De afgelopen winters reisden enkele jongeren uit de polder naar Australië. Thijs van den Berg uit Biddinghuizen ging de eerste keer samen met Wouter Schoot Uiterkamp en Thijs Schouten en afgelopen jaar samen met Niels Hut. Doel van de reizen was om daar aan het werk te gaan in de graanoogst en vakantie te houden. Thijs van den Berg geeft hierna een kort relaas van hun ervaringen. Het beeldmateriaal is tevens door de jongelui verzorgd.
Graanoogst in
Australië
Na een vakantie in 2011 in New Zeeland en Australië ben ik verslaafd geraakt aan werken en reizen. Dit houdt in ergens aan het werk gaan en daarna vakantie houden. De afgelopen twee jaar ben ik gaan combinen in Australië en daarna gaan rondreizen. Er zijn eindeloos veel verhalen, maar ik heb getracht een korte samenvatting te maken. Na wat feestjes hebben we besloten een rondje Australië te gaan doen en dan onderweg af en toe te gaan werken. Zo gezegd zo gedaan. Nadat we tickets hadden geboekt en visums geregeld, vlogen we in november 2012 naar Sydney, zonder retourticket. We hadden al besloten een eigen auto te kopen om vrij te zijn. Bij aankomst binnen anderhalve dag een grote Nissan Patrol gekocht die ons uiteindelijk 33.000 km genot heeft bezorgd. Wat bij Australië hoort is natuurlijk de graanoogst, dus gelijk het binnenland in gereden. Na 200 km landinwaarts te hebben gereden, waren de graanvelden al gedorst. Dat was een tegenvaller, maar een aantal boeren zei
dat we naar het Zuiden moesten. Na 500 km zagen we wat combines, dus nog maar 500 km verder gereden. Na wat navraag belandden we in Lake Bolac, een klein boerendorp drie uurtjes van Melbourne. Dit staat bekend als de laatste plaats waar de loonwerkers eindigen op zoek naar werk. Het dorp heeft één kroeg, één milkbar (snackbar) een camping, een graan-inname bedrijf, een mechanisatiebedrijf en welgeteld 470 inwoners. Hier zijn we de kroeg in gegaan op zoek naar werk. Naarmate het bier vloeide en de gesprekken soepeler liepen, hadden we ‘s avonds zo ongeveer allemaal werk. Wouter zat ongeveer 20 km naar het Oosten en Thijs en ik 10 km naar het Westen. Slapen deden we op de camping . Thijs en ik zijn op hetzelfde bedrijf aan de slag gegaan. Thijs op de 30 ton overlaadwagen en ik op de Claas Lexion 480. Deze boer had dit jaar ongeveer 9500 acre (3850 ha) en dit werd gedorst met eigen materiaal. Er wordt onge-
7
veer 50% koolzaad en voor het overige tarwe en gerst verbouwd. Voor dit werk had deze boer een John Deere 9770 STS en de Claas Lexion 480. Om de capaciteit te vergroten wordt er rijdend gelost. Na de oogst zijn we ons ‘rondje’ om Australië gaan doen. Tijdens deze trip hebben we super genoten van alles wat Australië te bieden heeft. We hebben het rondje vrij ‘snel’ gedaan in ongeveer 3,5 maanden. Het is een enorm groot land met grote verschillen. Soms duizend kilometer met alleen maar enkele road trains, dit zijn vrachtwagens met vier trailers die rond de 200 ton laden, op de weg. Afbranden Na het rondreizen zijn Wouter en ik gebleven om te zaaien. Wouter is ergens anders aan het zaaien gegaan met een No till machine, deze deed dus aan minimale grondbewerking. Ik ben bij
Boer&ZO
dezelfde boer geweest als waar ik heb geoogst. Het begon met het afbranden van de percelen. Dit gebeurt om de grassen te bestrijden die resistent zijn geworden tegen chemicaliën. Als de velden afgebrand worden, wordt er eerst buitenom een ronde met de schijveneg gedaan. Hierna wordt dit stuk nat gespoten met water. Het aansteken gebeurt met een mix van diesel en benzine. Deze mix gaat in een speciaal vat achter op de quad en auto. Hiermee wordt een spoor brandende mix achtergelaten. Men begint met branden van ongeveer één meter breed aan de kant waar de wind heen gaat. Na deze meter wordt er 5 meter gedaan dan 10, 30, 50 meter. Als deze strook kaal gebrand is moet iedereen het veld uit en wordt het aan de andere kant aangestoken. Zodoende neemt de wind het vuur mee over de kavel en is er aan de andere kant een kaal gebrande strook om overslaan te voorkomen. Als het fout gaat doordat het vuur dreigt over te slaan of de wind verandert, wordt het vuur snel rondom aangestoken. Hierdoor ontstaat een enorm schoorsteeneffect waardoor het vuur naar het midden van de kavel gezogen wordt en daardoor gecorrigeerd wordt. Door het veld gecontroleerd af te branden wordt de temperatuur dermate hoog dat het zaad niet meer kan kiemen. Hierna wordt er vol veld gespoten en daarna gezaaid. Wij werkten met twee zaaimachines. Eén daarvan
Boer&ZO
was een Caterpillar met 15 meter zaaimachine en 25 ton voorraad met een rijafstand van 25 cm. Deze wordt voornamelijk gebruikt voor koolzaad. Een Fendt 926 met 12,5 meter zaaimachine en 10 ton voorraad en een 12,5 cm rijafstand wordt gebruikt voor gerst een tarwe. Na het zaaien zijn wij weer richting huis vertrokken. We hebben wel contact gehouden met de boer en hij wilde wel heel graag dat we weer kwamen oogsten. Na wat mailen heb ik besloten 1 december 2013 weer voor 24 uur in het vliegtuig te stappen voor een nieuw avontuur. Dit keer geregeld dat ik weer met een vriend kwam dorsen, maar dat we dan beiden op een combine konden. De boer ging direct akkoord en betaalde onze tickets, het verblijf, een auto en ongeveer 30 dollar uurloon. Dat is met de huidige koers ongeveer 20 euro per uur. Met de oogst zijn het wel lange dagen, met zo’n 100 uur per week, maar tussendoor, na een regenbui, was
8
er meer dan tijd genoeg om te stappen of om te gaan kleiduivenschieten. Australië is een land van de grote mogelijkheden, waar alles nog kan. Op de boerderij zijn drie shotguns en drie rifle’s verspreid door de werkplaats te vinden. De boer heeft z’n eigen kleiduiven gooier, dus als er even niets te doen was gingen we schieten. Na vijf weken waren er ruim 3500 kleiduiven weg en nog meer munitie... Er is tijd om lol te maken, maar ze blijven in Australië wel realistisch; De opbrengsten waren echter goed en de prijs ook. De boer zei dan ook steeds: ‘Dit jaar verdienen we geld en daar genieten we van, maar als we volgend jaar niks verdienen staan we misschien wel stenen te gooien in plaats van te schieten’. Verder zijn we veel gaan jagen op kangoeroes en vossen, die een ware plaag zijn voor zowel de gewassen als de schapen. Om terug te komen op het oogstseizoen: als materiaal hadden we dit jaar een nieuwe Claas. De Lexion 460 was ingeruild op een Lexion 770. Dit is een vrij indrukwekkende machine door het hybride dorssysteem, de enorme stelmogelijkheden en capaciteit. 100 Ton per uur was geen uitzondering. Niels mocht op de John Deere 9770 sts, die ook rond de 70 ton per uur aankon. Al met al een leuke uitdaging voor ons om de chaserbin en 3 b-doubles
(vrachtwagens met 2 opleggers) bezig te houden. De vrachtwagens mochten naar de lokale graanopslag slechts 45 ton laden en met die ladingen konden ze het dan ook vaak niet bijhouden. Naar de eigen opslag werden ze wel vol gedaan en ging er 80 ton op, omdat er toch weinig controle op was. Door goed te plannen met de overlaadwagen kan alle capaciteit goed benut worden. Als tijdelijke opslag worden er 50 tons silo’s met de auto in het veld gezet als buffer. Deze worden later door middel van een vijzel weer leeggemaakt. De gemiddelde opbrengst afgelopen seizoen lag rond de 7,5 ton voor tarwe en 6 ton voor gerst. Het koolzaad zat op ongeveer 4 ton, wat ook voor dit gebied dikke oogsten zijn. Als prijs geldt gewoon de wereldmarkt prijs en met landhuur van 200 euro per hectare is er dus wel wat verdiend. Het is niet altijd lof, want vier jaar geleden zijn alle oogsten bevroren en konden ze alles maaien en persen voor hooi in plaats van combinen… Graan afleveren mag in principe alleen onder de 12%, aangezien er dan geen
beluchting nodig is. De eigen graanopslag bestond dan ook alleen uit een kapschuur van 50 bij 25 met een betonvloer, zonder beluchting of iets dergelijks. Het graan lag ongeveer 10 meter hoog op de punt. Gedurende de zomer is het vaak warm. 30 Graden is heel normaal en ook 40 komt vaak voor... Een aantal dagen per seizoen is er een ‘Total fire ban’ en ‘Paddock ban’. Een ‘paddock ban’ betekent dat je het land niet op mag en er geen enkele machine mag draaien. Dit is een eis van de brandweer als de temperatuur boven de 40 graden komt en er een sterke wind is. De reden hierachter is dat er door de droogte brand kan ontstaan. Als dat met die weersfactoren zou gebeuren is het niet meer te controleren en zijn de gevolgen niet te overzien. Tijdens de oogst heeft iedere boer daarom ook één of twee brandweerauto’s op de kopakker. Wij reden zelf met 400 liter water voorop de trekker voor de overlaadwagen, met brandweerpomp. Deze hebben we dit
9
Kerst valt in Australië in de zomer. V.l.n.r. Thijs van den Berg, Wouter Schoot Uiterkamp en Thijs Schouten seizoen twee keer nodig gehad. Eén maal door statische elektriciteit van de John Deere bovenop de hakselaar die daardoor in de brand vloog en één keer doordat een riem van de Claas te warm werd, waardoor kaf en stof begonnen te branden. Het zaaien gebeurt in april/mei. Dit jaar met één zaaimachine van 25 meter breed en met 30 ton voorraad! De trekker ervoor is een Caterpillar rups van 580 pk. Er valt eindeloos veel over te vertellen. Het is een ervaring die ik iedereen kan aanraden. Vandaar dat ik in december maar weer die kant op ga…
Boer&ZO
