Websites
Arbeidsomstandigheden Telewerken: www.telewerkforum.nl Stichting van de arbeid: www.stvda.nl Diverse info: www.werkzaken.nl www.arbo.pagina.nl www.arbo.nl www.arbeidsinspectie.nl http://bedrijfshulpverlening.pagina.nl www.arbeid.tno.nl Arbeidsrecht en aanverwante juridische zaken www.arbeidsrechter.nl www.wetwegwijzer.nl www.jurofoon.nl College Bescherming Persoonsgegevens: www.cpbweb.nl www.juridisch.nl www.nmi-mediation.nl collectieve arbeidsovereenkomst: cao.pagina.nl Assessment www.assessmenttest.nl Human Resource Management www.menscentraal.nl Society for HRM: www.shrm.org HRM Net: www.hrm.net HRM Startpagina: hrm.startkabel.nl www.hrworld.com Human Resource Planning Society: www.hrps.org Kwaliteit International Standard Organization: www.iso.org Investors in People: www.iipnl.nl
K. Schermer, P. Quint, De organisatie als hulpmiddel, DOI 10.1007/978-90-313-6299-8, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij
Websites
klachtenmanagement.startkabel.nl www.kwaliteit-in-bedrijf.nl www.efqn.nl www.ikn.nl Leiderschap leiderschap.startkabel.nl www.markensteijn.com/links.htm Lerende organisatie competentiemanagement.pagina.nl www.opleidingnet.com www.leren.nl Human resource development: hrd.startkabel.nl www.kessels-smit.nl/Kennismethoden Homepage Learning Organizations: leeds-faculty.colorado.edu/larsenk/learnorg.html Loopbaanontwikkeling solliciteren.pagina.nl www.beloningsscan demotie.pagina.nl www.inburgernet.nl Diversiteitsbeleid bij Sectorfondsen Zorg en Welzijn: www. fondsenzw.nl/onderwerpen/2-3865/index.asp www.echo-net.nl Europese Managing Diversity website: www.socialeurope.com Multiculturele organisatie Homepage David Pinto: www.davidpinto.nl Intercultureel management: www.cmc-net.org Interculturele communicatie via TOPOI: www.tijm.nl/rubriek4/topoi1.htm Homepage Geert Hofstede: www.geert-hofstede.com www.vluchtelingenwerk.nl www.annefrank.org Ondernemingsraad www.ornet.nl Organisatieontwikkeling en managementdevelopment Organisatieontwikkeling.pagina.nl
345
346
De organisatie als hulpmiddel
Nederlandse stichting voor management development: www.nfmd.nl Organisatiecultuur Cultuurtest met bijbehorende achtergrondinfo volgens Harrison: www.markensteijn.com/cultuurtest.htm Overheid Sociaal Economische Raad: www.ser.nl www.overheid.nl Ministerie van Sociale zaken en werkgelegenheid: www.minszw.nl Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Sport: www.minvws.nl Kamer van Koophandel: www.kvk.nl Sociaal en Cultureel Planbureau: www.scp.nl Centraal bureau voor de statistiek: www.cbs.nl Raad voor Werk en Inkomen: www.rwi.nl Personeelsmanagement (internationaal) Worldfedaration of Personnel Management Associations: www. wfpma.com Europian Association for Personnel management: www.eapm.org Deutsche Gesellschaft fu¨r Personalfu¨hrung; www.dgfp.de www.peoplemanagement.co.uk Startpagina P&O: personeel-organisatie.pagina.nl Sociale zekerheid Landelijk Instituut Sociale verzekeringen: www.lisv.nl Teamfunctioneren Kernkwaliteiten: www.mijnkernkwaliteiten.nl Teamrollen: www.thesis.nl/belbin/ Zelfsturende teams: www.jobenco.nl/artikelen/artzelf.html Conflicthanteringsstijlen: www.teamtrainingsolutions.com/tki. html?source=Google Zelftest Roos van Leary: www.123test.nl/index.php?c=links/jump. php?ID=119 Zelftest conflicthantering en Roos van Leary: www.testjegedrag.nl Vakbladen HR Magazine: hrmagazine.be Intermediair: www.intermediair.nl PW (personeel werk): www.pwnet.nl
Websites
Vakbonden Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV): www.fnv.nl CNV vakcentrale: www.cnv.nl FNV Bondgenoten: www.fnvbondgenoten.nl Werkgeversorganisaties www.vno-ncw.nl www.awvn.nl www.mkb.nl Werving en selectie www.recruiter-online.nl werving-selectie.pagina.nl Ziekteverzuimbeleid reintegratie.pagina.nl rsi.pagina.nl stress.pagina.nl Breed platform verzekerden en werk: www.bpv.nl www.gezondheidsnet
347
Literatuur
Achterhuis, H. (1979). De markt van welzijn en geluk. Baarn: Ambo. Alblas, G., & Vliet, E. van de (1990). Doelmatig organiseren. Groningen: WoltersNoordhoff. Alblas, G., & Wijsman, E. (1993). Gedrag in organisaties. Groningen: WoltersNoordhoff. Antons, K. (1978). Groepsdynamica in de praktijk: gestructureerde oefeningen en technieken. Alphen aan den Rijn: Samsom. Argyris, C. (1957). Personality and organization: the conflict between system and the individual. New York: Harper Collins. Argyris, C. (1964). Integrating the individual and the organization. New York: Wiley & Sons. Aronson, E. The rationalizing animal. Psychology Today Magazine, mei 1973, p. 3844. Herdrukt in Leavitt e.a., 1989. Bakker, C.G., & Daalen, P.D.F. van (1992). IKZ Leerboek Integrale Kwaliteitszorg. Leiden: Stenfert Kroese. Becker, F., & Frieswijk, J. (1976). Bedrijven in eigen beheer. Nijmegen: SUN. Beirendonck, L. van (1999). Beoordelen en ontwikkelen van competenties. Leuven: Acco. Belbin, R. (1981). Management teams: why they succeed or fail. Londen: ButterworthHeinemann. Belbin, R. (1993). Team roles at work. Londen: Butterworth-Heinemann. Belbin, R. (1998). Teamrollen op het werk. Schoonhoven: Academic Service. Berg, H. van den et al. (1980). Welzijnswerk en samenleving. Assen: Van Gorcum. Berkenbosch, R. (1991). Het schrijven van beleidsteksten. Groningen: Wolters-Noordhoff. Bertalanffy, K.L. (1968). General systems theory: Foundations, development, application. New York: George Braziller. Besamusca-Janssen, M. (1998). Methodiek intercultureel personeelsmanagement. Baarn: Nelissen. Besouw, L. van et al. (SOVA-groep) (1978). Samen werken, samen leren: werkboek sociale vaardigheden, theorie en oefeningen. Bloemendaal: Nelissen. Blake, R., & Mouton, J. (1964, 1978). The New Managerial Grid: Key orientations for achieving production through people. Houston: Gulf publishing Blau, P.M. (1955). The dynamics of bureaucracy. A study of interpersonal relations in two government agencies. Chicago: University of Chicago Press. Boon, J.W. (1979). In de ban van het overleg: scholing en vorming van ondernemingsraden. Bos, J., & Harting, E. (2006). Projectmatig cree¨ren 2.0. Schiedam: Scriptum Management. Bruijn, J. de (1979). Geschiedenis van de abortus in Nederland. Amsterdam: Van Gennep.
K. Schermer, P. Quint, De organisatie als hulpmiddel, DOI 10.1007/978-90-313-6299-8, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij
Literatuur
Burg, van den (1977). Rapport van de commissie van advies inzake het democraties en doelmatig funktioneren van gesubsidieerde instellingen. Den Haag: Staatsuitgeverij. Buunk, A., & Gerrichhauzen, J. (1993). Stress en werk. Groningen: Wolters-Noordhoff. Calvin, W. (1991). De rivier die tegen de berg opstroomt. Amsterdam: Bert Bakker. Camp, P. (2007). Kracht met de matrix. Amsterdam: Business Contact. Creemers, M.R. et al. (red.) (1987). Polysociaal zakboekje. Arnhem: Koninklijke PBNA. Crozier, M. (1964). The Bureaucratic Phenomenon. Londen: Tavistock. Dam, N.H.M. van, & Marcus, J.A. (1995). Een praktijkgerichte benadering van organisatie & management. Houten: Educatieve Partners Nederland. Deal, T.E., & Kennedy, A.A. (1982). Corporate cultures. Reading (Mass): AddisonWesley. Deming, W.E., (1952). Elementary principles of the statistic control of quality. Nihon Kagaku Gijutsu Renmei. Dikker, A., De OR krijgt een light versie. PW: vakblad voor personeelsmanagement. Februari 2005, p. 31. Doel, J. van den (1975). Demokratie en welvaartstheorie: een inleiding in nieuwe politieke ekonomie. Alphen aan den Rijn: Samsom. Downs, A. (1957). An economic theory of democracy. New York: Harper & Row. Dreu, J. de, & Breuer, F. (1989). Middle-management: versterking van de lijn, reorganisatie met externe hulp. Driessen, R., & Heuvel, H. van den (1993). Het afdelingsbeleidsplan voor de verpleegafdeling: handleiding voor het opstellen van een afdelingsbeleidsplan. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Gastelaars, M. (1997). Human service in veelvoud: een typologie van dienstverlenende organisaties. Utrecht: SWP. Glaser, J.P.L.M. (1981). Matrixorganisaties. Groningen: Wolters-Noordhoff. Gouldner, A.W. (1954). Patterns of industrial bureaucracy. Glencoe: Free Press. Gramsbergen-Hoogland, Y., & Molen, H.T. van der (1992). Gesprekken in organisaties. Groningen: Wolters-Noordhoff. Groen, R. (1992). Teamrol-management. Leren en leven met groepen (E1400) (losbl.). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Grit, R., et al, (2004). Competentiemanagement, persoonlijk ontwikkelplan. Groningen: Wolters-Noordhoff. Haar, M. ter (1996). Professionals in de beleidsarena: basisboek beleid. Assen: Van Gorcum. Handy, C. (1978). Gods of management: the changing world of organizations. Londen: Pan Books. Harten, F. van (1984). Organisatie en leidinggeven in de maatschappelijke dienstverlening. Alphen aan den Rijn: Samsom. In 1986 in gewijzigde vorm verschenen onder de titel: Organiseren en leidinggeven in de welzijnsbevordering. Hendrix, H. et al. (1991). Functionele samenwerking: werkboek voor samenwerkingsverbanden in de zorgsector. Baarn: Nelissen. Hersey, P., & Blanchard, K. (1986). Management of organizational behaviour. Englewood Cliffs: Prentice Hall. Hoffman, E. (2002). Interculturele gespreksvoering: theorie en praktijk van het TOPOImodel. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Hofstede, G. (1991). Allemaal andersdenkenden: omgaan met cultuurverschillen. Amsterdam: Contact.
349
350
De organisatie als hulpmiddel
Houten, D. van (2004). De gevarieerde samenleving: over gelijkwaardigheid en diversiteit. Utrecht: De Tijdstroom. Huguenin, P. (2004). Conflicthantering en onderhandelen. Effectief handelen bij conflicten en tegenstellingen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Hughes, R. (1998, 2002). De fatale kust: het epos van Australie¨. Amsterdam: Balans. Jong, H.W. de (1972). Dynamische concentratietheorie. Diss. Rotterdam, Leiden. Juffermans, P. (1982). Staat en gezondheidszorg in Nederland. Nijmegen: SUN. Kapteyn, B. (1983). Probleemoplossing in organisaties. Deel 1. Deventer: Van Loghum Slaterus. Kapteyn, B. (1987). Organisatietheorie voor non-profit. Deventer: Van Loghum Slaterus. Kapteyn, B. (1996). Probleemoplossing in organisaties. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Kastelein, J. (1985). Modulair organiseren doorgelicht. Groningen: Wolters-Noordhoff. Kets de Vries, M.F.R., & Miller, D. (1984). The neurotic organization: diagnosing and changing counterproductive styles of management. San Francisco: Jossey-Bass. Keuning, D., & Epping, D.J. (2000). Management en organisatie: theorie en toepassing. Houten: Nelissen. Kooij, K. et al. (1995). Teamrol & taal. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Kluytmans, F. (red.) (1990). Human resource management: verzakelijking of vernieuwing? Deventer: Kluwer. Krogt, Th.P.W.M. van der, & Vroom, C.W. (1988). Organisatie is beweging. Culemborg: Reed Business Information. Lammers, C.J. (1983, 1987). Organisaties vergelijkenderwijs: ontwikkeling en relevantie van het sociologisch denken over organisaties. Utrecht: Het Spectrum. Lawrence, P.R., & Lorsch, J.W. (1967). Organization and Environment. Cambridge: Harvard publ. Leavitt, H.J., Pondy, L.R., & Boje, D.M. (eds.) (1989). Readings in managerial psychology. Chicago: University of Chicago Press. Leeuw, G. de (2000). Ontwikkeling van zelfsturing in organisaties. Baarn: Nelissen. Lievegoed, B.C.J. (1984). Organisaties in ontwikkeling. Rotterdam: Lemniscaat. Likert, R. (1961). New patterns of management. New York: Mc Graw Hill. Litterer, J.A. (1966). Conflicts in organizations: A re-examination. Academy of Management, 9(3), 178-186. Loo, L.F. van (1981). ‘Den arme gegeven ...’: een beschrijving van armoede, armenzorg en sociale zekerheid in Nederland, 1784-1965. Meppel: Boom. Manuel, F.E. (ed.) (1965). Utopias and utopian thought. Boston: Houghton Mifflin. March, J.G., & Simon, H.A. (1958). Organizations. New York: John Wiley. Maslow, A.H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50, 370396. Mastenbroek, W.F. (1984). Conflicthantering en organisatie-ontwikkeling. Alphen aan den Rijn: Samsom. Mayo, E. (1945). The social problems of an industrial civilization. Andover (Mass.): Andover press McGregor, D. (1960). The human side of enterprise. New York: McGraw-Hill Book Company Inc. Michels, R. (1962). Political parties. New York: The Free Press. Michielse, H.C.M. (1977). De burger als andragoog, een geschiedenis van 125 jaar welzijnswerk (1848-1972). Meppel: Boom. Mintzberg, H. (1979). The structuring of organizations: a synthesis of the research. Englewood Cliffs: Prentice Hall.
Literatuur
Mintzberg, H. (1983). Structures in five: designing effective organizations. Englewood Cliffs: Prentice Hall. Mishrah, R. (1980). Wat heet welzijn? Sociaal-wetenschappelijke visies op samenlevingen en sociaal beleid. Alphen aan den Rijn: Samsom. Morgan, G. (1986). Images of organization. Beverly Hills: Sage Publications. Mulder, M. (1980). Konflikthantering: theorie en praktijk in organisaties. Mulder, M. (1984). Omgaan met macht. Amsterdam: Agon Elsevier. Nieuwenhuisen, M. (1993). Zicht op arbeidsomstandigheden. Bussum: Coutinho. Nijenhuis, H. (1981). Volksopvoeding tussen elite en massa: een geschiedenis van de volwasseneneducatie in Nederland. Meppel: Boom. Peter, L.J., & Hull, R. (1983). The Peter-principle; why things always go wrong. New York: Morrow. Peters, T.J., & Waterman, R.H. (1982). In search of excellence. New York: Harper & Row. Pettigrew, A.M. (1973). The politics of organizational decision-making. Londen: Tavistock. Pinto, D. (2004). Interculturele communicatie, conflicten en management. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Prein, H. (1992). Trainingsboek conflicthantering. Alphen aan den Rijn: Samsom. Rapport Beraadsgroep knelpunten harmonisatie welzijnsbeleid en welzijnswetgeving (‘Knelpuntennota’). Den Haag: Staatsuitgeverij, 1974. Rijkers, T. (1997). Bouwen aan zelfsturende teams. Baarn: Nelissen. Roethlisberger, F.J., & Dickson, W.J. (1939). Management and the worker. Cambridge Mass: Harvard University Press. Romein, J. (1948). Het onvoltooid verleden; cultuurhistorische studies. Amsterdam: Querido. Rooy, L. de (1994). Preventie, ziekteverzuim, stress en burn-out: aanzetten tot beleid in nonprofitorganisaties. Baarn: Nelissen. Sanders, G., & Nuyen, B. (1992). Bedrijfscultuur: diagnose e´n beı¨nvloeding. Assen: Van Gorcum. Schermer, K. (1991). Effectief vergaderen. Utrecht: Teleac. Schermer, K., & Wijn, M. (2004). Vergaderen en onderhandelen, in teams en besturen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Schermer, K. (2008). Interculturele samenwerking en communicatie. Groningen: Wolters-Noordhoff. Scherpenisse, A.M.C., & Verbeek, G. (2002). Introductie in de gezondheidszorg: structuur en functioneren in de praktijk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Schuringa, L. (1997). Sociaal-agogische projecten. Baarn: Nelissen. Schuringa, L. (2001). Omgaan met diversiteit. Soest: Nelissen. Siebers, H., Verweel, P., & Ruijter, A. de (2002). Management van diversiteit in arbeidsorganisaties. Utrecht: Lemma. Siegers, F., (1995). Instellingssupervisie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Simons, P., & Verhage-van Kooten, M. (2004). Recht voor de zorg- en welzijnsprofessional. Den Haag: SDU uitgevers. SOVA-groep (1978). Samen werken, samen leren. Bloemendaal: Nelissen. Sperry, R.W. (1969). A modified concept of consciousness. Psychological -Review 76, 532-536. Steehouder, M.F. (1992). Leren communiceren. Groningen: Wolters-Noordhoff. Swaan, A. de (1982). De mens is de mens een zorg. Amsterdam: Meulenhoff. Swaan, A. de (1989). Zorg en de staat: welzijn, onderwijs en gezondheidszorg in Europa en de Verenigde Staten in de nieuwe tijd. Amsterdam: Bert Bakker.
351
352
De organisatie als hulpmiddel
Swieringa, J., & Wierdsma, A.F.M. (1990). Op weg naar een lerende organisatie. Groningen: Wolters-Noordhoff. Taylor, F.W. (1947). Scientific management, 1911. New York: Harper & Row. Thomas, R. (1991). Beyond race and gender, unleashing the power of your total workforce by managing diversity. New York: Amacom. Trompenaars, F. (1993). Riding the waves of culture: understanding cultural-diversity in business. Londen: Nicholas Brealy. Twijnstra, A., & Keuning, D. (1988). Organisatie-advieswerk: de praktijk van het organisatie-advieswerk bezien vanuit opdrachtgever, clie¨nt en adviseur. Leiden: Stenfert Kroese. Velpen, P. van der (1994). Oog voor strategie van gesubsidieerde en gepremieerde organisaties. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Verhage, B., & Cunningham, W.H. (1989). Grondslagen van de marketing. Leiden: Stenfert Kroese. Vlist, R. van der (1991). Leiderschap in organisaties, kernvraagstuk voor de jaren ’90. Utrecht: Reed Business Information. Vrolijk, A., & Timmerman, G. (1974). Onderhandelen, strategie en taktiek. Alphen aan den Rijn: Samsom. Vrolijk, A. (1997). Beoordelingsgesprek en functioneringsgesprek. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Vijselaar, H. (1991). Human resources. Alphen aan den Rijn: Samsom. Waal, S.P.M. de et al. (red.) (1994). Handboek maatschappelijk ondernemerschap. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Walker, C.R., & Guest, R.H. (1952). The man on the assembly line. Cambridge, Mass: Harvard University Press. Whyte, W.F. (1948). Human relations in the restaurant industry. New York: Mc Graw Hill. Wiener, N. (1950, Eng. editie, Londen 1968). The human use of human beings. Boston: Houghton Mifflin. Wijnen, G. et al. (2000). Projectmatig werken. Utrecht: Het Spectrum. Wilde, H.P. de (1987). Stoeien met organisatie: een inleiding organisatiekunde. Alphen aan den Rijn: Samsom Wilensky, H.L., & Labeaux, Ch.N. (1958/1965). Industrial society and social welfare.New York: The Free Press. Zoest, C. van (1994). Strategische beleidsvoering voor non-profitorganisaties. Baarn: Nelissen.
Over de auteurs
Klaas Schermer (1944) studeerde politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en was werkzaam als wetenschappelijk medewerker aan deze universiteit. Daarna was hij langdurig werkzaam in het hoger beroepsonderwijs, als docent en als leidinggevende. Naast zijn werk was hij actief in de besturen van verschillende instellingen voor maatschappelijk werk en in de politiek. Hij publiceerde verschillende boeken over besluitvorming in kleine groepen, waaronder de bestseller Vergaderen en onderhandelen, samen met organisatiepsycholoog Marcel Wijn. In 2008 verschijnt zijn boek Interculturele samenwerking en communicatie, een neerslag van de vele internationale projecten die hij organiseerde. Op dit moment is hij vooral reiziger en auteur. Peter Quint (1954) heeft vanaf zijn negentiende jaar werken en studeren gecombineerd. Na ruim drie jaar gewerkt te hebben als leerling-verpleegkundige in de psychiatrie is hij overgestapt naar het opbouwwerk/sociaal-cultureel werk. Hij heeft in deze sector, als opbouwwerker, ruim elf jaar meegewerkt aan een groot scala aan projecten op het brede terrein van de samenlevingsopbouw en de wijkleefbaarheid in de regio Noord-Limburg en in ’s-Hertogenbosch. Daarnaast is hij een paar jaar werkzaam geweest als supervisor voor de interne beroepsopleiding (CWOI) tot penitentiair inrichtingswerker van het ministerie van Justitie en is hij methodiekdocent en supervisor geweest bij de opleiding sociaal-cultureel werk van de toenmalige Hogeschool ’s-Hertogenbosch. Sinds 1988 is hij werkzaam als supervisor, docent (theorie & methoden, organisatiekunde en kwalitatief onderzoek) en afstudeerbegeleider bij de (rechtsvoorgangers van de) Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Hij doceerde aan de opleidingen SPH, CMV, MWD, HBOV en Pedagogiek. Sinds 1999 is hij fulltimedocent bij de opleiding SPH van diezelfde hogeschool.
K. Schermer, P. Quint, De organisatie als hulpmiddel, DOI 10.1007/978-90-313-6299-8, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij
354
De organisatie als hulpmiddel
Zijn opleidingsachtergrond is: – hbo sociaal-cultureel werk, Akademie De Kopse Hof, Nijmegen. – hoger management voor non-profitorganisaties, Instituut voor Sociale Wetenschappen, Leiden. – Voortgezette Opleiding, beroepsinnovatie en methodiekontwikkeling van het welzijnswerk in de eerste lijn, Hogeschool Nijmegen. – Leergang organisatieantropologie, Centrum voor beleid en management, Universiteit Utrecht.
Register
7S-model 278 achtbazenstelsel 86, 318 achterban 212 achtergrond, etnische 163 Achterhuis, H. 71 actie, positieve 171 Adorno 316 adviesbevoegdheid 88 adviesrecht 245, 246 afdeling 80 afdelingsbegroting 260 afdelingsbeleid 260 afdelingsbeleidsplan 260 afdelingsjaarverslag 260 afroepovereenkomst 221 afzetmarkt 55 allochtoon 168 ambtenarenreglement 221 antidiscriminatiebeleid 163 arbeid, humanisering van de 179, 322 arbeidersbeweging 308 arbeidsdeling 46 Arbeidsinspectie 227 arbeidsomstandigheden 224 Arbeidsomstandighedenwet 224 arbeidsovereenkomst –, collectieve 219 –, flexibele 220 –, met uitgestelde prestatieplicht 221 arbeidsprestatie 51 arbiter 137 arbobeleid 224 arbocatalogus 226 arbodienst 226 arborisico 224 Arbowet 224 Arbowetgeving 56 Argyris, C. 106, 321 attitude 275
K. Schermer, P. Quint, De organisatie als hulpmiddel, DOI 10.1007/978-90-313-6299-8, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij
356
De organisatie als hulpmiddel
autoritair 239 autoriteit 138 autoriteitsbeslissing 138 autoriteitsbesluit 143 balkaniseren 99 Becker, F. en Frieswijk, J. 81 bedrijfscultuur 172 bedrijfshulpverlener 225 begeleidingsgesprek 125 begroting 264 belangenbehartiger 138 belangenconflict 133 Belbin, R. 116, 117 beleid 253 –, financieel 259 –, multicultureel 168 –, strategisch 253 beleid, operationeel 258 beleid, tactisch 258 beleidsdocument 263 beleidsniveau, tactisch 259 beleidsnotitie 264 beleidsontwikkeling –, operationele 259 –, strategische 253 beloningsmacht 208 bemiddelaar 138 beoordelingsgesprek 191, 192 beroepsrecht 245 beroepsuitoefening, organisatie van 276 beroepsvereniging 131, 212 Bertalanffy, von 314 besluit 140 –, bij consensus 144 –, bij delegatie 142 –, bij loting 143 –, bij unanimiteit 142 –, door gezaghebbende 143 –, effectief 140 –, formeel 141 –, met meerderheid van stemmen 141 besluitvorming 140 besluitvormingsmethode 141 bestuur 35, 80 bestuursvergadering 125 bevelstructuur 82 bevoegdheid 200 Blake, R. en Mouton, J. 321 blokkenstructuur 90 bottom-up 102, 238, 244 Braybrook 317
Register
Bruns 316 budgetfinanciering 55, 58 bureaucratie 319 burn-out 204, 205 –, interventies bij 205 Buunk, A. en Gerrichhauzen, J. 204 Calvin, W. 317 Camus, A. 316 CE-code 269 clie¨ntenraad 131 clie¨ntgegevens, registratie van 270 clusterstructuur 90 collectivisme 164 communicatie 48, 78, 80 –, interculturele 163 –, mondelinge 123 –, schriftelijke 125 communicatielijn 123, 128 communicatieproces 123 communicatiestelsel 49 competentie 50, 191 competentiemanagement 325 conflict 132, 139 –, ideologisch 132, 139 –, over middelen 133 –, sociaalemotioneel 133 conflictbeheersing 135 conflicten –, aanpakken van 134 –, omgaan met 135 –, soorten 132 conflicthantering 136 conflictoplossing 135 conflictverloop 134 consensus 144 consultatie, collegiale 189 contingentietheorie 315 controle 48 coo¨ptatie 80 coo¨rdinatieprobleem 87 coo¨rdinator 81, 243 corporate identity 71, 72, 157 corporate image 157 Crosby, Ph. 268 Crozier 315 cultuur –, F(ijnmazige)- 165 –, G(rofmazige)- 165 –, M(ixed)- 165 –, moderne 167 –, traditionele 167
357
358
De organisatie als hulpmiddel
cultuursymbool 156 cultuurtype 158 curriculum vitae 181 Cyert 317 Deal, T.E. en Kennedy, A.A. 159 Delegating 242 Deming, W.E. 282 Deming-cyclus 282 democratisering, externe 52 demotie 190 demotiebeleid 179 depth of control 84 detacheringsovereenkomst 222 Devanna 322 Dickson 320 dienstverlening –, individuele 34 –, professionele 33 –, vrijwillige 33 differentiatie 83 directie 80 –, centrale 91 discriminatie 179 diversiteit, culturele 170, 171 diversiteitsbeleid 233 divisie 57, 90, 91 divisiestructuur 90, 91 doel 63, 74 –, extern 70, 71 –, intern 70, 71 –, officieel 68, 71 doelbepaler 71 doelen, feitelijke 68 doelgroep 68 Downs, A. 315 draagkracht 204 draaglast 204 DRETS-factoren 254 driestappenmethode 166 Durkheim 316 E = K 6 A 140 education permanente 325 effectief 54 efficie¨nt 54 EFOM 269 e-mail 127 empowerment 32 ententestructuur 102, 125, 146 escaleren 134 etno-marketing 169 evaluatiefase 265
Register
evaluatiegesprek 193 exitgesprek 195 fac¸adestijl 239 fasen in de groei 291 Fayol, H. 86, 318, 320 F-cultuur 165 feedback 43, 54, 128, 139 –, 3608- 193 feitelijke doelen 68 feminiteit 164 Fourier, Ch. 323 Frombrun 322 Fromm, E. 316 Frost 316 functie 78, 200 functiebeschrijving 79 functieomschrijving 200 functioneringsgesprek 189 fusie 109 Galbraith, J.K. 316 Gastelaars 31, 32 G-cultuur 165 gebruik 156 gedragslijn 262 gegevens, persoonlijke 126 getalsmacht 209 gezag 208 Goffman 316 Gouldner, A.W. 313, 319 Grit, R. 191 Groot, H. de 307 groupthink 146 Handy, C. 160 Harrison 161 Hawthorne-experiment 320 helicopterview 242 helikoptervermogen 242 Hersey, P. en Blanchard, K. 240 Herzberg 321 hie¨rarchie, formele 105 Hobbes, Th. 306, 315 Hoffman, E. 163, 164 Hofstede, G. 164 hoofddoel 63, 64 Horkheimer 316 Hotman, F. 307 Houten, D. van 163 Hughes, R. 308 huisvestingsbeleid 259 hulpmiddel 51 hulpverlening, ingebouwde 67
359
360
De organisatie als hulpmiddel
hulpverleningsbeleid 259 human capital 322 human relations 322 human relations approach 320 human resource development 325 human resource management 322 identiteit 158 ideologie 298 individualiteit 164 informatie –, -uitwisseling 48, 127 –, vertrouwelijke 126 informatie- en communicatiestroom 48 informatiemacht 208 informatieoverdracht 47 informatierecht 245 input 43, 49 inrichting 25 inspraakorgaan 244 instelling 25 instellingsbeleid 72 instellingsbeleidsplan 263 instemmingsrecht 245 intercultureel management –, van de dienstverlening 170 –, van het personeel 171 interim-management 326 interventierol 137 intervisie 189 invloed 207, 210 inwerkperiode 183 inwerkprogramma 184, 185 ISO-norm 269 jaarrekening 260, 264 jaarverslag 264 job-enlarchment 147 job-enrichmen 147 jobrotation 147, 179 Jong, H.W. de 109 Kafka, F. 316 Kapteyn, B. 137 Kets de Vries, M.F.R. en Miller, D. 161 Keuning, D. en Eppink, D.J. 291 klankbordgroep 96 klokkenluider 130 kolommenstructuur 90 krachtenveld, balkaniserende 99 kritiek –, geven 128, 129 –, persoonlijke 129 –, zakelijke 128
Register
Kuitenbrouwer 157 kwaliteitscirkels 271 kwaliteitscriterium 277 kwaliteitsdefinities 267 kwaliteitsdenken 271 kwaliteitseis 269 kwaliteitskring 269, 322 kwaliteitsniveau 276 kwaliteitsplan 277 kwaliteitssysteem 273 –, extern 274 –, intern 274 kwaliteitsverbetering 270 kwaliteitszorg 269 laisser-faire 236, 239 Lammers, C.J. 297 langetermijnbesliscultuur 159 Lawrence 315 Leary, T. 122 ledenvergadering 36 leer-arbeidsovereenkomst 219 legitimeringsinstrument 262 leider, quasidemocratische 239 leiderschap 236 –, autoritair 239 –, coachend 324 –, democratisch 238 –, eenhoofdig 86 –, groepsgericht 236 –, mens- of groepsgericht 237 –, mensgericht 236 –, participatief 236, 238 –, procesgericht 236 –, productgericht 236 –, situationeel 240 –, taakgericht 236, 237 leidinggeven 48 Lievegoed, B.C.J. 109 lijnfunctionaris 83, 88 lijnorganisatie 82, 86 lijn-staforganisatie, functionele 89 lijn-stafstructuur 87 lijnstructuur 84 Likert, R. 101, 321 Lindblom 317 linking-pinstructuur 101 Litterer 315 lobbyen 258 Locke, J. 307 long life learning 325 Loo, L.F. van 37
361
362
De organisatie als hulpmiddel
loopbaan 179 –, interne 179 loopbaangesprek 188 Lorsch 315 loutering 139 Luther, M. 307 maatschappijvisie 300 Machiavelli 316 machocultuur 159 macht 71, 207 –, formele 207 –, positionele 207 machtsafstand 164 machtsbron 207 machtsconflict 133 machtscultuur 162 machtsdenken 316 machtsnetwerk 210 macrogebied 298 management –, by incentives 328 –, by objectives 238, 328 –, general 318 –, human relations 320 –, intercultureel 233 management, operationeel 232 management, strategisch 233 management, tactisch 232 managementoverleg 125 managementteam 80, 128 managen 232 managing diversity 233 March, J.G. 317 March, J.G. en Simon, H.A. 132 Mariana, Juan de 307 marktontwikkeling 256, 257 masculiniteit 164 Maslow, A.H. 304 massadienstverlening 32 Mastenbroek, W.F. 135 matrixstructuur 92, 95, 96 maturity 240 Mayo, E. 106, 320 McGregor, D. 172, 321 M-cultuur 165 medezeggenschap 72, 125, 244 mensbeeld 299 menselijk kapitaal 322 menselijke verhoudingen 302 Merton 313 mesogebied 298
Register
mesotheorie 313 methodiekontwikkeling 270 methodisch-technisch handelen 275 Michels, R. 316 Michielse, H.C.M. 311 microgebied 298 microtheorie 317 middenkader 98, 99 Milton, J. 307 minderheid, etnische 168 min-maxcontract 221 Mintzberg 33 Mintzberg, H. 98, 99, 100, 313 missie 66, 71 model –, aangeklede 35 –, kale 35 Montesquieu 307 Morgan, G. 207, 314 motiveringsinstrument 262 multiculturalisering 168 nevendoel 63 Newton, I. 314 Nieuwenhuisen, M. 204 non-profitorganisatie 55, 57 non-profitsector 42, 55, 58 norm 154 –, professionele 154 not-for-profitsector 59 nulurencontract 221 ondergang 139 ondernemingsraad 244 ontslagbescherming 246 ontwikkelingscyclus 109 ontwikkelingsfase 265 onzekerheidsvermijding 164 opdrachtgever 96 –, gedelegeerd 96 open-eindefinanciering 59 operationaliseringsfase 265 oproepovereenkomst 221 opvatting X 172 opvatting Y 172 organisatie 24, 25, 41 –, dienstverlenende 31 –, functionele 318 –, horizontale 81, 82 –, interculturele 170 –, lerende 291 –, monoculturele 170 –, multiculturele 168
363
364
De organisatie als hulpmiddel
–, ontwikkelingsfasen in de 108 –, platte 81 –, professionele 100, 127, 240, 243 organisatie als politiek strijdtoneel 315 organisatieadviesbureau 326 organisatiebewustzijn 18 organisatiecultuur 153, 161 organisatiekunde 26 organisatieleer 26 –, klassieke 318 organisatiemetafoor 313 organisatieontwikkeling 287, 290 organisatiepsychologie 302 organisatiesensitiviteit 18 organisatiesociologie 302 organisatiestructuur –, formele 104 –, functionele 86 organisatietheorie 26, 297 organogram 88, 103 orie¨ntatiefase 265 Ouchi 316 ouderraad 131 output 43, 44, 45 overheid 42, 52 overlegkring 101 overlevingscultuur 167 overspanning 204 Pareto-analyse 270 participating 242 particulier initiatief 42, 53 particuliere instelling 52 patie¨ntenvereniging 131 PDCA-cyclus 284 peer-assessment 193 personeelsbeleid 259 –, multicultureel 171 personeelsplan 263 personeelsvertegenwoordiging 246 Persoonlijk Ontwikkel Plan 191 persoonscultuur 162 perspectief –, filosofisch 272 –, klantgericht 272 –, procesgericht 272 –, productiegericht 273 –, waardegericht 273 Peter, L.J. 179 Peter-principe 179 Peters, T.J. en Waterman, R.H. 278 Pettigrew 315
Register
pikorde 105 Pinto, D. 165 polariseren 134 politiek-historische benadering 306 Pondy 315 portfolioanalyse 256 primus inter pares 148, 243 privatisering 313 procesbegeleider 138 procescultuur 159 productontwikkeling 257 professional –, lerende 325 –, reflexieve 325 professionalisering 37 profileringsinstrument 262 profit 55 profitorganisatie 55 profitsector 56 project, multidisciplinair 93 projectgroep 97 projectleider 93, 96 projectstructuur 93 –, zuivere 95, 96 promotie 190 promotiebeleid 179 public relations 213 quality circles 271 rechtspositie 215 regel 154 revisionisme 321 ritueel 156 roddel en gerucht 124 Roethlisberger, F.J. en Dickson, W.J. 303 rol –, organisatorische 116 –, vakinhoudelijke 116 rolcultuur 162 Romein, J. 289 Rooij, L. de 204 roos van Leary 122 Ruiter en Bakker, C.G. 102 Sahlins 316 salarisgesprek 193 samenwerking 47, 48, 114 sanctiemacht 207 Sartre, J.P. 316 schaalvergroting 289 Schermer, K. 124, 166 Schuringa, L. 235 scientific management 314, 318
365
366
De organisatie als hulpmiddel
selectiebureaucratie 32 self-assessment 193 Selling 241 Selznick 313, 316 semiprofessional 100 Senge, P. 323, 325 shared values 280 Siebers, H., Verweel, P. en Ruijter, A. de 234 Simons, P. en Verhage-van Kooten, M. 217, 227 skills 280 slechtnieuwsgesprek 194 slingerbeweging 290 SMART 262 Smith, Adam 46 sociologisch-functionalistische benadering 305 sollicitatiebrief 181 sollicitatiegesprek 182 solliciteren 180 soorten organisaties 29 span of control 84 spel, politieke 257 Sperry, R.W. 317 staf –, ondersteunende 98, 99, 101 –, technische 98, 99 staff 279 staffunctionaris 88 staflid 87 stafstructuur 86 stafvergadering 125 stageovereenkomst 218 standaard, professionele 68 stand-by-overeenkomst 221 STARR 183 statuut 65 Steehouder, M.F. 127 stichting 34, 36 strategy 280 stress 204 structure 279 structuur 78 –, functionele 86, 90 –, G(eografische)- 91 –, horizontale 81 –, informele 106 –, linking-pin 85 –, M(arkt)- 91 –, P(roduct)- 90 –, verticale 84 structuurkenmerk 78 sturing 47, 48
Register
sturingsinstrument 261 stuurgroep 96 subcultuur 157, 158 supervisie 189 Swaan, A. de 306 SWOT-analyse 254 symbool 156 systeem 41 systeembenadering 44 systeemdenken, biologisch 314 systems 279 taak 78 taakcultuur 161 taak-/functieomschrijving 200 taakverdeling 78 taakvolwassenheid 240 takenpakket 78, 79, 200 Taylor, F.W. 86, 314, 318, 320 taylorisme 318 team 80 –, zelfsturend 145 teamrol 116, 117 teamrolmanagement 117 teamvergadering 124, 141 technostructuur 98 Telling 241 Thomas, R. 233 throughput 43, 46, 49, 51, 109, 139, 145 Tichy 322 tijd 164 timemanagement 328 toetsing, collegiale 189 top, strategische 98, 99 top-down 102, 239, 244 TOPOI-model 163 Total Quality Management 268, 321 TQM 321 Trompenaars, F. 161 uiting 155 uitvoerende 98, 99 uitvoeringsfase 265 uitzendovereenkomst 222 unit 91 vakbond 72, 212, 223 veranderingsmatrix 284 verantwoordelijkheid 200 –, gedelegeerde 145 vereniging 35, 36 verkoopcultuur 159 verwarring 139 verzorgingsstaat 305
367
368
De organisatie als hulpmiddel
vetorecht 142 vijfde discipline 325 visgraatdiagram 270 voorovereenkomst 221 vriendjespolitiek 105 vrijwilligerscontract 221 waarde 155 Walker, C.R. 320 Weber, M. 313, 319 welzijn 45 welzijnsinstelling 42 welzijnswerk 52 werkgeversorganisatie 223 werkklimaat 71 werkoverleg 124, 246 werkplan 264 werkstress 204 werving 50 Wet verbetering poortwachter 225 Whyte, W.F. 316, 320 Wiener, N. 317 wij-gevoel 161 Wijn, M. 124 Wilensky, H.L. en Labeaux, Ch.N. 306 zelfsturing 145 zorgarrangement 33