Audit Beta-beleid Opdrachtgever: Strabrecht College te Geldrop
Opdracht: We willen inzicht krijgen in de voor de school tegenvallende resultaten t.a.v. keuze voor het N-profiel. Inzicht krijgen in de voor de school tegenvallende resultaten t.a.v. keuze voor het N-profiel. Datum: Vrijdag 1 april 2011
Onderzoekers: Michiel Korfage Thea Wieringa
Inhoudsopgave -samenvatting -inleiding -doel van het onderzoek -werkwijze en verantwoording -resultaten -conclusie -aanbevelingen
3 4 4 5 8 15 15
2
Samenvatting Het toekomstige beroep bepaalt de profielkeuze van de leerlingen, als leerlingen nog geen definitieve keuze hebben gemaakt kiezen ze een pakket waar ze alle kanten mee op kunnen. De invloed van vakdocenten, ouders en klasgenoten wordt door leerlingen niet heel belangrijk gevonden. Rapportcijfers beïnvloeden echter wel de profielkeuze; een onvoldoende voor een profielvak kan betekenen dat het diploma niet behaald kan worden.
3
Inleiding We hebben volledige medewerking van het Strabrecht College gekregen en alle geledingen zowel directie en leerlingen hebben bijgedragen aan een prettige en plezierige samenwerking.
Aanleiding Het Strabrecht College worstelt al een aantal jaren met ‘het bètaprofiel van de havo’: 1. Het percentage kiezers van N-profielen ligt structureel lager dan het landelijk gemiddelde. 2. Bij sommige betavakken valt op dat er sprake is van een hoger percentage onvoldoende in bepaalde jaarlagen dan het landelijke gemiddelde. 3. Bij sommige betavakken is sprake van een groot verschil tussen de SE-cijfers en de CE-cijfers. (De SE-cijfers liggen lager dan de CE-cijfers.) 4. Het percentage meisjes dat kiest voor betavakken c.q. N-profielen is opmerkelijk laag. De school heeft veel gedaan om de gesignaleerde problemen aan te pakken. Zo heeft de school meegedaan met het Universumprogramma en het stimulerende programma JETNET. Er zijn bijeenkomsten georganiseerd voor ‘betadocenten’ om te komen tot een gezamenlijke visie en verbeteractie. In 2007 is een betacoordinator (een docent natuurkunde) aangesteld om de activiteiten te coördineren en nieuwe initiatieven te ontplooien. Verder is in 2008 een Science Lab gerealiseerd ten dienste van het onderwijs in biologie, scheikunde en natuurkunde
Doel van het onderzoek De vraag van de school was, waarom kiezen op het Strabrecht College zo weinig leerlingen voor het N-profiel in vergelijking met het landelijk gemiddelde. Om een concreet uitvoerbare opdracht te hebben, hebben wij de opdracht ingeperkt tot: “Inzicht krijgen in de motivatie keuze van de leerlingen”.
4
Werkwijze en verantwoording We hebben onderstaande stukken vooraf bestudeerd 1. 2. 3. 4.
Auditrapporten van Universum Uitkomsten visiebijeenkomsten (van de bètadocenten) IDU-gegevens (over meerdere jaren) Informatie uit Magister over gemiddelde cijfers, percentages onvoldoendes enz. per betavak per leerjaar 5. Informatie over keuze N-profielen 6. Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Na het bestuderen van de stukken heeft het auditteam besloten het onderzoek vooral bij leerlingen plaats te laten vinden. Deze groep was ons inziens nog onvoldoende gehoord. Werkwijze Een willekeurige selectie van HAVO 3 (12 leerlingen), VWO 3 ( 6 leerlingen) en HAVO 4 leerlingen (18 leerlingen uit alle profielen) hebben we uitgenodigd voor een groepsgesprek van 20 minuten. Het interview vond plaats in een groep van 6 personen. De leerlingen waren van tevoren niet op de hoogte gesteld van het onderwerp. De leerlingen hebben eerst individueel een vragenlijst ingevuld, waarna een groepsgesprek naar aanleiding van de antwoorden volgde.(zie hieronder de vragenlijsten.) .
5
Vragen leerlingen klas 3 Havo/VWO
1. Welk profiel denk je te kiezen of heb je al gekozen?
2. Hoe ben je tot je keuze gekomen?
3. Welke begeleiding biedt school in het traject van je keuze?
4. Welke motivering geven vakdocenten jou om tot je keuze te komen?
5. Welke motivering geven ouders jou om tot je keuze te komen?
6. Welke motivering geven klasgenoten/vrienden om tot je keuze te komen?
7c. Hou je met je profielkeuze rekening met je toekomstig beroep. Leg uit waarom?
(Als je niet weet wat je wilt worden, waarom kies je dan toch voor dit profiel)
8. Hoe belangrijk is de vakdocent voor je keuze?
6
Vragen leerlingen klas 4 Havo
1. Welk profiel heb je gekozen?
2. Hoe ben je tot je keuze gekomen?
3. Welke begeleiding heeft school geboden in het traject van je keuze?
4. Welke motivering hebben vakdocenten jou gegeven om tot je keuze te komen?
5. Welke motivering hebben ouders jou gegeven om tot je keuze te komen?
6. Welke motivering hebben klasgenoten/vrienden gegeven om tot je keuze te komen?
7a. Heb je ooit overwogen een ander profiel te kiezen? Zo ja, welk profiel?
7b. Waarom heb je dat profiel dan toch niet gekozen?
7c. Heb je het profiel gekozen omdat het bij je toekomstig beroep past. Leg uit waarom?
(Als je niet weet wat je wilt worden, waarom kies je dan toch voor dit profiel)
8. Hoe belangrijk was/ is de vakdocent voor je keuze?
7
Samenvatting van de resultaten Score lijst per vraag leerlingen klas 3 Havo/VWO 1. Welk profiel denk je te kiezen of heb je al gekozen? - NG - EM - NT - CM
8x 6x 4x 3x
2. Hoe ben je tot je keuze gekomen? - Leuke vakken - Toekomstig beroep - Kan er het meeste mee - Interesse - vakken waar ik goed in ben - Wil geen geschiedenis - Wil iets technisch gaan doen - Kan wiskunde laten vallen - past het beste bij mij - past het beste bij de richting die ik in wil - vakken waar ik niet zo goed in ben - gemakkelijke vakken
6x 5x 4x 3x 2x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 1x
3. Welke begeleiding biedt school in het traject van je keuze?
- (Gesprek) decaan - Uitleg keuze - Gesprek mentor - Eerste half jaar keuzeweb op internet - Hulp als er vragen zijn - Advies rapport - Weet ik niet - Lessen over de keuze - je kunt over het vak vragen stellen aan je docent - beroepenmarkt - stages
13x 2x 2x 2x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 1x
8
4. Welke motivering geven vakdocenten jou om tot je keuze te komen? - Geen - Info over hoe het vak er in de bovenbouw uitziet - Iedere docent vertelt iets over het vak en hoe het in de bovenbouw gaat - Kijk wat je leuk vindt - Kijk niet naar anderen - Niet veel - Kan je het vak halen - Heel belangrijk; is het een slimme keuze - Goede opleiding, goede baan - Positief of negatief advies - Als je goed bent in een vak zeggen ze dat is echt iets voor jou - Ze laten je presentaties over doen - Iedere docent prijst zijn vak aan want het moet door veel mensen gekozen worden. - Ze willen heel graag als je er goed voor bent dat je dat vak kiest.
4x 3x 3x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 1x
5. Welke motivering geven ouders jou om tot je keuze te komen? - Wat vind ik leuk - Waar ben je goed in - overleggen over wat het beste voor mij is - Wat wil ik - Gesprek ouders; wat ik wil wat past bij me - Niets - Kijk naar jezelf - Kijk niet naar anderen - Wat heb ik eraan - Goede leuke baan - Welke mogelijkheden heb ik bij het profiel - kies het moeilijkste omdat ze daar later meer mee kan bereiken
4x 4x 4x 3x 2x 2x 1x 1x 1x 1x 1x 1x
6. Welke motivering geven klasgenoten/vrienden om tot je keuze te komen? - Geen - Is het een slimme keuze - Goede leuke baan - Dat het een breed profiel is en dat je er veel mee kunt worden - wat hun kiezen - leuk - leuk als je hetzelfde kiest - willen het liefst bij elkaar in de klas zitten
11x 2x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 9
7c. Hou je met je profielkeuze rekening met je toekomstig beroep. Leg uit waarom? (Als je niet weet wat je wilt worden, waarom kies je dan toch voor dit profiel)
- Ja,
10x
- Toekomstig beroep bepaalt de keuze 3x - Vakken heb ik nodig 2x - Beroep past niet bij profiel, neem keuzevak informatica 1x - wi en lo zijn belangrijke vakken die je nodig hebt 1x - Kiest voor later , je kan niets meer veranderen 1x - Kijk of er later iets mee kan doen 4x - Interesse profiel 1x - Leuk 1x - met een bepaald profiel blijven meerdere keuzes en beroepen open staan 1x - ik heb nog geen beroep 1x
8. Hoe belangrijk is de vakdocent voor je keuze? - Niet zo belangrijk - Niet belangrijk maar speelt wel mee - Best belangrijk, je baseert het wel op die lessen - Niet ik kies zelf - Belangrijk, hij kijkt wat je kan. - Redelijk belangrijk, want die weet wat je kan presteren en kan kijken of je het vak kan halen - Zeer belangrijk - Best belangrijk, hij geeft tips etc en begeleidt me in mijn keuze - Erg belangrijk, als de docent niet leuk is zal je ook geen inzicht krijgen in dat vak - hier krijg je de lesstof van
8x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 1x 1x
10
Vragen leerlingen klas 4 Havo
1. Welk profiel heb je gekozen? C&M EM NT NG
8x 5x 4x 5x
2. Hoe ben je tot je keuze gekomen? Nodig voor vervolgopleiding Welke vakken ik echt wilde volgen Omdat je er veel kanten mee op kunt Wat ik leuk vind Geen moeilijke vakken; Zoals natuurkunde en 2x Zoals scheikunde 3x Niet technisch Interesse en sportieve en sportieve deel Websiteoefeningen Gesprek ouders Positief advies
5x 4x 4x 4x 3x
1x 1x 1x 1x
3. Welke begeleiding heeft school geboden in het traject van je keuze? Decaan.net Gesprek decaan Voorlichting gegeven wat alles zo’n beetje inhoud Uitleg mentor Beroepenmarkt Haco lessen Begeleidingslessen Eigenlijk te weinig Geen idee Infoavond
6x 5x 4x 2x 2x 1x 1x 1x 1x 1x
11
4. Welke motivering hebben vakdocenten jou gegeven om tot je keuze te komen? Uitleg bij elk vak Geen Persoonlijk advies docent 3x Ze hebben duidelijk gemaakt hoe moeilijk het wordt bij bepaalde vakken Zoals wiskunde 1x Scheikunde 1x Frans 1x Ik had goede punten voor die vakken
7x 6x 3x
2x
5. Welke motivering hebben ouders jou gegeven om tot je keuze te komen? Geen Waar ben je goed in Waar kun je het meeste mee bereiken Gesprek keuze uitgelegd en hebben mij gesteund Ze hebben duidelijk gemaakt hoe moeilijk het wordt bij bepaalde vakken Zoals wiskunde 1x Scheikunde 1x Wat ik leuk vind Doen wat ik wil en wiskunde kiezen
6x 4x 4x 3x 2x
1x 1x
6. Welke motivering hebben klasgenoten/vrienden gegeven om tot je keuze te komen? Geen 9x Advies 4x Acceptatie van mijn mening 2x Niks bijzonders ; 2x als je goed bent in een vak zeggen ze moet je doen 1x
7a. Heb je ooit overwogen een ander profiel te kiezen? Zo ja, welk profiel? Nee NG EM CM
8x 4x 3x 1x
12
7b. Waarom heb je dat profiel dan toch niet gekozen? Scheikunde te moeilijk Er zat economie in dat profiel Ik was slecht in wiskunde Geen interesse en ben er slecht in Is toch hetzelfde profiel Heeft niks te maken met de vervolgopleiding die ik wil
2x 2x 1x 1x 1x 1x
7c. Heb je het profiel gekozen omdat het bij je toekomstig beroep past. Leg uit waarom? (Als je niet weet wat je wilt worden, waarom kies je dan toch voor dit profiel)
ja, wat heb ik nodig voor vervolgopleiding nee, want ik weet niet wat ik wil ja, je kunt er verschillende richtingen bij op nee, ik weet nog niet wat ik later wil doen ja,biologie is belangrijk, ak en gs is meer algemene ontwikkeling ja, ik wil graag iets grafisch ja, waar je goed in bent en wat je leuk vind ik wil die richting op
6x 3x 2x 1x 1x 1x 1x 1x
8. Hoe belangrijk was/ is de vakdocent voor je keuze? Niet heel belangrijk, Geen Best belangrijk je wilt een docent die goed les kan geven Heel belangrijk, met slechte docent moet je meer zelf doen Belangrijk, het is toch je motivatie Zij weten wat er verandert Beetje wel 1x
9x 4x 2x 1x 1x
13
De hieronderstaande punten komen uit de groepsgesprekken met de leerlingen: - de cijfers in de onderbouw zijn bepalend voor de keuze in de bovenbouw; - de beroepsrichting is ondergeschikt aan het behalen van het diploma; - leerlingen (in de onderbouw) horen van leerlingen in de bovenbouw over de ‘extreme’ zwaarte van het N-profiel; - de vakken die als moeilijk worden gezien zijn: sk, wisk-B en gesch, deze vakken werden bij alle groepen genoemd; - niet alle docenten geven voorlichting over hun vak in de bovenbouw; -
de voorlichting van docenten, in de onderbouw, over hun vak in de bovenbouw wordt als reclame gezien, de leerlingen in de bovenbouw vertelden dat het geen reëel beeld heeft gegeven;
- Keuzebegeleiding: - één gesprek met de decaan wordt als te weinig ervaren. Op twee leerlingen na werd hier alleen de keuze genoteerd; - decaan.net wordt door alle leerlingen als vervelend en overbodig ervaren; - de mentoruren gaan vaak niet door (vanwege individuele gesprekken), of er wordt huiswerk gemaakt.
Score vragenlijst/gesprekken -
-
De profielkeuze wordt bepaald door het toekomstige beroep. De rapportcijfers zijn van invloed op de profielkeuze; een onvoldoende voor een bepaald vak kan de profielkeuze laten veranderen. De vakken geschiedenis, natuurkunde en wiskunde B worden als zwaar ervaren. De vakdocenten hebben zeer weinig invloed op de motivering van de profielkeuze; In klas 3 vertellen vakdocenten in de lessen wat leerlingen kunnen verwachten in klas 4; er wordt aangegeven dat dit geen goed beeld geeft van de bovenbouw. Ouders ondersteunen de profielkeuze, maar hebben geen invloed op de profielkeuze. Klasgenoten hebben geen invloed op de profielkeuze. De rol/ invloed van de decaan is gering. Leerlingen hoeven hun profielkeuze niet te motiveren. Het digitale programma decaan.net wordt gezien als tijdverdrijf en helpt niet bij de profielkeuze. De lessen die bijdragen tot de profielkeuze worden door leerlingen die hun keuze hebben gemaakt als zinloos gezien.
14
Conclusie De motivatie tot de profielkeuze is vooral een individueel proces, er zijn veel invloeden op de definitieve keuze. Vooral het toekomstig beroep, een vakkenpakket waar je veel kanten mee op kunt en de zwaarte van de vakken bepaald uiteindelijk de profielkeuze. De invloed van de vakdocenten wordt door leerlingen als niet belangrijk gezien. De lessen gegeven in het keuzetraject worden niet als nuttig gevonden.
Aanbevelingen We hebben de oorspronkelijke opdracht nog een keer bekeken en we hebben niet direct kunnen achterhalen waarom de keuze voor de N-profielen lager ligt dan het landelijk gemiddelde dan dat de zwaarte van de vakken uiteindelijk de doorslag geeft op de profielkeuze. We hebben wel kunnen achterhalen dat het een individueel keuzeproces is bij iedere individuele leerling. Begeleiding bij dit proces moet dan ook gezien worden als een maatwerk traject. Vragen die we ons nu nog stellen: Worden de vakken van het N-profiel in de onderbouw zwaarder beoordeeld gevonden dan de andere profielen? Moeten de leerlingen daar meer voor doen? Heeft de regiofunctie een negatieve invloed? Je zou mogen verwachten dat de technische invloed in de regio qua erfelijke aanleg en belangstelling zou doorwegen in de profielkeuze. Het traject dat school aanbiedt t.a.v. de profielkeuze moet bekeken worden omdat leerlingen het niet als zinvol ervaren. Vooral die leerlingen die al een keuze gemaakt hebben. Is het te algemeen, is het teveel van het zelfde? De oorspronkelijke opdracht was te groot om in een korte tijd te verwezenlijken, we hebben daarom de opdracht ingeperkt tot een voor ons af te ronden onderzoek. Een vervolg onderzoek zou kunnen zijn: Hoe individueel en leerlinggericht is het keuzebegeleidingstraject van het Strabrecht College?
15
