie ook vorm in cursussen en spreekuren en dergelijke, waar veelal mensen aan deelnemen die géén professionele zorg ontvangen. Velen van hen hebben zich aangesloten bij de
hele scala aan preventieve activiteiten, waarvan het volledige overzicht te vinden is op www.activite.nl, zijn we in staat gezondheidswinst of verbeterde kwaliteit van leven te bereiken bij cliënten, en om het beroep dat zij doen op de professionele zorg uit te stellen dan wel tot een minimum te beperken.
Gemeten en gewogen worden op het spreekuur van de diëtist.
Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws De Ommedijk In het nieuwe complex De Ommedijk in Leiderdorp zijn ons intramuraal woonservicecentrum, groepswoningen voor mensen met dementie, het ontmoetingscentrum dementie, dagopvang, wijkservicepunt én het nieuwe wijkrestaurant van ActiVite genaamd De Dijk onder één dak gebracht met onder meer een gezondheidscentrum en huur- en koopapparRésidence Sassenoord tementen. Op 8 oktober is er in De Ommedijk een ‘Grand Open Huis’. ActiVite gaat later in het jaar alle voorzieningen inrichten en betrekken. Résidence Sassenoord is een kleinNu wonen de mensen er al die tijdelijk in de Vlechtbaan in Leiderdorp schalige en exclusieve woonzorgvoorziening van 6 appartementen in hebben gewoond. Nieuwveen. Een unieke plek voor ouHet nieuwe zorgdossier deren met een zorgvraag die willen wonen in een stijlvolle en gastvrije Met ingang van oktober nemen wij een nieuw zorgdossier in gebruik. In omgeving. Résidence Sassenoord is ruim 100 groepen worden alle verzorgenden en verpleegkundigen, intra- gevestigd in een monumentaal pand en extramuraal, getraind in het gebruik ervan. Met dit dossier wordt de uit 1848 dat in 2011 geheel is gerecliënt nog verder versterkt in het voeren van de regie over het eigen noveerd. Met behoud van de authenleven, en geven we de medewerkers de instrumenten om die regie ook tieke onderdelen is het geheel aanbij de cliënt te laten. Het zorgleefplan is van het grootste belang omdat gepast aan de eisen van deze tijd. daarin alle afspraken staan, die borgen dat de cliënten die zorg ontvanMeer bewegen voor ouderen gen die noodzakelijk is, en die in gezamenlijkheid met de cliënt is vastgesteld. Tevens kunnen we op die wijze voldoen aan bijvoorbeeld kwaliteitseisen, normen verantwoorde zorg, maar ook de overdracht kwa- In oktober starten wij een pilot waarbij mensen, zowel in de woonlitatief verantwoord regelen. servicecentra als thuis, aan beweegMedido lessen via het beeldscherm van In Beeld kunnen deelnemen. DeelneIn het vierde kwartaal gaan we een pilot uitvoeren met de Medido: een me- mers aan lessen ‘Meer bewegen voor dicijndoos die bij de cliënt thuis staat en die een alarm laat afgaan bij Ac- ouderen’ staan steviger in hun tiVite als de cliënt vergeet de medicijnen in te nemen. Naar aanleiding van schoenen. Ze zijn in contact met elhet alarm zal een verpleegkundige van ActiVite contact opnemen met de kaar, terwijl de verscillende oefenincliënt. Zo worden controlebezoeken beperkt tot de situaties waarin ze echt gen kracht en lenigheid verbeteren, nodig blijken te zijn. Bij deze pilot zijn ook de apotheken en zorgverzeke- waardoor er minder valincidenten raar betrokken. plaatsvinden.
