Assistent-in-opleiding Cliff geeft bacterie geen kans

donderdag 9 september– nummer 18

Human Health en Life Sciences: H2LS

Prettig werken in een brightsite-omgeving

Prikken met licht, rust en overzicht

Echografie spaart gezond borstweefsel

‘Kindergeneeskunde bij Europese top’

Een nieuwe visie op onderzoek en onderwijs: ‘We gaan iets doen dat nog niemand doet’, stelt Margreeth van der Meijde ▶ pagina 2

Brightsite moet een verblijf in VUmc voor iedereen zo aangenaam mogelijk maken, ook voor de medewerkers ▶ pagina 4

De prikpoli van het klinisch chemisch laboratorium wordt verbouwd. Het ontwerp is in de stijl van het dagchirurgisch centrum ▶ pagina 7

Echografie voorkomt zowel dat er te veel gezond weefsel wordt weggehaald als dat er kwaadaardig weefsel achterblijft ▶pagina 8

Neonatoloog Hans van Goudoever is sinds 1 juni medisch afdelingshoofd kindergeneeskunde van VUmc en van AMC ▶ pagina 9

Foto: jean pierre jans

Madness & Arts

Assistent-in-opleiding Cliff geeft bacterie geen kans Als de ziekenhuisbacterie Clostridium difficile de kop opsteekt gaan alle alarmbellen rinkelen. Een infectie kan immers bij verzwakte mensen ernstige diarree veroorzaken. Patiënten met deze besmettelijke ziekteverwekker moeten daarom worden geïsoleerd en artsen en verpleegkundigen moeten aanvullende hygiënemaatregelen treffen. Het snel herkennen van de bacterie is daarbij essentieel. De beagle Cliff wordt bij interne geneeskunde getraind om deze taak op zich te nemen. n Monique Krinkels Dat de tweejarige Cliff uitstekend in staat is om de Clostridiumbacterie te herkennen blijkt als we onderweg zijn naar een locatie voor de foto.

Vrolijk kwispelend loopt hij naast zijn eigenaar/trainster Hotsche Luik (rechts op de foto) door de gang, om plotseling bij een deur te gaan zitten. Inderdaad, de patiënt achter het gordijn heeft diarree en dankzij Cliff weten de artsen meteen hoe dat komt.

Hard gewerkt Het idee om een hond te trainen is afkomstig van Yvo Smulders, hoogleraar interne geneeskunde. “Tijdens een grote visite vroegen we ons af of een patiënt Clostridium had en een verpleegkundige merkte op dat het wel zo rook.” Als mensen het al kunnen ruiken, dan moeten honden dat veel beter en vooral eerder kunnen, bedacht hij. Voor vroegdiagnostiek zou dat een fantastische oplossing zijn. Samen met de afdeling medische microbiologie en infectiepreventie en infectioloog Michiel van Agtmael gaf hij daarom de aanzet tot

een onderzoek. De afgelopen maanden hebben Marije Bomers, arts bij interne geneeskunde, en Hotsche Luik, trainer, gedragswetenschapper en geurdetectieonderzoeker, hard getraind met Cliff. “We zijn begonnen met de bacterie zelf. Cliff moest herkennen welke stokjes de geur van bacteriën bevatten en welke niet”, vertelt Bomers. “Maar dat was al snel véél te simpel voor hem”, vult Luik aan. “Hij herkent de bacterie ook als het stokje alleen maar boven het petrischaaltje met bacteriën is gehouden.”

Enthousiast Inmiddels is Cliff al een paar keer bij de zorgeenheid interne geneeskunde op bezoek geweest. “We gaan alle kamers af en het is de bedoeling dat Cliff rustig bij het bed gaat zitten van patiënten die besmet zijn”, vertelt Bomers. Dat blijven zitten is nog het lastigste om aan te leren, want

Cliff reageert erg enthousiast als hij Clostridium ruikt. “Mijn andere beagle, Cliff’s vader Ralph, vindt het ook een heel leuk spel”, aldus Luik. “Het was niet de opzet om hem hierin te trainen, want het is een zogenaamde ‘plaats delict en plaats vermist’-speurhond, maar hij traint thuis spontaan met Cliff mee.” De resultaten zijn geweldig. Tot nu toe heeft Cliff in ieder geval negentig procent van de zieke patiënten opgespoord, twee keer gaf hij aan dat hij de bacterie rook, terwijl de laboratoriumtest negatief was. “Maar wie weet heeft de hond gelijk, want de laboratoriumtest is niet honderd procent betrouwbaar”, legt Bomers uit. Het is de verwachting dat hij binnen een paar maanden een volleerde Clostridium-speurder zal zijn. “We hopen dat we de komende tijd ook op andere afdelingen kunnen oefenen.” Lees door op pagina 3

Parkeergarage krijgt opknapbeurt Eind 2010 neemt een extern bedrijf het functioneel beheer van de parkeergarage over. Tegen die tijd wordt ook duidelijk wie in aanmerking komt voor een nieuwe parkeerkaart. Voordat de overdracht plaatsvindt, krijgt de parkeergarage een flinke opknapbeurt, vertelt projectleider Harry Krikke, teamhoofd bouwkunde vastgoedbeheer. n Jeroen Kleijne

“De wanden, plafonds en kozijnen worden geschilderd, waardoor de parkeergarage een stuk minder donker en somber wordt. We maken loze ruimtes waar zich zwerfvuil ophoopt dicht en verwijderen de beugels, zodat de garage beter schoon gehouden kan worden. Verder kijken we de luchtverversingsinstallatie na om te zien of die beter afgesteld kan worden. Ook de parkeervakken krijgen een likje verf, maar we passen de indeling van de vakken nog niet aan. We weten namelijk nog niet hoe het zal gaan met de nieuwe routing, het in- en uitrijden. Daarover zijn de betrokken partijen nog in gesprek

met de gemeente”, aldus de projectleider. Eind 2010 krijgt de parkeergarage een nieuwe functionele beheerder. Krikke vertelt dat het bedrijf Spark in opdracht van VU en VUmc bezig is met het selecteren van de gegadigden. “VUmc blijft wel het eigendomsbeheer doen, maar de nieuwe beheerder is straks verantwoordelijk voor de pasjes, het toegangssysteem, de schoonmaak en het gebruikersonderhoud. Voor ons heeft het dagelijks beheer van de parkeergarage niet altijd de hoogste prioriteit, maar voor de nieuwe beheerder is het zijn hoofdtaak. Dat heeft zeker invloed

op het aangezicht van de parkeergarage, dus dat zullen de medewerkers wel merken.”

Herverdeling parkeerkaarten Met de overname van de parkeergarage door een nieuwe beheerder worden ook de parkeerkaarten opnieuw verdeeld. De oude kaarten vervallen allemaal. Iedereen die recht meent te hebben op een parkeerkaart moet die opnieuw aanvragen. De criteria voor de herverdeling zijn al bekend gemaakt, maar wie wel of geen kaart krijgt, wordt pas aan het eind van dit jaar duidelijk. Krikke: “Nog even geduld dus.”

Is er een relatie tussen kunst en gekte? Hoe verbeelden kunstenaars en performers de (eigen) waanzin en hoe beïnvloedt dat ons denken over mensen met een psychiatrische stoornis? Het derde Internationale Madness & Arts Festival onderzoekt deze vragen in een uitgebreid programma met theater, dans, film, muziek, beeldende kunst, literatuur, poëzie, debat en ontmoetingen. Het Madness & Arts Festival kiest bewust voor de relatie met kunst omdat kunst een breed publiek aanspreekt. Het doel van het festival is het destigmatiseren van ‘gekte’ op verschillende fronten. Het festival biedt een podium aan kunstenaars met een psychiatrische achtergrond en aan kunstenaars die geïnteresseerd zijn in de thematiek van gekte. Van 24 september tot 3 oktober staan ze tien dagen lang zij aan zij op de belangrijkste culturele podia van Haarlem en op het Festivalterrein bij museum Het Dolhuys. Meer informatie: www.maf3.nl.

Iedereen de boom in Op woensdag 22 september organiseert Fun Forest Amsterdam een sponsorklim voor Kinderstad. Deelnemers kunnen voor 15 euro drie uur lang onder deskundige leiding het parcours verkennen. Op anderhalve hectare in het Amsterdamse bos zijn ongeveer honderd klimonderdelen in de bomen geplaatst. Klimpark Fun Forest heeft acht verschillende klimparcoursen die zich op vier tot elf meter hoogte in levende bomen bevinden. Iedereen die tenminste 8 jaar is en langer dan 1,30 meter kan deelnemen. Met de opbrengst van de sponsorklim krijgen patiëntjes van VUmc een klimavontuur aangeboden. Elke deelnemer sponsort hiermee twee klimkaarten voor patiëntjes. Op deze manier worden deze kinderen na hun verblijf in VUmc uitgedaagd en sportief geprikkeld, wat zal bijdragen tot herstel. Er zijn vier starttijden: 16.00, 17.00 18.00 en 19.00 uur. Per ronde kunnen er vijftig deelnemers van start. Meer informatie en inschrijven: www,funforest.nl, experience@ funforest.nl. n MK

Landelijke dag psychische gezondheid Op 10 oktober is de landelijke dag psychische gezondheid waarop aandacht wordt besteed aan een thema binnen de psychische gezondheidszorg. Dit jaar staat het onderwerp stress en het voorkomen van overspannenheid en burn- out centraal. Ook ggz inGeest en Prezens besteden aandacht aan de dag, die tot doel heeft psychische problematiek meer bekendheid te geven onder het grote publiek. Speciaal voor deze dag heeft Prezens een facebook pagina geopend met de titel ‘Positief met stress’. Hier kan iedereen ideeën en tips rond het thema delen met anderen. Vriend worden van de pagina is eenvoudig en kan iedereen met een facebook acoount, zie www.facebook.com.

Human Health en Life Sciences (H LS) ²

[email protected]

De toekomst begint nú

Foute foto In Tracer nummer 13, is op pagina 7 een foto geplaatst bij het artikel ‘Oriëntatie-loopbaantraject trekt verpleegkundig talent’. Op deze foto worden een aantal fouten gemaakt bij het klaarmaken van het geneesmiddel. Het geneesmiddel dient in het midden van de kast klaargemaakt te worden. Hulpmiddelen, zoals het infuuszakje en de huls van de injectienaald, horen aan de zijkant van de kast geplaatst te worden, zodat ze niet in de weg liggen. Op iedere kast hoort aangegeven te zijn tot op welke hoogte het schuifraam minimaal gesloten moet zijn voor een optimale werking van de afzuiging. Het schuifraam lijkt op de foto te ver omhoog te staan, gezien de sticker achter de rechterarm van de verpleegkundige. De kast op de foto lijkt niet schoon, want er zijn vlekken te zien op de metalen bodem. Op de foto is een armband te zien. Ringen, horloges en armbanden moeten worden afgedaan en handen gewassen, voordat de medicatie wordt klaargemaakt. Voor meer informatie zie ‘Veiligheid op recept’ op Kwaliteitsnet. Hierin wordt stap voor stap uitgelegd hoe een geneesmiddel voor parenterale toediening moet worden klaargemaakt. Dirk Mangnus, ziekenhuisapotheker i.o., afdeling klinische farmacologie en apotheek

en onderzoekinstituten. Het was geen sine cure om al die neuzen dezelfde kant op te krijgen, maar inmiddels is het enthousiasme groot. De noodzaak om met dit vernieuwende concept te komen, wordt breed gedeeld, legt Van der Meijde uit. “Er zijn verschillende invloeden. Er spelen onder meer demografische, epidemiologische en economische factoren die ons noodzaken om ons voor te bereiden op de toekomst. Dat geldt voor zowel VU als VUmc. Binnenshuis, en dat geldt eigenlijk voor alle universiteiten in Nederland, hebben we te maken met teveel uitval, mogen we talenten best meer uitdagen en is er behoefte aan een flexibeler onderwijssysteem voor bijvoorbeeld studenten die willen stapelen. Mondiaal kennen we bovendien de almaar toenemende belangstelling voor onderwijs in het domein h²ls. Dit heeft consequenties voor de wijze waarop we bij VUmc zorg, onderwijs en onderzoek willen organiseren.”

Foto: jean pierre jans

Wilt u reageren op artikelen in Tracer? Mail [email protected] of stuur een briefje naar: redactie Tracer, dienst communicatie, kamer PK 4X 190. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage in te korten. Anonieme inzendingen worden niet geplaatst.

Combineer een waterstofverbinding met life sciences en je krijgt de nieuwe visie van de Vrije Universiteit (VU) en VUmc op onderzoek en onderwijs binnen het domein gezondheid, ziekte en leven: H LS (human ² health & life sciences). Hoe dat zit, vertelt Margreeth van der Mejde, directeur van het instituut voor onderwijs en opleiden (IOO). “We gaan iets doen dat in Nederland of Europa nog niemand doet.” n Ellen Kleverlaan VU en VUmc zullen met ingang van het collegejaar 2013-2014 het onderwijs en onderzoek binnen h²ls op een unieke manier vormgeven. Een brede bachelor voor studenten van de faculteiten geneeskunde, tandheelkunde (acta), aard- en levenswetenschappen (falw), psychologie en pedagogiek (fpp), exacte wetenschappen

(few) is een van de onderdelen. Het is een unieke visie op de toekomst die alle faculteiten na een verkennende fase delen. “Met dit concept”, legt Van der Meijde uit, “gaan we onszelf sterk profileren in onderwijs en onderzoek, en koppelen we onderwijs en onderzoek nadrukkelijker aan elkaar.” Want naast de faculteiten gaan de acht onderzoekinstituten van VU en VUmc participeren.

Nieuw onderwijsmodel Het idee is studenten binnen het h²lsprofiel een breed basisjaar te bieden waarna zij halverwege hun bacheloropleiding een gerichte keuze voor een bepaalde richting maken. Gerichter dan wanneer zij na de middelbare school een keuze zouden maken. Tegelijkertijd wordt al heel vroeg in de opleiding aan excellente studenten de mogelijkheid geboden om in, samenwerking met de onderzoekinstituten deel te nemen aan honours-trajecten. Het onderwijsaanbod is op deze manier flexibel en biedt de studenten

de kansen. Het aansluitende pakket masteropleidingen is gebaseerd op reguliere uitstroomprofielen gekoppeld aan de inhoudelijke onderzoekszwaartepunten van VU en VUmc. Van der Meijde: “Wat we daarmee willen bereiken is, dat we al heel vroeg talenten selecteren en hun de mogelijkheid bieden om met dat talent snel voor te sorteren op een carrière in het onderzoek. Daarnaast willen we met de brede bachelor minimaliseren dat studenten uitvallen. Zowel uitvallen tijdens hun studie, als uitval omdat ze na hun afstuderen voor een andere werkrichting kiezen.”

Het concept Het is een prachtig concept, daarover zijn eigenlijk alle betrokkenen het eens. En betrokkenen, dat zijn er nogal wat. Van der Meijde is zelf projectleider, en met haar drie anderen: Robert Neutelings (falw), Monique Derks (VUmc) en Reindert van der Gaag (vu). Daarnaast zijn er deelnemers uit de diverse faculteiten

De auto Het idee van de brede bachelor is niet alleen het antwoord op de geschetste ontwikkelingen; het is ook een idee dat door betrokkenen bij dit project is aangedragen in antwoord op de vraag welke voorbeeld-universiteit zij in het buitenland zagen. Van der Meijde: “Bij alle mooie voorbeelden werd steeds weer duidelijk dat wij eigenlijk al heel veel in huis hebben. VU en VUmc hebben zoveel te bieden. Qua locatie, we zitten op de Zuidas, qua onderwijsaanbod, onderzoekinstituten; we hebben alles in huis en we mogen het veel meer tonen.” Nu fase 1 is afgelopen en daarmee de definitieve keuze voor het concept is bepaald, gaat vanaf oktober fase 2 in, waarin fondsen geworven en subsidie aangeboord gaan worden. Maar zeker zo belangrijk: waarin de keuze een praktische vertaling krijgt in hoe en wat. Van der Meijde ziet het met zeer veel vertrouwen tegemoet. “Als dit de motor is, welke auto hebben we dan nodig? In Nederland noch Europa is dat model er al. VU en VUmc gaan het samen ontwerpen en zetten het stevig in de markt.”

Op weg naar de beste patiëntenzorg



Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 5.750.  Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie. Het redactie­statuut vindt u op de intranetpagina’s van Tracer. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Bernie Hermes, Jeroen Klompenhouwer, Edith Krab, Marcel Licher, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Lys Bouma, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Piet Hoogland, Hanriëtte van der Horst Redactiesecretariaat



dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, fax (020) 44 43 450 email: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement Het eerste half jaar is een abonnement op Tracer gratis. Daarna bedraagt de abonnementsprijs voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen



Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0251-313939, e-mail [email protected].

Volgende Tracer



D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag .23 september. Deadline voor kopij is 15 september om 12.00 uur.

2

In de week van 22 november komen vertegenwoordigers van NIAZ naar VU medisch centrum om te toetsen of aan alle voorwaarden van accreditatie is voldaan. Maar voor het zover is moet er nog heel veel werk worden verzet om van VUmc een organisatie te maken, waar alles continu gericht is op het verbeteren van de zorg. Iedereen, van schoonmaak tot raad van bestuur, krijgt met de NIAZ-accreditatie te maken. Nog 74 dagen om alle zaken op orde te krijgen.

illustratie: lorenzo

9e jaargang, nummer 18 9 september 2010

‘Competentiegericht werken beklijft met een kwartetspel’ 75 74 73

n Ellen Kleverlaan In deze achttiende aflevering van de serie over de niaz-accreditatie vertelt senior verpleegkundige Marieke Hamming over het kwartetspel dat zij ontwikkelde om haar collegaverpleegkundigen te laten wennen aan het competentiegericht werken en beoordelen. Marieke Hamming heeft onder meer ‘kwaliteit’ als aandachtsgebied op de

medisch-psychiatrische unit (mpu). Zij dacht na over een methode om te wennen aan competentiegericht werken. “Er zijn drie algemene competenties die voor iedereen binnen VUmc gelden. Daarnaast zijn er voor verpleegkundigen vier competenties vastgesteld. Iedere afdeling heeft er daar nog een aan toegevoegd. Voor

Tracer 1 8 – 9 sep tem b er 201 0 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

onze afdeling is dat ‘probleemanalyse’. Bij deze competenties horen gedragskenmerken die erop duiden dat de betreffende competentie aanwezig is. In een vraagstelling: door welk gedrag voldoe je aan de omschreven competentie?” Ook al zijn deze gedragskenmerken gegeven, het blijft soms wat abstract

hoe dat nou naar de praktijk toe te vertalen is, legt Hamming uit. “Om de terminologie wat minder abstract te maken en handigheid te krijgen in het werken ermee, heb ik een kwartetspel bedacht. Het lijkt wat kinderachtig, maar het voordeel is dat iedereen kwartetten kent.” Bij iedere competenties koos Hamming vier gedragskenmerken en zo zagen acht kwartetten het levenslicht. Hoe kreeg zij haar collega’s zover dat ze daadwerkelijk het spel speelden? “Ik geef eens per maand een klinische les. Ik heb na een presentatie over competenties en hoe wij die op onze afdeling kunnen vertalen, het kwartet laten spelen. De reacties waren heel goed. We hebben om het wat lastiger te maken een extra regel ingevoerd: dat bij ieder gedragskenmerk een voorbeeld uit de praktijk diende worden gegeven.” Iedereen heeft het spel gespeeld, maar we gaan het regelmatig laten terugkomen in de klinische lessen. Belangrijk is immers dat de informatie beklijft. Als andere afdelingen het spel ook willen spelen, dan kunnen zij de layout opvragen bij Hamming. [email protected].

VUmc krijgt nieuwe defibrillatoren Zeker anderhalf jaar is Dick van Groeningen, coördinator reanimatie en simulatieonderwijs, bezig geweest met de voorbereiding van de aanschaf van nieuwe defibrillatoren. Met een team van negen mensen zat hij in een werkgroep die moest bepalen welk fabrikant aan VUmc mocht leveren. Inmiddels zijn er 54 apparaten in huis en krijgen de 350 tot 400 medewerkers die er mee moeten kunnen werken een korte instructie. Op 13 september worden

de oude apparaten vervangen.

Lastige keuze Over de keuze welke defibrillator moest worden aangeschaft is diep nagedacht. Alle specialismen die er vaak gebruik van maken, waren in de werkgroep vertegenwoordigd en natuurlijk waren er ook medewerkers van fysica en medische technologie bij betrokken. “Ze gaan tien tot vijftien jaar mee, dus we wilden er zeker van zijn dat we een goede keuze

maakten. Dat is nog best ingewikkeld bij een Europese aanbesteding, want als een apparaat aan de omschrijving voldoet en het prijskaartje is concurrerend, kun je niet zomaar voor een ander merk kiezen. Als je niet goed oplet, eindig je dus met een kwalitatief minder goed product. Daarom hebben we er ook zoveel tijd en energie in gestoken”, legt Dick van Groeningen uit.

Tevreden Van Groeningen is tevreden over het resultaat. “De nieuwe apparaten hebben een totaal ander uiterlijk

dan de oude apparaten. Zo missen ze bijvoorbeeld de peddels; deze zijn vervangen door plakelektroden. Dat werkt beter, al zal het in het begin even wennen zijn.” Maar de basisbediening blijft hetzelfde, vandaar dat de instructie niet zolang hoeft te duren. “Niet alle apparaten zijn overigens precies hetzelfde. Op sommige afdeling hadden ze aanvullende wensen, zoals een externe pacemaker of een ingebouwde saturatiemeter.” Naast de 54 volwaardige defibrillatoren voor de medische professionals komen er ook 25 ‘gewone’ apparaten in huis. Dat zijn dezelfde defibrillato-

ren die je ook bijvoorbeeld in winkelcentra vindt. “Wat heel mooi is, is dat deze apparaten zijn voorzien van wat nog het meest lijkt op een platgeslagen computermuis. Die leg je onder je handen tijdens een reanimatie. De muis laat weten of de snelheid en diepte van de hartmassage wel juist zijn. Met zo’n 300 reanimaties per jaar is er veel ervaring in huis, maar het apparaat geeft aanwijzingen hoe hartmassage optimaal toegepast moet worden en dat is erg handig.”

Gastvrij VUmc Vervolg pagina 1 Eén snuffel De bedoeling is, dat Cliff in de toekomst oproepbaar zal zijn. Ziekenhuizen, verpleeghuizen en andere instellingen waar Clostridium een bedreiging vormt, kunnen hem inschakelen bij een uitbraak van diarree. Besmette patiënten kunnen dan zo snel mogelijk worden geïsoleerd, zodat verdere verspreiding wordt voorkomen. “Cliff werkt sneller dan een laboratorium”, aldus Bomers. “De laboratoriumtest duurt niet zolang, maar in de praktijk ben je vaak een dag verder voor je de uitslag hebt. En is de uitslag dubieus, dan gaat er nog een dag of drie voor de kweek overheen, voor je weet of iemand besmet is. Cliff signaleert de bacterie in één snuffel.”

Opvallend Foto: mark van den brink

! ‘Met een sms’je bevestigen we de afspraak’ De afdeling revalidatiegeneeskunde stuurt sinds half juni haar patiënten per sms een bevestiging voor een afspraak. Revalidatiegeneeskunde is daarmee de eerste afdeling binnen VUmc die van deze mogelijkheid gebruik maakt. Volgens hoofd zorgeenheid Marieke Deckers, zijn de ervaringen overwegend positief. “Bij deze sms-dienst worden gegevens uit ons afsprakensysteem, UltraGenda, gekoppeld aan ons patiëntenbestand, ZIS. De kans op fouten is daardoor nog maar heel klein. Het kwam voorheen nog wel eens voor, dat een medewerker of patiënt de afspraak anders

noteerde dan in ons systeem verwerkt stond.” Niet alleen diegenen met een mobiele telefoon krijgen een sms. “Mensen met alleen een vaste telefoon krijgen een computerstem te horen die de datum en tijd van de afspraak bevestigt. Deze stem klinkt wat blikkerig, en sommige mensen hebben ons dan ook even gebeld om na te gaan of het wel klopte. Een kwestie van wennen.” Of door deze sms-dienst nu minder mensen niet komen opdagen voor een afspraak, de zogenoemde ‘no show’-patiënten, kan nog niet zwart op wit worden aangetoond. “Ons belangrijkste doel was om extra service te verlenen aan onze patiënten. En daarbij zijn

we pas gestart. We hebben overigens wel de indruk dat het beter gaat.” Op dit moment krijgen alleen mensen die een afspraak hebben met een revalidatiearts een sms. “Door de goede ervaringen denken we erover om de dienst uit te breiden met onze ergo- en fysiotherapeuten.” Twee andere afdelingen, inwendige geneeskunde en klinische genetica, zijn sinds kort ook gestart met het sturen van een bevestigings-sms. Ook geïnteresseerd in deze sms-dienst? Neem dan contact op met Ans van Manen ([email protected]) of Karin Snel ([email protected]) van de afdeling BIZA. n PD

Henriëtte van der Horst

Kruiswoordpuzzels oplossen in het Alzheimercentrum Vanochtend hoorde ik op de radio een journaliste opgewekt meedelen, dat onderzoekers in de Verenigde Staten hadden vastgesteld dat het oplossen van kruiswoordraadsels de kans op dementie deed afnemen. Ik bedacht meteen dat degene die elke dag bij de koffieautomaat op onze etage een nieuw kruiswoordraadsel ophangt, vast voorkennis heeft gehad en nam me voor maar weer eens wat sudoku’s op te lossen. Toen vervolgde ze met een somberder stem dat er ook een keerzijde aan zat. Het zal ook eens niet waar zijn. Als je dan na het oplossen van al die kruiswoordpuzzels toch die gevreesde ziekte krijgt, dan is het meteen verder ontwikkeld. Dat zijn van die uitspraken waar ik heel lang over kan denken. Het beantwoorden van multiple choice vragen leverde mij steevast problemen op vroeger. Ik bleef maar nadenken over formuleringen die in mijn ogen niet deugden. Zo ook deze, ‘als je de

ziekte krijgt’, dat suggereert dat dat zo maar ineens gebeurt, dan is ’t ook meteen raak. Maar de ziekte is verder ontwikkeld, dus had je hem al eerder ‘gekregen’. Hoe zit dat nu? Toch maar even via internet het onderzoek opgespoord. De hypothese is dat mentale activiteiten, zoals het oplossen van puzzels, maar ook TV-kijken (toch vaak een erg geestdodende activiteit, vind ik) er waarschijnlijk voor zorgen dat je redelijk goed blijft functioneren in je dagelijks leven terwijl in het geniep allerlei veranderingen al optreden in je hersenweefsel. Kortom, de diagnose wordt bij die puzzelaars alleen maar later gesteld, ze houden de artsen en neuropsycholo-

Tracer 1 8 – 9 septem b er 2 01 0 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

gen met al hun testjes gewoon een beetje voor de gek. En wij allemaal maar ons best doen om eerder de diagnose dementie te stellen, zodat we de mensen en hun geliefden kunnen vertellen wat hen allemaal te wachten staat. Dan blijven ze niet te lang in onzekerheid verkeren, kunnen ze zich goed voorbereiden, tijdig hulp inschakelen, etc. Het levert meteen wel een dilemma op: is het nu verstandig om mensen af te raden kruiswoordpuzzels op te lossen, dan kunnen we de diagnose dementie wat eerder stellen. Of moeten we ze wel adviseren mentaal actief te blijven, zodat ze langer kunnen functioneren, dan gaat het alleen daarna snel bergafwaarts. Ik ben benieuwd of er in de wachtkamer van het nieuwe Alzheimercentrum kruiswoordpuzzels en andere spelletjes worden aangeboden. henriëtte van der horst is hoogleraar huisartsgeneeskunde

Joost Dekker, hoogleraar paramedische zorg, is tijdens het jaarcongres in augustus gekozen tot ‘president elect’ van de International Society of Behavioral Medicine. Hij zal van 2012-2014 de huidige president Norito Kawakami van de Universiteit van Tokyo, Japan, opvolgen. De International Society of Behavioral Medicine is een federatie van nationale organisaties die tot doel hebben om alle gezondheidsgerelateerde vakgebieden te ondersteunen die zich bezighouden met het raakvlak tussen gedrag en geneeskunde (behavioral medicine).

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (nwo) heeft een Veni beurs toegekend aan Elisa Giovannetti, onderzoekster bij het VUmc Cancer Center Amsterdam. Zij onderzoekt hoe verschillende soorten kwaadaardige cellen en fundamentele moleculaire mechanismen verantwoordelijk zijn voor de farmacologische resistentie van alvleesklierkanker. De Veni is een persoonsgebonden subsidie voor pas gepromoveerde onderzoekers. Internist-oncoloog Hans van der Vliet heeft een kwf Clinical

Cancer Research Award ontvangen voor een onderzoek naar een methode om de antitumor effecten van bepaalde cellen te versterken. Hij wil een manier vinden om deze cellen specifiek naar bepaalde tumoren, zoals colorectale en hoofd-hals tumoren, te sturen. De kwf award is een persoonsgebonden financiering voor gepromoveerde artsen/onderzoekers, die werkzaam zijn in de patiëntenzorg. Het stelt jong en veelbelovend wetenschappelijk talent in de gelegenheid om klinische taken te combineren met het opzetten van een eigen onderzoekslijn. 3

`Ied-oel-fitr 2010

Literatuur & Geneeskunde

Outbreak Op 15 september aanstaande zal op het jaarlijkse Literatuur & Geneeskunde symposium het thema Besmetting centraal staan. De hoofdlezing wordt verzorgd door de Vlaamse schrijfster Kristien Hemmerechts. Voor de laatste keer zal Arko Oderwald in Tracer aandacht besteden aan besmetting in literatuur en film. Deze keer: ‘Outbreak’ n Arko Oderwald We weten het eigenlijk nog steeds niet precies. Was de opwinding over de varkensgriep, en toen - na protesten van Israel - Mexicaanse griep, nu terecht of niet terecht? Was het een enorme dreiging en hebben we daar adequaat op gereageerd door het aanschaffen van 34 miljoen doses

vaccin, was het overdreven of, nog erger, allemaal in de hand gewerkt door de farmaceutische industrie? Is een ramp voorkomen door het snelle vaccineren? Of zou er nooit een ramp gekomen zijn? Ik zelf heb deze winter voor eerst in jaren geen griep gehad, maar dat zegt natuurlijk helemaal niets. Het is opvallend dat een aantal van de ingrediënten van het verhaal van de Mexicaanse griep al ruimschoots geëxploiteerd is in een aantal boeken en films. ‘Outbreak’ is zo’n film. In het stadje Cedar Creek in Californië worden mensen onverklaarbaar ziek. Het lijkt besmettelijk. Dustin Hoffman speelt een viroloog, kolonel in het Amerikaanse leger, die recent in Afrika met dit virus te maken heeft gehad. Het virus richt een verwoesting aan. Iedereen die eraan wordt blootgesteld sterft. Dan duikt er plotseling een antimiddel

op, serum E-1101. Het blijkt dat het serum wel werkt bij een zieke aap uit de dierenwinkel van het stadje, maar niet bij de variant die de mensen heeft geïnfecteerd. Maar het feit dat het middel zomaar opduikt doet alle alarmbellen rinkelen. Langzaam wordt het afschuwelijke plot ons duidelijk. Het gaat om een virus dat door de Amerikanen is ontwikkeld als oorlogswapen. Er is dus ook een serum. Zoals bekend is dit een van de verhalen die over het aids virus worden verteld. Een ander verhaal is dat het aids virus eerst alleen onder apen voorkwam, en ook dat verhaal wordt in deze film gebruikt. En dan zijn er natuurlijk de mensen die verantwoordelijk zijn voor het maken van het virus, generaals die door Morgan Freeman (die berouw heeft en het serum doet opduiken) en Donald Sutherland (de echte boef) worden

gespeeld. Dertig jaar eerder losten ze een mogelijke outbreak op door de plek waar het gebeurde (in Afrika) met een enorme brandbom van de aardbodem weg te vagen. Nu het virus (ook het Ebola virus stond model) via apen weer opduikt in Cedar Creek, is dit de oplossing die ze opnieuw willen inzetten. Maar intussen is de oorspronkelijke aap gevonden en maakt Dustin Hoffman met behulp van het bloed van deze aap in een handomdraai een antistof. Geen eieren en tijd daarvoor nodig blijkbaar! Vervolgens dwingt hij het vliegtuig de brandbom in zee te werpen. Een happy end volgt en de ex-vrouw van Dustin wordt en passant ook nog gered. ‘Outbreak’ is natuurlijk van een andere orde dan de varkensgriep, maar de virusangst die er in wordt geëtaleerd behoort tot ons moderne levensgevoel.

Prettig werken in een brightsite-omgeving

Volgens de astronomische berekening valt `ied-oel-fitr dit jaar op vrijdag 10 september. `Iedoel-fitr, het Suikerfeest, is het islamitisch feest waarop het einde van de Ramadan wordt gevierd. `Ied betekent in het Arabisch een herhalende gebeurtenis en el-fitr het verbreken van het vasten. In de viering van `ied-oel-fitr vallen twee belangrijke aspecten te onderscheiden. Het religieuze aspect en het culturele aspect. Op de ochtend van de `ied staan de vrouwen, mannen en kinderen vroeg op, wassen zich en trekken schone kleding aan. Vervolgens worden bijvoorbeeld dadels gegeten, of bereiden moeders couscous of zoetigheid, ten teken dat de Ramadan echt voorbij is. De kinderen krijgen mooie kleding versierd met muntjes en belletjes. Een paar dagen voor het einde van de Ramadan schenken moslims zeven euro voor elk lid van het gezin aan de armen. Zo kunnen ook zij zich voorbereiden op het vieren van `ied-oel-fitr. In religieus opzicht wordt de periode van de Ramadan afgesloten met bezoek aan de moskee. Na het gezamenlijke gebed na zonsopgang volgt de preek van de imam, waarin hij benadrukt dat `ied-oel-fitr de dag van verzoening en vergeving is. De rest van de dag wordt besteed aan familiebezoek met extra zorg voor de medemens, zoals het bezoeken van zieken. Waar het om gaat, is dat iedereen aan den lijve voelt dat het feest is. Mohamed Ben Ayad, imam, geestelijk verzorger

Afterparty: Suikerfeest 2010 VUmc en VU vieren gezamenlijk Suikerfeest op 24 september van 16.30 tot 21.00 uur in de Amstelzaal. Met muziek, dans en eten. Iedereen is welkom!

Binnen VUmc is veel aandacht voor het effect van de omgeving op patiënten, naasten én medewerkers. Met VUmc brightsite, een inrichting gebaseerd op het principe van het ‘healing environment’, proberen we een verblijf in het ziekenhuis voor iedereen zo aangenaam mogelijk te maken. Over de invloed van de omgeving op patiënten is al veel bekend, maar wat betekent het voor de medewerkers, die elke dag in het ziekenhuis aanwezig zijn? Marjolein van Zijtveld deed er in opdracht van VUmc onderzoek naar. n Janneke Staats

4

Voor haar afstudeerscriptie onderzocht Marjolein van Zijtveld, studente Culture, Organization and Management aan de Vrije Universiteit, hoe administratief medewerkers van de afdeling (long) oncologie/hematologie en verpleegkundigen van dezelfde afdeling hun huidige werkplek ervaren. Straks als de dakopbouw klaar is zullen ze naar de nieuwe polikliniek sneldiagnostiek oncologie verhuizen. Het kernteam sneldiagnostiek oncologie gaf opdracht voor het onderzoek. Hiermee kunnen ze bij de inrichting ook de wensen van medewerkers meenemen.

Grote afstand Projectcoördinator Frank Schuurmans: “Patiënten zeggen over

de huidige poli: ‘Het gebouw is deprimerend, maar de medewerkers maken dat ruimschoots goed’. Voor medewerkers ligt het genuanceerder.” Uit het onderzoek van Van Zijtveld blijkt onder andere dat medewerkers hun (groeps)identiteit gedeeltelijk ontlenen aan de ruimte waarin ze werken. Voor het kernteam is dit een belangrijk gegeven: het gebouw maakt deel uit van de cultuur op een afdeling en het heeft een effect op de relatie tussen medewerkers én patiënten. Van Zijtveld: “De administratief medewerkers en verpleegkundigen waar ik onderzoek naar heb gedaan, zitten nu op verschillende plekken, in twee verschillende gangen. De invloed hiervan is groot. Al hebben ze in hun werk met elkaar te maken

Tracer 1 8 – 9 sep tem b er 2 01 0– O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

omdat ze voor dezelfde groep patiënten werken, toch is er weinig onderling contact. De afstand tussen de twee werkruimtes is gevoelsmatig groot. De groepen hebben hun werkruimte ook verschillend ingericht en pauzeren in verschillende ruimtes. In de nieuwbouw vallen die muren weg en wordt de samenwerking benadrukt. Hoewel de meeste medewerkers het erover eens zijn dat dit een forse verbetering betekent, zal het tegelijkertijd wennen zijn om niet meer met de ‘eigen groep’ te zijn.”

Meedenken Uit het onderzoek van Van Zijtveld blijkt ook dat de medewerkers, als gebruikers van de nieuwe ruimten, graag in een eerder stadium hadden

meegedacht over de inrichting van de nieuwbouw. “Natuurlijk vinden sommigen het jammer dat ze hun eigen werkruimte niet meer zelf kunnen decoreren. Desondanks verheugt vrijwel iedereen zich op de nieuwbouw die lichter, frisser en ruimer zal ogen dan de huidige verouderde werkomgeving.” De studie van Van Zijtveld is een nulmeting. Schuurmans: “We hebben met de universiteit afgesproken dat het onderzoek een vervolg krijgt wanneer de nieuwbouw in gebruik is. Op die manier kunnen we zien hoe medewerkers het ervaren om te werken in een brightsite en of aan de verwachtingen is voldaan.” De samenvatting van het onderzoek verschijnt eind september op de site http://intranet/sneldiagnostiek.

Vacatures VUmc De volledige vacatures zijn te lezen op intranet onder P&O, direct naar vacatures Vumc en af te halen bij werving & selectie in de polikliniek 7e etage, Z kamer 163.

Vervolgopleiding tot verpleegkundige IC kinderen D3.2010.00052 Zie jij het kind tussen de techniek? Word Verpleegkundige IC kinderen! afdeling/dienst IC kinderen, Divisie III Verpleegkundige IC kinderen D3.2010.00053 Zie jij het kind tussen de techniek? afdeling/dienst IC kinderen, Divisie III Verpleegkundige chirurgie D4.2010.00109 Leuke baan zoekt enthousiaste verpleegkundige! afdeling/dienst VHON, Divisie IV

Postdoc diabetesonderzoek vervolgonderzoek in regio westfriesland D6.2010.00056 Organiseert en coördineert u het vervolgonderzoek naar ziekte en sterfte van de diabetespatiënten in de regio West Friesland? afdeling/dienst epidemiologie & biostatistiek, Divisie VI Onderzoekscoördinator intensive care volwassenen D4.2010.00108 U bent een gepromoveerd biomedicus, medisch bioloog of gezondheidswetenschapper met organisatietalent. afdeling/dienst intensive care volwassenen, Divisie IV

Onderzoeksassistent ‘ervaren regie en ervaren kwaliteit van de zorg bij kwetsbare ouderen’ D6.2010.00064 Zorg jij voor de praktische organisatie van de gegevensverzameling van dit project? afdeling/dienst epidemiologie & biostatistiek, Divisie VI Junior wetenschappelijk onderzoeker ‘ervaren regie en ervaren kwaliteit van de zorg bij kwetsbare ouderen’ D6.2010.00065 Zorg jij in teamverband voor de kwalitatieve- en kwantitatieve gegevensverzameling binnen dit project? afdeling/dienst epidemiologie & biostatistiek, Divisie VI Kok (instellings-/ dieetkok) D7.2010.00046 Als kok van VUmc deelnemen aan het genezingsproces van de patiënt! afdeling/dienst centrale keuken, Facilitair bedrijf / Stafdiensten

Opleiding medium care (MC) verpleegkundige D4.2010.00112 Wil jij opgeleid worden tot Medium Care verpleegkundige? afdeling/dienst medium care, Divisie IV Medewerker medische administratie (MMA) D4.2010.00110 Kom bij ons je vakkennis vergroten! afdeling/dienst poliklinische zorgeenheid heelkunde & anesthesiologie, Divisie IV Dagcoördinator OK D4.2010.00113 Ben je toe aan een vervolgstap in je carrière? afdeling/dienst dienst operatiekamers, Divisie IV

Phd-student: the relation between brain atrophy and other pathology in multiple sclerosis - an advanced MRI study D5.2010.00091 Come and join the stimulating environment of a leading MS Center. afdeling/dienst radiologie, Divisie V Inkoopmedewerker D7.2010.00047 Bouw je mee aan een optimaal inkoopproces in ons operationeel inkoopteam? afdeling/dienst operationele inkoop, Facilitair bedrijf / Stafdiensten Research analist experimentele anesthesiologie D4.2010.00114 Anesthesiologie; verrassend veelzijdig! afdeling/dienst anesthesiologie, Divisie IV

Stagiair marktonderzoek voor microbiome ltd. D5.2010.00090 Markt- en concurrentieanalyse voor winnaar Amsterdam Invention Award. afdeling/dienst microbiome ltd., Divisie V

Opleiding intensive care (IC) verpleegkundige D4.2010.00111 Wil jij opgeleid worden tot IC verpleegkundige? afdeling/dienst intensive care (IC), Divisie IV

Titel voorbeeld titel

Het Heilig VU-UUR Donderdag 16 september 2010 in de Amstelzaal, VUmc

Prof.dr. Guus van Dongen Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde VUmc Projectleider VU Medical Imaging Center

Oproepen & advertenties Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via [email protected]

“Therapie op maat: waarom nu pas?”

Stelling I

Therapie op maat kan niet zonder geavanceerde infrastructuur.

Stelling II

Therapie op maat kan niet zonder industriële samenwerking.

De lezing is bedoeld voor alle medewerkers.

Aanvang: 12.00 uur (met broodjes, koffie, thee, melk, etc.). Begin voordracht: 12.30 uur (duur voordracht is 25 tot 30 minuten met aansluitend 10 minuten discussie).

Tracer 1 8 – 9 septem b er - S er v icep a g in a

Aangeboden spelcomputer Spelcomputer Atari 2600 met diverse spelletjes kan gratis worden afgehaald bij dhr. J. Tamse, seniormedewerker CMA. Tel: 41262 Week van de borstvoeding In Nederland is ‘de week van de borstvoeding’ van 4 t/m 10 oktober 2010. De week van de borstvoeding is in het leven geroepen door UNICEF. Wereldwijd wordt deze week georganiseerd om borstvoeding te promoten en onder de aandacht te brengen. Ook dit jaar zijn er activiteiten vanwege de week van de borstvoeding in VUmc. De borstvoedingwerkgroep heeft 4 t/m 8 oktober een informatiestand in de conversatieruimte tussen 8B en 8C. Deze informatiestand is toegankelijk voor iedereen die geïnteresseerd is in borstvoeding. Alle bezoekers, patiënten of medewerkers die meer willen weten over borstvoeding zijn van harte welkom. De stand wordt bemand door leden van de borstvoedingwerkgroep waaronder lactatiekundigen en verpleegkundigen van de afdelingen

Verloskunde en Neonatologie. In de stand is foldermateriaal aanwezig, er zullen dvd’s over borstvoeding getoond worden. Tevens is er iedere dag een presentatie over verschillende borstvoedingsonderwerpen. Er is koffie, thee en iets lekkers aanwezig. Bezoekers maken kans op een van de themanummers van Vereniging Borstvoeding Natuurlijk. De stand is geopend 4 t/m 8 oktober van 10.00 tot 12.00 uur. De presentaties zijn dagelijks van 11.30 tot 12.00 uur. Wij verheugen ons op uw komst!

Menu Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

In Memoriam

In Memoriam

Op 11 augustus 2010 bereikte ons het droeve bericht van het overlijden van

Professor dr. L.J.L. Koekenberg 1929 -2010

onze oud-collega Op 15 augustus 2010 is professor dr. Ludo J.L. Koekenberg op 81 jarige

Prof.dr. Chris L. Rümke

leeftijd overleden. Koekenberg was sinds 1963 werkzaam als orthopedisch chirurg in het algemeen Ziekenhuis „Zonnestraal“, voorheen sanatorium

donderdag 9 september klapstuk, vegetarische worst, jus en vegetarische jus, hutspot, vegetarische hutspot, gebonden Zwitserse kaassoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden Zitserse kaassoep, vegetarische heldere aspergesoep

Na zijn cum laude promotie in 1953 werd de jonge arts Rümke in 1955 als

„Zonnestraal“, te Hilversum. Hij werd op 1 oktober 1973 benoemd tot

wetenschappelijk hoofdambtenaar aangesteld aan het farmacologisch

buitengewoon hoogleraar in de orthopedie aan de Vrije Universiteit in een

laboratorium van de VU. In 1961 aanvaardde hij het lectoraat algemene far-

deeltijdfunctie van 50%, en was daarmee de eerste hoogleraar orthopedie

macologie en medische statistiek, waarna hij in 1975 alhier benoemd werd

aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Koekenberg bleef daarnaast tevens

tot hoogleraar medische statistiek. Van 1978 tot 1981 was hij tevens decaan

werkzaam als orthopedisch chirurg in Hilversum. Professor Koekenberg

van de medische faculteit van de VU.

heeft de allereerste basis gelegd voor een universitaire afdeling orthopedie in het toenmalige Academische Ziekenhuis van de Vrije Universiteit (AZVU).

vrijdag 10 september carbonarasaus, vegetarische carbonarasaus, tomaat-komkommersalade, tagliatelle verde, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep

Chris Rümke stond binnen en buiten de VU bekend om zijn bijzondere

Helaas ging dat niet gemakkelijk. Zo kon hij de orthopedie in het begin

wetenschappelijke bekwaamheid en zijn pionierswerk op het gebied van de

alleen in consultatieve zin verzorgen als gevolg van het ontbreken van

ontwikkeling en toepassing van de statistiek in de geneeskunde. In Neder-

klinische bedden voor de orthopedie. In 1985 kreeg hij van de toenmalige

land maar ook in het buitenland trokken zijn publicaties grote aandacht.

Raad van Bestuur 20 klinische bedden toegewezen en kon hij zijn polikliniek uitbreiden. Hij stond bij patiënten en collegae bekend als een kundig en

zaterdag 11 september varkensfricandeau, omelet tomaat-kaas, jus en vegetarische jus, bloemkool, gekookte aardappelen, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep

Wij zijn hem dankbaar voor zijn inzet voor de ontwikkeling van de genees-

vaardig operateur. Daarnaast verzorgde Koekenberg het onderwijs in de

kunde en zijn betrokkenheid bij de VU gemeenschap. Wij wensen zijn vrouw

orthopedie aan de studenten van de VU. In december 1993 ging profes-

en alle familieleden oprecht sterkte toe.

sor Koekenberg met emeritaat en werd hij opgevolgd door wijlen Paul Wuisman. Wij zijn professor Koekenberg dankbaar voor zijn inzet in de

zondag 12 september kotelet suisse, groentestrüdel, bieslooksaus en jus, broccoli, frituur aardappel, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaat-vermicellisoep

Prof.dr. Wim Stalman,

eerste jaren van de orthopedie aan onze universiteit die de historische basis

decaan en lid raad van bestuur VUm

vormden voor de huidige afdeling orthopedie in het VUmc.

Prof. Dr. B.J. van Royen, afdelingshoofd orthopedie

maandag 13 september Hollandse hachée, vegetarische hachée, rodekool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische Madrileense soep

Personeelsactiviteiten Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte –1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/ Tip van Boots.

dinsdag 14 september ajam bali, sajorboontjes, witte rijst, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische crème soep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 15 september kipsaté, omelet naturel, satésaus, nasi, vegetarische nasi, atjar + kroepoek, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische Chinese soep donderdag 16 september grill trio met spare rib, hamburger, bbq worst, warme grillsaus, Amerikaanse coleslaw, spicy spirals fries, gebonden pompoensoep, heldere maïssoep, gebonden vegetarische pompoensoep, heldere vegetarische maïssoep vrijdag 17 september gebakken vis, remouladesaus, tomaat-komkommersalade, rösti aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, gebonden vegetarische kerriesoep, heldere vegetarische tomaat-vermicellisoep

Het Plein goes USA Op donderdag 16 september gaan de koks van personeelsrestaurant Het Plein helemaal op de Amerikaanse toer. Er staan die dag gerechten op het menu die in een personeelsrestaurant in de Verenigde Staten niet zouden misstaan. Om te beginnen de soepen. Er is keuze tussen een heldere ‘corn soup’ (maïssoep) of een gebonden ‘pumpkin soup’ (pompoensoep). Het broodje van de dag is een hotdog met zuurkool, een snack die aan de overkant van de Atlantische Oceaan overal op straat verkrijgbaar is. Als maaltijd serveren de medewerkers van Het Plein een grill trio: een spare rib, hamburger en barbecue worstje met warme grillsaus, Amerikaanse coleslaw (witte koolsalade) en spicy spiral fries (pittig gekruide spiraal frites).

zaterdag 18 september kipfilet, gevulde pannenkoek, stroganoffsaus+jus, haricots verts, gekookte aardappelen, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, gebonden vegetarische paprikasoep, heldere vegetarische vermicellisoep zondag 19 september gehakt cordon bleu, groenteloempia, paprikasaus + jus, snijbonen, frituur aardappel, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische groentesoep maandag 20 september rookworst, vegetarische worst, jus + vegetarische jus, stamppot zuurkool, vegetarische stamppot zuurkool, bruine bonensoep, heldere kerriesoep, vegetarische bruine bonensoep, vegetarische heldere kerriesoep dinsdag 21 september kip Marrakech, vegetarische Oosterse tempeh, cous cous, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere Madrileense soep woensdag 22 september varkenslapje, gevulde paprika, Oriëntsaus+jus, doperwten, gekookte aardappelen, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden mosterd soep, vegetarische heldere aspergesoep

Tracer 1 8 – 9 septem b er – S er v icep ag in a

Wat staat u nog te wachten! Nu bijna iedereen weer terug is van een wel verdiende vakantie en weer zin heeft om iets actiefs te gaan doen, heb ik nog een aantal leuke activiteiten in petto!

workshop zal bij de Tip van Boots plaats vinden en ongeveer 1,5 uur duren. Er kunnen aan deze workshop 12 personen deelnemen. Meer info volgt in de volgende Tracer en kijk op www.tipvanboots.nl

Adventure weekend Belgische Ardennen: 3-5 september 2010 (bijna vol) Dam tot Damloop: 19 september (vol) Indoor Karten: 16 oktober 2010 indoor Zwanenburg Indoor Tennistoernooi: 30 oktober 2010 Gemende Dubbels Amstelveen. Workshop “silver wire & colour” hanger: 6 november bij de Tip van Boots Indoor volleybaltoernooi: 13 november 2010 beachhal Aalsmeer Sinterklaasfeest: 27 november 2010 in de – 1 Hal Tip van Boots Dag Busreis Kerstmarkt: 18 december 2010 Dusseldorf, Deutsland U kunt zich nu voor al deze activiteiten aanmelden. Per e-mail. Meer info volgt binnenkort in de Tracer of op www.tipvanboots.nl

Bedrijfsyoga dinsdag in de namiddag in het VUmc Wil je de werkdag ontspannen afsluiten? Dat kan! Vanaf 7 september is er weer bedrijfsyoga.  Er is een groep van 16.30 tot 17.25 uur en een groep van 17.35 tot 18.30 uur. We doen losmaakoefeningen, klassieke yogahoudingen, ademhalingsoefeningen en ontspanningsoefeningen. Je hoeft niet jong of lenig te zijn om mee te doen. Het is vooral belangrijk dat je de oefeningen vanuit je gevoel en met aandacht doet. Om daarna fit naar huis te gaan en van je avond te genieten! Zin om mee te doen? Er zijn in beide groepen nog enkele plaatsen vrij. De kosten bedragen 7 euro per keer. Als je interesse hebt, kan je een gratis proefles meedoen. Voor informatie en aanmelding: Karin de Wildt, tel. 020-6109567, e-mail [email protected]

PC artikelen Wist u dat u als VUmc medewerker bij de Tip van Boots mooie gekleurde toetsenborden inclusief draadloze muis kunt kopen. Maar ook diverse geluidsboxjes ook in alle maten en kleuren en modellen! Het is zeker de moeite waard om even langs te komen, want de prijs die u betaald is slechts een schijntje!!

ConnectCar: Belangrijk nieuws! Zoals u weet heeft VUmc de beschikking over een drietal ConnectCars. Deze drie ConnectCars staan op dit moment in de Polikliniekgarage bij de uitgangslagbomen. De connectCar zijn op 29 augustus verplaats naar de - 1 verdieping van de polikliniek, achter  beautycentrum Bodyline.. Binnenkort zullen de huidige ConnectCars vervangen worden door een ander automerk.

Pandora Glaskralen Nu bij de Tip van Boots: de gehele maand augustus nog prachtige Pandora Glaskralen voor slechts € 7,00 per stuk. Dus kom gauw langs want OP = OP. Ook heb ik nog prachtige mooie kettingen voor slechts € 12,50 en armbanden voor € 7,50! En wat dacht je van de Pandora halskettingen en armbanden voor een mooie prijs?! Workshop “Silver Wire & Colour” Hanger Bij voldoende aanmeldingen kunt u op zaterdag 6 november aan een workshop deelnemen. U gaat dan zelf een hanger van echt zilverdraad en glaskralen of parels (naar keuze) maken. Deze

Hoe werkt ConnectCar? Hiervoor dient u een afdelingspas aan te vragen bij de Tip van Boots, na goedkeuring van uw budgethouder. Via internet kan de auto gereserveerd worden en na gebruik van de ConnectCar zal de verrekening per maand plaats vinden via uw kostenplaats. Voor gebruik van privé doeleinden is het mogelijk om een privépas aanvragen! Voor meer informatie kunt u terecht bij de Tip van Boots 020 - 4443799.

Ouders blijken veel vragen te hebben over het scheelzien van hun kind. Orthoptisten van de afdeling oogheelkunde hebben daarom samen met 3M Nederland een boekje uitgegeven: ‘101 vragen over scheelzien, een handleiding voor ouders’. Scheelzien komt bij 3-4% van de bevolking voor en is niet alleen een cosmetisch probleem. Kinderen die scheel kijken kunnen slechter gaan zien en een lui oog ontwikkelen. Als scheelzien op latere leeftijd ontstaat, kan dit klachten geven als dubbelzien en hoofdpijn. Hoe eerder het scheelzien wordt behandeld, des te beter zijn de te verwachten resultaten voor het zien met beide ogen. Orthoptist Amber Bakels: “Ouders hebben veel vragen bij de diagnose en behandeling van scheelzien. Wij wilden de ouders een handleiding geven zodat ze het beter begrijpen. De hoeveelheid informatie die patiënten op een spreekuur krijgen is vaak veel en overweldigend. Dit naslagwerk geeft de mogelijkheid om er thuis rustig over te lezen. Wellicht ook om andere ouders te helpen, want bij twijfel over de oogstand of de gezichtsscherpte van een kind is het belangrijk om op korte termijn een orthoptist te raadplegen. Over het algemeen geldt namelijk: hoe eerder de behandeling start, hoe beter de resultaten.” Wat is scheelzien, hoe ontstaat het en wat is het verschil met een lui oog? Is het te opereren of verdwijnt het vanzelf? En veroorzaakt scheelzien problemen bij lezen en schrijven? Dit zijn slechts enkele van de 101 vragen die in het boekje worden behandeld. ‘101 vragen over scheelzien’ kost 7 euro en is te koop bij de boekhandel: isbn 978-90-72837-04-2 of bij 3M Nederland, tel. 071–5450 489. n EK

Verbouwing poli klinische chemie

Prikken met licht, rust en overzicht

Foto: mark van den brink

Niet wachten met de behandeling van scheelzien

“De vissenkom, zo noem ik ’t.” Elianne Roelandse wijst naar de oude prikpoli. De ruimte op de eerste verdieping van de brug is een donkere hoek met prikkamers zonder daglicht, ramen van matglas met gordijnen ervoor, twee dichte balies en rijen aftandse klapstoelen. “Patiënten bleven vaak in ’t ongewisse over de voortgang en medewerkers hadden nauwelijks zicht op wie zat te wachten. In de nieuwe prikpoli kiezen we voor licht, rust en overzicht”, vertelt de leidinggevende van het klinisch chemisch laboratorium enthousiast. n Barbara van Male

“Het was hier letterlijk ondoorzichtig. Medewerkers zagen niet wat zich in de wachtkamer afspeelde en moesten door een intercom achter glas met de patiënten communiceren. Omgekeerd konden patiënten onze medewerkers niet zien, en vroegen zich bij lang wachten af of er wel iemand werkte. Er hing geregeld een grimmige sfeer. Zo zie je dat inrichting gedrag behoorlijk kan beïnvloeden. Dat kan dus ook de positieve kant op”, legt Elianne Roelandse de reden voor de nieuwe prikpoli uit.

Verwisseling en verwarring Dagelijks krijgt het laboratorium zo’n 300 tot 400 patiënten te verwerken, zonder afspraak - feitelijk heeft het lab daarmee de grootste polikliniek van VUmc. Dat betekent lange wachttijden. Roelandse

verwacht dat die wachttijden door de nieuwe inrichting korter worden, ook omdat de logistiek verandert. “Straks kunnen medewerkers gewoon zien hoe druk het is, en dus of ze extra mensen nodig hebben. En lagen vroeger de papieren van patiënten op een balie achter gesloten deuren, met alle kans op verwisseling en verwarring, nu houdt elke patiënt zijn eigen papieren de hele tijd bij zich.”

Daglicht Een open balie van wit kunststof met vier aanspreekplekken, iets verhoogd zodat je op ooghoogte met patiënten kunt praten en een steenrode achterwand, Een houten wand met een ronding, een lange bank in lichte tinten, banken langs de muren. Een zogeheten green wall, een verlichte wand

met langzaam veranderende projecties. Daglicht door lagere muren van de prikkamers. Plus een afgesloten plek voor voorraden en materialen. Dat is in een notendop het nieuwe uiterlijk van de prikpoli van het klinisch chemisch laboratorium, ontworpen zoals het dagchirurgisch centrum. “We hebben er dan ook flink aan getrokken. De prikpoli stond al op de lijst voor een nieuwe locatie. Maar nu de bouw van de laboratoriumtoren stilligt, was een nieuwe plek van de baan. En juist gezien al die klachten moesten we de huidige plek echt onder handen nemen.” Naar verwachting is de volledig verbouwde prikpoli vanaf 1 november in gebruik. Voor het tijdelijke priklab heeft het personeel de koffiekamer afgestaan. “Een vriendelijk offer voor de nieuwe werkplek.”

Echografie spaart gezond borstweefsel De afdeling oncologische chirurgie van VUmc begint deze week met een regionaal onderzoek om na te gaan of echografie tijdens een borstkankeroperatie betere resultaten oplevert. Beter in de zin van radicaal opereren én beter wat betreft cosmetisch resultaat. n Marieke Sjerps

Het doel van een borstbesparende operatie is de kwaadaardige tumor radicaal te verwijderen én de vorm en het uiterlijk van de borst zo goed mogelijk te behouden. Op dit moment worden voelbare borsttumoren verwijderd aan de hand van wat de chirurg tijdens de operatie opmerkt, zonder dat hij of zij visuele middelen gebruikt. Echter, uit een onderzoek onder 750 patiënten in de regio blijkt, dat er zo vrijwel altijd te veel gezond weefsel wordt weggehaald, terwijl er bij een op de vijf nog kwaadaardig weefsel achterblijft.

Betere resultaten Studiecoördinator en artsonderzoeker Nicole Krekel vertelt:

“Voor niet-voelbare borsttumoren gebruiken we tijdens de operatie wel visuele hulpmiddelen om de tumor te identificeren en te verwijderen. Sinds enkele jaren doen we dit met echografie, omdat hiermee vaker radicaal wordt geopereerd dan met andere methoden. Wat blijkt? De resultaten met echografie zijn zelfs beter dan bij de operaties van voelbare tumoren. Die bevinding gaan we daarom nu verder onderzoeken.” Stichting Pink Ribbon stelt geld beschikbaar voor een tweejarige studie. Behalve VUmc werken aan het onderzoek mee: mca Alkmaar, rkz Beverwijk, de Gelderse Vallei in Ede en het Waterlandziekenhuis in Purmerend. De ene helft van de 120 patiënten die worden gevraagd om mee te doen, wordt met behulp van echografie geopereerd, de andere helft op de gebruikelijke manier. Wanneer er minder gezond borstweefsel wordt verwijderd, kan dit een beter cosmetisch resultaat geven. Wellicht nog belangrijker is, dat zo de afwijking vaker in één keer geheel wordt verwijderd, waardoor minder patiënten opnieuw geopereerd hoeven te worden. Bovendien

is echografie een gemakkelijk hanteerbare, betrouwbare en zeer patiëntvriendelijke methode.

Snel invoeren Krekel: “We verwachten dat het werven van deelnemende patiënten een half jaar duurt. We kunnen dan al snel bepalen of we radicaal hebben geopereerd; de cosmetiek beoordelen we aan de hand van foto’s die we na drie en zes maanden maken. Als er uitkomt wat we verwachten, zullen we deze methode snel invoeren.” De zoektocht naar betere methoden wordt gesteund door de toenemende vraag naar betere cosmetische resultaten van borstbesparende operaties. Bovendien bepaalt het igz, Inspectie voor de Gezondheidzorg, dat een hoog percentage van de borstoperaties radicaal moet zijn. Dat wordt tot nu toe niet gehaald. Krekel verwacht dat deze manier van opereren op den duur kostenbesparend is. “Er moet natuurlijk radiologische apparatuur aangeschaft worden, maar als er minder operaties nodig zijn, wordt de behandeling een stuk voordeliger.”

Tracer 1 8 – 9 septem b er 201 0 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Onder leiding van oncologisch chirurgen Sybren Meijer en Petrousjka van den Tol onderzoekt Nicole Krekel of borstkankeroperaties ondersteund met echografie betere resultaten oplevert

7

Agenda

Uit de Agenda

Promoties donderdag 9 september – aula, 11.45 uur, M.J. Overbeek, ‘Pulmonary arterial hypertension in systemic sclerosis’ promotoren: prof.dr. E.F. Smit, prof.dr. B.A.C. Dijkmans; copromotoren: dr. K. Grünberg, dr. A. Boonstra, dr. A.E. Voskuyl vrijdag 10 september – aula, 13.45 uur, A.G.C. Jonker, ‘Health decline and wellbeing in old age: the need of coping’ promotoren: prof.dr. D.J.H. Deeg, prof. dr. C.P.M. Knipscheer; copromotor: dr. H.C. Comijs donderdag 16 september – aula, 13.45 uur, L.C. Lambeek, ‘Return to work management for chronic low back pain’ promotor: prof.dr. W. van Mechelen; copromotoren: dr. J.R. Anema, prof.dr. B.J. van Royen vrijdag 17 september – aula, 13.45 uur, J.M.G.H. van Riel, ‘Hepatic arterial chemotherapy for liver metastases of colorectal cancer’ promotoren: prof.dr. E. Boven, prof.dr. G.J. Peters; copromotor: dr. C.J. van Groeningen woensdag 22 september – aula, 11.45 uur, L.E. Willemsen, ‘Improving antimicrobial use and control of resistant micro-organisms in the hospital’ promotoren: prof.dr. J.A.J.W. Kluytmans, prof.dr. P.H.M. Savelkoul donderdag 23 september – aula, 11.45 uur, C.E. Badr, ‘Bioluminescence imaging in glioblastoma: monitoring of biological processes and novel therapeutics’ promotor: prof.dr. W.P. Vandertop; copromotoren: dr. T. Würdinger, dr. B.A. Tannous donderdag 23 september – aula, 13.45 uur, L.B. Mokkink, ‘COSMIN: Development and evaluation of a checklist to assess the methodological quality of studies on measurement properties’ promotoren: prof.dr.ir. H.C.W. de Vet, prof.dr. L.M. Bouter; copromotor: dr. C.B. Terwee vrijdag 24 september – aula, 13.45 uur, J.L.W. Bosboom, ‘Pathophysiological mechanisms in Parkinson’s disease related dementia: an MEG study’ promotoren: prof.dr. E.Ch. Wolters, prof.dr. C.J. Stam; copromotor: dr. H.W. Berendse

donderdag 16 september – aula, 13.45 uur, L.C. Lambeek, ‘Return to work management for chronic low back pain’ promotor: prof.dr. W. van Mechelen; copromotoren: dr. J.R. Anema, prof.dr. B.J. van Royen

Symposia donderdag 9 september – auditorium, 9.00 uur, ‘Reflection and participation in health care’ meer informatie: Irene van Baardwijk en Jitta Reddingius, tst. 48444, www.paog.nl woensdag 15 september – Amstelzaal, 14.00 uur, ‘Literatuur en geneeskunde: Besmet’ meer informatie: www.VUmc. nl/leng, aanmelden: [email protected], tst. 43165 woensdag 22 september – Amstelzaal, 9.30 uur, ‘20 years advanced immunology: advances in biology of APCs and T cells’ meer informatie: Patricia van Meekeren en Jitta Reddingius, tst. 48444, www.paog.nl vrijdag 24 september – Amstelzaal, 9.00 uur, ‘Invasieve cardiologie van de toekomst’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl Cursussen maandag 20 september – De Waver, 9.00 uur, ‘Terugkomdag basiscursus echografie, E-learning’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Romke Langezaal, tst. 48444, www.paog.nl

8

Een goede begeleiding kan er voor zorgen dat patiënten met chronisch lage rugklachten gemiddeld vier maanden eerder aan het werk kunnen gaan. Dat blijkt uit onderzoek van epidemioloog Ludeke Lambeek. Bij VU medisch centrum is een innovatieve begeleiding ontwikkeld gericht op duurzaam herstel in het werk en privé voor langdurig arbeidsongeschikten

met chronisch lage rugklachten. Deze begeleiding vindt plaats in het ziekenhuis, in een gespecialiseerde fysiotherapiepraktijk en op de werkplek en wordt uitgevoerd door een klinisch arbeidsgeneeskundige, medisch specialist, getrainde ergotherapeut en fysiotherapeut. Om het programma te evalueren werden 134 patiënten met chronische rugklachten die de medisch specialist

bezochten verdeeld over twee groepen. De ene groep kreeg de innovatieve begeleiding en de andere groep de gebruikelijke zorg van de huisarts en/of bedrijfsarts. Lambeek toont aan dat na een jaar de patiënten uit de innovatieve begeleidingsgroep niet alleen eerder volledig en duurzaam het werk hadden hervat, maar ook dat zij thuis beter functioneerden vergeleken met de groep die het

programma niet had gevolgd. Zowel patiënten als hun zorgprofessionals en werkgever waren erg tevreden met de innovatieve begeleiding. Ook blijkt uit Lambeeks onderzoek dat de methode kosteneffectief is. Als dit programma op grote schaal in Nederland wordt ingevoerd dan levert dit per saldo zeer aanzienlijke besparingen op.

Foto: mark van den brink

Oraties donderdag 9 september – aula, 15.45 uur, prof.dr. T.A. Abma ‘Herinneringen en dromen van zeggenschap. Cliëntenparticipatie in de ouderenzorg.’ donderdag 9 september – aula, 15.45 uur, prof.dr. G.A.M. Widdershoven ‘Reflectie als interventie’ vrijdag 10 september – aula Universiteit van Amsterdam, 16.00 uur, prof.dr. G.G. Kenter ‘Genezen beter dan voorkomen?’

Innovatieve begeleiding vermindert rugpijnklachten

Maquette uitgebreid met nieuwbouwprojecten Nu er op en rond VUmc nieuwe dakopbouwen en nieuwe gebouwen verschijnen, moest ook de maquette in de hoofdhal van het ziekenhuis worden aangepast. Zelfs de Westflank, in werkelijkheid nog slechts een bouwput, is in miniatuur al in volle glorie te bewonderen.

Osteoporose en fractuurpreventie

VUmc expertise ingezet voor nieuwe richtlijn Onder voorzitterschap van hoogleraar reumatologie Willem Lems is de afgelopen twee jaar gewerkt aan een nieuwe landelijke richtlijn voor de opsporing van osteoporose. Deze aandoening, in lekentaal ‘verminderde botdichtheid’, leidt snel tot breuken. n Marianne Meijerink

Veel van de 80.000 vijftigplusser die jaarlijks worden behandeld voor fracturen, hebben osteoporose. Dat geldt met name voor vrouwen van 50 jaar en ouder, die als gevolg van hormonale veranderingen eerder kans hebben op osteoporose. De oude richtlijn, die dateert uit 2002, was dan ook vooral gericht op die specifieke risicogroep. Maar in de praktijk bleek dat maar ongeveer 10 procent van de mensen na een fractuur werden gescreend.

Herhaling “Dat is natuurlijk veel te weinig, want we weten dat als mensen eenmaal een botbreuk hebben gehad, ze een flinke kans hebben dat het binnen twee jaar weer gebeurt”, vertelt Willem Lems. “Dat kost de gemeenschap veel geld, maar het is vooral ook heel naar voor de patiënt. Want al wordt de breuk goed behandeld, voor ouderen gaat de kwaliteit van leven na een botbreuk sterk achteruit en ook de kans op overlijden neemt toe. En dat terwijl de screening eigenlijk zo eenvoudig is.” Maar er waren meer redenen om een nieuwe richtlijn te ontwerpen. “Er zijn nieuwe medicijnen die snel, veilig en effectief zijn. Met enkele injecties per jaar is de botdichtheid binnen een paar jaar hersteld. Daarmee omzeilen we het probleem dat veel mensen met osteoporose niet erg therapietrouw zijn als ze dagelijks medicijnen moeten innemen.

Tracer 1 8 – 9 sep tem b er – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Bovendien weten we meer over de optimale dosering van vitamine D en over het effect van medicijngebruik en over de comorbiditeit tussen osteoporose en andere aandoeningen, de zogeheten secundaire osteoporose. Daarbij hadden we veel aan de expertise van onze internist Paul Lips, die ook in de werkgroep zat.”

Verhoogd valrisico Om de richtlijn te kunnen ontwikkelen heeft de werkgroep, in totaal zo’n twintig leden uit zowel snijdende als niet-snijdende disciplines, al het relevante onderzoek doorgespit, uitgaande van een serie vooraf geformuleerde vragen. Interessant is dat daarbij ook is gekeken naar factoren die bijdragen aan een verhoogd valrisico. Dat kunnen medicijnen zijn of aandoeningen zoals staar en dat geldt evenzeer voor mannen als voor vrouwen, zo constateerde huisarts Petra Elders. Zij is wetenschappelijk onderzoeker bij huisartsgenees-

kunde en heeft zich als lid van de werkgroep met name in die groep verdiept. Lems: “Heb je als oudere eenmaal iets gebroken, dan is de kans dat het weer gebeurt bij mannen net zo groot als bij vrouwen.” Resultaat is een richtlijn die leidt tot verfijnde diagnostiek, doeltreffender screening onder meer risicogroepen en een effectievere behandeling. Bovendien moet de richtlijn ervoor zorgen dat meer specialisten alert zijn op osteoporose en verwijzen voor een screening. ZonMw financierde de werkgroep. Het cbo, kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg, heeft de voorlopige richtlijn gepubliceerd. Specialisten kunnen tot half oktober via de website van cbo reageren of deelnemen aan de hearing die 27 september wordt gehouden in de Domus Medica in Utrecht. Meer informatie: www. cbo.nl

‘Het zou goed zijn om deze mensen te betrekken bij de reddingsoperatie om ze een gevoel van controle te geven.’ Psycholoog/ethicus Berna van Baarsen van VUmc en ggz inGeest over de vastzittende mijnwerkers in Chili. Dit is de dag, eo, Radio 1, 25 augustus.

Sinds 1 juni is neonatoloog Hans van Goudoever medisch afdelingshoofd kindergeneeskunde van VUmc. Hij is tevens hoofd van de afdeling kindergeneeskunde van het AMC en hoogleraar kindergeneeskunde aan de UvA. In het kader van de concentratie van kindergeneeskundige expertise biedt zijn aanstelling nieuwe kansen voor de regio Amsterdam.

n Ursula Wopereis

Concentratie “Momenteel zijn we in heel Nederland bezig met het concentreren van de kindergeneeskunde. Het is heel bijzonder dat in Amsterdam twee academische kindergeneeskundige afdelingen zo dicht bij elkaar staan. Ik heb 21 jaar in Rotterdam gewerkt, het laatst als hoofd neonatologie. Toen ik vorig jaar werd gevraagd om hoofd kindergeneeskunde in het amc te worden heb ik voorgesteld om de samen-

Foto: mark van den brink

‘Kindergeneeskunde in Amsterdam kan doorgroeien tot Europese top’

‘Reuma is op weg een slapende ziekte te worden die soms even acuut wordt.’ Reumatoloog Michael Nurmohamed over reuma waarbij de symptomen uitsterven. Er wordt zelfs voorzichtig over ‘genezing’ gesproken. Elsevier, 28 augustus.

Hans van Goudoever (Laren, 1962) studeerde geneeskunde aan de Erasmus Universiteit. Na zijn promotieonderzoek werd hij hoofd neonatologie in het Kinderziekenhuis Erasmus MC-Sophia. Van Goudoever is lid van de redactieraad van verschillende internationale wetenschappelijke tijdschriften en actief in diverse Europese onderzoeksraden. Hij is bovendien lid van de commissie Kinderarts, Ethiek en Recht. Hans van Goudoever is net getrouwd en heeft vijf kinderen. werking met VUmc te intensiveren, zodat de kindergeneeskunde in de regio over de volle breedte behouden kan blijven. Daardoor worden we de grootste speler in het land en kan de kindergeneeskunde in Amsterdam doorgroeien tot de top van Europa. Dat kunnen en moeten we alleen in gezamenlijkheid realiseren. Dat voorstel werd positief ontvangen, ook door de raad van bestuur van VUmc. Zodoende zit ik hier.”

Samen sterk “De zorg moet bezuinigen. Daar ontkom je niet aan, maar samen staan we sterker. Deze samenwerking is overigens géén bezuinigingsoperatie. Door schaalvergroting kunnen we kwalitatief betere zorg leveren. Dat heeft mijn prioriteit. Bovendien biedt deze samenwerking meer mogelijkheden voor onderzoek en onderwijs. Ik heb met beide rvb’s expliciet afgesproken dat we de

eerste drie jaar niet meer bezuinigen dan het gemiddelde in VUmc of het amc. De afdeling kindergeneeskunde van het amc is bijna twee keer zo groot dan die van VUmc, maar het is zeker niet zo dat de ene afdeling de ander opslokt. Er blijven ook twee locaties voor kindergeneeskunde. VUmc profileert zich bijvoorbeeld al jaren met kinderneurologie en -oncologie op wereldniveau; het syndroom van Down en obesitas zijn andere speerpunten. Die expertise blijft behouden en willen we versterken.”

Eenheid “In eerste instantie willen we de zorgprotocollen synchroniseren, zodat sprake is van een eenduidig behandelproces. Dat vergroot de helderheid voor patiënten en verwijzers en is van invloed op de patiëntenstroom. Vervolgens bekijken we in onderling overleg of we de zorg op beide locaties blijven aanbieden,

of dat bepaalde ziektes hier of juist in het amc worden geconcentreerd. Uiteindelijk streven we naar een personele unie, waarin medewerkers volledig uitwisselbaar zijn. Maar daar gaan nog wel de nodige jaren overheen.”

Efficiëntie “In Rotterdam deed ik veel patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs. Het komend half jaar ben ik vooral manager, dat is wel wat anders. Zodra de protocollen klaar zijn, wil ik overigens graag op beide locaties diensten meedraaien. Mijn nevenactiviteiten blijf ik voortzetten. Het wordt er niet minder op, maar als het leuk is, is dat helemaal geen punt. Het scheelt denk ik ook als je zegt dat je het niet druk hebt. Ik werk hard en efficiënt, maar ik heb het eigenlijk nooit druk.”

Doktersassistenten in VUmc

Interne opleiding vangt toekomstige tekorten op De pilot afgelopen jaar waarbij een groepje aankomende doktersassistenten stage liep in VUmc, is een gedeeltelijk succes geworden. “We zijn gestart met zes doktersassistenten, maar al snel vielen verschillende mensen af. Een stagiaire viel af wegens onvoldoende functioneren, en twee anderen konden dichterbij huis een stage krijgen”, aldus praktijkopleider Inez de Jonge. “Twee doktersassistenten hebben uiteindelijk een vaste baan gekregen op de afdelingen radiologie en cardiologie.” n Annette Karimi Voor de toekomst beoogt VUmc de interne opleiding voor doktersassis-

tenten voort te zetten in samenwerking met het nabijgelegen Regionaal Opleidingen Centrum(roc) asa. Het theoretische gedeelte van de studie krijgen de leerlingen op het roc, en vervolgens kan hun stage binnen VU mc plaatsvinden. Achterliggend idee, is volgens De Jonge, een toekomstig tekort aan doktersassistenten op te vangen. Daarnaast zou deze beroepsgroep in de toekomst wellicht enkele werkzaamheden van verpleegkundigen kunnen opvangen.

Veel geleerd Terugkijkend heeft De Jonge een hoop geleerd van de pilot. “We starten nu de opleiding niet meer groepsgewijs. De aankomende doktersassistenten willen zelf bepalen wanneer ze hun stage kunnen lopen. Zeker als ze wat ouder zijn en naast hun opleiding een baan of een gezin hebben. Vanaf nu werken we dus

met individuele aanvragen. Dat is arbeidsintensiever, maar werkt beter.” Ook kwamen de opleiders er achter dat de verwachtingen van stagiaires soms te hoog waren. “We hebben geleerd dat de beeldvorming soms realistischer moet worden. De stagiaires dachten dat het werk voornamelijk bestond uit het assisteren van een arts bij een moeilijke chirurgische ingreep.” Komend jaar gaat zorgmanager divisie 4, Edwin Pompe, onder wie de praktijkopleidingen vallen, de praktische zaken rond deze interne opleiding stroomlijnen. “We gaan het contact met de roc verstevigen zodat er een gestage stroom aan doktersassistenten naar VUmc blijft komen. Deze opleiding hoort ook bij de academische functie die het ziekenhuis heeft”, aldus Pompe.

Tracer 1 8 – 9 septem b er 201 0 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Dynamisch Een van de twee stagiaires bij wie de stage na de pilot uitmondde in een vast contract is Marloes Kruizinga (31). “Ik ben heel blij met mijn baan. Tijdens mijn stage voelde ik me hier direct al op mijn plaats. Mijn vorige stage was bij een gezondheidscentrum, maar deze plek is veel dynamischer. De ene keer assisteer je bij een punctie en de andere keer sta je achter de balie, of moet je een infuus prikken.” Ook roemt ze de begeleiding die ze in VUmc kreeg tijdens haar praktijkopleiding. “Je merkt dat je in een opleidingsziekenhuis bent. Iedereen is bereid je te helpen. Daardoor voel je je niet bezwaard om vragen te stellen.” Toen ze in haar nieuwe baan ook nog de woensdagen vrij kon krijgen, was de keuze voor de jonge moeder van een peuter daarom snel gemaakt.

‘Het geloof dat er genezing mogelijk is, is vaak stuk.’ Fysiotherapeut Jeanne Besemer van ggz inGeest over onbegrepen klachten: als mensen er lang mee rondlopen is kans op volledig herstel klein. Volkskrant, 28 augustus. ‘Transglutaminases (enzymen) spelen mogelijk een rol in het ontstaan van de ziekte van Alzheimer. Transglutaminases zijn enzymen die in staat zijn middels hun activiteit de specifieke Alzheimer-eiwitten zodanig te veranderen, dat deze makkelijk gaan stapelen.’ Ónderzoeker Micha Wilhelmus over zijn onderzoek naar de ziekte van Alzheimer. NU.nl, 30 augustus. ‘Pakweg een op de drie mensen heeft last van dwangneuroses, zoals smetvrees. Wij doen onderzoek naar deze angsten onder andere door het gebruik van de MRI.’ Psychiater Odile van de Heuvel over het onderzoek naar dwangneuroses. Noorderlicht, vpro, Radio 1, 31 augustus. ‘Een snelle, moeizame ademhaling in combinatie met slecht drinken, koorts, hoesten en slijm in neus en keel zijn een reden om aan de bel te trekken.’ Kinderarts Martijn van der Kuip over de gevaren van het rs-virus bij baby’s. Kraamsupport, september. ‘De minst actieve kinderen hebben een veel grotere kans op letsel tijdens sport en spel dan de actievere kinderen.’ Onderzoeker Evert Verhagen over Amsterdamse kinderen met overgewicht en een onderontwikkelde motoriek die ‘val-les’ moeten krijgen. Volkskrant, 1 september. ‘Zestig procent van de ouderen die wij na de selectie van de huisartsen hebben benaderd wil niet meewerken. We hebben nog enkele huisartsenpraktijken te gaan en we hopen dat de ouderen die we nog gaan benaderen wel positief reageren. Anders is het onderzoek straks niet representatief. Hierdoor vervalt de wetenschappelijk status.’ Onderzoeker Emiel Hoogendijk over onderzoek onder ouderen in West-Friesland om de zorg onder bejaarden in deze regio te verbeteren. Noordhollands Dagblad, 2 september. ‘Ik studeerde bewegingswetenschappen aan de VU. Iedereen uit mijn jaar ging aan het werk als psychomotorisch therapeut. Ik wilde de wetenschap in. Aan de universiteit zeiden ze dat ik daar geschikt voor was, iedereen was juichend. Alleen, toen het er op aan kwam, hadden ze geen plek voor me.’ Rose-Marie Dröes, hoogleraar psychosociale hulpverlening voor mensen met dementie over haar vak. Trouw, 4 september. 9

Prikbord

Aangeboden: Chinese kookworkshops

Foto: Paul le Clercq

Het prikbord op intranet biedt medewerkers de mogelijkheid om oproepen te plaatsen. Dagelijks zijn er nieuwe vraag- en aanbodadvertenties te vinden. Sommige berichten zijn wel erg bijzonder.

“Er gaat echt een wereld voor je open als je de authentiek Chinese gerechten van mijn schoonzusje, Hong Wang, eet”, vertelt Joke Rietberg, teamleider zorgeenheid keel-, neus- en oorheelkunde, mondziekten/kaakchirurgie en oogheelkunde, locatie 1C. “Ik had in ieder geval nog nooit zoiets geproefd, terwijl ik toch regelmatig Chinees eet. Ze is sinds kort een eigen bedrijf begonnen, Hong’s Kitchen, waar ze zichzelf als ‘kok aan huis’ presenteert, maar

ook kookworkshops en kookcursussen aanbiedt. Hong is de vrouw van de tweelingbroer van mijn man. Ze is geboren in Beibei in het zuiden van China en was van jongs af aan te vinden in de keuken van haar moeder. De schoolvakanties bracht ze door bij haar familie in de bergen, waar ze zelf groenten en kruiden verbouwden en varkens, kippen en vissen hielden. In die periode maakte ze kennis met de meest uiteenlopende

streekgerechten. Toen ze begin dit jaar had besloten om een eigen bedrijf te beginnen heeft ze eerst stage gelopen in Chongqing, waar ze de Sichuan keuken beter leerde kennen.” Joke kan het iedereen aanraden. Of het nu gaat om zelf echt Chinees te leren koken, of om Hong als cateraar verrukkelijke Chinese hapjes te laten maken, het is allebei heerlijk. “Kijk maar eens op www.hongskitchen.nl, dat is echt de moeite waard.”

Half geslaagd Het is al weer een tijdje geleden, maar in Tracer 11, 3 juni, bood Antje Hartmann, verpleegkundige bij neurologie 2b, een reisgids voor IJsland en een klamboe aan. De reisgids was zij in een mum van tijd kwijt aan een college van sterilisatie, die onderweg naar haar vakantie in Canada een paar dagen in IJsland wilde rondkijken. De klamboe wacht nog steeds op een nieuwe eigenaar. n MK

ff inzamelen

VUmc-er & Auto Dit jaar is het precies 75 jaar geleden dat het blad Arts & Auto voor het eerst verscheen. Het tijdschrift was bedoeld om de verkeersveiligheid van artsen te bevorderen, omdat dit de eerste beroepsgroep was die op grote schaal auto’s gebruikte. Voor sommigen bleef de auto niets meer dan een handig transportmiddel, voor anderen groeide het uit tot een passie. Voor Marco Ritt, hoofd van de afdeling plastische-, reconstructieve- en handchirurgie, is er maar één echte auto: de Corvette.

Koffiepauze, een overleg, een afscheids­borrel of een verjaardags­feestje. Er zijn veel momenten om als collega’s ff bij elkaar te komen. Tracer legt ze vast.

naar 4333, maakt 3 euro over naar de samenwerkende hulporganisaties. Er is inmiddels 21.381.100 euro opgehaald met de nationale actie, maar er is veel meer geld nodig. In totaal zijn er twintig miljoen mensen getroffen door de ramp, waarvan acht miljoen urgent schoon drinkwater en voedsel nodig hebben. Maar daarmee zijn ze er niet. De Pakistanen hebben ook hulp nodig

om hun bestaan weer op te bouwen. In een land waar het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking 900 dollar per jaar is, hebben mensen nauwelijks reserves. En de verwoesting is enorm. Meer dan 893.000 woningen zijn in de golven verdwenen en voor de veestapel is geen gras, want eenvijfde van het land staat onder water. De watersnoodramp in Pakistan is daarmee een van de ergste

natuurrampen van de laatste decennia. De familie van Asjad is gelukkig gespaard gebleven. Zij wonen ten zuiden van Islamabad, in een provincie waar de wateroverlast beperkt is gebleven. “De reacties van de collega’s waren heel positief”, vertelt Asjad. “Veel mensen pakten meteen hun mobieltje om geld over te maken.” In totaal deelde hij zo’n 1.500 flyers uit.

Lorenzo

Foto: Paul le Clercq

Ook VUmc-ers willen de slachtoffers van de overstroming in Pakistan helpen, is de vaste overtuiging van Asjad Hussain, senior medewerker bij centraal magazijn/ voorraadbeheer. Hij deelde daarom samen met flexwerker Machiel Brouwer op 30 augustus flyers uit bij de ingang van personeelsrestaurant Het Plein. De dag daarna waren het uitgiftepunt in de poli en de beide parkeergarages aan de beurt. Zijn doel: zoveel mogelijk collega’s er van overtuigen dat ze geld moeten storten op giro 555. Iedereen die ‘Pakistan’ sms’t

Foto: mark van den brink

Wie Asjad Hussain en Machiel Brouwer Wat uitdelen flyers Waar ingang Het Plein Waarom de overstromingen in Pakistan Opvallend enthousiaste reacties

M

et zijn knalgele kleur is de Corvette C6 van Marco Ritt niet over het hoofd te zien. “Ik heb altijd een Corvette willen hebben”, geeft hij toe. “Het is de enige échte Amerikaanse sportauto, een serieuze muscle car.” Hij kocht zijn eerste Corvette toen hij een jaar in de Verenigde Staten onderzoek verrichtte. “Het was een oude, uit 1982. Ik heb er het land mee rondgereisd en heb hem na afloop mee naar Nederland genomen. Ik heb die auto nog steeds, maar sinds vorig jaar heb ik ook een nieuwer exemplaar: een C6 uit 2006, die ik ook weer zelf heb geïmporteerd uit de vs. Wat er zo bijzonder is aan een Corvette? Het fraaie uiterlijk natuurlijk en de geweldige V8 motor met het mooie warme geluid.” Dat het een van de weinige auto’s is met een topsnelheid van 300 km/uur vindt Marco minder interessant. “Ik heb in mijn leven maar een of twee snelheidsboetes gekregen en nee, ik ga niet speciaal naar Duitsland om op de autobahn te racen. Ik houd helemaal niet van hard rijden en ook het knutselen aan de auto blijft beperkt tot het verwisselen van het oliefilter. Maar het is een heerlijk auto om in rond te rijden.” n MK

10

Tracer 1 8 – 9 se p te m b e r 201 0 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg